sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường

Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Chúng ta đang sống trong thế kỉ 21, thế kỉ của sự phát triển vượt bậc về khoa
học kĩ thuật. Đất nước Việt Nam ta cũng đang trên đà hội nhập, đổi mới và phát
triển từng ngày. Cùng với các lĩnh vực khác, nền kinh tế nước ta đang tăng trưởng
mạnh mẽ, chất lượng cuộc sống ngày càng được nâng cao, nhu cầu xã hội ngày
càng phát triển. Đây cũng là lúc mà vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường
được Đảng và Nhà nước ta nói riêng cũng như thế giới nói chung đặc biệt quan
tâm.
Qua những khảo sát thực tế gần đây của các nhà khoa học và các nhà nghiên
cứu về môi trường cho thấy Môi trường đã thực sự lên tiếng, cảnh báo đối với
toàn nhân loại.
Năm học 2017 – 2018 là năm tiếp tục thực hiện mạnh mẽ phong trào xây
dựng “Trường học thân thiện – Học sinh tích cực ” đang được triển khai thực
hiện rộng khắp trong toàn ngành. Hơn lúc nào hết, việc giáo dục cho học sinh có
những hiểu biết về môi trường và hình thành ở các em ý thức, kĩ năng về bảo vệ
môi trường trong lúc này là thật sự cần thiết và cấp bách. Vừa qua Bộ Giáo dục
đã tổ chức các chuyên đề về thực hiện dạy học lồng ghép, tích hợp giáo dục bảo
vệ môi trường vào các môn học, nhà trường cũng đã triển khai đến từng giáo
viên. Đó cũng là một trong những nội dung không thể thiếu trong kế hoạch xây
dựng “Trường học thân thiện - Học sinh tích cực ” của ngành ta.
Từ thực tế trên, làm thế nào để nâng cao hiệu quả giáo dục môi trường ở bậc
Tiểu học đó là vấn đề đang được Ban Giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm các trường
đặc biệt quan tâm.
Là một giáo viên dạy lớp nhiều năm, tôi nhận thấy rằng, bên cạnh việc giúp
học sinh khám phá các tri thức về toán học, về tự nhiên xã hội cũng như cách ứng
xử theo các chuẩn mực đạo đức thì việc kết hợp giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cũng là nền tảng cho việc đào tạo các em trở thành những công dân có ích

Người thực hiện:

Trang 1


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

cho xã hội. Đó là trách nhiệm của giáo viên chúng ta, những người đang làm công
tác giáo dục.
Bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm lớp 4 trực tiếp làm công tác giảng dạy,
được gần gũi các em hằng ngày là cơ hội tốt để tôi giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh lớp của mình. Qua các hoạt động giáo dục tại trường, tôi
mạnh dạn chọn đề tài : “Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2” với hi vọng sẽ đóng góp
được ít nhiều trong công tác giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 4 nói
riêng, học sinh tiểu học nói chung.
2. Mục đích của đề tài
- Giúp nhận biết thực trạng môi trường ở Việt Nam, địa phương và việc giáo
dục ý thức bảo vệ môi trường ở trưởng Tiểu học hiện nay.
- Đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học
sinh.
- Đưa ra các giải pháp giáo dục bảo vệ môi trường nhằm làm cho các em
hiểu, hình thành và phát triển ở các em thói quen, hành vi ứng xử văn minh, lịch
sự và thân thiện với môi trường. Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, những xúc cảm,
xây dựng cái thiện và hình thành thói quen, kĩ năng sống bảo vệ môi trườngcho
các em. Yêu thích những việc làm bảo vệ môi trường một cách thoải mái và tự
nguyện.
3. Nhiệm vụ của đề tài
- Nghiên cứu sách giáo khoa các môn học, bài học có tích hợp, lồng ghép

giáo dục bảo vệ môi trường.
- Tìm hiểu các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có tác dụng nâng cao ý
thức, rèn luyện thói quen bảo vệ môi trường cho học sinh.
- Tìm hiểu thực trạng giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 4 trong
trường Tiểu học, những khó khăn của giáo viên và học sinh trong hoạt động.
4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Người thực hiện:

Trang 2


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu, lí luận.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
- Phương pháp điều tra, khảo sát, thực nghiệm.
- Phương pháp luyện tập, thực hành.
- Phương pháp kiểm tra đánh giá.
5. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài này tôi đã nghiên cứu và áp dụng qua thực tế giáo dục ý thức bảo vệ
mội trường cho học sinh lớp 4 trường Tiểu học Bình Hòa 2.
Mức độ hiểu biết cũng như ý thức hiểu biết về môi trường và những hành
động bảo vệ môi trường của học sinh.
6. Đối tượng nghiên cứu
Học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2 là lớp tôi chủ nhiệm và trực
tiếp giảng dạy năm học 2017 - 2018.
7. Khẳng định tính mới
Chất lượng môi trường ngày càng có ý nghĩa to lớn trong sự phát triển bền
vững đối với cuộc sống con người. Vì thế mà trong những năm qua, bảo vệ môi

trường và giáo dục bảo vệ môi trường là một trong những nhiệm vụ giáo dục
được Đảng và nhà nước ta rất trú trọng. Ngày 31 tháng 1 năm 2005 Bộ trưởng Bộ
giáo dục và đào tạo đã ra Chỉ thị số 02 / 2005 / CT- BGD- ĐT về: “Tăng cường
công tác giáo dục và bảo vệ môi trường” xác định nhiệm vụ trọng tâm cho giáo
dục phổ thông đến năm 2020 là trang bị cho học sinh kiến thức, kĩ năng về môi
trường và bảo vệ môi trường, bằng các hình thức phù hợp qua các bài học,môn
học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, xây dựng nhà trường “Xanh - SạchĐẹp - An toàn”

Người thực hiện:

Trang 3


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở khoa học và thực tiễn
Giáo dục môi trường đã và đang trở thành mối quan tâm mang tính toàn cầu.
Giáo dục bảo vệ môi trường vì mục tiêu phát triển bền vững là một trong các
nhiệm vụ giáo dục quan trọng được “Đảng và Nhà nước ta dành cho mối quan
tâm đặc biệt”, ngày 17/10/2001, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số
256/2003/QĐ- TT phê duyệt đề án “Đưa các nội dung bảo vệ môi trường vào hệ
thống giáo dục quốc dân”.
Thực hiện tốt chủ trương của Đảng và Chính phủ, ngày 31/01/2005, Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra chỉ thị số 02/2005/CT_BGD&ĐT về “tăng
cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường” xác định nhiệm vụ trọng tâm cho
giáo dục là trang bị cho học sinh kiến thức, kĩ năng về môi trường và bảo vệ môi
trường bằng các hình thức phù hợp qua các môn học và hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp, xây dựng nhà trường xanh, sạch, đẹp.

Giáo dục môi trường cho học sinh Tiểu học là một quá trình trong đó nhà sư
phạm phải sử dụng các biện pháp, các phương tiện nghe nhìn đại chúng kết hợp
chặt chẽ giữa nhà trường và các tổ chức xã hội nhằm tác động lên ý thức, thái độ
và có hành vi tích cực để tham gia bảo vệ môi trường.
Bản thân là một giáo viên trực tiếp giảng dạy trên lớp, tôi thấy nội dung về
giáo dục môi trường cho học sinh trong môn Khoa học và phân môn Địa lí cho
học sinh rất nhiều nhưng để cho học sinh tiếp thu những nội dung giáo dục môi
trường một cách tích cực và hiệu quả phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp giảng
dạy của người giáo viên. Đây là một vấn đề quan trọng đối với giáo viên vì giáo
dục môi trường cho học sinh trong trường Tiểu học chưa có phân môn độc lập mà
chỉ dạy dưới hình thức tích hợp cho nên giáo viên phải biết tìm ra phương pháp,
hình thức phù hợp cho từng tiết dạy, cho từng nội dung cụ thể của từng bài.

Người thực hiện:

Trang 4


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

II. Tìm hiểu thực trạng
1. Thực trạng môi trường Việt Nam
Môi trường của Việt Nam chúng ta hiện nay đang trong tình trạng xuống cấp
và báo động cao. Tài nguyên rừng cạn kiệt do bị tàn phá nghiêm trọng, tỉ lệ đất
trống đồi trọc gia tăng, mật độ che phủ ít, tài nguyên đất bị suy thoái nặng, môi
trường đất, nước, không khí ô nhiễm, dân số tăng nhanh và phân bố không đồng
đều trong các vùng, miền là một gánh nặng cho môi trường tự nhiên.
Môi trường đô thị và công nghiệp đang nằm trong tình trạng ô nhiễm nhiều
mặt. Hệ thống tiêu hủy chất thải nước, thoát nước chưa hiện đại, chất thải nguy

hiểm chưa được gom và xử lí theo quy định, hạ tầng kĩ thuật đô thị yếu kém,…từ
đó nảy sinh các vấn đề bất cập về vệ sinh môi trường.
Nước ta đang thực hiện công nghiệp hóa- hiện đại hóa kéo tình trạng ô
nhiễm môi trường cũng gia tăng nhanh chóng, các đô thị lớn như Hà Nội, thành
phố Hồ Chí Minh đã gặp phải nhiều vấn đề về môi trường ngày càng nghiêm
trọng do các hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải và
sinh hoạt gây ra.
Trên 50 % diện tích đất tự nhiên bị thoái hóa, diện tích đất sản xuất bình
quân tính trên đầu người bị thu hẹp từ 0,2 ha còn 0,1 ha. Diện tích rừng tự nhiên
giảm từ 14, 3 ha xuống chỉ còn 9,6 ha.
Môi trường đất bị ô nhiễm do rác thải, chất độc hóa học mà Mĩ đã gây ra
trong chiến tranh ở Việt Nam.
Môi trường nước bị ô nhiễm trầm trọng do nhu cầu dùng nước trong đời
sống sinh hoạt, nông nghiệp, công nghiệp ngày càng tăng cao. Nạn sử dụng hóa
chất, thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp và các chất tẩy rửa, chất phụ gia.
Các chất thải của bệnh viện, trường học, của các khu công nghiệp, khu chăn nuôi,
khu dân cư không được xử lí đúng quy cách. Môi trường không khí bị ô nhiễm do
chất thải của các phương tiện giao thông, các nhà máy, các cơ sở gia công, các
Người thực hiện:

Trang 5


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

hoạt động dịch vụ sinh hoạt của con người, khói, bụi của các hiện tượng thiên
nhiên, thời tiết.
Trường Tiểu học Bình Hòa 2 nằm trên địa bàn phường Bình Hòa, thị xã
Thuận An, là địa phương đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá của

tỉnh. Nền kinh tế nhiều thành phần phát triển kéo theo đô thị hoá nhanh, mật độ
dân số tăng cơ học với cấp số nhân, nhiều hộ gia đình phát triển chăn nuôi gia
cầm, gia súc, thuỷ sản, dịch vụ nhà trọ, buôn bán, . . . Chất thải khu công nghiệp,
chất thải sinh hoạt, chất thải nuôi trồng gia súc thuỷ sản hằng ngày đã làm ảnh
hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Đặc biệt là môi trường nước và không khí.
Do đó việc bảo vệ môi trường là việc làm hết sức bức thiết, có ý nghĩa cực kì
quan trọng đối với sức khoẻ toàn xã hội.
2. Thực trạng của đơn vị về việc giáo dục bảo vệ môi trường
a) Thuận lợi
- Ban Giám hiệu nhà trường nhiệt tình, sáng tạo, luôn quan tâm,chỉ đạo sát
sao việc giáo dục toàn diện học sinh.
- Trường Tiểu học Bình Hòa 2 luôn chú trọng công tác giáo dục môi trường
cho học sinh. Trong năm học, nhà trường đã phát động nhiều phong trào làm sạch
môi trường như phong trào quét vệ sinh làm sạch sân trường, phong trào trường
lớp xanh - sạch - đẹp, hưởng ứng phong trào Tết trồng cây hàng năm.
- Nội dung giáo dục môi trường cho học sinh được tích hợp vào các môn
học, các bài học thông qua các môn học như Khoa học, Đạo đức, Giáo dục Kĩ
năng sống,...
- Giáo viên đã được tiếp thu chuyên đề về hướng dẫn dạy tích hợp giáo dục
và bảo vệ môi trường trong các môn học.
- Nhà trường nằm ở trung tâm Thị xã nên các em có điều kiện tiếp cận với
các kênh thông tin đại chúng về môi trường và bước đầu đã biết được tầm quan
trọng của môi trường đối với con người. Bên cạnh đó ngay ở gia đình các em
cũng đã được giáo dục về môi trường thông qua việc bỏ rác đúng nơi quy định.
Người thực hiện:

Trang 6


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường

cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

b) Khó khăn
* Về phía giáo viên
- Do đặc thù cấp học, giáo viên Tiểu học phải dạy nhiều môn học nên việc
tích hợp nội dung giáo dục môi trường cũng hạn chế, qua loa, chưa sát với thực
tế. Vì vậy, hiệu quả của việc giáo dục các kiến thức về môi trường cho học sinh
chưa cao.
- Tổ chức dạy học dạy học ngoài hiện trường còn gặp nhiều khó khăn trong
khâu chọn địa điểm và khâu tổ chức vì thế chưa thường xuyên tổ chức cho các em
được.
- Đồ dùng dạy học còn hạn chế, mang tính lí thuyết đưa vào vận dụng thực
hành chưa cao.
- Sử dụng đa dạng các phương pháp giáo dục môi trường cho học sinh phải
kết hợp giáo dục chính khóa (trong nhà trường) với giáo dục ngoại khóa (ngoài
nhà trường) nhưng học sinh chỉ được học trong chương trình chính khóa còn
chương trình ngoại khóa còn nhiều hạn chế.
* Về phía học sinh
- Học sinh tiếp thu kiến thức về môi trường còn nhiều hạn chế vì cùng một
lúc các em còn tiếp thu nhiều kiến thức khác trong một bài học.
- Một số học sinh chưa biết áp dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc
sống, khi học các bài có nội dung giáo dục môi trường các em chỉ nhìn sách để trả
lời các câu hỏi của giáo viên và sau đó nhanh chóng quên đi.
III. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 nâng cao ý thức bảo vệ môi
trường
Trong quá trình công tác tại trường Tiểu học Bình Hòa 2, tôi đã tìm hiểu các
vấn đề về môi trường và giáo dục môi trường. Tôi thiết nghĩ, để thực hiện tốt
công tác giáo dục và bảo vệ môi trường trong trường học, người giáo viên chủ
nhiệm và Ban Giám hiệu nhà trường cần thực hiện tốt những biện pháp sau đây:

Người thực hiện:

Trang 7


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

1. Xác định đúng các nội dung giáo dục môi trường cho học sinh
- Giúp các em bước đầu có khái niệm về môi trường, biết các mối quan hệ
giữa con người với môi trường, nhận ra sự ô nhiễm môi trường hiện tại từ đó có
các biện pháp bảo vệ môi trường xung quanh.
- Bước đầu hình thành cho các em những tình cảm đúng và thân thiện với
môi trường.
- Giúp các em biết sống hòa hợp, gần gũi với thiên nhiên. Biết yêu quý gia
đình, trường lớp, quê hương, đất nước…
- Giúp các em bước đầu có khả năng tham gia các hoạt động bảo vệ môi
trường phù hợp với lứa tuổi của các em.
- Học sinh nhận biết các hành vi gây hại cho môi trường.
- Sống tiết kiệm, ngăn nắp, vệ sinh. Biết giúp đỡ, chia sẻ hợp tác.
- Thực hiện các hành vi bảo vệ môi trường và tham gia vào việc bảo vệ môi
trường.
2. Xác định các biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường
Giáo dục bảo vệ môi trường là một quá trình lâu dài, cần được giáo dục từ
bậc Mẫu giáo và được tiếp tục ở các bậc học tiếp sau cũng như trong cuộc sống,
sinh hoạt hằng ngày của các em trong gia đình. Muốn truyền tải được nội dung
giáo dục môi trường đến học sinh có hiệu quả nhất cần lựa chọn những cách tiếp
cận hợp lí và khoa học.
Giáo viên cần lựa chọn, nghiên cứu các phương pháp giáo dục đó là giáo dục
về môi trường, giáo dục trong môi trường và giáo dục vì môi trường:

- Giáo dục bảo vệ môi trường vào các buổi sinh hoạt dưới cờ đầu tuần và
tiết sinh hoạt lớp cuối tuần.
- Phối hợp với tổ chức Đội cùng với đội sao đỏ theo dõi, chấm điểm về công
tác vệ sinh trường lớp.
Người thực hiện:

Trang 8


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

- Xây dựng phong trào kế hoạch nhỏ thu gom giấy, phế liệu.
- Đưa giáo dục bảo vệ môi trường trở thành nội dung của hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp.
- Tích hợp, lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường qua các môn
học.
- Học sinh cũng cần có được cơ hội thực tiễn để thực hành trách nhiệm công
dân, chuẩn bị cho đời sống trưởng thành sau này; việc tích lũy kinh nghiệm sống
là một yếu tố quan trọng trong giáo dục.
- Quan tâm đến môi trường ở địa phương, thiết thực cải thiện môi trường địa
phương, hình thành và phát triển thói quen ứng xử thân thiện với môi trường địa
phương.
- Tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường cùng với
cộng đồng.
- Chú ý tạo ra thái độ đúng và tinh thần trách nhiệm cao đối với việc bảo vệ
môi trường.
- Hằng tuần đều đánh giá, tuyên dương những cá nhân, tập thể lớp có ý thức,
thành tích trong việc giữ gìn vệ sinh. Nhắc nhở những cá nhân, tập thể lớp có
những việc làm gây ảnh hưởng đến môi trường.

- Cần tăng cường tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp với các hình thức
có tính giáo dục về môi trường như :
+ Tổ chức tuyên truyền về chủ đề môi trường.
+ Tổ chức các cuộc thi vẽ tranh, đố vui, sưu tầm tranh ảnh về môi trường.
- Ngoài ra sự thay đổi hành vi, thái độ là thước đo giá trị môi trường trong
học sinh chỉ hình thành và diễn ra trong bối cảnh có thực.
3. Giáo viên cần nêu cao vai trò, ý nghĩa của giáo dục bảo vệ môi
trường.
Người thực hiện:

Trang 9


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

Chúng ta đang thực hiện cuộc vận động “Mỗi thầy, cô giáo là một tấm
gương đạo đức, tự học, sáng tạo”. Để học sinh noi theo, cũng như nâng cao vai
trò ý thức, trách nhiệm trong việc giáo dục là việc làm không thể thiếu được đối
với mỗi người thầy. Do đó việc bảo vệ môi trường là hết sức cần thiết. Là giáo
viên ta cần nêu gương khi có thể và hành động để các em nhận thấy vai trò và ý
nghĩa của giáo dục Bảo vệ môi trường.
Ví dụ: Nhặt rác khi thấy rác, khóa chặt vòi nước khi nước đang bị rỉ,…
4. Phối hợp với nhà trường tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức về
tầm quan trọng của giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh.
Giáo dục bảo vệ môi trường là việc làm cấp bách. Hiện nay giáo dục bảo vệ
môi trường đã và đang hòa nhập vào các môn học trong trường từ lớp Một đến
lớp Năm trong một chương trình chung của cả nước. Muốn thực hiện tốt việc giáo
dục môi trường cho học sinh Tiểu học cần nâng cao nhận thức trong các đối
tượng là rất cần thiết, đồng thời bồi dưỡng kĩ năng cho giáo viên trong việc giáo

dục và bảo vệ môi trường.
Muốn đạt hiệu quả trong công tác giáo dục và bảo vệ môi trường không thể
thiếu sự chỉ đạo, giám sát của Ban giám hiệu nhà trường, Tổ trưởng chuyên môn,
Chi bộ, Ban chấp hành Công đoàn, Đoàn, Đội, Tổng phụ trách….nhằm tuyên
truyền và nâng cao hiệu quả hơn nữa về công tác này.
5. Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp, của tập thể học sinh về
việc giáo dục bảo vệ môi trường.
Giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc giáo dục
các em về bảo vệ môi trường, thông qua việc giảng dạy cũng như việc góp phần
hình thành nhân cách cho học sinh. Bởi vì giáo viên là người gần gũi học sinh
nhất, nắm bắt được tâm tư, tình cảm của các em và có điều kiện theo dõi, giúp đỡ
học sinh về những hành vi bảo vệ môi trường phù hợp nhất. Chính vì thế, để cho
việc giáo dục môi trường đạt kết quả thì người giáo viên chủ nhiệm phải có kế
Người thực hiện:

Trang 10


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

hoạch và các biện pháp giáo dục. Cho nên ngay từ đầu năm học, tôi đã lập ra một
kế hoạch cụ thể. Lớp trưởng, lớp phó và các tổ trưởng, tổ phó kết hợp với nhau
làm việc, giúp tôi quản lí lớp theo dõi các hành vi, ý thức giữ gìn và bảo vệ môi
trường của các học sinh trong lớp.
Tôi còn phát sổ ghi chép cho ban cán sự lớp. Tôi hướng dẫn để các em theo
dõi và ghi nhận lại những hành động tốt và những hành động chưa tốt về bảo vệ
môi trường, những vi phạm của từng tổ viên về các mặt chuyên cần, những chuẩn
mực đạo đức,…vv để tôi có hình thức xử lí kịp thời nhằm giúp học sinh thực hiện
tốt 3 nhiệm vụ của người học sinh trong nhà trường tiểu học. Cuối mỗi tuần ban

cán sự lớp báo cáo đến giáo viên chủ nhiệm kết quả của từng công việc được giao.
Cùng với giáo viên chủ nhiệm lớp còn có vai trò tập thể lớp. Tập thể lớp là
môi trường trực tiếp tác động đến từng cá nhân học sinh. Tập thể tốt sẽ giúp cho
việc nhận thức đúng đắn của học sinh về môi trường ngày càng tốt hơn. Tập thể
lớp cũng là nơi theo dõi, nhắc nhở, uốn nắn kịp thời những hành vi không tốt
trong việc bảo vệ môi trường.
6. Giáo dục học sinh biết giữ vệ sinh lớp học, cảnh quan sân trường
a) Lớp học
Lớp học là ngôi nhà thứ hai của các em. Vì thế việc trang trí lớp học là rất
cần thiết, bởi lớp học sạch đẹp làm cho học sinh thích đến lớp đến trường hơn.
Để không gian lớp học xanh, sạch, tôi đã trồng cây xanh: cây trường sinh,
dây trầu bà treo trên cửa sổ, trên tường và một số hình ảnh vẽ về đề tài môi
trường.

Người thực hiện:

Trang 11


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

Người thực hiện:

Trang 12


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

Cây xanh trong và ngoài lớp tạo không khí trong lành
Mỗi tuần tôi phân công một tổ trực nhật. Tổ trưởng sẽ phân công nhiệm vụ
cho từng thành viên: quét lớp, chăm sóc cây xanh và cuối giờ học tất cả học sinh
phải nhặt rác nơi mình ngồi. Lớp học xanh, sạch phần nào tạo nên một không
gian thoáng đãng cho các em khi ngồi học. Bên cạnh đó, tôi còn nhắc nhở học
sinh ý thức tiết kiệm điện. Do đó ngay sau mỗi buổi học, tôi luôn nhắc nhở các
Người thực hiện:

Trang 13


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

em nhớ tắt điện ngay vị trí của mình và bản thân tôi cũng tắt quạt chỗ bàn giáo
viên. Lâu dần tạo thói quen cho các em, nhờ vậy khi ra sân học Thể dục, hay
trong giờ ra về, lớp tôi không xảy ra tình trạng học sinh quên tắt điện kể cả những
lúc không có giáo viên chủ nhiệm bởi vì tiết học cuối là của giáo viên dạy chuyên
trách. Ngoài ra tôi còn phát động phong trào “ Lớp sạch em yêu” nhằm kích thích
các em thi đua vệ sinh lớp để bảo vệ môi trường.
Việc giáo dục cho các em biết giữ gìn vệ sinh lớp học, phần nào giáo viên
đã lôi cuốn học sinh đến lớp có ý thức và yêu thích lao động hơn.
Ví dụ:
Em Quế Anh thường xuyên nhắc nhở các bạn tắt điện sau mỗi ngày tan học.
Em Phượng, Nam, Vy luôn cùng bạn tưới cây, nhặt bỏ lá già mà không cần
đợi đến phiên mình trực nhật.

Học sinh tự giác trực nhật
b) Sân trường
Sân trường là nơi diễn ra các hoạt động vui chơi, giải trí của các em. Nơi đây

lúc nào cũng cần xanh, sạch và đẹp. Xung quanh sân trường có trồng các bồn hoa,
chậu kiểng rất đẹp mắt, có ghế đá để các em ngồi nghỉ giải lao.Và còn có sự xuất
hiện của những sọt rác được trang trí ngộ nghĩnh để các em bỏ rác hàng ngày.
Người thực hiện:

Trang 14


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

Sân trường luôn sạch sẽ, rợp bóng cây xanh

Người thực hiện:

Trang 15


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

Thùng rác được trang trí bằng những hình vẽ ngộ nghĩnh, đáng yêu.

Để gìn giữ cảnh quan trường học, tôi kết hợp với sao đỏ của trường. Ngay
đầu năm học, thầy Tổng phụ trách đội đã đưa ra bảng thi đua, căn cứ vào những
vi phạm: vứt rác bừa bãi, đi chân không, bẻ cành, nói tục…, đội sao đỏ sẽ ghi tên
và trừ điểm cụ thể. Nếu trong ngày có em vi phạm, đội sao đỏ sẽ đến lớp để báo
cho giáo viên chủ nhiệm. Căn cứ vào đó, tôi sẽ có hướng xử lí kịp thời.
Ví dụ: Trong giờ ra chơi, em Tấn Thành quăng vỏ bịch bánh ra sân trường bị
sao đỏ bắt gặp và ghi tên. Tôi gọi em lại và hỏi rằng tại sao em làm thế? Em chỉ

im lặng. Tôi nói là em đã làm sai khi vứt rác bừa bãi ra sân trường, làm như thế sẽ
gây ô nhiễm sân trường và làm cho cảnh sân trường không đẹp, điều quan trọng
nữa là ảnh hưởng thi đua của lớp cũng như cách nhìn của các em lớp dưới không
tốt về mình. Lần sau đừng làm thế nữa em nhé. Em dạ khẽ và dường như em đã
hiểu ra.Vì thế, cứ vào tiết Sinh hoạt tập thể của ngày thứ sáu hàng tuần, tôi yêu cầu
ban cán sự lớp báo cáo tình hình vệ sinh trong tuần qua để từ đó tôi đề ra hướng
khắc phục cho tuần tới.
Người thực hiện:

Trang 16


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

Với việc làm này, cứ mỗi lần sinh hoạt dưới cờ lớp tôi đều được tuyên
dương là lớp vệ sinh sạch sẽ nhất trường.

Học sinh nhổ cỏ trong bồn hoa

Vườn cây thuốc nam được các em chăm sóc
Người thực hiện:

Trang 17


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

7. Giáo dục học sinh biết giữ vệ sinh khi đại tiện và tiểu tiện

Việc giữ gìn vệ sinh ở nơi công cộng quả là khó khăn, nhất là ở nhà trường
Tiểu học vì các em còn nhỏ, ý thức chưa cao.
Vậy làm thế nào để các em hiểu rằng giữ vệ sinh cá nhân cũng chính là góp
phần giữ gìn vệ sinh môi trường? Tôi nhắc nhở các em nên đi dép khi đi vào nhà
vệ sinh, dội nước và rửa tay sạch sẽ sau mỗi lần đi tiêu, tiểu. Bên cạnh đó, tôi còn
phát huy vai trò của từng thành viên trong tổ: Mỗi tổ viên là một đội tự quản việc
các bạn có dội nước sau mỗi lần đi tiêu, tiểu hay không? Có đi dép vào nhà vệ
sinh không?. Với cách làm này, chỉ trong hai tháng đầu, lớp tôi đã không còn tình
trạng các em thưa gởi nhau vì những vi phạm về vệ sinh khi tiêu, tiểu.
8. Giáo dục học sinh ý thức giữ gìn nguồn nước
Việc giữ gìn bảo vệ nguồn nước cũng là để góp phần bảo vệ môi trường.
Trường Tiểu học Bình Hòa 2 của tôi có hệ thống nước được bơm từ giếng lên
bồn nước dùng để tưới cây, rửa nhà vệ sinh, rửa tay, chân,…Tôi khuyên các em
không tự ý xả nước khi không cần thiết. Tôi lập một đội theo dõi riêng của lớp
cùng kết hợp với ban cán sự để thường xuyên theo dõi những vi phạm về việc giữ
vệ sinh môi trường nước. Tuy nhiên phong trào nào cũng thế, có đưa ra thì phải có
theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và đánh giá những mặt tốt, chưa đạt và tổng kết các vi
phạm trong tuần. Nếu bạn nào có những việc làm tốt về môi trường thì cuối tháng
sẽ được ghi tên vào sổ danh dự của lớp: “Em yêu môi trường”. Tôi còn thưởng
cho các em có khi là quyển vở, cây bút để khuyến khích hành động của học sinh.
Riêng đối với trường hợp vi phạm, tôi chỉ nhẹ nhàng nhắc nhở và giải thích chứ
không la rầy hay xử phạt.
9. Giáo dục học sinh giữ gìn vệ sinh nhà ở
Cùng với việc giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh trường, lớp là việc giáo dục các
em biết giữ vệ sinh ngôi nhà của chính mình. Ông bà ta thường nói “Nhà sạch thì
Người thực hiện:

Trang 18

Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

mát, bát sạch ngon cơm”. Để các em có được những giờ phút nghỉ ngơi thoải mái
bên gia đình thì ngôi nhà thân yêu của các em phải gọn gàng, ngăn nắp.
Vì vậy tôi cũng có trao đổi với ba mẹ của các em qua những lần họp Phụ
huynh học sinh định kì để tìm hiểu về tính tình và lối sống ở nhà của các em. Qua
đó, tôi khuyên các em mỗi ngày nên có lối sống ngăn nắp, vào ngày nghỉ phải
dọn dẹp nhà cửa gọn gàng, bỏ rác đúng nơi quy định.
Qua tiếp xúc và trò chuyện cùng một số em trong trong lớp, tôi được biết có
nhiều em phải ở nhà với điều kiện sống chật hẹp, không gian sống tù túng. Tôi
cũng khuyên các em nên dọn dẹp phòng ở cho gọn gàng, ngăn nắp.
10. Lồng ghép giáo dục môi trường vào từng tiết học cụ thể
Từ các nội dung cụ thể về môi trường, trên cơ sở các môn học, tôi cho các
em thảo luận, học tập, thống nhất vào từng bài cụ thể:
a) Giúp học sinh yêu thiên nhiên đất nước
Những bài Tập đọc thuộc chủ điểm “Vẻ đẹp muôn màu”, “Tiếng sáo diều”,
“Người ta là hoa đất” giúp học sinh yêu thêm vẻ đẹp thiên nhiên, loài vật quanh
ta, bảo vệ, chăm sóc vật nuôi; yêu thích các loài vật hoang dã.
Qua các bài Địa lý về thiên nhiên và hoạt động sản xuất của con người ở các
vùng miền trên đất nước hiểu biết về môi trường sống gắn bó với các em, môi trường sống của con ngời trên đất nước Việt Nam, trong khu vực và trên thế giới.
Nhận biết được những tác động của con người làm biến đổi môi trưởng cũng như
sự cần thiết phải khai thác, bảo vệ môi trường để phát triển bền vững. Qua đò,
hình thành và phát triển năng lực nhận biết những vấn đề về môi trường và những
kỹ năng ứng xử, bảo vệ môi trường một cách thiết thực. Có ý thức bảo vệ môi
trường và tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường xung quanh phù hợp với lứa
tuổi.

Người thực hiện:

Trang 19


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

b) Giúp các em hiểu rằng bầu không khí xung quanh và nguồn nước đang bị
ô nhiễm nặng
Tôi đã lồng ghép vào các tiết dạy Khoa học, đây là môn học có tính giáo dục
môi trường cao.
Ví dụ : Khi dạy bài: “Không khí bị ô nhiễm” hay bài “Nguyên nhân làm
nước bị ô nhiễm”
Với những bài này tôi đưa ra câu hỏi để học sinh về nhà tìm hiểu môi trường
không khí, nước bị ô nhiễm do những nguyên nhân nào? Vì sao chúng ta phải bảo
vệ môi trường?
Các em cho rằng không khí bị ô nhiễm do khói, bụi từ nhà máy, xe cộ, từ các
hoạt động sản xuất của con người ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi người. Chúng
ta phải bảo vệ môi trường là để cho môi trường sống ngày càng tốt hơn tránh
được các dịch bệnh đang tràn lan,…Thật bất ngờ khi tôi nghe được câu trả lời của
các em.
Vậy chúng ta phải làm gì để thực hiện tốt vấn đề ô nhiễm môi trường? Các
em cho rằng dọn dẹp vệ sinh lớp học, bỏ rác đúng nơi quy định, thu gom và xử lý
phân rác hợp lý, giảm lượng khói bụi từ các nhà máy, xe cộ. Cần có hệ thống xử lí
nước thải trong công nghiệp và nông nghiệp.
c) Giúp học sinh biết được một số biện pháp bảo vệ môi trường
Ví dụ : Khi dạy các bài Khoa học “Bảo vệ nguồn nước”, “Bảo vệ bầu không
khí trong sạch” tôi cung cấp cho học sinh những thông tin về tầm quan trọng của
việc bảo vệ nguồn nước, bảo vệ không khí. Cho các em biết được bảo vệ tài
nguyên nước chính là bảo vệ môi trường. Đồng thời, đưa ra các biện pháp bảo vệ
bầu không khí, nguồn nước phù hợp với lứa tuổi của các em.

Ngoài một số bài học trên, tôi còn lồng ghép giáo dục môi trường vào một số
bài học khác, môn học khác.
11.Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp
Người thực hiện:

Trang 20


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

Việc thường xuyên tổ chức cho giáo viên và học sinh tham gia các hoạt động
bảo vệ môi trường ở địa phương là một việc làm cần thiết. Cần tổ chức cho giáo
viên và học sinh ra quân dọn dẹp các con đường giao thông nông thôn gần trường
trong ngày “ Chủ nhật xanh ” tham gia trồng và bảo vệ cây trồng trong sân trường
và khu vực xung quanh trường học, chính những việc làm trên sẽ giúp học sinh
thêm yêu quý ngôi trường mình hơn.
Nhà trường cần phối hợp với các đoàn thể ở địa phương trong công tác tuyên
truyền, giới thiệu, hướng dẫn học sinh tìm hiểu, chăm sóc các di sản, di tích lịch
sử và di tích văn hóa. Giáo dục học sinh, người dân bảo vệ, giữ gìn các công trình
công cộng; đê ngăn mặn, đê chắn sóng, các con đường giao thông nông thôn.
Vấn đề môi trường diễn ra hàng ngày, hàng giờ xung quanh chúng ta. Hơn
nữa không thể tách rời giáo dục môi trường ra khỏi hệ thống giáo dục hiện nay.
Học sinh cần có nhiều cơ hội thực tiễn cho nên tôi tổ chức cho em chơi trò chơi
dân gian, đố vui, vẽ tranh về đề tài môi trường.
Ngoài ra ở các tiết học ngoại khóa, tôi tổ chức cho các em xem môi trường
thực tế ở tại trường : nạn vứt rác bừa bãi, vặn vòi nước chưa kỹ, chưa tắt điện khi
ra khỏi phòng,…. Sau buổi học Ngoại khóa ấy, các em phần nào đã có ý thức bảo
vệ môi trường hơn, các em có những hành vi đúng đắn và từ đó nâng cao ý thức
nhắc nhở bạn bè xung quanh trong việc bảo vệ môi trường.Quản lí rác thải trường

học cũng là việc làm không thể xem nhẹ. Đó là việc làm hướng học sinh thực
hành các hoạt động quản lí và phân loại rác thải. Qua việc bỏ thác vào thùng cũng
giúp các em phân loại đúng loại rác nào cần chôn, loại nào không được chôn.
Phát động Kế hoạch nhỏ cũng góp phần giáo dục các em tiết kiệm giấy vụn, phế
liệu.. để gây quỹ trong các phong trào của Đội. Thông qua các hoạt động thực
hành đơn giản, nhà trường sẽ được giữ gìn sạch, đẹp; giáo dục ý thức giữ gìn vệ
sinh trường lớp và bảo vệ môi trường nói chung cho học sinh.

Người thực hiện:

Trang 21


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

Các em tích cực tham gia phong trào kế hoạch nhỏ

Hoạt động trải nghiệm của học sinh

Người thực hiện:

Trang 22


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

Tóm lại : Giáo dục và bảo vệ môi trường là một nội dung giáo dục quan trọng
cần được thực hiện nghiêm túc, để có thể mang lại hiệu quả cao trong công tác

bảo vệ môi trường.

Người thực hiện:

Trang 23


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

PHẦN KẾT LUẬN
1. Kết quả đạt được
Bằng công tác chủ nhiệm, qua việc dạy tích hợp, lồng ghép Giáo dục bảo vệ
môi trường vào các môn học và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tôi đã
nhận thấy có sự chuyển biến rõ rệt về ý thức của học sinh, biểu hiện cụ thể như
sau:
- Học sinh biết vệ sinh thân thể sạch sẽ hơn so với trước.
- Trang phục đúng quy định và gọn gàng hơn.
- Ở nhà các em đã biết vệ sinh nhà cửa gọn gàng và ngăn nắp.
- Biết giữ vệ sinh trường lớp tốt. Biết bảo vệ các loài vật có ích.
- Tích cực trong việc trồng và chăm sóc, bảo vệ cây xanh tại trường, trong
lớp học. Tham gia được nhiều bài vẽ về đề tài môi trường rất có ý nghĩa.
- Có ý thức giữ gìn nhà vệ sinh chung, đi tiêu, đi tiểu đúng nơi quy định.
- Tất cả các bồn hoa trong trường đều được trồng hoa, cây xanh và được các
em chăm sóc tốt. Các bộ phận học sinh theo dõi và trực vệ sinh sân trường hằng
ngày. Với ý thức giữ vệ sinh chung sân trường, lớp học luôn sạch sẽ.
- Vừa qua nhà trường phát động kế hoạch nhỏ, lớp tôi đã thu được 80 kg
giấy vụn và phế liệu từ việc phân loại rác ở lớp và thu gom tại gia đình .
- Biết tắt điện khi ra khỏi phòng, biết tiết kiệm nước và nhặt rác ngay chỗ
ngồi sau mỗi buổi học.

- Thái độ của học sinh sau khi áp dụng biện pháp giáo dục Bảo vệ môi
trường đã có sự thay đổi theo hướng khả quan:

Nội dung giáo dục
Người thực hiện:

Đồng ý

Phân vân

Không đồng ý
Trang 24


Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh lớp 4/5 trường Tiểu học Bình Hòa 2

(%)

(%)

Giữ vệ sinh nơi công cộng, vệ
sinh lớp học, sân trường

100%

Bảo vệ cây trồng, vật nuôi

95%

5%

Bảo vệ những di tích lịch sử

90%

10%

không khí.

100 %

/

Tiết kiệm tiền của cho gia đình.

100%

/

(%)

Bảo vệ môi trường đất, nước,

Cũng với những hành động mà tôi đưa ra cho học sinh giải quyết thì bây giờ các em đã có
cách giải quyết tương đối tốt hơn:

Hành động

Can ngăn

Vẽ bậy lên tường, bàn ghế

90 %

Phá cây xanh trong lớp

100 %

Vứt rác ra đường.

95%

Diệt ruồi, muỗi, chuột.
Phóng uế bừa bãi

Đồng tình

Không quan
tâm
10%
5%

100%
100%

Để có được kết quả như trên, giáo viên chủ nghiệm cần theo sát các hoạt
động giáo dục bảo vệ môi trường qua việc lồng ghép vào các tiết học và các
hoạtđộng ngoài giờ lên lớp.
2. Bài học kinh nghiệm

Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh là một vấn đề khó, cần nhiều thời
gian, thực hành thường xuyên. Trong quá trình dạy học, tôi đã sử dụng nhiều
phương pháp dạy học mới và các hình thức dạy học tác động trực tiếp đến quá
trình học tập của học sinh. Vì thế, học sinh tiếp thu các kiến thức về môi trường
một cách tự nhiên, nhẹ nhàng. Học sinh đã biết áp dụng thực tế vào bài học và
ngược lại biết áp dụng kiến thức đã học vào thực tế đời sống hàng ngày. Học sinh
đã có những nhận thức đúng đắn đối với việc cải tạo môi trường và sự cần thiết
Người thực hiện:

Trang 25