1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Trước hết, phải khẳng định giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ
thống giáo dục quốc dân, bậc học đảm nhận hai nhiệm vụ chính là chăm sóc và
giáo dục trẻ từ 0 - 6 tuổi. Đây là giai đoạn đặt nền móng đầu tiên vô cùng quan
trọng đối với sự hình thành và phát triển nhân cách con người. Nếu không làm
tốt việc chăm sóc - giáo dục trẻ ở bậc mầm non thì việc thực hiện mục tiêu giáo
dục phổ thông sẽ gặp rất nhiều khó khăn và phức tạp.
Từ xa xưa ông cha ta đã có câu: “ Tiên học lễ, hậu học văn”[1], nghĩa là
con người trước hết phải học cách làm người, học lễ nghĩa, học đạo đức rồi sau
đó mới đến học kiến thức, học nghề. Như vậy, “ học lễ” chính là cái gốc của “
học văn”. Vấn đề giáo dục lễ giáo không phải là vấn đề mới bởi chúng ta vẫn
làm hàng ngày nhưng làm thế nào để giáo dục lễ giáo ở bậc học mầm non có
hiệu quả, đây chính là vấn đề mà giáo viên và phụ huynh luôn quan tâm.
Đặc biệt hơn, trẻ mầm non có đặc điểm là dễ nhớ mau quên, hay bắt
chước nên việc giáo dục trẻ đòi hỏi chúng ta phải uốn nắn nay từ đầu và thực
hiện thường xuyên đúng như kinh nghiệm của ông cha: “ Uốn cây từ thuở còn
non. Dạy con từ thưở hãy còn thơ ngây”. [2]
Mặt khác, hiện nay cũng có không ít gia đình quá nuông chiều con, điều
đó làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc giáo dục con trẻ. Một số phụ huynh chưa
hiểu hết về tầm quan trọng trong giáo dục lễ giáo cho con em mình ở tuổi
mầm non nên thường phó mặc cho giáo viên ở trường.
Đồng thời, đất nước ta đang trong giai đoạn hội nhập quốc tế. Đây vừa là
cơ hội, vừa là thách thức cho cả nền giáo dục nước nhà. Hội nhập quốc tế ngoài
mặt tích cực nó còn làm phát sinh những vấn đề mà chúng ta cần quan tâm: bản
sắc văn hóa dân tộc bị đe dọa, hội nhập kinh tế quốc tế đưa vào nước ta những
văn hóa phẩm không phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc.
Bản thân đã từng là giáo viên giảng dạy môn Giáo dục công dân ở bậc
Trung học cơ sở, do đặc thù của ngành được đào tạo và môn giảng dạy nên bản
thân tôi luôn coi việc giáo dục đạo đức cho học sinh là một vấn đề cấp bách của
toàn xã hội. Và hiện nay, bản thân là một giáo viên mầm non, tôi nhận thấy việc
giáo dục lễ giáo cho trẻ cần phải được đặt lên hàng đầu và mang ý nghĩa vô cùng
quan trọng đối với sự hình thành nhân cách của một con người. Vậy làm thế nào
và bằng cách nào để giáo dục lễ giáo cho trẻ mầm non mang lại hiệu quả thiết
thực, phù hợp với xu thế phát triển và hội nhập của đất nước hiện nay. Qua gần 3
năm công tác tại trường Mầm non Thị trấn Ngọc Lặc, bản thân tôi đã áp dụng
một số biện pháp trong việc giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo từ 5-6 tuổi. Đó là
lí do tôi chọn đề tài: “ Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi ở lớp Hoa Cúc 1, trường Mầm non Thị trấn Ngọc Lặc”.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Tìm ra một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi.
11
22
. Tục ngữ. Sổ tay Cao dao, tục ngữ Việt Nam. Tác giả: Hoàng Dân.
. Tục ngữ. Sổ tay Cao dao, tục ngữ Việt Nam. Tác giả: Hoàng Dân.
1
Hình thành cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi những kỹ năng lễ giáo phù hợp với
yêu cầu của gia đình, nhà trường và xã hội.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trẻ mẫu giáo lớn 5- 6 tuổi lớp Hoa Cúc 1 trường Mầm non Thị trấn Ngọc
Lặc.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp quan sát: Hình thức chủ yếu của phương pháp này là dự giờ
đồng nghiệp; quan sát thái độ, hành vi của trẻ ở trên lớp thông qua các hoạt động
của trẻ hàng ngày.
Phương pháp so sánh: với phương pháp này tôi có thể phân loại, đối chiếu
kết quả nghiên cứu.
Ngoài ra tôi còn sử dụng những phương pháp hỗ trợ khác như: phương
pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin; phương pháp thống kê, xử lý
số liệu; trao đổi kinh nghiệm cùng đồng nghiệp, trao đổi với phụ huynh về trẻ.
1.5. Những điểm mới của đề tài:
Năm học 2015- 2016, tôi đã có đề tài nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm
là “ Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ Mẫu giáo 3-4 tuổi ở lớp Hoa
Huệ 1, trường Mầm non Thị trấn Ngọc Lặc”. Xuất phát từ việc thay đổi đối
tượng nghiên cứu từ trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi sang đối tượng trẻ 5- 6 tuổi nên sáng
kiến kinh nghiệm này có những điểm mới như sau:
Về cơ sở lí luận: Tôi đã trình bày căn cứ lý thuyết để đưa ra sáng kiến
kinh nghiệm, trong đó tôi đã có lập luận chắc chắn và có trích dẫn nguồn tài liệu
tham khảo cần thiết.
Về biện pháp giáo dục lễ giáo:
- Biện pháp 1: Phân tích rõ hai nội dung là: Xây dựng lớp học lễ giáo và
xây dựng môi trường lớp thân thiện.
- Biện pháp 2: Giáo dục lễ giáo thông qua các hoạt động trong ngày
- Biện pháp 3: Giáo dục lễ giáo mọi lúc mọi nơi.
- Biện pháp 4: Phối hợp với phụ huynh.
Về hình ảnh minh họa: Tôi đã sử dụng hình ảnh của lớp học tôi phụ trách
trong năm học 2017-2018 để minh họa cho nội dung của sáng kiến kinh nghiệm.
2
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận
Văn kiện Đại hội XII của Đảng khẳng định: “ Giáo dục là quốc sách hàng
đầu. Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo
theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học. Chuyển
mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện
năng lực và phẩm chất người học: yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào,
sống tốt và làm việc hiệu quả”[3].
Từ nội dung trên, chúng ta nhận thấy việc hình thành và phát triển phẩm
chất của người học là một nhiệm vụ trọng yếu của giáo dục.
“Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình
cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị
cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm
sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng…”[4]. Như vậy, giáo dục lễ
giáo cho trẻ là một phần quan trọng trong nội dung giáo dục trẻ, đó là khâu đầu
tiên hình thành nhân cách cho trẻ sau này, đặc biệt là lứa tuổi mầm non. Giáo
dục lễ giáo cho trẻ ở trường mầm non là một quá trình tác động có kế hoạch, có
mục đích đến trẻ nhằm hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách
con người mới xã hội chủ nghĩa: Khỏe mạnh, nhanh nhẹn, phát triển hài hòa,
cân đối, giàu lòng yêu thương biết quan tâm, nhường nhịn, giúp đỡ mọi người,
biết yêu thích và giữ gìn cái đẹp, thông minh, ham hiểu biết, thích khám phá.
Việc giáo dục lễ giáo nhằm tăng cường hiểu biết, mối quan hệ giao tiếp với cộng
đồng, đưa trẻ vào môi trường sư phạm thật lành mạnh và trong sáng.
Về mặt tình cảm đạo đức của trẻ giai đoạn 5-6 tuổi “do lĩnh hội được ý
nghĩa các chuẩn mực hành vi tốt, xấu. Qua vui chơi giao tiếp với mọi người; do
các thói quen nếp sống tốt được gia đình, các lớp mẫu giáo xây dựng cho trẻ...
Trẻ ý thức được nhiều hành vi tốt đẹp cần thực hiện để vui lòng mọi người”[ 5]. “
Đây cũng chính là giai đoạn trẻ dễ tiếp thu, học hỏi cái mới nhất (Bộ não có khả
năng học hỏi nhanh nhất và dễ dàng nhất trong những năm trước và những năm
đầu tiên tới trường). Vì vậy những nhà nghiên cứu đã gọi giai đoạn này là "cửa
sổ cơ hội" mà trẻ cần phải nhận được sự quan tâm giáo dục, chăm sóc thích đáng
để phát huy hết tiềm năng trong tương lai.” [6].
Chính vì vậy, nếu trẻ được giáo dục trong một môi trường lành mạnh tức
là gia đình, xã hội, nhà trường, người lớn quan tâm đúng mức sẽ tạo tiền đề
vững chắc cho vịệc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Và ngược lại,
nếu gia đình, nhà trường vả xã hội không chú trọng ngay từ đầu vào việc giáo
dục lễ giáo cho trẻ, để trẻ tiếp thu hoặc làm theo những việc làm không chuẩn
mực thì sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sự hình nhân cách của trẻ.
Là một giáo viên đang trực tiếp chăm sóc, giáo dục trẻ, tôi thiết nghĩ
việc giáo dục lễ giáo cho trẻ 5- 6 tuổi hiện nay đang là vấn đề cấp thiết, có vai
trò to lớn trong việc giáo dục trẻ, tạo cơ sở vững chắc cho việc hình thành và
33
. Trích Văn kiện Đại hội XII của Đảng. Tham khảo mạng Internet.
. Chương trình Giáo dục Mầm non. NXB Giáo dục Việt Nam, 2009.
55
. Tâm lý học trẻ em. Tác giả: Nguyễn Ánh Tuyết. Tham khảo mạng Internet.
66
. Trích Bách khoa toàn thư mở Wikipedia.Tham khảo mạng Internet.
44
3
phát triển nhân cách tốt đẹp sau này ở trẻ, góp phần vào mục tiêu của Đảng là
xây dựng con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa “phát triển toàn diện về trí tuệ,
đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, ý thức công dân, tuân thủ pháp luật…” [7].
2.2. Thực trạng
2.2.1. Thuận lợi
Trường Mầm non Thị trấn Ngọc Lặc là ngôi trường có bề dạy thành tích
trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ của huyện nhà. Nhà trường đã vinh dự
được công nhận trường chuẩn Quốc gia và được Chủ tịch nước tặng Huân
chương Lao động hạng Nhì. Đó là niềm tự hào, là niềm cổ vũ lớn lao đối với tập
thể cán bộ giáo viên, nhân viên nhà trường ngày càng phấn đấu để đạt được
thành tích cao hơn trong những năm học tiếp theo.
Đồng thời, trong những năm qua trường Mầm non Thị trấn đã nhận được
sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp chính quyền, Phòng Giáo dục và Đào tạo
về vật chất lẫn tinh thần. Cùng với đó là sự lãnh chỉ đạo sáng tạo và linh hoạt
của Chi bộ, Ban giám hiệu, chuyên môn nhà trường trong công tác chăm sócgiáo dục trẻ.
Về cơ sở vật chất, tất cả các phòng học đều sạch sẽ, thoáng mát, thiết bị,
đồ dùng đồ chơi được trang bị khá đầy đủ, phục vụ tốt cho công tác chăm sócgiáo dục trẻ.
Về đội ngũ cán bộ giáo viên, nhân viên nhà trường: Tập thể cán bộ giáo
viên, nhân viên trong nhà trường luôn đoàn kết, sáng tạo, có lòng nhiệt huyết,
yêu nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao trong công tác chăm sóc- giáo
dục trẻ, luôn có tinh thần tự học, tự bồi dưỡng thông qua đồng nghiệp, các
phương tiện thông tiên đại chúng.
Bên cạnh đó, trong những năm qua nhà trường luôn làm tốt công tác xã
hội hóa giáo dục. Các bậc phụ huynh luôn quan tâm, phối hợp tốt với nhà trường
ủng hộ về vật chất lẫn tinh thần để thực hiện tốt công tác chăm sóc và giáo dục
các cháu.
Bản thân là một giáo viên dạy Trung học cơ sở được điều động về công
tác tại trường Mầm non Thị trấn từ năm 2015, bản thân đã luôn cố gắng học hỏi
để tiếp cận với công việc ở môi trường sư phạm mới. Đồng thời được sự quan
tâm, tạo điều kiện, bồi dưỡng và dìu dắt của Ban giám hiệu, chuyên môn và tập
thể cán bộ giáo viên nên bản thân luôn ổn định về tư tưởng, yên tâm công tác,
quyết tâm phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ giao và được phụ huynh tin
tưởng.
Năm học 2017-2018, tôi được phân công phụ trách cùng một giáo viên
khác lớp Mẫu giáo 5- 6 tuổi Hoa Cúc 1 với tổng số là 45 cháu, trong đó chiếm
khoảng 70% là con em cán bộ, công nhân viên chức nhà nước nằm trên địa bàn
Thị trấn. Vì vậy, điều kiện quan tâm chăm sóc và giáo dục các cháu có nhiều
thuận lợi hơn, đa số cháu đều khỏe mạnh, ngoan ngoãn, nhanh nhẹn và đi học
chuyên cần.
2.2.2. Khó khăn
77
. Trích Văn kiện Đại hội XII của Đảng. Tham khảo mạng Internet.
4
Về chủ quan: Bản thân là một giáo viên giảng dạy bậc Trung học cơ sở
được điều động về trường Mầm non Thị trấn, nên khi tiếp cận, thích ứng với
công việc gặp không ít khó khăn.
Về khách quan: Lớp Mẫu giáo Hoa Cúc 1 có một số cháu còn nhút nhát, ít
nói, giao tiếp thiếu mạnh dạn, chưa tự tin, một số cháu vào giờ lên lớp còn nũng
nịu, uốn bố mẹ, một số cháu rất hiếu động.
Một số phụ huynh còn xem nhẹ, chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục
lễ giáo cho trẻ, điều đó được thể hiện thông qua các thời điểm: đưa trẻ đến lớp
và đón trẻ về chưa chủ động nhắc nhở trẻ chào cô giáo.
Từ những đặc điểm tình hình trên tôi đã tiến hành khảo sát thực tế ở lớp
theo bảng thống kê như sau:
Bảng 1: Khảo sát đầu năm học
Mức độ đạt được
TS
TT
Nội dung giáo dục
Chưa
trẻ Đạt
%
%
đạt
1 Biết xưng hô, chào hỏi lễ phép
45
41 91.1
4
8.9
2 Biết nói cảm ơn, xin lỗi đúng lúc
45
37 82.2
8
17.8
Biết giữ gìn, cất, sắp xếp đồ chơi theo 45
3
38 84.4
7
15.6
quy định
Biết giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ sinh 45
4
40 88.9
5
11.1
môi trường
5 Biết nhường nhịn, giúp đỡ bạn
45
39 86.7
6
13.3
6 Trẻ mạnh dạn trong giao tiếp
45
38 84.4
7
15.6
Là một giáo viên hàng ngày được tiếp xúc với trẻ, trực tiếp tham gia chăm
sóc và giáo dục các cháu, bản thân tôi luôn trăn trở, suy nghĩ để tìm ra những
biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục lễ giáo, góp phần nâng cao chất
lượng chăm sóc và giáo dục toàn diện đối với trẻ.
2.3. Các biện pháp
Xuất phát từ đặc điểm chung của nhà trường, của lớp và tầm quan trọng
của việc giáo dục lễ giáo cho trẻ lứa tuổi mầm non, tôi đã nghiên cứu và áp dụng
một số biện pháp giáo dục lễ giáo sau đây:
2.3.1. Xây dựng lớp học lễ giáo, môi trường lớp học thân thiện cho trẻ
Trong thời gian vừa qua bản thân tôi luôn xác định, biện pháp xây dựng
lớp học lễ giáo, xây dựng môi trường giáo dục thân thiện cho trẻ là một biện
pháp quan trọng đầu tiên và cần được thực hiện thường xuyên trong công tác
giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi. Bởi lẽ, việc giáo dục lễ giáo cho trẻ
phải được quan tâm trong mọi thời điểm, mọi tình huống và cần có sự thống
nhất giữa các giáo viên trong lớp; sự phối hợp giữa giáo viên với phụ huynh như
vậy sẽ đạt được hiệu quả cao hơn trong công tác giáo dục nói chung và công tác
giáo dục lễ giáo nói riêng. Cụ thể:
Thứ nhất, bản thân tôi chú trọng việc xây dựng lớp học lễ giáo thông qua
việc xây dựng góc lễ giáo, góc tuyên truyền cho trẻ. Đến mỗi chủ đề tôi đã phối
hợp với giáo viên trong lớp có kế hoạch cụ thể để đưa nội dung giáo dục lễ giáo
tích hợp vào các hoạt động, các thời điểm trong ngày. Thông qua góc tuyên
5
truyền về giáo dục lễ giáo, góc tuyên được trang trí, sắp xếp ở vị trí để phụ
huynh dễ nhìn, nắm được nội dung để có sự phối hợp giáo dục trẻ. Trong các kì
họp phụ huynh, tôi đã chú trọng tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm
của các bậc phụ huynh trong việc giáo dục trẻ, phối hợp với cô giáo trong việc
xây dựng và hình thành các nền nếp lễ giáo cho trẻ. Tôi đã thông báo cụ thể đến
phụ huynh những nội quy, quy định cụ thể của trường, lớp, thông qua đó phụ
huynh nắm bắt để phối hợp với nhà trường đạt hiệu quả cao hơn.
Đối với trẻ lứa tuổi mầm non, đặc điểm của trẻ là dễ nhớ nhưng lại mau
quên. Vì vậy, nội dung tuyên truyền ở góc lễ giáo tôi đã sử dụng những hình ảnh
trực quan về những gương người tốt việc tốt hoặc qua những khổ thơ, những
đoạn truyện ngắn đọc cho trẻ nghe để trẻ dễ tiếp thu, dễ phân biệt việc làm nào
tốt, việc làm nào xấu và dần hình thành trong trẻ những thói quen, nền nếp lễ
giáo tốt.
Ở góc này tôi sưu tầm những tranh ảnh có nội dung giáo dục lễ giáo hấp
dẫn dán vào cho trẻ xem, kèm theo một bài thơ hay nội dung phù hợp với hình
ảnh, thời gian rảnh cho trẻ đến xem và trò chuyện để giáo dục hành vi của trẻ
đối với mọi người, mọi vật xung quanh, tranh thủ hoàn cảnh phù hợp thường
xuyên đàm thoại với trẻ về những hành vi văn minh trong giao tiếp.
Ví dụ: Tôi dán lên tường bức tranh một em bé đang bỏ rác vào thùng rác
đúng nơi quy định, qua đó giáo dục trẻ biết bảo vệ môi trường. Hay bức tranh
một em bé đang khoanh tay chào bố, mẹ khi đi học về. Trẻ nhìn tranh và biết
được hành động của em bé này ngoan hay không ngoan, nên làm theo hay không
làm theo nội dung của bức tranh.
Đồng thời, Hàng tháng tôi lên kế hoạch chủ đề lễ giáo và thay tranh ảnh,
bài thơ có nội dung phù hợp với từng chủ đề. Tôi thường sưu tầm tranh truyện,
sách báo nhi đồng có hình ảnh, nội dung về lễ giáo làm một album có nội dung,
hình ảnh phù hợp với trẻ, để đến giờ hoạt động góc trẻ vào góc học tập có thể
mở ra xem.
Như vậy, thông qua việc xây dựng góc lễ giáo và quan tâm chú trọng việc
tuyên truyền nội dung giáo dục lễ giáo đã mang lại hiệu quả rất thiết thực đối
với trẻ ngay trong lớp. Việc áp dụng biện pháp này như “mưa dầm thấm lâu”,
giúp các cháu có nhiều tiến bộ, có được những xúc cảm, tình cảm đạo đức và
các chuẩn mực hành vi tốt. Trẻ biết yêu quý những hành vi đúng, đẹp, biết phê
phán và không làm theo những hành vi không tốt; trẻ học tập và làm theo những
hành vi tốt.
Thứ hai, việc xây dựng môi trường lớp học thân thiện, gần gũi luôn tạo
được những cái mới là điều rất quan trọng để thu hút trẻ hứng thú khi đến trường
hàng ngày. Có thể khẳng định không có phương pháp nào hiệu quả bằng phương
pháp: “Dùng nhân cách để giáo dục nhân cách học sinh” [8]. Chính vì vậy, cô
giáo cần là tấm gương mẫu mực về hành vi, tác phong, giao tiếp, thái độ cử chỉ,
giao tiếp thân thiện giữa cô giáo với đồng nghiệp, giữa cô giáo với phụ huynh,
giữa cô giáo với trẻ. Đây là những yêu cầu rất cao và đòi hỏi mỗi cô giáo cũng
luôn tự rèn luyện mình để công tác giáo dục trẻ hiệu quả hơn.
88
. Câu nói của K.D.Usinxki- Nhà giáo dục nổi tiếng người Nga. Tham khảo mạng Internet.
6
Hàng ngày, trẻ đến lớp phần lớn thời gian trong ngày trẻ được học tập và
sinh hoạt cùng cô. Cô giáo vừa là bạn, vừa là người mẹ hiền thứ hai của trẻ,
cùng chơi, cùng học, chăm chút từ bữa ăn, giấc ngủ cho trẻ. Vì vậy, vai trò của
cô giáo rất quan trọng trong việc hình thành những thói quen nề nếp cho trẻ, là
tấm gương cho trẻ noi theo.
Ở lứa tuổi của trẻ luôn thích được cô yêu thương gần gũi, mọi hành vi của
cô được trẻ quan tâm nhất. Nhận thức được vấn đề trên, tôi luôn luôn chuẩn mực
trong lúc giao tiếp với đồng nghiệp, phụ huynh, với trẻ. Cụ thể:
Đối với đồng nghiệp, tôi luôn thể hiện thái độ, hành vi văn minh, lịch sự,
biết kính trên nhường dưới, đoàn kết thân ái giúp đỡ đồng nghiệp, giao tiếp cởi
mở, thân thiện, khiêm tốn học hỏi, trung thực, thật thà, độ lượng.
Đối với trẻ: Tôi luôn thương yêu, quan tâm, chăm sóc, dạy dỗ trẻ, luôn tạo
không khí đầm ấm, xưng hô thân mật, đối xử với trẻ công bằng, vô tư, không
đánh mắng, quát nạt trẻ; tôn trọng trẻ, không nói lấn át hoặc cắt ngang lời trẻ.
Khi trẻ làm giúp tôi việc gì thì tôi nói lời cảm ơn trẻ, khi trẻ bướng bỉnh tôi nhẹ
nhàng dỗ dành, giải thích để trẻ phân biệt được điều tốt, xấu. Khéo léo xử trí các
tình huống sư phạm để tạo ra cho trẻ lòng tin, sự mạnh dạn, hồn nhiên, thật thà
và không ngại nhận lỗi.
Tôi đã hứa điều gì với trẻ thì tôi thực hiện đúng lời hứa, nếu trẻ có hành vi
hoặc lời nói không hay tôi thường phải nhẹ nhàng góp ý và khuyến khích trẻ
tránh sai phạm lần sau. Luôn tôn trọng trẻ, không làm cho trẻ phải sợ hãi, lo
lắng. Tác phong, quần áo tôi luôn chú ý lịch sự, phù hợp với môi trường sư
phạm vì tôi luôn ý thức được rằng cô giáo phải thực sự là tấm gương sáng cho
trẻ noi theo.
Mặt khác, tôi tìm hiểu chú ý kỹ về đặc điểm tâm lý của từng trẻ để có
những cách ứng xử phù hợp với trẻ. Ví dụ: Lớp tôi có một số cháu( như cháu: Thu
Hà, Nhật Tiến, Minh Chương, Yến Nhi, Đức Thiện...) trên lớp các cháu rất nhút
nhát, trong giờ học rất ít tham gia phát biểu ý kiến. Vì vậy, tôi luôn dành nhiều
thời gian để trò chuyện, gần gũi trẻ để trẻ có tâm thế tốt hơn khi đến lớp và hòa
nhập cùng các bạn. Còn với những cháu hay làm nũng thì lại cần tập cho trẻ thói
quen biết tự lập, tự phục vụ cho bản thân mình mà không phải lúc nào cũng cần
đến sự giúp đỡ của người thân.
Mặt khác, việc tạo cảnh quan sư phạm “ xanh, sạch, đẹp, an toàn” trong
lớp học là một nội dung mà giáo viên cần chú trọng. Tôi luôn chú ý tạo cảnh
quan sư phạm trong phòng học, đồ dùng đồ chơi được sắp xếp gọn gàng, sạch
sẽ, ngăn nắp, lớp học phải đủ ánh sáng, thoáng mát, từng góc riêng biệt mỗi kệ
góc tôi đều làm mới, để hấp dẫn trẻ, tạo cảm giác thích thú luôn mong muốn
được sắp xếp ngăn nắp.
Việc giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh lớp học hàng ngày là một công việc
có ý nghĩa lớn trong việc hình thành thói quen sinh hoạt tốt cho trẻ. Tôi thường
nhắc nhở trẻ sau khi ăn quà, sau các hoạt động trong lớp cần vứt rác vào đúng
nơi quy định. Hay khi tham gia các hoạt động ngoài trời trẻ cũng luôn có ý thức
giữ gìn vệ sinh chung của trường, lớp.
Sau đây là một số hình ảnh ở các góc trong lớp tôi:
7
8
Môi trường học tập là yếu tố không thể thiếu trong quá trình hình thành và
giáo dục lễ giáo cho trẻ. Vì vậy, giải pháp không thể thiếu là tạo môi trường thân
thiện để giáo dục trẻ. Môi trường trong nhà trường phải theo phương châm lấy
trẻ làm trung tâm, tạo cho trẻ biết cách giải quyết vấn đề. Môi trường hoạt động
để giáo dục trẻ ở đó người lớn phải luôn mẫu mực, làm gương cho trẻ noi theo,
thân thiện với trẻ, gần gũi, thương yêu và luôn giúp đỡ trẻ thấy tự tin, thoải mái.
Đồng thời, trường lớp phải luôn “ xanh, sạch, đẹp, an toàn”. Những nội dung
trên đây cũng chính là nội dung của phong trào “ Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực” mà những năm qua trường Mầm non Thị trấn Ngọc Lặc
đã thực hiện hiệu quả và cũng là một nồi dung được nhà trường thực hiện trong
năm học 2017-2018 là “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
Từ đó, tạo bước đệm vững chắc cho công tác giáo dục lễ giáo ở các nhóm lớp có
được kết quả cao, phụ huynh phấn khỏi, tin tưởng khi đưa con đến lớp, các cháu
tiến bộ rõ rệt trong thực hiện hành vi lễ giáo.
2.3.2. Giáo dục lễ giáo thông qua các hoạt động trong ngày
Trong quá trình giáo dục lễ giáo cho trẻ, tôi nhận thấy việc lồng ghép nội
dung giáo dục lễ giáo vào các hoạt động trong ngày có nhiều ưu thế nhằm hình
thành cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hoá. Việc lồng ghép này được tôi
áp dụng hằng ngày như sau:
Ví dụ với hoạt động tạo hình: "Vẽ người thân trong gia đình". Tôi đàm
thoại với trẻ: Gia đình con gồm có những ai? Gia đình con thuộc gia đình nhỏ
hay gia đình lớn? Mọi người sống trong gia đình phải như thế nào với nhau?
Con định vẽ về ai trong gia đình con? Qua giờ hoạt động tạo hình đó, tôi giáo
dục trẻ biết quan tâm, yêu thương, kính trọng, giúp đỡ ông bà, cha mẹ, anh chị,
biết nhường nhịn em nhỏ.
Hay thông qua hoạt động làm quen tác phẩm văn học: Đặc biệt là phần
truyện cổ tích mà trong đó truyện cổ tích Việt Nam luôn chứa đựng những bài
học đạo đức giản dị, gần gũi mà đậm nét nhân văn cao cả. Tôi đã thông qua nội
dung truyện để giáo dục lễ giáo cho trẻ một cách nhẹ nhàng, phù hợp với lứa
tuổi, không gò bó áp đặt mà đạt hiệu quả cao đối với trẻ. Trước hết để cho nội
dung lôgíc và phù hợp với chủ đề, tôi đã xây dựng kế hoạch làm quen với văn
học cho trẻ ngay từ đầu năm. Truyện cổ tích dù ở thể loại nào: truyện cổ về loài
vật, truyện cổ tích thần kỳ hay truyện cổ tích sinh hoạt đều mang nội dung tình
cảm, nêu được những bài học đạo đức cho trẻ ở lứa tuổi mầm non. Chính vì vậy,
bản thân tôi rất chú ý việc sưu tầm lựa chọn một số truyện cổ tích phù hợp với
từng độ tuổi, chủ đề để đưa vào chương trình cho trẻ.
Trẻ mầm non rất giàu tình cảm, trong mọi hành động đều chịu sự chi phối
của tình cảm. Một hành vi tốt của trẻ thường do cảm xúc khi được khích lệ khen
ngợi hoặc do tình yêu, lòng mong muốn giúp đỡ người mà trẻ yêu mến thúc đẩy
trẻ. Những hành vi đạo đức của trẻ chỉ thực hiện được khi trẻ phân biệt được
điều tốt, điều xấu, những hành vi ứng xử nào cần làm và làm như thế nào. Chính
vì vậy, việc giáo dục các chuẩn mực, quy tắc và động cơ hành vi coi là cốt lõi
của công tác giáo dục đạo đức và được thực hiện liên tục, thường xuyên làm
giàu vốn kinh nghiệm đạo đức cho trẻ.
9
Bên cạnh đó, trong giờ hoạt động góc bản thân tôi đều chú ý việc giáo dục
lễ giáo cho trẻ: Mỗi chúng ta đều biết, khi trẻ tham gia hoạt động góc, trẻ có thể
tự bộc lộ nhu cầu và cảm xúc của mình thông qua việc lựa chọn các góc chơi,
góc là nơi trẻ có thể làm việc một mình hoặc theo nhóm nhỏ theo hứng thú và
nhu cầu riêng để trẻ xem xét và khám phá. Tôi đã thường xuyên quan tâm và tận
dụng cơ hội để làm việc riêng với từng nhóm nhỏ mà không sợ ảnh hưởng đến
sự hoạt động tích cực của trẻ ở đây trẻ được thoải mái về không gian và thời
gian. Cụ thể như khi trẻ chơi ở góc bán hàng thì tôi giáo dục trẻ biết mời chào,
nói lời cảm ơn, lịch sự đối với khách hàng, khi trao và nhận thì phải cầm bằng
hai tay.
Hình ảnh trẻ đang chơi ở góc bán hàng
Hoặc thông qua một số góc chơi khác như: góc xây dựng, góc nghệ
thuật... tôi giáo dục trẻ biết nhường nhịn, chia sẻ, giúp đỡ nhau, tạo mối đoàn kết
giữa các bạn trong nhóm. Thông qua hoạt động góc, trẻ có cơ hội được tái tạo lại
cuộc sống của người lớn, được mô phỏng lại công việc của người lớn như một
xã hội thu nhỏ mà trẻ muốn thể hiện, thông qua đó trẻ biết được các mối quan hệ
trong xã hội, những hành vi giao tiếp, cách ứng xử, xưng hô với mọi người, trẻ
mạnh dạn hơn, thành thạo hơn trong giao tiếp, trong ứng xử. Đồng thời, khi trẻ
hoạt động góc xong tôi giáo dục cho trẻ có thói quen biết sắp xếp đồ chơi ngăn
nắp vào đúng vị trí từng giá góc.
10
Hình ảnh trẻ đang sắp xếp đồ chơi
Như vậy, thông qua các hoạt động trong ngày tôi đã lồng ghép tích hợp
hài hòa các nội dung giáo dục lễ giáo phù hợp với từng đề tài, từng chủ đề giúp
cho trẻ có hứng thú khi lĩnh hội kiến thức mà cô giáo cung cấp được đầy đủ hơn
mà không bị gò ép. Thực tế cho thấy, việc giáo dục lễ giáo cho trẻ thông qua các
tiết học đã giúp chất lượng giáo dục lễ giáo ở lớp tăng lên rõ rệt, trẻ biết chào
hỏi, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi, yêu mến cô giáo, đoàn kết giúp đỡ bạn bè…
2.3.3. Giáo dục lễ giáo ở mọi lúc mọi nơi
Giáo dục lễ giáo cho trẻ mọi lúc mọi nơi đây là biện pháp cũng hết sức
quan trọng góp phần vào việc hình thành nhân cách cho trẻ. Bởi lẽ, trẻ ở lứa tuổi
này dễ nhớ nhưng nhanh quên. Chính vì vậy, ở mọi lúc mọi nơi, bất cứ khi nào
và lúc nào cô cũng lồng ghép được nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ, tôi luôn
nhắc nhở và giáo dục trẻ thường xuyên để hình thành thói quen “ Lễ giáo” cho
trẻ. Vì thói quen tức là những hành vi được lặp đi lặp lại nhiều lần và gắn liền
với nhu cầu, lúc đó trẻ thực hiện các hành vi lễ giáo một cách tự nhiên, không
cần người khác phải nhắc nhở.
Hằng ngày, tôi thường tập cho trẻ có thói quen giữ vệ sinh môi trường:
không vứt rác bừa bãi ra trường, lớp, không vẽ bẩn lên tường và thường xuyên
cho trẻ vệ sinh cá nhân: vệ sinh thân thể, rửa tay, chân sạch sẽ, quần áo sạch sẽ,
gọn gàng.
11
Cụ thể trong giờ đón, trả trẻ, tôi luôn ân cần, gần gũi với trẻ và chuẩn mực
trong xưng hô với bố mẹ trẻ, tôi nhắc trẻ đến lớp chào cô, chào các bạn sau đó
chào tạm biệt bố, mẹ để vào lớp. Từ đó, hình thành cho trẻ thói quen biết chào
hỏi lễ phép đối với mọi người, không chỉ khi tới lớp và khi ra về trẻ biết chào
hỏi mọi người mà khi có khách tới thăm lớp mình trẻ cũng biết chào hỏi lễ phép.
Ngày nào tôi cũng nhắc trẻ như vậy.
Trẻ chào mẹ khi mẹ ra về
Hay trong giờ chơi tự do, hay giờ lao động, hoạt động ngoài trời nếu trẻ
làm việc gì sai đối với bạn, tôi thường xuyên nhắc nhở trẻ biết xin lỗi cô, xin lỗi
bạn. Ai cho gì thì nhận bằng hai tay và nói lời cảm ơn. Trong lúc dạo chơi ở sân
trường thì không ngắt hoa, bẻ cành, không vẽ bẩn lên tường, biết giữ gìn đồ chơi
trong sân trường, trong vườn cổ tích… Đồng thời, tôi luôn nhắc nhở trẻ phải
luôn đoàn kết với bạn bè, không tranh giành đồ chơi, không trêu chọc, đánh bạn
mà phải biết nhường nhịn, giúp đỡ lẫn nhau.
12
Hay trong giờ ăn, tôi luôn giáo dục trẻ trước khi ăn phải mời cô, mời các
bạn, khi ăn phải từ tốn, ăn chậm rãi, nhai kĩ, trong khi ăn không được nói
chuyện, khi ho phải che miệng, không làm rơi cơm, khi làm rơi thì phải nhặt bỏ
vào đĩa đựng cơm rơi… Do đó, khi tổ chức giờ ăn tôi đã chuẩn bị đầy đủ đĩa
đựng cơm rơi, khăn lau tay. Đồng thời, tôi tập cho trẻ thói quen chào hỏi và mời
khi có khách vào lớp. Kết hợp giáo dục trẻ chào mời khách khi có khách đến
nhà. Qua đó, giáo dục trẻ có những thói quen, hành vi văn minh trong ăn uống.
Còn trong giờ ngủ, tôi yêu cầu trẻ khi ngủ không nói chuyện, làm ồn, làm
ảnh hưởng đến người khác và ngủ ngoan.
Ngoài ra, vào các ngày lễ lớn trong năm như ngày Nhà giáo Việt Nam
20/11, ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, ngày Giố tổ Hùng Vương 10/3… tôi thường
lồng ghép vào các hoạt động trong ngày để giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của
những ngày lễ này. Từ đó, hình thành cho trẻ lòng tự hào về truyền thống tốt đẹp
của dân tộc, biết yêu quý, kính trọng những người lớn tuổi, cô giáo…
Để làm tốt việc giáo dục lễ giáo thông qua các hoạt động trong ngày, tôi
thường sưu tầm các bài thơ, câu chuyện, trò chơi về giáo dục lễ giáo để kể
chuyện cho trẻ nghe và dạy trẻ thuộc thơ để giáo dục trẻ những kỹ năng sống cơ
bản, hình thành những hành vi thói quen hàng ngày cho trẻ. Thông qua các bài
thơ câu chuyện, tôi thường giáo dục trẻ như hằng ngày bố mẹ làm việc vất vả để
nuôi các con, vì vậy các con phải biết phụ giúp, đỡ đần cho bố mẹ những công
việc vừa sức của mình như: quét nhà, cho gà ăn, tưới nước cho hoa, chăm sóc
nhổ cỏ cho các cây và còn phải học hành chăm chỉ, ngoan ngoãn...
Như vậy, việc giáo dục lễ giáo mọi lúc mọi nơi giúp trẻ tạo được thói
quen tốt, có hành vi văn minh trong cuộc sống hằng ngày. Đó chính là tiền đề
quan trọng giúp trẻ phát triển một cách toàn diện, trở thành người công dân có
ích cho xã hội.
2.3.4. Phối hợp với phụ huynh
Giáo dục lễ giáo không thể tách rời khỏi gia đình vì giáo dục tình yêu là nội
dung cơ bản của giáo dục lòng nhân ái cho trẻ. Cùng với mục tiêu xã hội hoá
giáo dục thì phụ huynh có vai trò không nhỏ trong việc giáo dục trẻ. Trong buổi
họp mặt đầu năm tôi mạnh dạn trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của
giáo dục lễ giáo đối với sự phát triển toàn diện của trẻ.
Chúng ta thường dạy trẻ “ Cô và mẹ là hai cô giáo, mẹ và cô là hai mẹ
hiền ”. Mẹ ở nhà cũng là cô giáo của con. Còn cô giáo ở trường giống như người
mẹ thứ hai của trẻ. Sự kết hợp của hai người mẹ tốt thì chắc chắn rằng trẻ sẽ có
phẩm chất đạo đức tốt, ngoan ngoãn lễ phép, biết giúp đỡ mọi người. Do đó,
người lớn phải có những quan tâm, ân cần, có lòng vị tha, là tấm gương sáng
cho trẻ noi theo, đó là điều hết sức quan trọng và cần thiết. Tôi thường xuyên
gặp gỡ trao đổi với phụ huynh vào giờ đón, trả trẻ nhằm tìm hiểu và nắm bắt
hoàn cảnh gia đình của từng cháu để có biện pháp giáo dục kịp thời. Đối với trẻ
có cá tính đặc biệt tôi phải gặp riêng từng phụ huynh để trao đổi và thống nhất
biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ.
Tìm hiểu điều kiện hoàn cảnh sống từng gia đình nắm bắt các điểm tâm
sinh lý của trẻ. Đồng thời, trao đổi thân mật với gia đình về quá trình học tập
13
cũng như mọi sinh hoạt của trẻ qua từng thời kỳ, từng giai đoạn nên tổ chức họp
phụ huynh để trao đổi với phụ huynh có biện pháp phối hợp giữa gia đình và nhà
trường.
Việc thông tin giữa giáo viên đến phụ huynh còn thể hiện qua góc tuyên
truyền của lớp. Tôi thường tranh thủ giới thiệu với phụ huynh góc tuyên truyền
trong lớp cũng như lồng ghép trong phần giới thiệu ngoài lớp “Những điều phụ
huynh cần biết” để phụ huynh quan tâm phối kết hợp trong việc giáo dục lễ giáo
cho trẻ lúc ở nhà, tạo sự phối hợp nhịp nhàng trong giáo dục trẻ.
Hình ảnh góc tuyên truyền
Thông qua các hoạt động đó mà cha mẹ học sinh hiểu được tầm quan
trọng của chuyên đề giáo dục lễ giáo cho trẻ mầm non. Làm cho các bậc phụ
huynh thấy được kết quả của các cháu ngày một ngoan hơn, biết yêu quí và gần
gũi với những người thân trong gia đình, yêu quý cô giáo, bạn bè, luôn có nhu
cầu được làm việc tốt, góp phần giúp những người thân bằng những việc làm
vừa với sức khỏe và phù hợp khả năng của trẻ. Từ đó, trẻ sẽ thích giao tiếp, vui
vẻ, hòa đồng với mọi người xung quanh, biết lễ phép với mọi người, biết
14
nhường nhịn, biết chơi và giúp đỡ bạn bè. Giáo dục cho trẻ có được tính thật thà,
biết nhận ra đúng sai, biết nhận lỗi và xin lỗi, biết những hành vi tốt, xấu.
Có thể nói rằng, công tác chăm sóc giáo dục trẻ mầm non nói chung và
công tác giáo dục lễ giáo nói riêng muốn đạt kết quả tốt đều không thể không có
sự ủng hộ của các bậc phụ huynh.
2.3.5. Động viên, khuyến khích, nêu gương, khen thưởng kịp thời
Trước hết cần khẳng định rằng, trong công tác giáo dục nói chung và công
tác giáo dục lễ giáo cho trẻ mầm non nói riêng, biện pháp động viên, khuyến
khích, nêu gương, khen thưởng là một biện pháp vô cùng cần thiết bởi trẻ ở lứa
tuổi này những khi làm được việc tốt thường rất phấn khởi, có khi còn khoe để
người lớn biết và khen. Chính vì vậy, tôi đã áp dụng biện pháp này với mong
muốn tạo được động lực giúp trẻ cố gắng nhiều hơn nữa trong việc hình thành
những thói quen lễ giáo tốt.
Cụ thể, hàng ngày vào mỗi sáng tôi đưa ra những tiêu chuẩn bé ngoan về
lễ giáo để trẻ thực hiện, đến giờ nêu gương tôi cho trẻ tự nhận xét về mình.
Trong ngày đó có bạn nào có hành vi lời nói hay tôi nêu gương ra cho cả lớp và
tặng trẻ một bông hoa. Khi nào trẻ nhận được bông hoa, tôi hỏi cả lớp vì sao bạn
nhận được bông hoa đó.
Hình ảnh trẻ cắm hoa bé ngoan
Ngoài ra, vì đặc điểm của trẻ mầm non là luôn có tính bắt chước nên
người lớn phải là tấm gương sáng, yêu thương, tôn trọng, đối xử công bằng với
15
trẻ và đặc biệt phải đảm bảo an toàn cho trẻ. Nên người lớn cần sử dụng lời nói
rõ ràng, câu hỏi gợi mở phối hợp cùng các cử chỉ, điệu bộ phù hợp nhằm khuyến
khích trẻ tiếp xúc với môi trường xung quanh, bộc lộ, chia sẻ những cảm xúc với
người khác bằng lời nói và hành động cụ thể.
Ví dụ: Qua hoạt động nêu gương, bình cờ, tôi thường gọi những trẻ nhút
nhát đánh giá, nhận xét mình, nhận xét bạn là ngoan hay chưa ngoan.
Bên cạnh những lời nói khích lệ, nêu gương, khuyến khích những hành vi,
lời nói tốt của trẻ, cô giáo cần tuyên dương và khen thưởng trẻ kịp thời.
Ví dụ: Trong giờ học tạo hình, cô tuyên dương những trẻ vẽ đẹp, nặn đẹp,
hoàn thành được sản phẩm, ý tưởng sáng tạo của bé hoặc trong giờ chơi, cô
tuyên dương trẻ khi thể hiện tốt vai chơi của mình…
Tôi đã thực hiện việc khen thưởng, đúng lúc, kịp thời. Biểu dương trẻ là
chính, nhưng không lạm dụng, tuyên dương và khuyến khích trẻ phải đúng để
trẻ tự hào, tự nhận biết được hành động vừa làm là đúng và tiếp tục phát huy.
Tôi luôn thể hiện thái độ đồng tình hoặc chưa đồng tình của người lớn
trước việc làm, hành vi, cử chỉ của trẻ. Từ đó, đưa ra nhận xét trong từng tình
huống hay hoàn cảnh cụ thể. Người lớn không sử dụng các hình phạt làm ảnh
hưởng đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. Ví dụ: Khi trẻ đánh bạn, tôi tỏ thái
độ không đồng tình và giải thích cho trẻ biết là không được đánh bạn, đó hành vi
sai. Dạy trẻ biết xin lỗi bạn, biết yêu thương và chia sẻ cùng bạn.
Như vậy, việc là giải pháp rất quan trọng tạo tâm thế hân hoan, phấn khởi,
tạo hứng thú cho trẻ, là động lực để trẻ biết cố gắng thực hiện những hành vi,
thói quen tốt và biết loại bỏ những hành vi không tốt.
2.4. Hiệu quả của các biện pháp
Sau khi áp dụng các biện pháp trên vào quá trình thực hiện nhiệm vụ chăm
sóc và giáo dục trẻ vào lớp Hoa Cúc 1 trường Mầm non Thị trấn tôi thấy có
hiệu quả tích cực trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở nhà
trường. Cụ thể:
Về phía giáo viên với đồng nghiệp và phụ huynh đã huy động được sức
mạnh tổng hợp trong việc phối kết hợp để phát huy tinh thần trách nhiệm cùng
thống nhất các nội dung chăm sóc và giáo dục, đặc biệt là nội dung giáo dục lễ
giáo.
Về phía trẻ, sau khi được áp dụng các biện pháp trên, các cháu trong lớp đã
có những tiến bộ: Trẻ ngoan hơn, lễ phép hơn, trẻ biết chào hỏi cô giáo, bố mẹ,
các bạn và khách đến chơi; trẻ được hình thành những thói quen vệ sinh văn
minh như ăn uống từ tốn, biết mời cô và các bạn khi ăn cơm, biết nhặt cơm rơi,
trẻ biết trao nhận bằng hai tay; trẻ biết quan tâm giúp đỡ bạn bè, cô giáo, cha
mẹ, không đánh bạn, kính trọng cô giáo và người lớn; biết giữ gìn, cất đồ chơi
đúng quy định; biết giữ gìn thân thể, vệ sinh môi trường; trong giờ ngủ, trẻ ngủ
ngoan, không làm ồn và không làm ảnh hưởng đến các bạn; trẻ biết đoàn kết với
bạn, giúp đỡ bạn chơi, giao tiếp xưng hô đúng vai chơi; biết thực hiện những
hành vi văn minh trong giao tiếp; các cháu đều vui vẻ, hứng thú khi được đến
lớp cùng cô và các bạn.
16
Cụ thể kết quả khảo sát cuối năm như sau:
Bảng 2: Khảo sát kết quả cuối năm học
TT
Nội dung giáo dục
1
2
Biết xưng hô, chào hỏi lễ phép
Biết nói cảm ơn, xin lỗi đúng lúc
Biết giữ gìn, cất, sắp xếp đồ chơi theo
quy định
Biết giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ sinh
môi trường
Biết nhường nhịn, giúp đỡ bạn
Trẻ mạnh dạn trong giao tiếp
3
4
5
6
45
45
Mức độ
Chưa
Đạt %
đạt
45 100
0
41 91.1
5
0
8.9
45
42
93.3
4
6.7
45
43
95.6
3
4.4
45
45
42
43
93.3
95.6
3
2
6.7
4.4
TS
trẻ
%
Như vậy sau khi sử dụng các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục lễ
giáo cho trẻ, tôi thấy số cháu ở mức độ đạt đã tăng lên rõ rệt, số cháu ở mức dộ
chưa đạt giảm đi. Điều đó khẳng định các biện pháp được tôi sử dụng là đúng
đắn và đem lại hiệu quả tốt trong công tác giáo dục lễ giáo cho trẻ.
Về phía các bậc phụ huynh, có những chuyển biến rõ rệt sự phối hợp
với giáo viên trong việc giáo dục lễ giáo cho trẻ và ngày càng quan tâm nhiều
hơn đến con em mình.
Những kết quả trên là điều tôi rất phấn khởi, là niềm động viên to lớn
để tôi cố gắng hơn nữa trong công tác của mình trong thời gian tới. Bản thân tôi
được trao đổi kiến thức và kinh nghiệm dạy trẻ qua các môn học, các hoạt động,
được phụ huynh và đồng nghiệp quý mến, tin yêu.
Đối với nhà trường, những kết quả trên ở lớp tôi đã góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục của nhà trường, thúc đẩy phong trào “ Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực” ngày càng được triển khai sâu rộng và thực hiện
chuyên đề của năm học 2017-2018 là “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm”. Từ đó, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường và
địa phương.
17
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Sau một thời gian thực hiện kết hợp với việc sử dụng các biện pháp trên
một cách linh hoạt. Tôi nhận thấy và rút ra bài học kinh nghiệm về giáo dục lễ
giáo cho trẻ như sau:
Việc xây dựng lớp học lễ giáo, xây dựng môi trường lớp học thân thiện
phải được chú trọng và quan tâm thường xuyên trong công tác giáo dục lễ giáo
cho trẻ. Môi trường lớp học thân thiện và cảnh quan sư phạm chuẩn mực sẽ góp
phần hình thành cho trẻ những hành vi văn minh để dần dần hoàn thiện nhân
cách tốt đẹp của truyền thống con người Việt Nam phù hợp với mọi chuẩn mực
đạo đức xã hội một cách tự nguyện.
Đồng thời, cô giáo phải thật sự là tấm gương sáng để trẻ noi theo, luôn
giàu tình yêu thương, luôn thận trọng trong mọi hành vi của mình, thân thiện,
yêu thương để tạo tâm lý thoải mái cho trẻ thực hiện tốt mọi hành vi cũng như
hoạt động giao tiếp, nhằm giúp trẻ từng bước hình thành và phát triển nhân cách
cho mình.
Giáo dục lễ giáo cho trẻ không chỉ được thực hiện trong giờ học mà còn
được thực hiện ở tất cả các hoạt động trong ngày, ở mọi lúc mọi nơi và cần phải
có sự phối kết hợp chặt chẽ của gia đình và nhà trường. Do đó, chúng ta cần
phải lồng ghép linh hoạt nội dung giáo dục lễ giáo vào các hoạt động để giáo
dục trẻ.
Bản thân cô giáo phải luôn tìm tòi sáng tạo, sưu tầm tranh ảnh, thơ ca, hò,
vè để góc lễ giáo của bé ngày càng phong phú hơn và thay đổi theo từng chủ đề
để tạo sự mới lạ hấp dẫn trẻ. Tích cực lồng ghép việc giáo dục lễ giáo thông qua
các câu chuyện cổ tích, những mẩu chuyện nhỏ hàng ngày để trẻ có sự liên hệ
thực tế và hình thành thói quen hành vi một cách tự nhiên, không bị gò ép.
Phải thường xuyên thực hiện giờ nêu gương và kể chuyện hàng tuần để
động viên tinh thần trẻ.
Cô giáo phải thường xuyên phối hợp với phụ huynh trong công tác chăm
sóc và giáo dục lễ giáo cho trẻ. Gia đình là cái nôi nuôi dưỡng, hình thành và
giáo dục nhân cách con người nên để làm tốt công tác giáo dục lễ giáo cho các
cháu chắc chắn rất cần sự quan tâm, động viên, khích lệ của cha mẹ, gia đình đối
với trẻ để trẻ hình thành được những thói quen văn minh.
Điều đặc biệt nữa là giáo dục lễ giáo cho trẻ phải có tính kiên trì, bền bỉ
và phải được thực hiện thường xuyên, lặp đi lặp lại nhiều lần để hình thành thói
quen cho trẻ, dần dần trở thành bản năng, giúp trẻ thực hiện lễ giáo một cách tự
nhiên mà không cần nhắc nhở.
Việc giáo dục lễ giáo cho trẻ 5- 6 tuổi là vô cùng quan trọng trong việc
hình thành con người mới xã hội chủ nghĩa có phẩm chất đạo đức, có tình yêu
thương, biết quan tâm, nhường nhịn, giúp đỡ mọi người, biết yêu thích và gìn
giữ cái đẹp, con người giàu lòng nhân nghĩa khi trưởng thành.
Chính vì vậy, ngay từ bây giờ phải làm tốt công tác giáo dục lễ giáo cho
trẻ góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ sau này. Làm tốt điều đó
18
cũng chính là góp phần tạo tiền đề vững chắc cho việc thực hiện tốt mục tiêu
giáo dục ở các bậc học tiếp theo.
3.2. Kiến nghị
Đối với nhà trường: Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên
về nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục lễ giáo cho trẻ mầm non. Đồng
thời, đẩy mạnh việc thực hiện các cuộc vận động như: “ Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “ Mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo đức, tự học,
tự sáng tạo”; tiếp tục thực hiện tốt phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện,
học sinh tích cực”, thực hiện tốt chuyên đề của năm học là “ Xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”…
Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo: Cần tổ chức các buổi hội thảo, tọa
đàm về vấn đề giáo dục lễ giáo cho trẻ mầm non để giáo viên mầm non được
học tập, trao đổi kinh nghiệm.
Là một giáo viên Trung học cơ sở được chuyển về công tác ở trường Mầm
non Thị trấn, nên khi nghiên cứu và thực hiện các biện pháp giáo dục lễ giáo cho
trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, bản thân tôi không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong
nhận được sự quan tâm hỗ trợ, đóng góp ý kiến của Hội đồng nghiên cứu sáng
kiến kinh nghiệm các cấp để sáng kiến kinh nghiệm của tôi ngày càng hoàn
thiện hơn và phục vụ tốt cho công tác giáo dục.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Ngọc Lặc, ngày 01 tháng 4 năm
2018.
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác
Người viết
Lê Thị Nương
19
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
3.
4.
5.
Nguyễn Ánh Tuyết, Tâm lý học trẻ em, mạng Internet.
Hoàng Dân, Sổ tay Ca dao, tục ngữ Việt Nam, NXB Thanh niên.
Chương trình Giáo dục Mầm non, NXB Giáo dục Việt Nam, 2009.
Văn kiện Đại hội XII của Đảng, mạng Internet.
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia.Tham khảo mạng Internet.
20