ZhengZhou Commodities Exchange - Sở Giao dịch Hàng hóa Trịnh Châu Trung Quốc

Trường Đại học
Kinh tế Thành phố
Hồ Chí Minh
Tác giả: Nguyễn Hương Giang
Nguyễn Thành Mỹ Tiên

TÌM HIỂU VỀ SÀN
GIAO DỊCH
HÀNG HÓA
TRỊNH CHÂU
TRUNG QUỐC


Lời mở đầu:
Thị trường tài chính nói riêng và nền kinh tế nói chung luôn tồn tại những rủi ro tiềm tàng không
lường trước được mà đến cả những chuyên gia hàng đầu về kinh tế, tài chính cũng nhiều lần gặp
phải những sai lầm trong dự đoán và tính toán các rủi ro ấy. Chính vì vậy, thị trường các công cụ
phái sinh đã ra đời với nhằm phòng ngừa, hạn chế các rủi ro và đầu cơ sinh lợi trên biến động
giá. Sản phẩm phái sinh là một sản phẩm tài chính mà kết quả của nó được tạo ra từ một sản
phẩm khác (được gọi là tài sản cơ sở). Tài sản cơ sở này có thể là cổ phiếu, trái phiếu, tiền hoặc
một loại hàng hóa bất kì. Có 4 loại phái sinh chủ yếu: kì hạn (forwards), giao sau (futures),
quyền chọn (options) và hoán đổi (swaps). Trong số các công cụ phái sinh trên, chỉ có các hợp
đồng giao sau (futures) là được giao dịch hoàn toàn trên sàn giao dịch tập trung. Quyền chọn
(options) được giao dịch trên cả sàn giao dịch tập trung và OTC. Các phái sinh còn lại được giao
dịch hoàn toàn trên OTC.
Bài tiểu luận tập trung tìm hiểu về Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu (ZhengZhou
Commodities Exchange – ZCE) ở Trung Quốc, lịch sử hình thành và phát triển sàn, cơ chế giao
dịch của sàn và cuối cùng là quy mô giao dịch của sàn. Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu
chuyên giao dịch các hợp đồng giao sau (futures) về các mặt hàng ở một số lĩnh vực quan trọng
của nền kinh tế nước này bao gồm nông nghiệp, năng lượng, công nghiệp hóa chất và vật liệu
xây dựng, nhưng chủ yếu là các sản phẩm về nông nghiệp. Là một trong 4 sàn giao dịch giao sau

ở Trung Quốc, với hơn 20 năm hình thành và phát triển, ZCE ngày càng khẳng định chỗ đứng
và hình ảnh của mình không chỉ trong nước mà còn ở cả nước ngoài.
Trong giới hạn về nguồn tài liệu tìm được và kiến thức ngoại ngữ chuyên ngành, tuy đã cố gắng
hết sức nhưng các tác giả không thể tránh khỏi những sai sót không đáng có về vấn đề dịch thuật.
Các tác giả rất mong muốn nhận được sự góp ý từ phía người đọc để hoàn thiện hơn bài tiểu luận
tìm hiểu về Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu.


I.

Lịch sử hình thành và phát triển:
1. Giới thiệu về ZCE:


-

-

-

Sàn giao dịch hàng hóa Trinh Châu (ZhengZhou Commodity Exchange – ZCE, trong
tiếng Trung Quốc được viết là: 郑郑郑郑郑郑郑), là sàn lớn thứ ba về giao dịch giao sau của
Trung Quốc xét về khối lượng hợp đồng, xếp sau Sàn giao dịch hàng hóa Đại Liên và sàn
giao dịch giao sau Thượng Hải, một trong bốn sàn giao dịch giao sau ở Trung Quốc. ZCE
nhận sự quản lý theo chiều dọc của Ủy ban điều tiết chứng khoán Trung Quốc (China
Securities Regulatory Commission (CSRC)). ZCE chủ yếu chuyên giao dịch giao sau các
sản phẩm nông nghiệp và sản phẩm hóa học, bao gồm lúa mì trắng, lúa mì có hàm lượng
gluten cao, đường, bông, dầu hạt cải,… và có giao dịch hợp đồng về hàng hóa phi nông
nghiệp đầu tiên cho PTA (pure terephthalic - axit terephthalic tinh khiết) một sản phẩm
hóa dầu mỏ vào năm 2006.

ZCE sở hữu một hệ thống thành viên. Tính đến cuối năm 2013, Sàn có 203 thành viên,
đến từ 27 tỉnh, thành phố và khu tự trị ở Trung Quốc, đã đăng ký. Trong tổng số, thành
viên là công ty giao sau (162) chiếm 80%, công ty không giao sau (41) chiếm 20%.
ZCE có hệ thống điện tử đầy đủ chức năng, bao gồm cả kinh doanh, giao hàng, thanh
toán bù trừ, kiểm soát rủi ro, phát hành tin tức, dịch vụ thành viên,... Lệnh giao dịch có
thể được trực tiếp nhập vào bởi các thành viên và các nhà đầu tư thông qua hệ thống giao
dịch từ xa. Các thông tin về giao dịch trên ZCE đã được phổ biến rộng rãi thông qua
Reuters, Bloomberg, Shihua,...
Mặc dù thành phố Trịnh Châu có lịch sử lâu đời là một trung tâm thương mại, sàn giao
dịch hàng hóa Trịnh Châu mới được thành lập vào năm 1990 như một phần của chương
trình cải cách kinh tế trên diện rộng được thực hiện ở Trung Quốc vào thời điểm đó của
Đặng Tiểu Bình. Mặc dù nhiều sàn giao dịch tập trung đã được thành lập vào thời điểm
này, hầu hết đã bị đóng cửa ngay sau đó do những bất thường: quả thực như vây, sau năm
1998 chỉ còn lại 3 sàn. Kể từ khi ZCE là một trong số những sàn giao dịch tiến hành công
việc kinh doanh của mình một cách mẫu mực, sàn đã được cho phép không chỉ tiếp tục
kinh doanh mà được mở rộng hoạt động của mình. Sàn giao dịch Trịnh Châu bây giờ đã
củng cố vị trí của nó trong đời sống kinh tế của Trung Quốc và đang trên con đường để
trở thành một sàn giao dịch hàng hóa với một sự tiếp cận toàn cầu thực sự.
2. Lịch sử hình thành và phát triển:

-

ZCE được thành lập vào ngày 12 tháng 10 năm 1990 , tại Trịnh Châu, thủ phủ của tỉnh
Hà Nam ở phía đông trung tâm Trung Quốc, đây là khu vực đông dân nhất của đất nước
này.

-

Các cột mốc quan trọng:

1990 - China Zhengzhou Grain Wholesale Market (CZGWM). Thị trường bán buôn các loại hạt
Trịnh Châu, Trung Quốc đã được phê duyệt để vận hành thử nghiệm bởi Hội đồng Nhà nước.
1991 - Vào tháng 3 năm 1991, hợp đồng kỳ hạn đầu tiên của Trung Quốc đã được ký kết với sự
tổ chức và giám sát của CZGWM.
1992
1993
-

Phó Thủ tướng Chu Dung Cơ thanh tra CZGWM.
Trong tháng 10, Quy định về giao dịch mua bán các hợp đồng giao sau của Sàn giao dịch
hàng hóa Trịnh Châu Trung Quốc (CZCE), được xem như những quy định đầu tiên về
giao sau ở Trung Quốc, được sinh ra.
Vào tháng 1, China Zhengzhou Grain Wholesale Market chuyển đến Tòa cao ốc
Hongfeng, 20 Huayuan Road, Trịnh Châu 450.005, tỉnh Hà Nam.


-

-

Trong tháng 3, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam phê chuẩn CZGWM để bắt đầu Sàn giao
dịch hàng hóa Trịnh Châu Trung Quốc (CZCE) và đồng ý đưa các quy định về giao dịch
các hượp đồng giao sau của Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu Trung Quốc ra thử
nghiệm.
Ngày 26/5, CZCE tổ chức họp Đại hội đồng đầu tiên. Li Jingmou trở thành Chủ tịch Hội
đồng quản trị.
28/5, CZCE đưa ra hợp đồng giao sau bao gồm lúa mì, ngô, đậu tương, đậu xanh và
vừng. Những ngày đầu tiên khối lượng giao dịch 1.854 hợp đồng. Hệ thống giao dịch dựa
trên màn hình được phát triển bởi CZCE đã được sử dụng. Do đó, thị trường tiền tệ và thị
trường giao sau cùng tồn tại và cùng thúc đẩy nhau.

1994
-

-

12/1, Các hợp đồng giao dịch hạt đậu phộng, đậu nành, đậu đỏ đã được giới thiệu, và
phiên buổi chiều đã được mở ra.
18/ 3, hợp đồng của nhôm, sợi bông và trái phiếu Kho bạc đã được giới thiệu.
19/9, CZCE bắt đầu sử dụng các phiên bản mới của hệ thống máy tính cho các giao dịch
và thanh toán bù trừ.
Tháng 10, Ủy ban điều tiết chứng khoán Trung Quốc (CSRC) đã ban hành một thông báo
để khắc phục hơn 50 thị trường giao sau ở Trung Quốc và 11 thị trường giao sau bao gồm
CZCE đã được phê duyệt để có thị trường thử nghiệm.
30/11, khối lượng giao dịch hàng ngày đạt mức kỷ lục 300.000 hợp đồng.

1995
-

14/2, ông Li Jingmou, Chủ tịch CZCE, đến thăm Sàn giao dịch hàng hóa Winnipeg
(WCE) và ký kết Hiệp định hợp tác hữu nghị với WCE.
Đại hội lần thứ hai của CZCE đã được tổ chức. Li Jingmou là Chủ tịch Hội đồng quản trị
và Chủ tịch CZCE
Trong tháng 6, CZCE tham gia Hội chợ quốc tế về Quyền chọn (IOMA).
23/10, CZCE chính thức ký kết Hiệp định Hữu nghị hợp tác với Sàn giao dịch hàng hóa
nông nghiệp Kansai.

1996
-

5/6, Giang Trạch Dân, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung
Quốc (CPC), Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC) và Chủ tịch Ủy ban
quân sự Trung ương, thanh tra ZCE.

1997
-

Việc quản lý thanh toán bù trừ các dữ liệu đã được vi tính hóa, tiến hành bằng điện tử.
Vào tháng 4, cuộc họp Đại hội đồng thứ ba được tổ chức.
CZCE chuyển đến Weilai Manson, 69 Weilai Road, Zhengzhou 450.008, tỉnh Hà Nam.

1998
-

Vào tháng 8, CSRC sửa đôi các thị trường giao sau ở Trung Quốc. Sàn giao dịch hàng
hóa Trịnh Châu Trung Quốc (CZCE) đổi tên thành Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu
(ZCE), là một trong ba sàn giao dịch tương lai ở Trung Quốc đã được phê duyệt để duy
trì hoạt động.


1999
-

Vào tháng 8, ZCE đã lần lượt ký thoả thuận về việc thanh toán bù trừ của giao dịch giao
sau với Ngân hàng Công nghiệp và Thương mại Trung Quốc và Ngân hàng Truyền thông.
Cuộc họp hội đông thứ 4 của ZCE được triệu tập

2000
-

Trong tháng 5, Hiến pháp sửa đổi của Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu, quy tắc và quy
định về giao dịch hợp đồng giao sau của của Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu đã có
hiệu lực.

2001
2002
-

1/1, ZCE và CZGWM đã được tách thành hai tổ chức độc lập.
Trong tháng 12, ZCE giới thiệu hệ thống điện tử để quản lý vốn giữa các công ty thành
viên.

2003
2004
-

Trong tháng 5, một diễn đàn đã được tổ chức để đánh dấu kỷ niệm mười năm kể từ khi
mở giao dịch hợp đồng giao sau trên ZCE.
Trong tháng 11, biện pháp kiểm soát rủi ro của Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu (sửa
đổi) đã được ban hành.
15/1, phiên bản mới của hệ thống mở tài khoản cho nhà đầu tư của ZCE đã được đưa vào
sử dụng.
14 tháng 4, ZCE đã ký Hiệp định về dịch vụ khách hàng cho giao sau E-payment với
Ngân hàng Trung Ương Trung Quốc, Chi nhánh Hà Nam, ở Trịnh Châu.

2005
-

23/3, ZCE công bố cung cấp cho các nhà đầu tư dịch vụ tin nhắn điện thoại di động để
giải đáp về thông tin thị trường như giá cả, hợp đồng mở, âm lượng, và vv

Vào ngày 29/4, ZCE bắt đầu sử dụng hệ thống giao dịch máy tính mới đó là thế hệ thứ tư
của hệ thống thương mại máy tính được phát triển bởi ZCE.

2006
-

6/1, hợp đồng giao sau đường trắng đã được ra mắt tại ZCE.
15/4, ZCE tổ chức Diễn đàn giao sau cotton 2006 ở Kinh Châu, tỉnh Hồ Bắc.
23-24/7, Hội nghị Chất lượng đường Quốc gia lần thứ 18 đã được tổ chức bởi ZCE.
18/12, hợp đồng giao sau PTA được niêm yết trên ZCE.

2007
-

Ngày 7/6, Giao dịch giao sau dầu hạt cải đã được đưa ra, cũng là lúc mà sàn đang dòm ngó
việc giao dịch những hợp đồng tơ thô và gạo thô.


-

30/ 31 tháng 8, ZCE đã tổ chức cuộc họp lần thứ 5 của mình với Hội đồng quản trị thứ 5 tại
Trịnh Châu, Trung Quốc.

2008
-

April 20, ZCE đã tổ chức cuộc họp thường niên lần thứ 6 nhiệm kỳ thứ 5 của Hội đồng quản
trị tại Hải Nam.

-

31/10, ZCE ra mắt sàn giao dịch 64-bit.

2009
-

28/3, ZCE đã tổ chức cuộc họp thường niên lần thứ 7 của nhiệm kỳ thứ 5 của Hội đồng quản
trị tại Hải Nam.

-

20/4, ZCE tổ chức lễ khai chuông thị trường giao sau gạo indica
II.

Quy mô giao dịch của Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu:
1. Những loại hàng hóa được giao dịch trên Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu:

-

Mặc dù là một Sàn giao dịch hàng hóa tương đối mới, phần lớn các doanh nghiệp của Sàn
giao dịch hàng hóa Trịnh Châu giao dịch các mặt hàng nông nghiệp truyền thống. Vị trí địa
lý của thành phố (Trịnh Châu ở phía đông Trung Quốc và nằm trên sông Hoàng Hà), có lịch
sử giao thương với nhiều nơi của Trung Quốc làm cho nó là nơi lý tưởng để các định chế đặt
trụ sở phối hợp thương mại của Trung Quốc trong những mặt hàng thiết yếu này.
- Với việc bổ sung các hàng hóa phi nông nghiệp như là PTA (Pure terephthalic acid) vào
danh sách các sản phẩm của sàn vào cuối năm 1996, Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu tỏ ý
định vượt lên những lĩnh vực truyền thống của mình để chuyên môn vào các mặt hàng mới
rất cần thiết cho sự phát triển tương lai của Trung Quốc. PTA, là một trong những tiền chất
chính để sản xuất polyester PET, là một loại hàng hóa là rất cần thiết cho nhiều ngành công
nghiệp mới của Trung Quốc, và vì vậy, một nguồn cung cấp đáng tin cậy và an toàn, giám

sát bởi ZCE, là rất cần thiết với tương lai thịnh vượng của Trung Quốc.
- Các mặt hàng hiện nay được niêm yết trên ZCE là:
 Bông loại 1 (CO)
 Lúa mì trắng (WT), Lúa mì giàu Gluten (WS)
 Acid terephthalic Tinh khiết, viết tắt là PTA (TA), methanol,
 Than đá cho lò hơi
 Tấm kính
 Dầu hạt cải(RO)
 Đường trắng (SR)
 Gạo Japonica, Gạo hạt dài Early Non-glutinous
2. Khối lượng giao dịch
- Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu được xếp hạng thứ 14 những sàn giao dịch phái sinh lớn
trên thế giới vào năm 2012, tuột hạng từ vị trí thứ 11 trong năm 2011, theo bảng xếp hạng
khối lượng giao dịch mới nhất của Futures Industry Association năm 2012. Báo cáo được
công bố vào tháng 3 năm 2012, ghi nhận rằng số lượng của hợp đồng giao sau và quyền


-

chọn giao dịch trong năm 2012 đã giảm 14,6 phần trăm so với năm trước, với tổng trị giá
347 triệu hợp đồng.
Đây là bảng tổng kết hối lượng hợp đồng giao dịch (tính từ năm 2009 đến 2015)

Năm Tổng khối lượng giao dịch hàng năm Phần trăm thay đổi
2015 1,070,335,606

58.3%

2014 676,343,283

28.8%

2013 525,299,023

51.3%

2012 347,091,533

(-) 14.6%

2011 406,390,664

(-) 18.1%

2010 495,904,984

118.4%

2009 227,112,521

--

-

ZCE sẽ tăng cường củng cố giám sát thị trường fron-line, tăng cường xây dựng các hệ thống
cơ bản dựa trên thị trường, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, đặc biệt là
các nhà đầu tư vùa và nhỏ, nâng cao chất lượng hoạt động thị trường và phát triển chất lượng
đồng thời làm việc chăm chỉ để ZCE trở thành một Sàn giao dịch giao sau hiện đại với tầm
quan trọng và ảnh hưởng cả ở thị trường trong và ngoài nước.
III.

Tài liệu tham khảo:

Dịch từ:
/> /> /> />dn=History.htm
Các thuật ngữ được tham khảo từ:
/>