Luận văn thạc sỹ: Giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội

Trờng đại học kinh tế quốc dân
----------------

trần trung

giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
trên địa bàn thành phố hà nội

Chuyên ngành: bất động sản và kinh tế tài nghuyên

ngời hớng dẫn khoa học: gs. TSKH. nguyễn đình thắng

Hà Nội 2011


MỤC LỤC
MỤC LỤC.....................................................................................................1
LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................i
1. Tính cấp thiết của đề tài..........................................................................i
CHƯƠNG 1..................................................................................................iii
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ
CÁO VỀ ĐẤT ĐAI......................................................................................iii
1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, NỘI DUNG, HÌNH THỨC, PHƯƠNG PHÁP GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT
ĐAI

III

1.1.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai..........................................................................iii
- Khái niệm tố cáo..............................................................................................................................................iii
- Khái niệm giải quyết khiếu nại và thẩm quyền giải quyết khiếu nại.................................................................iv
- Giải quyết khiếu nại về đất đai..........................................................................................................................iv

- Giải quyết tố cáo về đất đai...............................................................................................................................iv

1.2. Quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai...............................................................................iv
1.3. Hình thức giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai...............................................................................v
1.4. Phương pháp giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.........................................................................v

CHƯƠNG 2...................................................................................................v
THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI
TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI............................................................................v
2.3.1. Về văn hoá và nhận thức của người khiếu nại, tố cáo về đất đai..............................................................vii
2.3.2. Về cơ cấu tổ chức và thẩm quyền của các cơ quan giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.......................vii

2.4. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
VIII
2.4.1 Nhân tố con người.........................................................................................................................viii
2.4.2. Nhân tố pháp luật...........................................................................................................................ix
2.4.3. Nhân tố cơ sở vật chất....................................................................................................................ix
2.5.1. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC TRONG CÔNG TÁC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
IX
2.5.2.1. Hạn chế, bất cập và nguyên nhân.................................................................................................x
3.1. VỀ NHẬN THỨC TƯ TƯỞNG
XII
3.2. VỀ XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT
XII

KẾT LUẬN................................................................................................xiv
LỜI MỞ ĐẦU...............................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................1

Chương 1.......................................................................................................6
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT......................................6
KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI.......................................................6
1.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai..............................................................................6


- Khái niệm tố cáo về đất đai..............................................................................................................................11
1.1.2. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai......................................................................................................13
- Giải quyết khiếu nại về đất đai.........................................................................................................................13
+ Giải quyết khiếu nại về đất đai........................................................................................................................22
+ Giải quyết tố cáo về đất đai.............................................................................................................................31

1.2. Quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai..............................................................................32
1.3. Hình thức giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.............................................................................35
1.4. Phương pháp giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.......................................................................36

Chương 2 THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ
ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................38
2.3. Đặc điểm của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội.............42
- Về văn hoá và nhận thức của người khiếu nại, tố cáo về đất đai......................................................................42
- Về cơ cấu tổ chức và thẩm quyền của các cơ quan giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai...............................43

2.4.1. Nhân tố con người.........................................................................................................................49
2.4.2. Nhân tố pháp luật..........................................................................................................................51
2.4.3. Nhân tố về cơ sở vật chất...............................................................................................................53
2.5.2.1. Hạn chế bất cập..........................................................................................................................59
2.5.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập..................................................................................61

Chương 3 NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................................................................72


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
HĐND

: Hội đồng nhân dân

UBND

: Uỷ ban nhân dân

TNMT

: Tài nguyên môi trường


DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ
MỤC LỤC.....................................................................................................1
LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................i
1. Tính cấp thiết của đề tài..........................................................................i
CHƯƠNG 1..................................................................................................iii
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ
CÁO VỀ ĐẤT ĐAI......................................................................................iii
1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, NỘI DUNG, HÌNH THỨC, PHƯƠNG PHÁP GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT
ĐAI

III

1.1.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai..........................................................................iii

1.2. Quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai...............................................................................iv
1.3. Hình thức giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai...............................................................................v
1.4. Phương pháp giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.........................................................................v

CHƯƠNG 2...................................................................................................v
THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI
TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI............................................................................v
2.4. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
VIII
2.4.1 Nhân tố con người.........................................................................................................................viii
2.4.2. Nhân tố pháp luật...........................................................................................................................ix
2.4.3. Nhân tố cơ sở vật chất....................................................................................................................ix
2.5.1. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC TRONG CÔNG TÁC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
IX
2.5.2.1. Hạn chế, bất cập và nguyên nhân.................................................................................................x
3.1. VỀ NHẬN THỨC TƯ TƯỞNG
XII
3.2. VỀ XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT
XII

KẾT LUẬN................................................................................................xiv
LỜI MỞ ĐẦU...............................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................1
Chương 1.......................................................................................................6
Chương 1.......................................................................................................6
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT......................................6
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT......................................6
KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI.......................................................6

KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI.......................................................6


1.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai..............................................................................6
1.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai..............................................................................6
1.2. Quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai..............................................................................32
1.2. Quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai..............................................................................32
1.3. Hình thức giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.............................................................................35
1.3. Hình thức giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.............................................................................35
1.4. Phương pháp giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.......................................................................36
1.4. Phương pháp giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.......................................................................36

Chương 2 THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ
ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................38
Chương 2 THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ
ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................38
2.3. Đặc điểm của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội.............42
2.3. Đặc điểm của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội.............42
2.4.1. Nhân tố con người.........................................................................................................................49
2.4.1. Nhân tố con người.........................................................................................................................49
2.4.2. Nhân tố pháp luật..........................................................................................................................51
2.4.2. Nhân tố pháp luật..........................................................................................................................51
2.4.3. Nhân tố về cơ sở vật chất...............................................................................................................53
2.4.3. Nhân tố về cơ sở vật chất...............................................................................................................53
2.5.2.1. Hạn chế bất cập..........................................................................................................................59
2.5.2.1. Hạn chế bất cập..........................................................................................................................59
2.5.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập..................................................................................61

Chương 3 NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................................................................72
Chương 3 NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................................................................72
Biểu đồ 2.1 Tình hình khiếu nại, tố cáo về đất đai của Thành phố Hà Nội từ năm
2001 đến 2008.................................Error: Reference source not found


Trờng đại học kinh tế quốc dân
----------------

trần trung

giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
trên địa bàn thành phố hà nội

Chuyên ngành: bất động sản và kinh tế tài nghuyên

Hà Nội 2011


i

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Khiếu nại, tố cáo là một là một trong những quyền cơ bản của công dân, là công
cụ pháp lý để công dân đấu tranh đối với các hành vi vi phạm pháp luật nhằm bảo vệ
lợi ích của Nhà nước, xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; đồng thời là
hình thức dân chủ trực tiếp để công dân tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội.
Với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, với sự vào cuộc mạnh mẽ của các tổ

chức chính trị - xã hội…, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của chúng ta trong
thời gian qua đã có nhiều chuyển biến rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, tình hình khiếu
nại, tố cáo vẫn diễn ra hết sức phức tạp nhất là khiếu nại, tố cáo về đất đai; nhiều vụ
trở thành điểm nóng, nhiều vụ khiếu nại, tố cáo đông người vượt cấp, cá biệt có vụ
đã trở thành công cụ để các thế lực phản động lợi dụng chống phá Nhà nước Việt
Nam XHCN.
Nguyên nhân gia tăng số vụ việc khiếu nại, tố cáo và tính chất phức tạp của
các vụ việc này là do chính sách pháp luật của chúng ta còn nhiều bất cập, chồng
chéo, thiếu các quy định cụ thể; bản thân các cơ quan được giao nhiệm vụ giải
quyết khiếu nại, tố cáo cũng chưa hợp lý; những người làm công tác giải quyết
khiếu nại, tố cáo cũng chưa được đào tạo nghiệp vụ chính quy.
Là một cán bộ đang công tác tại cơ quan thanh tra thành phố, cơ quan chuyên
môn giúp UBND thành phố trong công tác thanh tra và giải quyết đơn thư khiếu nại,
tố cáo, tôi luôn day dứt là làm thế nào để công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đạt
được hiệu quả cao, hạn chế được số lượng các vụ khiếu nại, tố cáo nhất là khiếu nại,
tố cáo về đất đai. Đây là lý do tôi chọn đề tài “Giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
trên địa bàn thành phố Hà Nội” để thực hiện Luận văn cao học chuyên ngành Bất
động sản và Kinh tế tài nguyên.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong giai đoạn hiện nay, khi đất nước đang ở thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội, bộ máy nhà nước về đất đai chưa thể hoàn thiện để đáp ứng nhu cầu của người dân
một cách tốt nhất. Những hạn chế về năng lực, đạo đức của một bộ phận cán bộ, công
chức và vận hành bộ máy nhà nước chưa có hiệu quả cao; đời sống của nhân dân còn
nhiều khó khăn và sự hạn chế trong nhận thức của người dân đã làm cho khiếu nại, tố
cáo nhất là khiếu nại, tố cáo về đất đai đã trở thành vấn đề mang tính thời sự.
Chính vì vậy mà khiếu nại, tố cáo trở thành vấn đề nhận được sự quan tâm,
nghiên cứu của rất nhiều nhà khoa học, nhất là các nhà khoa học quản lý. Với nhiều


ii

góc độ nghiên cứu khác nhau, đã có nhiều bài viết và một số cuốn sách, đề tài khoa
học nghiên cứu làm rõ thực trạng khiếu nại, tố cáo; công tác giải quyết khiếu nại, tố
cáo, từ đó đề ra giải pháp để hạn chế tình trạng khiếu nại, tố cáo.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn vừa có tính lý luận vừa có tính thực tiễn, vì vậy, mục tiêu của Luận
văn là phân tích làm rõ cơ sở lý luận của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
trên địa bàn thành phố Hà Nội; đánh giá thực trạng của việc giải quyết đó, lập luận
để đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Để đạt được mục tiêu nêu trên, Luận văn có nhiệm vụ phân tích làm rõ khái
niệm, đặc điểm, nội dung, hình thức và phương pháp giải quyết khiếu nại, tố cáo về
đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội và những điều kiện cần thiết cho việc giải
quyết khiếu nại, tố cáo; đánh giá thực trạng giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
trên địa bàn thành phố Hà Nội trên các phương diện ưu, khuyết điểm và vạch ra
những nguyên nhân chủ yếu của ưu, khuyết điểm ấy; đề xuất các giải pháp nâng cao
hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội trên
các mặt nhận thức tư tưởng, xây dựng và hoàn thiện pháp luật, tổ chức thực hiện
pháp luật và bảo vệ pháp luật giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là các quy định của pháp luật về khiếu
nại, tố cáo và công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; tình hình khiếu nại, tố cáo và
giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai ở thành phố Hà Nội.
Luận văn tập trung nghiên cứu công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
của các cơ quan hành chính ở một địa phương, cụ thể là thành phố Hà Nội trong
giai đoạn tám năm (từ năm 2001 đến năm 2008).
5. Ý nghĩa và dự kiến những đóng góp của Luận văn
Đây sẽ là đề tài đầu tiên nghiên cứu về tình hình khiếu nại, tố cáo và công tác
giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Những giải pháp mà Luận văn đưa ra sẽ giúp các nhà lãnh đạo, những người

đang được giao trách nhiệm giải quyết khiếu nại, tố cáo tại các địa phương nói
chung và thành phố Hà Nội nói riêng vận dụng để nâng cao chất lượng giải quyết
khiếu nại, tố cáo về đất đai, góp phần ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội và thúc
đẩy phát triển kinh tế - xã hội.


iii

6. Bố cục của Luận văn (ngoài phần mở đầu và kết luận) gồm:
Chương 1. Cơ sở khoa học của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai;
Chương 2. Thực trạng giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Nội;
Chương 3. Những giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo
về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội.

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO
VỀ ĐẤT ĐAI
1.1. Khái niệm, đặc điểm, nội dung, hình thức, phương pháp giải quyết
khiếu nại, tố cáo về đất đai
1.1.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
- Khái niệm khiếu nại
Theo khoản 1, Điều 2, Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998 (đã được sửa đổi bổ
sung năm 2004 và năm 2005) thì “Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức
hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định đề nghị cơ quan, tổ chức,
cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính hoặc
quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành
vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình”.
- Khái niệm khiếu nại về đất đai
Có thể hiểu khiếu nại về đất đai là việc công dân, cơ quan, tổ chức theo quy

định của Luật khiếu nại, tố cáo và Luật đất đai đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân
có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính hay hành vi hành
chính của cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong lĩnh vực
quản lý nhà nước về đất đai khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là
trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp về đất đai của mình.
- Khái niệm tố cáo
Theo quy định tại khoản 2, Điều 2, Luật khiếu nại, tố cáo thì “Tố cáo là việc
công dân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm
pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt
hại lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức”.
- Khái niệm tố cáo về đất đai


iv

Có thể hiểu tố cáo về đất đai là việc công dân theo quy định của Luật khiếu
nại, tố cáo và Luật đất đai báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về
hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức cá nhân nào gây thiệt hại
hoặc đe doạ gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của
công dân, cơ quan, tổ chức về đất đai.
- Khái niệm giải quyết khiếu nại và thẩm quyền giải quyết khiếu nại
Tại khoản 13, Điều 2 của Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998 (đã được sửa đổi,
bổ sung năm 2004, năm 2005) thì giải quyết khiếu nại là việc xác minh, kết luận và
ra quyết định giải quyết của người giải quyết khiếu nại.
- Giải quyết khiếu nại về đất đai
Cũng như việc giải quyết khiếu nại nói chung, giải quyết khiếu nại về đất đai
là hoạt động xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết của người có thẩm
quyền đối với việc khiếu nại các quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ
quan hoặc người có thẩm quyền trong việc quản lý đất đai.
- Khái niệm giải quyết tố cáo và thẩm quyền giải quyết tố cáo

Theo quy định tại khoản 14, Điều 2 Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998 (được sửa
đổi bổ sung năm 2004, 2005) thì Giải quyết tố cáo là việc xác minh, kết luận về nội
dung tố cáo và việc quyết định xử lý của người tố cáo.
Thẩm quyền giải quyết tố cáo được quy định trong Luật khiếu nại, tố cáo. Cụ
thể như sau: tố cáo hành vi vi phạm pháp luật mà người bị tố cáo thuộc thẩm quyền
quản lý của cơ quan, tổ chức nào thì cơ quan, tổ chức đó có trách nhiệm giải quyết; tố
cáo hành vi vi phạm quy định về nhiệm vụ, công vụ của người thuộc cơ quan, tổ chức
nào thì người đứng đầu cơ quan, tổ chức đó có trách nhiệm giải quyết. Tố cáo hành vi
vi phạm pháp luật mà nội dung liên quan đến chức năng quản lý nhà nước của cơ quan
nào thì cơ quan đó có trách nhiệm giải quyết.
- Giải quyết tố cáo về đất đai
Theo quy định tại Điều 139 Luật đất đai năm 2003 giải quyết tố cáo đối với
hành vi vi phạm về quản lý và sử dụng đất đai thực hiện theo quy định của Luật khiếu
nại, tố cáo. Tức là cũng tiến hành xác minh, kết luận, quyết định xử lý tố cáo và thẩm
quyền cũng được quy định như trường hợp giải quyết tố cáo nói chung. Tuy nhiên,
giải quyết tố cáo về đất đai thường phức tạp, kéo dài do hồ sơ, tài liệu có liên quan
thường nằm ở nhiều cơ quan, trải qua nhiều năm và hơn nữa là vì giá trị của đất đai
ngày càng lớn.
1.2. Quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
- Nghiên cứu đơn của người khiếu nại, tố cáo về đất đai xem họ khiếu nại, tố


v

cáo quyết định, hành vi của ai, của cơ quan, tổ chức nào; họ có đòi quyền lợi không
và là quyền lợi gì.
- Tổ chức tiếp người khiếu nại, tố cáo về đất đai để làm rõ nội dung khiếu nại, tố
cáo có đủ điều kiện để thụ lý không, đồng thời làm rõ các vấn đề nêu trong đơn của họ.
- Làm việc với các cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan để thu thập hồ
sơ, tài liệu, chứng cứ cần thiết làm cơ sở cho việc giải quyết khiếu nại, tố cáo.

- Đối chiếu các quy định của pháp luật để giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trên
cơ sở các thông tin, tài liệu đã thu thập được, cơ quan có thẩm quyền đối chiếu với
các quy định của pháp luật để quyết định nội dung khiếu nại là đúng hay sai, tố cáo
có cơ sở hay không có cơ sở.
1.3. Hình thức giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
- Theo Luật Khiếu nại, tố cáo sửa đổi, bổ sung năm 2005: Mọi khiếu nại được
giải quyết theo hai cấp hành chính, người khiếu nại có quyền khởi kiện vụ việc ra Tòa
án ở bất kỳ lần giải quyết nào trong quá trình giải quyết khiếu nại.
Còn đối với tố cáo thì trên thực tế hành vi tố cáo rất đa dạng, thuộc nhiều lĩnh
vực nên giải quyết thuộc thẩm quyền của nhiều cơ quan khác nhau, do vậy cần phải
có những nguyên tắc chung nhất để xác định thẩm quyền của các cơ quan trong việc
giải quyết tố cáo. Trên tinh thần đó, Điều 59 Luật khiếu nại, tố cáo đưa ra nguyên
tắc sau: “Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật mà người bị tố cáo thuộc thẩm quyền
quản lý của cơ quan, tổ chức nào thì cơ quan, tổ chức đó có trách nhiệm giải quyết.”
1.4. Phương pháp giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.
Để làm rõ nội dung khiếu nại là đúng hay sai, nội dung tố cáo có cơ sở hay
không có cơ sở. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết phải tiến hành xác minh, xem
xét, thẩm tra đối với các quyết định, hành vi bị khiếu nại, tố cáo. Cụ thể: làm việc
với người khiếu nại, tố cáo; thu thập hồ sơ, tài liệu; làm việc với cơ quan, tổ chức,
cá nhân có liên quan; kiểm tra hiện trường; đối thoại với người khiếu nại, tố cáo;
cần thiết thì tổ chức đối thoại giữa các bên hoặc trưng cầu giám định.

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO
VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI
2.1. Đặc điểm cơ bản của thành phố Hà Nội
Hà Nội là thủ đô, đồng thời là thành phố đứng đầu Việt Nam về diện tích tự
nhiên và đứng thứ hai về diện tích đô thị sau thành phố Hồ Chí Minh, nó cũng đứng

vi

thứ hai về dân số với 6,472 triệu người. Do đặc điểm về diện tích và dân số lớn như
vậy, dẫn đến công tác quản lý về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội trở nên rất
khó khăn và phức tạp. Hệ lụy đó dẫn đến các khiếu nại và tố cáo về đất đai trên địa
bàn thành phố thường xuyên diễn ra với số lượng lớn về số vụ và tính chất phức tạp
của các vụ việc.
Hà Nội là trung tâm chính trị và tôn giáo ngay từ những buổi đầu của cả nước.
Sau đợt mở rộng địa giới hành chính vào tháng 8 năm 2008, Hà Nội hiện nay có diện
tích 3.344,7 km², gồm một thị xã, 10 quận và 18 huyện ngoại thành. Cùng với thành
phố Hồ Chí Minh, Hà Nội là một trong hai trung tâm kinh tế của cả quốc gia. Việc hợp
nhất Hà Nội và Hà Tây có nhiều lợi thế cũng như thách thức lớn hơn đối với Đảng bộ
chính quyền thành phố. Các vụ việc khiếu nại, tố cáo không chỉ tập trung vào việc giải
quyết tranh chấp đất của đơn lẻ các hộ gia đình cá nhân mà còn tăng về số vụ việc liên
quan đến đất các dự án khu đô thị, khu công nghiệp, khu du lịch, sinh thái. Điều này
liên quan phần lớn đến cơ chế chính sách của Hà Nội và Hà Tây có sự khác biệt tạo
điều kiện cho một số tổ chức sử dụng đất chiếm dụng đất bất hợp pháp, trốn tránh
nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất bằng cách lách các kẽ hở của luật pháp…
2.2. Các quy định về giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Nội
Trong lĩnh vực quản lý và sử dụng đất đai, Luật đất đai năm 2003, quyền
khiếu nại, tố cáo vẫn được khẳng định là một trong các quyền cơ bản của người sử
dụng đất. Tại điều 105, Khoản 6 Luật đất đai đã quy định rõ người sử dụng đất có
quyền “khiếu nại, tố cáo, khởi kiện về những hành vi vi phạm quyền sử dụng đất
hợp pháp của mình và những hành vi khác vi pháp luật về đất đai”.
Các quy định chủ yếu về giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Nội:
Thực hiện Thông báo số 130-TB/TW ngày 10/01/2008 của Bộ Chính trị về
“Tình hình, kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo từ năm 2006 đến nay và giải pháp
trong thời gian tới”, Chương trình hành động số 35-Ctr/TU ngày 13/6/2008 của

Thành uỷ; Ngày 03/9/2008 của UBND thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số
05/KH-UBND tập trung thực hiện tốt công tác tiếp công dân và xem xét, kết luận
các vụ khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền.
Ngày 01/4/2010, UBND thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số
13/2010/QĐ-UBND về Quy định tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc
Thành phố Hà Nội (thay thế cho Quyết định số 19/2008/QĐ-UBND ngày 29/9/2008
của UBND Thành phố) để phù hợp với quy định tại Điều 21 Nghị định


vii

84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ quy định về quy trình giải quyết
đơn thư của công dân phản ánh, khiếu nại về cấp Giấy chứng nhận Quyền sở hữu
nhà ở và Quyền sử dụng đất ở trên địa bàn Thành phố.
Ngày 17/9/2009, UBND thành phố ban hành Quyết định số 4825/QĐ-UBND
về việc thành lập và quy định vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức
Ban Tiếp công dân của UBND thành phố Hà Nội
Ngoài ra, khi xem xét một vụ khiếu nại, tố cáo về đất đai, ngoài các văn bản kể trên
còn phải sử dụng Luật đất đai, Luật cán bộ, công chức và các văn bản quy phạm pháp
luật liên quan theo từng thời kì để ban hành quyết định giải quyết chính xác, công minh.
2.3. Đặc điểm của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn
thành phố Hà Nội
2.3.1. Về văn hoá và nhận thức của người khiếu nại, tố cáo về đất đai
Cũng như mặt bằng trong cả nước, ở Hà Nội những người khiếu nại, tố cáo
nói chung và người khiếu nại, tố cáo về đất đai nói riêng thường có mặt bằng văn hoá
thấp, nhận thức pháp luật nhất là pháp luật khiếu nại, tố cáo về đất đai còn hạn chế.
2.3.2. Về cơ cấu tổ chức và thẩm quyền của các cơ quan giải quyết khiếu
nại, tố cáo về đất đai
- Về cơ cấu, tổ chức các cơ quan giải quyết khiếu nại, tố cáo
Theo quy định của Luật khiếu nại, tố cáo và phân cấp thẩm quyền của hệ

thống cơ quan quản lý hành chính nhà nước, các cơ quan giải quyết khiếu nại, tố cáo
chính là hệ thống ba cấp cơ quan quản lý địa phương gồm: UBND xã, phường, thị
trấn; UBND huyện, quận, thị xã; UBND thành phố; Chủ tịch UBND xã, phường, thị
trấn; Chủ tịch UBND huyện, quận, thị xã; Chủ tịch UBND thành phố và Thủ trưởng
các phòng, ban trực thuộc UBND huyện, quận, thị xã; thuộc các sở, ban ngành.
- Về thẩm quyền của các cơ quan giải quyết khiếu nại, tố cáo
Do đặc điểm của tổ chức bộ máy hành chính và thẩm quyền, trách nhiệm
được pháp luật đất đai và khiếu nại, tố cáo quy định, các cơ quan giải quyết khiếu
nại, tố cáo có thẩm quyền: tự mình hoặc giao cho các cơ quan chuyên môn trực
thuộc tổ chức tiếp người khiếu nại, tố cáo để làm rõ nội dung khiếu nại, tố cáo và
kiến nghị; xác minh, xem xét, thẩm tra, thu thập hồ sơ tài liệu, kiểm tra hiện trường
làm cơ sở giải quyết; trưng cầu, giám định; đối thoại với giữa các bên có liên quan;
ban hành kết luận, quyết định giải quyết khiếu nại, quyết định xử lý tố cáo. Như đã
nêu trên, do hệ thống phân cấp quản lý và quy định của pháp luật khiếu nại, tố cáo
thì nhiều trường hợp giải quyết khiếu nại, tố cáo là do cơ quan cấp trên xem lại việc


viii

làm của cơ quan cấp dưới, do đó trong trường hợp này cơ quan giải quyết có quyền
buộc cơ quan bị khiếu nại, bị tố cáo phải thực hiện quyết định, kết luận giải quyết
của mình.
2.3.3. Về pháp luật giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
Trên cơ sở các quy định của Luật đất đai năm 2003, Luật nhà ở năm 2005,
Luật kinh doanh bất động sản năm 2006, Luật xây dựng năm 2003, Luật thanh tra
năm 2004, Luật đầu tư năm 2005. Thành uỷ, Hội đồng nhân dân và UBND thành
phố Hà Nội đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, quyết định để điều chỉnh các hoạt
động quản lý đất đai và giải quyết khiếu nại, tố cáo như các Chỉ thị số 20-CT/TU
ngày 31/8/2007, số 35-CT/TU ngày 13/6/2008 của Thành uỷ; Quyết định số 19/QĐUBND ngày 29/9/2008 của UBND thành phố; các Nghị quyết số 03/NQ-HĐND
ngày 05/8/2005, số 12/NQ-HĐND ngày 06/12/2007, số 22/NQ-HĐND của HĐND

thành phố. Với các chỉ thị, nghị quyết, quyết định của Thành uỷ, Hội đồng nhân dân
và UBND, các cơ quan quản lý nhà nước cũng như người sử dụng đất, người khiếu
nại, tố cáo đã có đường lối cụ thể để thực hiện.
2.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất
đai trên địa bàn thành phố Hà nội
2.4.1 Nhân tố con người
- Về các nhà lãnh đạo.
Trong thời gian vừa qua các nhà lãnh đạo của Thành uỷ, UBND thành phố
Hà Nội luôn quan tâm đặc biệt đến vấn đề giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là khiếu
nại, tố cáo về đất đai; đã xác định giải quyết khiếu nại, tố cáo là một trong năm
nhiệm vụ trọng tâm của thành phố.
- Về những người trực tiếp làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
Thông qua các chính sách thu hút nhân tài như miễn thi tuyển công chức đối
với số sinh viên tốt nghiệp đại học đỗ thủ khoa, những thạc sỹ, tiến sỹ trẻ...
- Những người làm việc trong hệ thống các tổ chức chính trị, xã hội.
Đây chính là một trong những điểm mạnh trong công tác giải quyết khiếu nại,
tố cáo của Hà Nội. Trong thời gian vừa qua các tổ chức chính trị, xã hội như Mặt trận
tổ quốc, hội cự chiến binh, hội luật gia, hội liên hiệp phụ nữ... đã tham gia tích cực vào
việc vận động người khiếu nại, tố cáo thực hiện các quy định của pháp luật đất đai,
pháp luật khiếu nại, tố cáo nhất là trong các vụ khiếu nại, tố cáo về bồi thường, hỗ trợ
và tái định cư khi thực hiện giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án phát triển kinh
tế, đô thị.


ix

- Những người làm việc trong các Bộ, ngành trung ươngViệc tham gia của
cán bộ, công chức các Bộ, ngành đã giúp cho các cơ quan có thẩm quyền của thành
phố hướng giải quyết đối với các vấn đề mà pháp luật chưa quy định cụ thể hoặc do
có mâu thuẫn trong các văn bản pháp luật.

- Về người khiếu nại, tố cáo.
Nhờ được sống và làm việc tại Thủ đô, trung tâm văn hoá chính, chính trị lớn
của cả nước, người dân nói chung và những người khiếu nại, tố cáo nói riêng luôn
được tiếp nhận lượng thông tin lớn về các vấn đề chính trị, xã hội, pháp luật
2.4.2. Nhân tố pháp luật
Hà Nội là địa phương đi đầu trong việc sớm triển khai thực hiện các văn bản
pháp luật mới thông qua hình thức ban hành các văn bản pháp quy nhằm thực hiện
các văn bản pháp luật đó.
2.4.3. Nhân tố cơ sở vật chất
Là thành phố đứng đầu trong cả nước về các điều kiện kinh tế, xã hội do đó
cơ sở vật chất phục vụ cho công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng được chú
trọng như: tủ sách pháp luật, máy tính sách tay, mạng internet giúp cho việc truy
cập, tìm hiểu các thông tin pháp luật phục vụ cho công tác giải quyết khiếu nại, tố
cáo được dễ dàng; các trang thiết bị và phương tiện đi lại, như: máy ảnh, máy ghi
âm, ô tô đã giúp cho người cán bộ, công chức làm nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố
cáo tiếp dân, đi lại, xác minh được đảm bảo.
2.5. Thực trạng giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành
phố Hà Nội
2.5.1. Những kết quả đạt được trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội
- Kết quả cụ thể số vụ khiếu nại, tố cáo về đất đai đã được giải quyết.
Trong những năm qua công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo
nói chung và giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội
đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ. Cụ thể: đã kiến nghị thu hồi 29.886
triệu đồng, 289.930m2 đất; điều chỉnh bổ sung cho người dân 588 phương án bồi
thường khi giải phóng mặt bằng; kiến nghị trả cho dân 30.548 triệu đồng và 5.524
m2 đất; thu hồi 31 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; kiến nghị xử lý trách nhiệm
218 cán bộ có vi phạm và chuyển cơ quan điều tra 09 vụ. Góp phần đáng kể vào
việc ổn định tình hình an ninh trật tự trên địa bàn thành phố, tạo sự chuyển biến tích
cực về hoạt động quản lý bộ máy các cơ quan nhà nước của thành phố.

x

2.5.2. Những hạn chế, bất cập trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội
2.5.2.1. Hạn chế, bất cập và nguyên nhân
Thứ nhất, việc tiếp công dân ở nhiều quận, huyện, xã, phường còn mang tính
hình thức, kém hiệu quả; chưa gắn với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. Chưa
tranh thủ thời gian tiếp dân để đối thoại với người khiếu nại, tố cáo; chất lượng đối
thoại của cán bộ tiếp dân còn hạn chế. Tình trạng hứa hẹn, đùn đẩy, né tránh hoặc
giải quyết quá chậm làm cho người khiếu nại, tố cáo bức xúc, thiếu niềm tin.
Thứ hai, việc giải thích, phân loại, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo nhiều khi
không chính xác, không đúng thẩm quyền; có hiện tượng đơn chuyển đi rồi nhưng
người khiếu nại, tố cáo không biết, dẫn đến việc họ lại gửi đơn đi nhiều nơi, thậm
chí còn trực tiếp đến nhà các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và thành phố.
Thứ ba, việc thực hiện quy trình giải quyết các vụ việc có một số khâu chưa
hợp lý, có nhiều lỗi trong quá trình thực hiện thủ tục tiến hành thanh tra giải quyết
khiếu nại, tố cáo.
Thứ tư, thể thức và hình thức văn bản của các kết luận, quyết định giải quyết
khiếu nại, tố cáo chưa đúng quy định của pháp luật, thiếu thành phần.
Thứ năm, ở một số UBND quận, huyện việc tiến hành hoạt động thanh tra,
thẩm tra, xác minh nội dung khiếu nại, tố cáo còn kéo dài.
Thứ sáu, chất lượng giải quyết vụ việc của một số đơn vị chưa cao dẫn đến
việc người dân lại tiếp tục khiếu nại, tố cáo lên cấp trên.
Thứ bảy, việc theo dõi, đôn đốc, kiểm tra kết quả thực hiện các quyết định giải
quyết khiếu nại, quyết định xử lý tố cáo chưa sát sao, chưa cụ thể.
Thứ tám, công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm đối với các cấp, các ngành
trong việc thực hiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo chưa được thực hiện thường xuyên.
Thứ chín, công tác thông tin, báo cáo và quản lý, lưu trữ hồ sơ giải quyết

khiếu nại, tố cáo còn nhiều hạn chế. Số liệu báo cáo tình hình khiếu nại, tố cáo từ
cấp dưới lên cấp trên không được chính xác, chưa phản ánh đầy đủ, kịp thời về tình
hình khiếu nại, tố cáo và kết quả giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo.
2.5.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập
- Nguyên nhân khách quan
+ Do cơ chế chính sách luôn thay đổi, thiếu đồng bộ nên khi kết luận, quyết
định nhiều cơ quan đã áp dụng chính sách không giống nhau, từ đó làm cho việc
khiếu nại của người dân ngày càng gay gắt, nhất là chính sách về đất đai, bồi


xi

thường giải phóng mặt bằng có một số quy định chưa rõ ràng, chưa phù hợp với
thực tiễn.
+ Phần lớn người dân nhận thức về sở hữu đất đai không đồng nhất với quy
định của pháp luật hoặc một số người khi được Nhà nước giao đất, cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất đã quan niệm đất đai là của họ và có quyền làm gì cũng được
+ Đối với các vụ việc khiếu nại về đất đai, tâm lý của người khiếu nại là không
muốn gửi đơn đến cơ quan Toà án nhưng lại thiếu tôn trọng quyết định giải quyết của
các cơ quan hành chính nhà nước, dẫn đến việc khiếu nại kéo dài, khó có điểm kết
thúc.
+ Chất lượng các dự án quy hoạch phát triển đô thị và công nghiệp chưa cao,
chưa đánh giá hết được tác động, hệ quả khi triển khai thực hiện dự án trên các khía
cạnh như môi trường, sự thay đổi tâm lý cộng đồng dân cư, việc làm cho người bị
thu hồi đất,...
+ Luật đất đai, Luật khiếu nại, tố cáo và Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ
án hành chính còn chồng chéo mâu thuẫn. Chính sách, pháp luật về đất đai chưa
theo kịp cơ chế kinh tế thị trường; đặc biệt là chính sách tài chính đất đai chưa điều
tiết hoặc đã điều tiết, phân phối nhưng chưa hợp lý phần giá trị tăng thêm mang lại
từ đất cho các dự án đầu tư như trong việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định

cư. Luật khiếu nại, tố cáo còn nhiều bất cập, chưa cụ thể, khó thực hiện.
- Nguyên nhân chủ quan
+ Lãnh đạo một số đơn vị, cơ sở chưa thấy hết được tầm quan trọng và tính
cấp bách của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo;
+ Trong quá trình thực hiện chính sách đất đai, xây dựng ở nhiều cơ sở còn
thiếu công khai dân chủ, không đảm bảo trình tự, thủ tục, quy trình, quy phạm theo
quy định.
+ Khi thực hiện một số dự án giải phóng mặt bằng thu hồi đất của dân còn
nhiều thiếu sót trong thực hiện quy trình, chưa công khai minh bạch trong nhân dân về
chính sách bồi thường nhất là các số liệu kiểm kê, áp giá bồi thường để nhân dân biết.
+ Trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ, công chức
hoạt động trong lĩnh vực quản lý đất đai ở địa phương còn nhiều hạn chế.
+ Việc xử lý cán bộ vi phạm ở cơ sở và xử lý những sai phạm thông qua
giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo có nơi chưa kịp thời, chưa nghiêm túc.
+ Công tác chỉ đạo giải quyết đơn thư thiếu tập trung, chưa kiên quyết, còn hữu
khuynh, né tránh, thiếu những biện pháp thiết thực để giải quyết dứt điểm từng vụ việc.


xii

+ Việc chấp hành kỷ cương, kỷ luật hành chính trong lĩnh vực giải quyết
khiếu nại, tố cáo có nơi chưa nghiêm; chỉ đạo của cấp trên chưa được cấp dưới thực
hiện nghiêm túc.

CHƯƠNG 3
NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QỦA
GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO VỀ ĐẤT ĐAI
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
3.1. Về nhận thức tư tưởng
- Nâng cao nhận thức của người dân nói chung và nhận thức của người

khiếu nại, tố cáo về đất đai nói riêng.
Để giảm bớt các vụ việc khiếu nại, tố cáo về đất đai thì trước hết, phải
thường xuyên chăm lo, giáo dục, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai, khiếu
nại, tố cáo cho nhân dân, các quyết định giải quyết khiếu nại, xử lý tố cáo của cơ
quan nhà nước được nghiêm túc thực hiện sẽ làm giảm đáng kể các vụ việc khiếu
nai, tố cáo tiếp theo, tạo lòng tin đối với nhân dân.
- Nâng cao nhận thức của người làm chính sách đất đai, chính sách khiếu
nại, tố cáo.
Khi xây dựng hay sửa đổi một văn bản qui phạm pháp luật mới, người làm
chính sách cần thấm nhuần tinh thần xây dựng các điều khoản phải rõ ràng, dễ hiểu,
đồng thời nắm chắc các quy định của các văn bản qui phạm pháp luật có liên quan,
để các cơ quan hay cá nhân có thể hiểu mà thực hiện một cách tự giác và việc thực
hiện không bị chồng chéo, khó thực hiện.
- Nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức làm công tác quản lý đất đai và
giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.
Cần làm cho người cán bộ, công chức làm công tác quản lý đất đai và giải
quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai nhận thức đầy đủ việc thực hiện đúng các quy
định của pháp luật không chỉ là trách nhiệm mà còn làm giảm khiếu nại, tố cáo và
mang lại sự ổn định về chính trị an ninh trật tự trên địa bàn thành phố.
3.2. Về xây dựng và hoàn thiện pháp luật
- Yêu cầu chung về xây dựng và hoàn thiện pháp luật trên các lĩnh vực giải
quyết khiếu nại, tố cáo và quản lý đất đai
Xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật đảm bảo tính hợp hiến, hợp
pháp, thống nhất, đồng bộ và phù hợp với thực tiễn. Trách việc ban hành các văn
bản đối kháng, văn bản sau mâu thuẫn với văn bản trước.


xiii

- Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện pháp luật đất đai.

Khẩn trương xây dựng Luật đất đai mới thay thế Luật đất đai năm 2003 (có
hiệu lực từ 01/7/2004), trong đó cần quy định rõ hơn các vấn đề sau đây:
+ Đối với nhà đất mà Nhà nước đã quản lý qua các giai đoạn thực hiện chính
sách đất đai tuy pháp luật về đất đai hiện nay quy định là không trả lại nhưng không
quy định việc không tiếp nhận hay chấm dứt tiếp nhận, dẫn đến các cơ quan có
thẩm quyền vẫn phải thụ lý xem xét.
+ Toàn bộ các vụ tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ
quan Toà án, còn các cơ quan quản lý hành chính chỉ có thẩm quyền xác nhận về
nguồn gốc và quá trình sử dụng đất.
+ Bổ sung các quy định cụ thể, chi tiết theo hướng tăng mức xử lý các hành
vi vi phạm trong việc chậm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu
nhà ở và tài sản trên đất; để đất hoang hoá, chậm sử dụng đất, sử dụng đất không
đúng mục đích, lấn chiếm đất; không thực hiện đúng các quy định đảm bảo lợi ích
của người bị thu hồi đất trong trường hợp giải phóng mặt bằng; không xử lý kịp thời
đối với các hành vi vi phạm của pháp luật đất đai.
+ Điều chỉnh các quy định về chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
theo hướng đảm bảo quyền lợi của người bị thu hồi đất, quyền lợi của Nhà nước và
quyền lợi của doanh nghiệp, tạo sự công bằng cho người bị thu hồi đất và người
được hưởng lợi từ sự thu hồi đất mang lại.
- Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện pháp luật khiếu nại, tố cáo.
Tách Luật khiếu nại, tố cáo thành Luật khiếu nại và Luật tố cáo; Quy định
cụ thể về thẩm quyền giải quyết khiếu nại, về thẩm quyền giải quyết tố cáo; Quy
định cụ thể về thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại, các quyết định xử lý tố
cáo có hiệu lực pháp luật; Quy định cụ thể về khen thưởng, xử lý đối với người tố
cáo đúng, tố cáo sai; Quy định vụ thể về thời gian thực hiện giải quyết khiếu nại, tố
cáo của các cơ quan có thẩm quyền; ban hành Luật tiếp công dân riêng.
- Áp dụng các biện pháp đảm bảo Luật khiếu nại, tố cáo và Luật đất đai
được thực hiện nghiêm chỉnh, cụ thể:
+ Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động quản lý đất đai và giải
quyết khiếu nại, tố cáo.

+ Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ trong giải quyết khiếu nại, tố cáo nói
chung và giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai nói riêng.
+ Tăng cường giám sát, kiểm tra của Đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND và các tổ
chức chính trị, xã hội đối với công tác quản lý đất đai và giải quyết khiếu nại, tố cáo.


xiv

+ Tăng cường thanh tra, kiểm tra đối với công tác quản lý đất đai và giải
quyết khiếu nại, tố cáo.

KẾT LUẬN
Là một thành phố lớn, Hà Nội cũng như nhiều địa phương trong cả nước tình
hình khiếu nại, tố cáo về đất đai những năm gần đây có chiều hướng gia tăng. Dù các
ngành, các cấp đã có nhiều cố gắng trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhưng do
những nguyên nhân khách quan như tình trạng quản lý đất đai có thời gian bị buông
lỏng, cơ chế chính sách thiếu đồng bộ, việc triển khai các dự án phát triển công nghiệp,
đô thị còn chậm; trình độ nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế và nguyên
nhân chủ quan như cán bộ làm công tác quản lý đất đai có tiêu cực, thiếu tinh thần
trách nhiệm, nhận thức tầm quan trọng của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của đội
ngũ cán bộ tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo còn chưa đúng; chính sách đất đai còn
nhiều bất cập; việc thực hiện các chính sách pháp luật trong công tác giải phóng mặt
bằng còn chưa được đảm bảo, cơ chế phối hợp giữa các cấp chính quyền còn chưa tốt,
năng lực và phẩm chất của cán bộ tiếp dân còn hạn chế.
Giải quyết tốt khiếu nại, tố cáo sẽ hạn chế đến mức tối đa những sai sót trong
hoạt động quản lý nhà nước của các cấp chính quyền địa phương; ổn định tình hình an
ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân, để nhân
dân cùng với cơ quan nhà nước đoàn kết, chung tay phát triển kinh tế - xã hội địa
phương. Chính vì vậy yêu cầu phải nâng cao chất lượng công tác giải quyết khiếu nại,
tố cáo về đất đai ở Hà Nội những năm tiếp theo là hết sức cần thiết.

Tóm lại yêu cầu nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai ở
Hà Nội là đòi hỏi mang cả tính khách quan và chủ quan. Những giải pháp mà tác
giả đưa ra có thể chưa đầy đủ, nhưng là những gợi ý mang tính nghiên cứu khoa học
thực tiễn mà tác giả đã dày công tìm hiểu về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo
nói chung và công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai nói riêng ở thành phố,
nơi tác giả đang sinh sống và công tác. Hy vọng những giải pháp mà tác giả đưa ra
sẽ được những nhà lãnh đạo của thành phố Hà Nội áp dụng; góp phần nâng cao chất
lượng của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai ở Hà Nội. Để trong thời
gian không xa thành phố Hà Nội sẽ trở thành một trong những địa phương đứng đầu
trong cả nước về quản lý nhà nước, góp phần xây dựng Hà Nội trở thành một thủ đô
văn minh hiện đại trong khu vực và trên thế giới./.


Trờng đại học kinh tế quốc dân
----------------

trần trung

giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
trên địa bàn thành phố hà nội

Chuyên ngành: bất động sản và kinh tế tài nghuyên

ngời hớng dẫn khoa học: gs. TSKH. nguyễn đình thắng

Hà Nội 2011


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Khiếu nại, tố cáo là một là một trong những quyền cơ bản của công dân,
là công cụ pháp lý để công dân đấu tranh đối với các hành vi vi phạm pháp
luật nhằm bảo vệ lợi ích của Nhà nước, xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của
công dân; đồng thời là hình thức dân chủ trực tiếp để công dân tham gia quản
lý nhà nước, quản lý xã hội.
Với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, với sự vào cuộc mạnh mẽ của
các tổ chức chính trị - xã hội… công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của
chúng ta trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến rất đáng khích lệ. Tuy
nhiên, tình hình khiếu nại, tố cáo vẫn diễn ra hết sức phức tạp, nhất là khiếu
nại, tố cáo về đất đai; nhiều vụ trở thành điểm nóng, nhiều vụ khiếu nại, tố
cáo đông người vượt cấp, cá biệt có vụ đã trở thành công cụ để các thế lực
phản động lợi dụng chống phá Nhà nước Việt Nam XHCN. Đặc biệt, các vụ
việc khiếu nại, tố cáo thường bùng phát vào các thời điểm diễn ra các cuộc
họp của Hội đồng nhân dân (HĐND), Quốc hội, Đại hội Đảng hay các giai
đoạn bầu cử HĐND, bầu cử Quốc hội; nhiều vụ người dân còn kéo nhau đến
nhà của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước làm ảnh hưởng đến an ninh,
trật tự và an toàn xã hội.
Nguyên nhân gia tăng số vụ việc khiếu nại, tố cáo và tính chất phức tạp
của các vụ việc này là do chính sách pháp luật của chúng ta còn nhiều bất cập,
chồng chéo, thiếu các quy định cụ thể; bản thân các cơ quan được giao nhiệm
vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng chưa hợp lý; những người làm công tác
giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng chưa được đào tạo nghiệp vụ chính quy. Đa
số các vụ việc khiếu nại là về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; khiếu nại về
việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; khiếu nại quyết định xử lý


2

vi phạm hành chính đối với vi phạm trong việc sử dụng đất; khiếu nại đòi lại
nhà, đất mà Nhà nước đã quản lý qua các thời kỳ thực hiện chính sách đất đai.
Đa số các vụ tố cáo là liên quan đến cán bộ lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục
lợi thông qua việc lập phương án hoặc điều chỉnh phương án quy hoạch; tố cáo
việc giao đất trái thẩm quyền, sai đối tượng; tố cáo hành vi gian lận trong việc
lập phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để tham ô.
Là một cán bộ đang công tác tại cơ quan Thanh tra thành phố, cơ quan
chuyên môn giúp UBND thành phố trong công tác thanh tra và giải quyết đơn
thư khiếu nại, tố cáo, tôi luôn day dứt là làm thế nào để công tác giải quyết
khiếu nại, tố cáo đạt được hiệu quả cao, hạn chế được số lượng các vụ khiếu
nại, tố cáo nhất là khiếu nại, tố cáo về đất đai. Đây là lý do tôi chọn đề tài
“Giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội” để
thực hiện Luận văn cao học chuyên ngành Bất động sản và Kinh tế tài nguyên.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong giai đoạn hiện nay, khi đất nước đang ở thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội, bộ máy nhà nước về quản lý đất đai chưa thể hoàn thiện để đáp
ứng nhu cầu của người dân một cách tốt nhất. Những hạn chế về năng lực,
đạo đức của một bộ phận cán bộ, công chức và vận hành bộ máy nhà nước
chưa có hiệu quả cao; đời sống của nhân dân còn nhiều khó khăn và sự hạn
chế trong nhận thức của người dân đã làm cho khiếu nại, tố cáo nhất là khiếu
nại, tố cáo về đất đai đã trở thành vấn đề mang tính thời sự.
Chính vì vậy mà khiếu nại, tố cáo trở thành vấn đề nhận được sự quan
tâm, nghiên cứu của rất nhiều nhà khoa học, nhất là các nhà khoa học quản lý.
Với nhiều góc độ nghiên cứu khác nhau, đã có nhiều bài viết và một số cuốn
sách, đề tài khoa học nghiên cứu làm rõ thực trạng khiếu nại, tố cáo; công tác
giải quyết khiếu nại, tố cáo, từ đó đề ra giải pháp để hạn chế tình trạng khiếu
nại, tố cáo. Có thể kể ra một số công trình đã được nghiên cứu như: “Một số


3

vấn đề đổi mới cơ chế giải quyết khiếu kiện hành chính ở Việt Nam” của TS.
Nguyễn Văn Thanh và Luật gia Đinh Văn Minh – Nhà xuất bản Tư pháp năm
2004; “Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động giải quyết
khiếu nại, tố cáo của TS. Trần Văn Sơn – Nhà xuất bản Tư pháp năm 2007;
Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách tổng thể, đầy đủ về
tình hình khiếu nại, tố cáo và công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai
tại một địa phương, cụ thể là ở thành phố Hà Nội.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn vừa có tính lý luận vừa có tính thực tiễn, vì vậy, mục tiêu của
Luận văn là phân tích làm rõ cơ sở lý luận của việc giải quyết khiếu nại, tố
cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội; đánh giá thực trạng của việc
giải quyết đó, lập luận để đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả giải
quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Để đạt được mục tiêu nêu trên, Luận văn có nhiệm vụ phân tích làm rõ
khái niệm, đặc điểm, nội dung, hình thức và phương pháp giải quyết khiếu
nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội và những điều kiện cần
thiết cho việc giải quyết khiếu nại, tố cáo; đánh giá thực trạng giải quyết
khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội trên các phương
diện ưu, khuyết điểm và tìm ra những nguyên nhân chủ yếu của ưu, khuyết
điểm ấy; đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo về
đất đai trên địa bàn thành phố Hà Nội trên các mặt nhận thức tư tưởng, xây dựng
và hoàn thiện pháp luật, tổ chức thực hiện pháp luật và bảo vệ pháp luật giải
quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là các quy định của pháp luật về
khiếu nại, tố cáo và công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; tình hình khiếu nại,
tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai ở thành phố Hà Nội.