Quản lý ngân sách phường thanh xuân nam quận thanh xuân thành phố hà nội ( Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

LÊ THỊ THANH THƯƠNG

QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC PHƯỜNG THANH XUÂN
NAM, QUẬN THANH XUÂN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN NGỌC NGOẠN

Hà Nội –2018


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu
ghi trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa
từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VÀ NGÂN
SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP PHƯỜNG ....................................................................... 8

1.1. Lý luận chung về quản lý nhà nước ......................................................................... 8
1.2. Quản lý ngân sách nhà nước phường ..................................................................... 12
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH PHƯỜNG THANH
XUÂN NAM ............................................................................................................ 29
2.1. Khái quát vị trí địa lý và đặc điểm kinh tế xã hội của phường Thanh Xuân Nam 29
2.2. Thực trạng quản lý NSNN phường Thanh Xuân Nam giai đoạn 2015-2017 ........ 31
2.3. Đánh giá chung những thành tựu, tồn tại trong công tác quản lý NSNN phường
Thanh Xuân Nam .......................................................................................................... 50
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NGÂN
SÁCH PHƯỜNG THANH XUÂN NAM ............................................................... 56
3.1. Bối cảnh chung phát triển thành phố Hà Nội, quận Thanh Xuân, phường Thanh
Xuân Nam ..................................................................................................................... 56
3.2. Định hướng hoàn thiện công tác quản lý NSNN phường Thanh Xuân Nam ........ 58
3.3. Các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà
nước phường Thanh Xuân Nam .................................................................................... 64
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 74
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 75


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xã, phường, thị trấn là cấp chính quyền cơ sở trong tổ chức hành chính 4 cấp
ở nước ta. Đây là cấp trực tiếp triển khai mọi chủ trương, đường lối, chính sách,
pháp luật của Đảng và Nhà nước đến với người dân; là nơi trực tiếp giải quyết toàn
bộ các quan hệ và lợi ích giữa Nhà nước với người dân. Ngoài những điểm giống
với xã và thị trấn, phường là đơn vị hành chính cơ sở ở nội thành, nội thị, tổ chức
theo khu vực dân cư ở đường phố, dưới quận. Quyết định số 3940/QĐ-UB ngày
25/8/1990 của UBND thành phố Hà Nội đã quy định nhiệm vụ, quyền hạn của
chính quyền cấp phường; trong đó chỉ rõ: "Phường là đơn vị hành chính cơ sở ở nội
thành, nội thị; là nơi trực tiếp thực hiện mọi chủ trương, chính sách của Đảng và

pháp luật của Nhà nước, thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân. Chính quyền cấp
phường có chức năng chủ yếu là quản lý hành chính nhà nước, quản lý xã hội và
chăm lo phục vụ đời sống dân cư". Muốn thực hiện được chức năng, nhiệm vụ của
mình, chính quyền phường phải có nguồn ngân sách được hình thành từ nguồn cân
đối NSNN để đảm bảo nhu cầu chi tiêu theo những nguyên tắc ổn định, bền vững.
Với nguồn ngân sách ổn định, việc sử dụng có hiệu quả nguồn ngân sách này sẽ góp
phần thực hiện thắng lợi những mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn
phường.
Tại mục 4 – Điều 21 – Luật Thủ đô – Số hiệu 25/2012/QH13 ngày
21/1180121 có ghi: Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và các cấp chính quyền
thành phố Hà Nội có trách nhiệm sử dụng đúng mục đích, hiệu quả nguồn ngân
sách được Nhà nước phân bổ, hỗ trợ và các nguồn vốn huy động khi thực hiện các
chương trình, dự án xây dựng, phát triển Thủ đô. Vì thế, ngân sách phường được
hiểu là một bộ phận cấu thành NSNN. Xét về hình thức, ngân sách phường là toàn
bộ các khoản thu chi trong dự toán đã được HĐND phường quyết định và thực hiện
trong một năm nhằm đảm bảo nguồn tài chính cho chính quyền nhà nước cấp
phường thực hiện chức năng, nhiệm vụ về quản lý kinh tế - xã hội trên địa bàn. Xét
về bản chất, ngân sách phường là hệ thống các quan hệ kinh tế giữa chính quyền
nhà nước cấp phường với các chủ thể khác phát sinh trong quá trình hình thành và
phân phối các nguồn tài chính nhằm tạo lập quỹ tiền tệ tập trung để đáp ứng các nhu
cầu chi gắn với việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ chủ yếu của chính quyền

1


nhà nước cấp phường.
Thanh Xuân Nam là một phường nằm ở phía Nam quận Thanh Xuân, thành phố
Hà Nội, được thành lập từ tháng 1 năm 1997. Trong thời gian qua, để hoàn thành chức
năng, nhiệm vụ của một cấp chính quyền đô thị, HĐND và UBND phường đã sử dụng
có hiệu quả cao ngân sách được giao, thể hiện ở các chỉ tiêu đặt ra từ đầu nhiệm kỳ

(Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ V nhiệm kỳ 2015-2020) đều hoàn thành ở mức cao,
với nhiều chỉ tiêu vượt định mức.
Trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và đẩy mạnh CNH,
HĐH hiện nay, yêu cầu đối mới quản lý NSNN nói chung và ngân sách xã, phường
nói riêng đang đặt ra rất gay gắt về đảm bảo nguyên tắc sử dụng hiệu quả, công khai
và minh bạch. Hơn nữa, quản lý ngân sách xã ở địa phương cũng còn không ít hạn
chế. Năng lực, trình độ cán bộ quản lý ngân sách xã, phường còn yếu kém.
Trước tình hình đó, việc nghiên cứu tìm những giải pháp để quản lý hiệu quả
ngân sách phường có ý nghĩa quan trọng, góp phần vào việc nâng cao hiệu lực quản
lý ngân sách, thực hành tiết kiệm chống lãng phí và góp phần kiếm soát lạm phát vấn đề đang nóng bỏng và gay gắt hiện nay. Đó cũng là lý do chủ yếu của việc lựa
chọn đề tài “Quản lý ngân sách phường Thanh Xuân Nam Quận Thanh Xuân
Thành phố Hà Nội”
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Đã có một số tài liệu, công trình nghiên cứu và các báo cáo tổng kết có liên
quan đến vấn đề mà đề tài luận văn nghiên cứu.
- Về vị trí, chức năng, nội dung của ngân sách xã, phường, thị trấn trong hệ
thống NSNN và các quy định về sử dụng NSNN nói chung, có các sách: Nguyễn
Văn Tuyến (2007), Giáo trình Luật NSNN, Nxb Tư pháp, Hà Nội; Bộ Tài chính
(2005, 2010), Hệ thống mục lục NSNN, Nxb Tài chính, Hà Nội; Bộ Tài chính
(2010), Hướng dẫn thực hiện Luật NSNN, Nxb Tài chính, Hà Nội. Nội dung các
cuốn sách này đã chỉ ra vị trí, vai trò và nội dung của ngân sách phường (xã, thị
trấn); trong đó, đã chỉ rõ ngân sách phường là một cấp ngân sách trong hệ thống 4
cấp NSNN, có vai trò đảm bảo nguồn tài chính cho chính quyền nhà nước cấp
phường thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về các mặt kinh tế - xã
hội, quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Cùng với đó, nội dung các cuốn sách này
cũng đã chỉ ra những nguyên tắc chung nhất trong việc sử dụng NSNN nói chung,

2

mà việc sử dụng ngân sách phường (xã, thị trấn) cũng phải chấp hành, bởi ngân
sách phường là một cấp NSNN. Do đó, đây là các cuốn sách tham khảo rất quan
trọng đối với học viên trong quá trình triển khai đề tài luận văn; bởi vấn đề HQQL
ngân sách phường phải được xem xét trước hết ở chỗ có chấp hành đúng với các
nguyên tắc sử dụng NSNN hay không?
- Về nội dung quản lý ngân sách xã, phường, thị trấn có một số sách tham
khảo và công trình tiêu biểu như sau:
- Về các sách tham khảo: Bộ Tài chính (2006), Chế độ kế toán ngân sách và
tài chính xã, Nxb Tài chính, Hà Nội; Bộ Tài chính (2010), Quản lý Ngân sách xã,
phường, Nxb Tài chính, Hà Nội; Bộ Tài chính (2010), Hướng dẫn quản lý thu, chi
Ngân sách xã, phường, thị trấn, Nxb Tài chính, Hà Nội; Bộ Tài chính (2012), Công
tác quản lý tài chính kế toán đối với chính quyền xã, phường, thị trấn, Nxb
Tài chính, Hà Nội; Bộ Tài chính (2006), Thông tư 60/2003/TT-BTC quy định về
quản lý ngân sách xã và các hoạt động tài chính khác của xã, phường, thị trấn, Nxb
Tài chính, Hà Nội. Nội dung các cuốn sách này đã cung cấp những kiến thức cơ bản
về công tác quản lý thu – chi ngân sách phường (xã, thị trấn); trong đó đã chỉ ra nội
dung các khoản thu, chi ngân sách phường (xã, thị trấn), những nguyên tắc cơ bản
của công tác quản lý ngân sách phường (xã, thị trấn) và những điểm khác biệt trong
thu, chi của ngân sách phường so với thu và chi của ngân sách xã. Các cuốn sách
nói trên là những tài liệu tham khảo rất quan trọng cho học viên trong quá trình triển
khai đề tài luận văn của mình; bởi nội dung của các cuốn sách đó đã trực tiếp cung
cấp những kiến thức cơ bản về quản lý ngân sách phường (xã, thị trấn), cũng như cơ
sở pháp lý cho việc sử dụng ngân sách phường, mà việc đánh giá hiệu quả sử dụng
ngân sách phường không thể xa rời những nguyên tắc cơ bản trong quản lý ngân
sách đã được các cuốn sách đó nêu ra.
- Về tài liệu tham khảo: Ủy ban Kinh tế và Ngân sách của Quốc hội, Dự án
VIE/02/008 “Tăng cường năng lực của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trong việc
thẩm tra, quyết định và giám sát ngân sách”, Tài liệu tập huấn cho Hội đồng nhân
dân xã, phường, thị trấn về lĩnh vực ngân sách (Chuyên để 1 – 4). Nội dung của tài
liệu này, trực tiếp là các chuyên đề từ 1 đến 4, đã chỉ rõ vị trí, chức năng, nội dung

của ngân sách phường (xã, thị trấn) trong hệ thống 4 cấp NSNN; đồng thời, chỉ ra
phạm vi, thẩm quyền của HĐND, UBND phường (xã, thị trấn) trong việc sử dụng

3


ngân sách phường (xã, thị trấn). Đây là tài liệu rất bổ ích để học viên có thể tiếp thu
làm rõ cơ sở lý luận xem xét vấn đề “HQQL ngân sách phường”.
Về luận văn, luận án, tiêu biểu có: Nguyễn Hà Phương (2011), Nghiên cứu
công tác quản lý ngân sách xã, phường ở thành phố Việt Trì, luận văn thạc sĩ kinh
tế, Đại học Nông nghiệp I Hà Nội; Hoàng Thị Yến (2014), Một số giải pháp nâng
cao công tác quản lý ngân sách xã trên địa bàn tỉnh Bắc Cạn, luận văn thạc sĩ kinh
tế, Học viện Tài chính.
Trong luận văn của mình, tác giả Nguyễn Hà Phương đã luận giải những vấn
đề lý luận chung về quản lý ngân sách xã, phường; tác động của việc thu chi ngân
sách xã, phường đến đời sống kinh tế - xã hội của địa phương; hệ thống quản lý
ngân sách cấp xã, phường và các nguyên tắc quản lý ngân sách xã, phường; trong
đó, đã làm nổi bật đặc điểm, chức năng của ngân sách xã, phường và vai trò của
hoạt động thu chi ngân sách đối với việc thực thi chức năng nhiệm vụ của chính
quyền xã, phường trên địa bàn Thành phố Việt Trì. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất
các giải pháp tăng cường quản lý ngân sách xã, phường dưới góc độ của công tác
quản lý tài chính – tiền tệ. Điểm đáng chú ý trong 3 nhóm giải pháp mà tác giả
Nguyễn Hà Phương đề xuất là nhóm giải pháp nâng cao trình độ, nhận thức của cán
bộ xã, phường trong việc quản lý ngân sách xã, phường.
Trong luận văn của Hoàng Thị Yến, tác giả đã tập trung đánh giá tổng quát
công tác thu, chi ngân sách xã trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn để đề xuất các giải pháp cơ
bản nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý ngân sách xã. Mặc dù nội dung hai
luận văn nói trên không đề cập đến vấn đề HQQL ngân sách phường, nhưng vẫn là
những tài liệu bổ ích cho học viên tham khảo khi trình bày lý luận chung về ngân
sách phường và nghiên cứu đề xuất các giải pháp trong luận văn của mình.

- Về hiệu quả quản lý, sử dụng NSNN nói chung, cấp huyện và cấp xã
(phường, thị trấn) nói riêng, có một số luận án tiến sĩ và luận văn thạc sĩ đã công
bố, tiêu biểu là các công trình, của các tác giả của tác giả: Tô Thiện Hiền (2013),
Nâng cao hiệu quả quản lý NSNN tỉnh An Giang giai đoạn 2011-2015 và tầm nhìn
2020, luận án tiến sĩ kinh tế, Học viện Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh; Phạm
Công Hưng (2013), Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách huyện
Thuận Thành, luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học Nông nghiệp I Hà Nội; Hoàng Thị
Xinh (2014), Một số giải pháp nâng cao hiệu quả chi ngân sách xã hội cho sự

4


nghiệp xã hội, luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học Duy Tân; Nguyễn Đức Thọ (2007),
Nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước tại các cơ quan
hành chính - sự nghiệp thuộc Bộ Tài chính, luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành
kinh tế chính trị, Đại học Kinh tế Đại học Quốc gia Hà Nội.
Trong luận án của Tô Thiện Hiền, trên cơ sở phân tích thực trạng về hiệu quả
quản lý ngân sách của tỉnh An Giang và kinh nghiệm của một số nước trên thế giới,
luận án nêu ra mục tiêu, quan điểm quản lý NSNN ở tỉnh An Giang và những giải
pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả quản lý NSNN tỉnh An Giang trong giai đoạn
2011-2015 tầm nhìn đến 2020; trong đó có đề cập đến việc nâng cao hiệu quả quản
lý ngân sách xã, phường, thị trấn của tỉnh An Giang.
Tác giả Phạm Công Hưng, trong luận án của mình, đã phân tích sự cần thiết
phải nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách huyện và tập trung đề xuất các giải
pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách của một huyện cụ thể là Thuận
Thành, Bắc Ninh.
Tác giả Hoàng Thị Xinh trong luận văn của mình, trên cơ sở phân tích thực
trạng chi chi ngân sách xã hội cho sự nghiệp xã hội, đã đề xuất các giải pháp cơ bản
nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả khoản chi này.
Trong luận văn của Nguyễn Đức Thọ, tác giả hệ thống hóa công tác quản lý

và sử dụng kinh phí NSNN trong lĩnh vực hành chính sự nghiệp. Điểm đáng chú ý
trong luận văn này, mà học viên có thể tham khảo, là tác giả đã phân tích các nhân
tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và sử dụng kinh phí NSNN tại các cơ quan hành
chính - sự nghiệp.
- Về sử dụng ngân sách phường Thanh Xuân Nam, quận Thanh Xuân Nam,
thành phố Hà Nội.
Đến nay, chưa có công trình khoa học nào tập trung nghiên cứu vấn đề sử
dụng và quản lý ngân sách phường Thanh Xuân Nam. Về vấn đề này, chỉ có Văn
kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Thanh Xuân Nam nhiệm kỳ 2015-2020 và
các thông báo hằng năm của UBND quận Thanh Xuân Nam (Phòng Tài chính – Kế
hoạch) về việc thực hiện ngân sách năm là có đánh giá. Đó là những tài liệu có thể
cung cấp những luận điểm đánh giá và số liệu tin cậy cho học viên tham khảo để
phân tích, so sánh, làm cơ sở thực tiễn của đề tài luận văn.
Tóm lại, các sách, tài liệu, luận án, luận văn đã dẫn ở trên có những nội dung

5


liên quan đến đề tài mà học viên theo đuổi; nên chúng là những tư liệu bổ ích để
học viên tham khảo trong quá trình triển khai viết luận văn của mình. Tuy nhiên,
trong các công trình và tài liệu đó, chưa có công trình nào tập trung nghiên cứu vấn
đề “Hiệu quả sử dụng ngân sách phường Thanh Xuân Nam, quận Thanh Xuân Nam,
thành phố Hà Nội”. Do đó, đề tài mà học viên lựa chọn làm luận văn thạc sĩ kinh tế
chính trị không trùng lặp với các tài liệu, công trình đã công bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
* Mục đích
Luận giải cơ sở lý luận về quản lý ngân sách nhà nước cấp phường; phân tích
thực trạng quản lý ngân sách phường Thanh Xuân Nam. Trên cơ sở đó, đề xuất một
số quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách phường
Thanh Xuân Nam trong những năm tiếp theo.

* Nhiệm vụ
- Làm rõ cơ sở lý luận về quản lý ngân sách nhà nước cấp phường.
- Đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nước phường Thanh Xuân Nam
giai đoạn 2015-2017.
- Đề xuất một số quan điểm cơ bản và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu
quả quản lý ngân sách nhà nước phường Thanh Xuân Nam trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tượng nghiên cứu
Quản lý ngân sách nhà nước phường dưới góc độ quản lý kinh tế.
* Cách tiếp cận:
- Tiêp cận dưới góc độ hệ thống: NSNN là một hệ thống tính từ Trung ương
– Tỉnh – Huyện – Xã (phường), do đó cần sử dụng phương pháp hệ thống để phân
tích thực trạng quản lý NSNN phường.
- Tiếp cận dưới góc độ phân bổ nguồn lực giới hạn nhắm đạt kết quả tối ưu.
- Tiếp cận dựa trên lý thuyết chính sách công bàn về vai trò của phân cấp
ngân sách để tăng tính chủ động, hiệu quả, sự minh bạch và trách nhiệm giải trình.
- Tiếp cận dưới góc độ quy trình quản lý ngân sách nhà nước theo đầu ra:
mục tiêu, thứ tự ưu tiên, dựa trên kết quả đầu ra.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập số liệu và phân tích số liệu thứ cấp:

6


- Phương pháp phỏng vấn cán bộ phường quản lý ngân sách.
- Phương pháp thống kê mô tả, khảo sát thực tế
* Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Quản lý ngân sách nhà nước trên địa phường Thanh Xuân
Nam, quận Thanh Xuân Nam, thành phố Hà Nội.
- Phạm vi thời gian được giới hạn trong thời gian từ năm 2015 đến 2017.

- Phạm vi nội dung: Nghiên cứu thực trạng quản lý ngân sách nhà nước
phường Thanh Xuân Nam, đề ra các giải pháp tăng cường quản lý NSNN đảm bảo
nguyên tắc tính hiệu quả, tiết kiệm…
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần cung cấp thêm cơ sở khoa học để
HĐND, UBND phường Thanh Xuân Nam, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội
tham khảo nhằm nâng cao hơn nữa công tác quản lý ngân sách phường. Bên cạnh
đó, các luận cứ khoa học trong luận văn này cũng có thể sử dụng làm tài liệu tham
khảo cho một số phường bạn trên địa bàn quận Thanh Xuân trong quá trình sử
dụng ngân sách phường; hoặc có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong các lớp tập
huấn, bồi dưỡng, đào tạo cán bộ quản lý xã, phường, thị trấn về vấn đề quản lý ngân
sách.
7. Kết cấu của luận văn
* Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được
chia thành 3 chương, cụ thể như sau:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý ngân sách nhà nước và NSNN cấp xã (phường).
- Chương 2: Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước phường Thanh Xuân
Nam, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội.
- Chương 3: Quan điểm cơ bản và giải pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả quản
lý NSNN trên địa bàn phường Thanh Xuân Nam.

7


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VÀ NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC CẤP PHƯỜNG
1.1. Lý luận chung về quản lý nhà nước
1.1.1. Khái niệm
“QLNN là một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nước,

sử dụng pháp luật nhà nước để điều chỉnh các quá trình xã hội và hành vi hoạt động
của con người trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội do các cơ quan nhà nước
thực hiện nhằm thỏa mãn nhu cầu hợp pháp của con người và duy trì sự ổn định,
phát triển xã hội” (Nguyễn Hồng Hải, 2012)
Trong một quốc gia, Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong quản lý kinh tế,
xã hội nhằm đảm bảo cho quốc gia đó phát triển bền vững. Trong các chủ thể quản
lý xã hội thì Nhà nước chính là chủ thể quản lý quan trọng nhất và cũng là duy nhất
chịu trách nhiệm quản lý toàn vấn đề trong phạm vi quốc gia của mình. Do đó, về
mặt phạm vi, QLNN là toàn diện, toàn bộ các lĩnh vực của hoạt động xã hội, theo
nguyên tắc kết hợp quản lý theo ngành với quản lý theo lãnh thổ. Nhà nước quản lý
các mặt hoạt động của xã hội dựa vào các công cụ như pháp luật, quy hoạch,… dựa
trên cơ sở quyền lực đặc biệt của Nhà nước. Như vậy, có thể hiểu “QLNN là dạng
quản lý xã hội mang tính quyền lực nhà nước, được sử dụng quyền lực nhà nước để
điều chỉnh các quan hệ xã hội và hành vi hoạt động của con người để duy trì, phát
triển các mối quan hệ xã hội, trật tự pháp luật nhằm thực hiện chức năng và nhiệm
vụ của Nhà nước.”
“QLNN là sự chỉ huy, điều hành xã hội của các cơ quan nhà nước (lập pháp,
hành pháp và tư pháp) để thực thi quyền lực Nhà nước, thông qua các văn bản quy
phạm pháp luật, được thực hiện trước hết bởi tất cả các cơ quan nhà nước; cũng có
khi do nhân dân trực tiếp thực hiện bằng hình thức bỏ phiếu hoặc do các tổ chức xã
hội, các cơ quan xã hội thực hiện nếu được nhà nước giao quyền thực hiện chức
năng nhà nước. QLNN thực chất là sự quản lý có tính chất nhà nước, do nhà nước
thực hiện thông qua bộ máy nhà nước trên cơ sở quyền lực nhà nước nhằm thực
hiện các nhiệm vụ, chức năng của Chính phủ là hệ thống cơ quan được thành lập để

8


chuyên thực hiện hoạt động QLNN.” (Nguyễn Duyên Cường, 2009)
1.1.2. Đặc điểm về quản lý nhà nước

Một là, quản lý nhà nước gắn chặt với quyền lực đặc biệt của Nhà nước.
Quyền lực nhà nước trong quản lý nhà nước trước hết thể hiện ở việc các chủ
thể có thẩm quyền thể hiện ý chí nhà nước thông qua phương tiện nhất định, trong
đó phương tiện cơ bản và đặc biệt quan trọng được sử dụng là văn bản quản lý nhà
nước. Bên cạnh đó, quyền lực nhà nước còn thể hiện trong việc các chủ thể có thẩm
quyền tiến hành những hoạt động cần thiết để bảo đảm thực hiện ý chí nhà nước,
như các biện pháp về tổ chức, về kinh tế, tuyên truyền giáo dục, thuyết phục cưỡng
chế,….
Hai là, tổ chức và điều hành trong quản lý nhà nước thống nhất và chặt chẽ.
Tính thống nhất và được tổ chức chặt chẽ của hoạt động quản lý nhà nước
dựa trên nguyên tắc “hai chiều phụ thuộc”: loại trừ Chính phủ là cơ quan đứng đầu
bộ máy hành chính nhà nước thì mỗi cơ quan khác trong bộ máy này đều lệ thuộc
vào hai cơ quan: một cơ quan theo chiều dọc để đảm bảo sự thống nhất của bộ máy;
một cơ quan theo chiều ngang để đảm bảo sự chủ động của mỗi cấp quản lý.
Trong tổ chức và điều hành quản lý nhà nước, các mối quan hệ theo chiều
ngang và chiều dọc được tổ chức thống nhất. Tính thống nhất và tổ chức chặt chẽ
của hoạt động quản lý nhà nước là cơ sở đảm bảo cho hoạt động của bộ máy nhà
nước được chỉ đạo, điều hành thống nhất, bảo đảm lợi ích chung của cả nước, bảo
đảm sự liên kết, phối hợp nhịp nhàng giữa các địa phương tạo ra sức mạnh tổng hợp
của cả, tránh được sự cục bộ phân hóa giữa các địa phương hay vùng miền khác
nhau; đồng thời tích cực phát huy tính chủ động sáng tạo của các địa phương trong
quản lý bộ máy nhà nước ở địa phương.
Ba là, quản lý nhà nước mang tính thời vụ, kế hoạch.
Quản lý nhà nước có phạm vi quản lý rộng, phạm vi tác động tới mọi mặt
của các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội và có tác động trong khoảng thời gian lâu
dài nhưng đồng thời cũng chịu ảnh hưởng từ tất cả các yếu tố này. Do đó, trong hoạt
động quản lý nhà nước, Nhà nước phải quản lý theo quy hoạch dài hạn, kế hoạch
dài hạn. Các quyết định quản lý phải đảm bảo có tác nhìn sâu rộng. Đồng thời, với

9

Luận vận đậy đu ở file:Luận vận Full