Vương xương linh

Vương Xương Linh
王 王 王,
(694 - 756)

王王
Khuê Oán
Giới thiệu

Khuê oán, là bài thơ thuộc dòng thơ biên tái, là tác phẩm nổi tiếng của Vương Xương Linh,
người được khen là Thi Thiên tử thời Thịnh Đường. Ông dùng chữ cân nhắc, chắc lọc và rất tài
hoa trong dòng tuyệt cú. Bài thơ này đối với học sinh Việt Nam nghe rất quen thuộc vì nhắc họ
nhớ đến câu thơ dịch tài hoa của bà Đoàn thị Điểm trong Chinh phụ ngâm ngày xưa .

Lúc ngỏanh mặt ngắm màu dương liễu
Thà khuyên chàng đừng chịu tước phong
Chẳng hay muôn dặm ruổi rong
Lòng chàng có cũng như lòng thiếp chăng? (1)
CPN
Nguyên tác chữ Hán
閨閨
閨閨閨閨閨閨閨
閨閨閨閨閨閨閨
閨閨閨閨閨閨閨
閨閨閨閨閨閨閨
Phiên Âm
Khuê trung thiếu phụ bất tri sầu
Xuân nhật ngưng trang thướng thúy lâu


Hốt kiến mạch đầu dương liễu sắc
Hối giao phu tế mịch phong hầu.

Tạm dịch nghĩa :

Phòng khuê thiếu phụ không biết sầu là gì
Ngày xuân ngưng trang điểm bước lên lầu thuý
Chợt thấy sắc dương liễu ở đầu đường
Hối tiếc đã khuyên chồng đi tìm để được phong tước hầu.

Dịch Thơ Quốc Âm của LaiQuangNam
Khuê Oán
Khuê phòng nàng biết chi sầu,
Ngày xuân ngưng phấn thuợng lầu thúy sang.
Đầu đàng…chợt sắc liễu dương,
Giục chàng bén chốn quan trường làm chi !
Laiquangnam
Chú Vài Từ

1- Khuê trung ,phòng khuê của người phụ nữ trong chốn đài các;
2- Ngưng trang : là trang điểm hoàn tất, ngày xưa theo lễ thì người phụ nữ quyền quý
không được đề gương mặt không điểm trang ra mắt chồng, nhất là các bà hậu ,bà phi đối
với vua .Trong Việt ngữ chữ “ ngưng “ có hai nghĩa một là dừng đột ngột, hai là dừng khi
đã xong việc .
3- Thúy là lầu thúy, lầu có ánh ngọc xanh, thường nhà cực giàu có mới có
4- Dương liễu , dương liễu là hai cây cùng họ mới nhìn hơi giống nhau, nhưng dương cây lá
cứng ( chỉ đàn ông ) liễu cây lá mềm, rũ ( chỉ người phụ nữ ).
5- Sắc , là cảnh tượng, hình thái ,
6- thướng , tiếng Việt “ thượng lên”, là trèo lên một cách háo hức .


" Lạm bàn bên lề "

Hầu như toàn bài mỗi chữ đều có giá trị biểu cảm và ẩn dụ cao độ . Từ chữ “đầu đường” chỉ ngã
ba đường nơi tiển đưa chàng lên đường ngày xưa , rồi “_chợt sắc liễu dương” cỏ cây còn có lứa
đôi mà kề cận khi xuân về .Chỉ riêng nàng sao mà dại dột !.
Cái hay là vào thời ấy mà tác giả dám mĩa khi thay cho người phụ nữ Tàu phản kháng và miệt thị
Triều đình Đại Đường Quan trường không đáng là nơi cho chồng “ đăng lính làm bị thịt bảo vệ
triều đình “.Đi lính vào thời ấy chẳng danh dự gì.vì đâu có phải vì tiếng gọi bảo vệ tổ quốc đâu.
Nét rất mới và cực kỳ can đảm !

(1) Nguyên tác của Ôn Như Hầu Đặng Trần Côn
Hồi thủ trường đê dương liễu sắc
Hối giao phu tế mịch phong hầu
Bất thức ly gia thiên lý ngoại
Quân tâm hữu tự thiếp tâm phầu.