TỪ ẤY - MỘT TIẾT HỌC KHÁ HIỆU QUẢ

Ngày soạn: 14/31/2009
Tiết: 97, 98
TỪ ẤY.
I, Mục tiêu cần đạt:
- Cảm nhận niềm vui sướng của nhà thơ khi giác ngộ lí tưởng cộng sản và nhờ
đó, biết gắn bó với nhân dân lao động, tạo cho mình sức mạnh tinh thần to lớn.
- Thấy được nghệ thuật diễn tả tâm trạng vui sướng, say mê bằng hình ảnh tươi
sáng, giọng thơ sảng khoái, nhòp thơ dồn dập.
II, Phương tiện dạy học: SGK, SGV, STK.
III, Tiến trình giờ dạy:
1, Ổn đònh tổ chức.
2, Kiểm tra bài cũ.
3, Bài mới:
Nói đến nền thơ ca cách mạng không thể không nhắc đến Tố Hữu. Ông
được xem là “con chim đầu đàn” của thơ ca cách mạng Việt Nam. Thơ ông tác
động sâu sắc đến nhận thức, tình cảm người đọc và sự phát triển của thơ ca
cách mạng. Giác ngộ cách mạng từ rất sớm, năm 18 tuổi. Người thanh niên ấy
đã đón nhận lí tưởng cộng sản với tất cả niềm say mê hứng khởi của tuổi trẻ.
Qua bài học ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về niềm say mê ấy.
Hoạt động của giáo viên và học
sinh
Nội dung kiến thức cần đạt
Cho HS đọc phần tiểu dẫn.
Nêu vài nét về tác giả?
“Liên Xô nở trước đời tôi 3
tuổi”
Sáng tác của Tố Hữu gồm những
tập thơ nào?
Từ ấy, Việt Bắc, Ra trận, Máu
và hoa, Một tiếng đờn… Những
tập thơ ấy theo sát các chặng

đường cách mạng. VD: Từ ấy (
Cách mạng tháng Tám) , Việt
Bắc (Thời kì kháng chiến chống
Pháp), Ra trận (Mó bắt đầu thực
I, Đọc hiểu văn bản:
1, Vài nét về tác giả:
- Tố Hữu( 1920 – 2002), là nhà thơ lớn của
nền văn học Việt Nam hiện đại. ng giữ
nhiều chức vụ lớn, được tặng nhiều huân
chương và giải thưởng có giá trò. Những
sáng tác của ông thuộc thể loại trữ tình
chính trò.
hiện kế hoạch thôn tính miền
Nam) .…
Nôi dung các sáng tác?
Đặc điểm nghệ thuật?
Cách nói của Tố Hữu là cách
nói của đông đảo quần chúng
nhân dân.
“ Kiếp người cơm vãi cơm rơi.
Biết đâu nẻo đất phương trời mà
đi”
“ Chiêm mùa cờ đỏ ven đê.
Sớm trưa tiếng trống đi về trong
thôn”.
Sở dó như thế vì Tố Hữu chòu
ảnh hưởng từ cha là một nhà
Nho thích sưu tầm tục ngữ, ca
dao. Mẹ cũng thường hát ra ông
những bài ca dao. 7 tuổi biết

giúp cha chép các bài ca dao,
những bài thơ yêu nước và đọc
cho cả nhà nghe.
Sáng tác thời điểm nào?
Xuất bản lần đầu tiên chưa có
tên. Lần hai mới được đặt tên.
Tập thơ thể hiện những nội dung
gì?
Bố cục gồm mấy phần?
- Máu lửa: Hiện thực những nạn
nhân của xã hội bóc lột bất
công, phần sau mở rộng ra thế
giới, nói nhiều đến tương lại
cộng sản chủ nghóa…
- Nội dung: Thể hiện lẽ sống lớn, những
tình cảm lớn của người công dân, người
chiến só cách mạng với Đảng, Tổ quốc,
nhân dân, Bác Hồ.
- Nghệ thuật: Nghiêng về tính dân tộc
truyền thống, phát huy thơ cổ điển dân
gian, ngôn ngữ giàu tính quần chúng.
2, Vài nét về tập thơ Từ ấy:
- Là tập thơ đầu tay sáng tác từ năm 1937
đến 1946.
- Nội dung: Niềm say mê lí tưởng, khát
khao được chiến đấu, hi sinh cho cách
mạng trên tinh thần lạc quan, chiến thắng.
- Tập thơ được chia làm 3 phần: Máu lửa,
Xiềng xích, Giải phóng. Ba chặng đường
trưởng thành, giác ngộ cho đến cách mạng

tháng Tám.
- Xiềng xích: Tâm trạng của
người chiến só xông xáo trong
cách mạng bò tách rời nhớ đồng,
nhớ người, ngột ngạt, thiếu
không gian.
- Giải phóng: Căm phẫn với
giặc, vui sướng với cách mạng.
=> Khi ra đời đã tác động lớn. “
Tố Hữu không chỉ là nhà thơ của
tôi, của thanh niên mà của tương
lai”. Nhiều người mua tặng bạn
đọc, người yêu… Tác giả nhận
đònh về tập thơ “ Còn những hạn
chế như còn những biểu hiện
của tính tiểu tư sản, có ý nghó cô
đơn, kêu gọi ồn ào.”
Nêu hoàn cảnh ra đời?
Cho HS đọc bài thơ. Chú ý
giọng điệu vui tươi, sảng khoái,
đầy hứng khởi của tác giả.
Nêu bố cục?
Mỗi người đều có những phút
giây thay đổi, để lại dấu ấn suốt
đời. Lúc tình yêu chợt đến, lúc
giác ngộ lí tưởng nhân sinh, lẽ
sống, thay đổi cách cảm nhận về
cuộc đời. Chưa tìm thấy thì tối
tăm luẩn quẩn, tìm thấy thì sáng
sủa, phơi phới. Các em đã trải

qua giây phút quan trọng thế
này chưa?.
Ở Tố Hữu cũng vậy ngay từ
nhan đề bài thơ đã nêu lên một
3, Bài thơ Từ ấy:
- Hoàn cảnh ra đời: Sáng tác tháng 7,
1938. rút từ phần Máu lửa. Khẳng đònh thời
điểm lí tưởng sống làm thay đổi toàn bộ
cuộc đời nhà thơ và ông nguyện đi theolí
tưởng ấy.
- Bố cục: Gồm 2 phần.
+ Phần 1: Những đổi thay trong tâm hồn
nhà thơ.
+ Phần 2: Lời tâm nguyện gắn bó với quần
chúng lao khổ.
II, Đọc hiểu văn bản:
1, Những đổi thay trong tâm hồn nhà thơ:
- Thời điểm đánh dấu “ Từ ấy…”, đó là lúc
tiếp nhận lí tưởng cộng sản rọi sáng ông
suốt đời.
- Những đổi thay trong tâm hồn nhà
thơ:
+ Bừng nắng hạ: Trạng thái bừng sáng đột
ngột, chói chang. Là sự bừng ngộ thiêng
liêng trong tâm hồn, thấy cuộc đời sáng
sủa, nhẹ nhàng phơi phới, nhìn cái gì cũng
có ý nghóa, cũng đẹp?
thời điểm đánh dấu, là thời điểm
nào, có ý nghóa gì với tác giả?
Tè thời điểm ấy tâm hồn tác giả

đã có những thay đổi. Trạng thái
đầu tiên là gì?
Đó là trạng thái ntn? “Nắng ha”ï
là ánh nắng ra sao? “Bừng” là
trạng thái ra sao? Đây là sự
bừng ngộ ở đâu? Và từ đó tác
giả cảm nhận gì về cuộc đời?
Nắng hạ có phải là ánh nắng tự
nhiên không? Là ánh nắng của
mặt trời chân lí.
Là cách nói ẩn dụ du nhập từ
phương Tây. VP “ Ngày ngày
mặt trời đi qua trên lăng. Thấy
một mặt trời trong lăng rất đỏ”.
NKĐ “ Mặt trời của bắp thì
nằm trên đồi. Mặt trời của mẹ
em nằm trên lưng”. Tượng trưng
cho những gì là cao quý thiêng
liêng.
Theo em điều gì được tác giả
xem là mặt trời chân lí? Gọi
điều đó là mặt trời chân lí, có ý
nghóa gì với tác giả?
Thảo luận ở lớp .
So sánh với câu ca dao sau: “
Thấy anh như thấy mặt trời.
Chói chang khó ngó, trao lời
khó trao”, có giống nhau
không?
So sanh hồn mình với sự vật

nào? Hoa lá, hương thơm, tiếng
chim là trạng thái ntn của khu
vườn? Qua đó thể hiện tâm
trạng gì của tác giả? So sánh với
+ ” Mặt trời chân lí chói qua tim”. Là lí
tưởng cách mạng, như một nguồn sáng vó
đại tác động tới trí tuệ, trái tim. Chói qua
tim: Mặt trời xuyên qua tim, tỏa chiếu bên
trong, sáng mắt sáng lòng, là niềm tin và
sự khẳng đònh.
+ Hai câu tiếp: Hoa là, hương thơm, tiếng
chim. Là trạng thái đầy sinh khí của khu
vườn. Qua đó thể hiện tâm trạng say sưa,
náo nức rộn ràng của một tâm hồn đây
nhiệt huyết. Tác giả cảm nhận lí tưởng
cách mạng bằng trái tim ngây ngất tình
yêu.
=> Qua đó thể hiện những đổi thay lớn
trong tâm hồn tác giả. Từ lúc tiếp nhận lí
tưởng cách mạng cũng là lúc tác giả thấy
cuộc đời sáng sủa tươi đẹp, có ý nghóa,
thấy lòng say sưa, tràn ngập niềm vui phơi
phới.
2, Lời tâm nguyện ràng buộc gắn bó.
- Tâm hồn mở rộng thêm, tấm lòng ràng
buộc với mọi người, với trăm nơi, với bao
XD “ Từ lúc yêu nhau hoa nở
mãi. Trong vườn thơm ngát của
hồn tôi”. Qua đó cho thấy tình
cảm của TH với lí tưởng cách

mạng ntn?
4 câu thơ thể hiện những đổi
thay gì trong tâm hồn của tác
giả?
Lí tưởng ấy làm tâm hồn nhà thơ
thay đôi ntn? Nhà thơ muốn làm
gì và từ đó dẫn đến kết quả gì?
Tác giả muốn gì?
Dấu 3 chấm kết thúc có ý nghóa
gì?
tâm hồn khổ để tạo thành một khối đời liên
kết mạnh mẽ.
- Tác giả muốn: Là con của vạn nhà, em
của vạn kiếp phôi pha, anh của vạn đầu em
nhỏ. Là thành viên của một đại gia đình
nhân loại rộng lớn, nghiêng vềnhững kiếp
người bất hạnh, những em nhỏ cơ nhỡ lang
thang, hòa mình vào họ.
- “ Tôi đã là” điệp ngữ, đã thực sự dứt
khoát, đã hòa mình vào quần chúng.
- 3 dấu chấm lửng: Viễn cảnh vềmột tương
lai về sau, tất cả chỉ mới bắt đầu và còn
nhiều điều chờ đợi nhưng tác giả tin tưởng
mình sẽ vượt qua.
II, Tổng kết:
- Đây là bài thơ mở đầu thế giới thơ của Tố
Hữu. Tác giả đã cảm nhận lí tưởng cách
mạng, hạnh phúc, bay bổng, cảm xúc, suy
nghó phát triển theo lí tưởng cách mạng,
bản chất cách mạng.

4, Củng cố: Nắm được những đổi thay trong tâm hồn nhà thơ từ khi bắt gặp lí
tưởng cách mạng và lời tâm nguyện gắn bó của tác giả..
5, Dặn dò: Chuẩn bò bài mới.