Phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu trường cao đẳng kinh tế kỹ thuật miền nam

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ


HỒ MINH TRIẾT

HỒ MINH TRIẾT

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CƠ HỮU
TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT MIỀN
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN CƠ HỮU
NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT MIỀN
NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành
Mã số

:

Quản lý giáo dục

:

60 14 01 14

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:TS PHẠM ĐÌNH BỘ

HÀ NỘI - 2013

HÀ NỘI - 2013


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CBQL

Cán bộ quản lý

CNH - HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐH - CĐ

Đại học, cao đẳng

ĐNGV

Đội ngũ giảng viên

GD

Giáo dục

GD - ĐT

Giáo dục, đào tạo

GV

Giảng viên

HSSV

Học sinh sinh viên

NCKH

Nghiên cứu khoa học

QLGD

Quản lý giáo dục


TCCN

Trung cấp chuyên nghiệp


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU
CHƯƠNG 1

3

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN CƠ HỮU TRƯỜNG CAO ĐẲNG
KINH TẾ - KỸ THUẬT MIỀN NAM
11
1.1 Các khái niệm cơ bản
11
1.2 Những vấn đề cơ bản phát triển đội ngũ giảng viên cơ
hữu Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam
17
CHƯƠNG 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN CƠ HỮU TRƯỜNG CAO ĐẲNG
KINH TẾ - KỸ THUẬT MIỀN NAM
29
2.1 Đặc điểm giáo dục – đào tạo của Trường Cao đẳng
Kinh tế – Kỹ thuật Miền Nam
29
2.2 Thực trạng đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường Cao
đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam
35
2.3 Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu của
Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam
45
CHƯƠNG 3 YÊU CẦU, CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN CƠ HỮU TRƯỜNG CAO
ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT MIỀN NAM

50
3.1 Những yêu cầu xây dựng các biện pháp phát triển đội
ngũ giảng viên cơ hữu Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ
thuật Miền Nam
50
3.2 Những biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu
Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam
52
3.3 Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp
80
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
88
PHỤ LỤC
92


3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 (khóa VIII) Ban chấp hành Trung ương
Đảng khẳng định: “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động
lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa đất nước, là
điều kiện phát triển nguồn lực con người, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội,
tăng trưởng kinh tế nhanh và phát triển bền vững”.
Gắn liền với sự chăm lo phát triển một nền giáo dục - đào tạo vững
mạnh, trong đó phát triển đội ngũ nhà giáo một cách toàn diện là hết sức quan
trọng. Luật giáo dục khẳng định: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc

đảm bảo chất lượng giáo dục”.
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI nhấn mạnh: “Phát triển
giáo dục và đào tạo cùng với khoa học là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo
dục và đào tạo là đầu tư cho phát triển. Đổi mới căn bản và toàn diện giáo
dục và đào tạo theo nhu cầu phát triển xã hội; nâng cao chất lượng theo yêu
cầu chuẩn hoá, hiện đại hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế. Phát triển
nguồn nhân lực chất lượng cao. Tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý giáo dục,
đào tạo trên tinh thần tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ
sở giáo dục, đào tạo”.
Nhìn chung, với quan điểm chỉ đạo “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”,
Đảng ta luôn coi trọng vai trò của đội ngũ giáo viên nói chung và đội ngũ
giảng viên các trường ĐH - CĐ nói riêng. Chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và tiêu
chuẩn hóa đội ngũ giáo viên cả về chính trị, tư tưởng đạo đức và năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ được xem là khâu then chốt để thực hiện thắng lợi sự
nghiệp phát triển GD – ĐT, chấn hưng đất nước trong thời kỳ mới”.
Giáo dục đại học có vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc
dân, trực tiếp đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao cho đất nước. Để đáp ứng
với yêu cầu phát triển của xã hội, giáo dục đại học phải đổi mới để nâng cao
chất lượng đào tạo, và một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo chất lượng
đào tạo của trường đại học, cao đẳng là đội ngũ giảng viên. Đội ngũ giảng


4
viên ở trường cao đẳng và đại học có nhiệm vụ giảng dạy, nghiên cứu khoa
học, bồi dưỡng, tự bồi dưỡng, nhằm đào tạo thế hệ trẻ thành những người
công dân vừa có đức lại vừa có trình độ kỹ thuật tiên tiến để góp phần “nâng
cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” cho đất nước. Chính vì vậy
mà việc phát triển đội ngũ giảng viên ở trường đại học, cao đẳng là việc làm
cần thiết, cấp bách hiện nay.
Trong bối cảnh hiện tại, nhu cầu học tập của người dân ngày càng cao,

hệ thống giáo dục đại học ngày càng được mở rộng và phát triển đa dạng dưới
nhiều hình thức. Hệ thống các trường ngoài công lập có một số điểm mạnh
như tận dụng và phát huy được những mặt tích cực của cơ chế quản lý mới,
có nhiều cơ hội để phát huy được tính tự chủ và chịu trách nhiệm. Tuy nhiên
trong nền kinh tế thị trường việc tổ chức và quản lý các trường ngoài công lập
gặp một số khó khăn về CSVC, sự cạnh tranh gay gắt về các vấn đề chất
lượng đào tạo và học phí, kinh phí. Do vậy, để các trường đại học, cao đẳng
ngoài công lập có thể tồn tại và phát triển, một trong những vấn đề quan trọng
và mang tính quyết định đó chính là đội ngũ giảng viên, đặc biệt là đội ngũ
giảng viên cơ hữu gắn bó, cam kết làm việc dài lâu với trường. Nhà trường
cần phải có sự quan tâm và đầu tư nhiều hơn trong việc xây dựng và phát
triển đội ngũ giảng viên cơ hữu của mình vững mạnh, trở thành lực lượng
nòng cốt, góp phần đảm bảo chất lượng đào tạo, thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm
vụ của giáo dục đại học về đào tạo nguồn nhân lực trong giai đoạn hiện nay.
Thực hiện các chủ trương xã hội hoá giáo dục của Đảng và Nhà nước,
Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam ra đời, được giao nhiệm vụ
đào tạo, bồi dưỡng cán bộ có trình độ cao đẳng và trung cấp thuộc các ngành
kinh tế và kỹ thuật trong cả nước, nhằm góp phần đào tạo phát triển nguồn
nhân lực có trình độ, nghiệp vụ, chuyên môn cho xã hội. Sau 05 năm đi vào
hoạt động và phát triển, trường đã đạt được những thành tựu đáng kể trong
công tác tuyển sinh, thực hiện nhiệm vụ, chức năng đào tạo, nghiên cứu khoa
học và chuyển giao công nghệ cho nguồn nhân lực trẻ khu vực phía Nam và


5
cả nước. Công tác xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu là một
trong những nhiệm vụ cần được hoạch định, thực thi không thể thiếu và chậm
trễ, khi trường có bề dày hoạt động chưa lâu. Tuy nhiên trước sự phát triển
của giáo dục hiện nay, thì đội ngũ giảng viên của trường còn nhiều bất cập
như: Số lượng giảng viên của trường còn thiếu, chưa đáp ứng được sự tăng

trưởng về quy mô đào tạo của nhà trường; Trình độ giảng viên không đồng
đều và nhìn chung còn thấp, thiếu kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm, khả năng
nghiên cứu khoa học, khả năng tự học, tự bồi dưỡng của đội ngũ giảng viên
mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng còn hạn chế; Cơ cấu đội ngũ giảng viên
chưa đồng bộ, nhiều khoa, bộ môn lực lượng giảng viên còn mỏng và phân
tán; Đội ngũ giảng viên cơ hữu khá đông, song đội ngũ giảng viên cơ hữu của
trường chưa được đào tạo, kiểm tra, phân bổ, sàng lọc, định hướng đúng mức;
và chưa phát huy được hết khả năng, sức mạnh, lợi thế vốn có của mình với tư
cách là lực lượng nòng cốt của một trường cao đẳng ngoài công lập. Do vậy,
nhiệm vụ sắp tới nhất thiết cần xây dựng và phát triển ĐNGV nhà trường cả
về số lượng, chất lượng và cơ cấu.
Từ những lý do trên, chúng tôi chọn vấn đề “Phát triển đội ngũ giảng
viên cơ hữu Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam” làm đề tài
nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Chất lượng của đội ngũ giáo viên là điều kiện quyết định để nâng cao
chất lượng giáo dục, vì vậy vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là
trung tâm của các chương trình cải cách, cải tổ, đổi mới giáo dục. Đối với các
trường đại học, cao đẳng trong giai đoạn hiện nay, việc nghiên cứu phát triển
đội ngũ giảng viên là một vấn đề hết sức quan trọng. Điều này không chỉ
đúng với Việt Nam mà đã được chứng minh ở nhiều nước có nền giáo dục
phát triển với nhiều bài học đi trước như Hoa Kỳ, Úc, Liên minh Châu Âu...
Xung quanh vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên đã có nhiều công trình
nghiên cứu mà các tác giả trong và ngoài nước đề cập đến. Sau đây là một số


6
công trình nghiên cứu của các tác giả trong nước có liên quan đến hướng
nghiên cứu của đề tài.
Các tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc và Trần Khánh Đức với công trình

nghiên cứu Chính sách quốc gia và sự phát triển đội ngũ giảng viên Đại học
Việt Nam đã đi sâu phản ánh, phân tích các chính sách quốc gia về phát triển
hệ thống giáo dục đại học và ĐNGV trong quá trình đổi mới giáo dục đại học
ở Việt Nam.
Đề tài Chính sách phát triển đội ngũ giảng viên các trường Đại học
ngoài công lập do Đỗ Thị Hoà làm chủ nhiệm đã đi sâu phân tích cơ sở lý
luận về chính sách phát triển đội ngũ giảng viên ở các trường đại học ngoài
công lập ở nước ta trong giai đoạn hiện nay, làm rõ thực trạng chính sách phát
triển đội ngũ giảng viên ở các trường đại học ngoài công lập; trên cơ sở đó đề
tài đã đề xuất chung chính sách phát triển đội ngũ giảng viên ở các trường
ngoài công lập ở nước ta hiện nay.
Đề tài cấp Bộ Các giải pháp phát triển và chuẩn hoá đội ngũ giảng
viên Đại học Lao động Xã hội do Trường Đại học Lao động Xã hội thực hiện
đã làm rõ các căn cứ để phát triển, chuẩn hoá đội ngũ giảng viên; làm rõ thực
trạng và các yếu tố, điều kiện để chuẩn hoá đội ngũ giảng viên; đề xuất các
giải pháp để phát triển, chuẩn hoá đội ngũ giảng viên Trường Đại học Lao
động Xã hội.
Bên cạnh các đề tài nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên, còn có
nhiều luận văn đã đề cập đến vấn đề này.
Luận văn Thạc sĩ giáo dục học với đề tài Những giải pháp xây dựng và
phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường Đại học Dân lập Hải Phòng đáp
ứng yêu cầu giai đoạn hiện nay, của tác giả Hồ Thị Hoài Nam với mục đích
nghiên cứu nhằm đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên cơ
hữu Trường Đại học Dân lập Hải Phòng.
Tác giả Trịnh Thị Mai với đề tài luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục Phát
triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Đại Nam giai đoạn 2011 – 2015, đã
đi sâu nghiên cứu cơ sở lý luận phát triển ĐNGV ở Trường Đại học Đại Nam.


7

Luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục của Chu Thị Hương Giang với đề tài
Những biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học
Lương Thế Vinh giai đoạn 2007 – 2015, đã tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận
về xây dựng, phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Lương Thế
Vinh giai đoạn 2007 – 2015.
Như vậy xung quanh vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên nói chung,
đội ngũ giảng viên cơ hữu nói riêng đã có nhiều công trình của nhiều tác giả
nghiên cứu. Tuy nhiên, vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường
Cao Đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam chưa có một công trình nào đi sâu
nghiên cứu một cách cụ thể.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn phát triển đội ngũ giảng viên
cơ hữu, đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường Cao
đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Làm rõ cơ sở lý luận phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu.
Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ giảng viên cơ hữu và phát triển
đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam.
Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường Cao
đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu
Hoạt động quản lý đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường Cao đẳng Kinh tế
- Kỹ thuật Miền Nam.
Đối tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ
thuật Miền Nam.
Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên cơ

hữu Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam hiện nay.
Số liệu để sử dụng nghiên cứu từ khi năm 2008 đến nay.
5. Giả thuyết khoa học


8
Chất lượng đội ngũ giảng viên trong các trường cao đẳng, đại học bị tác
động và quy định bởi nhiều yếu tố. Vì vậy, trong quá trình phát triển đội ngũ
giảng viên cơ hữu của Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam, nếu
chủ thể quản lý giáo dục thực hiện đồng bộ và có hiệu quả những vấn đề như:
Nâng cao nhận thức của ĐNGV cơ hữu và CBQL về sứ mạng, nhiệm vụ chiến
lược, mục tiêu đào tạo của nhà trường; vai trò và nhiệm vụ giảng viên; làm tốt
công tác quy hoạch ĐNGV; đẩy mạnh công tác đào tạo - bồi dưỡng đội ngũ
giảng viên; tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển đội ngũ giảng viên;
thường xuyên thực hiện tốt công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giảng viên cơ
hữu của nhà trường thì sẽ xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu có
đủ số lượng, chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu đào tạo của nhà trường, và xu
hướng phát triển giáo dục hiện nay.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận
Luận văn được tổ chức nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận duy
vật biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm
của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục, đào tạo nói chung và về phát triển
đội ngũ giảng viên nói riêng. Đồng thời vận dụng các quan điểm logic - lịch
sử, hệ thống – cấu trúc và các quan điểm thực tiễn để xem xét phân tích các
vấn đề có liên quan.
Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành công trình nghiên cứu, tác giả đã sử dụng tổng hợp các
phương pháp nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn của khoa học giáo dục như:
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Phương pháp phân tích tổng hợp, hệ thống hoá các báo cáo, các tài liệu có liên quan đến đánh giá đội

ngũ giảng viên và xây dựng, phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu của Trường
Cao đẳng Kinh tế – Kỹ thuật Miền Nam.
Chú trọng nghiên cứu các tài liệu như: Đề án mục tiêu phát triển
Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam đến năm 2020. Các tài liệu về
chính sách, quy hoạch xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu của
Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam.


9
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
+ Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Thu thập thông tin thông qua
phiếu hỏi ý kiến của 30 giảng viên và 15 cán bộ quản lý trong trường nhằm
tìm hiểu thực trạng về đội ngũ giảng viên cơ hữu; thực trạng công tác quản lý
đội ngũ giảng viên cơ hữu; những giải pháp mà nhà trường đã áp dụng để
phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu; tính khả thi của các giải pháp và những
đề xuất nhằm hoàn thiện công tác phát triển ĐNGV cơ hữu của Trường Cao
đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam.
+ Phương pháp phỏng vấn: Trao đổi, xin ý kiến trực tiếp của cán bộ
quản lý, giảng viên cơ hữu và ý kiến phản hồi học sinh sinh viên về giảng
viên cơ hữu nhằm thu thập thêm thông tin và làm rõ hơn những vấn đề từ
phiếu điều tra.
+ Phương pháp quan sát: Thu thập thông tin trên cơ sở quan sát trực
tiếp các hoạt động sư phạm, quan sát hoạt động tuyển dụng, kiểm tra, đánh
giá, thanh lọc của cán bộ quản lý để có thông tin đầy đủ hơn về thực trạng
phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu.
+ Phương pháp chuyên gia: Tham khảo ý kiến chuyên gia nghiên cứu
về lĩnh vực giáo dục và đào tạo nhằm đánh giá đúng thực trạng phát triển
ĐNGV cơ hữu cũng như khảo nghiệm, kiểm định tính khả thi của các giải
pháp đề xuất.
- Nhóm phương pháp toán thống kê

Xử lý kết quả điều tra và số liệu thu được bằng các phương pháp thống
kê toán học nhằm định lượng kết quả nghiên cứu.
7. Ý nghĩa của luận văn
Hệ thống hoá, khái quát hoá cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo
viên cơ hữu, đặc biệt là xây dựng hệ thống khái niệm công cụ về phát triển
đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam.
Đề xuất hệ thống biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu
Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam có thể làm tài liệu tham khảo,
tham mưu cho Ban giám hiệu quản lý phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu.
8. Cấu trúc luận văn


10
Luận văn bao gồm phần mở đầu và 3 chương, 8 tiết, kết luận và kiến
nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.


11
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CƠ HỮU
TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT MIỀN NAM
1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Đội ngũ giảng viên
Theo Từ điển tiếng Việt phổ thông, đội ngũ là thuật ngữ dùng để chỉ
“số đông sắp xếp có trật tự hoặc có tổ chức chặt chẽ ” [32].
Có thể hiểu: “Đội ngũ là một nhóm người được tập hợp và tổ chức
thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề
nghiệp hay không, nhưng đều cùng mục đích nhất định” [44].
Tóm lại, đội ngũ là một tập hợp những cá nhân có liên hệ với nhau, tạo
thành sự thống nhất ổn định, có tính chỉnh thể, có những thuộc tính và những

quy luật tích hợp. Khái niệm đội ngũ hàm chứa yếu tố sức mạnh và có những
yêu cầu chặt chẽ về cơ cấu, kỷ cương và chất lượng công việc. Ví dụ như đội
ngũ công nhân, đội ngũ các nhà khoa học, đội ngũ trí thức, đội ngũ giảng viên
cơ hữu.
Theo Đại từ điển tiếng Việt thì, “Giảng viên là người giảng dạy ở đại
học hay lớp huấn luyện cán bộ” [44]. Luật giáo dục – 2010, điều 70 chương
IV quy định: “Nhà giáo là người có nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà
trường, cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục đại học,
trường cao đẳng nghề gọi là giảng viên”.
Giảng viên phải là những nhà giáo có đầy đủ các yêu cầu về phẩm chất
đạo đức, năng lực giảng dạy, trình độ chuyên môn và các yêu cầu khác đảm
bảo được nhiệm vụ đào tạo ở bậc ĐH - CĐ. Ở đây cần phân biệt khái niệm
giảng viên – nhà giáo, với giảng viên theo tiêu chuẩn các ngạch công chức
bậc đại học. Theo Quyết định số: 538/TCCB-BCTL ngày 18/12/1995 của Ban
Tổ chức - Cán bộ Chính phủ, yêu cầu về trình độ của giảng viên, giảng viên
chính và giảng viên cao cấp, trong đó ghi rõ: Giảng viên là công chức chuyên
môn đảm nhận việc giảng dạy và đào tạo của trường ĐH - CĐ thuộc một
chuyên ngành đào tạo của ĐH - CĐ.
Đội ngũ giảng viên là tập hợp các nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy và
nghiên cứu khoa học ở các trường cao đẳng và đại học, họ gắn kết với nhau
bằng hệ thống mục tiêu chung của ngành GD - ĐT và của các nhà trường đại


12
học, cao đẳng nơi họ đang công tác; cùng trực tiếp giảng dạy, giáo dục, đào
tạo HSSV, cùng chịu sự ràng buộc, tương tác bởi những quy tắc có tính hành
chính của ngành giáo dục và Nhà nước.
Lao động của đội ngũ giảng viên là lao động trí óc, lao động khoa học,
lao động đặc thù nhằm tạo ra sản phẩm đặc biệt là con người quy chuẩn, mà
sẽ là chủ nhân tương lai của đất nước.

Đội ngũ giảng viên có vai trò nòng cốt trong sự phát triển của nhà
trường bởi vì đội ngũ giảng viên quyết định chất lượng sản phẩm tạo ra, và
gánh phần trọng trách, uy tín của nhà trường đối với nghĩa vụ xã hội.
1.1.2. Đội ngũ giảng viên cơ hữu
Theo Quyết định số 76/2007/QĐ – BGDĐT, ban hành Quy trình và chu
kỳ kiểm định chất lượng giáo dục trường đại học, cao đẳng và trung cấp
chuyên nghiệp ngày 14/12/2007, cán bộ cơ hữu là: “cán bộ quản lý, giảng
viên, nhân viên trong biên chế (đối với các trường công lập) và cán bộ hợp
đồng dài hạn (từ 01 năm trở lên) hoặc cán bộ hợp đồng không xác định thời
hạn theo quy định của Luật lao động sửa đổi” [36].
Đội ngũ giảng viên cơ hữu (Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền
Nam) được hiểu là, ĐNGV được tuyển dụng theo hợp đồng dài hạn hoặc
không xác định thời hạn, cho công tác giảng dạy của nhà trường theo đúng
khung định mức giờ chuẩn do Bộ giáo dục - đào tạo quy định; họ là thành
viên chính thức của nhà trường, chịu sự phân công tham gia các hoạt động,
công tác khác của nhà trường khi cần thiết; được hưởng các chế độ, chính
sách theo quy định của Nhà nước.
Đội ngũ giảng viên cơ hữu có ý nghĩa như những phần hữu cơ tất yếu
trong một cơ thể sống; hay như theo định nghĩa “đội ngũ” có gốc xuất phát từ
thuật ngữ quân sự: đó là một khối đông người, được tổ chức thành một lực
lượng để chiến đấu hoặc để bảo vệ. Vậy đội ngũ giảng viên cơ hữu ngoài
chức năng giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học, họ còn phải là người có
trách nhiệm xây dựng, vun đắp, bảo vệ cho chính đơn vị trường học mình
đang công tác, bởi sự tồn vong, phát triển hay suy tàn của đơn vị cũng “có
phần” của họ trong đó.
1.1.3. Phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu


13
Theo Từ điển tiếng Việt: “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi

từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp” [32].
Theo quan niệm này thì tất cả sự vật hiện tượng, con người và xã hội hoặc tự
thân biến đổi, hoặc do tác động bên ngoài làm cho biến đổi tăng tiến về cả
khối lượng lẫn chất lượng. Đó là sự phát triển.
Và Từ điển Triết học: “Phát triển là quá trình vận động từ thấp (đơn giản)
đến cao (phức tạp), mà nét đặc trưng chủ yếu là cái cũ biến mất, cái mới ra đời.
Phát triển là một quá trình nội tại, bước chuyển hoá từ thấp đến cao theo đường
xoáy trôn ốc, xảy ra bởi vì trong cái thấp đã chứa đựng dưới dạng tiềm tàng
những khuynh hướng dẫn đến cái cao, cái cao là cái thấp đã phát triển” [33].
Theo Giáo sư – Viện sĩ Phạm Minh Hạc thì, “ở cấp độ chung nhất, phát
triển được hiểu là sự thay đổi hay biến đổi tiến bộ, là một phương thức của
vận động, hay là quá trình diễn ra có nguyên nhân, dưới những hình thức khác
nhau như tăng trưởng, tiến hóa, phân hóa, chuyển đổi, mở rộng và cuối cùng
tạo ra sự biến đổi về chất” [20].
Trong giáo dục, cụ thể là trong nhà trường ĐH - CĐ, phát triển nguồn
nhân lực chính là phát triển đội ĐNGV, công nhân viên và CBQL cơ hữu của
nhà trường, trong đó, phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu là quan trọng nhất,
vì đây là lực lượng nòng cốt góp phần tạo ra chất lượng giáo dục – đào tạo.
Tác giả Piper và Glatter: “Phát triển đội ngũ giáo viên là một nổ lực
mang tính chất thường xuyên, nhằm hòa hợp các lợi ích, mong muốn và các
đòi hỏi mà đội ngũ giáo viên đã cân nhắc kĩ để tiếp tục phát triển sự nghiệp
của mình trên cơ sở có tính đến yêu cầu nhà trường nơi họ công tác” [21].
Theo Piper (1993) thì: “Phát triển đội ngũ giáo viên là công cụ mạnh
nhất của công tác phát triển nhà trường. Nó tập trung vào các biện pháp
nhằm đạt được các mục tiêu trong tương lai và gắn chặt với lập kế hoạch
chiến lược”.
Hay như GriFin (1983) và Bradhy (1991) cùng quan điểm xem sự phát
triển của đội ngũ giáo viên là sự phát triển của tổ chức (nhà trường) hoặc ít ra
nó cũng là bộ phận cấu thành lên kế hoạch, chiến lược để phát triển nhà
trường. Nó chính là một hình thức tác động vào hoạt động của nhà trường

14
nhằm đạt được mục tiêu phát triển. Công tác phát triển đội ngũ giáo viên là
nhằm tạo ra tiềm lực cho việc phát triển nhà trường.
Trong tác phẩm “Quản lý nhân sự và việc xây dựng đội ngũ giáo viên
trong nhà trường”, tác giả Nguyễn Quang Truyền quan niệm phát triển đội
ngũ giáo viên rất sát sao và thực tiễn: “Xây dựng một đội ngũ đủ về số lượng,
đồng bộ về cơ cấu, loại hình, đoàn kết nhất trí trên cơ sở đường lối giáo dục
của Đảng và ngày càng vững mạnh về chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ đủ
sức thực hiện chất lượng mục tiêu và kế hoạch đào tạo” [25].
Hoặc một ý kiến chuyên gia trong nước khác: “Phát triển đội ngũ giáo
viên không chỉ trình độ chuyên môn, trình độ nghề nghiệp được nâng cao, mà
còn là sự thỏa mãn của cá nhân, sự trung thành, tận tụy của người giáo viên đối
với nhà trường cùng bầu không khí làm việc thoải mái và lành mạnh” [30].
Nói chung, phát triển ĐNGV là một quá trình tích cực có tính hợp tác
cao, trong đó người giảng viên có vai trò quan trọng trong sự trưởng thành về
năng lực, trình độ về mặt nghề nghiệp cũng như nhân cách của bản thân họ
cùng hoà hợp và phát triển với đại gia đình nhà giáo của nhà trường.
Đội ngũ giảng viên là nguồn nhân lực cơ bản của nhà trường, phát triển
đội ngũ giảng viên chính là phát triển nguồn nhân lực sư phạm trong nhà
trường. Tuỳ theo mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ của nhà trường, cơ sở đào tạo
mà phát triển đội ngũ giảng viên có thể theo ba chiều hướng khác nhau.
Lấy việc phát triển cá nhân người giảng viên làm trọng tâm. Đó là việc
tạo ra sự chuyển biến tích cực của các giảng viên trên cơ sở nhu cầu mà họ
đặt ra. Điều đó nhằm khuyến khích tài năng, mở rộng hiểu biết, nâng cao trình
độ và như vậy là thúc đẩy sự phát triển nghề nghiệp, chuyên môn nghiệp vụ.
Lấy phát triển nhà trường làm trọng tâm, thì rõ ràng mục tiêu của nhà
trường là cơ sở cho việc phát triển đội ngũ giảng viên. Điều này đôi khi tạo ra
suy nghĩ cho rằng, phát triển đội ngũ giảng viên là công việc của nhà trường,

là việc thực hiện mục tiêu của nhà trường với tư cách là thực hiện một nhiệm
vụ do cấp trên (lãnh đạo nhà trường) giao cho, mà người giảng viên phải thực
hiện, chứ không phải là nhu cầu của giảng viên. Do đó, đã tạo ra một sức ỳ
đáng kể, hạn chế sự tích cực, sáng tạo của đội ngũ giảng viên, dẫn tới hiệu
quả công tác phát triển ĐNGV thường là thấp.


15
Phát triển đội ngũ giảng viên trên cơ sở phát triển cá nhân giảng viên
đồng thời với việc thực hiện mục tiêu nhà trường. Với quan điểm này thì phát
triển đội ngũ giảng viên được xem như một quá trình mà trong đó nhà trường
và cá nhân giảng viên được đồng thời coi là trọng tâm. Đây là quan điểm
mang tính hợp tác, vì cho rằng, các nhu cầu phát triển của nhà trường cũng
quan trọng như các nhu cầu phát triển của giảng viên. Vì cả hai loại nhu cầu
đều cần phải cân nhắc, được hoà hợp và cân bằng với nhau nên công tác phát
triển đội ngũ giảng viên dường như đạt kết quả tốt.
Như vậy, mỗi quan điểm đều có những điểm tích cực, điểm hạn chế
riêng. Vấn đề đặt ra là mỗi nhà trường, cần xem xét vận dụng trên cơ sở thực
trạng của tổ chức để có bước đi thích hợp, sao cho đội ngũ giảng viên khi tiếp
cận nhu cầu nhà trường đều thấy có nhu cầu của mình trong đó, tạo cho họ sự
hứng thú, say mê và yên tâm với công tác, nghề nghiệp.
Trong quá trình chuẩn bị lực lượng phải chú ý toàn diện các yếu tố về
số lượng, về cơ cấu, về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, thái độ, trách nhiệm
của mỗi giảng viên đối với nhà trường. Để đạt được điều đó, phát triển đội
ngũ giảng viên phải gắn liền với việc tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng sử dụng
và tạo môi trường sư phạm thuận lợi.
Sự quan tâm chăm lo đến việc xây dựng và phát triển đội ngũ giảng
viên trong các nhà trường là nhiệm vụ trung tâm, ưu tiên hàng đầu trong chiến
lược phát triển toàn diện của nhà trường.
Quản lý đội ngũ giảng viên là việc xây dựng, phát triển đội ngũ giảng

viên vững mạnh cả về số lượng và chất lượng, có đầy đủ phẩm chất trí tuệ,
năng lực và trình độ chuyên môn để hoàn thành tốt các nhiệm vụ giảng dạy,
giáo dục và nghiên cứu khoa học. Do vậy, quản lý đội ngũ giảng viên là loại
hình quản lý hàm chứa khía cạnh quản lý hành chính và quản lý trí thức.
Từ những cách tiếp cận trên, có thể quan niệm phát triển đội ngũ giảng
viên là tổ hợp các cách thức tác động có hệ thống, có mục đích và có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến đội ngũ giảng viên nhằm xây dựng và phát
triển đội ngũ giảng viên cơ hữu của nhà trường có đủ về số lượng, hợp lý về


16
cơ cấu, đạt chuẩn về chất lượng đáp ứng yêu cầu giáo dục và đào tạo của
nhà trường trong thời kỳ mới.
Phát triển đội ngũ giảng viên là phạm trù chỉ sự tăng tiến, chuyển biến
theo chiều hướng tích cực của đội ngũ giảng viên trong việc hoàn thành mục
tiêu giáo dục - đào tạo của nhà trường. Phát triển đội ngũ giảng viên là quá
trình chuẩn bị lực lượng để đáp ứng sự phát triển của nhà trường.
Phát triển đội ngũ giảng viên là một trong những vấn đề then chốt để
tạo sự phát triển lâu dài cho nhà trường trong mọi cấp và bậc học. Đối với các
trường cao đẳng, đại học, đội ngũ giảng viên giỏi về chuyên môn, nhiều người
có học hàm, học vị cao, có tâm huyết với nghề là một trong những nhân tố tạo
ra thương hiệu riêng cho trường, thu hút nguồn học sinh đầu vào. Trong phạm
vi trường học, các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên, giảng viên chính là
các biện pháp phát triển nguồn nhân lực của ngành giáo dục và đào tạo. Nếu
nói giáo dục là nguồn tài nguyên, thì đội ngũ những người thầy giảng dạy là
những chuyên gia tài ba cần phải được quan tâm để khai phá nguồn tài
nguyên đó làm giàu cho chính đơn vị, cho quê hương, đất nước.
Như vậy, để phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường Cao đẳng
Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam một cách toàn diện, cần có một hệ thống cách
thức hoạt động thực tiễn, có các cách sử dụng trong quản lý phát triển đội ngũ

giảng viên hay nói cách khác đó là hệ thống các biện pháp. Biện pháp phát
triển ĐNGV cơ hữu trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam cần dựa
theo cách tiếp cận từ những chức năng cơ bản của quá trình QLGD (hoạch
định, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra - theo cấu trúc vòng khép kín, trong đó yếu tố
thông tin giữ vai trò không thể thiếu); đồng thời phải dựa vào tình hình thực
tiễn giáo dục đào tạo trong giai đoạn hiện nay, cũng như tiềm lực, tiềm năng
hiện có của nhà trường.
1.2. Những vấn đề cơ bản phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu
Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam
1.2.1. Mục tiêu phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu
Theo Đại từ điển tiếng Việt: “Mục tiêu là đích đặt ra cần đạt phải đạt tới
đối với một công tác, nhiệm vụ”. Mục tiêu quản lý phát triển đội ngũ giảng
viên là “xây dựng đội CBQL, giảng viên của trường có phẩm chất và năng


17
lực, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, tiêu
chuẩn hóa về trình độ, bảo đảm sự chuyển tiếp giữa các thế hệ giảng viên của
nhà trường” [22].
Mục tiêu phát triển đội ngũ giảng viên là nhằm hoàn thiện hoặc thay
đổi tình hình hiện tại để làm cho đội ngũ không ngừng lớn mạnh về mọi mặt,
có sự cân đối về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Thực chất đó cũng là một
quá trình cải cách, cải tổ về đội ngũ giảng viên. Mục tiêu phát triển đội ngũ
giảng viên của nhà trường cũng là động lực, mục tiêu buộc mỗi giảng viên tự
làm giàu kiến thức, kỹ năng, thái độ, nhân cách để vững vàng nghề nghiệp
của mình.
Các tiêu chuẩn tuyển dụng đội ngũ giảng viên, Điều 79 Luật giáo dục
2010 nói về nhà giáo của các trường cao đẳng, đại học quy định: “Nhà giáo
của trường cao đẳng, đại học được tuyển dụng theo phương thức ưu tiên đối
với sinh viên tốt nghiệp loại khá, giỏi, có phẩm chất tốt và những người có

trình độ đại học, thạc sĩ, trình độ tiến sĩ, có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn,
có nguyện vọng trở thành nhà giáo. Trước khi được giao nhiệm vụ giảng dạy,
giảng viên cao đẳng, đại học phải được bồi dưỡng về nghiệp vụ sư phạm”.
Để có thể phát triển được đội ngũ giảng viên cơ hữu vững mạnh, bước
đầu tiên của nhà quản lý giáo dục là khâu tuyển dụng. Nhưng tuyển dụng
không chỉ đơn thuần là nhận người vào làm việc, mà “tuyển dụng là một quy
trình gồm một tập hợp các hoạt động biến nguồn vào thành nguồn ra” [35].
Mục tiêu sau tuyển dụng là sử dụng nguồn lực con người có hiệu quả; là xây
dựng được một ĐNGV đủ về số lượng, chuyên ngành; mạnh về chuyên môn,
nghiệp vụ; vững vàng về tư tưởng, chính trị, đạo đức; đủ sức khỏe để công
tác; nhằm hoàn thành các mục tiêu phát triển chung của nhà trường.
1.2.2. Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu
Việc phát triển đội ngũ giảng viên thực chất chính là nhằm đến mục
tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Theo phân tích của các nhà
nghiên cứu về khoa học quản lý giáo dục, có thể cụ thể hóa các yêu cầu về số
lượng, chất lượng và cơ cấu đội ngũ giảng viên như sau:
Phát triển về số lượng


18
Số lượng đội ngũ giảng viên là biểu thị về mặt định lượng của đội ngũ
này, nó phản ánh quy mô của ĐNGV tương xứng với quy mô của mỗi nhà
trường. Số lượng ĐNGV phụ thuộc vào sự phân chia tổ chức trong nhà trường.
Số lượng đội ngũ giảng viên phải cân bằng động về số lượng với nhu
cầu đào tạo của nhà trường; đảm bảo hoạt động giảng dạy cho mỗi giảng viên
với số giờ giảng dạy không quá cao hoặc cũng không quá thấp như định mức
theo quy định của Nhà nước. Ngoài ra, cũng phải căn cứ hướng dẫn cách xác
định số sinh viên, học sinh quy đổi trên 01 giảng viên, theo Công văn
1325/BGDĐT - KHTC ngày 09/02/2007 của Bộ GD - ĐT, để xây dựng định
chế ĐNGV.

Phát triển về chất lượng
Chuẩn về chất lượng đội ngũ giảng viên được quy về ba khía cạnh
chung, đó là, đạt chuẩn về trình độ chuyên môn; chuẩn về năng lực, chuẩn về
đạo đức tư cách người thầy.
Về trình độ: Trình độ của đội ngũ giảng viên là yếu tố phản ánh khả
năng trí tuệ của đội ngũ này, là điều kiện cần thiết để cho họ thực hiện hoạt
động giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Trình độ của đội ngũ giảng viên
trước hết được thể hiện ở trình độ được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ.
Trình độ của đội ngũ giảng viên còn được thể hiện ở khả năng tiếp cận
và cập nhật của đội ngũ này với những thành tựu mới của thế giới, những tri
thức khoa học hiện đại, những đổi mới trong giáo dục và đào tạo để vận dụng
trực tiếp vào hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học của mình. Mặt
khác, trong xu thế phát triển của xã hội hiện đại, ngoại ngữ và tin học cũng là
những công cụ rất quan trọng giúp người giảng viên tiếp cận với tri thức khoa
học tiên tiến của thế giới, tăng cường hợp tác và giao lưu quốc tế để nâng cao
trình độ, năng lực giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Hiện nay, trình độ về
ngoại ngữ tin học của đội ngũ giảng viên đã và đang được nâng cao, tuy nhiên
vẫn còn nhiều hạn chế và bất cập.
Về năng lực: Có nhiều cách khác nhau định nghĩa về năng lực. Từ điển
tiếng Việt giải nghĩa: “Năng lực là khả năng, điều kiện chủ quan hay tự nhiên
sẵn có để thực hiện một hoạt động nào đó, hoặc là phẩm chất tâm lý, sinh lý
tạo cho con người khả năng hoàn thành một hoạt động nào đó” [32].


19
Đối với đội ngũ giảng viên, năng lực được hiểu là trên cơ sở hệ thống
những tri thức mà người giảng viên được trang bị, họ phải hình thành và nắm
vững hệ thống các kỹ năng để tiến hành hoạt động sư phạm có hiệu quả. Kỹ
năng của người giảng viên được hiểu là “khả năng vận dụng những kiến thức
thu được vào hoạt động sư phạm” (kỹ năng bậc 1) và biến nó thành kỹ xảo.

Kỹ xảo là kỹ năng đạt tới mức thuần thục và tự động hoá (kỹ năng bậc 2).
Giảng dạy và nghiên cứu khoa học là hai hoạt động cơ bản, đặc trưng
của người giảng viên. Vì vậy, nói đến năng lực của ĐNGV, cần phải xem xét trên
hai góc độ chủ yếu là năng lực giảng dạy và năng lực nghiên cứu khoa học.
Năng lực giảng dạy của người giảng viên là khả năng đáp ứng yêu cầu
học tập, nâng cao trình độ học vấn của đối tượng; là khả năng đáp ứng sự tăng
quy mô đào tạo; là khả năng truyền thụ tri thức mới cho học sinh, sinh viên.
Điều đó phụ thuộc rất lớn ở trình độ, kỹ năng của người giảng viên; được thể
hiện ở chất lượng sản phẩm do họ tạo ra, đó chính là chất lượng và hiệu quả đào
tạo.
Năng lực giảng dạy của người giảng viên được thể hiện ở chỗ họ là
người khuyến khích, hướng dẫn, gợi mở các vấn đề để HSSV phát huy tư duy
độc lập và khả năng sáng tạo của mình trong học tập và tìm kiếm chân lý
khoa học. Thị trường sức lao động phát triển rất năng động đòi hỏi người
giảng viên bằng trình độ, năng lực, kinh nghiệm và nghệ thuật sư phạm của
mình, tạo điều kiện cho HSSV phát triển nhân cách, định hướng cho họ những
con đường để tiếp cận chân lý khoa học, giúp HSSV phát huy tích cực, chủ
động, sáng tạo, bồi dưỡng năng lực học tập và năng lực thích nghi cho học
sinh, sinh viên.
Công tác nghiên cứu khoa học trong trường không chỉ tạo điều kiện để
nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực giảng dạy, chất lượng bài giảng và
rèn luyện năng lực xử lý tình huống cho người giảng viên trước những vấn đề
bức xúc của thực tiễn mà còn làm tăng tiềm lực khoa học và công nghệ quốc
gia. Việc nghiên cứu khoa học của đội giảng viên nhằm đáp ứng yêu cầu của
sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Về phẩm chất: Phẩm chất của các giảng viên tạo nên phẩm chất của đội
ngũ giảng viên, phẩm chất đội ngũ giảng viên tạo nên linh hồn và sức mạnh


20

của đội ngũ cơ hữu nhà trường. Phẩm chất đội ngũ giảng viên trước hết được
biểu hiện ở phẩm chất chính trị. Bên cạnh việc nỗ lực phấn đấu nâng cao trình
độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm, người giảng viên cần có bản lĩnh chính trị
vững vàng. Bản lĩnh chính trị vững vàng sẽ giúp người giảng viên có niềm tin
vào tương lai tươi sáng của đất nước và có khả năng xử lý được những tình
huống chính trị nảy sinh trong hoạt động đào tạo.
Giáo dục có tính chất toàn diện, bên cạnh việc dạy “chữ” và dạy “nghề”
thì điều rất cần thiết là dạy cho học viên cách học để làm người, là xây dựng
nhân cách. Trong xã hội hiện đại, với sự phát triển như vũ bão của công nghệ
thông tin và truyền thông, sinh viên các trường đại học, cao đẳng đã và đang
trực tiếp đón nhận nhiều luồng tri thức, nhiều luồng văn hoá khác nhau. Sự
nhạy cảm cũng như đặc tính luôn thích hướng tới cái mới của tuổi trẻ rất cần
có sự định hướng trong việc tiếp cận và tiếp nhận các luồng thông tin đó. Việc
không ngừng nâng cao nhận thức chính trị cho đội ngũ giảng viên là rất cần
thiết, đảm bảo tính định hướng xã hội chủ nghĩa của giáo dục đại học Việt
Nam, kết hợp một cách hài hoà giữa tính dân tộc và quốc tế, truyền thống và
hiện đại trong đào tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của nền giáo dục đại học ở
Việt Nam.
Phẩm chất đạo đức mẫu mực cũng là một trong những tiêu chuẩn hàng
đầu của nhà giáo nói chung và đội ngũ giảng viên nói riêng. Cùng với năng lực
chuyên môn, phẩm chất đạo đức được coi là yếu tố tất yếu nền tảng của nhà
giáo. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Người cách mạng không có đạo đức
thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Trong sự nghiệp
“trồng người” phẩm chất đạo đức luôn có vị trí nền tảng. Nhà giáo nói chung
và đội ngũ giảng viên nói riêng phải có phẩm chất đạo đức trong sáng, phải
“chí công, vô tư, cần, kiệm, liêm chính” để trở thành tấm gương cho thế hệ trẻ
noi theo, để giáo dục đạo đức và xây dựng nhân cách cho thế hệ trẻ.
Phát triển cơ cấu
Cơ cấu đội ngũ giảng viên được xét trên các sự tương thích về giới nam
nữ, về giảng dạy theo bộ môn, về tuổi đời, trình độ, nghiệp vụ sư phạm.

21
Theo Đại từ điển tiếng Việt: “Cơ cấu là cách tổ chức các thành phần
nhằm thực hiện các chức năng của chỉnh thể”. Như vậy, có thể hiểu cơ cấu đội
ngũ giảng viên là một thể thống nhất hoàn chỉnh, bao gồm:
Về chuyên môn: Đảm bảo tỷ lệ giảng viên hợp lý giữa các đơn vị trong
nhà trường phù hợp với quy mô và nhiệm vụ đào tạo của từng chuyên ngành
đào tạo của nhà trường.
Về lứa tuổi: Đảm bảo sự cân đối giữa các thế hệ trong nhà trường, tránh
tình trạng “lão hoá” hoặc “trẻ em hoá” trong đội ngũ giảng viên, tránh sự hụt
hẫng về đội ngũ giảng viên trẻ kế cận, cần có thời gian nhất định để thực hiện
chuyển giao giữa các thế hệ giảng viên.
Về giới tính: Đảm bảo tỷ lệ thích hợp giữa giảng viên nam và giảng viên nữ
trong từng khoa, bộ môn và chuyên ngành được đào tạo của nhà trường.
Về chính trị: Duy trì sự cân đối về tỷ lệ giảng viên trong các tổ chức
chính trị - xã hội như: Đảng cộng sản Việt Nam, Đoàn thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh, Công đoàn giữa các phòng, khoa, bộ môn trong nhà trường.
1.2.3. Chủ thể phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu
Hiệu trưởng là người đứng đầu cơ quan trường học, chịu mọi trách
nhiệm pháp lý về quản lý các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Điều 54,
Luật giáo dục năm 2010 đã qui định rõ vai trò, trách nhiệm của Hiệu trưởng
trong nhà trường: “Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt
động của trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận.
Tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trưởng; thủ tục bổ nhiệm, công
nhận Hiệu trưởng trường đại học do Thủ tướng Chính phủ qui định; đối với các
trường ở các cấp học khác do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo qui định”.
Căn cứ các quy định trong Luật giáo dục; Điều lệ Trường Cao đẳng ban
hành kèm theo Thông tư 14 – 2009/TT – BGDĐT, ngày 28/05/2009 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo; Điều lệ Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Miền Nam,

có thể hiểu rằng, Hiệu trưởng là người tổ chức thực hiện mục tiêu giáo dục
đào tạo của nhà trường; quản lý, chỉ đạo các hoạt động dạy và học; quản lý
giảng viên, cán bộ nhân viên; quyết định bổ nhiệm, bãi nhiệm các chức vụ từ
trưởng khoa, trưởng phòng, trưởng bộ môn hoặc tương đương trở xuống; thực


22
hiện những công việc thuộc quyền trong tuyển dụng giảng viên, cán bộ nhân
viên và ký kết các hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật.
Một người Hiệu trưởng giỏi không phải là người có tham vọng tìm
cách giỏi hơn mọi giảng viên, mà là người biết dùng giảng viên giỏi; do đó,
quản lý đội ngũ giảng viên là cả một nghệ thuật; người Hiệu trưởng phải làm
sao để xây dựng đội ngũ giảng viên thành một tổ chức biết học hỏi. Đội ngũ
giảng viên các trường ĐH - CĐ ngày nay có trình độ chuyên môn cao và rất
nhạy bén trong việc nắm bắt thông tin. Vì vậy việc đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn
hóa đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục là một yêu cầu bắt buộc, từ đó mới có thể
đáp ứng với yêu cầu đổi mới sự nghiệp giáo dục - đào tạo. Bên cạnh đó, bản
thân đội CBQL giáo dục các trường ĐH - CĐ cũng phải luôn biết học hỏi, tự
nâng cao nghiệp vụ tổ chức, quản lý thuộc lĩnh vực đảm trách của mình.
Hiệu quả quản lý đội ngũ giảng viên, trước tiên, phụ thuộc vào nhận
thức, trình độ tổ chức và năng lực hoạt động thực tiễn của đội ngũ cán bộ
quản lý ở các cấp. Quản lý đội ngũ giảng viên không thể thực hiện có kết quả,
nếu người cán bộ quản lý không nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của
công tác quản lý đội ngũ giảng viên. Người cán bộ quản lý còn là người có
trình độ tổ chức và có năng lực triển khai các quyết định, chỉ thị, mệnh lệnh…
của cấp trên vào hoàn cảnh cụ thể của đơn vị. Năng lực của người cán bộ
quản lý còn bao hàm cả việc nắm vững những tri thức về khoa học quản lý và
biết vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt các kiến thức đó vào từng hoàn
cảnh cụ thể, từng đối tượng cụ thể. Nói cách khác, hiệu quả của công tác quản
lý đội ngũ giảng viên còn tuỳ thuộc vào nghệ thuật quản lý của nhà quản lý,

mà đứng đầu là Hiệu trưởng.
1.2.4. Phương pháp, hình thức phát triển đội ngũ giảng viên cơ hữu
`
Phương pháp phát triển đội ngũ giảng viên trong một nhà trường
có thể thông
qua các biện pháp thực hiện các hoạt động như: Xây dựng quy
hoạch phát triển ĐNGV; tuyển chọn, bố trí và sử dụng ĐNGV tạo ra động
lực phấn đấu cao trong hoạt động sư phạm; bồi dưỡng, đào tạo nâng cao
chất lượng ĐNGV; xây dựng môi trường thuận lợi cho sự phát triển của
ĐNGV; thực hiện chế độ chính sách đối với ĐNGV; đánh giá sàng lọc


23
ĐNGV; tăng cường CSVC, trang thiết bị hỗ trợ cho hoạt động dạy và học.
Chúng ta có thể lược giản các hoạt động này qua sơ đồ sau đây:
(1) – Quy hoạch đội ngũ giảng viên gồm các vấn
đề chất lượng, số lượng, cơ cấu.
(2) – Đào tạo, bồi dưỡng: phẩm chất chính trị,
đạo đức; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng
lực.
(3) – Xây dựng môi trường thuận lợi cho sự phát
triển.
(4) – Kiểm tra, đánh giá.
Hình 1.1 – Xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên
Quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên
Quy hoạch giảng viên là quá trình thực hiện đồng bộ các chủ trương,
biện pháp để tạo nguồn, và phát triển đội ngũ giảng viên, nhằm đảm bảo yêu
cầu nhiệm vụ, mục tiêu giáo dục - đào tạo của nhà trường trong một thời gian
nhất định ở hiện tại và cho cả tương lai.
Quy hoạch giảng viên cơ hữu có sự chuẩn bị thận trọng, công phu, có

tầm nhìn xa, có quan điểm rõ ràng trong sự đánh giá, lựa chọn đào tạo, bồi
dưỡng, bố trí sắp xếp đội ngũ, đảm bảo chất lượng, đủ số lượng, đồng bộ về
cơ cấu tổ chức nhằm phục vụ tốt nhất cho quá trình xây dựng và phát triển
nhà trường trong từng giai đoạn cụ thể.
Công tác quy hoạch đội ngũ giảng viên mang tính kế hoạch rất cao, đó
là kế hoạch về sự tuyển chọn, sử dụng và đào tạo, bồi dưỡng con người bằng
công việc, qua công việc. Thông qua quy hoạch nhằm điều chỉnh, bổ sung về
số lượng, chất lượng đội ngũ giảng viên giúp có được một đội ngũ giảng viên
đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và đạt chuẩn về trình độ.
Trong công tác quy hoạch đội ngũ giảng viên cần quán triệt những quan
điểm của Đảng, Nhà nước, bảo đảm nguyên tắc tập thể, dân chủ đi đôi với
việc phát huy trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị. Quy
hoạch ĐNGV phải xuất phát từ nhiệm vụ, mục tiêu phát triển của nhà trường,