Thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tại huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

BÙI THỊ CÚC

THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TẠI HUYỆN THANH OAI,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

Hà Nội - 2018


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN
CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ................................................. 8
1.1. Khái niệm và đặc điểm của thực hiện chính sách giải quyết khiêu nại ..... 8
1.2. Chủ thể, khách thể thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại ................. 14
1.3. Nội dung thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại ................................ 16
1.4. Quy trình thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại ............................... 17
1.5. Vai trò, ý nghĩa của thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại ............... 24
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại ... 25
Chương 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI QUA THỰC TIỄN Ở HUYỆN THANH OAI,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2013-2017 ....................................... 30
2.1. Thực trạng tổ chức bộ máy thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại ... 30
2.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch, chương trình triển khai thực hiện
chính sách giải quyết khiếu nại ....................................................................... 32

2.3. Thực trạng phổ biến, tuyên truyền chính sách giải quyết khiếu nại ......... 33
2.4. Thực trạng phân công, phối hợp thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại.. 34
2.5. Thực trạng đôn đốc, theo dõi, kiểm tra việc thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại ............................................................................................... 35
2.6. Thực trạng đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại .......................................................................................................... 36
2.7. Khái quát kết quả, hạn chế và nguyên nhân trong thực hiện chính sách
giải quyết khiếu nại tại huyện Thanh Oai ....................................................... 37
Chương 3: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ....................... 48
3.1. Quan điểm, yêu cầu .................................................................................. 48
3.2. Giải pháp về hoàn thiện pháp luật ............................................................ 52
3.3. Giải pháp thực hiện chính sách ................................................................ 55
KẾT LUẬN .................................................................................................... 65
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 67


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CHXHCN

:

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

CNXH

:

Chủ nghĩa xã hội

XHCN

:

Xã hội chủ nghĩa

HĐND

:

Hội đồng nhân dân

UBND

:

Ủy ban nhân dân

TS.

:

Tiến sĩ

Ths.

:

Thạc sĩ

GS.TS

:

Giáo sư. Tiến sĩ

PGS.TS

:

Phó giáo sư. Tiến sĩ


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến việc tăng cường pháp chế xã
hội chủ nghĩa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Khiếu nại là
một trong những quyền con người, quyền công dân đã được ghi nhận tại các
bản Hiến pháp của Nhà nước ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời có nói:
“đồng bào có oan ức…thì mới khiếu nại”, “đồng bào…chưa hiểu chính sách
của Đảng và Chính phủ mà khiếu nại”. Thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại là bảo vệ quyền lợi chính đáng và hợp pháp của công dân, phát huy
được quyền dân chủ của công dân trong việc tham gia kiểm tra, giám sát hoạt
động của các cơ quan nhà nước, chống các hành vi vi phạm pháp luật, tham
nhũng, buôn lậu và các biểu hiện tiêu cực khác, góp phần bảo vệ kỷ cương
pháp luật, mở rộng thiết chế XHCN, giữ vững ổn định tình hình an ninh chính
trị, trật tự an toàn xã hội góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước. Đồng
thời Đảng, Nhà nước có thông tin để kiểm tra tính đúng đắn, sự phù hợp của
chủ trương, chính sách, pháp luật được ban hành khi đưa vào thực tiễn áp
dụng để từ đó có những điều chỉnh, hoàn thiện chính sách. Do đó, Đảng và

Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm coi trọng việc thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại, luôn xác định đây là trách nhiệm của các cơ quan nhà nước.
Trong nhiều năm qua Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương,
chính sách, pháp luật quy định về giải quyết khiếu nại. Cụ thể các văn bản
được ban hành kể từ sau đổi mới đến nay như: Pháp lệnh Khiếu nại, tố cáo
của công dân năm 1991; Luật Khiếu nại, tố cáo năm 1998 (sửa đổi, bổ sung
năm 2004, năm 2005); Quyết định số 858/QĐ-TTg ngày 14/6/2010 của Thủ
tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án đổi mới công tác tiếp dân; Luật Khiếu
nại năm 2011 và nhiều nghị định, thông tư, chỉ thị về việc chấn chỉnh, tăng
cường trách nhiệm của thủ trưởng các cơ quan hành chính nhà nước trong
việc giải quyết khiếu nại nâng cao chất lượng, hiệu quả giải quyết khiếu nại.

1


Việc ban hành các văn bản pháp luật trên đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc để
công dân thực hiện quyền khiếu nại của mình, đồng thời là căn cứ để các cơ
quan hành chính nhà nước thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại.
Trong những năm gần đây, cùng với quá trình công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước, tốc độ đô thị hóa nhanh, trên địa bàn huyện Thanh Oai có
nhiều dự án phát triển kinh tế, xã hội được thực hiện như khu đô thị mới,
đường giao thông được xây dựng, các dự án xây dựng nông thôn mới, việc
dồn điền đổi thửa theo chủ trương của trung ương và thành phố Hà Nội. Đồng
thời phát sinh nhiều mâu thuẫn, vấn đề bức xúc trong đời sống của nhân dân.
Đặc biệt có trường hợp còn lợi dụng, lôi kéo, xúi giục các đối tượng chính
sách, người già, phụ nữ đi khiếu kiện vượt cấp, có đoàn khiếu kiện đông
người với thái độ cực đoan, căng khẩu hiệu, biểu ngữ có nội dung kích động
nhằm tạo sức ép với cơ quan chính quyền, cản trở hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp. Việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại đã
được các cấp chính quyền thuộc huyện quan tâm chỉ đạo tổ chức thực hiện do

đó đã đạt được những kết quả nhất định, tạo cơ sở cho việc bảo đảm và nâng
cao hiệu quả quản lý hành chính nhà nước. Tuy nhiên, do giải quyết khiếu nại
là vấn đề nhạy cảm, liên quan đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội cũng
như hoạt động quản lý nhà nước nên việc thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại còn một số hạn chế. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do
chính sách pháp luật còn nhiều bất cập, một số quy định chưa cụ thể; một số
Chủ tịch UBND cấp xã và những người có thẩm quyền còn thiếu trách nhiệm
trong việc tổ chức thực hiện chính sách; năng lực của một bộ phận cán bộ trực
tiếp thực hiện chính sách còn chưa đáp ứng được yêu cầu; sự phối hợp giữa
các cơ quan, đơn vị chưa kịp thời, chưa tạo sự thống nhất.
Trước tình hình trên đã đặt ra yêu cầu nghiên cứu về thực trạng thực
hiện chính sách giải quyết khiếu nại, xác định hạn chế, nguyên nhân hạn chế
để đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải quyết

2


khiếu nại là rất cần thiết góp phần ổn định tình hình, phát triển kinh tế xã hội.
Bản thân đang trực tiếp tham gia công tác tại cơ quan Thanh tra huyện Thanh
Oai, do vậy tác giả chọn đề tài: “Thực trạng thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại tại huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội” làm luận văn cao học
chuyên ngànhh Chính sách công.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Liên quan đến lĩnh vực thực hiện chính sách công, khiếu nại hành chính
trong thời gian qua đã thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của các tác giả.
Đã có nhiều cuốn sách chuyên khảo, đề tài khoa học, bài viết được công bố,
tiêu biểu như:
- “Chính sách công”, đề tài khoa học cấp cơ sở do GS.TS Nguyễn Duy
Gia làm chủ nhiệm đề tài (Bộ Nội vụ, năm 1998).
- “Chính sách và quá trình chính sách”, của PGS. TS. Lê Chi Mai

(NXB Chính trị quốc gia Hà Nội, năm 2007).
- “Năng lực thực hiện chính sách công – Những vấn đề lý luận và thực
tiễn”, của PGS.TS Văn Tất Thu (Tạp chí Nhà nước số 12/2014).
- Những vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực xây dựng và thực hiện
chính sách công”, của PGS.TS Đỗ Phú Hải (Tạp chí Nhà nước số 6/2015).
- “Một số vấn đề về thực hiện chính sách công ở nước ta”, của PGS.TS
Đỗ Phú Hải (Tạp chí Khoa học chính trị - Số 7/2015).
- “Tổng quan chính sách công”, của PGS.TS Đỗ Phú Hải (NXB Chính
trị Quốc gia Sự thật, năm 2017).
- “Hoàn thiện thủ tục pháp lý về giải quyết khiếu nại của công dân”,
luận văn tiến sĩ Luật học của tác giả Nguyễn Hạnh (Viện Nhà nước và Pháp
luật, Viện Khoa học xã hội Việt Nam, năm 2005).
- “Xây dựng quy trình giải quyết khiếu nại hành chính”, đề tài khoa học
cấp cơ sở do TS. Ngô Mạnh Toan làm chủ nhiệm đề tài (Thanh tra Chính phủ,
Hà Nội, năm 2005).

3


- “Vấn đề đối thoại trong giải quyết khiếu nại hành chính”, đề tài khoa
học cấp cơ sở do tác giả Nguyễn Tiến Bình làm chủ nhiệm đề tài (Thanh tra
Chính phủ, năm 2005).
- “Việc thụ lý để giải quyết khiếu nại hành chính - từ lý luận đến thực
tiễn, bài viết của tác giả Nguyễn Quốc Tuấn (Tạp chí Thanh tra, số 6/2005);
- “Nâng cao năng lực của công chức hành chính nhà nước trong giải
quyết khiếu nại”, luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công của tác giả Hoàng
Ngọc Dũng (Học viện Hành chính Quốc gia, Hà Nội, năm 2006).
- “Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động giải quyết khiếu
nại”, sách của TS. Trần Văn Sơn (Nhà xuất bản Tư pháp, Hà Nội, năm 2007).
- “Hoàn thiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo trong điều kiện xây dựng

nhà nước pháp quyền XHCN”, luận án tiến sĩ Luật học của tác giả Ngô Mạnh
Toan (Viện Khoa học xã hội Việt Nam, năm 2008).
- “Bàn về tiêu chí đánh giá kết quả công tác tiếp dân, giải quyết khiếu
nại, tố cáo”, bài viết của tác giả Lữ Ngọc Bình (Tạp chí Thanh tra, năm 2008).
- “111 câu hỏi – đáp về khiếu nại hành chính, khiếu kiện hành chính,
tranh chấp đất đai và tố cáo” của Ths. Đinh Văn Minh (Nhà xuất bản Chính
trị Quốc gia năm 2008).
- “Cơ sở xác định trách nhiệm của Chủ tịch UBND các cấp trong công
tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng”, đề tài
nghiên cứu khoa học cấp Bộ do Ths. Nguyễn Tuấn Khanh – Trưởng phòng
Nghiên cứu và Đào tạo, Viện khoa học Thanh tra làm chủ nhiệm (Thanh tra
Chính phủ, Hà Nội, năm 2010).
- “Khiếu nại, tố cáo hành chính - cơ sở lý luận, thực trạng và giải
pháp”, đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước do TS. Lê Tiến Hào làm chủ
nhiệm (Thanh tra Chính phủ, Hà Nội, năm 2011).
- “Trách nhiệm chứng minh trong giải quyết vụ việc khiếu nại hành
chính”, đề tài cấp cơ sở do tác giả Trần Văn Long thực hiện năm 2011.

4


- “Những vấn đề cơ bản về khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố
cáo”, tài liệu bồi dưỡng công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Hà Nội của
TS. Đinh Văn Minh (Hà Nội, năm 2011).
- “Hỏi – đáp Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo”, sách của Nhà xuất bản tư
pháp (Hà Nội, năm 2012).
- “Cơ chế pháp lý bảo đảm thực hiện quyền khiếu nại hành chính của
công dân”, sách của TS. Nguyễn Tuấn Khanh (Nhà xuất bản chính trị Quốc
gia, Hà Nội, năm 2014)
- “Khiếu nại hành chính - Lịch sử phát triển và những vấn đề thực tiễn

(So sánh với Pháp, Trung Quốc và một số nước trên thế giới)”, sách của TS.
Đinh Văn Minh (Nhà xuất bản Hồng Đức, Hà Nội, năm 2015).
Ngoài ra, còn nhiều công trình nghiên cứu, bài viết được đăng trên các
tạp chí chuyên ngành cũng đề cập, phân tích về quyền khiếu nại, đặc điểm của
quyền khiếu nại; phân biệt khiếu nại với tố cáo, khiếu nại hành chính với
khiếu kiện hành chính; thực trạng khiếu nại; các vấn đề về giải quyết khiếu
nại; các giải pháp hoàn thiện pháp luật về khiếu nại. Nhìn chung, đó là những
nghiên cứu thiên về góc nhìn pháp lý, các quy định của pháp luật về khiếu
nại, giải quyết khiếu nại. Tuy nhiên, dưới góc độ chuyên ngành Chính sách
công chưa có công trình nào nghiên cứu một cách tổng thể, chuyên sâu về
việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tại huyện Thanh Oai và đưa ra
các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải quyết khiếu
nại để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong giai đoạn hiện nay.
Từ thực tiễn đó tác giả mạnh dạn nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề này tại địa
phương nơi đang sống và công tác. Việc nghiên cứu đề tài này được thực hiện
trên cơ sở sự tham khảo và tiếp thu có chọn lọc các công trình nghiên cứu
trước đó để đưa ra những giải pháp phù hợp với tình hình của địa phương góp
phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong giai đoạn hiện nay nhất là
trong công cuộc thực hiện cải cách hành chính, hội nhập quốc tế.

5


3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu của Luận văn là phân tích làm rõ nhưng vấn đề lý luận của
thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại; thực trạng thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại trong thời gian qua tại huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội;
đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả trong công tác thực hiện chính
sách giải quyết khiếu nại trong thời gian tới.
Để đạt được mục tiêu nêu trên, Luận văn có nhiệm vụ nghiên cứu phân

tích, làm rõ: những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách giải quyết khiếu
nại; phân tích thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại qua thực
tiễn ở huyện Thanh Oai và chỉ ra những nguyên nhân chủ yếu của hạn chế; đề
xuất, kiến nghị các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là thực trạng thực hiện chính sách
giải quyết khiếu nại tại huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội.
Luận văn tập trung nghiên cứu về việc thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại hành chính ở một địa phương, cụ thể là huyện Thanh Oai, thành phố
Hà Nội trong giai đoạn 05 năm (từ năm 2013 đến năm 2017) từ đó có những
đề xuất, kiến nghị các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận duy vật - biện
chứng và duy vật - lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lê nin và tư tưởng Hồ Chí
Minh; đường lối, quan điểm của Đảng và chủ trương, chính sách của Nhà
nước về khiếu nại, giải quyết khiếu nại.
Trong khi thực hiện đề tài, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu
cụ thể là: phương pháp phân tích - tổng hợp, phương pháp lịch sử, phương
pháp so sánh, phương pháp thống kê, phương pháp thu thập thông tin,…

6


6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn đưa ra cái nhìn tổng quát về lý luận thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại; giúp cho các nhà quản lý của huyện Thanh Oai, thành phố Hà
Nội nhìn nhận một cách đúng đắn về thực trạng thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại, những mặt đã làm được, chưa làm được, nguyên nhân của

những tồn tại, hạn chế trong thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại.
Luận văn đề xuất các giải pháp giúp các nhà lãnh đạo, quản lý, cán bộ
đang thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tại các địa phương nói chung
và huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội nói riêng tham khảo vận dụng vào
thực tiễn. Qua đó, nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải quyết khiếu
nại, góp phần ổn định tình hình chính trị, trật tự an toàn xã hội thúc đẩy phát
triển kinh tế, xã hội.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, hệ thống chữ viết tắt, mục lục, danh mục tài
liệu tham khảo, Luận văn có kết cấu nội dung gồm 3 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại.
Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại qua
thực tiễn ở huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội giai đoạn 2013-2017
Chương 3: Quan điểm, giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính
sách giải quyết khiếu nại.

7


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
1.1. Khái niệm và đặc điểm của thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại
1.1.1. Khái niệm thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
1.1.1.1. Khái niệm chính sách giải quyết khiếu nại
Trước khi làm rõ khái niệm thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại,
đề tài cần làm rõ khái niệm chính sách công, khái niệm giải quyết khiếu nại,
khái niệm chính sách giải quyết khiếu nại.

* Khái niệm về chính sách công:
Khái niệm chính sách công là một trong những đối tượng nghiên cứu
của khoa học chính sách công. Các nhà khoa học ở các nước trên thế giới có
cách định nghĩa khác nhau về chính sách công do sự khác nhau về đặc điểm
của chế độ chính trị và kiểu nhà nước.
Ở Việt Nam, chính sách công là chuyên ngành mới thuộc lĩnh vực khoa
học xã hội, chính sách công dựa trên những nguyên tắc kinh tế học, xã hội
học, luật học và những chuyên ngành hàn lâm đã được hình thành từ lâu.
Chính sách công khác với những ngành khoa học xã hội truyền thống đó là
hoạt động nghiên cứu chính sách công đề ra những giải pháp cụ thể cho các
vấn đề thực tế. Nghiên cứu chính sách công không chỉ hiểu rõ những vấn đề
lý thuyết, mà cao hơn là nhằm vận dụng lý thuyết và bằng chứng thực tiễn để
thiết kế, triển khai và đánh giá chính sách, từ đó cải thiện điều kiện sống của
người dân.
Chủ thể ban hành chính sách công là Nhà nước nên có thể coi đây là
chính sách của Nhà nước. Tại Việt Nam, “việc xây dựng và thực hiện chính
sách công đươc thực hiện bởi tổ chức bộ máy nhà nước pháp quyền, bao

8


gồm: Quốc hội (cơ quan lập pháp) và hội đồng nhân dân các cấp; Chủ tịch
nước (là nguyên thủ quốc gia, Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng an ninh và thực
thi các nhiệm vụ theo quy định của Hiến pháp); Chính phủ và UBND các cấp
(cơ quan hành chính nhà nước), Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân
các cấp (cơ quan tư pháp)” [6, tr.111-112]. Các chính sách do nhà nước ban
hành là sự cụ thể hoá đường lối, chiến lược và các định hướng chính sách của
Đảng cộng sản Việt Nam nhằm phục vụ lợi ích của nhân dân thể hiện ở những
quyết định hành động, là kết quả của các quyết định của Chính phủ, các quyết
định này nhằm duy trì tình trạng của xã hội hoặc giải quyết “các vấn đề của

xã hội” trong đó “là các vấn đề kinh tế, chính trị, văn hoá và xã hội” theo mục
tiêu tổng thể của Đảng đã vạch ra từ trước.
Với cách tiếp cận ở các góc độ khác nhau, các nhà khoa học đã đưa ra
nhiều định nghĩa khác nhau. Ở Việt Nam, có thể hiểu: Chính sách công là một
tập hợp các quyết định có liên quan của nhà nước nhằm lựa chọn mục tiêu và
những giải pháp để thực hiện giải quyết các vấn đề của xã hội theo mục tiêu
tổng thể đã xác định.
Chu trình chính sách công là một chuỗi các giai đoạn kế tiếp có liên
quan với nhau từ khi lựa chọn được vấn đề chính sách đến khi kết quả chính
sách được đánh giá. Ở Việt Nam, chu trình rút gọn của chính sách công gồm
ba giai đoạn: Xây dựng chính sách, thực hiện chính sách và đánh giá chính
sách. Các giai đoạn trong chu trình chính sách có mối liên hệ hữu cơ tác động
qua lại và bổ sung cho nhau, làm tốt ở khâu này sẽ có tác động tích cực đến
khâu sau và ngược lại.
* Khái niệm về giải quyết khiếu nại
Theo Từ điển Tiếng Việt, “giải quyết là việc làm cho một sự việc
không còn thành vấn đề nữa, như giải quyết những khó khăn trong đời sống”
[18, tr.389]. Theo quy định của Luật Khiếu nại “Giải quyết khiếu nại là việc
thụ lý, xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết khiếu nại” [11, tr.9].

9


Có thể hiểu giải quyết khiếu nại là hoạt động của cơ quan hành chính
nhà nước có thẩm quyền trong việc tiếp nhận, thụ lý, nghiên cứu đơn khiếu
nại và tài liệu; kiểm tra, xác minh làm rõ nội dung khiếu nại; căn cứ kết quả
kiểm tra, xác minh và đối chiếu với quy định của pháp luật để kết luận nội
dung khiếu nại, về tính hợp pháp, hợp lý của quyết định hành chính hoặc hành
vi hành chính bị khiếu nại; ban hành quyết định giải quyết khiếu nại; và tổ
chức thi hành quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật, khôi phục

quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại bị xâm hại bởi quyết định hành
chính, hành vi hành chính trái pháp luật (nếu có).
Giải quyết khiếu nại có một số đặc điểm sau: Thứ nhất, về chủ thể giải
quyết khiếu nại: Chủ thể giải quyết khiếu nại lần đầu là cơ quan nhà nước có
quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại. Cơ quan hành chính
nhà nước cấp trên trực tiếp của cơ quan giải quyết lần đầu là chủ thể giải
quyết khiếu nại lần hai. Thứ hai, khách thể giải quyết khiếu nại là quyền, lợi
ích hợp pháp của người khiếu nại được pháp luật bảo vệ. Đây là nội dung cụ
thể hóa quy định của Hiến pháp về bảo vệ các quyền tự do và lợi ích hợp pháp
của cá nhân, công dân. Do đó, giải quyết khiếu nại trở thành trách nhiệm,
nghĩa vụ luật định của nhà nước nhằm bảo đảm các quyền Hiến định của cá
nhân, công dân trong trường hợp bị xâm hại bởi quyết định, hành vi hành
chính trái pháp luật do cơ quan, người có thẩm quyền trong cơ quan hành
chính nhà nước thực hiện. Thứ ba, giải quyết khiếu nại là việc giải quyết mối
quan hệ giữa Nhà nước (chủ thể quản lý) và cá nhân, tổ chức (đối tượng quản
lý) trong hoạt động quản lý hành chính. Thứ tư, thông qua giải quyết khiếu
nại của người có thẩm quyền các quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu
nại bị xâm phạm bởi quyết định, hành vi hành chính trái pháp luật mới được
khôi phục. Đối với cơ quan nhà nước, việc giải quyết khiếu nại giúp có thông
tin, kịp thời nắm bắt được thực trạng hoạt động của bộ máy, cán bộ, công
chức, viên chức trong cơ quan để có biện pháp khắc phục những sai sót, chấn

10


chỉnh hoạt động; đề xuất kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh, bổ
sung chính sách, quy định của pháp luật hoặc ban hành văn bản mới. Thứ
năm, kết quả giải quyết khiếu nại phải được thể hiện bằng văn bản có tên
“quyết định giải quyết khiếu nại”, không được thể hiện bằng công văn, kết
luận, thông báo. Trên cơ sở luật, kết quả xác minh khiếu nại, người có thẩm

quyền có quyền, trách nhiệm ban hành quyết định giải quyết khiếu nại. Quyết
định giải quyết khiếu nại là quyết định hành chính cá biệt được quy định về
thời điểm có hiệu lực, mang tính đơn phương của chủ thể quản lý, không phải
là kết quả thỏa thuận giữa người khiếu nại và người giải quyết khiếu nại.
Từ những quan niệm trên, có thể hiểu: Chính sách giải quyết khiếu nại
là một tập hợp các quyết định có liên quan của Nhà nước với mục tiêu, giải
pháp, và công cụ thực hiện cụ thể nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến
khiếu nại hành chính để khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp của công dân bị
xâm phạm, làm cho các cơ quan hành chính nhà nước hoạt động hiệu lực,
hiệu quả hơn, phục vụ nhân dân, phục vụ xã hội tốt hơn.
1.1.1.2. Khái niệm thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
Thực hiện chính sách công là giai đoạn thứ hai sau giai đoạn hoạch
định chính sách, một khâu không thể thiếu hợp thành chu trình chính sách.
Theo PGS.TS Văn Tất Thu: “Tổ chức thực hiện chính sách công là toàn bộ
quá trình chuyển ý chí của chủ thể trong chính sách thành hiện thực với đối
tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu định hướng” [19].
Thực hiện chính sách công có vị trí quan trọng trong chu trình chính
sách công. Điều này thể hiện tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách.
Nếu thiếu vắng giai đoạn này thì chu trình chính sách không thể tồn tại; nếu
không có việc thực thi chính sách để đạt được những kết quả nhất định thì
những chủ trương, chế độ chỉ là những khẩu hiệu. “So với các khâu khác
trong chu trình chính sách, tổ chức thực hiện chính sách có vị trí đặc biệt
quan trọng, là bước thực hiện hóa chính sách trong đời sống xã hội” [19].

11


Các nhà hoạch định phải trải qua quá trình nghiên cứu, tìm kiếm công phu để
đưa ra chính sách tốt. Nhưng chính sách đó có tốt thế nào cũng sẽ trở thành vô
nghĩa nếu không được đưa vào thực hiện trong đời sống xã hội. Tổ chức thực

hiện chính sách tốt không những đem lại lợi ích to lớn cho đối tượng thụ
hưởng, mà uy tín của nhà nước trong quản lý xã hội cũng tăng lên, nếu thực
thi chính sách không tốt sẽ dẫn đến thiếu lòng tin của nhân dân vào sự lãnh
đạo của Đảng, chính sách của Nhà nước. Những vấn đề trong giai đoạn hoạch
định chính sách chưa phát sinh, bộc lộ hoặc đã phát sinh nhưng các nhà hoạch
định chưa nhận thấy, đến giai đoạn tổ chức thực thi mới phát hiện. Quá trình
thực hiện chính sách sẽ góp phần điều chỉnh, bổ sung và hoàn thiện chính
sách phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu của cuộc sống. Thực hiện chính
sách giúp việc phân tích, đánh giá chính sách đầy đủ, có sức thuyết phục hơn.
Qua thực hiện chính sách, cơ quan chức năng mới có thể biết chính sách đó
được xã hội và đại đa số nhân dân chấp nhận hay không, có đi vào cuộc sống
hay không.
Các cơ quan nhà nước, trước hết là bộ máy hành chính là người chủ
yếu hoạch định chính sách giải quyết khiếu nại, cũng đồng thời là người tổ
chức thực hiện chính sách.
Như vậy, có thể hiểu: Thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại là quá
trình triển khai đưa các chính sách giải quyết khiếu nại vào thực tiễn thông
qua các công cụ quản lý của bộ máy nhà nước nhằm thực hiện mục tiêu đã
xác định, khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại bị xâm hại
bởi quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp luật (nếu có), góp
phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ chính trị qua các thời kỳ của Đảng và Nhà nước.
1.1.2. Đặc điểm của thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
Chính sách giải quyết khiếu nại của Nhà nước ta được thể hiện trong
các văn bản pháp luật do Quốc hội, Chính phủ, Thanh tra Chính phủ xây

12


dựng, ban hành. Các ngành, địa phương trên cơ sở đó và điều kiện đặc thù của

ngành, địa phương mình lại tiếp tục cụ thể hóa chính sách thông qua việc ban
hành các quyết định, kế hoạch, chương trình, chỉ thị và tổ thức thực hiện để
hiện thực hóa chính sách giải quyết khiếu nại. Việc thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại có các đặc điểm:
Một là, đó là quá trình hiện thực hóa các chủ trương, phương hướng
liên quan đến giải quyết khiếu nại thành những kết quả trên thực tế thông qua
hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và sự tham gia của tổ chức,
cá nhân trong xã hội. Là quá trình sử dụng các giải pháp, các công cụ nhất
định thực hiện giải quyết khiếu nại đảm bảo theo quy định của pháp luật, góp
phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước.
Hai là, thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tạo tiền đề, nền tảng cho
việc đảm bảo dân chủ, công khai minh bạch trong hoạt động của Nhà nước, tạo
sự tin tưởng của người dân vào chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước, góp phần tạo động lực cho sự phát triển kinh tế- xã hội.
Ba là, việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại việc giải quyết mối
quan hệ giữa Nhà nước (chủ thể quản lý) và cá nhân, tổ chức (đối tượng quản
lý) trong hoạt động quản lý hành chính. Trong quá trình tổ chức điều hành
hoạt động các lĩnh vực cơ quan hành chính nhà nước ban hành quyết định
hành chính, hành vi hành chính từ đó làm phát sinh, thay đổi, hoặc chấm dứt
các quyền, nghĩa vụ, lợi ích của cá nhân, tổ chức. Nếu cá nhân, tổ chức nào có
căn cứ cho rằng quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm bởi quyết
định, hành vi hành chính trái pháp luật thì họ thực hiện quyền khiếu nại. Nhà
nước có trách nhiệm xem xét, kịp thời giải quyết khiếu nại qua việc thụ lý
đơn, kiểm tra, xác minh, kết luận; và ban hành quyết định giải quyết. Thông
qua thực hiện giải quyết khiếu nại của người có thẩm quyền các quyền và lợi
ích hợp pháp của người khiếu nại bị xâm phạm bởi quyết định, hành vi hành
chính trái pháp luật mới được khôi phục. Đây là đặc điểm khác biệt giữa thực

13

hiện chính sách giải quyết khiếu nại với thực hiện các chính sách về tài chính,
an sinh xã hội,…
1.2. Chủ thể, khách thể thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
1.2.1. Chủ thể thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
Chủ thể tham gia thực hiện chính sách công, chính sách giải quyết
khiếu nại bao gồm chủ thể trực tiếp và chủ thể gián tiếp.
Nhà nước là chủ thể ban hành và cũng là chủ thể đóng vai trò chủ đạo
trong việc thực hiện chính sách. Nhà nước ở đây là các cơ quan có thẩm
quyền trong bộ máy nhà nước. Chủ thể thực hiện chính sách giải quyết khiếu
nại là nhà nước, đứng đầu là Chính phủ tiếp đến là các Bộ và UBND các cấp.
Thanh tra Chính phủ là cơ quan được Chính phủ giao nhiệm vụ tham
mưu, đề xuất hoạch định chính sách chung về giải quyết khiếu nại; là cơ quan
chịu trách nhiệm chính về thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại. Để trình
Quốc hội thông qua Luật Khiếu nại, Thủ tướng Chính phủ giao Thanh tra
Chính phủ chủ trì xây dựng dự án Luật Khiếu nại. Sau khi Quốc hội thông
qua Luật, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục giao Thanh tra Chính phủ tham mưu
Chính phủ xây dựng nghị định quy định chi tiết, các chương trình, đề án thực
hiện chính sách pháp luật. Nghị định, chương trình, đề án được Chính phủ
ban hành, Thanh tra Chính phủ được giao tổ chức triển khai thực hiện.
Ngoài ra, các Bộ, cơ quan ngang bộ khác cũng thực hiện chính sách
giải quyết khiếu nại thuộc ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước
của bộ, ngành như Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công thương,
Bộ Thông tin và truyền thông, Bộ Tài nguyên – Môi trường,…
UBND cấp tỉnh, huyện và xã có trách nhiệm chỉ đạo trực tiếp đến các
bộ phận thuộc cơ quan mình: Thanh tra, Tiếp công dân, Tư pháp, Tài nguyên
– Môi trường, Văn hóa – thông tin,... tham mưu UBND cùng cấp thực hiện
chính sách giải quyết khiếu nại.

14

Chủ thể gián tiếp tham gia thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại là
cá nhân, cơ quan, tổ chức. Cá nhân bao gồm công dân theo quy định của Hiến
pháp, cán bộ, công chức, viên chức; cơ quan, tổ chức gồm cơ quan nhà nước,
tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân. Trong bối cảnh hội
nhập quốc tế, cá nhân, tổ chức nước ngoài tại Việt Nam cũng là chủ thể thực
hiện chính sách giải quyết khiếu nại như cá nhân, tổ chức trong nước, trừ
trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa XHCN Việt Nam là thành viên có
quy định khác.
1.2.2. Khách thể của thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
Theo Từ điển Tiếng Việt: “Khách thể là thế giới bên ngoài, độc lập với
ý thức của con người, về mặt là đối tượng nhận thức của con người, gọi là chủ
thể” [18, tr.487]
Khách thể của thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại là quyền, lợi
ích hợp pháp của công dân, tổ chức được pháp luật bảo vệ bị xâm phạm bởi
quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp luật; các văn bản chính
sách của cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành về giải quyết khiếu nại.
Để thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý, cơ quan hành chính nhà nước
hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước ban hành quyết
định hành chính, thực hiện hành vi hành chính. Các quyết định, hành vi hành
chính cá biệt tác động trực tiếp, làm thay đổi, phát sinh hoặc chấm dứt quyền, lợi
ích của một hoặc một vài đối tượng trong xã hội. Cá nhân, tổ chức cho rằng
quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm thực hiện quyền khiếu nại. Thực
hiện chính sách giải quyết khiếu nại nhằm bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp
của công dân, tổ chức bị xâm phạm bởi quyết định hành chính, hành vi hành
chính trái pháp luật. Chỉ thông qua thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị xâm phạm bởi quyết định hành
chính, hành vi hành chính trái pháp luật mới được khôi phục.

15


1.3. Nội dung thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
Chính sách giải quyết khiếu nại sẽ chỉ đơn thuần là các quy định trong
các văn bản của chủ thể có thẩm quyền. Các quy định này sẽ không thể được
thực tiễn hóa trong cuộc sống nếu chúng không được thực hiện qua các hoạt
động thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại. Nội dung thực hiện chính sách
giải quyết khiếu nại gồm:
Thứ nhất, ban hành kế hoạch và biện pháp triển khai thực hiện. Việc
đưa chính sách công về giải quyết khiếu nại vào thực hiện trong cuộc sống đòi
hỏi sự phối hợp triển khai thực hiện của các chủ thể khác nhau với các công
việc tương ứng khác nhau phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của
chủ thể đó. Do đó, khi tổ chức thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại cơ
quan có thẩm quyền phải xây dựng, ban hành kế hoạch cụ thể để thực hiện.
Kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại phụ thuộc vào
mức độ, phạm vi tác động của văn bản. Kế hoạch càng cụ thể, bao quát dự trù
được các công việc, biện pháp triển khai thì càng có tính khả thi cao khi vào
thực tiễn.
Thứ hai, tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại. Hoạt động này có vai trò tác động đến các chủ thể thực hiện chính
sách để đảm bảo thực hiện đúng nội dung chính sách giải quyết khiếu nại. Đồng
thời, tổ chức kiểm tra, giám sát thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại giúp
cho cơ quan có thẩm quyền kịp thời tiến hành những biện pháp cần thiết đảm
bảo việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại theo đúng mục tiêu.
Thứ ba, ban hành văn bản hướng dẫn. Nội dung chính sách giải quyết
khiếu nại trong văn bản luật thường quy định chung chung dễ dẫn đến các chủ
thể thực hiện chính sách sẽ có các cách hiểu và thực hiện khác nhau. Do đó,
cơ quan có thẩm quyền cần kịp thời ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết, cụ
thể quy định các biện pháp, thủ tục thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại

để tất cả các chủ thể thực hiện thống nhất trong thực tiễn, tuân theo những

16


nguyên tắc bắt buộc trong thực hiện chính sách, tránh việc “vận dụng chính
sách” trong quá trình thực hiện chính sách. Cụ thể: Sau khi Quốc hội thông
qua Luật Khiếu nại ngày 11/11/2011, căn cứ quy định của luật Chính phủ ban
hành Nghị định số 75/2012/NĐ-CP ngày 03/10/2012 quy định chi tiết một số
điều của Luật Khiếu nại; Thanh tra chính phủ ban hành Thông tư số
07/2013/TT-TTCP ngày 31/10/2013 của Thanh tra Chính phủ quy định quy
trình giải quyết khiếu nại hành chính.
Thứ tư, bảo đảm nguồn lực để thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại.
Đây là công việc cần thiết trong việc thực hiện chính sách công nói chung và
chính sách giải quyết khiếu nại nói riêng. Nguồn lực ở đây bao gồm nguồn nhân
lực và tài chính. Thiếu nguồn lực về tài chính hay nguồn nhân lực đều dẫn đến
khó khăn, làm ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách trên thực tế. Do đó, để
đảm bảo thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại trên thực tế, cơ quan có thẩm
quyền cần căn cứ vào công việc cần tiến hành để triển khai thực hiện và xác định
các nguồn lực, có phương án bảo đảm các nguồn lực thực hiện.
Thứ năm, đánh giá tác động của chính sách giải quyết khiếu nại trong thực
tiễn. Thực tiễn thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại là môi trường thuận lợi
để đánh giá tính tốt hay xấu của chính sách, sự phù hợp của chính sách giải
quyết khiếu nại với đời sống kinh tế, xã hội. Qua đánh giá tác động của chính
sách giải quyết khiếu nại nhằm đề xuất hướng sửa đổi, bổ sung phù hợp. Đây là
nội dung có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại.
1.4. Quy trình thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
Quy trình thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại bao gồm các bước
cơ bản sau đây:
1.4.1. Xây dựng kế hoạch, chương trình triển khai thực hiện chính

sách giải quyết khiếu nại
Thực hiện chính sách công nói chung và chính sách giải quyết khiếu
nại nói riêng là quá trình phức tạp, diễn ra trong một thời gian dài, vì thế cần
xây dựng kế hoạch, chương trình để các cơ quan nhà nước triển khai thực

17


hiện chính sách một cách chủ động hoàn toàn. Kế hoạch triển khai thực hiện
chính sách được xây dựng trước khi đưa chính sách vào cuộc sống. Các cơ
quan từ Trung ương đến địa phương đều phải xây dựng kế hoạch thực hiện
chính sách. Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách công phải nêu được
những nội dung cơ bản sau: Một là, kế hoạch tổ chức, điều hành cần dự kiến
về các cơ quan chủ trì và phối hợp triển khai thực hiện; số lượng và chất lượng
nhân sự tham gia; trách nhiệm của cán bộ quản lý và công chức thực hiện. Hai
là, kế hoạch cung cấp các nguồn lực như các nguồn lực tài chính, cơ sở hạ
tầng, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ cho thực hiện chính sách,... Ba là, kế
hoạch thời gian triển khai thực hiện thông qua dự kiến về thời gian duy trì
chính sách; dự kiến các bước tổ chức triển khai thực hiện từ tuyên truyền chính
sách đến tổng kết rút kinh nghiệm; ở mỗi bước cần dự kiến mục tiêu, thời gian
thực hiện. Bốn là, kế hoạch kiểm tra thực thi chính sách, dự kiến về tiến độ,
hình thức, phương pháp kiểm tra, giám sát tổ chức thực thi chính sách.
Cùng với việc xây dựng kế hoạch thực hiện chính sách, phải ban hành nội
quy, quy chế để thực thi chính sách bao gồm nội quy, quy chế về tổ chức, điều
hành; về trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền hạn của cán bộ, công chức và các cơ
quan nhà nước tham gia tổ chức điều hành chính sách; về các biện pháp khen
thưởng, kỷ luật đối với cá nhân, tập thể trong tổ chức thực thi chính sách...
Nếu các kế hoạch trên được xây dựng một cách chính xác và đảm bảo
tính khả thi thì quá trình thực hiện chính sách sẽ thuận lợi và đạt hiệu quả cao
đồng thời trong quá trình thực hiện sẽ không phải điều chỉnh, bổ sung kế

hoạch. Để xây dựng được kế hoạch thực hiện chính sách chính xác, có tính
khả thi cao đòi hỏi công chức được giao nhiệm vụ tham mưu, xây dựng kế
hoạch thực hiện chính sách phải hiểu và nắm chắc mục tiêu, nội dung, nhiệm
vụ, phạm vi, đối tượng, quy mô, tầm quan trọng của chính sách giải quyết
khiếu nại. Trên cơ sở đó, xác định mục tiêu, nội dung, nhiệm vụ, các nguồn
lực, thời gian và các giải pháp tổ chức thực hiện.

18


1.4.2. Phổ biến, tuyên truyền chính sách giải quyết khiếu nại
Sau khi kế hoạch được thông qua, việc đầu tiên cơ quan nhà nước cần
làm là tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại. Phổ biến, tuyên truyền chính sách giải quyết khiếu nại là một
hoạt động quan trọng, có ý nghĩa lớn với cơ quan nhà nước và các đối tượng
thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại. Bởi nếu thực hiện tốt bước này sẽ
giúp cho các đối tượng chính sách và mọi người dân tham gia thực hiện hiểu
rõ về mục đích, yêu cầu của chính sách; về tính đúng đắn của chính sách
trong điều kiện hoàn cảnh nhất định; và về tính khả thi của chính sách... để họ
tự giác thực hiện theo yêu cầu quản lý của nhà nước. Đồng thời còn giúp cho
mỗi cán bộ, công chức có trách nhiệm tổ chức thực hiện nhận thức được đầy
đủ chính sách với đời sống xã hội để chủ động tích cực tìm kiếm các giải
pháp thích hợp cho việc thực hiện mục tiêu chính sách và triển khai thực hiện
có hiệu quả kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách.
Để phổ biến, tuyên truyền chính sách đạt hiệu quả cao đòi hỏi cán bộ,
công chức phải am hiểu chính sách, phải nắm chính xác, đầy đủ mục tiêu, nội
dung, nhiệm vụ, yêu cầu, phạm vi, đối tượng của chính sách, có kỹ năng phổ
biến, tuyên truyền chính sách. Đồng thời, phải nhận thức được đầy đủ mục
đích, yêu cầu, nội dung, nhiệm vụ của việc tuyên truyền, phổ biến chính sách
giải quyết khiếu nại. Tùy từng đối tượng được tuyên truyền để xác định lựa

chọn các kỹ năng, các giải pháp phổ biến, tuyên truyền chính sách phù hợp,
đồng thời có các hình thức phổ biến, tuyên truyền và quán triệt thực hiện
chính sách cho phù hợp như: mở lớp tập huấn tập trung để quán triệt nghiên
cứu các nội dung chính sách, bàn các giải pháp và phân công thực hiện chính
sách; tổ chức các lớp tuyên truyền chính sách cho các cơ quan thông tấn, báo
chí để họ tuyên truyền; xây dựng văn bản hướng dẫn phổ biến cụ thể việc
thực hiện chính sách gửi cho các cơ quan, đơn vị và công chức để họ thực
hiện chính sách. Ngoài ra, cũng có thể gửi đăng tải chính sách giải quyết

19


khiếu nại trên các phương tiện truyền thông: báo, tạp chí và các trang thông
tin điện tử để cán bộ, công chức, nhân dân biết và thực hiện.
1.4.3. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại
Sau bước tuyên truyền, phổ biến là bước phân công, phối hợp các cơ
quan, đơn vị tổ chức thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại theo kế hoạch
được phê duyệt. Việc phân công, phối hợp trong thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại bảo đảm cho tổ chức điều hành chính sách một cách chặt chẽ,
khoa học và hợp lý. Đó là việc phân công trách nhiệm cụ thể cho các tổ chức,
cá nhân có liên quan trong thực hiện chính sách; xác định tổ chức, cơ quan, cá
nhân chủ trì, chịu trách nhiệm chính, các cá nhân, tổ chức, cơ quan tham gia
phối hợp trong quá trình thực hiện chính sách. Thực hiện chính sách giải
quyết khiếu nại không chỉ là nhiệm vụ của Thanh tra Chính phủ mà còn liên
quan nhiều đến các bộ như: Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp, Bộ Tài
nguyên – Môi trường, Bộ Tài chính, Bộ thông tin và truyền thông, Bộ khoa
học công nghệ và UBND các cấp chính quyền.
Hiệu quả thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại phụ thuộc khá
nhiều vào việc phân công, phối hợp trong tổ chức thực hiện chính sách một
cách hợp lý và khoa học. Do đó, việc phân công, phối hợp có vị trí quan trọng

trong việc tổ chức thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại. Việc phân công
nhiệm vụ thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại phải trên cơ sở khả năng,
trình độ năng lực chuyên môn và thế mạnh của từng tổ chức, cá nhân, hạn chế
tình trạng chồng chéo, không rõ nhiệm vụ, trách nhiệm được phân công.
1.4.4. Duy trì chính sách giải quyết khiếu nại
Duy trì chính sách là toàn bộ hoạt động bảo đảm cho chính sách tồn tại
và phát huy được tác dụng trong đời sống chính trị xã hội. Chính sách giải
quyết khiếu nại hướng đến khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp của công dân bị
xâm phạm, làm cho các cơ quan hành chính nhà nước hoạt động hiệu lực,
hiệu quả hơn, phục vụ nhân dân, phục vụ xã hội tốt hơn. Việc duy trì chính

20


sách giải quyết khiếu nại có ý nghĩa vô cùng quan trọng bảo đảm cho chính
sách này tồn tại và phát huy tác dụng lâu dài. Nếu chính sách giải quyết khiếu
nại không được duy trì sẽ dẫn đến hiệu quả chính sách thấp, gây lãng phí,
không đạt được mục tiêu của chính sách. Do đó duy trì chính sách giải quyết
khiếu nại là hoạt động quan trọng, lâu dài và gắn liền với vai trò quản lý của
nhà nước đối với xã hội.
Để thực hiện duy trì chính sách giải quyết khiếu nại, cơ quan nhà nước
phải thường xuyên tuyên truyền, vận động công chức cũng như toàn xã hội
tích cực tham gia thực hiện chính sách; nắm bắt những thay đổi của đời sống
chính trị, xã hội nếu có những biến động thì phải sử dụng hệ thống các công
cụ quản lý tác động để đảm bảo thực hiện chính sách thuận lợi. Trường hợp
cần thiết phải điều chỉnh chính sách. Cá nhân, công dân, tổ chức là đối tượng
của chính sách giải quyết khiếu nại có trách nhiệm thực hiện các yêu cầu của
nhà nước, tự giác và vận động lẫn nhau chấp hành chính sách làm cho môi
trường thực hiện chính sách được thuận lợi.
1.4.5. Điều chỉnh chính sách giải quyết khiếu nại

Điều chỉnh chính sách là việc làm cần thiết, diễn ra thường xuyên trong
quá trình thực hiện chính sách. Quá trình thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại nếu gặp khó khăn do môi trường thực tế thay đổi, do chính sách còn
những bất cập, hạn chế, chính sách không sát và không phù hợp với thực tiễn
cần có những điều chỉnh nhất định để đáp ứng yêu cầu, mục tiêu và phù hợp
với tình hình thực tế. Điều chỉnh chính sách để chính sách giải quyết khiếu
nại phù hợp với yêu cầu quản lý và tình hình thực tế. Việc điều chỉnh chính
sách được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, cơ quan nào
ban hành chính sách, cơ quan đó có thẩm quyền điều chỉnh. Ví dụ, Quốc hội
ban hành thông qua Luật Khiếu nại ngày 11/11/2011 đồng thời Quốc hội là cơ
quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung Luật Khiếu nại năm 2011.

21


Trong điều chỉnh, bổ sung chính sách giải quyết khiếu nại chỉ điều
chỉnh biện pháp, giải pháp, cơ chế thực hiện và các nội dung khác để chính
sách được thực hiện có hiệu quả; thực hiện nguyên tắc tuyệt đối không điều
chỉnh mục tiêu chính sách, nếu thay đổi mục tiêu thì chính sách coi như thất
bại. Điều chỉnh chính sách đòi hỏi phải chính xác, hợp lý nếu không sẽ làm
sai lệch, biến dạng chính sách, làm cho chính sách trở nên kém hiệu quả, thậm
chí không tồn tại được. Do đó các cơ quan và cán bộ công chức có nhiệm vụ
thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại phải thường xuyên theo dõi, kiểm
tra thực thi mới kịp thời phát hiện những sai sót và bất cập để điều chỉnh, bổ
sung. Cán bộ, công chức thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại cần phải có
năng lực, kiến thức, kỹ năng đề xuất các giải pháp, biện pháp, cơ chế chính
sách để chính sách được thực hiện có hiệu quả, bảo đảm mục tiêu chính sách
đề ra; phải am hiểu, nắm chắc các quy định, các công cụ thực hiện chính sách,
phải có kiến thức, kỹ năng phân tích các hạn chế, bất cập của chính sách, các
yêu cầu thực tiễn đặt ra trong thực hiện chính sách để có cơ sở khoa học đề

xuất điều chỉnh các giải pháp, biện pháp và cơ chế chính sách; phải tôn trọng
nguyên tắc khi điều chỉnh chính sách.
1.4.6. Đôn đốc, theo dõi, kiểm tra thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại
Trên thực tế, khi thực hiện chính sách không phải cơ quan, bộ phận, cá
nhân nào cũng làm tốt, đúng tiến độ đã phê duyệt. Đôn đốc, theo dõi, kiểm tra
là một nhiệm vụ, một bước quan trọng trong thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách giải quyết
khiếu nại giúp cơ quan nhà nước kịp thời bổ sung hoàn thiện chính sách, chấn
chỉnh công tác thực hiện chính sách, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả
thực hiện mục tiêu chính sách, đồng thời phát hiện xử lý kịp thời các vi phạm
chính sách.

22