I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
“Trong xã hội hiện đại, khi mà guồng quay vội vã cuộc sống khiến con
người trở nên vô tình với nhau thì lòng nhân ái, sự vị tha được đề cao hơn bao
giờ hết. Đối với trẻ em, đức tính này thật cần thiết, được quan tâm giáo dục
hàng đầu. Lòng nhân ái chính là nền tảng của những mối quan hệ tốt đẹp. Nếu
không có lòng nhân ái, không có tấm lòng biết nghĩ đến người khác như nghĩ
đến bản thân mình thì sẽ không thể làm được việc lớn, càng không thể làm nảy
sinh những điều tốt đẹp trong một con người. Dạy trẻ lòng nhân ái sẽ giúp trẻ
tránh được nhiều cạm bẫy sau này, biết thông cảm và thấu hiểu cho người khác
sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các mối quan hệ cá nhân của trẻ sau này”[1].
Giáo dục lòng nhân ái phải bắt đầu ngay từ lứa tuổi mầm non, đặc biệt là
trẻ 5-6 tuổi. Đây là thời điểm giáo dục có hiệu quả và thuận lợi nhất bởi vì ở lứa
tuổi này, tình cảm phát triển rất mạnh mẽ, đặc biệt là tính đồng cảm, tính dễ xúc
động đối với con người, cảnh vật xung quanh. 5-6 tuổi là thời kì trẻ bắt đầu
khám phá và lĩnh hội các dạng quan hệ xã hội giữa con người, các chuẩn mực,
các quy tắc ứng xử văn hóa. Trẻ dễ dàng nhận biết, hiểu và lựa chọn thực hiện
các hành vi tốt hay xấu, nên hay không nên trong cuộc sống.
Giáo dục lòng nhân ái giúp trẻ nhận thức được cái tốt, cái xấu, cái thiện,
các ác, có thái độ và hành vi biết quan tâm, yêu thương giúp đỡ mọi người. Giáo
dục lòng nhân ái đặc biệt quan trọng đối với việc chuẩn bị những điều kiện cần
thiết để bước vào lớp một.
Trong thực tế hiện nay, giáo dục lòng nhân ái cho trẻ em nói chung, giáo
dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi nói riêng ngày càng được gia đình, nhà trường
và xã hội quan tâm nhiều hơn. Tuy nhiên, hiệu quả giáo dục lòng nhân ái cho trẻ
em trên thực tế còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Ngoài những
nguyên nhân liên quan đến những tác động mặt trái của nền kinh tế thị trường,
áp lực của sự phát triển kinh tế- xã hội còn có trách nhiệm của gia đình và nhà
trường. Một số gia đình do cha mẹ không quan tâm đến tinh thần của trẻ như ít
trò chuyện, tâm tình, chia sẻ mà chỉ quan tâm về vấn đề đáp ứng đủ vật chất cho
trẻ, dẫn đến việc trẻ không có cơ hội chia sẻ tâm tư với cha mẹ, do đó những
thiếu hụt trong nhận thức, những lệch lạc trong hành vi, không được kịp thời
uốn nắn, gia đình không chú ý đến việc rèn luyện kĩ năng sống cho trẻ, không
trò chuyện và chia sẻ nhiều với trẻ, trẻ thường ở một mình... Dẫn đến trẻ ích kỉ,
tự kỉ, chỉ biết đến bản thân mình mà không biết đến người khác.
Ở trường mầm non, giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi là một nội dung
trọng tâm trong lĩnh vực giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội (Thông tư
28/2016/TT-BGDĐT) [2]. Tuy nhiên, giáo viên vẫn coi trọng phát triển nhận
thức hơn giáo dục giá trị; giáo dục lòng nhân ái chưa được quan tâm nghiên cứu
nên việc xây dựng kế hoạch, định hướng giáo dục lòng nhân ái cho trẻ của giáo
viên đến gia đình còn hạn chế và kém hiệu quả.
Từ những lý do trên nên tôi đã trăn trở và chọn đề tài “ Một số biện pháp
giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Sông Âm năm học
2017- 2018” để nghiên cứu.
1
2. Mục đích nghiên cứu.
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn về giáo dục lòng nhân ái cho trẻ
5-6 tuổi, lựa chọn các biện pháp giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi ở trường
Mầm non Sông Âm nhằm phát triển lòng nhân ái cho trẻ.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Một số biện pháp giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm
non Sông Âm năm học 2017- 2018
4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý thuyết:
Thu thập, phân tích, tổng hợp các tài liệu lý luận về đặc điểm phát triển
tâm lý của trẻ 5-6 tuổi qua các tài liệu, sách báo.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin:
Khảo sát tình hình thực tế trên trẻ, các biện pháp đã tác động trên trẻ, kết
quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân để từ đó lựa chọn các biện
pháp phù hợp.
- Phương pháp thống kê, thực nghiệm, xử lý số liệu:
Lựa chọn các biện pháp phù hợp và áp dụng vào thực tế. Đánh giá kết
quả đạt được và so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng biện pháp.
2
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
M.Go-rơ-ki đã nói : “Nơi lạnh nhất không phải là Bắc cực mà là nơi không
có tình thương”[3]. Đã là con người sống không có tình thương thì chẳng khác
gì thú vật, cũng chẳng khác chi một cái xác không hồn, tồn tại giữa dòng đời
một cách vô nghĩa và sẽ chết dần chết mòn trong cô đơn, lạnh lẽo. Tố Hữu đã
từng viết: “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”[4] - bởi vậy cho và nhận đã
trở thành quy luật của cuộc sống, làm người phải có qua, có lại tồn tại giữa tập
thể, cộng đồng của ta không chỉ biết có mình. Cuộc sống ngày nay đã quá đổi
thay so với lúc trước. Cuộc sống vật chất có thể đổi thay nhưng tình người thì
không thể nào thay đổi được.
Lòng nhân ái chính là nền tảng của những mối quan hệ tốt đẹp. Nếu không
có lòng nhân ái, không có tấm lòng biết nghĩ đến người khác như nghĩ đến bản
thân mình thì sẽ không thể làm được việc lớn, càng không thể làm nảy sinh
những điều tốt đẹp trong một con người.
Dạy trẻ lòng nhân ái sẽ giúp trẻ tránh được nhiều cạm bẫy sau này, biết
thông cảm và thấu hiểu cho người khác sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các mối
quan hệ cá nhân của trẻ sau này.
Theo nhà tâm lý học Nguyễn Ánh Tuyết [5]: Nhận thức của trẻ 5-6 tuổi có
sự phát triển vượt bậc; cụ thể:
-Về tư duy: Sự hình thành và phát triển các hình thức tư duy phong phú ở
trẻ 5-6 tuổi có liên quan chặt chẽ với việc lĩnh hội kiến thức của trẻ về lòng nhân
ái.
- Về ngôn ngữ: Ở những trẻ 5-6 tuổi có vốn từ vựng phong phú thì thường
biểu hiện hành vi rõ ràng hơn những đứa trẻ khác.
- Tình cảm của trẻ được thể hiện khá rõ nét.
- Hành vi ngày càng có ý thức hơn. Trẻ 5-6 tuổi mong muốn tìm hiểu chính
bản thân mình và người khác như là khám phá xã hội, dần dần trẻ nhận thức
được mối quan hệ ràng buộc với các hành vi xã hội và quan hệ con người.
- Động cơ xã hội rõ nét và tương đối ổn định.
Như vậy, mỗi một đứa trẻ ngay từ khi ra đời đã là một cá thể độc lập, có cá
tính và những mong muốn độc lập của riêng mình. Đặc biệt đối với trẻ 5 tuổi ý
thức về cái tôi của các bé đã bắt đầu xuất hiện, trẻ biết phân biệt một cách rõ
ràng giữa bản thân và những người xung quanh. Khả năng phân biệt về nhận
thức, về những giới hạn của quyền sở hữu ở một số cháu của lớp tôi rất kém, trẻ
chỉ biết ích lợi của bản thân mà không để ý đến quyền lợi của những người xung
quanh.
Như vậy có thể thấy trẻ 5-6 tuổi có những đặc điểm về nhận thức, tình cảm
và hành vi riêng. Vì vậy trong quá trình giáo dục, giáo viên cần chú ý đến những
đặc điểm này để có những biện pháp giáo dục phù hợp và hiệu quả.
2. Thực trạng của việc giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5- 6 tuổi ở trường
mầm non Sông Âm trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Năm học 2017- 2018 tôi được phân công chủ nhiệm lớp mẫu giáo lớn 5-6
tuổi, có tổng số 28 cháu. Qua việc tổ chức các hoạt động đặc biệt là hoạt động
3
lồng ghép việc giáo dục lễ giáo cho trẻ. Tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn
sau:
2.1. Thuận lợi:
- Giáo viên nhiệt tình, tâm huyết với nghề, yêu mến trẻ, hiểu đặc điểm của
trẻ, biết cách tổ chức các hoạt động và hướng dẫn trẻ tham gia vào các hoạt động
trong ngày, tạo nhiều cơ hội cho trẻ được hoạt động. Mặt khác, giáo viên có hiểu
biết về nội dung và phương pháp giáo dục trẻ nói chung, trong đó có một số nội
dung và phương pháp giáo dục lòng nhân ái nói riêng.
- Về trẻ 5-6 tuổi: Trẻ thông minh, nhanh nhẹn khỏe mạnh, có nền nếp,
mạnh dạn trong giao tiếp, ngôn ngữ mạch lạc, thể hiện cảm xúc chân thực.
Những đặc điểm này thuận lợi rất nhiều cho giáo viên trong việc thiết kế và tổ
chức các hoạt động. Trẻ dễ dàng tiếp thu và tham gia vào các hoạt động, sẵn
sàng thể hiện, bộc lộ cảm xúc, ý kiến, hành vi trong mọi tình huống khác nhau.
Mặt khác trong sinh hoạt hàng ngày trẻ có rất nhiều hoạt động, nhiều cơ hội
được trải nghiệm cho nên giáo viên có thể thiết kế nhiều hoạt động trải nghiệm
giúp trẻ tích lũy kinh nghiệm và vận dụng những điều mình biết vào thực tế.
- Môi trường và cơ sở vật chất khang trang, đầy đủ tạo điều kiện thuận lợi
để trẻ tham gia vào các hoạt động.
- Nhà trường quan tâm, chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên
trong việc giáo dục lòng nhân ái cho trẻ.
2.2. Khó khăn
Bên cạnh những thuận lợi, giáo viên còn gặp nhiều khó khăn trong việc
giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi.
Việc xây dựng môi trường thân thiện để giáo dục lòng nhân ái cho trẻ còn
mang tính hình thức, chưa thu hút được trẻ.
Giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc tích hợp nội dung giáo
dục lòng nhân ái cho trẻ vào các hoạt động, chưa có kinh nghiệm trong việc thiết
kế và tổ chức các hoạt động cho trẻ trải nghiệm để giáo dục lòng nhân ái cho trẻ,
Giáo viên chưa có kinh nghiệm trong việc phối hợp với cha mẹ trẻ để khai
thác tiềm năng của gia đình trong việc giáo dục lòng nhân ái cho trẻ.
Mặt khác chương trình giáo dục còn cứng nhắc, chưa linh hoạt về quy
đinh thời gian cho các hoạt động trong chế độ sinh hoạt hàng ngày hàng ngày
cho nên việc tổ chức lồng ghép và cho trẻ trải nghiệm trong nhiều trường hợp bị
ảnh hưởng đến các hoạt động khác gây tâm lý "ngại" tổ chức các hoạt động.
2.3. Kết quả khảo sát.
Năm học 2017-2018 lớp mẫu giáo 5-6 tuổi do tôi phụ trách có 28 cháu,
Thông qua quá trình khảo sát qua “ Tranh ảnh các tình huống” và “Bài tập khảo
sát” và quan sát trẻ qua các hoạt động ngay từ đầu năm học, tôi đã thu được kết
quả như sau:
4
Nội dung khảo sát
Tổng
số trẻ
KS
Khảo sát đầu năm
Đạt
Chưa đạt
Số
trẻ
%
Số
trẻ
%
Đồng cảm với bạn bè và mọi người
28
15
53
13
47
xung quanh
Quan tâm đến bản thân và mọi người
28
16
57
12
43
xung quanh.
Chia sẻ khi bản thân, người khác vui,
28
14
50
14
50
buồn.
Giúp đỡ mọi người khi họ gặp khó
28
13
47
15
53
khăn.
Bảo vệ bản thân, mọi người, môi
28
16
57
12
53
trường xung quanh
Khoan dung với bản thân và mọi người
xung quanh khi có lỗi hay suy nghĩ
28
15
53
13
47
không đúng.
Từ thực trạng trên tôi đã đi sâu tìm hiểu nguyên nhân, tìm hiểu kỹ về đặc
điểm tâm sinh lý của trẻ ở lớp, bàn bạc thỏa thuận với giáo viên cùng phụ trách
lớp với mình, đưa ra một số biện pháp để giáo dục lòng nhân ái cho trẻ.
3. Một số biện pháp giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm
non Sông Âm
3.1. Tạo môi trường lớp học thân thiện cởi mở để thu hút trẻ.
Môi trường thân thiện, cởi mở và giàu tính thẩm mĩ sẽ tạo hứng thú và thu
hút trẻ tham gia vào hoạt động, góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ
thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với trẻ. Nhận thức được điều
đó tôi đã lên kế hoạch trang trí xắp xếp tạo môi trường mở ở trong lớp học, các
góc hoạt động lớp phù hợp với tâm sinh lý trẻ, có tính thẩm mĩ và đảm bảo được
tính tích cực đối với trẻ. Thay đổi môi trường, tạo ra các cơ hội cho trẻ quan
tâm, giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình cho trẻ hoạt động.
* Trang trí các góc mở.
Với quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, tôi tận dụng tối đa các sản phẩm của
trẻ để trang trí lớp, các sản phẩm trẻ vẽ, xé dán, nặn được cô để trang trí các khu
chơi. Không những thế dưới mỗi sản phẩm tôi đều ghi lại cảm xúc của trẻ. Có
thể nói đến bây giờ các bé của lớp tôi đã có một bộ sưu tập các sản phẩm và cảm
xúc của mình, đây sẽ là món quà có ý nghĩa để bé dành tặng cha mẹ, những câu
nói lời chúc ngộ nghĩnh đáng yêu thể hiện trong mỗi sản phẩm đã ghi dấu lại sự
trưởng thành lớn khôn hàng ngày của các bé.
Ví dụ: Trang trí một khoảng tường làm “Vườn hoa việc tốt”, trên đó có
“Cây yêu thương” dán những hình ảnh chụp bé đang giúp cô kê bàn, bé đang
chơi thân thiện với bạn, bé đỡ bạn dậy, bé cùng các bạn thu dọn đồ chơi... của
lớp như một hình thức ghi dấu lại những việc có ích trẻ đã làm giúp trẻ cảm thấy tự
hào, hứng thú hơn khi tham gia những hoạt động tiếp theo.
5
Để kích thích những việc làm tốt của trẻ có tính liên tục, bên cạnh “Cây
yêu thương” tôi cùng trẻ tạo ra một vườn hoa với tiêu đề “Những bông hoa việc
tốt”, mỗi bông hoa gắn với một việc làm cụ thể.
Ví dụ: Thích giúp đỡ cô giáo và các bạn, cuối tuần trẻ nào đạt được tiêu
chí trên bông hoa sẽ được gắn “Những bông hoa việc tốt” không chỉ giúp cho
các bé của lớp tôi trở nên thân thiện, tích cực, thích làm việc tốt hơn mà còn thu
hút được sự quan tâm ủng hộ của các bậc phụ huynh
Hình ảnh 1: Góc yêu thương
Đặc thù của lớp tôi số lượng trẻ trai rất đông, các bé tương đối hiếu động
nghịch ngợm, nhưng cũng rất giàu tình cảm nên ngay từ đầu năm tôi đã trò
chuyện với trẻ cùng trẻ đề ra các nội quy của lớp.
Ví dụ: Phải đoàn kết yêu thương bạn bè... Nếu cả tuần đều ngoan không vi
phạm nội quy của lớp thì cuối tuần bé sẽ được đeo huy hiệu bé ngoan và có cơ
hội được các bạn bầu làm tổ trưởng và được ghi tên ngoài bảng cho bố mẹ xem,
được cắm cờ.
Những nội quy đó do trẻ tự đề ra nên trẻ cố gắng thực hiện rất nghiêm túc,
bé nào cũng cố gắng để được đeo huy hiệu để được cô giáo và các bạn tôn vinh.
* Thay đổi môi trường, tạo ra các cơ hội cho trẻ quan tâm, giúp đỡ lẫn
nhau trong quá trình cho trẻ hoạt động:
- Tôi đưa thêm các đối tượng mới vào môi trường: Tôi sưu tầm các
nguyên vật liệu sẳn có để làm đồ dùng, đồ chơi bổ xung, thay đổi tạo cho trẻ sự
mới lạ, hấp dẫn qua đó giúp trẻ dễ dàng mở rộng nội dung hoạt động, kích thích
trẻ hoạt động tích cực, các quan hệ giao tiếp của trẻ với bạn được mở rộng hơn.
- Thay đổi vị trí sắp đặt của các đồ dùng, đồ chơi buộc trẻ phải tìm kiếm
đồ dùng, đồ chơi. Trong quá trình đó, trẻ phải trao đổi với bạn, cùng bạn tìm
kiếm và lấy đồ chơi, qua đó trẻ sẽ nhanh chóng thích nghi và có kĩ năng chơi tốt
hơn.
- Cất bớt đồ dùng, tài liệu cần cho các hoạt động để tạo ra các tình huống
khó khăn buộc trẻ phải thể hiện sự quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau.
- Chuyển hoạt động của trẻ sang khu vực mới để trẻ phải nhanh chóng
thích ứng vàchuyển đổi hoạt động với các bạn trong nhóm, cùng hỗ trợ nhau.
6
Việc làm đó khiến cho trẻ nhạy cảm hơn trong hoạt động chơi, học.
Ví dụ: Có thể cất bớt đồ chơi ở khu xây dựng hay chuyển sang khu phân
vai để trẻ phải phối hợp với bạn cùng xử lý; Cất một số cốc uống nước của một
số bạn để trẻ cùng nhau đi tìm và giúp đỡ bạn.
Áp dụng biện pháp này, tôi đã tạo cho lớp học một không khí thật ấm áp,
tràn ngập yêu thương. Cô giáo giống như một người bạn lớn để trẻ có thể an tâm
chia sẻ những thắc mắc, băn khoăn cũng như những “bức xúc” rất trẻ con của
mình. Trẻ ở lớp gọi chúng tôi là mẹ xưng con, các bé cũng nũng nịu vòi vĩnh thể
hiện tình cảm với chúng tôi giống như mẹ của mình. Không còn khoảng cách
giữa cô và trò mà là tình cảm mẹ con thật sự, cũng có những phút giây yêu
thương hờn giận... những khi trẻ mắc lỗi chỉ cần tôi nói các mẹ buồn quá sắp già
và xấu đi rồi là trẻ rất sợ, rối rít xin lỗi và hứa sửa chữa khuyết điểm. Tôi cũng
cảm thấy tình thương của mình dành cho các con nhân lên mỗi ngày.
3.2. Lựa chọn nội dung lồng ghép giáo dục lòng nhân ái cho trẻ vào
hoạt động học có chủ định:
Trong các hoạt động của trẻ ở lớp, cô cần quan tâm giáo dục lòng nhân ái
cho trẻ và phát triển xúc cảm, tình cảm của trẻ. Việc giáo dục lòng nhân ái cho
trẻ được đưa vào trong các hoạt động học có chủ định giúp trẻ phát triển mạnh
về tình cảm, xúc cảm. Đây là "cơ hội vàng" để giáo dục lòng nhân ái cho trẻ.
* Qua các tác phẩm văn học:
“Văn học làm cho con người thêm phong phú, tạo khả năng cho con
người lớn lên, hiểu được con người nhiều hơn”.[6]
Thông qua các câu chuyện, bài thơ, ca dao, đồng dao với những hình ảnh
sống động trên màn hình, mà trẻ đã biết được tình yêu thương của cha mẹ dành
cho con qua các truyện kể “Bông hoa cúc trắng”, “Ba cô gái”.....
Hay tình yêu thương đối với người thân trong gia đình, biết giúp đỡ người
thân khi gặp khó khăn, qua các bài thơ “Thương ông”; “ Lấy tăm cho bà”; “
Làm anh”....
Ngoài ra, trẻ còn biết đến tình yêu thương và chia sẻ của bạn bè qua các
bài thơ: “Tình bạn”; “Cảm ơn”; “Xin lỗi”...
Khi nghe cô giáo kể chuyện, trẻ có những cảm nhận, nhận định đánh giá
về các nhân vật trong câu chuyện. Trẻ thể hiện tình cảm, thái độ yêu thương, quý
mến với những nhân vật thiện, không thích hoặc tức giận với những nhân vật ác,
thích thú khi bắt gặp những nhân vật thông minh, biết bày tỏ thái độ với những
nhân vật không tốt, biết bày tỏ tình cảm, quan điểm của mình qua các câu
chuyện, bài thơ...
Ví dụ: Cô kể cho trẻ nghe truyện "Ba chú lợn con"[7]: “Ba anh em lợn
mỗi người xây một ngôi nhà, vì lười anh cả xây ngôi nhà bằng rơm, anh hai xây
ngôi nhà bằng gỗ nhưng đều bị chó sói phá tan tành và đuổi ăn thịt. Hai chú lợn
chạy đến nhà lợn út, vì chăm chỉ cần cù lên lợn út xây nhà bằng gạch, sói không
húc đổ được nhà mà còn bị lợn út bẫy cho sợ quá chạy mất. Ba anh em đoàn kết
lại xây thêm hai ngôi nhà vững chắc khác”. Thông qua câu chuyện, cô giáo giúp
trẻ hiểu nội dung, từ đó giáo dục trẻ tính cần cù, chăm chỉ, biết yêu thương đoàn
kết giúp đỡ lẫn nhau trong gia đình để cùng làm được những việc tốt, có ích….
7
Hình ảnh: Giờ kể chuyện “ Ba chú lợn con”
Tương tự vậy, Ngoài nội dung chính trong hoạt động học có chủ định, tôi
còn lựa chọn để lồng ghép việc giáo dục lòng nhân ái cho trẻ một cách nhẹ
nhàng, vừa gây được hứng thú cho trẻ vừa mang hiệu quả giáo dục cao
* Qua hoạt động tạo hình, tôi luôn lựa chọn những nội dung phù hợp để
khơi gợi hứng thú, xúc cảm, tình cảm ở trẻ, lồng ghép giáo dục tình yêu thương,
nhân ái của trẻ và hướng trẻ tới cái đẹp, yêu cái đẹp, từ đó trẻ có cái nhìn tích
cực với cuộc sống, xã hội xung quanh trẻ.
Ví dụ: "Vẽ chân dung những người thân trong gia đình em". Sau khi trẻ vẽ
chân dung những người thân trong gia đình, tôi gợi ý trẻ tìm hiểu quan sát đặc
điểm nổi bật, khác biệt của từng người mà trẻ muốn thể hiện, ngoài những yếu
tố trên tôi gợi ý, hướng dẫn trẻ cách thể hiện những cảm xúc trên khuôn mặt để
mỗi tác phẩm chứa đựng một tình cảm riêng của trẻ, từ đó giáo dục tình yêu
thương, tình cảm gia đình.
* Qua hoạt động khám phá khoa học, khám phá xã hội
Đối với trẻ mầm non việc cho trẻ khám phá khoa học, khám phá xã hội là
tạo điều kiện hình thành và phát triển ở trẻ tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, lòng
nhân ái, tình cảm yêu thương với người thân, với cuộc sống xung quanh trẻ, biết
yêu quí bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ những truyền thống của quê hương đất nước,
trân trọng và giữ gìn sản phẩm lao động tự làm ra. Tôi quan tâm chia sẻ với trẻ
về tình yêu thiên nhiên, bảo vê môi trường, chăm sóc thiên nhiên làm cho môi
trường tươi đẹp hơn, xanh sạch hơn.
Ngoài ra, trong các hoạt động khác như: giáo dục thể chất, giáo dục âm
nhạc…tôi không những hướng trẻ tới việc rèn luyện sức khỏe, thể lực tốt mà còn
giúp trẻ tích cực chia sẻ động viên nhau, giúp đỡ nhau. Cô và trẻ cùng lựa chọn
những bài hát phù hợp với lứa tuổi trẻ, có nội dung giáo dục để trẻ thuộc lời bài
hát, cảm nhận được giai điệu mà còn hiểu nội dung bài hát, từ đó giáo dục lòng
nhân ái cho trẻ.
Qua lồng ghép giáo dục lòng nhân ái cho trẻ vào các hoạt động trong
ngày, các thông điệp đưa đến với trẻ nhẹ nhàng hơn. Trẻ đã được trải nghiệm
Như vậy, việc lựa chọn nội dung lồng ghép giáo dục lòng nhân ái cho trẻ mẫu
giáo trong các hoạt động học có chủ định ở trường mầm non là rất cần thiết.
Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc lập kế hoạch và tổ chức các hoạt
8
động cho trẻ đặt nền móng cho giáo dục nhân cách, nền tảng hình thành hành vi
đạo đức cho trẻ mầm non ở giai đoạn tiếp theo.
3.3. Lồng ghép việc giáo dục lễ giáo cho trẻ thông qua các hoạt động
trải nghiệm ở trường.
Trong thực tiễn giáo dục trẻ mẫu giáo, trẻ được tham gia nhiều hoạt động
khác nhau và mỗi hoạt động có ưu thế riêng. Đối với việc giáo dục trẻ, đặc biệt
là giáo dục lòng nhân ái cho trẻ qua các hoạt động trải nghiệm trẻ được trải
nghiệm bằng chính cảm xúc của mình, từ đó khơi gợi trong tâm hồn trẻ tình yêu
thương, lòng nhân ái… và hình thành ở trẻ những hành vi đạo đức tốt đẹp.
Do vậy, để giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi cần khai thác ưu thế của
các hoạt động giúp trẻ có nhiều cơ hội được trải nghiệm, rèn luyện hành vi. Các
hoạt động cơ bản ở trường mầm non có thể kể đến là hoạt động chơi, hoạt động
lao động, hoạt động lễ hội, hoạt động dạo chơi, tham quan...
* Tổ chức cho trẻ trải nghiệm qua hoạt động chơi
Mỗi loại trò chơi có ưu thế riêng đối với việc giáo dục lòng nhân ái. Với
trò chơi đóng vai, trẻ có cơ hội để mô phỏng cuộc sống xã hội, là cơ hội để thể
hiện một cách đa dạng các tình huống mà con người thể hiện lòng nhân ái với
nhau trong cuộc sống.
Trò chơi đóng kịch, trẻ được nhập vai các nhân vật để mô phỏng mối
quan hệ giữa con người với nhau và với môi trường xung quanh dựa trên các cốt
truyện trong tác phẩm văn học. Qua đó, trẻ có cơ hội được thể hiện cảm xúc và
sự sáng tạo của mình khi nhập vai. Theo đó, lòng nhân ái của trẻ sẽ được củng
cố và phát triển; Trò chơi học tập có nhiệm vụ nhận thức rõ ràng do giáo viên
đặt ra nên là phương tiện hữu hiệu để cung cấp kiến thức, hình thành hành vi
nhân ái cho trẻ; Trò chơi vận động có luật chơi rõ ràng, có thể sử dụng để hình
thành và củng cố các chuẩn mực hành vi về lòng nhân ái cho trẻ như trẻ biết
thực hiện theo quy định của luật chơi, biết quan tâm, hợp tác, giúp đỡ bạn; Trò
chơi lắp ghép, xây dựng, hoặc các trò chơi với vật liệu thiên nhiên như nước,
cát, sỏi,… trẻ thường chơi cùng nhau theo nhóm, cùng nhau tạo ra sản phẩm cụ
thể nên có thể sử dụng để giáo dục trẻ tính hợp tác, quan tâm và giúp đỡ bạn tạo
ra những hành vi nhân ái ở trẻ.
Tôi tổ chức cho trẻ trải nghiệm trong hoạt động chơi theo từng nhóm chơi,
khu chơi. Mỗi nhóm, tôi giao một nhiệm vụ hướng đến việc thực hiện lòng nhân
ái phù hợp với chủ đề và nội dung chơi của nhóm.
Ví dụ: Nhóm chơi xây dựng khuyến khích trẻ hỗ trợ, quan tâm đến các
bạn trong khi chơi.
Nhóm gia đình khuyến khích trẻ thể hiện tình cảm yêu thương, chia sẻ,
quan tâm, giúp đỡ các thành viên trong gia đình…
Trong quá trình trẻ chơi, tôi quan sát, tạo ra nhiều tình huống chơi phong
phú để lôi cuốn trẻ vào các tình huống đó, các vai chơi đó.
Ví dụ: Để giáo dục trẻ sự quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ, tôi cho trẻ chơi xây
dựng và cố tình để thiếu một vài khối hình ở chơi bán hàng. Trước khi chơi tôi
cho trẻ thỏa thuận, bàn bạc xem sẽ xây gì? ai sẽ làm gì? ai sẽ hỗ trợ ai? Trong
quá trình trẻ chơi, thấy thiếu vật liệu sẽ bàn bạc nhau, cùng nhau tìm kiếm và
9
sang các nhóm chơi khác để tìm. Nếu trong quá trình chơi, thấy trẻ chưa giúp đỡ
nhau, chia sẻ với nhau thì tôi nhắc nhở trẻ bằng cách đưa ra những lời gợi ý để
trẻ chơi cùng nhau, chia sẻ, giúp đỡ nhau. Trong quá trình trẻ trải nghiệm, tôi
luôn động viên, khích lệ trẻ.
Hình ảnh: Trẻ chơi ở khu xây dựng
* Tổ chức cho trẻ trải nghiệm qua hoạt động lễ hội
Hoạt động lễ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động chung, có nhiều
cơ hội thể hiện và cảm nhận lòng nhân ái với bạn và mọi người xung quanh. Có
nhiều ngày hội, ngày lễ để giáo dục lòng nhân ái theo các cách khác nhau.
Tết trung thu: Là ngày tết dành riêng cho các cháu thiếu niên, nhi đồng.
Trẻ sẽ được rước đèn, phá cỗ tham gia vào các chương trình văn nghệ của lớp,
của trường. Qua đây giáo dục trẻ quan tâm, chia sẻ với bạn.
Ngày hội của thầy, cô giáo (20/11) giáo dục trẻ truyền thống tôn sư trọng
đạo của dân tộc Việt Nam. Giới thiệu các công việc của các cô giáo, chú ý giáo
dục tình cảm yêu mến, biết ơn của trẻ với cô giáo. Trẻ có cơ hội cùng bạn thể
hiện sự quan tâm với cô giáo qua các bài hát múa, qua các sản phẩm như xé,
dán, vẽ, nặn trẻ tự làm để tặng cho thầy, cô….
Tết nguyên đán: Tổ chức cho trẻ đón xuân, đón năm mới với tâm trạng
vui mừng. Cô giới thiệu cho trẻ những phong tục, tập quán tốt đẹp trong ngày tết
như chúc tết, thăm họ hàng... giáo dục trẻ tình yêu gia đình, yêu thiên nhiên và
cuộc sống, đồng thời qua đó trẻ biết thể hiện sự quan tâm, giúp đỡ gia đình và
mọi người xung quanh qua hoạt động chia quà tết cho các bạn nghèo, làm hoa
trang trí tết….
Ngày quốc tế phụ nữ (8.3): Giáo dục trẻ biết ngày 8-3 là ngày vui của phụ
nữ, thông qua đó giáo dục trẻ sự kính trọng, biết ơn và tình cảm yêu thương,
chia sẻ, quan tâm với bà, mẹ, cô giáo và các bạn gái.
Ngày sinh nhật của trẻ trong lớp: Tạo cho trẻ cảm nhận được niềm vui, sự
trưởng thành, lớn lên của mình trong ngày sinh nhật và hình thành tinh thần
trách nhiệm của trẻ. Trẻ biết quan tâm, chia sẻ với bạn bằngviệc chúc mừng bạn,
tặng quà cho bạn...
10
Cháu múa hát khai giảng
Chúc mừng sinh nhật bạn
Khi tổ chức cho trẻ được tham gia vào các hoạt động của lớp, của nhà
trường, tôi động viên tất cả các trẻ tham gia vào các hoạt động, các tiết mục văn
nghệ, vui chơi giải trí, đọc thơ, chuyện, múa, hát, đóng kịch...
Tạo bầu không khí vui tươi, trẻ có cảm giác thoải mái, hứng thú khi tham
gia vào các hoạt động.
Các tình huống tôi tổ chức chức trải nghiệm để giáo dục lòng nhân ái cho
trẻ như: quan tâm bà, mẹ, cô giáo trong các ngày lễ 20/10, 20/11, 8/3; trẻ cùng
với bạn thực hiện một nhiệm vụ biết hợp tác, chia sẻ, giúp đỡ bạn…..
* Tổ chức cho trẻ trải nghiệm qua hoạt động lao động
Hoạt động lao động tạo nhiều cơ hội cho trẻ phối hợp làm việc cùng
nhau, qua đó trẻ được thể hiện lòng nhân ái với bạn như quan tâm, chia sẻ, giúp
đỡ bạn. Có nhiều hình thức lao động phù hợp với trẻ 5-6 tuổi như sau:
+ Lao động tự phục vụ: Trẻ nhỏ đã làm quen rất sớm với hình thức lao
động này và đã có kinh nghiệm tự phục vụ bản thân với các công việc liên quan
đến vệ sinh thân thể (rửa mặt, tay, chân, chải tóc, đánh răng...), tự sử dụng trang
phục phù hợp với hoạt động và thời tiết, tự phục vụ khi ăn, uống, ngủ, chơi...
Đây là hoạt động giáo dục trẻ biết yêu quý và chăm sóc bản thân. Tôi hình thành
ở trẻ hứng thú chăm sóc bản thân và ý thức luôn giữ gìn vệ sinh cá nhân. Do trẻ
nào cũng phải tự phục vụ bản thân nên trẻ có cơ hội quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau.
+ Giao nhiệm vụ xã hội theo cá nhân và nhóm: là hình thức lao động phù
hợp với trẻ nhỏ vì các nhiệm vụ tôi giao trực tiếp cho trẻ thường cụ thể, trẻ dễ
hình dung các công việc cần làm và thời gian kết thúc.
Bằng cách giao cho trẻ cùng thực hiện một nhiệm vụ đơn giản như cùng
nhặt rác, cùng dọn dẹp sân trường, chăm sóc vườn hoa, dọn dẹp lớp học, chuẩn
bị bàn ăn... trẻ sẽ hình thành được hành vi nhân ái tích cực với bạn và mọi người
xung quanh. Có nhiều dạng hoạt động lao động, mỗi dạng hoạt động đều có thể
giáo dục lòng nhân ái cho trẻ.
+ Lao động trực nhật: là hình thức lao động đòi hỏi trẻ thực hiện vào
những thời điểm nhất định trong ngày và có thể kéo dài trong một khoảng thời
gian xác định trước.
Ví dụ: Trực nhật bữa ăn, chuẩn bị giờ học, chăm sóc động vật, cây cối...
tôi giao nhiệm vụ cho trẻ theo nhóm, các nhóm có thể luân phiên nhau thực hiện
11
nhiệm vụ. Do vậy, trẻ có cơ hội làm việc cùng nhau, phân công, thỏa thuận, chia
sẻ, giúp đỡ lẫn nhau và có trách nhiệm với nhiệm vụ được giao.
Tôi giao cho 2, 3 trẻ làm, sau một, hai ngày tôi lại đổi người khác làm.
Trong quá trình đó tôi kèm một trẻ biết quan tâm, giúp đỡ bạn với một trẻ không
biết quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ để trẻ học hỏi lẫn nhau.
+ Lao động tập thể: Trẻ 5-6 tuổi đã quen với các hình thức lao động tập
thể như: cả lớp cùng thực hiện các công việc giống nhau (nhặt rác ở sân trường,
dọn dẹp sau khi chơi, chăm sóc cây cảnh, rau, hoa...) hoặc lao động theo nhóm
và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhóm (cả lớp thực hiện một công việc
chung, bao gồm nhiều công việc cụ thể khác nhau đòi hỏi các nhóm trẻ và mỗi
trẻ trong từng nhóm phải phối hợp chặt trẻ với nhau
Ví dụ: Để trồng cây, phải làm các công việc: xới đất, tạo luống, trồng cây,
tưới nước...hoặc trang trí lớp cũng cần làm nhiều việc khác nhau.... Trẻ thỏa
thuận, phân công các công việc cho nhau trong nhóm, biết phối hợp, giúp đỡ bạn
để cùng hoàn thành công việc chung.
Cô giáo chia trẻ thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm thực hiện một mục đích
riêng để hoàn thành mục đích chung.
Ví dụ: Với nhiệm vụ trồng cây và chăm sóc vườn cây: Tôi chia một nhóm
trồng cây làm các việc như xới đất, gieo hạt, tưới cây và một nhóm chăm sóc
vườn cây như bắt sâu cho cây, nhặt lá vàng....
Khi giao nhiệm vụ tôi giải thích và có chỉ dẫn cụ thể về những việc trẻ sẽ
làm, các thao tác trẻ cần tiến hành, trẻ lựa chọn những dụng cụ cần thiết và tự
thực hiện quá trình lao động.
Trong quá trình đó tôi động viên, khích lệ trẻ hoạt động cùng nhau, giúp
đỡ lẫn nhau để hoàn thành công việc. Tôi sẵn sàng hỗ trợ trẻ, động viên, khích lệ
trẻ.
Hình ảnh trẻ nhổ cỏ vườn rau
* Tổ chức cho trẻ trải nghiệm trong hoạt động mọi lúc, mọi nơi
Các hoạt động trong sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non có nhiều tình
huống rất đa dạng, phong phú, trẻ có nhiều cơ hội để trải nghiệm, được thể hiện
lòng nhân ái với bạn bè và mọi người xung quanh. Ở trường mầm non, giáo viên
12
có thể dễ dàng tạo ra nhiều tình huống giúp trẻ trải nghiệm lòng nhân ái ở mọi
lúc, mọi nơi.
Hoạt động đón trẻ: Trẻ đến lớp, gặp bạn, cô, chơi tự do trong lớp, thể dục
sáng ngoài trời. Trẻ có nhu cầu chú ý đến bạn nhiều hơn, có cơ hội quan tâm,
chia sẻ, thể hiện sự đồng cảm với nhau.
Tôi trò chuyện với trẻ: Hôm nay, đến lớp con thấy có gì mới? Ai vắng
mặt? Ai có gì mới? Ai có điều gì đặc biệt? Sinh nhật bạn Tuấn chúng mình sẽ
làm gì để chúc mừng bạn?....
Hoạt động ăn, ngủ: Các trải nghiệm trong hoạt động này cũng là đề tài
hấp dẫn đối với trẻ: trải nghiệm về trực nhật bàn ăn, chia sẻ về món ăn mới... trẻ
có thể chia sẻ về công việc trực nhật phòng ngủ, về cảm giác khó chịu hay dễ
chịu sau khi ngủ.
Tôi khai thác ở các tình huống: trẻ vừa chuẩn bị kê dọn bàn ăn, chia cơm,
giúp cô dọn dẹp lớp học chuẩn bị cho cả lớp ngủ trưa...
Hoạt động trả trẻ: là thời gian mà tôi có thể tổ chức nêu gương cuối ngày
và trẻ chuần bị chờ cha mẹ đến đón về. Trẻ có nhiều cơ hội để chia sẻ với cô,
bạn về các trải nghiệm trong ngày.
Buổi chiều trước khi ra về, tôi trò chuyện với trẻ: Hôm nay con đã làm
được việc gì giúp cô, giúp bạn, con cảm thấy thế nào? Con nghĩ cô, bạn cảm
thấy thế nào? Con nghĩ tối nay con sẽ làm gì để giúp bố mẹ, anh, chị em, điều
muốn nói với bố mẹ...
Tôi tạo ra các tình huống khác nhau trong các thời điểm khác nhau để
giáo dục lòng nhân ái cho trẻ như giúp bạn dọn dẹp lớp học, cùng bạn cất dọn
(trong giờ ăn)...
Tóm lại, việc tổ chức hoạt động giáo dục lòng nhân ái cho trẻ qua trải
nghiệm đã tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm, được chia sẻ cảm xúc, suy
nghĩ, phản hồi kinh nghiệm, từ đó trẻ đúc kết kinh nghiệm, hình thành khái
niệm, rút ra bài học; Trẻ tích cực vận dụng kinh nghiệm vào trong cuộc sống.
3.4. Phối hợp với phụ huynh để giáo dục lòng nhân ái cho trẻ
Gia đình và nhà trường cần là người bạn đồng hành cùng chí hướng để
việc chăm sóc giáo dục trẻ, thông qua đó phụ huynh sẽ hiểu rõ những hoạt động
của trẻ ở lớp và có thể tham gia đánh giá sự phát triển của trẻ. Mặt khác, phụ
huynh cũng đánh giá được cách giáo dục của mình có phù hợp với nhà trường
không. Và quan trọng hơn là phụ huynh có điều kiện tiếp xúc với môi trường
học tập sinh hoạt của trẻ, có điều kiện gần gũi với các cô giáo từ đó tạo sợi dây
liên kết giữa gia đình và nhà trường, giúp trẻ được sống trong một môi trường
giáo dục tốt, qua đó còn dạy cho trẻ bài học cần phải có mối quan hệ tích cực
với những người xung quanh.
Tôi xây dựng kế hoạch phối hợp với gia đình ngay từ đầu năm học với các
nội dung phối hợp cụ thể, được phân chia theo từng giai đoạn, tôi lồng ghép các
hoạt động giáo dục lòng nhân ái vào các hoạt động sau:
* Trao đổi trực tiếp với cha mẹ trẻ trong các giờ đưa đón, trả trẻ
Khi gặp gỡ cha mẹ trẻ tại trường mầm non khi đón và trả trẻ, giáo có thể
chuyển tới cha mẹ trẻ một số thông tin cần thiết như tình hình sức khỏe, các thói
13
quen, hành vi, đặc điểm lòng nhân ái của trẻ với bạn và người xung quanh.
- Trước hết, tôi trao đổi với cha mẹ trẻ về một số thông tin của trẻ ở gia
đình như: Ở nhà con có hay chơi với anh/chị/em hay các bạn hàng xóm không?
Con có làm được việc gì đơn giản để giúp đỡ bố mẹ không?
- Sau đó, tôi thông báo với cha mẹ trẻ về một số thông tin của trẻ ở
trường, lớp như: Ở lớp con rất ngoan tuy nhiên còn nhút nhát ít tham gia các
hoạt động chung của lớp. Khi chơi với các bạn con thường không chơi được lâu
và cũng ít khi để ý đến các bạn xung quanh, thỉnh thoảng con có giúp cô làm
những việc đơn giản như lấy ghế, tự lấy nước uống....
- Tôi định hướng để cha mẹ trẻ có thể biết cách giáo dục lòng nhân ái cho
con ở gia đình theo mỗi giai đoạn. Giai đoạn đầu giáo dục trẻ biết quan tâm,
giúp đỡ đến mọi người xung quanh dần dần giáo dục trẻ biết chia sẻ, nhường
nhịn với những em bé, biết bảo vệ bản thân và tha thứ.
Ví dụ: Ở đầu năm học, tôi tư vấn cho cha mẹ trẻ: Về nhà anh/chị nên
khuyến khích con làm những việc đơn giản giúp đỡ bố mẹ, biết quan tâm, hỏi
han khi bố mẹ ốm, mệt, khuyến khích trẻ chơi với nhiều bạn và trong khi chơi
thì nhường nhịn, không tranh giành đồ dùng đồ chơi...
- Khuyến khích cha mẹ trẻ tham gia vào các hoạt động trải nghiệm cô
giáo sẽ tổ chức ở lớp cho trẻ như ngày hội, ngày lễ, các dịp đi thăm quan, dã
ngoại.
* Xây dựng góc dành cho cha mẹ trẻ
Tôi chọn một góc thuận lợi và thích hợp làm góc để trao đổi với cha mẹ
trẻ lúc đưa, đón trẻ.
Về hình thức: Tôi thiết kế góc này ở vị trí thuận tiện để tất cả mọi cha mẹ
trẻ đều có thể nhìn thấy. Cách trang trí đơn giản nhưng phải có sức lôi cuốn về
hình ảnh và mầu sắc để thu hút cha mẹ trẻ chú ý đến ngay.
Về nội dung: Ở góc này có thể đưa rất nhiều thông tin, giáo dục lòng nhân
ái cho trẻ là một thông tin hữu ích cho cha mẹ trẻ, tôi có thể xây dựng một số
trải nghiệm cho trẻ ở gia đình và dán ở đó để cha mẹ trẻ học hỏi, hay những chú
ý của cô giáo về các nội dung giáo dục lòng nhân ái cho trẻ ở mỗi giai đoạn,
những sản phẩm của trẻ, hình ảnh của trẻ được cô giáo ghi lại trong quá trình trẻ
thể hiện giá trị nhân ái.
* Mời cha mẹ trẻ đến tham gia các hoạt động giáo dục lòng nhân ái qua
trải nghiệm của trẻ ở trường mầm non
Đây là những cơ hội tốt để cô giáo tạo ấn tượng tích cực đối với cha mẹ
trẻ. Cha mẹ trẻ sẽ cảm thấy thoải mái với lớp/trường và cảm nhận được cách
giáo dục của cô giáo. Các hoạt động trải nghiệm của trẻ cần lấy trẻ làm trung
tâm, trẻ được tham gia nhiều hoạt động, trẻ tự tin thể hiện bản thân với các bạn
xung quanh. Tôi thiết kế hoạt động trải nghiệm có sự tham gia, hỗ trợ của cha
mẹ trẻ.
Ví dụ: Các hoạt động chuẩn bị cho tết trung thu: cô giáo cùng phụ huynh
và các bé bày mâm ngũ quả, hay hoạt động trao quà tết cho các bạn học sinh
nghèo….
Cuối mỗi hoạt động, cần dành thời gian cho cha mẹ trẻ trao đổi, cha mẹ
14
trẻ có thể nêu cảm nhận của mình về buổi trải nghiệm của cha mẹ trẻ và mong
muốn của cha mẹ trẻ trong những trải nghiệm sắp tới.
Qua các hoạt động phối kết hợp giữa giáo viên và phụ huynh để giáo dục
lòng nhân ái cho trẻ, đã có rất nhiều chuyển biến rõ rệt. Giáo viên và phụ huynh
đã nắm rõ được đặc điểm tâm lý của học sinh và thống nhất được biện pháp giáo
dục trẻ. Phụ huynh quan tâm nhiều hơn đến các hoạt động của trẻ ở trường, hỗ
trợ tích cực với giáo viên trong các hoạt động. Trẻ đã biết quan tâm, chia sẻ với
bạn bè và thầy cô nhiều hơn, nề nếp hơn, tạo sự yên tâm cho phụ huynh gửi con
khi đến trường.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
4.1. Đối với trẻ: Qua áp dụng một số biện pháp nghiên cứu về “Giáo dục
lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi” cho trẻ lớp tôi từ đầu năm học 2017-2018 đến nay
đã đạt được những kết quả như sau:
Khảo sát đầu năm Khảo sát cuối năm
Tổng
Chưa
Chưa
Đạt
Đạt
Nội dung khảo sát
số trẻ
đạt
đạt
KS Số
Số
Số
Số
%
%
%
%
trẻ
trẻ
trẻ
trẻ
Trẻ đồng cảm với bạn
bè và mọi người xung
28
15 53 13 47 27
96
1
4
quanh
Trẻ biết quan tâm đến
bản thân và mọi người
28
16 57 12 43 28 100
0
0
xung quanh.
Chia sẻ khi bản thân,
28
14 50 14 50 28 100
0
0
người khác vui, buồn.
Giúp đỡ mọi người khi
28
13 47 15 53 28 100
0
0
họ gặp khó khăn.
Bảo vệ bản thân, mọi
người, môi trường xung 28
16 57 12 53 27
96
1
4
quanh
Khoan dung với bản
thân và mọi người xung
28
15 53 13 47 27
96
1
4
quanh khi có lỗi hay suy
nghĩ không đúng.
4.2. Đối với bản thân: Tôi đã nắm vững được đặc điểm tâm lý của từng
trẻ trong lớp. Tạo môi trường lớp học thân thiện cởi mở để thu hút trẻ.
4.3. Đối với phụ huynh: Phụ huynh phấn khởi và tin tưởng hơn ở giáo
viên, nhiệt tình ủng hộ nhà trường, ủng hộ lớp trong các hoạt động.
15
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Lòng nhân ái là giá trị nhân văn, là tình thương yêu của con người, thể
hiện sự đồng cảm, quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ, bảo vệ và khoan dung đối với bản
thân, mọi người và sự vật xung quanh không chỉ bằng nhận thức mà còn bằng
thái độ, hành vi tích cực của họ.
Việc dạy giáo dục lòng nhân ái cho trẻ giống như ta chắt lọc nguồn nước
tinh khiết từ mạch nguồn yêu thương tưới cho những chồi non mới nhú - những
em bé lên năm với tâm hồn trong sáng, thánh thiện.
Giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi có vai trò quan trọng trong việc
phát triển nhân cách trẻ trong các mối quan hệ của cuộc sống.
Giáo dục lòng nhân ái là quá trình tác động có mục đích, có hệ thống của
nhà giáo dục đến nhận thức, thái độ và hành vi của người được giáo dục thông
qua các hoạt động và các mối quan hệ nhằm hình thành ở trẻ tình yêu thương,
thể hiện ở sự đồng cảm, quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ, bảo vệ, khoan dung đối với
bản thân, mọi người và sự vật xung quanh.
Vì vậy, để giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5- 6 tuổi, bản thân tôi:
- Không ngừng học hỏi, tích luỹ kinh nghiệm, rèn luyện bản thân trở
thành tấm gương cho trẻ noi theo học tập.
- Biết lựa chọn lồng ghép giáo dục lòng nhân ái cho trẻ vào các hoạt động
phù hợp.
- Phối hợp tốt với phụ huynh, tạo mối quan hệ gắn bó thân thiết giữa phụ
huynh và cô giáo, đồng tâm hướng tới mục tiêu chung
- Tạo môi trường lớp học thân thiện, có nhiều cơ hội cho trẻ vui chơi, sinh
hoạt và học tập cùng nhau, để trẻ trải nghiệm kỹ năng chia sẻ. Lớp học thật sự là
một tổ ấm yêu thương còn cô giáo là một người bạn lớn luôn luôn lắng nghe,
thấu hiểu và biết sẻ chia cùng trẻ.
2. Kiến nghị:
* Đối với giáo viên:
Phải hết lòng thương yêu trẻ và chia sẻ những tình yêu thương của thầy cô
giáo với trẻ đặc biệt là trẻ có hoàn cảnh khó khăn, chung tay giúp trẻ để trẻ có
niềm tin và tình yêu thương trong cuộc sống.
* Đối với các ban ngành ở địa phương:
Đề xuất với các cấp quản lý giáo dục và các cấp lãnh đạo kêu gọi chữ thập
đỏ của xã và các tấm lòng hảo tâm để chia sẻ một chút vật chất cũng như tinh
thần cho trẻ gặp khó khăn.
* Đối với Phòng Giáo dục và đào tạo:
Phát động phong trào sáng tác thơ ca, truyện kể, trò chơi, câu đố, hội thi...
có nội dung giáo dục về lòng nhân ái.
Trên đây là “Một số biện pháp giáo dục lòng nhân ái cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non Sông Âm năm học 2017-2018” mà tôi đã rút ra được từ trong
quá trình giảng dạy. Những gì đạt được còn rất hạn chế và mới chỉ là nền tảng
cho những năm tiếp theo. Rất mong nhận được sự góp ý, nhận xét của Hội đồng
khoa học trường mầm non Sông Âm, Hội đồng khoa học Phòng GD&ĐT cấp
16
trên để bản thân tôi có được những kinh nghiệm quý báu để công tác giáo dục
trẻ ngày được tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Nguyệt Ấn, ngày tháng 04 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết
Quách Thị Ngọc Diệp
17
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Trang Web: Bài viết: “ Dạy con về tình yêu
thương và lòng nhân ái”
[2]Thông tư 28/2016/TT-BGDĐT ra ngày 30/12/2016 của Bộ giáo dục và Đào
tạo
[3] Ngữ văn lớp 12
[4] Bài thơ: “ Một khúc ca xuân” của nhà thơ Tố Hữu; sáng tác vào tháng
02/1977
[5Tâm lý học trẻ em- tác giả: Nguyễn Ánh Tuyết ( Chương 9: Bài 8: Đặc điểm
phát triển tâm lý trẻ tuổi mẫu giáo lớn)
[6] M.L.Kalinine “Văn học làm cho….con người nhiều hơn” Sưu tầm những
nhận định hay về văn học của tác giả Thu Trang tại trang Web: Thutrang.edu.vn
[7] Truyện cổ tích Việt Nam- trang Web: Truyencotich.vn
18