Quản lý dạy học môn giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên trong điều kiện ngắn hạn ở trung tâm giáo dục quốc phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
–––––––––––––––––––––

LÊ ĐỨC HUYNH

QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC
QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH CHO SINH VIÊN
TRONG ĐIỀU KIỆN NGẮN HẠN Ở TRUNG TÂM
GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI 2

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
–––––––––––––––––––––

LÊ ĐỨC HUYNH

QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC
QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH CHO SINH VIÊN
TRONG ĐIỀU KIỆN NGẮN HẠN Ở TRUNG TÂM
GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI 2
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. VI THÁI LANG

HÀ NỘI - 2017


i

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng
các Thầy giáo, Cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ
bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập nghiên cứu
tại nhà trƣờng.
Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến Thầy PGS.TS Vi Thái
Lang ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn và tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình
nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Ban giám đốc Trung tâm giáo dục
quốc phòng Hà Nội 2 và các phòng, ban, khoa chức năng, các thầy cô giáo,
các em học viên, sinh viên Trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội 2 đã tạo
điều kiện thuận lợi, cung cấp số liệu để tác giả hoàn thành luận văn. Cám ơn
gia đình, ngƣời thân và bạn bè đã luôn động viên cho tác giả trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù
bản thân tác giả đã luôn cố gắng nhƣng chắc chắn không tránh khỏi những
sai sót .Kính mong đƣợc sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, Cô và các bạn đồng
nghiệp để kết quả nghiên cứu đƣợc hoàn thiện hơn.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 28 tháng 11 năm 2017
Tác giả
Lê Đức Huynh

ii

LỜI CAM ĐOAN
Luận văn “Quản lý dạy học môn học Giáo dục quốc phòng và an ninh
trong điều kiện ngắn hạn ở Trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội 2” đƣợc
thực hiện từ tháng 2 năm 2017 đến hết tháng 10 năm 2017.
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết
quả nghiên cứu là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất kì công trình
nào khác.
Tác giả luận văn

Lê Đức Huynh


iii

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .............................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 5
NỘI DUNG ....................................................................................................... 6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC
QUỐC PHÒNG & AN NINH CHO SINH VIÊN ............................................ 6
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ............................................................... 6

1.2. Các khái niệm cơ bản ................................................................................. 8
1.2.1. Dạy học môn giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh viên ở trung tâm
giáo dục quốc phòng ......................................................................................... 8
1.2.2. Quản lý dạy học môn giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh viên ở
trung tâm giáo dục quốc phòng & an ninh ...................................................... 10
1.3. Nội dung quản lý dạy học môn giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh
viên ở trung tâm giáo dục quốc phòng ............................................................ 16
1.3.1. Quản lý kế hoạch, mục tiêu, chƣơng trình, nội dung dạy học môn học
GDQP&AN cho sinh viên ............................................................................... 16
1.3.2. Quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên ........................................ 18
1.3.3.Quản lý hoạt động học của sinh viên ..................................................... 23


iv

1.3.4. Quản lý cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ cho hoạt động dạy học
môn GDQP&AN ............................................................................................. 24
1.4. Những yếu tố tác động đến quản lý dạy học môn giáo dục quốc phòng &
an ninh cho sinh viên ở trung tâm giáo dục quốc phòng ................................ 25
1.4.1. Tác động từ tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục - đào tạo .................... 25
1.4.2. Tác động từ sự nghiệp củng cố quốc phòng & an ninh của nƣớc ta trong
tình hình mới ................................................................................................... 26
1.4.3. Tác động từ việc thực hiện chƣơng trình, nội dung giáo dục quốc phòng
- an ninh đã và đang thực hiện ........................................................................ 28
1.4.4. Tác động của đội ngũ giảng viên ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà
Nội 2 ................................................................................................................ 29
1.4.5. Tác động từ đặc điểm của đội ngũ sinh viên học môn giáo dục quốc
phòng & an ninh ở trung tâm giáo dục quốc phòng........................................ 30
Kết luận chƣơng 1 ........................................................................................... 32
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC QUỐC

PHÒNG & AN NINH CHO SINH VIÊN TRONG ĐIỀU KIỆN NGẮN HẠN
Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI 2 HIỆN NAY ....... 33
2.1. Thực trạng dạy học môn giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh viên
trong điều kiện ngắn hạn ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà Nội 2 hiện
nay ................................................................................................................... 33
2.1.1. Khái quát một số nét về Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà Nội 2
......................................................................................................................... 33
2.1.2. Hoạt động giáo dục quốc phòng và dạy học môn giáo dục quốc phòng&
an ninh cho sinh viên trong điều kiện ngắn hạn ở Trung tâm Giáo dục quốc
phòng Hà Nội 2 ............................................................................................... 34


v

2.2. Thực trạng quản lý dạy học môn giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh
viên trong điều kiện ngắn hạn ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà Nội 2
hiện nay ........................................................................................................... 37
2.2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà Nội 2
về sự cần thiết phải tổ chức tốt quản lý dạy học môn giáo dục quốc phòng &
an ninh ............................................................................................................. 37
2.2.2. Ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân hạn chế quản lý dạy học môn giáo
dục quốc phòng & an ninh cho sinh viên ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng
Hà Nội 2 .......................................................................................................... 38
Kết luận chƣơng 2 ........................................................................................... 50
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC QUỐC
PHÒNG & AN NINH CHO SINH VIÊN TRONG ĐIỀU KIỆN NGẮN HẠN
Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI 2 HIỆN NAY ....... 51
3.1. Những yêu cầu có tính nguyên tắc trong đề xuất các biện pháp ............. 51
3.1.1. Các biện pháp đề xuất phải đảm bảo thể chế hoá quan điểm của Đảng,
pháp luật của Nhà nƣớc về giáo dục quốc phòng & an ninh .......................... 51

3.1.2. Các biện pháp đề xuất phải đảm bảo tính khoa học, tính thực tiễn và
tính nghệ thuật ................................................................................................. 52
3.1.3. Các biện pháp đề xuất phải nhằm đạt đƣợc mục tiêu là phát triển ý thức
quốc phòng, tinh thần yêu nƣớc và sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc cho sinh viên. . 53
3.2. Biện pháp Quản lý dạy học môn Giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh
viên trong điều kiện ngắn hạn ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà Nội 2
hiện nay ........................................................................................................... 54
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho giảng viên, học sinh, sinh viên về sự cần thiết
phải dạy và học môn Giáo dục quốc phòng & an ninh ................................... 54
3.2.2. Quản lý công tác xây dựng và tổ chức thực hiện chƣơng trình, kế hoạch
dạy học môn học giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh viên ................... 58


vi

3.2.3.Kiện toàn tổ chức,biên chế đủ về số lƣợng, đảm bảo chất lƣợng, cơ cấu
hợp lý và quản lý chất lƣợng giảng dạy của giảng viên.................................. 61
3.2.4. Tổ chức bồi dƣỡng chuyên môn, tập trung đổi mới phƣơng pháp dạy
học ................................................................................................................... 64
3.2.5. Quản lý chặt chẽ các khâu, các bƣớc trong kiểm tra, đánh giá kết quả
dạy học môn học ............................................................................................. 69
3.2.6. Tăng cƣờng đầu tƣ cơ sở vật chất, quản lý và sử dụng có hiệu quả trang
thiết bị dạy học ................................................................................................ 73
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................ 76
3.3.1. Mục đích khảo nghiệm .......................................................................... 76
3.3.2. Đối tƣợng khảo nghiệm......................................................................... 76
3.3.3. Quy trình khảo nghiệm.......................................................................... 76
Kết luận chƣơng 3 ........................................................................................... 82
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 83
1. Kết luận ....................................................................................................... 83

2. Kiến nghị ..................................................................................................... 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 85
PHỤ LỤC


vii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Chữ viết tắt

Chữ viết đẩy đủ

1

CNH, HĐH

Công nghiệp hoá, hiện đại hoá

2

DH

Dạy học

3

ĐCSVN

Đảng Cộng sản Việt Nam

4

GD & ĐT

Giáo dục và Đào tạo

5

GDQP

Giáo dục quốc phòng

6

GDQP & AN

Giáo dục quốc phòng và an ninh

7

BVTQ

Bảo vệ Tổ quốc

8

Nxb

Nhà xuất bản

9

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

10

QL

Quản lý

11

QLDG

Quản lý giáo dục

11

SV

Sinh viên


viii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Kết quả kiểm chứng về mức độ cần thiết của các biện pháp.
Bảng 3.2: Kết quả kiểm chứng về tính khả thi của các biện pháp.
Bảng 3.3: Tổng hợp kết quả khảo nghiệm.
Bảng 1: Khảo sát nhận thức của cán bộ quản lý ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2
hiện nay về tầm quan trọng của những nội dung quản lý dạy học.
Bảng 2: Thực trạng quản lý việc thực hiện chƣơng trình của giảng viên.
Bảng 3: Thực trạng quản lý hoạt động lập kế hoạch của giảng viên.
Bảng 4: Thực trạng quản lý dạy học của giảng viên.
Bảng 5:Thực trạng quản lý việc soạn bài và chuẩn bị lên lớp của giảng viên.
Bảng 6: Thực trạng quản lý giờ lên lớp và sinh hoạt chuyên môn.
Bảng 7:Thực trạng quản lý hoạt động đổi mới phƣơng pháp dạy học và đánh
giá giờ dạy của giảng viên.
Bảng 8:Thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên.
Bảng 9: Đánh giá của sinh viên về một số biện pháp học tập của sinh viên.
Bảng 10: Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của
sinh viên.
Bảng 11: Thực trạng quản lý cơ sở vật chất, trang bị dạy học.


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục QP&AN cho sinh viên là một trong những nội dung của
chiến lƣợc đào tạo và phát triển con ngƣời, nhằm đào tạo ra những con
ngƣời mới có đủ năng lực trình độ,bản lĩnh chính trị vững vàng để thực hiện
tốt hai nhiệm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Chính vì vậy, ngay sau khi nƣớc nhà thống nhất, ngày 28/4/1981 Ban Bí thƣ
Trung ƣơng Đảng đã ra Chỉ thị số 107-CT/TW về “Tăng cƣờng công tác giáo

dục quốc phòng toàn dân, chuẩn bị cho thế hệ trẻ sẵn sàng nhận nhiệm vụ bảo
vệ Tổ quốc”. Tiếp đó, ngày 30/7/1987, Bộ Chính trị ra Nghị quyết 02/NQ-TW
quy định giáo dục QP&AN thuộc chƣơng trình chính khoá trong các Trƣờng
trung học phổ thông, trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học,các trung
tâm GDQP&AN.
Giáo dục QP&AN với mục tiêu tổng quát của chiến lƣợc quốc phòng
nƣớc ta là xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân có lực lƣợng
ngày càng đông đảo và vững mạnh, thế trận ngày càng vững chắc, đủ sức
ngăn chặn, đẩy lùi, đập tan mọi âm mƣu, thủ đoạn chống phá của của kẻ thù,
vì vậy cần thiết phải đổi mới công tác quản lý giáo dục quốc phòng & an ninh
nói chung và quản lý dạy học môn GDQP&AN nói riêng trong tình hình hiện
nay.
Môn GDQP&AN là một môn học chính khoá đối với sinh viên. ở
Trung tâm GDQP Hà Nội 2 cũng nhƣ các trung tâm GDQP khác của cả nƣớc.
Hiện nay trung tâm đang dạy môn GDQP&AN cho sinh viên 12 trƣờng
đại học và cao đẳng trên địa bàn thành phố Hà Nội, tỉnh Vĩnh Phúc. Nhận
thức đúng tầm quan trọng của việc tổ chức dạy học quản lý dạy học nhằm
nâng cao chất lƣợng dạy học nói chung cũng nhƣ dạy học môn GDQP&AN
cho sinh viên các trƣờng cao đẳng, đại học nói riêng. Những năm qua Trung


2

tâm GDQP Hà Nội 2 đã có nhiều biện pháp hữu hiệu nhằm quản lý chặt chẽ
việc dạy học môn học này. Nhờ đó mà chất lƣợng dạy học ở Trung tâm đã có
nhiều tiến bộ trên một số mặt tạo ra phong trào học tập sôi nổi cho sinh viên
từng bƣớc đƣợc nâng lên. Tuy nhiên chất lƣợng giáo dục nói chung và chất
lƣợng dạy học nói riêng còn nhiều yếu kém, bất cập chƣa đáp ứng đƣợc
những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trình độ kiến thức, kỹ năng thực hành, phƣơng pháp tƣ duy khoa học quân sự

của một số học sinh, sinh viên còn yếu.
Hiện nay chuyển biến về nhận thức ở một số cán bộ quản lý và một bộ
phận học sinh, sinh viên còn chậm so với mục tiêu, yêu cầu của môn học và
nhiệm vụ giáo dục quốc phòng & an ninh trong tình hình mới. Một bộ phận
học sinh, sinh viên còn xem nhẹ môn học hoặc có những suy nghĩ đơn giản về
môn học. Trong khi đó một số cán bộ quản lý giáo dục năng lực còn hạn chế,
chƣa theo kịp với tính đa dạng và phức tạp của các hoạt động giáo dục trong
quá trình đổi mới quản lý giáo dục,...
Thực trạng trên đặt ra cho những ngƣời làm công tác quản lý ở Trung
tâm GDQP Hà Nội 2 và các nhà nghiên cứu cần phải tổng kết, rút kinh
nghiệm, nghiên cứu tìm ra những biện pháp quản lý hữu hiệu nhằm nâng cao
chất lƣợng dạy học nói chung, dạy học môn GDQP&AN nói riêng. Do vậy,
việc học viên lựa chọn đề tài : “Quản lý dạy học môn Giáo dục quốc phòng
& an ninh cho sinh viên trong điều kiện ngắn hạn ở Trung tâm Giáo dục
quốc phòng Hà Nội 2” làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý dạy học môn
GDQP&AN ở trung tâm GDQP Hà Nội 2, tác giả cho rằng việc nghiên cứu
thực trạng và các biện pháp để quản lý dạy học môn GDQP&AN cho sinh
viên một số trƣờng đại học đến Trung tâm GDQP Hà Nội 2 Học GDQP&AN


3

trong thời gian khoảng một tháng ăn,ở tập trung là rất cần thiết góp phần nâng
cao chất lƣợng quản lý dạy học môn GDQP&AN cho sinh viên ở Trung tâm
GDQP Hà Nội 2 trong tình hình hiện nay.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình dạy học ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2.

3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý dạy học môn GDQP&AN cho sinh viên ở Trung tâm GDQP
Hà Nội 2.
4. Giả thuyết khoa học
Chất lƣợng quản lý dạy học môn GDQP&AN cho sinh viên ở Trung
tâm GDQP Hà Nội 2 hiện nay phụ thuộc vào sự tác động tổng hợp của nhiều
yếu tố, trong đó công tác quản lý dạy học giữ vai trò rất quan trọng. Nếu nội
dung quản lý phù hợp và thực hiện tốt các biện pháp nhƣ: Nâng cao nhận
thức cho giảng viên, học viên, sinh viên về môn học; quản lý thực hiện
chƣơng trình, kế hoạch dạy học; xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên đủ về số
lƣợng, đảm bảo chất lƣợng, cơ cấu hợp lý; bồi dƣỡng chuyên môn, tập trung
đổi mới phƣơng pháp dạy học; quản lý chặt chẽ các khâu, các bƣớc trong
kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn học; tăng cƣờng đầu tƣ cơ sở vật chất,
quản lý và sử dụng có hiệu quả trang thiết bị dạy học,... thì chất lƣợng dạy
học môn GDQP&AN cho sinh viên ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2 sẽ từng
bƣớc đƣợc nâng cao, đáp ứng yêu cầu của tình hình hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Làm rõ cơ sở lý luận quản lý dạy học môn GDQP&AN cho sinh
viên.


4

5.2. Đánh giá thực trạng, tìm nguyên nhân ƣu điểm, khuyết điểm quản lý
dạy học môn GDQP&AN cho sinh viên ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2 hiện
nay.
5.3. Đề xuất và khảo nghiệm tính cần thiết,tính khả thi của các biện
pháp quản lý dạy học môn GDQP&AN cho sinh viên ở Trung tâm GDQP
Hà Nội 2 hiện nay.
6. Phạm vi nghiên cứu

6.1. Tác giả chỉ tập trung nghiên cứu Quản lý dạy học môn GDQP&AN
cho sinh viên ở 3 Trƣờng (Trƣờng Đại học Ngoại thƣơng; Trƣờng Đại học
Phƣơng đông; Viện Đại học mở Hà Nội ) thuộc Trung tâm GDQP Hà Nội 2.
6.2. Số liệu sử dụng để nghiên cứu từ năm 2012 đến 2017.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Thực hiện việc đọc tài liệu, thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp, hệ
thống hoá, mô hình hoá, khái quát hoá.
Các tài liệu liên quan phục vụ cho mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
gồm: Một số tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí
Minh; các văn kiện, nghị quyết của Đảng; chỉ thị, nghị định, nghị quyết của
Chính phủ; thông tƣ, hƣớng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc phòng
về GDQP&AN; Luật Giáo dục, Chiến lƣợc phát triển giáo dục.
Các giáo trình, sách tham khảo, tài liệu về khoa học quản lý và quản lý
giáo dục; các công trình nghiên cứu, báo cáo khoa học có liên quan đến đề tài
đã đƣợc công bố và đăng tải trên các tạp chí, kỷ yếu khoa học, hội thảo…
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Điều tra bằng phiếu câu hỏi đối với sinh viên để làm cơ sở đánh giá thực
trạng, tìm ra nguyên nhân và đề xuất các biện pháp hiệu quả trong quản lý dạy
học môn GDQP&AN ở Trung tâm.


5

Quan sát thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động GDQP&AN và việc tổ
chức thực hiện dạy học môn GDQP&AN cho sinh viên ở Trung tâm trong
năm năm qua; hoạt động quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý; hoạt động
dạy học của giảng viên; hoạt động học tập, rèn luyện và việc tự quản lý
hoạt động học tập của sinh viên để rút ra những kết luận về nội dung
nghiên cứu.

Toạ đàm, trao đổi với một số cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên về
những nội dung nghiên cứu, từ đó rút ra những kết luận cho nhiệm vụ nghiên
cứu của luận văn.
Nghiên cứu hệ thống các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, hƣớng dẫn, kế hoạch
tổ chức thực hiện, các báo cáo sơ kết, tổng kết, chƣơng trình, quy trình, nội
dung đào tạo, kế hoạch quản lý, hệ thống sổ sách của cán bộ quản lý sinh viên
và kế hoạch học tập, công tác của sinh viên.
Nghiên cứu tổng kết thực tiễn từ những vấn đề đã và đang diễn ra nhằm
đúc rút thành những kinh nghiệm về quản lý dạy học môn GDQP&AN cho
sinh viên ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2.
Xin ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học, cán bộ quản lý giáo dục,
quản lý sinh viên, giảng viên trong lĩnh vực quản lý dạy học môn GDQP&AN
cho sinh viên và một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan trong quá
trình nghiên cứu đề tài.
* Phương pháp hỗ trợ
Sử dụng toán thống kê để tổng hợp kết quả điều tra, xử lý số liệu phần
thực trạng và số liệu khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đã đƣợc
đề xuất.
8. Cấu trúc luận văn
Gồm: mở đầu, nội dung gồm 3 chƣơng, kết luận và kiến nghị; danh
mục tài liệu tham khảo; phụ lục.


6

NỘI DUNG
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC
MÔN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG & AN NINH CHO SINH VIÊN
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu

Nhƣ chúng ta đã biết Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội cách mạng, từ
nhân dân mà ra, vì nhân dân phục vụ; trung thành với Tổ quốc; gắn bó máu
thịt với nhân dân lao động các dân tộc trên đất nƣớc Việt Nam; đoàn kết với
bạn bè quốc tế; tuyệt đối phục tùng sự lãnh đạo của Đảng, nghiêm chỉnh chấp
hành Hiến pháp và Pháp luật của Nhà nƣớc; sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc
lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội.
Giáo dục QP&AN cho học sinh, sinh viên là môn học đặc thù ở các
trƣờng trung học phổ thông,trung cấp,cao đẳng, đại học và các trung tâm
GDQP&AN. Nhằm nâng cao nhận thức,ý thức tinh thần trách nhiệm ,nghĩa
vụ của học sinh,sinh viên đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
Tuy nhiên các công trình nghiên cứu để đƣa vấn đề về quản lý dạy học
môn GDQP&AN cho học sinh,sinh viên ở các trƣờng trung cấp, cao đẳng,đại
học và các trung tâm GDQP nói chung,trung tâm GDQP Hà Nội 2 nói riêng
hiện nay cũng còn rất ít, chƣa đƣợc phổ biến rộng rãi. Dƣới đây là một số
công trình, kỷ yếu khoa học, bài viết có liên quan ít nhiều đến công tác quản
lý dạy học môn GDQP&AN cho học sinh,sinh viên học môn GDQP và AN
đó là:
Tác giả Nguyễn Thành Công:
ượng
r ng t

n h

giá

GDQP - N

ph ng
N ng

h

tr ng gi i pháp n ng

n ninh h h

inh

h t

inh i n t i

Tạp chí Dân quân tự vệ - Giáo dục quốc

phòng, quý II, năm 2012, trong các nội dung giải pháp nâng cao chất lƣợng
môn học giáo dục quốc phóng và an ninh tác giả đã đi sâu luận giải biện pháp


7

quan trọng là phải tập trung nâng cao chất lƣợng giáo dục, rèn luyện đội ngũ
giảng viên ở trung tâm này để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đƣợc giao, từ đó
nâng cao chất lƣợng công tác quản lý, rèn luyện sinh viên.
Tác giả Bùi Văn Ga, Bộ giáo dục và đào tạo: “
i n giá

ph ng

t

inh nghi

t

giá

n ninh 2002-2012 gi i pháp phát tri n giá

ph ng n ninh nh ng n

ti p th

Giá

t ”, Tạp chí

Dân quân tự vệ - Giáo dục quốc phòng, số 58, tháng 7/2012. Trong các giải pháp
những năm tiếp theo để nâng cao chất lƣợng công tác này tác giả rất quan tâm đến
giải pháp phải giáo dục, rèn luyện đào tạo đội ngũ giáo viên làm công tác giáo dục
quốc phòng, an ninh nhất là về phƣơng pháp tác phong sƣ phạm, phẩm chất đạo
đức, lối sống là tấm gƣơng để sinh viên noi theo.
Tác giả Đặng Thành Hƣng (2011),
ới

n b n t n i n giá

íh

Giá

Vi t N

h

tr ng ổi

Tạp chí Khoa học giáo dục

số 72 tháng 12/2011, Hà Nội.
Tác giả Trần Kiểm (2012), h
ận

th

h

n ý giá

t

tiễn, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

Tác giả Nguyễn Thiện Minh, Vụ giáo dục quốc phòng: “Nh ng
ơb n

n ề ý

n tập tr ng h
n ninh h h

n ng

h t ượng

inh inh i n n

h

h

n ề

giá

2012-2013

ph ng
nh ng n

ti p

theo”, Tạp chí Dân quân tự vệ - Giáo dục quốc phòng, tháng 8, năm 2012,
số 59, tác giả cũng chỉ rõ vấn đề cơ bản là phải giáo dục, rèn luyện nâng
cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên gáo dục quốc phòng và an ninh.
Bộ Tổng Tham mƣu (2001),
phương pháp

h

i i

H i nghị h

tr ng nh trường

n

h

giá

ổi

i, Tuyển tập một số báo

cáo khoa học Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
Hội đồng Giáo dục quốc phòng - an ninh trung ƣơng (2011), ổng
th

hi n

ng tá giá

ới

ph ng - an ninh (2001-2010), Hà Nội

t 10 n

8

Vụ Giáo dục Quốc phòng (2010), Cá
ph ng & n ninh
t

n b n hi n h nh ề Giá

ng tá

ph ng tr ng ng nh giá

, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

Trung tâm GDQP Hà Nội 2: N ng
n inh i n ở r ng t

h t ượng

ng tá

n ý rèn

GDQP H N i 2 , Kỷ yếu hội thảo khoa

học, tháng 4/2013.
Nhìn tổng thể, cho đến nay vẫn chƣa có một công trình nghiên cứu cơ
bản nào đề cập toàn diện đến cơ sở lý luận, thực trạng quản lý dạy học môn
GDQP&AN cho sinh viên ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2. Vì vậy, việc nghiên
cứu làm rõ về lý luận, đánh giá đúng thực trạng, đề xuất các biện pháp để

quản lý dạy học môn GDQP&AN cho sinh viên ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2
là rất cần thiết, nó góp phần nâng cao chất lƣợng quản lý dạy học cũng nhƣ
rèn luyện xây dựng ý chí, bản lĩnh, tác phong và ý thức tổ chức, kỷ luật cho
sinh viên khi học tập ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2 hiện nay.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Dạy học môn giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh viên ở trung
tâm giáo dục quốc phòng
Giáo dục quốc phòng & an ninh là môn học bao gồm kiến thức khoa học
xã hội, nhân văn, khoa học tự nhiên và khoa học kỹ thuật quân sự và thuộc
nhóm các môn học chung. Nội dung bao gồm kiến thức cơ bản về đƣờng lối
quốc phòng, quân sự của Đảng, công tác quản lý Nhà nƣớc về quốc phòng - an
ninh; về truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc, về nghệ thuật
quân sự Việt Nam và kỹ năng quân sự, an ninh cần thiết đáp ứng yêu cầu xây
dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, đồng thời, góp phần
xây dựng, rèn luyện ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong khoa học ngay khi sinh
viên đang học tập trong nhà trƣờng và khi ra công tác ngoài xã hội.


9

Dạy học môn GDQP&AN là hoạt động nhằm tác động có hệ thống đến
sự phát triển ý thức của công dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc;
trang bị kiến thức về quốc phòng - an ninh; kỹ năng quân sự cho học sinh, sinh
viên từ trung học phổ thông đến đại học và học viên các trƣờng của cơ quan
nhà nƣớc, tổ chức chính trị - xã hội thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.
Dạy học môn giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh viên ở trung tâm
GDQP chịu sự chi phối của nhiều nhân tố, trong đó có hai yếu tố mang tính
quyết định ảnh hƣởng đến chất lƣợng của hoạt động này chính là là ngƣời dạy
(đội ngũ giảng viên) và ngƣời học (học viên/ sinh viên)
* Về người

Theo Luật Giáo dục, nhà giáo là ngƣời làm nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục
trong các trƣờng học và các cơ sở giáo dục khác của hệ thống giáo dục quốc dân.
Nhà giáo có vai trò cực kỳ quan trọng trong sự nghiệp giáo dục và đào
tạo, trƣớc hết họ là những ngƣời đƣợc xã hội giao trọng trách giáo dục nhân
cách toàn diện cho thế hệ trẻ và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển
kinh tế xã hội. Nhà giáo là nhân vật trung tâm và trung gian giữa các thế hệ.
Phẩm chất nhà giáo, đặc biệt là nhà giáo quân đội rất cần thiết cho sự
thành công của hoạt động sƣ phạm quân sự, nhà giáo quân đội cần có:
Phải là công dân mẫu mực, có lập trƣờng chính trị, tƣ tƣởng vững vàng,
có thế giới quan khoa học và có ý thức pháp luật tốt.
Có tƣ tƣởng đạo đức, có lối sống lành mạnh, gƣơng mẫu, trung thực,
công bằng, nhân ái với mọi ngƣời để sinh viên noi theo.
Cán bộ giảng dạy phải tốt nghiệp trƣờng sĩ quan, là giảng viên giảng
dạy giáo dục quốc phòng & an ninh.
Cán bộ giảng dạy tốt nhất trải qua kinh nghiệm trong quân đội.
Đội ngũ cán bộ, giáo viên dạy môn GDQP&AN cho sinh viên tại
Trung tâm là ngƣời trực tiếp chỉ đạo, hƣớng dẫn và thực hiện hoạt động dạy


10

học - giáo dục. Phần nhiều đội ngũ cán bộ giảng dạy là sĩ quan biệt phái,
chƣa đƣợc đào tạo bài bản về nghiệp vụ sƣ phạm, chƣa đƣợc quan tâm đào
tạo theo chuẩn quy định của Bộ Giáo dục & Đào tạo cũng nhƣ mặt bằng
chung ở các nhà trƣờng đại học. Công tác GDQP-AN có liên quan và chịu
sự chỉ đạo, quản lý của nhiều cấp, nhiều bộ, ngành, cơ quan và các tổ chức,
các lực lƣợng khác nhau. GDQP&AN có tính đặc thù cả về tổ chức, nhân
lực, quản lý và phát triển đội ngũ giảng viên đến nội dung chƣơng trình,
phƣơng pháp tổ chức thực hiện.
Dạy học môn GDQP&AN là nội dung chính, chủ yếu nằm trong

chƣơng trình GDQP&AN và có những đòi hỏi rất riêng (nhƣ sự đảm bảo về
cơ sở vật chất, vũ khí, trang bị và các phƣơng tiện, thiết bị dạy học khác).
Trong dạy học môn học này thời gian qua, mặc dù có nhiều cố gắng song hiện
nay việc vận dụng sáng tạo các phƣơng pháp dạy học - giáo dục còn nhiều
hạn chế do lƣu lƣợng sinh viên quá đông, cƣờng độ lao động của đội ngũ cán
bộ, giảng viên còn rất cao.
* Về người h :
bao gồm những học sinh, sinh viên đang theo học ở các trƣờng trung
học phổ thông, trung cấp, cao đẳng và đại học trên địa bàn, với các ngành học
và bậc học khác nhau (hệ đại học và hệ cao đằng). Ý thức, thái độ và phƣơng
pháp học tập và thuộc tính tâm lý của học sinh, sinh viên hoàn toàn khác
nhau. Điều này đòi hỏi nhà quản lý phải biết thiết kế chƣơng trình kế hoạch
giáo dục phù hợp từng đối tƣợng.
1.2.2. Quản lý dạy học môn giáo dục quốc phòng & an ninh cho sinh viên ở
trung tâm giáo dục quốc phòng & an ninh
Quản lý dạy học môn GDQP & AN thực chất là nắm giữ và điều khiển
các hoạt động, các lực lƣợng, các hoạt động giáo dục quốc phòng & an ninh
bằng những tác động có mục đích của các chủ thể quản lý. Căn cứ vào quy


11

mô, tính chất của hệ thống quản lý ngƣời ta thƣờng xem xét và giải quyết các
vấn đề của giáo dục quốc phòng & an ninh.
Quản lý dạy học môn GDQP&AN là quá trình chủ thể quản lý lập kế
hoạch, tổ chức, điều khiển, kiểm tra hoạt động dạy của giảng viên, hoạt động
học tập của sinh viên nhằm thực hiện đƣợc mục tiêu đã đề ra. Trong toàn bộ
quá trình quản lý GDQP thì quản lý động dạy học môn GDQP&AN là hoạt
động cơ bản nhất, quan trọng nhất. Nó tốn nhiều thời gian, đòi hỏi công phu,
trí tuệ của chủ thể quản lý.

Nói cách khác, quản lý dạy học môn GDQP&AN cho sinh viên ở
trung tâm GDQP là tổng thể các nội dung, hình thức tổ chức, phƣơng pháp
tiến hành của đội ngũ lãnh đạo, cán bộ quại

học Quốc gia, Hà Nội.
35. Quân đội nhân dân Việt Nam (2002),
i nh n

n Vi t N

nn

ng tá nh trường Q n

, Nxb Quân đội Nhân dân, Hà Nội.

36. Quân ủy Trung ƣơng (2013), ổng
2004

iề

t

ng tá bi t phái ĩ

n từ n

2012 Hà Nội.

37. Quốc hội (2009), Luật Giáo dục 2005 sửa đổi bổ sung 2009, Nxb CTQG,

Hà Nội.
38. Quốc hội (2013) L ật giá

ph ng

39. Đinh Văn Thanh (2000), N ng

h t ượng

n ýh

tr ng gi i

n hi n n , Luận văn

h

ởH

i n Chính trị

n

n ninh Hà Nội.
i n

thạc sĩ xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quân sự.
40. Vụ Giáo dục Quốc phòng (2010), Cá

n b n hi n h nh ề Giá

ph ng & n ninh

ph ng tr ng ng nh giá

ng tá

t , Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
41. Phạm Viết Vƣợng (2012), Giá

h

Nxb Đại học quốc gia, Hà Nội.

i


88

43. Phạm Viết Vƣợng (2001), Phương pháp

ận nghi n ứ

h

h , Nxb

Đại học quốc gia, Hà Nội.
44. Nguyễn Đình Xuân - Vũ Đức Đán (1997),
học quốc gia, Hà Nội.

ýh

n ý, Nxb Đại


PHỤ LỤC
Phụ lục 1.

Phiếu điều tra quản lý hoạt động học tập của sinh viên

Để góp phần nâng cao chất lƣợng học tập của sinh viên trong học tập
môn học giáo dục quốc phòng, an ninh ở Trung tâm giáo dục quốc phòng Hà
Nội 2 hiện nay. Bạn hãy nghiên cứu kỹ những câu hỏi dƣới đây và trả lời
chính xác với ý kiến của mình với từng loại câu hỏi. Đồng ý với đáp án nào
thì đánh dấu nhân vào ô vuông tƣơng ứng. Chú ý không ghi, ký tên vào
phiếu. Xin cảm ơn!
1. Giáo dục ý thức động cơ và thái độ học tập
Rất tốt

Tốt

khá

Trung bình

Yếu

2. Giáo dục phƣơng pháp học tập cho sinh viên
Rất tốt

Tốt

khá

Trung bình

Yếu

3. Xây dựng những quy định cụ thể về nề nếp học tập trên lớp của sinh viên
Rất tốt

Tốt

khá

Trung bình

Yếu

4. Xây dựng quy định về nề nếp tự học của sinh viên
Rất tốt

Tốt

khá

Trung bình

Yếu

5. Tổ chức trực ban theo dõi việc thực hiện nề nếp ra vào lớp của sinh viên
Rất tốt

Tốt

khá

Trung bình

Yếu

6. Chỉ đạo giáo viên làm cán bộ khung quản lý giám sát nề nếp tự học
của sinh viên
Rất tốt

Tốt

khá

Trung bình

Yếu


7. Kết hợp với đoàn Thanh niên Cộng sản, quản lý nề nếp của sinh viên
Rất tốt

Tốt

khá

Trung bình

Yếu

8. Khen thƣởng kịp thời sinh viên thực hiện tốt nề nếp học tập
Rất tốt

Tốt

khá

Trung bình

Yếu

9. Kỷ luật sinh viên vi phạm nề nếp học tập
Rất tốt

Tốt

khá

Trung bình

Yếu

Xin chân thành cảm ơn!

Phụ lục 2

Kết quả điều tra
Thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên
Mức độ đánh giá

TT

Nội dung quản lý

Rất
Trung
Tốt khá
Yếu
tốt
bình

1 Giáo dục ý thức động cơ và
0
thái độ học tập
2 Giáo dục phƣơng pháp học
2
tập cho sinh viên
3 Xây dựng những quy định cụ
thể về nề nếp học tập trên lớp 11
của sinh viên
4 Xây dựng quy định về nề nếp
0
tự học của sinh viên

5 Tổ chức trực ban theo dõi
việc thực hiện nề nếp ra vào 9
lớp của sinh viên
6 Chỉ đạo giáo viên làm cán bộ
khung quản lý giám sát nề 0
nếp tự học của sinh viên
7 Kết hợp với đoàn thanh niên
cộng sản quản lý nề nếp của 4
sinh viên
8 Khen thƣởng kịp thời sinh viên
0
thực hiện tốt nề nếp học tập.
9 Kỷ luật sinh viên vi phạm nề
7
nếp học tập

Giá
trị
TB

xếp
thứ

9

21

5

5

2,9

8

9

25

4

0

3,2

5

16 13

0

0

3,9

1

13 18

7

2

3,0

7

11 20

0

0

3,7

3

7

20

11

2

2,8

9

4

23

9

0

3,1

6

23 11

5

1

3,4

4

18 15

0

0

3,8

2