SKKN VAN DUNG TU TUONG HCM

A. GIỚI THIỆU CHUNG
• Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và sự cần thiết tích hợp tư tưởng Hồ Chí
Minh trong dạy học lịch sử
1. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, một nội dung quan trọng được đặc biệt quan tâm
là tư tưởng về đạo đức; bởi vì, đạo đức là nền tảng của cách mạng: “cũng như sông thì
có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì
cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy
cũng không lãnh đạo được nhân dân”.
Đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức cách mạng, song có tiếp nhận truyền thống dân tộc
và tinh hoa đạo đức nhân loại, được hình thành và phát triển trong những điều kiện lịch
sử nhất định, có tác dụng và ý nghĩa trong ngày mai và mãi mãi sau này. Đảng ta xác
định: “Tư tưởng của Người đã và đang soi sáng cho nhân dân ta giành thắng lợi, trở
thành những giá trị bền vững của dân tộc Việt Nam và lan toả ra thế giới”.
2. Sự cần thiết tích hợp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học lịch sử
a. Trong giai đoạn cách mạng mới hiện nay, trước những âm mưu, thủ đoạn mới của
kẻ thù trong việc thực hiện chiến lược “diễn biến hoà bình”, “bạo loạn lật đổ”, những
luận điệu xuyên tạc, bóp méo sự thật của kẻ thù về Bác Hồ, Đảng Cộng sản Việt Nam;
phá hoại chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của nhà nước. Vì vậy, cần chú
trọng việc bồi dưỡng, giáo dục đạo đức cách mạng, đặc biệt là tư tưởng Hồ Chí Minh
cho thế hệ trẻ.
b. Xây dựng lòng tin của thế hệ trẻ đối với sự lãnh đạo của Đảng và chế độ
xã hội chủ nghĩa trước những biến động của tình hình thế giới và những
mặt trái của cơ chế thị trường tác động vào đời sống kinh tế nước ta.
c. Trong thời gian qua, khi giảng dạy bộ môn Lịch sử ở nhà trường phổ
thông, các thầy cô giáo đã có sự liên hệ từng sự kiện, hiện tượng, biến cố
lịch sử gắn liền với tên tuổi của Chủ tịch Hồ Chí Minh giúp học sinh hiểu
rõ hơn, thì bây giờ trên cơ sở sự liên hệ đó chúng ta khắc sâu cho học sinh
-> từ chổ liên hệ đi đến khắc sâu – “Bình mới rượu cũ”.
d. Trong thời gian qua, hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh”, các cuộc thi viết về Bác, hát về Bác, kể chuyện về

Bác được sự hưởng ứng đông đảo của các tầng lớp nhân dân. Nhưng nay, Đảng xác định
cần đưa tư tưởng đó vào thực tế trong cuộc sống để giáo dục thế hệ trẻ. Vì vậy, nhiệm
vụ này được đặt lên vai ngành giáo dục, đặc biệt là một số môn: Ngữ Văn, Lịch sử,
Giáo dục công dân, Âm nhạc, Mĩ thuật.
e. Bộ môn Lịch sử có nhiều ưu thế trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế
hệ trẻ, vì môn Lịch sử ở nhà trường chúng ta dạy học theo quan điểm của chủ
nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; về đường lối, chính sách, pháp luật
của Đảng và Nhà nước đảm bảo cung cấp những kiến thức thực sự khách quan
và khoa học để tiến hành giáo dục tốt tư tưởng, đạo đức cách mạng.
 Từ năm học 2010 – 2011 trở đi, tích hợp nội dung học tập và làm theo tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học bộ môn Lịch sử ở nhà trường phổ thông là
bắt buộc.

1


2. Những nguyên tắc và yêu cầu của việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong
học tập lịch sử để giáo dục đạo đức cách mạng cho học sinh
Thứ nhất, cần xác định rõ, đây là dạy học bộ môn Lịch sử chứ không phải dạy
về tiểu sử Hồ Chí Minh cũng như không dạy môn tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thứ hai, việc giáo dục tư tưởng nói chung, giáo dục tư tưởng về tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh nói riêng phải dựa trên cơ sở sự kiện lịch sử cơ bản, chính xác,
điển hình. Phải dựa theo “chuẩn kiến thức, kĩ năng và hướng thái độ” mà bộ Giáo
dục – Đào tạo ban hành.
Thứ ba, phải biết trình bày, khai thác nội dung sự kiện; nêu kết luận khái quát sự kiện;
vận dụng sự kiện đó để tiếp nhận kiến thức mới.
Thứ tư, bồi dưỡng kĩ năng và phát huy tính tích cực của học sinh khi học tập tìm
hiểu về Người.
Thứ năm, đảm bảo nguyên tắc “Học đi đôi với hành”, ‘nói và làm”, “nêu gương” phải
cụ thể. Thứ sáu, chuẩn bị đầy đủ về thiết bị, đổi mới phương pháp giảng dạy…để nâng

cao hiệu quả giáo dục.
III. Nội dung tích hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

trong môn lịch sử ở chương trình THCS
Lớp Tên bài

8

Lớp

Chủ đề tích
hợp
Bài 30:
Giáo dục lòng
Phong trào yêu nước,
yêu nước
quyết tâm ra
chống Pháp đi tìm đường
từ đầu thế kỉ cứu nước giải
XX đến năm phóng dân tộc
1918
Việt Nam của
Hồ Chí Minh

Tên bài

Mức độ
Nội dung tích hợp
tích hợp
Từng phần: Hoạt động của Nguyễn Tất Thành sau

Những hoạt khi ra đi tìm đường cứu nước.
động của
Nguyễn Tất
Thành từ
năm 1911
đến năm
1917

Chủ đề Mức độ
tích hợp tích hợp

Nội dung tích hợp

2


9

Bài 17:
Ý thức
Cách mạng
trách
Việt Nam trước nhiệm đối
khi Đảng Cộng với đất
sản ra đời
nước

Lớp Tên bài

9

Chủ đề tích hợp

Bài 19: Phong Giáo dục tinh thần
trào cách
đấu tranh của giai
mạng Việt
cấp công nhân và
Nam trong
nông dân chống đế
những năm quốc, phong kiến
1930-1935
giành độc lập dân
tộc.

Lớp Tên bài

9

Từng
-Vai trò công lao của Nguyễn Ái Quốc đối với
phần,
việc thống nhất 3 tổ chức cộng sản thành
mục:
Đảng Cộng sản Việt Nam.
Đảng
-Nguyễn Ái Quốc soạn thảo Chính cương vắn
Cộng sản tắt, sách lược vắn tắt đề ra đường lối cơ bản
Việt Namcủa cách mạng Việt Nam.
ra đời

Bài 21:
Việt Nam
trong những
năm (19391945)

Mức độ Nội dung tích hợp
tích hợp
Trong những năm 1930-1931, ở Việt Nam
diễn ra một phong trào đấu tranh của côngnông dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Liên hệ

Chủ đề
Mức độ Nội dung tích hợp
tích hợp
tích hợp
Liên hệ thấy
Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, quân phiệt
được tinh
Liên hệ Nhật vào Đông Dương, hàng loạt các cuộc khởi
thần và
nghĩa vũ trang đã nổ ra: Khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam
quyết tâm
Kì và Binh biến Đô Lương.
đấu tranh
của Hồ Chí
Minh.

Lớp Tên bài Chủ đề Mức
tích hợp độ tích

hợp

Nội dung tích hợp

3


Bài 22:
Cao trào
cách
9
mạng
tiến tới
Tổng
khởi
nghĩa
cách
mạng
tháng
Tám
1945
Lớp Tên bài

Ý thức
Ngày 28/1/1941, Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh
trách
đạo cách mạng Việt Nam, triệu tập Hội nghị TW8 tại Pác
nhiệm đối
Pó (Cao Bằng) từ ngày 10 đến 19/5/1941.
với đất

Liên hệ -Chủ trương mới của Đảng:
nước.
+Đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu.
+Tạm gác khẩu hiệu “đánh đổ địa chủ, chia ruộng đất cho
dân cày”.
+Thành lập Mặt trận Việt Minh.
-Sự phát triển lực lượng:
+Lực lượng chính trị: Mặt trận Việt Minh được thành lập
19/5/1941 bao gồm các đoàn thể cứu quốc tranh cả nước.
+Vai trò của Hồ Chí Minh đối với sự ra đời của mặt trận
Việt Minh.
Chủ đề Mức Nội dung tích hợp
tích hợp độ tích
hợp
Bài 23: Giáo dục
-Trước thời cơ cách mạng đã chín muồi Hồ Chí Minh đã chủ
Tổng
công lao
trì Hội nghị toàn quốc của Đảng (14 đến 15/8/1945) quyết
khởi
to lớn
định phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước.
9
nghĩa
của Hồ Liên hệ -Đại hội quốc dân Tân Trào đại diện cho ý chí nguyện vọng
tháng
Chí
của toàn dân, nhất trí tán thành quyết định Tổng khởi nghĩa,
Tám
Minh đối

thông qua 10 chính sách của Mặt trận Việt Minh, lập Uỷ ban
1945 và với
giải phóng dân tộc Việt Nam, quyết định quốc kì, quốc ca.
sự ra đời thắng lợi
-Khi cách mạng thắng lợi Hồ Chí Minh đã đọc tuyên ngôn
nước Việt của cách
độc lập, khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hoà
Nam dân mạng
(2/9/1945)
chủ cộng tháng
hoà
Tám
1945.
Lớp Tên bài
Chủ đề tích hợp
Mức Nội dung tích hợp
độ tích
hợp

4


9

Bài 24:
Giáo dục tinh thần yêu
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là
Cuộc đấu nước, những sách lược
Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta đã tiến
tranh xây khôn khéo mềm dẻo của

hành đấu tranh chống giặc đói, giặc dốt,
dựng và bảoHồ Chí Minh trong việc Liên hệ khó khăn về tài chính và giặc ngoại xâm.
vệ chính
đối phó với thù trong
quyền dân giặc ngoài, kí các Hiệp
chủ nhân định Sơ bộ (6/3/1946)
dân (1945- và Tạm ước (14/9/1946)
1946)
hoà hoãn với Pháp
nhưng vẫn giữ được độc
lập dân tộc.

Lớp Tên bài

Chủ đề tích
Mức độ
hợp
tích hợp
Bài 25: Những Giáo dục tinh
năm đầu của thần yêu nước
cuộc kháng quyết tâm chống
chiến toàn
Pháp của Người.Liên hệ
quốc chống
thực dân Pháp
(1946-1950)

Nội dung tích hợp

9

Khi Pháp quyết tâm cướp nước ta một lần nữa,
thì Người ra lời kêu gọi toàn quốc kháng
chiến, thể hiện quyết tâm và đường lối kháng
chiến của dân tộc ta.

Lớp Tên bài

9

Chủ đề
Mức độ
tích hợp tích hợp
Bài 26:
Giáo dục
Bước phát
tinh thần
triển mới của yêu nước
cuộc kháng quyết tâm Liên hệ
chiến toàn
chống Pháp
quốc chống của Người.
thực dân Pháp
(1950-1953)

Lớp Tên bài

Nội dung tích hợp
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ, đứng đầu
là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa cuộc kháng chiến

chống Pháp phát triển. Với các sự kiện Hồ Chí
Minh trực tiếp ra trận ở chiến dịch Biên giới 1950,
Bác tham gia chủ trì đại hội toàn quốc lần thứ hai
của Đảng (1951)… giáo dục tinh thần không sự hi
sinh, gian khổ trực tiếp tham gia chiến dịch, xây
dựng đường lối cho cách mạng Việt Nam trong
Đại hội Đảng lần thứ hai.

Chủ đề tích Mức độ Nội dung tích hợp
hợp
tích hợp

5


9

Bài 27:
Giáo dục
Kháng chiến tấm gương
chống thực tận tuỵ đối
dân Pháp kết với cách
Liên hệ
thúc thắng lợi mạng Việt
Nam của
Người.

Cuộc kháng chiến của nhân dân ta ngày càng phát
triển, quân và dân đã mở các cuộc tiến công chiến
lược trong Đông-Xuân 1953-1954, đỉnh cao là

chiến dịch Điện Biên Phủ góp phần kết thúc cuộc
kháng chiến chống Pháp. Hồ Chí Minh cùng Bộ
Chính trị bàn kế hoạch đánh Điện Biên Phủ.

Lớp Tên bài

9

Chủ đề tích hợp Mức độ Nội dung tích hợp
tích hợp
Bài 28:
Liên hệ với tấm
Trong những năm 1954-1965, nhân dân hai
Xây dựng chủ gương Bác Hồ,
miền thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược khác
nghĩa xã hội ở giáo dục tinh thần
nhau: miền Bắc tiến hành công cuộc xây
miền Bắc, đấu lao động, chiến
Liên hệ dựng chủ nghĩa xã hội và đạt nhiều thành
tranh chống đế đấu cho học sinh.
tựu; miền Nam chống Mĩ và tay sai giành
quốc Mĩ và
nhiều thắng lợi.
chính quyền
Sài Gòn ở
miền Nam
(1954-1965)

Lớp Tên bài

9

Chủ đề tích hợp

Mức độ Nội dung tích hợp
tích hợp
Bài 29:
Liên hệ với tấm
Trong những năm 1965-1973, nhân dân ta
Cả nước trực gương Bác Hồ, giáo
vừa trực tiếp chiến đấu chống Mĩ ở miền
tiếp chiến đấu dục tinh thần lao
Nam, đánh bại chiến tranh cục bộ, Việt
chống Mĩ, cứu động, chiến đấu cho Liên hệ Nam hoá chiến tranh vừa sản xuất ở miền
nước (1965- học sinh.
Bắc.
1973)

6


Lớp Tên bài

9

Mức độ Nội dung tích hợp
tích hợp
Bài 30:
Liên hệ với tấm
Cả nước tập trung cho cuộc Tổng tiến công

Hoàn thành gương Bác Hồ, giáo Liên hệ và nổi dậy, giải phóng hoàn toàn miền
giải phóng
dục tinh thần chiến
Nam, thống nhất đất nước.
miền Nam,
đấu thực hiện Di
thống nhất đất chúc thiêng liêng
nước (1973- của Người.
1975)

Lớp Tên bài

9

Mức độ Nội dung tích hợp
tích hợp
Bài 31:
Giáo dục tinh thần
Thông qua sự kiện thống nhất đất nước về
Việt Nam
đoàn kết của Hồ Chí Liên hệ mặt Nhà nước.
trong Những Minh.
năm đầu sau
đại thắng mùa
Xuân 1975

Lớp Tên bài

9

Chủ đề tích hợp

Mức độ Nội dung tích hợp
tích hợp
Bài 32:
Giáo dục tinh thần
Những thành tựu trong công cuộc xây
Xây dựng đất lao động và bảo vệ Liên hệ dựng đất nước, đấu tranh bảo vệ tổ quốc.
nước, đấu
nền độc lập thiêng
tranh bảo vệ tổliêng của tổ quốc.
quốc (19761985)

Lớp Tên bài

9

Chủ đề tích hợp

Bài 33: Việt
Nam trên
đường đổi mới
đi lên chủ
nghĩa xã hội
(1986-2000)

Chủ đề tích hợp

Chủ đề tích hợp

Mức độ Nội dung tích hợp
tích hợp
Giáo dục tinh thần
Tiến hành công cuộc đổi mới của Đảng và
lao động sáng tạo. Liên hệ nhân dân ta.

V. Các dạng kiểu và phương tiện tích hợp
1. Sử dụng khi vào bài mới
2. Trong từng đơn vị kiến thức trong từng bài học
3. Dùng tư liệu chữ viết
4. Tư liệu hình ảnh (kênh hình)

7


5. Tư liệu âm thanh, video clip
6. Âm nhạc
7. Thơ văn
8. Kiểm tra, đánh giá: miệng, 15 phút, 1 tiết
9. Ngoại khoá
IV. Một số giáo án tích hợp tư tưởng học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh
Bài 16: Những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc ở nước ngoài trong những
năm (1919-1925)
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cần đạt
Hoạt động: Tìm hiểu những hoạt động của Nguyễn I. Nguyễn Ái Quốc ở
Ái Quốc ở Pháp.
Pháp (1917-1923)
Trước hết, GV gợi cho HS nhớ lại những nét chính -Tháng 6/1919,

hoạt động của Người từ năm 1911 đến khi chiến Nguyễn Ái Quốc gửi
tranh thế giới kết thúc.
bản yêu sách đòi
-Gv nêu câu hỏi: Nêu những hoạt động đầu tiên
quyền tự do dân chủ,
của Nguyễn Ái Quốc ở Pháp, ý nghĩa của những quyền bình đẳng cho
hoạt động đó?
dân tộc Việt Nam.
-HS thảo luận rồi trả lời.
-Tháng 7/1920, Người
-GV chốt: Sau chiến tranh thế giới I, các nước
đọc Luận cương của
thắng trận họp tại Vec-xai, Nguyễn Ái Quốc gửi Lê nin.
đến Hội nghị “Bản yêu sách 8 điểm” đòi quyền tự
do, dân chủ, bình đẳng cho nhân dân Việt Nam.
Đồng thời, Nguyễn Ái Quốc đọc luận cương của
Lê nin.
-Gv hỏi: Việc Nguyễn Ái Quốc đọc Luận cương
của Lê nin có ý nghĩa gì?
-HS thảo luận, trả lời.
-GV chốt lại bằng cách đọc đoạn tư liệu nói về cảm
xúc của Người: “Luận cương của Lê nin làm cho
tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết
bao. Tôi vui mừng đến phát khóc. Ngồi một mình
trong buồng mà tôi nói to như đang nói trước quần
chúng đông đảo: Hỡi đồng bào bị đoạ đày đau khổ!
Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường
giải phóng chúng ta!”
IV. Một số giáo án tích hợp tư tưởng học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh

Bài 17: Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà từ sau ngày 2/9/1945 đến trước
ngày 19/12/1946 (lớp 12- t1)
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cần đạt

8


Gv khai thác bức tranh hình 45 sgk: nhân dân Nam c. Giải quyết nạn đói
Bộ cứu giúp đồng bào bị đói ở Bắc Bộ (10/1945) có -Biện pháp:
thể đưa ra câu hỏi: Bức tranh nói lên điều gì? Thể +Phát động phong trào “nhường
hiện tinh thần tương thân tương ái của người Việt, cơm sẻ áo”.
sẵn sàng nhường cơm sẻ áo, lá lành đùm lá rách, +Tăng gia sản xuất.
tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau. Thể hiện lòng +Giảm tô 25%, tạm cấp ruộng đất.
nhân ái của con người, đó là truyền thống tốt đẹp
mà trong hoàn cảnh cấp thời Đảng ta triệt để phát
huy.
-Gv lên hệ hình ảnh Bác Hồ: Thực hiện một tuần
nhịn ăn một bữa để quyên góp gạo, giải quyết nạn
đói -> Tích hợp: niềm tin vào sự lãnh đạo của
Đảng; bài học về cần, kiệm, liêm, chính, nói đi đôi
với làm.(Học tập)
-Liên hệ với các phong trào hiện nay trong cả nước:
Bão, lũ…(làm theo)
IV. Một số giáo án tích hợp tư tưởng học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh

Bài 18: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cần đạt

Hoạt động: Tìm hiểu hoàn cảnh Hội
I. Hội nghị thành lập Đảng Cộng
nghị thành lập Đảng
sản Việt Nam (3/2/1930)
-Trước hết, GV cho HS đọc đoạn đầu -Hoàn cảnh:
sgk và nêu câu hỏi: Với sự ra đời 3 tổ
+Ba tổ chức cộng sản ra đời thúc đẩy
chức cộng sản, phong trào cách mạng phong trào dân tộc, dân chủ phát
Việt Nam có những ưu điểm, hạn chế triển mạnh mẽ.
gì?
+Song lại hoạt động riêng rẽ, tranh
-HS dựa vào sgk để trả lời câu hỏi.
giành ảnh hưởng của nhau.
-GV nhận xét, bổ sung.
-Yêu cầu cấp bách:
-GV cho HS thảo luận: yêu cầu cấp
+Cách mạng Việt Nam cần có một
bách của cách mạng Việt Nam là phải chính đảng thống nhất.
làm gì?
+Với tư cách là phái viên Quốc tế Cộng
-HS dựa vào sgk và vốn kiến thức của sản, Nguyễn Ái Quốc chủ trì Hội nghị
mình đã thảo luận và trình bày kết quả hợp nhất ba tổ chức cộng sản.
của mình, HS khác bổ sung.
Gv kết luận, hoàn thiện nội dung HS trả
lời
IV. Một số giáo án tích hợp tư tưởng học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh

9

Bài 17: Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà từ sau ngày 2/9/1945 đến trước

ngày 19/12/1946 (lớp 12 - t2)
Hoạt động của thầy và trò
-GV nói hướng dẫn HS tìm hiều nội dung hai bản
hoà ước trên.
-GV nêu câu hỏi: Tại sao ta lại kí với Pháp Hiệp
định Sơ bộ và Tạm ước?
-HS trả lời.
-GV chốt: Việc kí hai bản hoà ước trên là một
quyết định cực kì sáng suốt của Đảng, Chính phủ
và Chủ tịch Hồ Chí Minh, là một mẫu mực tuyệt
vời về sự lợi dụng mâu thuẩn trong hàng ngũ kẻ
thù và về sự nhân nhượng có nguyên tắc. Hồ Chí
Minh đánh giá “Chúng ta cần hoà bình để xây
dựng nước nhà, cho nên chúng ta phải ép lòng mà
nhân nhượng để giữ hoà bình. Dù thực dân Pháp
có bội ước, đã gây chiến tranh, nhưng gần một
năm hoà bình đã cho chúng ta thời gian để xây
dựng lực lượng, khi Pháp cố ý gây chiến tranh,
chúng ta không nhịn được nữa thì kháng chiến
toàn quốc bắt đầu”.
Qua nội dung trên giáo dục tinh thần yêu nước,
những sách lược khôn khéo mềm dẻo của Hồ Chí
Minh trong việc đối phó với thù trong giặc ngoài,
kí các hoà ước với Pháp nhưng vẫn giữ vững được
độc lập dân tộc.- “dĩ bất biến, ứng vạn biến”.

10

Kiến thức cần đạt
3. Kí hoà ước với Pháp đẩy quân
THDQ ra khỏi nước ta
-Ngày 6/3/1946, ta kí với Pháp Hiệp
định Sơ bộ.
-Ngày 14/9/1946, ta kí Tạm ước,
tiếp tục nhân nhượng thêm cho
Pháp một số quyền lợi.