Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại ngân hàng thương mại cổ phẩn công thương việt nam chi nhánh thị xã phú thọ ( Luận văn thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (765.89 KB, 108 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
––––––––––––––––––––––––––
NGUYỄN TIẾN LẬP
NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN TẠI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM
CHI NHÁNH THỊ XÃ PHÚ THỌ
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Lan Anh
THÁI NGUYÊN – 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi; số
liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chƣa hề đƣợc sử
dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi cũng xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn
này đã đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã đƣợc chỉ rõ
nguồn gốc./.
Thái Nguyên, tháng 1 năm 2014
Tác giả luận văn
Nguyễn Tiến Lập
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đƣợc luận văn, ngoài sự cố gắng của bản thân, tôi đã nhận
đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo; các đồng nghiệp; bạn bè
và gia đình.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến giáo viên hƣớng dẫn khoa học
TS. Nguyễn Thị Lan Anh - Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh
Thái Nguyên, cô đã dành nhiều tâm huyết, tận tình hƣớng dẫn chỉ bảo tôi
trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến các giáo viên Khoa Kinh tế, phòng Quản
lý Đào tạo Sau đại học, trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại
học Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo Ngân hàng TMCP Công
thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ, đã hợp tác, tạo mọi điều kiện
giúp đỡ tôi trong quá trình làm đề tài.
Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận đƣợc nhiều
sự giúp đỡ, động viên, khích lệ từ phía bạn bè và gia đình. Tôi xin chân thành
cảm ơn và ghi nhận những tình cảm quý báu đó.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 1 năm 2014
Tác giả luận văn
Nguyễn Tiến Lập
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
NHỮNG KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT ................................................................ vi
DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ............................................................................ viii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1.Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài ............................................................................. 2
3.Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu đề tài ................................................................. 2
4.Ý nghĩa khoa học của luận văn hoặc đóng góp với của luận văn .......................... 3
5.Kết cấu của luận văn ................................................................................................ 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG
VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ............................................................ 5
1.1.Khái niệm Ngân hàng Thƣơng mại (NHTM) ....................................................... 5
1.2.Hiệu quả huy động vốn của Ngân hàng Thƣơng mại ........................................... 5
1.2.1.Khái niệm hiệu quả huy động vốn ..................................................................... 5
1.2.2.Các hình thức huy động vốn của Ngân hàng Thƣơng mại ................................ 6
1.2.3.Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả huy động vốn ngắn hạn..................................... 7
1.2.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả huy động vốn của Ngân hàng
Thƣơng mại ………………………………………………………………...............9
1.3. Kinh nghiệm huy động vốn ở một số ngân hàng quốc tế và những bài học
kinh nghiệm đối với Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh thị
xã Phú Thọ...............................................................................................................16
1.3.1. Kinh nghiệm về nâng cao hiệu quả huy động vốn ngắn hạn của một số ngân
hàng thƣơng mại quốc tế...........................................................................................17
1.3.1. Những bài học kinh nghiệm rút ra cho Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt
Nam – Chi nhánh thị xã Phú Thọ………………………………..……………….19
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................... 21
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
iv
2.1.Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết ......................................................... 21
2.2.Phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................................................... 21
2.2.1.Phƣơng pháp xử lý và phân tích số liệu ........................................................... 22
2.2.2.Phƣơng pháp sử dụng sơ đồ, bảng biểu ........................................................... 23
2.2.3.Phƣơng pháp phân tích swot ............................................................................ 23
2.3.Hệ thống chỉ tiêu phân tích huy động vốn .......................................................... 23
2.3.1.Quy mô, tốc độ tăng trƣởng và cơ cấu nguồn vốn huy động ........................... 23
2.3.2.Chi phí huy động vốn ....................................................................................... 24
2.3.3.Chỉ tiêu phân tích hiệu quả huy động vốn ....................................................... 24
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG
TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH THỊ XÃ PHÚ THỌ..........25
3.1. Khái quát về Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Thị xã
Phú Thọ ..................................................................................................................... 25
3.1.1.Tình hình kinh tế xã hội ảnh hƣởng đến hoạt động của ngân hàng ................. 25
3.1.2. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Thị xã
Phú Thọ ..................................................................................................................... 26
3.2. Thực trạng huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi
nhánh Thị xã Phú Thọ ............................................................................................... 49
3.2.1.Tốc độ tăng trƣởng nguồn vốn huy động ......................................................... 49
3.2.2.Cơ cấu nguồn vốn huy động ............................................................................ 51
3.2.3.Chi phí huy động vốn ....................................................................................... 54
3.2.4.Các hình thức huy động vốn và cân đối vốn .................................................... 55
3.2.5. Hiệu quả và nhân tố ảnh hƣởng hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân
hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Thị xã Phú Thọ.......................... 62
3.3. Đánh giá chung .................................................................................................. 70
3.3.1.Những kết quả đạt đƣợc ................................................................................... 70
3.3.2.Những hạn chế và nguyên nhân ....................................................................... 72
3.3.3.Cơ hội và thách thức ........................................................................................ 75
Chƣơng 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO
HIỂU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP
CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH THỊ XÃ PHÚ THỌ ........... 78
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
v
4.1.Định hƣớng công tác huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt
Nam - Chi nhánh thị xã Phú Thọ .............................................................................. 78
4.1.1.Định hƣớng trong công tác huy động vốn ....................................................... 78
4.1.2.Định hƣớng trong công tác sử dụng vốn .......................................................... 79
4.1.3.Một số chỉ tiêu cần đạt trong những năm tới ................................................... 79
4.2.Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại
Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh thị xã Phú Thọ...............80
4.2.1. Chiến lƣợc huy động vốn ngắn hạn của Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt
Nam - Chi nhánh thị xã Phú Thọ …………………………………………….…..80
4.2.2.Điều hành chính sách lãi suất ngắn hạn linh hoạt ............................................ 83
4.2.3.Công tác quản lý, đào tạo cán bộ, nhân viên Ngân hàng ................................ 86
4.2.4.Cải tiến công tác thanh toán ............................................................................. 88
4.2.5.Thành lập ban huy động vốn, chăm sóc khách hàng ....................................... 89
4.2.6.Thành lập bộ phần nghiên cứu khách hàng...................................................... 90
4.2.7Mở rộng thêm các phòng giao dịch................................................................... 90
4.3.Kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn .............................................. 91
4.3.1.Kiến nghị đối với Nhà nƣớc Chính phủ ........................................................... 91
4.3.2.Kiến nghị với ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam................................................. 93
4.3.3.Kiến nghị với Ngân hàng công thƣơng Trung Ƣơng ....................................... 95
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 98
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
vi
NHỮNG KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
NHTM
:
Ngân hàng thƣơng mại cổ phần
GĐ
:
Giám đốc
NH
:
Ngân hàng
VNH
:
Vay ngắn hạn
VDH
:
Vay dài hạn
TD
:
Tín dụng
TK
:
Tài khoản
KH
:
Khách hàng
TGTK
:
Tiền gửi tiết kịêm
TGTKKKH
:
Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn
TGTKCKH
:
Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn
KKH
:
Không kỳ hạn
TCKT
:
Tổ chức kinh tế
NHTM
:
Ngân hàng thƣơng mại
TCTD
:
Tổ chức tín dụng
TCTC
:
Tổ chức tài chính
DNNN
:
Doanh nghiệp nhà nƣớc
DNTN
:
Doanh nghiệp tƣ nhân
TGKKH
:
Tiền gửi không kỳ hạn
TGCKH
:
Tiền gửi có kỳ hạn
VNĐ
:
Việt Nam đồng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Tổng hợp công tác huy động vốn ngắn hạn.................................... 39
Bảng 3.2: Kết cấu dƣ nợ và đầu tƣ tín dụng ................................................... 41
Bảng 3.3: Tỷ trọng nợ quá hạn trên tổng dƣ nợ .............................................. 44
Bảng 3.4: Nợ quá hạn theo loại cho vay ......................................................... 46
Bảng 3.5: Hoạt động thu chi ........................................................................... 48
Bảng 3.6: Lãi suất huy động hiện nay của chi nhánh năm 2013 .................... 50
Bảng 3.7: Tình hình huy động vốn (gồm VNĐ và ngoại tệ quy đổi) ............ 50
Bảng 3.8: Cơ cấu vốn huy động theo kỳ hạn của VNĐ .................................. 52
Bảng 3.9: Cơ cấu huy động theo bản tệ .......................................................... 53
Bảng 3.10: Cơ cấu nguồn vốn theo hình thức huy động................................. 56
Bảng 3.11: Cân đối giữa nguồn vốn huy động và cho vay ............................. 61
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ 3.1. So sánh kết quả kinh doanh năm 2011 - 2013) ......................... 45
Biểu đồ 3.2. Cơ cấu nợ quá hạn theo loại cho vay.......................................... 46
Biểu đồ 3.3. Tổng nguồn vốn huy động qua các năm..................................... 51
Sơ đồ 3.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt
Nam – Chi nhánh Thị xã Phú Thọ .................................................. 30
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sau hơn 20 năm đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã có nhiều dấu hiệu
khởi sắc với tốc độ phát triển kinh tế cao, thu nhập bình quân đầu ngƣời tăng.
Để tiếp tục đƣa Việt Nam đi lên, trở thành một nƣớc công nghiệp trong tƣơng
lai, đòi hỏi cần có một khối lƣợng vốn rất lớn để xây dựng cơ sở vật chất kĩ
thuật, phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp. Ngân hàng là
ngành then chốt trong lĩnh vực huy động vốn đóng vai trò chủ đạo trong việc
dẫn vốn cho nền kinh tế. Nếu nhƣ ngân hàng thƣơng mại hoạt động tốt, vốn
đƣợc lƣu chuyển hợp lý, liên tục sẽ tạo đà cho nền kinh tế phát triển. Trong
giai đoạn sắp tới, khi các ngân hàng nƣớc ngoài đƣợc phép vào hoạt động trên
thị trƣờng nƣớc ta, cạnh tranh giữa các ngân hàng sẽ diễn ra vô cùng gay gắt.
Muốn tồn tại và đứng vững trên thị trƣờng, ngân hàng cần phải có một nguồn
vốn đủ mạnh bởi vì vốn là tiền đề quan trọng nhất trong mọi hoạt động của
ngân hàng thƣơng mại. Để có nguồn vốn đủ mạnh, các ngân hàng thƣơng mại
phải thực hiện nhiều hoạt động nhằm huy động đƣợc nguồn vốn đủ lớn đáp
ứng nhu cầu kinh doanh của ngân hàng.
Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam có “thâm niên” hoạt động chƣa dài,
các hình thức huy động vốn còn đơn điệu, chƣa phù hợp và chƣa đáp ứng
đƣợc đòi hỏi của nền kinh tế. Đặc trƣng nguồn vốn và sử dụng vốn của các
Ngân hàng thƣơng mại có sự chênh lệch đặc biệt là sự chênh lệch về kỳ hạn.
Vốn huy động của các ngân hàng thƣơng mại chủ yếu là vốn ngắn hạn nhƣng
nhu cầu sử dụng vốn dài hạn để đầu tƣ mở rộng hoạt động kinh doanh của các
chủ thể trong nền kinh tế lớn đã ảnh hƣởng đến hiệu quả và an toàn hoạt động
của ngân hàng. Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã
Phú Thọ còng không nằm ngoài xu hƣớng đó.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
2
Nhận thức đƣợc vai trò của hoạt động huy động vốn đối với hoạt động
kinh doanh ngân hàng và thực tiễn hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng
TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ, em đã lựa chọn
đề tài nghiên cứu “Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả huy
động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi
nhánh thị xã Phú Thọ”. Hy vọng những vấn đề nghiên cứu sẽ giải quyết
đƣợc các vấn đề còn tồn tại trong hoạt động huy động vốn của Ngân hàng
TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu chung: Đề tài nghiên cứu những lý luận chung nhất về hoạt
động huy động vốn của ngân hàng, đặc điểm và vai trò của các hình thức huy
động vốn, phƣơng thức cân đối vốn, sử dụng vốn huy động trong hoạt động
kinh doanh ngân hàng.
Mục tiêu cụ thể: Đề tài đi sâu vào phân tích đánh giá hiệu quả huy động
vốn ngắn hạn tại ngân hàng, tìm hiểu các tồn tại và nguyên nhân ảnh hƣởng
đến hoạt động huy động động vốn, định hƣớng và đƣa ra giải pháp giải quyết
các tồn tại tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã
Phú Thọ. Từ đó đƣa ra những giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả
huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi
nhánh Thị xã Phú Thọ.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu đề tài
Đối tƣợng nghiên cứu của để tài: Hiệu quả huy động vốn ngắn hạn
của Ngân hàng thƣơng mại.
Phạm vi nhiên cứu của đề tài: Hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại
Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ năm
2011-2013. Tìm ra những điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của các tồn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
3
tại trong công tác huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công
thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ.
4. Ý nghĩa khoa học của luận văn hoặc đóng góp với của luận văn
Đề tài đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động huy
động vốn của các ngân hàng thƣơng mại. Đánh giá ƣu nhƣợc điểm trong
hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi
nhánh Thị xã Phú Thọ và đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao
hiệu quả huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt
Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ.
Hiện tại đề tài nghiên cứu về huy động vốn Ngân hàng TMCP Công
thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ đã có một vài tác giả nghiên
cứu nhƣ: Ông Phạm Văn Minh đã nghiên cứu: giải pháp tăng cƣờng huy
động vốn từ các tổ chức kinh tế tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt
Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ giai đoạn từ năm 2007-2008; Bà Nguyễn
Thị Lan đã nghiên cứu giải pháp nâng cao khả năng cho vay và huy động
vốn tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã Phú
Thọ giai đoạn từ năm 2009-2010; Bà Hoàng Thị Thu Hiền đã nghiên cứu:
giải pháp tìm kiếm và nâng cao huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công
thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ từ năm 2010 - 2011.
Tất cả các đề tài trên đều chủ yếu nghiên cứu về huy động vốn. Tuy
nhiên mới chỉ dừng lại ở tính khái quát chung chung, chƣa đi vào cụ thể, tập
trung nghiên cứu quá nhiều hình thức huy động vốn, có đƣa các giải pháp,
nhƣng vẫn chỉ ở mức lý thuyết, không thể chuyển sang thực tiễn. Vì vậy
hoạt động huy động vốn tại chi nhánh vẫn không có chuyển biến tích cực, có
lợi cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng
Từ những đề tài nghiên cứu đi trƣớc, tôi đã đi sâu nghiên cứu ở phạm
vi chi tiết huy động vốn ngắn hạn giai đoạn từ năm 2011 - 2013, hoạt động
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
4
huy động vốn của ngân hàng đang có điểm yếu ở đâu, cần khắc phục điểm
yếu đó nhƣ thế nào, áp dụng vào thực tế có thành công hay không, thời điểm
hiện nay cần phải có chiến lƣợc gì, đƣa ra định hƣớng phát triển cho các
năm tiếp theo, từ đó có thể nâng cao hiệu quả huy động vốn góp phần vào
nâng cao hiệu quả kinh doanh của chi nhánh.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần lời nói đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về hiệu quả huy động vốn của
ngân hàng thƣơng mại.
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 3: Thực trạng huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP
Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thị xã Phú Thọ
Chƣơng 4: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả huy
động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh
Thị xã Phú Thọ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1. Khái niệm Ngân hàng Thƣơng mại (NHTM)
Ngân hàng thƣơng mại là một tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động
chủ yếu và thƣờng xuyên là nhận tiền gửi từ khách hàng với trách nhiệm hoàn
trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện các nghiệp vụ chiết khấu và
làm phƣơng tiện thanh toán” (Pháp lệnh Ngân hàng ban hành ngày
23/5/1990). Luật các TCTD đƣợc bổ sung sửa đổi năm 2004, điều 20 giải
thích: “ TCTD là doanh nghiệp đƣợc thành lập theo qui định của luật này và
các qui định khác của pháp luật để hoạt động ngân hàng” và “ Hoạt động ngân
hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung
thƣờng xuyên là nhận tiền gửi, sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung
ứng các dịch vụ thanh toán”.
1.2. Hiệu quả huy động vốn của Ngân hàng Thƣơng mại
1.2.1. Khái niệm hiệu quả huy động vốn
Hiệu quả huy động vốn là phạm trù phản ánh trình độ và khả năng đảm
bảo thực hiện công tác huy động vốn có kết quả cao với chi phí nhỏ nhất. Có
nghĩa là đối với mặt lƣợng, hiệu quả huy động vốn biểu hiện giữa kết quả thu
đƣợc (số lƣợng, thời hạn…) và chi phí bỏ ra, còn đối với mặt chất, nó phản
ánh năng lực và trình độ quản lý của Ngân hàng.
Đối với một NHTM thì hiệu quả huy động vốn có mối quan hệ biện
chứng với hoạt động kinh doanh của Ngân hàng, có nghĩa là huy động vốn tốt
làm nền tảng cho hoạt động kinh doanh của Ngân hàng, và hoạt động kinh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
6
doanh của ngân hàng có hiệu quả là cơ sở thuận lợi để huy động vốn có hiệu
quả. Hai mối quan hệ này hỗ trợ cho nhau cùng phát triển.
1.2.2. Các hình thức huy động vốn của Ngân hàng Thương mại
1.2.2.1. Vốn huy động từ tiền gửi
Đây là vốn quan trọng, chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn vốn NHTM và
đó là mục tiêu tăng trƣởng hàng năm của các ngân hàng. Có nhiều hình thức
huy động khác nhau nhƣ:
- Tiền gửi thanh toán (tiền gửi không kỳ hạn)
- Tiền gửi có kỳ hạn của các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội.
- Tiền gửi tiết kiệm của dân cƣ.
- Tiền gửi khác: Các NHTM còn huy động các khoản tiền gửi khác nhƣ
tiền gửi của các tổ chức tín dụng khác, tiền gửi của kho bạc Nhà nƣớc, tiền
gửi của các đoàn thể xã hội….
1.2.2.2. Vốn vay của các tổ chức tín dụng khác và của ngân hàng Trung Ương
(NHTƯ)
- Vay từ NH Trung Ƣơng: Ngân hàng Trung Ƣơng có thể cho các tổ
chức tín dụng vay vốn ngắn hạn khi cần thiết dƣới hình thức tái cấp vốn nhƣ:
cho vay lại theo hồ sơ tín dụng; chiết khấu, tái chiết khấu, thƣơng phiếu và
các giấy tờ có giá ngắn hạn khác; cho vay có đảm bảo bằng cầm cố thƣơng
phiếu và các giấy tờ có giá ngắn hạn khác; cho vay bổ sung vốn tong thanh
toán bù trừ; cho vay đặc biệt khi khi tổ chức tín dụng mất khả năng thanh toán
có nguy cơ mất an toàn cho hệ thống.
- Vay từ các tổ chức tín dụng khác: Đây là nguồn vốn mà NHTM vay
mƣợn lẫn nhau và vay của các tổ chức tín dụng khác trên thị trƣờng liên NH
nhằm đáp ứng nhu cầu dự trữ chi trả cấp bách
1.2.2.3. Vay trên thị trường vốn (phát hành các giấy tờ có giá)
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
7
Thực chất là ngân hàng huy động vốn bằng việc phát hành các giấy tờ
có giá nhƣ: kỳ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi; trong đó kỳ phiếu và
chứng chỉ tiền gửi là loại phiếu nợ ngắn hạn, trái phiếu phiếu nợ trung dài
hạn. Các loại giấy tờ có giá đó đƣợc NHTM phát hành từng đợt với mục đích
và số lƣợng cụ thể và đƣợc ngân hàng Trung Ƣơng chấp thuận. Khả năng vay
mƣợn tuỳ thuộc vào uy tín của ngân hàng, lãi suất và trình độ phát triển của
thị trƣờng tài chính.
1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả huy động vốn ngắn hạn
1.2.3.1. Chi phí huy động vốn ngắn hạn
+ Lãi suất huy động ngắn hạn:
Lãi suất huy động ngắn hạn luôn là vấn đề quan tâm hàng đầu của các
chủ thể kinh tế. Ngƣời gửi muốn một lãi suất cao , ngƣời vay lại muốn lãi suất
thấp. Là trung gian đóng vai trò cầu nối giữa hai đối tƣợng trên, ngân hàng
phải tìm cách điều chỉnh mức lãi suất sao cho hợp lý nhất đối với các bên,
trong đó điều quan trọng là phải đảm bảo lợi ích của ngân hàng. Vì vậy trong
huy động vốn ngắn hạn, mỗi ngân hàng đều cố gắng áp dụng mọi biện pháp
có thể nhằm tìm kiếm đƣợc những nguồn vốn ngắn hạn sao cho chi phí huy
động vốn bình quân là nhỏ nhất và sử dụng số vốn đó để cho vay với một mức
lãi suất chấp nhận đƣợc trên thị trƣờng. Chi phí huy động ngắn hạn đƣợc đánh
giá qua hệ thống các chỉ tiêu lãi suất huy động bình quân (tính bằng bình quân
gia quân gia quyền của lãi suất các nguồn theo khối lƣợng từng nguồn), lãi
suất huy động của từng nguồn và đặc biệt là lãi suất cạnh tranh NEC.
Mặt khác, cũng với một mức chi phí trả lãi bình quân, sự đa dạng hoá
trong lãi suất cho phù hợp với mỗi hình thức huy động vốn là cần thiết. Sự đa
dạng hoá lãi suất làm cho tăng tính hiệu quả của chính sách lãi suất mà ngân
hàng đƣa ra. Nếu có chính sách lãi suất phù hợp, hiệu quả, ngân hàng sẽ tối
thiểu hoá đƣợc chi phí trong khi vẫn hoàn thanh kế hoạch về nguồn vốn .
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
8
+ Chi phí khác:
Bên cạnh chi phí chính là lãi suất, trong quá trình huy động vốn ngắn
hạn còn có các chi phí khác nhƣ chi phí tiền lƣơng cho cán bộ huy động, chi
phí in ấn phát hành, chi phí cơ sở vật chất , chi phí giao dịch quảng cáo… Tuy
chi phí này chiếm một tỷ trọng tƣơng đối nhỏ nhƣng nếu tiết kiệm đƣợc cũng
góp phần giảm bớt gánh nặng cho ngân hàng.
1.2.3.2. Tính ổn định của nguồn vốn ngắn hạn
Tính ổn định ở đây bao gồm ổn định về khối lƣợng, tốc độ tăng trƣởng,
cơ cấu nguồn.
Thật vậy, công tác huy động vốn ngắn hạn không thể có hiệu quả khi
mà nguồn vốn huy động đƣợc lại không đạt đƣợc quy mô nhất định theo kế
hoạch huy động của ngân hàng hay không đáp ứng nổi nhu cầu về khối lƣợng
vốn cho kinh doanh; cơ cấu vốn của ngân hàng lại không có sự hợp lý giữa
các nguồn vốn huy động ngắn hạn, trung hạn và dài hạn, giữa vốn ngoại tệ và
vốn nội tệ. Đối với ngân hàng, do mỗi nguồn vốn có những điểm mạnh, điểm
yếu riêng trong việc khai thác và huy động nên cơ cấu vốn biến đổi sẽ dẫn tới
sự biến đổi trong cơ cấu “đầu ra”: cho vay, đầu tƣ, bảo lãnh và kéo theo sự
thay đổi trong lợi nhuận, rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Cơ cấu nguồn
vốn huy động ngắn hạn phụ thuộc không chỉ vào một phần kế hoạch của ngân
hàng mà còn chịu sự tác động của các nhân tố bên ngoài đòi hỏi ngân hàng
phải thƣờng xuyên nghiên cứu tiếp cận thị trƣờng.
Khối lƣợng vốn huy động ngắn hạn phản ánh quy mô vốn. Quy mô vốn
lớn sẽ tạo điều kiện cho ngân hàng mở rộng hoạt động kinh doanh của mình.
Trong tổng nguồn vốn của ngân hàng thì quy mô vốn huy động là một bộ
phận chiếm tỷ trọng cao nhất và có vai trò quan trọng hơn cả. Sau khi đã huy
động đƣợc khối lƣợng vốn lớn thì cái mà ngân hàng cần quan tâm lúc này là
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
9
tốc độ tăng trƣởng ổn định của nó vì có thể lúc này quy mô vốn lớn, nhƣng sẽ
là khó khăn cho ngân hàng khi đƣa ra quyết định cho vay hay đầu tƣ nếu ngân
hàng không kiểm soát, không dự đoán đƣợc xu hƣớng biến động của dòng
tiền rút ra và dòng tiền gửi vào.
1.2.3.3. Một số chỉ tiêu khác
Ngoài các chỉ tiêu chính trên, chất lƣợng công tác huy động vốn ngắn
hạn còn đƣợc đánh giá qua một số chỉ tiêu :
• Mức độ hoạt động của vốn huy động ngắn hạn: Đƣợc đánh giá qua chỉ
tiêu hệ số sử dụng vốn. Hệ số sử dụng vốn càng tiến đến 1 càng tốt , điều này
thể hiện nguồn vốn huy động đƣợc sử dụng tối đa.
• Mức độ thuận tiện khách hàng : Đƣợc đánh giá qua các thủ tục gửi
tiền , rút tiền , các dịch vụ kèm theo của ngân hàng …nhằm tiết kiệm đƣợc
thời gian và chi phí cho khách hàng .
• Thời gian để huy động một số lƣợng vốn nhất định .
• Một số chỉ tiêu khác nhƣ : số lƣợng vốn bị rút ra trƣớc thời hạn , kỳ
hạn thực tế của nguồn vốn…
Trên đây là một số chỉ tiêu dùng để đánh giá hiệu quả công tác huy
động vốn ngắn hạn. Tuy nhiên, sử dụng một chỉ tiêu thì không thể phản ánh
đầy đủ đƣợc, mà cần phải kết hợp nhiều chỉ tiêu thì mới đánh giá đúng và
thực chất hiệu quả công tác huy động vốn ngắn hạn tại một NHTM.
1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả huy động vốn của Ngân hàng
Thương mại
1.2.4.1. Các nhân tố chủ quan (thuộc về Ngân hàng)
Chiến lƣợc kinh doanh của Ngân hàng:
- Mỗi Ngân hàng phải tự hoạch định cho mình một chiến lƣợc kinh
doanh riêng biệt, phù hợp với các điều kiện bên trong và bên ngoài Ngân
hàng. Chiến lƣợc kinh doanh có tính quyết định tới hiệu quả hoạt động của
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
Luận án đầy đủ ở file: Luận án Full
