BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG
GIẤY IN ĐỘ TRẮNG 90 OISO TẠI NHÀ MÁY GIẤY TÂN MAI
Họ và tên sinh viên: ĐỖ THỊ HIẾU
Ngành: CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT GIẤY VÀ BỘT GIẤY
Niên khóa: 2004 – 2009
Tháng 1 năm 2009
TÌM HIỂU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG GIẤY IN ĐỘ
TRẮNG 90 OISO TẠI NHÀ MÁY GIẤY TÂN MAI
Tác giả
ĐỖ THỊ HIẾU
Khoá luận được đệ trình đáp ứng yêu cầu cấp bằng Kỹ sư ngành
Công Nghệ Sản Xuất Giấy và Bột Giấy
Giáo viên hướng dẫn:
TS.Phan Trung Diễn
i
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
ii
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
iii
LỜI CẢM ƠN
Xin chân thành cảm ơn:
Gia đình đã tạo điều kiện, hỗ trợ động viên tôi trong suốt thời gian học tập và thực
hiện đề tài.
Quý thầy cô trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là quý thầy
cô Khoa Lâm Nghiệp đã giảng dạy tận tình và truyền đạt những kiến thức chuyên môn
cũng như kinh nghiệm sống quý báu cho tôi trong suốt thời gian học tập tại trường.
TS.Phan Trung Diễn đã hướng dẫn hết sức tận tình và chu đáo giúp tôi thực hiện và
hoàn thành đề tài này.
Ban giám đốc Công ty Cổ Phần Giấy Tân Mai cùng tập thể Phân xưởng Máy Giấy 1
và phân xưởng CTMP; Tập thể Phòng Kiểm Nghiệm, Tập thể phòng Thí nghiệm Trung
Tâm, Tập thể Phòng Kỹ thuật sản xuất, Tập thể phòng Kinh doanh, Tập thể phòng Nhân
sự…
Toàn thể các bạn lớp Công Nghệ Sản Xuất Giấy và Bột Giấy khoá 30 đã giúp đỡ tôi
trong suốt thời gian qua.
Chúc sức khỏe đến với tấc cả mọi người.
iv
TÓM TẮT
Dựa trên tính cấp thiết của đề tài cùng sự hỗ trợ nhiệt tình của Công ty Cổ phần giấy
Tân Mai, đề tài đã được tiến hành thực hiện trong thời gian từ ngày 15 tháng 10 năm 2008
đến ngày 15 tháng 12 năm 2008 với nội dung chính là:
“Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giấy in độ trắng 90 oISO tại nhà
máy giấy Tân Mai”
Đề tài đã tìm hiểu được các yếu tố cơ bản ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản
phẩm cuối cùng.
Đề tài đã tìm hiểu được nguyên nhân của các sự cố xảy ra trên dây chuyền sản xuất,
để từ đó đưa ra biện pháp khắc phục kịp thời đảm bảo ổn định trong quá trình chạy máy.
Đề tài đã đưa ra những kiến nghị dựa trên quá trình tìm hiểu thực tế về những khó
khăn cần xem xét để góp phần nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh
tranh đối với sản phẩm ngoại nhập.
v
MỤC LỤC
Trang
TRANG TỰA .........................................................................................................................
LỜI CẢM ƠN......................................................................................................................iv
TÓM TẮT.............................................................................................................................v
MỤC LỤC ...........................................................................................................................vi
MỤC LỤC HÌNH ................................................................................................................ix
MỤC LỤC BẢNG................................................................................................................x
Chương 1 MỞ ĐẦU.............................................................................................................1
1.1 Tình hình sản xuất và tiêu thụ giấy và bột giấy nước ta........................................1
1.2 Tính cấp thiết đề tài ...............................................................................................5
1.3 Mục đích đề tài ......................................................................................................5
1.4 Phạm vi nghiên cứu ...............................................................................................5
Chương 2 TỔNG QUAN.....................................................................................................6
2.1 Lý thuyết về giấy in ...............................................................................................6
2.1.1 Định nghĩa về giấy in .....................................................................................6
2.1.2 Yêu cầu cơ bản của giấy in ............................................................................6
2.1.2.1 Khả năng chạy máy của giấy khi in ...........................................................6
2.1.2.2 Khả năng in của giấy..................................................................................7
2.1.2.3 Yêu cầu về tính chất của giấy dùng trong từng phương pháp in................8
2.1.2.4 Mối tương tác giữa mực và giấy in ............................................................9
2.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến tính chất giấy in ........................................................11
2.2.1 Độ bền cơ lý .................................................................................................11
2.2.1.1 Các khái niệm............................................................................................11
2.2.1.2 Các yếu tố ảnh hưởng................................................................................12
2.2.2 Tính chất thấm hút........................................................................................12
2.2.2.1 Khái niệm ..................................................................................................12
2.2.2.2 Các yếu tố ảnh hưởng................................................................................13
2.2.3 Tính chất quang học .....................................................................................13
2.2.3.1 Các khái niệm............................................................................................13
2.2.3.2 Các yếu tố ảnh hưởng................................................................................13
Chương 3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ NỘI DUNG THỰC HIỆN..............14
3.1 Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................14
3.2 Nội dung phương pháp nghiên cứu .....................................................................14
3.2.1 Xác định tính chất mẫu chuẩn ......................................................................14
3.2.2 Xác định tỷ lệ phối chế nguyên liệu cho mẫu chuẩn....................................15
3.3 Nội dung thực hiện ..............................................................................................16
3.3.1 Xác định tính chất mẫu chuẩn ......................................................................16
3.3.2 Nguyên liệu và hóa chất dùng để sản xuất giấy in.......................................17
3.3.3 Dây chuyền sản xuất giấy in ........................................................................23
3.3.4 Lệnh sản xuất công đoạn điều chế bột .........................................................24
3.3.5 Lệnh sản xuất máy giấy 1.............................................................................25
vi
Chương 4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN.........................................................................26
4.1 Kết quả kiểm soát chất lượng bột ........................................................................26
4.2 Kết quả kiểm soát chất lượng giấy ......................................................................28
4.3 Kết quả kiểm soát tọa độ màu..............................................................................29
4.4 Các vấn đề kiểm soát máy giấy theo từng công đoạn sản xuất...........................30
4.4.1 Công đoạn chuẩn bị bột và lên lưới .............................................................30
4.4.2 Công đoạn ép................................................................................................35
4.4.3 Công đoạn sấy ..............................................................................................38
4.4.4 Dàn cán.........................................................................................................40
4.4.5 Công đoạn cuộn và cuộn lại .........................................................................42
4.5 Các bệnh của giấy................................................................................................43
4.6 Kết quả thống kê tỷ lệ phế phẩm trên dây chuyền sản xuất ................................46
Chương 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................................47
5.1 Kết luận................................................................................................................47
5.2 Kiến nghị..............................................................................................................48
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
vii
DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT
AKD
Alkyl Keten Dimer
BBCN
Bao bì công nghiệp.
BCTMP
Bleach Chemi Thermo Mechanical Pul - Bột hóa nhiệt cơ tẩy.
CTMP
Chemi Thermo Mechanical Pulp (Bột hóa nhiệt cơ).
NBKP90/CAND
Bột hóa lá kim độ trắng 90 nhập từ Canada
LBKP90/ID
Bột hóa lá rộng độ trắng 90 nhập từ Indonesia.
LBKP90/URUGUAY
Bột hóa lá rộng độ trắng 90 nhập từ URUGUAY.
QCS
Hệ thống kiểm tra chất lượng.
TS
Tiến sĩ
GB
Giấy báo
KK MT
Không khí môi trường
USD
Đô la Mỹ
Cty CP
Công ty cổ phần
Tcty
Tổng công ty
Cty CP BB
Công ty cổ phần bao bì
Cty TNHH
Công ty trách nhiệm hữu hạn
HTX
Hợp tác xã
Cty CP SX-TM
Công ty cổ phần sản xuất thương mại
GI
Giấy in
MP1
Machine Paper – máy giấy 1
viii
DANH SÁCH HÌNH
Trang
Hình 3-1 Hình trục tọa độ màu...........................................................................................17
Hình 3-2 Dây chuyền sản xuất giấy in ...............................................................................23
ix
DANH SÁCH BẢNG
Trang
Bảng 1-1 Các đơn vị nhập khẩu bột giấy chính trong 5 tháng đầu năm 2008 .....................1
Bảng 1-2 Nhập khẩu giấy các loại trong 5 tháng đầu năm 2008.........................................3
Bảng 1-3 Thị phần nhóm sản phẩm của Tân Mai so với nhu cầu cả nước 2005 – 2006 .....5
Bảng 2-1 Sự phụ thuộc giữa hàm lượng ẩm trong GB và độ ẩm của kk MT xung quanh12
Bảng 3-1 Chỉ tiêu xác định tính chất giấy in.....................................................................14
Bảng 3-2 Các thông số kỹ thuật của giấy mẫu ..................................................................16
Bảng 3-3 Chỉ tiêu chất lượng của canxicacbonat ...............................................................22
Bảng 3-4 Lệnh sản xuất công đoạn điều chế bột...............................................................24
Bảng 4-1 Kết quả kiểm soát bột ở thùng đầu .....................................................................26
Bảng 4-2 Kết quả kiểm soát bột hóa ..................................................................................26
Bảng 4-3 Kết quả kiểm soát bột cơ ....................................................................................27
Bảng 4-4 Kết quả kiểm soát chất lượng giấy .....................................................................28
Bảng 4-5 Kết quả kiểm soát tọa độ màu.............................................................................29
Bảng 4.6 Chỉ tiêu không đạt trong quá trình sản xuất ............................................................ 45
Bảng 4-7 Kết quả phân tích mẫu giấy bị cong ...................................................................46
x
Chương 1
MỞ ĐẦU
1.1 Tình hình nhập khẩu giấy và bột giấy nước ta
Nhập khẩu bột
Năm tháng đầu năm 2008, cả nước đã nhập khẩu 69,880 tấn bột (giá trị
48,680.947 triệu USD), so với cùng kì năm 2007 đã tăng 66,84%. Bình quân hàng
tháng nhập 14,000 tấn bột. Do tiêu dùng giấy tăng mạnh và sản xuất bột trong nước
đã huy động hết công suất, nên có khả năng phải nhập khẩu trên 12,000 tấn mỗi
tháng đến cuối năm.
Nhập khẩu bột giấy tăng là do một mặt cung cấp cho các máy xeo đã có, mặt
khác cung cấp cho các công suất mới tăng thêm từ cuối năm 2007 và đầu năm 2008
và do chuyển đổi mặt hàng. Vì vậy nhập khẩu bột trong tháng 1 năm 2008 đã gấp
2,6 lần lượng bột nhập trong tháng 1/2007, đặc biệt nhập khẩu bột trong tháng
2/2008 đã gấp 5,35 lần so với tháng 2/2007.
Nhập khẩu bột giấy bình quân trong năm tháng qua là 14,000 tấn. Tháng năm là
tháng có lượng bột nhập khẩu cao nhất, tới trên 20,000 tấn, gấp hai lần so với những
tháng trước đó. Nguyên nhân là giấy sản xuất trong nước do kiềm chế giá bán, nên
thời gian qua có sức hút rất lớn đối với người tiêu dùng, vì ở thời điểm đó, giá bán
giấy sản xuất nội địa so với giá giấy nhập khẩu thấp hơn 800,000 – 1500,000
đồng/tấn. Hậu quả là gây ra một vài thời điểm thiếu hụt giấy cục bộ trong tiêu dùng,
nhất là giấy in báo, giấy in & giấy viết, và giấy làm bao bì. Những yếu tố này thúc
đẩy các nhà sản xuất huy động hết công suất máy và nhập thêm nguyên liệu.
Bảng 1.1 Các đơn vị nhập khẩu bột chính (tấn) – 5 tháng đầu năm 2008
Tháng 1
Cty CP Giấy Tân Mai
1886
Tcty Giấy Việt Nam
2313
Tháng 2
550
1
Tháng 3
Tháng 4
Tháng 5
Cộng
4167
5275
5327
16655
1984
1836
3023
9886
Cty CP BB Đồng Nai
2978
3022
Cty TNHH Giấy&BB
1679
246
1221
815
997
9033
2110
4035
Việt Thắng
Cty Giấy Trường Xuân
493
Cty TNHH Giấy Chánh
812
354
515
1016
1462
3486
516
340
746
2786
1738
2742
Dương
Cty CP Giấy Đồng Nai
1004
HTX Giấy Việt Nhật
416
576
Cty CP SX-TM PP
3818
2892
475
Cty TNHH New Toyo
1467
270
2442
9422
503
515
1018
Pulppy
Cty Tổng hợp Hà Nội
1016
1016
Cty CPXNK Bắc Giang
466
Cty TNHH Hòa Bình
476
Cty TNHH SXTM Hưng
492
958
127
603
488
488
Thành
Cty CP Giấy Sài Gòn
100
247
347
Cty CP Giấy Mỹ Hương
312
312
Cty CP Giấy Hải Phòng
294
294
Cty CP Giấy Tân Thành
Cty SX Giấy Phú Sỹ
251
251
210
210
Cty SX Giấy Giai Hiệp
Cty Giấy Hưng Thịnh
193
59
59
Cty Giấy Ánh Dương
Cộng
15680
193
8228
10609
2
10768
23
23
19999
65284
Nhập khẩu giấy
Năm tháng đầu năm, lượng giấy nhập khẩu đã đạt 469,112 tấn, tăng 30,44% so
với cùng kì năm trước. Mức tăng trưởng này được coi là đột biến trong vòng 20 năm
qua. Những năm qua, mức tăng trưởng hàng năm trong nhập khẩu giấy khá ổn định
trong phạm vi 17-22%.
Tuy nhiên mức tăng trưởng giấy in và giấy viết đã gấp 3 lần mức tăng trưởng
chung. Dấu hiệu này cho thấy, mức tự cung ứng giấy in & viết cho thị trường nội địa
của sản xuất trong nước đã sụt giảm xuống còn khoảng trên 70%/năm trong năm
2008 và còn thấp hơn trong năm 2009 nếu dự án nâng công suất máy xeo giấy in &
viết của Tổng công ty giấy Việt Nam không khởi động đúng thời hạn.
Giấy in báo cũng có mức tăng trưởng nhập khẩu cao sau giấy in&viết, tăng tới
51% so với cùng kỳ năm 2007.
Năm 2009 sẽ có thêm 50,000 tấn giấy in báo mới của công ty giấy Bãi Bằng và
đến 2010 lại có thêm 150,000 tấn giấy in báo mới của công ty giấy Tân Mai. Lúc đó
tổng công suất giấy in báo sẽ là 250,000 tấn/ năm.
Giấy bao bì nhập khẩu tăng 32,51% so với cùng kỳ năm trước.
Nhập khẩu giấy tissue có mức tăng cao nhất, tới 134% so với cùng kỳ năm
trước.
Bảng 1.2 Nhập khẩu giấy các loại trong 5 tháng đầu năm 2008
Tháng 1
Tháng 2
Tháng 3
Tháng 4
Tháng 5
Tổng
%
Giấy in báo
7588
5978
4962
5777
4415
28720
51,44
Giấy in&viết
7599
7130
13451
12338
7664
48182
86,08
Giấy BBCN
72947
60939
70768
63152
55280
323086
32,51
Giấy làm lớp
5573
4826
7830
4913
18172
41314
6,89
Testliner
6963
5321
99
5356
613
18352
Giấy làm lớp
22260
24514
25809
19149
11663
103395
48,80
975
13
70
52
115
1225
-75,29
mặt- Kraftliner
sóng
Giấy bao gói
3
Duplex
5158
5748
2176
11536
5344
29962
93,31
Giấy tráng
26272
17654
31852
17921
15925
109624
25,25
2991
1493
2157
3036
2159
11836
-32,10
2755
1370
775
1189
1289
7378
-28,10
Giấy kỹ thuật
1430
1159
2438
2292
1830
9149
23,54
Giấy lụa
45
47
41
57
30
220
83,70
Tissue
14
32
41
57
14
158
134,26
Nonwoven
31
15
0
0
16
62
18,52
Giấy khác
11186
10455
11940
12870
13305
59755
-5,80
Tự nhân bản
609
498
536
887
464
2994
-48,30
Sản phẩm giấy
10577
9957
11404
11983
12841
56761
-1,54
Tổng cộng
100795
85708
103600
96486
82524
469112
30,44
phấn
Giấy làm bao
ximăng
May, Giầy,
Chè, Thuốc lá
Tình hình sản xuất và tiêu thụ giấy in tại Công ty Cổ phần Giấy Tân Mai và thị
trường cả nước:
Theo số liệu thống kê của công ty CP Giấy Tân Mai được thể hiện ở bảng 1.1,
ta nhận thấy ngoài các lọai giấy thông thường khác như giấy báo, giấy bao bì công
nghiệp…thì các loại giấy in, giấy photocopy đang chiếm một nhu cầu khá lớn trong
cả nước. Và nhận định rằng nhu cầu đó đang có xu hướng tăng trưởng theo từng
năm. Để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ giấy của thị trường Công ty CP Giấy Tân Mai
cũng đã đưa ra thị trường một lượng sản phẩm khá lớn đáp ứng phần nào nhu cầu
tiêu thụ giấy in giấy viết của cả nước (chiếm từ 18 -21 % thị phần)
4
Bảng 1.3: Thị phần nhóm sp của công ty CP Giấy Tân Mai so với nhu cầu cả nước
2005 – 2006
Giấy các
loại
Nhu cầu tiêu dùng
cả nước (tấn)
2005
2006
Ước cả năm
Trong đó
1.330.650 1.547.100
Giấy in báo
Giấy In,
Viết,
Photocopy
Giấy BBCN
+ Giấy khác
Sản lượng của
Tân Mai (tấn)
2005
2006
Thị phần Tân Mai
(%)
2005
2006
96.971
99.163,56
7,29%
6,41%
69.350
199.000
93.234
215.000
53.793
41.926
57.774,74
40.824,97
77,57%
21,02%
61,97%
18,99%
866.000
1.248.500
1.253
563,85
0,14%
0,05%
1.2 Tính cấp thiết đề tài
Căn cứ vào tình hình thực tế của ngành công nghệ sản xuất giấy của nước ta
hiện nay, dựa trên nhu cầu tiêu thụ giấy in & viết, nhận thấy rằng vấn đề chất lượng
sản phẩm là vấn đề cấp thiết. Một sản phẩm có chất lượng sẽ là lựa chọn hàng đầu
của khách hàng. Chất lượng sản phẩm còn là yếu tố quyết định hiệu quả sản xuất của
nhà máy.
1.3 Mục đích đề tài
Tìm hiểu những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm để từ đó có sự can
thiệp kịp thời khi có sự cố xảy ra trong quá trình sản xuất nhằm giảm đến mức thấp
nhất chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng và giá thành sản phẩm.
Tìm hiểu những bệnh của giấy trên dây chuyền sản xuất từ đó đưa ra biện pháp
khắc phục nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả sản xuất.
1.4 Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu về khía cạnh chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng
yêu cầu sử dụng ngày càng cao và đa dạng của khách hàng. Đề tài tập trung tìm hiểu
về nguyên nhân các khuyết tật của giấy và tìm cách khắc phục.
5
Chương 2
TỔNG QUAN
2.1 Lý thuyết về giấy in
2.1.1 Định nghĩa về giấy in
Giấy in bao gồm các loại giấy được sử dụng cho: tạp chí, giấy báo, giấy ca-ta-lo,
sách, giấy in thương mại, giấy photocopy… Các loại giấy này được chia làm hai
nhóm: loại giấy chứa chủ yếu là bột cơ và loại giấy chủ yếu là bột hóa.
2.1.2 Yêu cầu cơ bản của giấy in
Đối với giấy in cần có hai yêu cầu cơ bản là khả năng chạy máy khi in và khả
năng in ấn.
Để đáp ứng khả năng chạy máy cao của giấy in nhà sản xuất cần quan tâm đến
các tính chất như độ bền cơ lý, độ bền bề mặt, sự ổn định kích thước, độ cứng, tĩnh
điện, sự cong của giấy khi in.
Để đáp ứng khả năng in ấn thì giấy in cần có một bề mặt với độ nhám thích hợp,
có đặc tính hấp thụ mực in và tính chất quang học thích hợp.
2.1.2.1 Khả năng chạy máy của giấy khi in
Khả năng chạy máy cao là yếu tố quan trọng nhất thể hiện hiệu quả cao của sản
phẩm giấy in.
Trong quá trình in, xét về khả năng chạy máy thường xảy ra ba vấn đề sau:
Sự rối loạn đột ngột do sự đứt băng giấy trong quá trình in ấn.
Sự rối loạn tích lũy do bụi bẩn và hiện tượng bóc sợi của giấy in.
Sự rối loạn liên tục có thể gây ra sự chậm trong quá trình sản xuất hoặc
giảm chất lượng in.
Sự đứt băng giấy thường xảy ra đối với giấy dạng cuộn vì trong quá trình in
băng giấy phải chịu một lực căng. Lực căng trung bình của băng giấy ở níp ép lô in
phụ thuộc vào từng phương pháp in và từng loại giấy, thường trong khoảng 100 đến
700 N/m.
Đối với giấy in dạng tờ thường xảy ra sự cố:
Hiện tượng cong của giấy
6
Độ cứng của giấy
Hiện tượng ái lực giữa các bề mặt.
Hiện tượng bóc sợi là hiện tượng trên bề mặt giấy in có sự bong ra các xơ sợi
hoặc các hạt chất độn và tích lũy trên đĩa in, mực in hoặc hệ thống nước. Hiện tượng
bóc sợi là vấn đề phổ biến đối với các loại giấy không tráng, các loại giấy không ép
keo, các loại giấy chứa nhiều bột cơ sử dụng trong phương pháp in offset như giấy
in báo.
Hiện tượng bóc sợi là kết quả của ba cơ chế:
Bụi trên bề mặt giấy
Sự tách lớp của giấy
Sự thấm nước vào những liên kết yếu và đứt xơ sợi
Các nhân tố góp phần gây nên vấn đề bóc sợi :
Sự tách lớp của mực
Độ bền của bề mặt giấy
Trong quá trình sấy giấy sau khi in thường xảy ra các hiện tượng như giấy bị
phồng rộp hoặc bị đứt gãy.
2.1.2.2 Khả năng in của giấy
Trong việc lựa chọn loại giấy cho sản phẩm in thì khả năng in của giấy là tiêu
chí quan trọng nhất.
Khả năng in được xác định bằng bộ đọc kí tự quang học, phép so màu.
Khả năng in ấn là kết quả của các tương tác sau:
Tương tác giữa giấy và mực in
Tương tác giữa giấy và công nghệ in
Ánh sáng và vết in trong màn hình của phạm vi nhìn thấy.
Dựa vào sự khác nhau của bản in người ta chia ra bốn phương pháp in:
Phương pháp in nổi
Phương pháp in offset
Phương pháp in lõm
7
Phương pháp in flexo
Tấc cả các phương pháp in đều có điểm chung là mực in được phết lên bản in,
sau đó nhờ lực ép để truyền hình ảnh cần in từ bản in lên giấy.
Chất lượng sản phẩm của tấc cả các phương pháp in đều được đánh giá bằng các
tiêu chí:
Đối lập về màu sắc giữa phần cần in và phần không in
Đồng đều về độ đậm nhạt của phần cần in
Rõ nét của phần cần in
Phần cần in không được nhìn thấy ở phía bên kia của tấm giấy
2.1.2.3 Yêu cầu về tính chất của giấy dùng cho từng phương pháp in
Sự khác nhau giữa các phương pháp in là phần cần in sẽ nổi hay chìm hay
không nổi không chìm trên bản in. Do sự khác nhau đó nên yêu cầu về tính chất giấy
dùng cho mỗi phương pháp in cũng khác nhau.
Yêu cầu về tính chất giấy dùng cho phương pháp in nổi:
- Độ gia nhựa chống thấm của giấy chỉ cần thấp hoặc không cần gia nhựa
- Độ nhẵn và độ mềm mại của giấy phải cao. Vì yêu cầu này nên giấy cần qua
công đoạn cán láng cao cấp để làm nhẵn bề mặt và làm mềm tấm giấy trước khi in.
Đối với giấy in cao cấp được làm từ 100% bột hóa thì công đoạn cán láng cao cấp là
bắt buộc. Trường hợp là giấy in sách báo thông thường, trong thành phần giấy có
chứa bột cơ thì không cần phải qua cán láng cao cấp mà chỉ cần cán láng trên máy
xeo là đủ.
Yêu cầu về tính chất của giấy dùng cho in offset:
- Giấy phải có độ bền bề mặt cao
- Giấy phải có độ gia nhựa chống thấm cao hơn hẳn so với phương pháp in nổi,
vì trong quá trình in giấy có tiếp xúc gián tiếp với nước.
- Giấy phải có độ biến dạng rất thấp khi gặp ẩm và khi sấy khô
- Trước khi in, giấy phải được ổn định độ ẩm thật đồng đều trong môi trường có
độ ẩm giống với phân xưởng in để hạn chế sự biến dạng của giấy
8
Trong phương pháp in offset, nếu sử dụng giấy ở dạng cuộn thì dễ gặp những
khó khăn sau đây làm ảnh hưởng đến chất lượng in:
Bề mặt giấy có chỗ không phẳng trong cuộn giấy
Độ ẩm của giấy ở bên trong cuộn giấy thường nhỏ hơn bên ngoài cuộn
giấy
Quá trình in offset có thể bị lỗi do bụi của giấy hoặc mảnh giấy vụn
vương vào trong quá trình cuộn giấy
Yêu cầu về tính chất giấy dùng cho phương pháp in lõm:
- Giấy cần có độ mềm mại cao để tấm giấy có thể dễ dàng ép sát đều lên bề mặt
bản in, chất lượng hình ảnh được in sẽ rõ nét đến từng chi tiết nhỏ.
- Độ bền bề mặt cao, độ bụi thấp, nghĩa là ít bị bong xơ sợi hoặc bong các hạt
chất độn trên bề mặt giấy, để những hạt bụi không bị dính mực in và làm lem bẩn bề
mặt giấy sau khi in.
- Tỷ lệ dùng chất độn trong giấy in lõm thường rất cao vì độ đục của giấy đòi
hỏi rất cao.
- Độ bền cơ lý cần tương đối cao, cuộn giấy chứa thật ít mối nối.
- Sự khác nhau giữa hai bề mặt giấy phải rất thấp để chất lượng in trên hai mặt
giống nhau
- Giấy cần có độ ẩm thích hợp, vì nếu giấy có độ ẩm quá cao thì hình ảnh in sẽ
bị nhòe làm giảm chất lượng in.
2.1.2.4 Mối tương tác giữa mực in và giấy
Sự tương tác giữa mực in và giấy được đánh giá theo khả năng thấm hút mực in
của giấy nhiều hay ít, nhanh hay chậm, khả năng của mực xâm nhập vào chiều sâu
của giấy nhiều hay ít. Những tương tác này phụ thuộc vào cấu trúc của giấy như số
lượng và kích thước các lỗ mao dẫn trên bề mặt giấy, và tính chất của mực in. Cấu
trúc mao dẫn của giấy được biểu thị qua độ xốp của giấy và tính chất của mực in
được biểu thị qua độ nhớt của mực.
Độ xốp của giấy được xác định bằng tỷ lệ phần trăm giữa thể tích không khí
chiếm chỗ với thể tích toàn bộ của giấy. Đối với các loại giấy in khác nhau thì yêu
9
cầu về độ xốp cũng khác nhau, độ xốp dao động trong khoảng 75% đến 13%. Cần
phải chọn giấy có độ xốp thích hợp cho từng loại mực in hoặc từng phương pháp in.
Cụ thể là:
Nếu độ chặt của giấy quá cao gặp mực in có độ nhớt cao thì sẽ dễ xảy ra
trường hợp dính bẩn mực in từ tấm giấy in đặt dưới lên tấm giấy in đặt
bên trên.
Nếu giấy có độ xốp quá cao gặp mực in có độ nhớt thấp thì mực in dễ
dàng thấm sâu vào giấy nhiều khi sang tận bề mặt bên kia của giấy và
làm giảm độ bóng của mực in trên bề mặt cần in của giấy.
Chất lượng in còn phụ thuộc vào sự phân bố của các xơ sợi trong giấy. Các xơ
sợi cần phân bố đều theo các hướng khác nhau, và theo cả chiều sâu của giấy. Nếu
các xơ sợi chỉ phân bố chủ yếu theo hướng máy thì mực in sẽ dễ lan truyền dọc theo
xơ sợi chứ không theo các hướng khác, kết quả là hình ảnh in không có độ nét cao.
Thành phần hóa học của mực in bao gồm chất bột màu ở dạng rắn và chất mang
ở dạng lỏng. Nếu bề mặt giấy có các mao quản kích thước lớn hơn kích thước các
hạt rắn trong mực in thì cả chất màu và chất lỏng đều thấm sâu vào chiều sâu của
giấy, tiêu tốn nhiều mực in và dễ gây ra hiện tượng nhìn rõ hình ảnh cần in ở mặt
bên kia của giấy. Nếu dùng giấy đã tráng phấn thì kích thước các lỗ mao quản trên
bề mặt giấy nhỏ hơn các hạt chất màu trong mực in, vì vậy các hạt chất màu không
thấm sâu vào chiều sâu của giấy được, chỉ có chất lỏng trong mực in thấm vào chiều
sâu của giấy, và kết quả là chất lượng in cao hơn so với giấy không tráng phấn.
Nhưng nếu độ nhớt của chất lỏng trong mực in quá thấp thì nó sẽ thấm sâu vào chiều
sâu của giấy, bỏ lại trên bề mặt giấy lớp chất màu thiếu chất kết dính, vì vậy có thể
xảy ra hiện tượng các chất màu này dễ bị bong ra khỏi bề mặt giấy, do đó cần sử
dụng loại mực in có độ nhớt và độ kết dính thích hợp.
Tương tác giữa giấy và mực in gốc nước phụ thuộc vào tính háo nước hay kị
nước của giấy, nghĩa là phụ thuộc vào độ gia nhựa của giấy. Tính háo nước của giấy
có được là nhờ sự có mặt của các nhóm OH tự do trên xơ sợi xenlulo. Nếu giấy có
độ gia nhựa thấp thì số nhóm OH tự do nhiều, mà nhóm OH có khả năng tạo liên kết
10
hydro với nước, do đó chúng tạo điều kiện tốt để các loại mực in gốc nước dễ dàng
thấm sâu vào giấy. Nếu giấy có độ gia nhựa cao thì mực in gốc nước khó thâm nhập
vào chiều sâu của giấy.
Ngoài ra, tương tác giữa giấy và mực in còn phụ thuộc vào pH của bề mặt giấy.
Nếu pH của bề mặt giấy cao hơn 8,5 hoặc nhỏ hơn 5,5 thì giấy đó không thích hợp
cho phương pháp in offset.
Mức độ dính bám của mực in trên giấy tuân theo qui luật Detroin: Sự kết dính
tốt giữa hai vật liệu polymer bậc cao chỉ xảy ra khi cả hai vật liệu đều phân cực hoặc
cả hai đều không phân cực.
Trường hợp liên kết giữa giấy và mực in, bản thân giấy là vật liệu phân cực, nếu
sử dụng mực in có chất kết dính là chất lỏng phân cực thì sự bám dính của mực in
trên giấy là rất tốt. Mức độ phân cực của giấy còn phụ thuộc vào mức độ gia nhựa.
Nếu chất lỏng kết dính trong mực in thường là dầu thì khi mực được in trên
giấy, trong quá trình khô sẽ xảy ra sự trùng hợp của các phân tử dầu, tạo thành một
lớp màng liên kết các hạt chất màu lại với nhau bám trên bề mặt giấy, do vậy mực in
có độ bóng cao.
Muốn lớp mực in trên giấy có độ bóng nhất định thì bề mặt giấy phải có các lỗ
mao quản kích thước thật nhỏ, nghĩa là giấy cần phải được tráng phấn bề mặt, để
chất kết dính và chất màu trong mực in không thấm sâu vào chiều sâu của giấy mà
phần đọng lại trên bề mặt giấy và tạo thành lớp màng bóng trên bề mặt giấy.
2.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến tính chất giấy in
2.2.1 Độ bền cơ lý
2.2.1.1 Các khái niệm
Độ bền cơ lý của giấy biểu thị khả năng chịu đựng những lực tác dụng từ bên
ngoài lên giấy.
Độ bền cơ lý của giấy là tính chất quan trọng nhất đối với hầu hết các loại giấy.
Đối với giấy in & viết cần có độ bền cơ lý trung bình để giấy không bị đứt trong
quá trình in trên máy in cao tốc.
Độ bền cơ lý của giấy in được biểu thị qua các chỉ số cơ bản sau:
11
Độ chịu kéo
Chiều dài đứt
Chỉ số xé
Độ bền bề mặt
2.2.1.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến độ bền cơ lý
Nguyên liệu bột giấy
Hóa chất phụ gia
Quá trình chuẩn bị bột giấy trước xeo
Quá trình xeo giấy
2.2.2 Tính chất thấm hút
2.2.2.1 Khái niệm
Tính chất thấm hút của giấy là khả năng của giấy khi đặt trong môi trường có
độ ẩm cao thì giấy hút hơi ẩm trong không khí, vì thế mà độ ẩm của giấy tăng lên và
khi đặt trong môi trường có độ ẩm thấp thì giấy có khả năng nhả ẩm, độ ẩm của giấy
giảm đi.
Bảng 2.1 Sự phụ thuộc giữa hàm lượng ẩm trong giấy báo và độ ẩm của không
khí trong môi trường xung quanh.
Hàm lượng ẩm trong giấy
Hàm lượng ẩm trong giấy
báo khi hấp thụ ẩm, %
báo khi nhả ẩm, %
10
-
2,8
20
-
4,9
30
6,5
6,5
40
7,2
7,9
50
8,0
9,2
60
9,0
10,4
70
10,5
11,5
80
12,2
12,7
Độ ẩm không khí, %
12
(Theo tài liệu:CÁC YẾU TỐ CÔNG NGHỆ VÀ TÍNH CHẤT GIẤY, Cao Thị
Nhung, chương 4, Tính chất thấm hút của giấy, trang 264.)
Từ bảng 2.1 ta thấy với mỗi giá trị độ ẩm của môi trường không khí xung quanh
ta sẽ có một giá trị nhất định của độ ẩm cân bằng của giấy đặt trong môi trường đó.
Khi sản xuất ra giấy có độ ẩm khác với giá trị độ ẩm cân bằng này thì giấy sẽ hút ẩm
hoặc nhả ẩm để đạt tới những giá trị cân bằng này, kết quả là giấy sẽ bị biến dạng.
Vì vậy nhà sản xuất giấy, nhất là các loại giấy in, cần biết đường cân bằng ẩm và độ
ẩm của môi trường bảo quản hay sử dụng giấy để sản xuất giấy có hàm lượng ẩm
gần với giá trị cân bằng ẩm.
2.2.2.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến tính chất thấm hút của giấy
Thành phần bột giấy
Hóa chất phụ gia
Quá trình sản xuất giấy
2.2.3 Tính chất quang học
2.2.3.1 Các khái niệm
Tính chất quang học của giấy bao gồm: độ trắng, độ đục, độ thấu sáng, độ trong
suốt của giấy.
Độ trắng của giấy được biểu thị bằng tỷ số giữa cường độ của tia phản xạ so với
tia tới, cường độ tia phản xạ càng cao thì độ trắng của giấy càng cao.
Độ đục của giấy là khi nhìn từ phía bên này của tấm giấy thì không nhìn thấy
được hình ảnh đặt ở mặt bên kia của tấm giấy. Độ đục của giấy phụ thuộc vào mức
độ tán xạ của ánh sáng.
Độ trong suốt của giấy đối lập với độ đục của giấy.
Độ thấu sáng của giấy là khả năng cho ánh sáng đi qua. Tia khúc xạ càng lớn thì
độ thấu sáng của giấy càng cao.
2.2.3.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến tính chất quang học của giấy
Thành phần bột giấy
Hóa chất phụ gia
Quá trình chuẩn bị bột giấy trước khi xeo
13
Chương 3
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ NỘI DUNG THỰC HIỆN
3.1 Phương pháp nghiên cứu
Dựa vào dây chuyền hiện có của Tân Mai, cụ thể là máy giấy MP1, kết hợp với
các kết quả thí nghiệm của phòng quản lý kỹ thuật để đưa ra lệnh sản xuất đối với
sản phẩm GI 90 ISO.
Tìm hiểu các nguyên liệu đầu vào, cùng với kết quả kiểm soát chất lượng giấy
và công đoạn chuẩn bị bột của bộ phận kiểm tra chất lượng sản phẩm để có những
điều chỉnh kịp thời nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm theo yêu cầu của khách
hàng.
Tìm hiểu từng công đoạn sản xuất trên dây chuyền để dự đoán được nguyên
nhân và đề ra biện pháp khắc phục khi có sự cố trong quá trình chạy máy.
3.2 Nội dung phương pháp nghiên cứu
3.2.1 Xác định tính chất mẫu chuẩn
Mẫu chuẩn ở đây chính là sản phẩm yêu cầu của khách hàng. Công việc đầu tiên
trong việc lập kế hoạch sản xuất là xác định các tính chất quan trọng của mẫu chuẩn
tại phòng thí nghiệm theo bảng 3-1 sau:
Bảng 3.1: Chỉ tiêu xác định tính chất giấy in
Chỉ tiêu xác định
Đơn vị tính
1. Định lượng
g/m2
2. Độ dày
μm, min
3. Độ hút nước Cobb60 , max
g/m2
4. Độ cứng
mm3 x 103
Dọc
Ngang
5. Độ nhám Bendtsen, max
ml/ph
6. Chỉ số bền xé
Dọc
14