skkn một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

PHẦN I. MỞ ĐẦU
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Như chúng ta đã biết: Ngày nay việc nâng cao chất lượng giáo dục là một
trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu trong xã hội. Trong bối cảnh toàn
ngành Giáo dục và đào tạo, đang nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học, theo
hướng phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong hoạt động học tập, mà
phương pháp dạy học là cách thức hoạt động của giáo viên, trong việc tổ chức
hoạt động học tập, nhằm giúp học sinh chủ động đạt các mục tiêu dạy học.
Nghị quyết TW2 Ban chấp hành TW khoá VIII đã chỉ rõ nhiệm vụ quan
trọng của ngành GD& ĐT là: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào
tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của
người học. Từng bước áp dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến và phương
tiện hiện đại vào quá trình dạy học”.
Như vậy: Muốn thực hiện được nhiệm vụ quan trọng đó, giáo viên phải tổ
chức hướng dẫn cho trẻ tham gia vào các loại hình hoạt động phong phú, đa dạng
“Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là một quan điểm giáo dục tiến bộ về vị trí của
trẻ em và vai trò của giáo viên. Nó góp phần định hướng cho quá trình hoạt động
và xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non.“Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm” được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả năng
của trẻ. tạo cơ hội cho trẻ được phát triển toàn diện, không chỉ chú trọng tới sự
phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao
tiếp xã hội của trẻ. Chương trình không chỉ quan tâm tới trẻ "học được cái gì" mà
còn chú trọng "học như thế nào", tức là cho trẻ những trải nghiệm học tập tích
cực để phát triển đam mê ham học hỏi của trẻ và khả năng tự học.Với quan
điểm “mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt” và “mỗi đứa trẻ đều có cơ hội được
học bằng nhiều cách khác nhau”, vì vậy dạy cho trẻ mầm non cần được tiếp cận
với phương pháp “lấy trẻ làm trung tâm”. Đó là phương pháp mà giáo viên cần
chú ý đến hứng thú, nhu cầu, khả năng, thế mạnh của mỗi trẻ để hiểu, đánh giá
đúng và tôn trọng. Việc tổ chức các hoạt động giáo dục theo quan điểm “Lấy trẻ
làm trung tâm” là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình thực hiện chương trình giáo

dục mầm non trong những năm gần đây. Đặc biệt năm học 2017-2018, nhằm thực
hiện có chất lượng, đạt hiệu quả nội dung này, Sở, Phòng GD&ĐT đã chỉ đạo các
trường mầm non đẩy mạnh việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ theo quan
điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” phù hợp với điều kiện thực tế của trường,
lớp và khả năng của trẻ theo các nội dung của Bộ tiêu chí thực hành áp dụng quan
điểm GD lấy trẻ làm TT trong trường Mầm non.
Như vậy: Sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy học thì đã rõ, song để
thực hiện được rộng khắp trong toàn ngành thật không đơn giản, nó đòi hỏi người
giáo viên mầm non không chỉ có bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng, thay đổi nhận
thức mà còn phải tự mình vượt qua những thói quen đã ăn sâu, bám rễ. Hãy nhìn
vào những đôi mắt trẻ thơ! Chúng ta sẽ thấy sự háo hức, niềm khát khao hiểu biết
vô bờ. Chúng đang mong đợi các cô giáo truyền cho cách tự phát hiện, chiếm lĩnh
1


và sử dụng tri thức một cách tự nhiên nhất, giản đơn nhất và cũng khó quên
nhất.Trong những năm qua cùng với sự phát triển của các bậc học khác, bậc học
mầm non đã có nhiều đóng góp to lớn, thực sự có trách nhiệm gieo những hạt
giống tốt, mầm non tốt tạo tiền đề vững chắc cho nhiệm vụ giáo dục đào tạo cho
thế hệ trẻ mai sau.
Thực tế hiện nay, nhiều giáo viên mầm non đã miệt mài, trăn trở, mong
muốn và quyết tâm đổi mới song trong khi thực hiện lại rơi vào lúng túng, mất
phương hướng, chính vì vậy việc dạy học mang tính chất truyền dạy, lĩnh hội,
nhồi nhét, dập khuôn, máy móc vẫn tồn tại.
Đứng ở góc nhìn tổng thể có thể thấy việc nâng cao chất lượng chăm sóc
giáo dục trẻ trong một nhà trường phụ thuộc vào nhiều yếu tố: trường lớp, trang
thiết bị, trình độ giáo viên, trình độ quản lý của cán bộ, công tác xã hội hoá, nhận
thức của phụ huynh vv… nhưng tính đến kết quả giáo dục toàn diện trên mỗi đứa
trẻ mầm non thì yếu tố phương pháp dạy học cho trẻ mầm non là yếu tố quan
trọng nhất.

Để có được chất lượng giáo dục như mong đợi theo chương trình giáo dục
mầm non được Bộ GD&ĐT ban hành thì vai trò của người giáo viên được khẳng
định là vô cùng quan trọng trong việc đổi mới về phương pháp dạy học, đó là làm
gì để phá vỡ sự thụ động của người học, phá vỡ kiểu dạy truyền thống của giáo
viên: Cô giáo nói, trẻ lĩnh hội và làm theo. Cùng với thời gian thực hiện, chương
trình GDMN gắn với sự phát triển về mặt sinh lý đang dần hoàn thiện của trẻ.
Là Tổ trưởng tổ chuyên môn và giáo viên trực tiếp đứng lớp 5 tuổi tôi nhận
thức được tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo lớp
công dân tý hon đáp ứng với yêu cầu và xu thế hội nhập của toàn ngành giáo dục
hiện nay. Thực hiện chủ trương đổi mới phương pháp dạy học nói chung và bậc
học mầm non nói riêng. Tôi cũng xin mạnh dạn đưa ra những suy nghĩ và hiểu
biết của mình về cách thức nâng cao chất lượng giáo dục đối với một đơn vị miền
núi còn gặp nhiều khó khăn. Tôi đã luôn trăn trở để tìm ra hướng đi, giải pháp phù
hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ. Để việc đổi mới phương pháp dạy học lấy trẻ
làm trung tâm không chỉ là phong trào, không chỉ được nhìn thấy trên bề nổi mà
còn được nhân rộng ở các lớp trong nhà trường và phương pháp dạy học lấy trẻ
làm trung tâm trở thành kỹ năng của mỗi cô giáo. đồng thời phát huy tính sáng tạo
trong thiết kế và tổ chức các hoạt động cho trẻ, tôi đã chọn đề tài "Một số biện
pháp giáo dục theo quan điểm: Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm"để làm đề tài
nghiên cứu.
1.2 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu vấn đề này với mục đích là để tìm ra những biện pháp tốt nhất
áp dụng linh hoạt vào tổ chức các hoạt động hướng vào trẻ, lấy trẻ làm trung tâm,
nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
1.3 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Một số biện pháp giáo dục theo quan điểm: Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Tại lớp mẫu giáo lớn A2Trường mầm non Xuân Phú.
2

1.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu thực tiễn.
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp điều tra và đánh giá
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp thực hành, trải nghiệm.
II. PHẦN NỘI DUNG SKKN
2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN
Khi nói về đổi mới hình thức tổ chức, đổi mới phương pháp dạy học cho trẻ
mầm non, không ít quan điểm cho rằng "Trẻ nhỏ biết gì mà dạy", " mầm non chỉ
chăm sóc tốt là được, mầm non đâu cần đổi mới phương pháp,....”
Các nhà giáo dục đã nghiên cứu thực nghiệm và chứng minh: Trẻ lọt lòng
mẹ đã sớm hình thành con đường học tập. Học tập với trẻ mầm non không phải
cứ là học “toán”, học “văn”…. học của trẻ mầm non rất đơn giản, học của trẻ
mầm non là học để tiếp cận với nền văn minh của xã hội, học của trẻ mầm non: là
tên gọi và đồ vật xung quanh; là học cách sử dụng đúng thiết bị đồ dùng hàng
ngày; cách sử dụng thiết bị vệ sinh cá nhân, đồ dùng vệ sinh chung, đồ dùng sinh
hoạt, đồ dùng phục vụ ăn ngủ sao cho đúng, phù hợp. Dù chỉ là học cách mở vòi
nước, tắt vòi nước; là học cách sắp xếp đồ dùng cá nhân trên giá hoặc trong tủ
một cách nhanh nhất, gọn gàng nhất; là tìm hiểu về đồ dùng hàng ngày có chất
liệu dễ vỡ, hay dễ hỏng và biết cách giữ gìn an toàn cho bản thân khi sử dụng; là
tập nói và sử dụng ngôn ngữ tự kể về mình, kể lại những việc mình đã làm, đã
từng thấy hoặc tưởng tượng ra bằng ngôn ngữ của mình một cách mạch lạc nhất;
là tìm hiểu cơ thể mình có những gì, cần những gì, vệ sinh các bộ phận trên cơ thể
như thế nào để biết tự vệ sinh cơ thể, biết yêu quý, giữ gìn và tự bảo vệ bản thân ở
mức đơn giản nhất; là tự trang trí làm đẹp cho bản thân, tự trưng bày, làm đẹp cho
lớp của mình; học của trẻ mầm non là "Tái tạo" thực tế cuộc sống gần gũi xung
quanh trẻ thông qua việc chơi các trò chơi vv… phù hợp theo độ tuổi mầm non.
Có thể thấy rõ, “học” của trẻ mầm non gắn liền với chăm sóc trẻ, và việc tập cho
trẻ làm quen với “học” ở mỗi giai đoạn phát triển sinh lý lại là tiền đề cho sự phát

triển của cơ thể trẻ ở giai đoạn tiếp theo.
Trong một lớp học có bao nhiêu trẻ thì có bấy nhiêu sự khác biệt cá nhân,
những sự khác biệt này bao gồm cả về thể chất, năng lực, trí lực, xu hướng, hứng
thú. Và tất cả các trẻ đều có quyền đòi hỏi được quan tâm đáp ứng nhu cầu của
bản thân.
Trẻ tiếp thu kiến thức không phải chỉ thông qua kênh nghe, kênh nhìn mà
còn phải được tham gia thực hành ngay trên lớp hoặc được vận dụng, trao đổi thể
hiện suy nghĩ, chính kiến của mình. Những kết quả nghiên cứu khoa học hiện đại
cũng đã cho thấy, Nếu chỉ nghe nhìn thì thông tin kiến thức thu nhận được 20%,
nếu trẻ được trao đổi, chia sẻ ý kiến với nhau trong nhóm bạn thì khả năng tiếp
thu sẽ là 55%. Khả năng thu nhận kiến thức sẽ tăng lên 90% khi trẻ sử dụng kiến
thức đã có được dạy lại cho các bạn học của mình.
3


Điều này cho thấy tác dụng tích cực của việc dạy học lấy trẻ làm trung tâm.
* Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là:
- Dựa trên nhu cầu hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ, tin tưởng
rằng mỗi trẻ đều có thể thành công và tiến bộ.
- Tạo nhiều cơ hội cho trẻ học bằng nhiều hình thức khác nhau gồm cả hoạt
động vui chơi.
- Vui chơi cung cấp cho trẻ nhiều cơ hội để học tập như khám phá, sáng
tạo, giả vờ, tưởng tượng và tương tác với bạn bè.
- Phản ánh được mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ và xây dựng dựa
trên những gì trẻ đã biết và có thể làm.
* Đặc điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
- Trẻ nào cũng được hỗ trợ để tham gia.
- Trẻ có được sự khuyến khích để tạo ra sự lựa chọn.
- Trẻ được khuyến khích để giải quyết vấn đề.
- Trẻ được khuyến khích và hỗ trợ để hợp tác và làm việc cùng nhau.

- Giáo viên xác định được và thỏa mãn những hứng thú, hiểu biết, ý kiến và
kỹ năng của trẻ, mở rộng việc học cho từng trẻ.
- Tạo cơ hội và thời gian cho trẻ được học tập, cung cấp nhiều cơ hội khác
nhau để trẻ khám phá trải nghiệm và diễn đạt những gì trẻ biết và hiểu.
2.2.THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SKKN
Như chúng ta đã biết: Cách dạy học của nền giáo dục nước ta từ xưa đến
nay là thuyết minh hàng loạt kiến thức qua sách vở, bài giảng..buộc người học
phải ghi nhớ một cách máy móc, thụ động còn giáo viên thì phải thực hiện theo
đúng những gì đã dự kiến trong giáo án. Cách dạy này yêu cầu người học phải cố
nhớ, lắng nghe toàn bộ kiến thức từ người dạy. Và từ thế hệ này sang thế hệ khác
chúng ta sẽ tạo ra những con người thụ động, giáo điều, nguyên tắc theo sách vở
và khả năng độc lập, tư duy sáng tạo kém.
Đa số giáo viên có thể trình bày những định nghĩa hay, khái niệm về giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm một cách chuẩn xác, chi tiết. Nhưng thực tế việc thực
hiện các hoạt động cho trẻ( Hoạt động học tập, hoạt động vui chơi..)vẫn rơi vào
tình trạng giáo viên làm trung tâm, mặc dù chúng ta đã đổi mới chương trình và
phương pháp giáo dục. Trường mầm non nơi tôi công tác cũng đã đi vào thực
hiện theo hướng dẫn của ngành về việc áp dụng phương pháp dạy học ” Lấy trẻ
làm trung tâm”Nhưng hiệu quả chưa cao.
Bản thân đầu năm học 2017-2018.Tôi được nhà trường phân công dạy lớp
mẫu giáo 5 tuổi. Khi tổ chức các hoạt động theo chương trình giáo dục mầm non
tôi đã nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
- Nhà trường đầu tư tương đối đầy đủ đồ dùng cơ sở vật chất phục vụ cho
việc chăm sóc nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.
- Ban giám hiệu trực tiếp chỉ đạo sát xao việc đổi mới hình thức phương
pháp giáo dục trẻ.
4

- Bản thân tôi là một giáo viên luôn yêu nghề, mến trẻ, có trình độ chuyên
môn và kinh nghiệm chăm sóc và giáo dục trẻ.
- Bước đầu Phụ huynh đã hiểu và quan tâm đến ngành học.
- Trẻ được học và phân chia đúng theo độ tuổi.
b. Khó khăn:
* Về phía giáo viên:
Bản thân trong những năm qua chưa nhận thức đầy đủ về phương pháp
dạy học “lấy trẻ làm trung tâm” Song vẫn còn thiếu chủ động trong việc giảng
dạy, còn phụ thuộc quá nhiều vào tài liệu. Tổ chức các hoạt động còn độc lập,
tách rời, mang nặng cung cấp kiến thức cho trẻ, chưa phát huy được tính tích cực,
chủ động, sáng tạo ở trẻ, Việc tạo môi trường trong và ngoài lớp để trẻ được học
tập, được trải nghiệm tham quan khám phá ở mọi lúc mọi nơi còn hạn chế. Môi
trường lớp học được thay đổi thường xuyên theo từng chủ đề nhưng nội dung và
hình thức chưa phong phú, hấp dẫn đối với trẻ. Việc đánh giá trẻ còn chung
chung, còn đánh giá sự tiến bộ của trẻ này so với trẻ khác...
*Về phía nhà trường:
Sân vườn chưa được quy hoạch phù hợp, chưa có các góc chơi ngoài trời
cho trẻ chơi.
Đồ dùng, đồ chơi chưa thật sự phong phú về chủng loại, chưa có nhiều đồ
chơi phát triển trí tuệ.
*Về phía phụ huynh
Đa số phụ huynh là người dân tộc nên việc quan tâm chăm sóc con em còn
hạn chế, Chưa coi trọng việc học tập của con, cho con đi học không đúng giờ,
chưa chuyên cần, còn coi nhẹ việc học tập của con vì chỉ nghĩ các cháu đến
trường mầm non chủ yếu là vui chơi và ăn ngủ và thường cho con nghỉ học tùy
tiện nên ít nhiều làm ảnh hưởng tới kết quả học tập của lớp. Phụ huynh học sinh
chưa nắm rõ quan điểm giáo dục hiện nay, thái độ hợp tác giáo dục trẻ chưa rõ
ràng, chưa thống nhất với nhà trường.
* Về phía trẻ:
Số trẻ trên lớp đông một số trẻ không hứng thú tham gia vào hoạt động,

chưa nắm được kiến thức, kỹ năng trong các hoạt động, cung cấp kiến thức
trong quá trình học.
Nội dung
Tổng
Tốt
Khá
Trung
Yếu
số
bình
cháu SL
%
SL
% SL % SL
%
Khả năng hứng thú, tập
8
21
14
37
11 29
5
13
trung chú ý, nắm được
38
kiến thức và kỹ năng
trong giờ học .
Trẻ mạnh dạn, tích
8
21

10
26
12 32
8
21
cực tham gia các hoạt
động
5


Trẻ biết cách giải
5
13
8
21
12 32 13 34
quyết các tình huống.
(Bảng khảo sát đầu năm – Tháng 9)
c. Nguyên nhân của thực trạng :
- Lập kế hoạch hoạt động ngày còn theo thói quen cũ, chưa phát huy tích
cực của trẻ, chưa tìm hiểu, chưa đánh giá được vốn kiến thức, kỹ năng của trẻ.
- Đánh giá trẻ hàng ngày còn chung chung, chưa thể hiện việc quan sát các
biểu hiện, các hành vi cũng như việc tiếp thu kiến thức, kĩ năng của trẻ một cách
rõ nét.
- Ngoài ra, giáo viên chưa mạnh dạn, tự tin để độc lập xây dựng kế hoạch,
nên chưa thể hiện nét đặc trưng riêng của mỗi cá nhân, chưa tạo được hứng thú và
chưa phát huy được tính tích cực của trẻ.
Từ những nguyên nhân trên và từ thực tế đã áp dụng tại nhóm lớp của
mình, tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp giáo dục theo quan điểm: Giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục trong các hoạt động của

trẻ lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi như sau:
2.3. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ SỬ DỤNG ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
Biện pháp 1: Tự học, tự bồi dưỡng nâng cao nhận thức và phương
pháp về “ dạy học lấy trẻ làm trung tâm”
Chất lượng chuyên môn phụ thuộc rất lớn vào bản thân mỗi giáo viên do
đó yếu tố con người đóng vai trò quyết định. Người thầy cần giỏi về chuyên môn,
đồng thời lại phải tốt về nhân cách mới thực hiện được nhiệm vụ của mình, thực
sự là những “Kỹ sư tâm hồn”.
Do vậy việc bồi dưỡng về nhận thức và chuyên môn của bản thân mỗi giáo
viên là một việc làm vô cùng cần thiết giúp giáo viên có nhận thức đúng đắn trang
bị những hiểu biết, các kiến thức về chuyên môn từ đó giáo viên chủ động, tự tin
hơn trong quá trình tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
Từ nhận thức về ý nghĩa của việc tự học tự bồi dưỡng, nên bản thân tôi
luôn tham gia đầy đủ các buổi bồi dưỡng chuyên đề do Phòng GD&ĐT tổ chức,
các buổi sinh hoạt chuyên môn tại nhà trường, lắng nghe và ghi chép một cách
nghiêm túc, mạnh dạn trao đổi với BGH về những vấn đề còn chưa rõ, chưa hiểu,
những vấn đề mà tôi quan tâm về đổi mới phương pháp giảng dạy.
Xác định tự học, tự nghiên cứu tài liệu cũng là một việc làm không thể
thiếu được trong việc nâng cao nghiệp vụ của giáo viên nên tôi đã tìm kiếm
những tài liệu, sách vở về đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy trẻ làm trung tâm,
kỹ năng nghiệp vụ của giáo viên và tự đọc, tự nghiên cứu để rút ra được những
vấn đề cần thiết đối với giáo viên trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy.
Tham gia chương trình bồi dưỡng thường xuyên, bản thân tôi đã đăng ký tự
bồi dưỡng 4 mô đun trong đó có mô đun 20 “ Phương pháp dạy học tich cực” để
nghiên cứu và tự học bổ sung những phần kiến thức còn thiếu hụt cho bản thân.
Năm học: 2017 - 2018 tôi đã mạnh dạn đăng ký xây dựng một số hoạt động
và tham gia dạy mẫu cho đồng nghiệp dự thông qua đó tôi được nghe đồng
6

nghiệp thảo luận, góp ý rút kinh nghiệm, được nghe các đồng chí CBQL phân tích
cụ thể các hoạt động đó là: Đã đổi mới chưa? đổi mới ở chỗ nào? đã lấy trẻ làm
trung tâm chưa, có gì khác so với cách dạy khác và hoạt động đó thực sự mang lại
hiệu quả chưa? Từ đó rút ra được những kinh nghiệm cho bản thân trong việc đổi
mới phương pháp giảng dạy và việc vận dụng lấy trẻ làm trung tâm vào quá trình
giảng dạy.
Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm
Xây dựng kế hoạch là một biện pháp quan trọng trong quá trình thực hiện
những việc cần làm của người giáo viên.Việc lập kế hoạch giáo dục giúp cho giáo
viên thực hiện mục tiêu giáo dục đầy đủ, có hệ thống, giúp giáo viên dự kiến
trước nội dung, thời gian để tổ chức các hoạt động một cách hiệu quả.
Kế hoạch là cơ sở để thống nhất mọi hoạt động. Giáo viên phải hình dung
được rõ ràng công việc sắp phải làm và hoàn toàn chủ động công việc trong
nhóm, lớp, đồng thời đưa các hoạt động vào nề nếp.
Giáo viên cần lập kế hoạch thực hiện lấy trẻ làm trung tâm, xác định các
nội dung phù hợp nhất đối với trẻ trong nhóm lớp mình. Qua đó có điều kiện quan
tâm đến trẻ hơn, biết những mặt mạnh, tiến bộ của trẻ từ đó có những tác động
phù hợp . Để xây dựng được kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trước hết
cần hiểu rõ:
* Kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là:
- Kế hoạch giáo dục căn cứ vào trẻ nghĩa là căn cứ khả năng, nhu cầu học
tập, kinh nghiệm sống của trẻ để xác định mục tiêu, cụ thể nội dung.
- Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, có
nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động:
+ Trải nghiệm: trẻ được học qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm tòi
+ Giao tiếp: Chia sẻ với bạn và học từ mọi người
+ Suy ngẫm: suy nghĩ và vận dụng những điều đã lĩnh hội được vào việc
giải quyết các tình huống.
+ Trao đổi: diễn đạt và chia sẻ suy nghĩ và mong muốn
Giáo viên chỉ là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở giúp trẻ được chiếm

lĩnh kiến thức.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được xem như một quan điểm dạy học chi
phối cả mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức và cả quan điểm dạy
học. Do vậy, để xây dựng được kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm một
cách hiệu quả, tôi đã quan tâm và thực hiện các việc làm sau:
* Xác định mục tiêu:
- Xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm được thể hiện ngay từ việc xác
định mục tiêu và cách viết mục tiêu. Vì vậy khi xác định mục tiêu trong kế
hoạch bản thân tôi đã căn cứ vào những yếu tố sau:
+ Khả năng tiếp thu kiến thức, nhu cầu học tập khám phá, sở thích của
từng trẻ trong lớp tôi phụ trách, để có được những kết quả trên tôi đã lựa chọn
từ việc theo dõi, quan sát trẻ hàng ngày, theo chủ đề.

7


+ Nội dung giáo dục cho từng độ tuổi (trong chương trình giáo dục mầm
non) Ngoài ra, tôi căn cứ vào khả năng, hứng thú của trẻ; điều kiện nhóm lớp;
nhu cầu, để tôi xác định mục tiêu phù hợp khả năng, kinh nghiệm sống của trẻ,
đáp ứng được yêu cầu của chương trình, phù hợp với vùng miền, với trường lớp
của tôi.
- Việc viết mục tiêu luôn tôi luôn hướng vào trẻ, nghĩa là trẻ sẽ làm được
gì? sẽ như thế nào? sau một năm học (kế hoạch năm), sau 1 tháng (kế hoạch
tháng) và sau một tuần, ngày (kế hoạch giáo dục tuần, ngày). Do đó mục tiêu
giáo dục nhất là mục tiêu cho một bài (một nội dung) giáo viên đặt ra cần cụ thể,
đo được, đạt được, thực tế và có giới hạn về thời gian để có thể dễ dàng xác định
trong một khoảng thời gian nhất định mục tiêu đã đạt được chưa.
* Lựa chọn nội dung giáo dục:
Khi mục tiêu giáo dục đã được xác định tôi dựa vào mục tiêu để cụ thể
hóa nội dung của từng lĩnh vực cho từng độ tuổi quy định trong chương trình vì

nội dung giáo dục trong chương trình là những vấn đề cốt lõi, cơ bản. Những nội
dung giáo dục trong kế hoạch là những nội dung cụ thể, trẻ muốn biết, gẫn gũi
với trẻ, phù hợp với vùng, miền. Mục tiêu và nội dung liên quan với nhau do đó
có mục tiêu thì phải có nội dung. Một mục tiêu có thể có 2-3 nội dung.
* Lựa chọn hoạt động giáo dục.
- Căn cứ theo mục tiêu và nội dung để giáo viên lựa chọn các hoạt động
cho phù hợp( Hoạt động chơi, hoạt động học, hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh cá nhân,
hoạt động lao động) 1 nội dung có thể lựa chọn 2-3 hoạt động.
Chú ý khi xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm tôi luôn đặt ra các câu
hỏi và tìm lời giải đáp để có một kế hoạch hoàn chỉnh phù hợp với trẻ.
VD: - Hiện tại trình độ của trẻ như thế nào ? Khảo sát, tìm hiểu trẻ.
- Trẻ cần học gì tiếp theo ? Chọn mục tiêu.
- Trẻ cần làm gì để đạt những mục tiêu, yêu cầu này ? Dự kiến các
công việc / hoạt động cụ thể của trẻ cho trẻ trải nghiệm nhằm vào các mục tiêu đã
đặt ra.
- Những học liệu nào được dùng để thực hiện kế hoạch này ? Chọn
học liệu, chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cho trẻ và cô.
Biện pháp 3: Tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Đổi mới phương pháp giảng dạy là quá trình phối hợp linh hoạt và hợp lý
những kinh nghiệm, điều kiện cơ sở vật chất và cải tiến các phương pháp dạy học
của đội ngũ giáo viên. Đổỉ mới phương pháp nhằm tích cực hoá các hoạt động
dạy và học, khuyến khích giáo viên chủ động, sáng tạo, dạy học tập trung vào trẻ,
lấy trẻ làm trung tâm để phát triển mọi khả năng của trẻ, tổ chức hướng dẫn trẻ
học tập bằng cách tự phát hiện khả năng của mình và có niềm tin trong lao động,
học tập.
Với quan điểm “mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt” và “mỗi đứa trẻ đều
có cơ hội được học bằng nhiều cách khác nhau”, Bản thân đã tiếp cận phương
pháp “lấy trẻ làm trung tâm”, giúp trẻ hứng thú với việc học và phát triển thế
mạnh của mỗi trẻ. Là giáo viên tâm huyết với nghề tôi luôn trăn trở việc tìm ra
phương pháp giảng dạy giúp trẻ phát huy tối đa khả năng sáng tạo. Để thực hiện

8


mục tiêu này, bằng những kiến thức sư phạm cùng kinh nghiệm “đọc vị” tâm lý
trẻ, tôi đã đúc kết nên những sáng kiến có giá trị trong đổi mới phương pháp
giảng dạy đó là:
Đối với giáo viên.
Tôi luôn phải xác định rõ mục đích yêu cầu của từng đề tài Xác định trọng
tâm kiến thức, kỹ năng bài học và các hình thức tổ chức hoạt động. Và đặc biệt là
đặc điểm tâm lý lứa tuổi của trẻ.
- Chuẩn bị hệ thống câu hỏi những nội dung khó, mục đích giải quyết ở
lớp. Dự kiến những tình huống ở trẻ và cách khắc phục.
- Chọn hình thức tổ chức tiết học phù hợp với điều kiện CSVC của lớp phù
hợp với đề tài dạy và lĩnh vực đã chọn.
- Để tổ chức một tiết dạy phải tuỳ nội dung và mục đích cụ thể của bài dạy
để xác định cách tổ chức hoạt động cho trẻ làm thế nào để có kết quả cao nhất.
VD: Nếu mục đích của bài dạy chủ yếu rèn kỹ năng thì coi trọng cách học
cá nhân của trẻ.
- Tôi thực hiện việc đổi mới phương pháp lấy trẻ làm trung tâm không có
nghĩa là tôi loại bỏ hoàn toàn phương pháp cũ mà về cơ bản vẫn phải tuân thủ các
bước trong suốt tiến trình của tiết học, vẫn phải dựa trên cơ sở phương pháp dạy
đặc trưng các bộ môn. Đổi mới phương pháp là cách học “ Lấy trẻ làm trung
tâm” dựa trên sự hiểu biết, hứng thú nhu cầu của trẻ mà ta đưa ra nội dung bài
dạy, kiến thức sao cho phù hợp với trẻ. Hình thức tổ chức tiết học đa dạng, phong
phú tuỳ vào sự sáng tạo của giáo viên để tiết học trở lên nhẹ nhàng, không gò bó,
áp đặt trẻ theo đúng tính chất: “ Học mà chơi, chơi mà học” của trẻ mầm non.
VD“Trong quá trình tổ chức hoạt động góc tôi luôn chú trọng việc lấy trẻ
làm trung tâm. Ở đó, cô giáo chỉ có vai trò là người hướng dẫn, gợi ý cách chơi
theo trình tự hợp lý còn trẻ sẽ là người thực hiện” Ví dụ, trong góc biểu diễn văn
nghệ, khi các góc khác đến giao lưu, trẻ phải học cách cúi chào và thay phiên

nhau dẫn dắt chương trình: “Chương trình văn nghệ xin được bắt đầu. Mở đầu
chương trình là bài hát… Xin mời các bạn cùng lắng nghe”. Trong mỗi góc, các
trẻ tự bầu ra nhóm trưởng để phân công công việc cho các thành viên, điều này
sẽ rèn cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin và phát triển thêm về ngôn ngữ cũng như khả
năng lãnh đạo trong nhóm.
Hay trong góc sắm vai, các bé sẽ được đóng vai những người bán hàng
giới thiệu về các loại rau củ quả: “Chào các bạn, đây là quả khế. Theo các bạn
quả khế có vị gì? Quả khế cung cấp cho chúng ta chất gì?” Trong quá trình đó,
trẻ được nói như cách cô giáo giảng bài. Phương pháp này giúp trẻ ôn tập lại
kiến thức và nhớ bài học lâu hơn. Sau khi kết thúc hoạt động góc, trẻ sẽ giới
thiệu cho các bạn xem hôm nay mình đã chơi và học được những gì…..
Điều quan trọng là giáo viên phải nắm được nhu cầu, hứng thú, khả năng
của từng trẻ để có cách giảng dạy phù hợp. Và cũng chính sự khác nhau đó, đòi
hỏi giáo viên mầm non là phải tạo cho trẻ có nhiều cơ hội để học thông qua môi
trường cho trẻ học tập. Môi trường ở đây không chỉ dừng lại ở trong lớp học mà
9


tận dụng tất cả không gian trong và ngoài lớp học nhằm tạo điều kiện cho trẻ
được học, được trải nghiệm, được khám phá mọi lúc, mọi nơi.
Với phương châm “lấy trẻ làm trung tâm”, tôi đã tạo cơ hội cho trẻ học
bằng nhiều cách khác nhau để trẻ chủ động tham gia các hoạt động vui chơi,
khám phá, trải nghiệm theo phương châm “học mà chơi, chơi mà học”. Ví dụ.
Tôi cho trẻ nhận biết trường Tiểu học thông qua việc đi thực tế( Tham quan
Trường Tiểu học) để gợi mở, giúp trẻ hiểu rõ hơn môi trường mình sắp học. Việc
được tự khám phá phòng học và tận mắt nhìn các trang thiết bị trong trường
khiến trẻ vô cùng hào hứng.
Đối với trẻ.
Bằng phương pháp “lấy trẻ làm trung tâm, trẻ sẽ tích cực, chủ động tham
gia các hoạt động, làm việc theo nhóm để được trải nghiệm, trao đổi, chia sẻ và

trình bày ý kiến của mình; biết suy nghĩ và vận dụng những điều đã học vào
thực tế cuộc sống, giải quyết các tình huống mà trẻ gặp phải. Giúp trẻ chủ động,
tích cực trong quá trình chiếm lĩnh tri thức, tạo cơ hội cho tất cả các trẻ đều
được tham gia vào quá trình nhận thức, tìm tòi, khám phá tri thức, trẻ được thể
hiện sự hiểu biết, suy nghĩ của trẻ thông qua các hoạt động cụ thể.… Từ đó, trẻ
mạnh dạn, tự tin, tích cực, chủ động, tư duy, sáng tạo, thích thú tìm tòi, khám
phá trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục ở trường, ở lớp.
Bên cạnh đó tôi thay đổi các đánh giá trẻ, quan sát và theo dõi sự tiến bộ
của trẻ thông qua các hoạt động, và đánh giá sự tiến bộ của trẻ trên chính bản thân
trẻ, không so bì giữa trẻ này với trẻ kia…Chính điều này giúp tôi có những biện
pháp tác động tích cực đến từng đứa trẻ một cách phù hợp, giúp trẻ và tạo cho tất
cả trẻ đều có cơ hội để thành công.( Có hình ảnh minh họa kèm theo)
Biện pháp 4: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Năm học: 2017 – 2018.Thực hiện chuyên đề” Xây dựng trường MN lấy trẻ
làm trung tâm” và hưởng ứng hội thi” Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm” trong toàn ngành. Bản thân tôi cũng đã xác định rõ. Môi trường thân
thiện và thẩm mĩ sẽ gây hứng thú cho trẻ và góp phần hình thành mối quan hệ
thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với trẻ. Đây là yếu tố rất quan
trọng trong quá trình hoạt động trải nghiệm nhằm thoả mãn nhu cầu của trẻ. Đây
cũng là nơi mà trẻ được giúp đỡ để thu nhận một khối lượng kiến thức và kỹ năng
nền tảng cần thiết cho việc học sau này. Vì thế giáo viên luôn sẵn sàng đón tiếp tất
cả trẻ đến với mình, dành thời gian quan tâm đến từng trẻ, từng nhóm, cả lớp. Biết
cung cấp cơ hội để tạo sự giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với nhau. Biết sắp xếp
lớp học theo cách khuyến khích trẻ hoạt động. Tạo cơ hội để phát triển tư duy,
phát triển các kỹ năng nhận thức xã hội, phát triển ngôn ngữ, hứng thú trong học
tập và khám phá thế giới xung quanh.
Nhận thức được điều đó tôi đã trao đổi và cùng thống nhất với giáo viên trong
lớp về kế hoạch, biện pháp trang trí xắp xếp tạo môi trường, các góc hoạt động
trong lớp phù hợp với diện tích lớp cũng như các đồ dùng đồ chơi trong lớp phù
hợp với tâm sinh lý trẻ, có tính thẩm mỹ cao và kích thích tính tích cực của trẻ.

Tận dụng những nguyên vật liệu để làm đồ dùng dạy học. Đổi mới cách trang trí
10


lớp tạo môi trường theo hướng mở phù hợp từng chủ đề, tạo cơ hội để trẻ hoạt
động trải nghiệm với đồ dùng trang trí để lĩnh hội kiến thức. Các đồ dùng, đồ
chơi, hình ảnh trang trí không dán cố định mà được bố trí trẻ có thể dễ dàng lấy sử
dụng theo ý thích, ý tưởng của trẻ. Cụ thể Mảng chủ đề, các góc mở, các góc hoạt
động, tất cả các giá đồ chơi vừa tầm của trẻ, các nguyên vật liệu để ở trạng thái
mở, dễ lấy, dễ cất. Trong đó có các sản phẩm do chính tay trẻ làm để gài vào làm
tranh trang trí cho góc đó, để kích thích tính chủ động sáng tạo của trẻ.
Trong giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, thì môi trường học tập có ý nghĩa vô
cùng quan trọng đối với việc học tập và tiếp thu kiến thức của trẻ. Trẻ em vốn rất
hiếu động, chúng tò mò mong muốn được khám phá tất cả mọi vật xung quanh
chúng. Những hình ảnh, những ấn tượng mà trẻ thu nhận được trong những năm
tháng tuổi thơ sẽ hằn sâu trong trí nhớ suốt cuộc đời của trẻ. Chính vì vậy tôi luôn
tâm niệm: Sẽ trang bị cho trẻ một thế giới tự nhiên, một môi trường học tập tốt
nhất ở ngay tại khu vực lớp và trường của trẻ.
Trước hết tôi làm đẹp môi trường lớp học từ cách bố trí, sắp xếp, xây dựng
các góc trong lớp, trưng bày đồ dùng, đồ chơi sao cho hấp dẫn đẹp mắt mà vẫn
gọn gàng ngăn nắp. Xây dựng các góc hoạt động khác nhau trong lớp nhằm tạo
điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ được nhiều hơn, hình
thức hoạt động phong phú, đa dạng hơn .Giúp trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới,
hoạt động với đồ vật và rèn luyện kỹ năng.
Trong lớp tôi đã bố trí các góc như sau: Góc yên tĩnh xa góc hoạt động ồn
ào
Ví dụ: Góc xây dựng và góc phân vai ở gần nhau và xa góc sách, góc xây
dựng tránh lối đi lại. Góc tạo hình gần nguồn nước, góc thiên nhiên ở ngoài hiên
Các góc có khoảng rộng, cách nhau hợp lý để bảo đảm an toàn và vận động
của trẻ. Tạo ranh giới giữa các góc hoạt động.

Ví dụ : Sử dụng giá dựng đồ chơi quay lại tạo thành ranh giới cho góc chơi.
Ranh giới ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản việc quan sát của
giáo viên
Thay đổi vị trí các góc sau mỗi chủ đề để tạo cảm giác mới lạ, kích thích
hứng thú của trẻ.
Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với nội dung từng chủ đề
đang thực hiện, tên góc rõ ràng để tích hợp lồng ghép chữ cái.
Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình” góc mở ở góc phân vai có thể đặt “
Siêu thị của bé” nhưng khi sang chủ đề “ thế giới thực vật” góc mở đó có thể đặt
“ Cửa hàng rau, quả sạch”..
- Trang trí góc trưng bày sản phẩm của trẻ: Tôi xắp xếp vị trí đủ rộng, dễ
nhìn để làm góc trưng bày sản phẩm của trẻ. Có hình ảnh minh hoạ ngộ nghĩnh,
tên gọi gần gũi, hấp dẫn trẻ VD: Họa sỹ tý hon, hoặc Ai khéo tay, bé thích bài
nào.
Tôi bố trí giá sách chủ yếu là sách vẽ con vật, cây cối, hoa lá, quả hạt …
Tranh ảnh vừa tầm với của trẻ để trẻ có thể xem và đọc sách ( có que chỉ cho việc
11


đọc sách ) Đọc sách theo từng chữ, từng dòng, tôi sắp xếp các hộp đựng vỏ cây
khô hoa lá ép khô, các loại hạt … Có ngắn nhãn mác và hình ảnh rõ ràng để trẻ
dễ nhận thấy, trẻ được chơi và làm được những sản phẩm từ những đồ chơi ấy.
Đối với tranh đều có chữ cái tương ứng ở dưới cũng được phân loại xếp
gọn gàng và dễ kiếm.
Khi trang trí lớp bao giờ tôi cũng chú ý tới những mảng tường lớn trong
góc chơi, hoặc những mảng trung tâm mà trẻ thường hoạt động để trang trí. Các
mảng này vừa được sử dụng để trang trí vừa được gắn những hình ảnh rất ngộ
nghĩnh, sinh động. Từ những nguyên vật liệu đơn giản, dễ kiếm tôi đã cắt, vẽ dán
trang trí những hình ảnh ngộ nghĩnh, có hiệu quả giáo dục. Những hình ảnh nổi
có kích cỡ lớn để trang hoàng cho lớp học của mình.

VD: Tôi chọn một góc sáng dễ quan sát, tôi làm một vườn hoa chữ cái từ
nhiều chất liệu, tạo thành bông hoa nổi hẳn lên trên bề mặt của tường. Bất cứ ai
bước vào lớp học cũng bị thu hút sự chú ý bởi vườn hoa này. Tôi nghĩ đây chính
là một loại phương tiện đồ dùng để cho trẻ được trải nghiệm, được khám phá, nó
sẽ hấp dẫn hơn nhiều các bức tranh vẽ mà trẻ vẫn thường được học. Ngoài ra các
mảng phụ tôi đã dùng để trang trí những hình ảnh theo từng chủ điểm cụ thể để
trẻ dược cảm nhận sự vật hiện tượng một cách tự nhiên. Tôi cũng sưu tầm các loại
vải vụn, cọng rơm khô, lá khô, hoa ép khô, vỏ cây khô để cùng trẻ làm tranh ảnh
cho tiết dạy. Sưu tầm các loại hạt, các loại vỏ trai ốc, hến sò ... để bổ xung cho giá
đồ chơi của trẻ
Khu vực ngoài hiên tôi xây dựng góc thiên nhiên là nơi dành cho các hoạt
động chăm sóc cây cối: Nhặt cỏ, bắt sâu, tưới nước, ngoài ra còn là nơi tìm đọc
các loại sách về thiên nhiên, các tranh ảnh về thế giới tự nhiên. Ở nơi đó có những
chậu hoa đua nở bốn mùa, có những hạt lạc, hạt đỗ ngày đêm đội đất, nhú mầm.
Ở chính nơi này các bé được đắm mình thực sự trong thế giới tự nhiên của trẻ,
khiến cho trẻ bị hấp dẫn bị thu hút từ đó trẻ đã có thể cảm nhận sự vật hiện tượng,
được trải nghiệm chúng một cách tự nhiên nhất.
Tất cả những điều đó như tạc vào tâm hồn trẻ cả một thế giới tự nhiên
sống động, tươi mát trong trẻo. Để trẻ đắm mình trong thế giới tự nhiên để trầm
trồ, ngắm nghía, thậm chí là đưa tay để sờ, để cảm nhận. Sự vui tươi, hứng khởi
đã lộ rõ trên khuôn mặt trẻ. Bởi chính cô giáo chúng đã mang đến cho chúng cả
một thế giới thiên nhiên, thế giới bạn bè đầy thân thiện.
Song song với môi trường trong lớp nhà trường chúng tôi đã trú trọng xây
dựng môi trường ngoài lớp học đó là ( Khu chơi phát triển vận (cột bóng rổ,
thang leo, xà đơn, xà kép, cầu thăng bằng, chui..); khu vực chơi với đồ chơi
ngoài trời (cầu trượt, đu quay, đu bay, bập bênh, nhà bóng…) khu vực chơi với
đất, cát, nước, đá, sỏi…; khu vực trẻ trồng rau, trồng hoa và chăm sóc cây cối,
khu“vườn cổ tích”; khu chơi trải nghiệm, khu chơi dân gian.
Theo tôi để sử dụng một cách có hiệu quả đòi hỏi người giáo viên nhóm
lớp phải luôn luôn sáng tạo trong việc tận dụng môi trường, trang trí nó, làm đẹp

nó, làm mới nó mỗi ngày để có sự đổi mới trong nội dung cho trẻ khám phá. Ví
dụ: Cũng là lối đi trong vườn, hôm nay tạo cho nó là đường đến khu du
12


lịch “Suối Tiên” với những trang trí “khu du lịch”, ngày mai lại là đường đến lễ
hội “Thỏ ngoan” với những trang trí “lễ hội”; Cũng là vườn cây cảnh, hôm nay
giáo viên hướng dẫn trẻ tưới nước cho cây với những dụng cụ vừa sức với trẻ,
ngày mai giáo viên lại hướng dẫn trẻ nhìn ngắm quan sát, phát hiện cây có gì mới
so với hôm qua, khuyến khich trẻ trang trí cho vườn cây đẹp hơn, mới lạ hơn với
những đồ dùng do cô chuẩn bị và trẻ lựa chọn… Như vậy, việc sử dụng môi
trường xung quanh vào chăm sóc giáo dục trẻ gắn liền với kế hoạch giáo dục của
từng giáo viên nhóm lớp. Mức độ sử dụng sáng tạo đến đâu lại đòi hỏi người lập
kế hoạch phải nghiên cứu kỹ, người duyệt kế hoạch phải gợi ý rộng để có sự đa
dạng trong các hoạt động sử dụng môi trường trong và ngoài lớp học.
Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là
thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong
công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt
động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn
diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp
và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển
thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ,
kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân
thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo
cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với
cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp
nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp,
yêu cô giáo và bạn bè hơn.( Có hình ảnh minh họa kèm theo)
Biện pháp 5: Làm và sử dụng đồ dùng đồ chơi.
Đồ chơi là người bạn không thể thiếu trong các trò chơi của trẻ, là những

đồ vật cụ thể giúp trẻ cầm, nắm dễ dàng…giúp trẻ tìm hiểu khám phá thế giới
xung quanh, làm quen với những đặc điểm, tính chất của nhiều đồ vật khác nhau,
biết được công dụng của chúng trong sinh hoạt và trong lao động của con người,
còn là phương tiện giúp trẻ phát hiện ra những mối quan hệ giữa người với người
trong xã hội và dần dần biết gia nhập vào những mối quan hệ đó. Đồ chơi còn có
tác dụng thúc đẩy, hình thành và phát triển các chức năng tâm lý, góp phần hình
thành nhân cách ở trẻ trong đó việc phát triển tình cảm thẩm mỹ.
Chơi là nhu cầu tự nhiên không thể thiếu đối với cuộc sống tinh thần đối
với mỗi đứa trẻ. Đồ chơi được lựa chọn đúng đắn sẽ thúc đẩy hoạt động trí tuệ
của trẻ em. Có những đồ chơi giúp phát triển các cơ quan thụ cảm, những đồ chơi
mô phỏng các đồ vật giúp trẻ nắm được hình dáng, cấu tạo, công dụng và phương
thức sử dụng. Có những đồ chơi thôi thúc trẻ tập nói, phát triển ngôn ngữ và làm
phong phú thêm vốn từ. Những đồ chơi lắp ráp hay phương tiện giao thông giúp
trẻ rèn luyện các thao tác trí tuệ như phân tích, tổng hợp, so sánh, phân loại,...làm
phát triển tư duy ở trẻ thơ một cách hoàn thiện.
Đặc biệt là những loại đồ dùng tự làm, luôn thực tế, sinh động và bám sát
với yêu cầu của các hoạt động nên chắc chắn sẽ hấp dẫn trẻ hơn so với những loại
13


đồ dùng mua sẵm. Hiểu được điều này nên tôi đã mang hết khả năng của mình để
làm ra những loại đồ dùng, đồ chơi phong phú, nhiều chủng loại. Tôi gom nhặt
những loại phế liệu như lọ nhựa, can nhựa, vải vụn, mùn cưa, lá cây, bìa, giấy các
loại, ống và chai tiếp nước, màu vẽ, vỏ thạch Từ những thứ tưởng chừng như vô
chi vô giác ấy nhưng bằng sự chịu khó, mầy mò, suy nghĩ: phải làm sao tạo cho
nó một vẻ đẹp, và thổi vào đó cái hồn để thu hút sự chú ý của trẻ..Ngoài ra tôi còn
tự làm đồ dùng phục vụ tiết dạy, các loại tranh ảnh, hình ảnh, các con vật, cây cỏ,
hoa lá ... Sưu tầm tranh có hình ảnh đẹp xử dụng trong việc cho trẻ KPMTXQ .
Tận dụng các hình ảnh ở lốc lịch, bìa, hoạ báo, ảnh cũ ... Vừa trang trí lớp vừa
làm đồ dùng đồ chơi .

Tôi để cho trẻ tự làm một sản phẩm như tranh vẽ về các con vật, cỏ cây
,hoa lá, hoặc các sản phẩm nặn những đồ vật xung quanh trẻ, các sản phẩm tạo
hình tranh từ những phế liệu, cô và trẻ cùng làm thể hiện vốn hiểu biết phong phú
của trẻ về MTXQ .
Với những đồ dùng, đồ chơi và tự làm khi tôi đưa vào sử dụng trong tiết
dạy tôi thấy trẻ rất hào hứng, hứng thú học, trẻ hiểu biết nhiều, quan sát rất tốt,
tìm rất nhanh các vật mẫu cô đưa ra, so sánh và phân loại cũng rất rõ ràng, ngôn
ngữ phát triển, Tư duy của trẻ cũng nhanh và chính xác hơn.Trong suốt một
khoảng thời gian cố gắng thì số lượng đồ dùng tương đối nhiều, phong phú đủ để
phục vụ cho các hoạt động,góp một phần không nhỏ làm lên sự thành công của
các tiết dạy.
Biện pháp 6: Ứng dụng c«ng nghệ th«ng tin trong đổi mới phương
pháp giảng dạy.
Đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ đòi hỏi người giáo viên
phải tích cực tìm tòi, học hỏi để luôn sáng tạo, đổi mới cách thức tổ chức các hoạt
động
nhằm tạo cơ hội tốt nhất để trẻ được tham gia vào các hoạt động, tiếp thu kiến
thức một cách chủ động giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể lực và trí thức. Với
những hình thức cho trẻ hoạt động như: Quan sát tranh vẽ, nghe hát, trẻ bắt chước
cô đã trở nên quá quen thuộc và làm trẻ chóng chán nên hiệu quả giờ dạy không
cao. Đối với trẻ cần phải có những điều mới lạ để thu hút sự tập trung chú ý của
trẻ. Trong khi đó công nghệ thông tin lại đang phát triển rất nhanh mà những ứng
dụng của nó rộng rải và thiết thực cho đời sống và thu hút sự tập trung chú ý của
trẻ. Chính vì vậy sử dụng công nghệ thông tin vào tổ chức hoạt động cho trẻ sẽ
tạo ra những điều mới lạ, kích thích sự tò mò, hứng thú của trẻ, hiệu quả của tiết
học sẽ cao hơn Tôi thường lựa chọn những đề tài và lựa chọn cách ứng dụng
CNTT một cách phù hợp để đổi mới phương pháp giảng dạy, kích thích sự chú ý,
hứng thú của trẻ vào mỗi hoạt động.
VD: Hoạt động: khám phá khoa học
Đối với những tiết dạy khó có thể cung cấp kiến thức cho trẻ theo cách

truyền thống thì giáo viên có thể sử dụng các băng, đĩa tư liệu. cắt phim, tìm hình
ảnh, phim trên mạng để tạo thành giáo án điện tử để dạy cho trẻ.
14


Lồng ghép âm thanh, hình ảnh sống động để tạo hứng thú.Vẽ, cắt tạo ra các
quy trình phát triển của con vật, sự vật, hiện tượng để giải thích cho trẻ hiểu. Xây
dựng các trò chơi ôn luyện.
Hoạt động: Làm quen với toán
Lập số, tạo nhóm số lượng tương ứng với chữ số, so sánh các nhóm đồ
dùng…Khi gíao viên tạo các nhóm số lượng trên máy, thì có nhiều hình ảnh
phong phú đa dạng có thể kết hợp âm thanh cho trẻ nghe và đếm. Tạo các hình
hình học
Trò chơi ứng dụng: Sắp xếp các nhóm số lượng, thêm bớt..
Hoạt động: Làm quen chữ cái.
Cắt các nét chữ, tạo chữ cái giúp trẻ tri giác tốt cấu tạo các chữ cái. Tìm
chữ trong từ, gắn hình ảnh. Cô tạo các ô chữ cho trẻ chơi lật ô chữ..
Hoạt động: Làm quen với văn học.
Với những bài thơ truyện không có hình ảnh, cô vẽ tạo các bức tranh thể
hiện nội dung để dạy cho trẻ. Khi dùng những câu truyện tranh sưu tầm thì cô sẽ
cần dùng hình ảnh, tạo hiệu ứng cho các nhân vật, lồng ghép âm thanh cho câu chuyện .
Thông qua những giờ học có áp dụng công nghệ thông tin và sử dụng các
bài giảng điện tử, vừa tiết kiệm được thời gian cho người giáo viên mầm non, vừa
tiết kiệm được chi phí cho nhà trường mà vẫn nâng cao được tính sinh động, hiệu
quả của giờ dạy.
Biện pháp 7: Phối hợp với phụ huynh trong công tác CSGD trẻ
Việc hình thành tích tích cực trong các hoạt động cho trẻ trong trường mầm
non là chưa thực sự đầy đủ bởi muốn hình thành hay giáo dục trẻ bất kì điều gì,
luôn cần phải có sự hợp tác, phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường. Chính
vì vậy việc tuyên truyền và hướng dẫn các bậc phụ huynh một số biện pháp để

cùng với giáo viên hình thành tính tích cực trong các hoạt động của trẻ là vô cùng
cần thiết và hiệu quả.
Trong các cuộc họp phụ huynh, chúng tôi luôn đề cập và giải thích tầm quan
trọng của việc phát huy tính chủ động, tích cực của trẻ tới các bậc phụ huynh, đề
nghị các bậc phụ huynh phối hợp cùng cô giáo để giúp trẻ phát huy tối đa tính độc
lập tự chủ của mình từ những việc nhỏ như vệ sinh cá nhân, đi giày dép, mặc
quần áo…qua việc trẻ được tự phục vụ bản thân, biết cách tự phục vụ bản thân trẻ
sẽ tự tin, mạnh dạn hơn trước nhiều tình huống trong cuộc sống.
Chúng tôi cũng trao đổi thường xuyên với phụ huynh những quan điểm và
biện pháp giáo dục của mình để phụ huynh có định hướng phối hợp giáo dục trẻ
tại gia đình sao cho có hệ thống và nhất quán. Ngoài ra, chúng tôi cũng thường
xuyên cập nhật thông tin về sự phát triển hay tiến bộ của trẻ tới phụ huynh để phụ
huynh chia sẻ phối hợp cùng giáo dục trẻ.
Nhờ thực hiện biện pháp này, phụ huynh lớp tôi đã chủ động hơn trong việc
phối hợp cùng cô phát huy tính tích cực hoạt động của trẻ. Các bậc phụ huynh
cũng tỏ ra đồng cảm, chia sẻ hơn với công việc của cô giáo và nhiều phụ huynh
15


đã chủ động ủng hộ cho lớp cả về vật chất và tinh thần, tạo điều kiện thuận lợi
cho việc chăm sóc giáo dục trẻ, phát huy tính tích cực hoạt động của trẻ trong lớp.
2.4. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Thực hiện phương pháp dạy học” Lấy trẻ làm trung tâm” trong thời gian
qua đã đem lại kết quả và chuyển biến tốt trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ cụ
thể:
* Víi trÎ:
Trẻ có cơ hội được tìm tòi khám phá phát huy năng lực sẵn có của mình, trẻ
được hoạt động một cách thoải mái ở các góc chơi, kích thích sự tò mò, ham hiểu
biết của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động với các nguyên liệu sẵn có. Trẻ
tích cực, chủ động tham gia các hoạt động, làm việc theo nhóm để được trải

nghiệm, trao đổi, chia sẻ và trình bày ý kiến của mình; biết suy nghĩ và vận dụng
những điều đã học vào thực tế cuộc sống, giải quyết các tình huống mà trẻ gặp
phải Từ đó, trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực, chủ động, tư duy, sáng tạo, thích thú tìm
tòi, khám phá trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục ở trường, ở lớp.
Trẻ có nề nếp tốt trong các hoạt động.
(Bảng khảo sát cuối năm – Tháng 3)
Nội dung
Tổng
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
số
SL
%
SL %
SL
%
S
%
cháu
L
Khả năng tập trung chú ý và 38
17
45
14 37
7
18
0
0

nắm được kiến thức, kỹ năng
trong giờ học.
Trẻ mạnh dạn, tích cực
17
45
14 37
7
18
0
0
tham gia các hoạt động
Trẻ biết cách giải quyết các
14
37
16 42
8
21
0
0
tình huống.
* Về giáo viên:
- Biết lựa chọn nội dung, xây dựng kế hoạch phù hợp với độ tuổi. Giáo
viên có khả năng tự thiết kế kế hoạch giảng dạy để dạy trẻ đạt kết quả tốt nhất.
Căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ để xác định mục
tiêu, nội dung cụ thể trong từng hoạt động và đảm bảo tốt mục tiêu giáo dục đề ra.
- Nắm vững phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm, tự tin khi thực
hiện các hoạt động CSGD. Biết cách tiếp cận giáo dục cá nhân và nhóm giữa hoạt
động chung và hoạt động góc, tăng cường giao tiếp giữa cô và trẻ. Giáo viên linh
hoạt, sáng tạo không bị gò bó khi tổ chức các hoạt động cho trẻ nhất là hoạt động
chung có mục đích học tập và hoạt động góc, giáo viên có thể sử dụng tối đa

nguồn nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương, để làm phong phú các hoạt động của
trẻ. Sáng tạo trong xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch. Biết theo dõi và đánh
giá giá trẻ hướng vào trẻ, trên sự tiến bộ của trẻ..

16


- Biết cách sắp xếp, tạo môi trường trong lớp phù hợp chủ đề, với độ tuổi.
Môi trường bên trong và bên ngoài nhóm lớp được đầu tư, bố trí, khai thác sử
dụng có hiệu quả. Đặc biệt sự sáng tạo trong việc thiết kế môi trường giáo dục từ
các nguyên vật liệu sẵn có của địa phương. Tạo cho trẻ có nhiều cơ hội học tập.
- Được nhà trường và đồng nghiệp tin tưởng, đánh giá cao, học sinh, phụ
huynh yêu quý, kính trọng.
- Đặc biệt trong năm học: 2017 - 2018. Tham gia hội thi” Xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” Lớp đạt giải nhất cấp Trường. Giải Nhì
cấp Huyện. Bản thân tham gia tổ chức Hoạt động ngoài trời lấy trẻ làm trung tâm
dự thi cấp Huyện.
2. Đèi víi phô huynh.
- Các bậc phụ huynh có nhận thức sâu sắc về chương trình GDMN, luôn có
sự phối hợp với giáo viên trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Phụ huynh cảm
thấy vui với thành công của trẻ, tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường,Tin
tưởng gửi con vào nhà trường, quan tâm đến chương trình học của trẻ và có nhu
cầu học tập. Nhiệt tình sưu tầm ủng hộ nhà trường đồ dùng, đồ chơi sẵn có ở địa
phương, đóng góp kinh phí tạo môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học phong
phú.
* Khả năng ứng dụng của đề tài:
Đề tài "Một số biện pháp giáo dục theo quan điểm: Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm” ở trường Mầm non. Qua việc thực hiện các biện pháp đã đạt được một
số kết quả như trên. Với mong muốn các biện pháp này được áp dụng sâu rộng
trong mỗi giáo viên, trong trường Mầm non Xuân Phú trong những năm tiếp theo.

III: PHẦN KẾT LUẬN
3.1. Kết luận:
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là một quan điểm giáo dục tiến bộ về vị trí
của trẻ em và vai trò của giáo viên. Nó góp phần định hướng cho quá trình hoạt
động và xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non. Chương trình giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm
17


và khả năng của trẻ. Chương trình này sẽ tạo cơ hội cho trẻ được phát triển toàn
diện, không chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn,
phát triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ. Chương trình không chỉ
quan tâm tới trẻ "học được cái gì" mà còn chú trọng "học như thế nào", tức là cho
trẻ những trải nghiệm học tập tích cực để phát triển đam mê ham học hỏi của trẻ
và khả năng tự học. Để đạt được điều này, giáo viên cần nắm được hứng thú, nhu
cầu, trình độ, khả năng của từng trẻ trong lớp, trên cơ sở đó lựa chọn được nội
dung, phương pháp phù hợp với từng nhóm, từng cá nhân trẻ. “Mỗi đứa trẻ là
một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em
có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành
công”.
Đội ngũ giáo viên là lực lượng thực hiện các mục tiêu giáo dục, giữ vai trò
quan trọng, quyết định chất lượng và hiệu quả giáo dục. Những biện pháp trên
qua quá trình tổ chức thực hiện giúp giáo viên thích ứng với những nhiệm vụ đa
dạng, phức tạp trong quá trình giáo dục trẻ. Nhằm hệ thống hóa kiến thức về
phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng toàn diện cho trẻ, từ đó có những kỹ
năng ứng xử linh hoạt với các tình huống sư phạm. Giáo viên linh hoạt trong việc
tổ chức các hoạt động và phối hợp hợp lý các phương pháp để nâng cao hiệu quả
GD.Trẻ được trải nghiệm nhiều, chủ động, tự giác, tích cực tìm tòi, khám phá…
Như vậy việc tổ chức thực hiện phương pháp dạy học” Lấy trẻ làm trung

tâm” là hết sức quan trọng và cấp thiết. Chỉ có khi tiếp cận được phương pháp dạy
học mới kết hợp với phương pháp dạy học truyền thống tiên tiến tạo ra một bước
chuyển biến mới về chất lượng giảng dạy nhất là đối với chương trình giáo dục
mầm non hiện nay.
3.2 Kiến nghị:
* Đối với Sở, Phòng giáo dục:
- Tiếp tục tăng cường mở các lớp tập huấn chuyên đề, tăng cường các giờ
thực hành chuyên đề, tăng số lượng giáo viên tham dự chuyên đề.
* Đối với nhà trường:
- Tiếp tục làm tốt công tác tham mưu, xã hội hóa để tạo môi trường ngoài
lớp đa dạng, phong phú, các góc cho trẻ được trải nghiệm các giác quan.
* Đối với đội ngũ giáo viên của trường
Thực hiện nghiêm túc chương trình.Tự học tự bồi dưỡng về chuyên môn
nghiệp vụ, năng lực sư phạm..và các lĩnh vực khác phải biết tự đổi mới chính
mình cho phù hợp với yêu cầu ngày càng cao của xã hội.
Trên đây là“"Một số biện pháp giáo dục theo quan điểm: Giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm” mà tôi đã áp dụng mang lại hiệu quả. Rất mong các cấp quản lí
bổ xung, góp ý cho tôi để làm phong phú thêm những kinh nghiệm trong công tác
dạy.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA

Thanh hóa, ngày 25 tháng 05 năm 2018
18


THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi cam đoan đây là SKKN của tôi viết không
sao chép nội dung của người khác.

Trương Thị Huyền

Võ Thị Thúy

TÀI LIỆU THAM KHẢO
19


STT

Chức danh khoa học

1

Nguyễn Thị Cẩm Bích

2

TS: Lê Thu Hương
TS: Lê Thị Ánh Tuyết

3

4
5

TS: Lê Thu Hương
TS: Lê Thị Ánh Tuyết

Tên tài liệu

Nhà xuất bản

- Tài liệu bồi dưỡng
thường
xuyên
Module. MN 20: Nhà xuất bản
Phương pháp dạy Hà Nội.
học tích cực trong
giáo dục MN
- Hướng dẫn thực
hiện chương trình Nhà xuất bản
giáo dục mầm non
giáo dục.
(Các độ tuổi).
Tài liệu tập huấn bồi
dưỡng hè CBQL và
GVMN năm học
2017 – 2018
Một số định hướng
đổi
mới
trong Vụ GDMN.
chương trình Giáo
dục MN
Tập san.Mạng, Itenet

20

Năm sản
xuất

2009

2009

2017
Chiến lược
MN từ 2001
đến 2002 và
2020


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH
GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP
CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Trương Thị Huyền
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên – Trường Mầm non Xuân Phú

TT

Tên đề tài SKKN

1.

Ứng dụng CNTT gây hứng thú
cho trẻ vào hoạt động làm quen
với văn học.

Một số kinh nghiệm nâng cao
chất lượng dạy trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi đọc thơ diễn cảm
Một số biện pháp giáo dục theo
quan điểm: Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm

2.

3.

Cấp đánh giá
xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh...)
HĐKHGD
Huyện Thọ
Xuân
HĐKHGD
Huyện Thọ
Xuân
HĐKHGD
Huyện Thọ
Xuân

Kết quả
đánh giá
Năm học
xếp loại đánh giá xếp
(A, B,

loại
hoặc C)
C
2015- 2016

C

2016- 2017

A

2017-2018

* Liệt kê tên đề tài theo thứ tự năm học, kể từ khi tác giả được tuyển dụng vào
Ngành cho đến thời điểm hiện tại.

21


22