ĐỀ CƯƠNG giai phau sinh ly ca

ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG
BÀI: GIẢI PHẪU SINH LÝ CÁ CHÉP
I.

Mục tiêu của bài:
Sau khi học xong bài này người học có khả năng:
- Trình bày được cấu tạo bên ngoài và bên trong của cá chép
- Thực hiện được các bước trong phương pháp mổ cá chép
- Nhận dạng được một số nội quan của cá chép trên mẫu mổ
- Quan sát bộ xương và não cá
- Ý thức được tính cẩn thận trong giải phẫu sinh lý cá
II.
Dụng cụ và vật tư
- Dụng cụ:
+ Bộ đồ mổ và khay mổ
+ Đinh ghim
- Vật tư:
+ Cá chép nhỏ
+ Bông
III. Nội dung thực hành
1. Quy trình thực hành
1.1. Quan sát cấu tạo bên ngoài của cá chép
- Hình dạng: Thân cá chép hình thoi dẹp bên
- Cấu tạo ngoài:
+ Cá chép được chia làm 3 phần: Phần đầu, phần thân và phần đuôi
+ Miệng:
+ Râu: có đôi râu mõm
+Mắt: ở 2 bên đầu , mắt cá không có mí
+ Mũi được thong với xoang miệng, ít làm nhiệm vụ hô hấp
+ Mang: Làm nhiệm vụ hô hấp, mang gồm có xương cung mang và các
tơ mang có các tia máu đi qua

+ Thân cá được phủ vẩy xương,tì lên nhau xếp như ngói lợp; bên ngoài
vẩy có một lớp da mỏng, có các tuyến tiết chất nhầy
+ Vây: Vây cá có những tia vây được căng bởi da mỏng, vây chẵn gồm
vây ngực và vây bụng, vây lẻ gồm vây lưng, vây hậu môn và vây đuôi.


1.2.

Quan sát cấu tạo trong của cá
1.2.1. Phương pháp mổ cá

- Bước 1: Dùng kéo cắt một vết trước lỗ hậu môn
- Bước 2: Từ vết cắt lỗ hậu môn ta mổ dọc bụng cá từ a cho tới b (theo
hình vẽ) .
Chú ý: Nâng mũi kéo xuống tránh cắt vào các nội quan vùng bụng và tim
nằm ở gần vùng vây ngực


- Bước 3: Cắt theo đường bc vòng theo nắp mang đi qua cơ quan đường
bên.
- Bước 4: Cắt theo đường edc qua các xương sườn, dưới cột sống đến nắp
mang và cắt tiếp xương nắp mang theo đường cb’; bỏ phần cơ đã cắt để lộ
toàn bộ các nội quan của cá
1.2.2. Quan sát cấu tạo trong của cá chép trên mẫu
- Xác định vị trí các cơ quan: Các lá mang, tim, dạ dày, ruột, gan, mật,
thận, tinh hoàn hoặc buồng trứng, bóng hơi
- Gỡ để quan sát rõ các cơ quan: gỡ dần ruột, tách mỡ dính vào ruột, ghim
vào giá mổ để thấy rõ dạ dày, gan, túi mật, các tuyến sinh dục, bóng hơi.
Tìm hai thận màu tím đỏ ở sát sống lưng hai bên cột sống, tên bóng hơi.
Tim nằm gần mang ngang với vây ngực

- Quan sát bộ xương cá chép (hình 4)


Hình 4: Bộ xương cá
- Quan sát não cá:

2. Một số sai hỏng và biện pháp khắc phục


TT

Hiện tượng

Nguyên nhân

Biện pháp khắc phục
- Trong quá trình mổ ta

- Kéo cắt tin nội quan của cá
1

Nội quan bị nát

nâng mũi kéo xuống tránh
cắt vào các nội quan vùng

- Trong quá trình tách, gỡ từngbụng và tim
nội quan cá bị nát, rách

- Tách, gỡ các nội quan cẩn
thận.

2
3

Xác định sai vị trí
các nội quan của cá

Không chú ý