Kiểm sát thi hành án hình sự từ thực tiễn tỉnh đồng nai ( Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

BÙI PHƯƠNG DUNG

KIỂM SÁT THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
TỪ THỰC TIỄN TỈNH ĐỒNG NAI
Ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự
Mã số: 8 38 01 04

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. NGUYỄN MINH ĐỨC

HÀ NỘI - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự
hướng dẫn của TS. Lê Thị Dương.
Tôi xin chịu trách nhiệm về tính khoa học cũng như về nội dung trích
dẫn tài liệu của luận văn này.
Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Học viên

BÙI PHƯƠNG DUNG


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SÁT THI HÀNH ÁN
HÌNH SỰ .......................................................................................................... 7
1.1. Khái niệm, đặc điểm của kiểm sát thi hành án hình sự.............................. 7
1.2. Nội dung nhiệm vụ, phương pháp thực hiện công tác kiểm sát thi hành án
hình sự. ............................................................................................................ 14
1.3. Các điều kiện đảm bảo công tác kiểm sát thi hành án hình sự ................ 26
Chương 2. THỰC TIỄN CÔNG TÁC KIỂM SÁT THI HÀNH ÁN HÌNH
SỰ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI ..................................................... 31
2.1. Tình hình, đặc điểm kinh tế - xã hội và cơ cấu tổ chức tổ chức bộ máy các
cơ quan tư pháp có ảnh hưởng đến công tác kiểm sát thi hành án hình sự trên
địa bàn tỉnh Đồng Nai ..................................................................................... 31
2.2. Thực trạng công tác kiểm sát thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân
dân tỉnh Đồng Nai ........................................................................................... 39
2.3. Những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại trong
công tác kiểm sát thi hành án hình sự của VKS nhân dân tỉnh Đồng Nai thời
gian qua ........................................................................................................... 51
Chương 3. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CÔNG TÁC KIỂM SÁT THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH ĐỒNG NAI .......................................................................................... 59
3.1. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát thi
hành án hình sự ............................................................................................... 59
3.2. Phương hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát thi hành
án hình sự ........................................................................................................ 62
3.3. Giải pháp bảo đảm việc nâng cao chất lượng công tác kiểm sát thi hành
án hình sự ........................................................................................................ 66
KẾT LUẬN .................................................................................................... 78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 80
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 84

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

ANTT

An ninh trật tự

BLHS

Bộ luật Hình sự

BLTTHS

Bộ luật Tố tụng hình sự

TAND

Tòa án nhân dân

THAHS

Thi hành án hình sự

VKS

VKS

VKSND

VKS nhân dân

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Thống kê diện tích, dân cư các đơn vị hành chính trên địa bàn
tỉnh Đồng Nai .......................................................................................... 84
Bảng 1.2: Tình hình thi hành án hình sự theo hình phạt trên địa bàn tỉnh
Đồng Nai ................................................................................................. 85
Bảng 1.3: Kết quả kiểm sát việc ra quyết định THAHS trên địa bàn tỉnh
Đồng Nai ................................................................................................. 86
Bảng 1.4: Kết quả kiểm sát việc thi hành quyết định THAHS trên địa bàn
tỉnh Đồng Nai .......................................................................................... 87


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Công tác THAHS là nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động tư pháp. Đây
là khâu cuối cùng với mục đích không chỉ để trừng trị người phạm tội mà còn
giáo dục, cải tạo người phạm tội trở thành công dân có ích cho xã hội, góp
phần tích cực trong đấu tranh phòng, chống tội phạm mà còn nhằm đảm bảo
quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân. Tuy nhiên, để đạt được
mục đích này, không thể thiếu một công tác rất quan trọng thuộc chức năng,
nhiệm vụ của VKSND theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, đó là công
tác kiểm sát THAHS.
Kiểm sát THAHS là việc VKSND kiểm tra, giám sát việc tuân theo
pháp luật của Tòa án, cơ quan THAHS, cơ quan, tổ chức được giao một số
nhiệm vụ THAHS, người có thẩm quyền, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên
quan trong việc THAHS. Công tác này có vị trí, tầm quan trọng đặc biệt trong
việc bảo đảm tính thống nhất, công bằng và nghiêm minh của pháp luật nhằm
phục vụ công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật, bảo vệ
quyền con người, bảo vệ quyền dân chủ của công dân góp phần thực hiện

những nhiệm vụ chung của ngành Kiểm sát.
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương,
chính sách cùng các văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh các mối quan
hệ trong công tác thi hành hình sự như Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày
24/5/2005 của Bộ Chính trị về “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống
pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020” đã xác định
“Xây dựng Bộ luật thi hành án điều chỉnh tất cả các lĩnh vực thi hành án;
…từng bước xã hội hoá hoạt động thi hành án”; Luật THAHS được Quốc hội
thông qua ngày 17/6/2010, có hiệu lực từ ngày 01/7/2011 khi đi vào thực tiễn
đã phát huy tác dụng tích cực và có hiệu quả trong công tác THAHS.
1


Đồng Nai là một tỉnh thuộc vùng Đông Nam bộ, có vị trí hết sức quan
trọng, là cửa ngõ phía đông thành phố Hồ Chí Minh - một trung tâm kinh tế
lớn của cả phía Nam, nối Nam Trung Bộ, Nam Tây Nguyên với toàn bộ vùng
Đông Nam Bộ bởi các tuyến giao thông huyết mạch như quốc lộ 1A, quốc lộ
51 và tuyến đường sắt Thống Nhất… Vì thế, Đồng Nai được coi như là “bản
lề chiến lược” giữa bốn vùng của các tỉnh phía Nam. Nó không chỉ có vai trò
trọng yếu trong phát triển kinh tế, mà còn có ý nghĩa đặc biệt về kinh tế kết
hợp an ninh quốc phòng và môi trường của vùng kinh tế trọng điểm phía
Nam. Những điều kiện tự nhiên, dân cư đã tác động không nhỏ tới công tác
đấu trang, phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Số
lượng tội phạm tăng lên, số bị cáo bị kết án vì thế cũng ngày càng tăng, đòi
hỏi hoạt động thi hành án nói chung và kiểm sát THAHS nói riêng phải được
chú trọng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh, phòng ngừa tội.
Quán triệt các Nghị quyết của Đảng, các văn bản quy phạm pháp luật
như Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tổ chức VKSND năm 2014, Luật
THAHS…thời gian qua ngành kiểm sát tỉnh Đồng Nai đã có nhiều cố gắng
trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm sát THAHS, phát hiện những vi

phạm pháp luật của các cơ quan, tổ chức và người có trách nhiệm trong việc
THAHS, kịp thời kiến nghị, kháng nghị khắc phục vi phạm trong công tác
THAHS. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế như
chất lượng kiểm sát THAHS chưa cao, hiệu quả thấp, chưa phát hiện vi phạm
hoặc phát hiện vi phạm nhưng chưa áp dụng biện pháp phù hợp để yêu cầu
chấm dứt, khắc phục vi phạm; Một số chỉ tiêu công tác kiểm sát và chương
trình công tác năm, nhiều đơn vị chưa hoàn thành, chưa bám sát theo Hệ
thống chỉ tiêu kiểm sát trong ngành KSND và Quy chế nghiệp vụ, Chỉ thị,
Hướng dẫn và yêu cầu của Nghị quyết 37/2012/QH13 của Quốc hội đặt ra…

2


Xuất phát từ những lý do trên, việc nghiên cứu phân tích thực trạng của
công tác kiểm sát THAHS, xác định những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân
của nó, đề ra các giải pháp bảo đảm việc nâng cao chất lượng công tác kiểm
sát THAHS là rất cần thiết và có ý nghĩa về lý luận và thực tiễn. Vì vậy, tác
giả lựa chọn đề tài “Kiểm sát thi hành án hình sự từ thực tiễn tỉnh Đồng
Nai” làm luận văn thạc sỹ Luật học.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Cho đến nay, đã có một số bài viết, công trình nghiên cứu liên quan đến
đề tài như:
- Đề tài khoa học cấp Bộ “Nhiệm vụ, quyền hạn của VKS trong tạm giữ,
tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù theo yêu cầu cải
cách tư pháp hiện nay” của VKSND tối cao, do Ngô Quang Liễn chủ nhiệm,
nghiệm thu năm 2007, nghiên cứu về nhiệm vụ, quyền hạn của VKS trong
tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù theo yêu
cầu cải cách tư pháp [28].
- Chuyên đề “Tổng kết 50 năm công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm
giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù” của VKSND tối cao,

do Bùi Đức Long chủ biên, nghiệm thu năm 2010, khái quát quá trình hình
thành, phát triển cùng những thành tựu, hạn chế trong công tác kiểm sát việc
tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù từ khi
VKSND thành lập năm 1960 đến năm 2010.[29]
Vấn đề liên quan tới kiểm sát THAHS còn có nhiều bài viết đăng trên
các tạp chí chuyên ngành như: Bài viết “Khi kiểm sát việc tuân theo pháp luật
trong tạm giữ, tạm giam và THAHS có cần ban hành “quyết định trực tiếp
kiểm sát” không?” của tác giả Nguyễn Hải Phùng, Tạp chí kiểm sát số 7/2012
[16]; Bài viết “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát THAHS của
VKSND” của tác giả Vũ Đức Chấp, Tạp chí Khoa học pháp lý, số 6/2010 [6];
3


Bài viết “Bàn về vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND” tác giả Bùi Đức
Long, Tạp chí Kiểm sát, số 23/2010 [14].
Ngoài ra còn có một số luận văn nghiên cứu có liên quan tới đề tài như:
luận văn Thạc sĩ Luật học của Trần Thế Linh (năm 2014) “Kiểm sát tạm giữ, tạm
giam và THAHS trên cơ sở số liệu thực tiễn tại địa bàn Thủ đô Hà Nội” [15];
Trần Thị Thục Anh (năm 2016) “Kiểm sát thi hành án treo và cải tạo không giam
giữ theo quy định của pháp luật từ thực tiễn thành phố Hà Nội” [2]…
Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến các góc độ khác nhau về
vấn đề có liên quan tới kiểm sát THAHS . Tuy nhiên, cho đến nay chưa có
công trình nào nghiên cứu về công tác kiểm sát THAHS trên địa bàn tỉnh
Đồng Nai.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về kiểm sát THAHS của VKSND; đánh
giá thực trạng công tác kiểm sát THAHS của VKSND ở tỉnh Đồng Nai, luận
văn đưa ra các giải pháp bảo đảm việc nâng cao chất lượng hiệu quả công tác
kiểm sát THAHS của VKSND ở tỉnh Đồng Nai trong thời gian tới nhằm đáp

ứng yêu cầu cải cách tư pháp.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, luận văn có các nhiệm vụ:
- Phân tích khái niệm THAHS, khái niệm kiểm sát THAHS; phân tích
đặc điểm của kiểm sát THAHS, nội dung nhiệm vụ và phương thức thực hiện
của công tác kiểm sát THAHS; làm rõ các điều kiện bảo đảm công tác kiểm
sát THAHS
- Đánh giá thực trạng công tác kiểm sát THAHS trên địa bàn tỉnh Đồng
Nai, tìm ra những nguyên nhân hạn chế của công tác này.

4


- Trên cơ sở phân tích đánh giá, luận văn đề xuất một số giải pháp bảo
đảm việc nâng cao chất lượng hiệu quả công tác kiểm sát THAHS của VKSND
ở tỉnh Đồng Nai trong thời gian tới nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn của công tác kiểm
sát THAHS của VKSND.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung đi sâu nghiên cứu những
vấn đề lý luận cơ bản về công tác kiểm sát THAHS
- Về không gian và thời gian: tác giả nghiên cứu trên cơ sở khảo sát
thực tế, thu thập số liệu, tài liệu thực tiễn của công tác kiểm sát THAHS của
VKSND hai cấp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai từ năm 2013 đến năm 2017
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1 Phương pháp luận
Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật; những quan điểm
của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ

nghĩa, về đấu tranh phòng chống tội phạm. Sử dụng phương pháp luận của
chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chung của lĩnh vực
khoa học xã hội như: phương pháp hệ thống, thống kê, lịch sử, logic, phân
tích, tổng hợp, so sánh, dự báo phù hợp với từng nội dung nghiên cứu trong
luận văn, trên cơ sở đó rút ra được những kết luận có tính lý luận và thực tiễn.
Các phương pháp nghiên cứu lý luận, phân tích, so sánh, bình luận, quy nạp,
diễn dịch ...được sử dụng trong chương 1 của luận văn nhằm tập trung làm rõ
5


lý luận chung về kiểm sát thi hành án hình sự. Các phương pháp nghiên cứu
lý luận, phân tích, bình luận, quy nạp, diễn dịch, suy luận logic, nghiên cứu
bản án...được sử dụng trong chương 2 của luận văn nhằm làm rõ thực tiễn
công tác kiểm sát THAHS trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Các phương pháp dự
báo, phân tích, suy luận logic, quy nạp, diễn dịch...được sử dụng trong
chương 3 nhằm đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm
sát THAHS trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm phong phú thêm lý luận
về kiểm sát các hoạt động tư pháp của VKSND.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể sử dụng làm tư liệu tham khảo
phục vụ yêu cầu nâng cao chất lượng công tác THAHS trong giai đoạn hiện
nay. Bên cạnh đó, luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc
giảng dạy, học tập và nghiên cứu liên quan đến hoạt động kiểm sát các hoạt
động tư pháp nói chung, kiểm sát THAHS nói riêng. Đặc biệt, luận văn góp
phần đưa công tác kiểm sát THAHS trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có chất lượng,

hiệu quả hơn.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
luận văn được kết cấu gồm ba chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về kiểm sát thi hành án hình sự
Chương 2: Thực tiễn công tác kiểm sát thi hành án hình sự trên địa bàn tỉnh
Đồng Nai
Chương 3: Các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát
thi hành án hình sự trên địa bàn tỉnh Đồng Nai
6


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SÁT THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
1.1. Khái niệm, đặc điểm của kiểm sát thi hành án hình sự
1.1.1. Thi hành án hình sự
Thi hành án hình sự là hoạt động có ý nghĩa rất quan trọng trong quá
trình giải quyết vụ án hình sự. Điều này xuất phát từ yêu cầu mang tính Hiến
định của Hiến pháp năm 2013 đó là các bản án, quyết định của Tòa án nhân
dân có hiệu lực pháp luật phải được các cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng;
cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành [18, Điều
106]. Chính yêu cầu này đã khẳng định hiệu lực thi hành của tất cả các phán
quyết của Tòa án khi có hiệu lực pháp luật đồng thời khẳng định ý nghĩa rất
quan trọng của vấn đề thi hành án nói chung và THAHS nói riêng.
Thi hành án hình sự là giai đoạn cuối cùng của quá trình tố tụng hình
sự, là sự hiện thực hóa bản án kết tội của Tòa án vào trong thực tế và bản án
chính là căn cứ để tiến hành hoạt động THAHS. Mục đích của THAHS không
chỉ là trừng trị người phạm tội mà còn để cải tạo, giáo dục họ thành người có
ích cho xã hội khi họ tái hòa nhập với xã hội và không tiếp tục phạm tội mới.
Về mặt từ ngữ, “thi hành là thực hiện điều đã chính thức quyết định”

[37,tr.1497]. Như vậy, thi hành án có thể hiểu là thực hiện bản án, quyết định
của Tòa án trên thực tế; THAHS là thực hiện các bản án, quyết định hình sự
của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật trên thực tế.
Thi hành án hình sự là một hoạt động mang tính hành chính - tư pháp
hình sự vì nó có những đặc thù riêng khác với hoạt động tố tụng hình sự [36,
tr.22]. THAHS là hoạt động mang tính điều hành và chấp hành theo đặc trưng
của quản lý hành chính, phương pháp trong quá trình thi hành án là phương
pháp thuyết phục, giáo dục và mệnh lệnh hành chính, việc thi hành án có liên
hệ với chính quyền địa phương, theo thủ tục hành chính như trường hợp thi
hành án treo, cải tạo không giam giữ thì người chấp hành án treo, cải tạo
không giam giữ được giao về UBND phường, xã nơi người chấp hành án cư
7


Luận vận đậy đu ở file:Luận vận Full