Thực hiện chính sách bình đẳng giới từ thực tiễn quận bình tân, thành phố hồ chí minh ( Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
_____________

ĐỖ THỊ THU CÚC

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BÌNH ĐẲNG GIỚI TỪ THỰC TIỄN
QUẬN BÌNH TÂN, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CƠNG

HÀ NỘI - 2018


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
_____________

ĐỖ THỊ THU CÚC

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BÌNH ĐẲNG GIỚI TỪ THỰC TIỄN
QUẬN BÌNH TÂN, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chun ngành : Chính sách cơng
Mã số

: 8340402

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CƠNG

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. PHẠM HỮU NGHỊ

HÀ NỘI - 2018


LỜI CẢM ƠN
Trong khoảng thời gian tôi được học tập và hồn thành luận văn này, tơi
đã nhận được sự quan tâm, hướng dẫn tận tình của q thầy, cơ giáo đã trực
tiếp giảng dạy tại Học viện Khoa học xã hội. Với tinh thần trách nhiệm, sự tận
tụy và bề dày kinh nghiệm đã truyền đạt cho tôi và các bạn học viên những
kiến thức hữu tích, giúp học viên được tiếp cận những vấn đề thực tiễn và đặc
biệt là rèn luyện những kỹ năng phân tích, tổng hợp, luận biện, qua đó đã giúp
tơi nhận ra bản thân cần phải cố gắng, nổ lực học hỏi, nghiên cứu nhiều hơn
nữa để vững bước với những kiến thức mà thầy cơ đã truyền đạt, góp phần
phục vụ tốt công tác chuyên môn được phân công tại cơ quan, đơn vị.
Bằng tấm lịng chân thành, tơi xin tri ân đối với Phó Giáo sƣ, Tiến sĩ
Phạm Hữu Nghị đã ln tích cực, hỗ trợ và hướng dẫn cho tơi về những vấn
đề cơ bản, cốt lõi cũng như về hình thức và nội dung cần thể hiện trong luận
văn, đảm bảo tính khoa học và logic tổng thể các vấn đề cần trình bày, giúp
tơi hồn thành luận văn như mong muốn.
Tôi gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc, lãnh đạo và các phịng ban
chun mơn Học viên Khoa học xã hội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tơi học
tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn tốt nghiệp.
Trân trọng cảm ơn.


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của luận văn ................................................................................................ 1

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................... 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 5
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ................................................................. 5
7. Kết cấu của luận văn .......................................................................................................... 7
1.1. Các khái niệm bình đẳng giới và chính sách bình đẳng giới .......................................... 8
1.1.1. Khái niệm bình đẳng giới ............................................................................................ 8
1.1.2. Khái niệm thực hiện chính sách bình đẳng giới..................................................... 11
1.4. Các cơng cụ thực hiện chính sách bình đẳng giới......................................................... 16
1.5.1. Năng lực thực hiện chính sách ............................................................................... 17
1.5.2. Đặc điểm của đối tượng thụ hưởng chính sách...................................................... 18
Chương 2 ............................................................................................................................. 20
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BÌNH ĐẲNG GIỚI ................................... 20
TẠI BÌNH TÂN ................................................................................................................... 20
2.1. Tình hình các bước thực hiện chính sách bình đẳng giới ở Quận Bình Tân, Thành phố
Hồ Chí Minh ........................................................................................................................ 20
Như đã trình bày ở Mục 1.3, thực hiện chính sách bình đẳng giới nói chung gồm 4 bước cơ
bản: (1) hình thành kế hoạch thực hiện chính sách; (2) tổ chức thực hiện; (3) đánh giá quá
trình tổ chức thực hiện; (4) kiến nghị điều chỉnh chính sách bình đẳng giới. Ở nội dung
này, tác giả luận văn tập trung phân tích tình hình các bước thực hiện chính sách bình đẳng
giới ở Quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh. ................................................................ 20
2.3.2. Thực trạng đặc điểm của đối tượng thụ hưởng chính sách .................................... 43
2.4. Đánh giá chung về thực hiện chính sách bình đẳng giới tại quận Bình Tân ................ 45
2.4.1. Mặt được ................................................................................................................ 45


4.4.2. Mặt hạn chế ............................................................................................................ 47
2.5. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................................................. 49
Tiểu kết chương 2. ............................................................................................................... 51
Chương 3 ............................................................................................................................. 52
ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY THỰC HIỆN ............................................ 52

CHÍNH SÁCH BÌNH ĐẲNG GIỚI TỪ THỰC TIỄN QUẬN BÌNH TÂN, ...................... 52
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............................................................................................ 52
3.1. Định hướng thúc đẩy thực hiện chính sách bình đẳng giới và nâng cao hiệu quả việc
thực hiện chính sách bình đẳng giới .................................................................................... 52
3.2. Các giải pháp thúc đẩy thực hiện chính sách bình đẳng giới tại quận Bình Tân .......... 53
3.2.1. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục các vấn đề về bình đẳng giới .......... 53
3.2.2. Hỗ trợ cán bộ Hội phụ nữ ...................................................................................... 55
3.2.4. Tăng cường vai trò phản biện của Hội liên hiệp phụ nữ Quận .............................. 57
3.2.5. Một số kiến nghị cụ thể.......................................................................................... 58
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................
PHỤ LỤC ................................................................................................................................
PHỤ LỤC 1: PHIẾU KHẢO SÁT ..........................................................................................
PHỤ LỤC 2: CÂU HỎI PHỎNG VẤN ..................................................................................
PHỤ LỤC 3: ............................................................................................................................
ĐẶC ĐIỂM ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT .................................................................................
PHỤ LỤC 4: ............................................................................................................................
TÓM TẮT KẾT QUẢ PHỎNG VẤN SÂU ............................................................................


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2 1. Số lượng cán bộ nữ thuộc khối Đảng ....................................................... 24
Bảng 2 2. Số lượng nữ tham gia Hội đồng nhân dân Quận và Phường .................... 25
Bảng 2 3. Số lượng nữ trung bình trong Hội đồng nhân dân của cả nước................ 25
Bảng 2 4. Số lượng nữ trong cơ quan nhà nước ....................................................... 26
Bảng 2 5. Tỷ số giới tính khi sinh ............................................................................. 28
Bảng 2 6. Tình hình sử dụng cơng cụ tun truyền .................................................. 30
Bảng 2 7. Thực trạng năng lực tuyên truyền, phổ biến ............................................. 36
Bảng 2 8. Năng lực xây dựng kế hoạch triển khai .................................................... 38
Bảng 2 9. Năng lực phối thực hiện .......................................................................... 39
Bảng 2 10. Năng lực duy trì việc thực hiện chính sách ............................................ 42

BIểu đồ 2 1. Số vụ bạo lực gia đình của Quận Bình ................................................. 29


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của luận văn
Từ góc độ nguồn nhân lực xã hội, thực hiện bình đẳng giới là góp phần
giải phóng và cải thiện chất lượng của gần một nửa lao động của xã hội. Về
mặt phát triển bền vững kinh tế - xã hội, thực hiện bình đẳng giới là một trong
những yếu tố, điều kiện thể hiện sự tiến bộ của xã hội. Nhận thấy được vai trị
quan trọng của bình đẳng giới trong sự nghiệp xây dựng đất nước, ngày
27/4/2007, Bộ Chính trị (khố X) đã ban hành Nghị quyết 11-NQ/TW về
công tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Nghị quyết này một lần nữa thể hiện sự quan tâm thường xuyên, xuyên suốt
và sâu sắc của tồn bộ hệ thống chính trị đối với cơng tác bình đẳng giới.
Thực hiện Nghị quyết 11-NQ/TW, Ban Thường vụ Thành ủy Thành phố Hồ
Chí Minh ban hành Chương trình hành động số 31-CTr/TU về thực hiện Nghị
quyết 11-NQ/TW của Bộ Chính trị về cơng tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nhằm đảm bảo tính thống nhất trong cơng
tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện bình đẳng từ Trung ương tới địa phương.
Với phạm vi của Quận Bình Tân, Ban Chấp hành Đảng bộ Quận đã xác
định “Phát huy vai trò, tiềm năng của phụ nữ trong sự nghiệp cơng nghiệp
hố, hiện đại hóa, xây dựng, bảo vệ và phát triển Quận, nâng cao địa vị phụ
nữ, thực hiện bình đẳng giới trên mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã
hội là một trong những nhiệm vụ và mục tiêu quan trọng của Đảng bộ, chính
quyền và nhân dân Quận trong thời kỳ mới”, qua đó đã quan tâm lãnh đạo,
chỉ đạo về công tác phụ nữ; đề ra các chủ trương, giải pháp cụ thể nâng cao
trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ và công tác quy hoạch, đào tạo cán
bộ nữ nhằm tạo điều kiện để phụ nữ thực hiện việc bình đẳng giới [23].

1


Việc tổ chức thực hiện chính sách bình đẳng giới của Quận Bình Tân
trong thời gian qua có nhiều ưu điểm. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Quận ủy
trong việc tổ chức, quán triệt, tuyên truyền triển khai thực hiện kịp thời và
nhất quán. Công tác triển khai ở tất cả các cấp chính quyền, các ngành, Mặt
trận Tổ quốc và các đoàn thể được tổ chức thực hiện một cách chặt chẽ và
hiệu quả. Vai trò của Hội liên hiệp phụ nữ Quận và cơ sở cũng được thể hiện
hết sức tích cực và có trọng tâm.
Thế nhưng, việc thực hiện chính sách bình đẳng giới ở Quận Bình Tân
vẫn cịn những hạn chế nhất định, trong đó chưa phát huy hết tính chủ động
trong việc tham mưu đề xuất của tổ chức Hội phụ nữ đối với cấp ủy Đảng,
chính quyền ở một vài cơ sở Hội. Cụ thể, chi hội trưởng phụ nữ chưa chủ
động tham mưu đề xuất và tranh thủ sự lãnh đạo của cấp ủy chi bộ khu phố
nên chưa tạo được sự quan tâm của chi ủy, nhất là việc tạo điều kiện để tổ
trưởng phụ nữ tham gia tổ trưởng, tổ phó dân phố, tỷ lệ này vẫn cịn thấp.
Việc tham gia thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, thực hiện chức năng giám sát,
phản biện xã hội còn khá lúng túng và đơi lúc chưa kịp thời.
Nói cách khác, cơng tác thực hiện chính sách bình đẳng giới ở Quận
Bình Tân vẫn cịn nhiều việc cần tiếp tục hồn thiện để làm cho chính sách
bình đẳng giới thực sự trở thành động lực thật sự thúc đẩy việc thực hiện các
mục tiêu chiến lược quốc gia về bình đẳng giới của Quận. Với mong muốn
như vậy, tác giả nhận thấy việc tiếp tục nghiên cứu về thực hiện chính sách
bình đẳng giới là cần thiết nên đã lựa chọn đề tài: “Thực hiện chính sách bình
đẳng giới từ thực tiễn quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh” làm luận văn
thạc sĩ chun ngành chính sách cơng.
2. Tình hình nghiên cứu của luận văn

2

Việc thực hiện chính sách Bình đẳng giới là một chủ đề quan trọng, và
nhận được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu. Tuy nhiên, phần lớn các
nghiên cứu tập trung vào nghiên cứu bình đẳng giới hơn là thực hiện chính
sách bình đẳng giới.
Về bình đẳng giới, có thể kể ra một số cơng trình nghiên cứu. Tác giả Lê
Thị Quý [24] với nghiên cứu “Bình Đẳng giới ở Việt Nam hiện nay”. Nghiên
cứu tập trung làm rõ khái niệm về bình đẳng giới, đồng thời tác giả phân tích
những thành tựu và thách thức về bình đẳng giới ở Việt Nam. Tác giả Phạm Thị
Tuyết [32] có nghiên cứu “Bình đẳng giới trong giáo dục ở Trà Vinh, Thực trạng
và giải pháp”. Nghiên cứu này tập trung phân tích bình đẳng giới trong một lĩnh
vực cụ thể gắn với một địa bàn cụ thể là giáo dục ở tỉnh Trà Vinh.Tương tự với
đề tài này, tác giả Mạc Thị Cẩm Tú [31] có nghiên cứu “Bình đẳng giới trong
giáo dục ở Thành phố Hồ Chí Minh - Thực trạng và giải pháp”.
Tác giả Nguyễn Lệ Thu [30] có nghiên cứu “Bình đẳng giới trong lao
động gia đình dân tộc thiểu số miền núi phía bắc Việt Nam hiện nay”. Tác giả
đã đưa ra cơ sở lý thuyết khá tồn diện về bình đẳng giới và áp dụng vào thực
tiễn để tìm hiểu, đánh giá vấn đề bình đẳng giới ở một số tỉnh miền núi phía
Bắc Việt Nam hiện nay, nhưng trong lĩnh vực lao động gia đình. Nghiên cứu
có giá trị tham khảo rất lớn cho luận văn này.
Ngồi ra cịn có thể kể ra một số nghiên cứu khác. Các tác giả Đỗ Thị
Bình, Lê Ngọc Van và Nguyễn Linh Khiếu [4] có nghiên cứu Gia đình Viẹt
Nam và nguời phụ nữ trong gia đình thời kỳ cơng nghiẹp hóa, hiẹn đại hóa đất
nuớc. Trần Thị Minh Đức [9] có nghiên cứu “Định kiến và phân biẹt đối xử
theo giới: l thuyết và thực tiễn”. Phạm Thị Ngọc Anh [2] có nghiên cứu “Vai
trị giới và luợng hóa giá trị lao đọng gia đình”. Tác giả Nguyễn Thị Ngân, có
nghiên cứu “Thực hiẹn quan điểm của Đảng và chính sách của Nhà nuớc về
3

bình đẳng giới” [13] và “Chủ truong của Đảng, Nhà nuớc về giải phóng phụ
nữ và bình đẳng giới ở Viẹt Nam” [14]. Ngồi ra cịn có Báo cáo phát triển
thế giới 2012: Bình đẳng giới và phát triển” của Ngân hàng thế giới [15].
Một cơng trình nghiên cứu có uy tín khác là Báo cáo nghiên cứu hướng
tới bình đẳng giới ở Việt Nam do cơ quan Liện hợp quốc về Bình đẳng giới
và Trao quyền cho phụ nữ chủ trì biên soạn. Báo cáo xem xét, đánh giá vấn
đề bình đẳng giới ở Việt Nam trong phát triển và tăng trưởng kinh tế. Từ đó
đưa ra những khuyến nghị chính sách giúp hồn thiện hơn, làm tốt hơn vấn đề
bình đẳng giới tại Việt Nam. Nghiên cứu này giúp tác giả Luận văn nhìn nhận
ra được tình hình bình đẳng giới nói chung, nhưng lại thiếu hẳn nội dung
chuyên sâu về thực hiện chính sách này.
Một nghiên cứu khác liên quan trực tiếp đến bình đẳng giới tại Thành
phố Hồ Chí Minh là đề tài: “Bình đẳng giới trên địa bàn Thành phố Hồ Chí
Minh: Thực trạng và giải pháp” do Nguyễn Thị Hà (2014) làm chủ nhiệm đề
tài. Đề tài nghiên cứu, đánh giá thực trạng bình đẳng giới ở một số lĩnh vực
như giáo dục, y tế, văn hố trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh. Đây cũng là nguồn
tài liệu tham khảo có giá trị, giúp nhìn ra được bức tranh tổng thể về bình
đẳng giới ở Việt Nam. Tuy nhiên, vấn đề thực hiện chính sách vẫn chưa được
đề cập trong nghiên cứu này.
Tóm lại, có nhiều nghiên cứu về bình đẳng giới những chưa có nghiên
cứu vào về thực hiện chính sách bình đẳng giới tại Quận Bình Tân, Thành phố
Hồ Chí Minh, cho nên đề tài này vẫn còn mới và cần tiếp tục nghiên cứu.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở làm sáng tỏ những vấn đề l
luận về thực hiện chính sách bình đẳng giới và phân tích, đánh giá việc thực

4

hiện chính sách bình đẳng giới ở Quận Bình Tân để từ đó đề xuất một số giải
pháp thúc đẩy thực hiện chính sách bình đẳng giới tại Quận Bình Tân, Thành
phố Hồ Chí Minh.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động tổ chức thực hiện chính
sách bình đẳng giới ở Quận Bình Tân.
Phạm vi nghiên cứu về nội dung: Hoạt động tổ chức thực hiện chính
sách bình đẳng giới ở Quận Bình Tân.
Phạm vi về thời gian:
- Thời gian thu thập số liệu thứ cấp từ năm 2015 đến 2017.
- Thời gian thực hiện khảo sát bảng câu hỏi và phỏng vấn sâu: Từ tháng
12/2017 đến tháng 1/2018.
Phạm vi về khơng gian: Ở Quận Bình Tân thuộc Thành phố Hồ Chí Minh.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, tác giả tập trung sử dụng 03 phương pháp chính:
Thứ nhất là phương pháp thu thập số liệu thứ cấp. Ở phương pháp này,
tác giả thu thập số liệu sẵn có từ các bài báo, sách chuyên khảo, nghiên cứu,
và báo cáo có liên quan đến đề tài. Trong những tài liệu thứ cấp này, tác giả
sử dụng 03 Báo cáo chính để thu thập nhiều số liệu quan trọng về thực hiện
chính sách bình đẳng giới ở Quận Bình Tân, bao gồm: Báo cáo số 562/BCUBND của Ủy ban nhân dân Quận Bình Tân ngày 21 tháng 12 năm 2015 về
tổng kết 05 năm triển khai thực hiện Chiến lược, Chương trình quốc gia về
bình đẳng giới, vì sự tiến bộ phụ nữ giai đoạn 2011-2015 và Kế hoạch giai
đoạn 2016-2020 trên địa bàn quận Bình Tân; Báo cáo về tổng kết thực hiện
Nghị quyết Trung ương 3 (Khoá VIII) về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh

5


cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước; Báo cáo về tổng kết 10 năm thực
hiện Nghị quyết 11-NQ/TW, ngày 27/4/2007 của Bộ Chính trị khố X về

cơng tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước;
Báo cáo về tổng kết 10 năm thực hiện Luật Bình đẳng giới trên địa bàn Quận
giai đoạn 2007-2017.
Thứ hai là phương pháp phỏng vấn sâu. Tác giả tiến hành phỏng vấn sâu
một số đối tượng có liên quan đến việc thực hiện chính sách như: đảng, chính
quyền và Hội Liên hiệp Phụ nữ. Ở cơ quan Đảng, tác giả lựa chọn 03 đối
tượng là Bí thư Quận ủy và 02 đồng chí Quận ủy viên. Ở cơ quan chính
quyền, tác giả chọn phỏng vấn 5 cán bộ phường phụ trách về cơng tác bình
đẳng giới. Ở Hội liên hiệp phụ nữ, tác giả khảo sát 1 cán bộ ở Hội phụ nữ
Quận, 6 cán bộ ở chi hội phụ nữ phường.
Thứ ba là phương pháp khảo sát bằng bảng câu hỏi. Tác giả tiến hành
xây dựng bảng câu hỏi khảo sát và tiến hành khảo sát trên 03 nhóm đối tượng
là Đảng, chính quyền và đồn thể theo phương pháp lựa chọn xác xuất ngẫu
nhiên thuận tiện. Số phiếu phát ra là 400 phiếu, trong đó Đảng 80 phiếu, chính
quyền 80 phiếu và Hội liên hiệp phụ nữ 240 phiếu. Số phiếu thu về là 390
phiếu. Số phiếu hợp lệ là 380 phiếu.Trong đó, khảo sát các Quận ủy viên và
Đảng ủy viên là 75 phiếu. Lãnh đạo phường, cán bộ phụ trách công tác phụ
nữ là 75 phiếu. Hội Liên hiệp Phụ nữ là 230 phiếu. Kết quả khảo sát được xử
lý bằng phần mềm SPSS, 20.0. Số liệu chủ yếu được tính theo đơn vị % ở
từng mục câu hỏi.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Về mặt lý luận, đề tài góp phần làm phong phú thêm lý thuyết về thực
hiện chính sách ở một lĩnh vực cụ thể là bình đẳng giới. Chẳng hạn như
khái niệm thực hiện chính sách bình đẳng giới và lý thuyết về đánh giá thực
hiện chính sách bình đẳng giới.
6


Luận văn đầy đủ ở file:Luận văn Full