Ôn TN, 3 tác phẩm VHNN

Giáo án Ôn tốt nghiệp Đỗ Viết Cường
Tiết 15 -16
THUỐC - Lỗ Tấn
SỐ PHẬN CON NGƯỜI – Sô lô khốp
ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ - Hê min guê
Ngày soạn: 31. 03. 09
Ngày giảng:
Lớp giảng: 12A1 12A2 12A3
Sĩ số:
A. Mục tiêu bài học
Qua bài giảng, nhằm giúp HS nắm được:
- Những nét cơ bản về cuộc đời và sự nghiệp của từng nhà văn, những đóng góp của mỗi nhà
văn
- Nắm được hoàn cảnh sáng tác của mỗi tác phẩm cũng như nắm được giá trị nội dung và
nghệ thuật chính của tác phẩm
- Nắm được hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng của mỗi tác phẩm
B. Phương tiện thực hiện
- SGK, SGV
- Hướng dẫn ôn thi tốt nghiệp
- Cấu trúc đề thi môn Ngữ văn
- Tài liệu tập huấn
C. Cách thức tiến hành
- Ôn tập củng cố
- Trao đổi thảo luận
- Làm đề cương
D. Tiến trình dạy học
1. Ổn đinh
2. KTBC
3. GTBM
4. Hoạt động dạy học
Hoạt động của Thầy và Trò Yêu cầu cần đạt

GV: yêu cầu HS nhắc lại những điểm
đáng chú ý về nhà văn Lỗ Tấn?
HS phát biểu GV chốt lại
A. Thuốc - Lỗ Tấn
1. Tác giả
a. Cuộc đời
- Lỗ Tấn (1881 – 1936) tên thật là Chu Thụ Nhân là
nhà văn cách mạng Trung Quốc.
- Xuất thân trong một gia đình quan lại sa sút, 13 tuổi
cha bị bệnh hiểm nghèo không tiền chữa chạy mà
mất, ông ôm mộng học nghề y từ đây
1
Giáo án Ôn tốt nghiệp Đỗ Viết Cường
GV: đang học y tại Nhật, trong một lần
xem phim, ông thấy những người Trung
Quốc khoẻ mạnh hăm hở đi xem người
Nhật chém một người TQ làm gián điệp
cho Nga, ông nhận thấy: chữa bệnh thể
xác không quan trọng bằng chữa bệnh
tinh thần
GV: Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh
như thế nào?
HS phát biểu GV ghi bảng
GV: nhan đề thuốc có những ý nghĩa
nào? Từ đó rút ra chủ để của truyện
HS trả lời GV chốt lại
- Trước khi học nghề y, Lỗ Tấn đã từng học nghề
hàng hải với mong muốn được mở mang tầm mắt, rồi
nghề khai mỏ với ước vọng góp phần làm giàu cho tổ
quốc, rồi nghề y để chữa bệnh cho dân nghèo, nhưng

đều thất vọng
- Cuối cùng ông chọn làm văn nghệ để thức tỉnh quốc
dân đồng bào
b. Sự nghiệp
- Làm văn nghệ Lỗ Tấn chủ trương dùng ngòi bút
của mình phanh phiu căn bệnh tinh thần của quốc
dân và lưu ý mọi người tìm phương thuốc chữa chạy.
Ông đã dũng cảm chỉ cho họ thấy những bước đi sai
nhịp trên con đường hành quân tiến vào tương lai
- Những tác phẩm chính: Gào thét (1923), Bàng
hoàng (1926), Chuyện cũ viết lại (1936), AQ chính
truyện….
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh ra đời
- Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, TQ bị các nước đế
quốc xâu xé, xã hội Trung Hoa biến thành nửa phong
kiến nửa thuộc địa, thế nhưng nhân dân lại cam phận
chịu nhục. Đó là căn bệnh đớn hèn, tự thoả mãn, cản
trở nghiêm trọng con đường giải phóng dân tộc.
- Thuốc ra đời đúng vào hoàn cảnh ấy như một lời
cảnh tỉnh những ai còn đang ngơ ngác trước thời
cuộc, chỉ ra cho họ thấy rằng TQ đang như con bệnh
trầm kha, chỉ có tiêu diệt hết sự đớn hèn mới có cơ
hội cứu được con bệnh này
- Lỗ Tấn viết Thuốc 25/4/1919, rồi đăng trên tạp chí
Tân thanh niên đúng vào dịp phong trào Ngũ tứ nổ
ra.
b. Ý nghĩa nhan đề, chủ đề truyện Thuốc - Lỗ Tấn
- Thuốc là một nhan đề đa nghĩa:
+ Đó là thứ thuốc chữa bệnh lao của người TQ lạc

hậu, u mê, mê tín - lấy bánh bao tẩm máu người cách
2
Giáo án Ôn tốt nghiệp Đỗ Viết Cường
GV: yêu càu HS tự làm đề cương dựa
vào kiến thức giờ giảng văn
GV: những điểm đáng lưu ý về cuộc đời
và sự nghiệp của Sô lô khốp
HS phát biểu GV chốt lại
GV: trình bày lạ hoàn cảnh sáng tác của
tác phẩm?
HS nhắc lại
mạng để chữa bệnh.
+ Tác gải đặt ra vấn đề phải để để cho thế hệ trẻ có
quyền độc lập suy nghĩ, quyết định tương lai. Hay
nói cách khác, người TQ phải tỉnh giấc, không được
"ngủ mê trong cái nhà hộp bằng sắt không có cửa sổ"
+ Liều thuốc độc ấy trớ trêu thay lại được bào chế
bằng máu của người cách mạng - một người dũng
cảm, hiên ngang, xả thân vì nghĩa lớn, đổ máu cho sự
nghiệp giải phóng dân tộc, thế mà con người lại dửng
dưng, mua máu người cách mạng để chữa bệnh ->
phải tìm một phương thuốc lám cho quần chúng giác
ngộ cách mạng và làm cho cách mạng gắn bó với
quần chúng
- Chủ đề: sự tê liệt của quần chúng và bi kịch của
người cách mạng tiên phong -> phương thức chữa
bệnh đớn hèn, ngu muội của dân tộc
* Các câu hỏi
1. Câu 1: Hình ảnh vòng hoa trên nấm mộ Hạ Du và
câu hỏi "thế này là thế nào?"?

2. Câu 2: Ý nghĩa 2 mùa trong tác phẩm Thuốc của
Lỗ Tấn
B. Số phận con người của Sô lô khốp
1. Tác giả
- Sô lô khốp (1905 - 1984), nhà văn Nga
- Sinh trưởng trong gia đinh nông dân, tình Rô xtốp,
vùng thảo nguyên sông Đông. Gắn bó máu thịt với
con người và cảnh vật quê hương. Chính vì vậy tác
phẩm của ông thấm đẫm hơi thở và linh hồn của cuộc
sống vùng sông Đông
- Sớm tham gia cách mạng ở quê hương (1918), làm
nhiều nghề để kiểm sống, tự học và đọc văn học
- Trực tiếp tham gia nội chiến và chiến tranh về quốc,
say mê hoạt động văn nghệ, thấu hiểu được những
nỗi khổ đau và số phận con người trong cuộc chiến
tranh
- Là nhà văn hiện thực vĩ đại, có tư tưởng đổi mới
- Nhân giải Nôben văn học
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Truyện ngắn ra đời 1957, in trong tập Truyện sông
3
Giáo án Ôn tốt nghiệp Đỗ Viết Cường
GV: Yêu cầu HS đọc phần II.2 Hướng
dẫn ôn tốt nghiệp -> những ý cần cần
nắm
GV: Hãy điểm lại những thành công
nghệ thuật của tác phẩm
GV: Người kể chuyện phải khuôn theo
cách nói năng, tâm tính, giọng điệu, tâm

trạng của Xô-cô-lốp, qua đó trực tiếp
bộc lộ tính cách của nhân vật này. Trên
kia ta đã phân tích nhiều nét tính cách
của Xô-cô-lốp. Ở đây ta nói thêm về
cách nói bỗ bã, xen nhiều từ ngữ bình
dân và thuật ngữ nghề nghiệp của người
lái xe: chả mấy chốc, uống li rượu lử
người, chìm nghỉm, tước bằng lái,...
Đồng thời ta cũng thấy rõ thái độ tin
cậy, cởi mở, có phần hồn nhiên, bộc
trực, dễ xúc động của An-đrây Xô-cô-
lốp, một người lao động, khi dốc bầu
tâm sự.
Người kể chuyện còn trực tiếp miêu tả
bối cảnh và thời gian gặp gỡ nhân vật
chính, khung cảnh thiên nhiên, chân
dung các nhân vật, những ấn tượng và
đánh giá về các nhân vật đó.
Đông
b. Nội dung tác phẩm
* Xô cô lốp đã mất tất cả trong chiến tranh. Hoà bình
lập lại, anh gặp bé Va ni a.
* Xô cô lốp cảm thương tình cảnh của bé Va ni a, Xô
cô lốp quyết định nhận cậu làm con. Đó là một quyết
định xuất phát từ tình yêu thương thực sự.
* Anh yêu bé Va ni a hết mực. Tận tâm chăm sóc cho
đứa bé một cách vụng về đáng yêu. Có bé Va ni a,
Xô cô lốp như thấy mình được hồi sinh
c. Nghệ thuật
Truyện ngắn Số phận con người được xây dựng theo

lối truyện lồng trong truyện. ở đây có hai người kể
chuyện. Người thứ nhất là An-đrây Xô-cô-lốp, người
thứ hai là tác giả, người thuật lại câu chuyện của Xô-
cô-lốp.
Sô-lô-khốp không che giấu thiện cảm đặc biệt đối với
An-đrây Xô-cô-lốp, “người khách lạ đã trở thành
thân thiết” đối với mình. Nhà văn xúc động mãnh liệt
trước số phận con người: “Với một nỗi buồn thấm
thía, tôi nhìn theo hai bố con”.
Thái độ của người kể chuyện thể hiện trong tất cả
các biện pháp nghệ thuật vừa nêu. Thái độ đó được
đúc kết trong đoạn trữ tình ngoại đề ở cuối truyện:
“Hai con người côi cút, hai hạt cắt đã bị sức mạnh
4
Giáo án Ôn tốt nghiệp Đỗ Viết Cường
GV: Lời trữ tình ngoại đề có vai trò và
tác dụng như thế nào?
GV:Trước số phận trở trêu, bi thảm của
con người, Sô-lô-khốp cũng bất giác để
lộ sự đồng cảm và lòng nhân hậu của
chính mình.
GV: yêu cầu HS nhắc lại những điểm
cần lưu ý về nhà văn Hê min guê?
HS trả lời GV chốt lại
phũ phàng của bão tố chiến tranh thổi bạt tới những
miền xa lạ... Cái gì đang chờ đón họ ở phía trước?
Thiết nghĩ rằng con người Nga đó, con người có ý
chí kiên cường, sẽ đứng vững được và sống bên cạnh
bố, chú bé kia một khi lớn lên sẽ có thể đương đầu
với mọi thử thách sẽ vượt qua mọi chướng ngại trên

đường nếu như tổ quốc kêu gọi”.
Trữ tình ngoại đề là sự giãi bày cảm xúc, ấn tượng
chủ quan của nhà văn về những gì mà nhà văn đã mô
tả, phơi bày một cách khách quan trước bạn đọc. Với
đoạn trữ tình ngoại đề này, Sô-lô-khốp bày tỏ lòng
khâm phục và tin tưởng ở tính cách Nga kiên cường.
Đồng thời, xa lạ với lối tô hồng hiện thực, với kết
thúc có hậu, Sô-lô-khốp báo trước vô vàn khó khăn,
trở ngại mà con người phải vượt qua trên con đường
vươn tới tương lai, hạnh phúc.
Là một yếu tố ngoài cốt truyện, đoạn trình ngoại đề
này có thể lược bỏ, bởi vì nó chỉ nhắc lại và nhấn
mạnh những gì tác giả đã gián tiếp giãi bày trong
phần trần thuật. Điếu này càng đặc biệt rõ khi chuyển
thể truyện Số phận cón người thành phim truyện (Sô-
lô-khốp rất hài lòng với phim này, ông trực tiếp xuất
hiện với tư cách người dẫn chuyện). Tuy nhiên, sự có
mặt của đoạn trữ tình ngoại đề này lại rất đặc biệt vì
nó khá hiếm hoi trong tác phẩm của Sô-lô-khốp, nhà
văn luôn tìm cách khéo léo náu mình sau bức tranh
nhân sinh do ông miêu tả. Đoạn trữ tình đó xác nhận
thêm quan điểm nghệ thuật của Sô-lô-khốp: “Nghệ sĩ
không thể lạnh lùng khi sáng tạo... Khi viết, máu
nóng nhà văn phải sôi lên”.
C. Ông già và biển cả - Hê min guê
1. Tác giả
a. Cuộc đời
- Hê min guê (1899 - 1961), là nhà văn Mĩ, đạt giải
thưởng Nô ben 1954
- Từng tham gia thế chiến I, cuộc chiến tranh Tây

Ban Nha và thế giới II với tư cách là người lính, là
phóng viên mặt trận
- Ông viết sôi nổi, viết nhiều trong khoảng thời gian
này
5