Cải cách hành chính

Cải cách hành chính: Cần một bước đột phá
Những chuyển biến mạnh mẽ về kinh tế - xã hội của đất nước ta
trong 20 năm thực hiện đường lối đổi mới do Đại hội lần thứ VI của
Đảng Cộng sản Việt Nam đề ra, đã tạo ra một bước chuyển có ý nghĩa
hết sức quan trọng, từ nền kinh tế kế hoạch hóa vận hành theo cơ chế
tập trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành
phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo
định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong tiến trình đó, cải cách hành chính
được đặt ra như một đòi hỏi khách quan của thực tế để tạo tiền đề và
thúc đẩy cải cách kinh tế. Cải cách hành chính được xác định là trọng
tâm của việc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam, trở thành một bộ phận quan trọng trong chủ
trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước ta.
Cải cách hành chính là yêu cầu khách quan, là nội dung hết sức
quan trọng trong sự nghiệp đổi mới toàn diện của nước ta. Đặc biệt từ
Hội nghị Trung ương lần thứ 8, khóa VII, cải cách hành chính được
đặt thành nhiệm vụ có tầm chiến lược, nhiệm vụ trọng tâm của việc
xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam.
Mục tiêu mà cải cách hành chính nhằm đạt tới chính là xây dựng
một nền hành chính trong sạch và có đủ năng lực, sử dụng đúng quyền
lực và từng bước hiện đại hóa để quản lý có hiệu lực, hiệu quả công
việc của nhà nước, thúc đẩy xã hội phát triển lành mạnh, đúng hướng,
phục vụ đắc lực đời sống nhân dân, xây dựng nếp sống và làm việc
theo pháp luật.


Thực hiện chủ trương trên, nhằm để xây dựng một nền hành
chính trong sạch, có đủ năng lực, sử dụng đúng quyền lực và từng
bước hiện đại hóa để quản lý có hiệu lực, hiệu quả công việc của Nhà
nước, thúc đẩy xã hội phát triển lành mạnh, đúng định hướng xã hội

chủ nghĩa, Tỉnh ủy đã xác định cụ thể mục tiêu, nhiệm vụ và các giải
pháp cơ bản cải cách hành chính ở tỉnh Tiền Giang từ nay đến năm
2010 trong Nghị quyết 14-NQ/TU ngày 11/10/2004 và Uỷ ban nhân
dân tỉnh cũng đã ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính
Nhà nước của tỉnh giai đoạn 2001-2010.
Mục tiêu chính là, xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong
sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại hóa; hoạt động có hiệu lực,
hiệu quả, gần dân, sát cơ sở; theo nguyên tắc của nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản; chấn
chỉnh thủ tục, tinh gọn bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức
có phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu công cuộc công nghiệp hóa,
hiện đại hóa.
Với nhiệm vụ trọng tâm là, xây dựng và điều chỉnh các thể chế
hành chính nhằm tạo môi trường thuận lợi để phát huy nội lực của tỉnh
và thu hút tốt nguồn lực bên ngoài, đồng thời bảo đảm quyền lợi chính
đáng cho nhân dân. Trước mắt, đổi mới quy trình xây dựng và ban
hành các văn bản quy phạm pháp luật nhằm nâng cao chất lượng, hiệu
lực, hiệu quả của các văn bản quy phạm pháp luật; tiến hành rà soát,
kiến nghị xóa bỏ những quy định, thủ tục còn mang tính hành chính
quan liêu bao cấp, kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất, gây
phiền hà, sách nhiễu đối với doanh nghiệp và nhân dân.
Xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan hành
chính nhà nước từng cấp, đề cao chế độ trách nhiệm đối với mỗi cấp,


mỗi cơ quan và từng người lãnh đạo để nâng cao năng lực cá nhân,
vừa đánh giá đúng hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo, điều hành của các cơ
quan quản lý hành chính nhà nước. Tiếp tục phân cấp cho các ngành,
các cấp theo nguyên tắc cấp nào quản lý cấp đó chịu trách nhiệm,
trong đó, người đứng đầu nhà nước mỗi cấp phải chịu trách nhiệm

trước tiên. Cán bộ thực thi nhiệm vụ cải cách hành chính phải có đạo
đức, tác phong, phong cách tốt và có văn hóa trong cải cách hành
chính.
Thực hiện chiến lược đào tạo nguồn cán bộ đủ năng lực và
quyền lực; đủ sức lãnh đạo, quản lý và điều hành nhằm thực hiện mục
tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh. Sắp xếp bộ máy hành
chính tinh gọn, kiên quyết thực hiện tiêu chuẩn hóa cán bộ đi đôi với
việc xây dựng quy chế tuyển dụng công chức chặt chẽ, đảm bảo tái lập
trật tự kỷ cương trong bộ máy hành chính nhà nước các cấp. Chuẩn
hóa đội ngũ cán bộ các cấp; những cán bộ, công chức yếu kém về
phẩm chất, năng lực công tác phải sớm giải quyết cho hưởng theo chế
độ chính sách hiện hành.
Tập trung cải tiến quản lý ngân sách của các cơ quan quản lý
hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp, bảo đảm sử dụng kinh phí
có hiệu quả, đúng quyền hạn và trách nhiệm; bảo đảm tính minh bạch
về tài chính cơ quan hành chính các cấp.
Thực hiện công cuộc cải cách hành chính, trong những năm qua,
ở tỉnh Tiền Giang đã tổ chức triển khai thực hiện khá toàn diện ở các
ngành, các cấp, trong đó có tập trung vào những lĩnh vực liên quan
trực tiếp đến họat động của các tổ chức và của công dân, như về thủ
tục nhà, đất, đăng ký kinh doanh, hộ tịch, hộ khẩu, thực hiện cơ chế


'một cửa', bước đầu mang lại kết quả tích cực, góp phần tăng cường
hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước.
Tổ chức bộ máy từng bước được sắp xếp tinh gọn, khắc phục
dần tình trạng chồng chéo, trùng lắp trong xử lý công việc; đổi mới
việc đào tạo, sử dụng, quản lý cán bộ, công chức; chuẩn hóa đội ngũ
cán bộ, công chức; từng bước tin học hoá, hiện đại hoá nền hành
chính.

Song, nhìn chung so với yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra thì kết quả của
cải cách hành chính ở tỉnh nhà vẫn chưa theo kịp với yêu cầu đổi mới
hiện nay, nhất là đổi mới về kinh tế. Quá trình cải cách diễn ra còn
chậm, chưa đồng bộ, thiếu kiên quyết, nhiều khó khăn, vướng mắc
chậm được khắc phục.
Nhận thức về cải cách hành chính ở các cấp, các ngành chưa
nhất quán; việc triển khai thực hiện chưa đồng bộ; một số ngành, địa
phương chậm xây dựng kế họach thực hiện cải cách hành chính; việc
kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện cải cách hành chính chưa được
thường xuyên.
Thủ tục hành chính còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ, có những
lĩnh vực, bộ phận còn rườm rà, không sát với các yêu cầu đặt ra trong
thực tiễn, làm cho hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính nhà nước bị
giảm sút, thậm chí còn làm phát sinh tiêu cực.
Đội ngũ cán bộ, công chức có nơi còn yếu kém về tinh thần
trách nhiệm, năng lực chuyên môn, kỹ năng hành chính; chậm đổi mới
phong cách làm việc; tệ quan liêu, tham nhũng, sách nhiễu nhân dân
vẫn còn diễn ra. Thái độ thờ ơ, thiếu trách nhiệm, thiếu văn hóa và đạo
đức nghề nghiệp của một số cán bộ, công chức chậm được xử lý.


Quan điểm gần dân, sát cơ sở, sát thực tiễn chưa được thấu suốt trong
từng cán bộ, công chức hành chính Nhà nước...
Có thể nói, đây là những nguyên nhân đã góp phần làm cản trở
hoặc làm chậm đi quá trình thực hiện cải cách hành chính trong thời
gian qua,do đó cần phải được phân tích, đánh giá một cách thấu đáo
và phải chấn chỉnh kịp thời.
Để tiếp tục thực hiện công cuộc cải cách hành chính mang lại
hiệu quả, trong Báo cáo chính trị của Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa VIII
đã nhấn mạnh rất rõ về yêu cầu, nhiệm vụ của công tác này trong thời

gian tới. Bao gồm những nội dung chủ yếu là: Nâng cao hiệu lực, hiệu
quả hoạt động của Uỷ ban nhân dân các cấp. Tiếp tục thực hiện tốt
Nghị quyết 14-NQ/TU của Tỉnh ủy (khóa VII) về lãnh đạo thực hiện
nhiệm vụ cải cách hành chính từ nay đến năm 2010. Kiện toàn tổ chức
bộ máy nhà nước; quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn từng cấp, từng
tổ chức, từng cá nhân. Đề cao trách nhiệm cá nhân, có khen thưởng
đối với những tập thể, cá nhân có thành tích, đồng thời kỷ luật nghiêm
minh những cá nhân, tổ chức vi phạm; khắc phục tình trạng chồng
chéo, đùn đẩy trách nhiệm, gây khó khăn cho nhân dân; tổ chức tốt
việc tiếp công dân và nhanh chóng giải quyết các khiếu kiện của dân.
Hiện đại hóa công tác hành chính, đặc biệt là ứng dụng công
nghệ thông tin. Triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án 112 về việc
ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý hành chính nhà
nước theo hướng xây dựng 'Chính phủ điện tử'.
Sắp xếp ổn định hệ thống tổ chức các cơ quan hành chính nhà
nước, xác định chức năng, nhiệm vụ rõ ràng. Phân cấp một cách toàn
diện, đồng bộ về chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền quản lý nhà nước


giữa các cấp chính quyền. Phát huy tính tự chủ, năng động, sáng tạo
của UBND các cấp, xác định rõ trách nhiệm giữa tập thể và cá nhân,
trong đó nâng cao vai trò Chủ tịch UBND các cấp. Điều chỉnh, bổ
sung quy chế làm việc của UBND các cấp, giảm bớt hội họp, tăng
cường công tác cơ sở.
Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hành chính có đủ tiêu
chuẩn về kiến thức, về phẩm chất đạo đức và năng lực công tác, đáp
ứng kịp với yêu cầu xây dựng bộ máy tổ chức hành chính các cấp
chuyên nghiệp, hiện đại. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ, công chức đạt tiêu chuẩn theo quy định của nhà nước...
***

Để góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ
của công cuộc cải cách hành chính ở tỉnh nhà trong thời gian tới,
chúng tôi xin trao đổi, đề xuất một số giải pháp để cùng tham khảo.
- Trước hết là, đẩy mạnh việc học tập, quán triệt về chủ trương,
quan điểm của Đảng và Nhà nước về cải cách hành chính trong nội bộ
cán bộ, công chức từ tỉnh đến cơ sở để thông suốt thực hiện. Thực tiễn
hiện nay cho thấy, về nhận thức và ý thức của một bộ phận cán bộ,
công chức về vai trò và chức năng quản lý nhà nước, về xây dựng bộ
máy nhà nước nói chung và bộ máy hành chính nhà nước nói riêng,
trong tình hình mới, điều kiện mới chưa thật rõ ràng, chưa thống nhất.
Việc triển khai các nhiệm vụ về cải cách hành chính chưa được tiến
hành đồng bộ. Ảnh hưởng của cơ chế tập trung quan liêu, bao cấp vẫn
còn đè nặng lên nếp nghĩ, cách làm của không ít cán bộ, công chức.
Thực hiện tốt giải pháp này sẽ nâng cao được nhận thức về chủ


trương, quan điểm về cải cách hành chính, để từ đó có ý thức và hành
động đúng trong đội ngũ cán bộ, công chức Nhà nước.
Để làm việc này, trước tiên cần phải làm rõ cho được cơ chế
'Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ' để có thể xác
định được nội dung và trách nhiệm của các cơ quan của Đảng, của
Nhà nước và các đoàn thể, quần chúng nhân dân, không bị chồng chéo
hoặc trông chờ, ỷ lại, không làm cản trở lẫn nhau trong lãnh đạo, quản
lý và điều hành công việc.
Phải làm cho mọi người thông suốt cải cách hành chính không
phải là công việc chỉ riêng của các cơ quan nhà nước và cũng không
phải chỉ tự cơ quan nhà nước làm được, bởi vì nó tác động trực tiếp
đến mọi lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội. Do vậy, phải huy
động cho được mọi lực lượng xã hội tham gia theo một chương trình
kế hoạch cụ thể, có bước đi thích hợp với từng địa phương, đơn vị, tập

trung chỉ đạo hướng vào các nội dung trọng yếu trong từng thời gian
nhất định.
- Thứ hai là, tiếp tục thực hiện việc phân công, phân cấp một
cách rõ ràng, rành mạch trách nhiệm và thẩm quyền hành chính giữa
các cấp chính quyền với nhau trên cơ sở cụ thể hóa các quy định về
nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở mỗi cấp, tránh
tình trạng quy định chung chung hoặc trùng lắp.
Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong nội
bộ cán bộ, công chức và cho công dân hiểu rõ trách nhiệm, quyền hạn
của mình trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý
hành chính. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức ngày càng tinh thông
nghiệp vụ, có tâmmmm, đủ tầmmmm, trung thực, tận tụy và có ý thức


tự giác với công việc. Thường xuyên giáo dục phẩm chất, đạo đức
cách mạng. Có chế độ hỗ trợ, khen thưởng đối với những tập thể, cá
nhân có thành tích và xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm.
Đẩy mạnh thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, ở cơ quan, doanh
nghiệp, thực hiện cuộc vận động xây dựng và chỉnh đốn Đảng theo
tinh thần Nghị quyết Trung ương 5, Trung ương 6 (lần 2), tạo dư luận
quần chúng dám đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực trong thủ tục
hành chính của các cấp, các ngành.
- Thứ ba là, đề cao vai trò giám sát của nhân dân và tạo điều
kiện để nhân dân tham gia nhiều hơn vào giải quyết các công việc của
địa phương, xây dựng cộng đồng dân cư đoàn kết, thống nhất.
Quan điểm của Đảng ta về cải cách hành chính là công cuộc đổi
mới sâu sắc, tòan diện để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam của dân, do dân, vì dân. Muốn cải cách hành chính
thành công phải lấy dân làm gốcccc, phải hướng vào mục tiêu phục vụ
nhân dân, khắc phục mọi phiền hà, sách nhiễu đối với dân.

Chính quyền cơ sở do nhân dân địa phương bầu ra, thực hiện
chức năng của cơ quan nhà nước. Trong hoạt động, chính quyền cơ sở
tiếp xúc hàng ngày trực tiếp với nhân dân, vì vậy, phải gắn bó mật
thiết với nhân dân. Muốn làm được điều đó, cần tạo sự gần gũi với
dân, dám chịu trách nhiệm trước dân, tham gia vào các cuộc đối thoại
giữa công dân và nhà chức trách một cách bình đẳng, nhằm giải quyết
thỏa đáng các công việc của địa phương, của nhân dân. Hình thức này
thể hiện hoạt động công khai, dân chủ, minh bạch của chính quyền cơ
sở, từ đó bảo đảm cho sự kiểm tra, giám sát của công dân đối với hoạt
động của chính quyền cơ sở và có thể đưa ra những kiến nghị về các


vấn đề mà họ cho là bất hợp lý như vấn đề sử dụng ngân sách trong
việc xây dựng cơ bản, đầu tư cho giáo dục, phát triển nông thôn,
chống tiêu cực, chống tham nhũng Để thực hiện được những nội dung
trên, cần phải đẩy mạnh việc triển khai và thực hiện nghiêm túc, có
hiệu quả Quy chế thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn.
- Thứ tư là, phải xây dựng cho được một đội ngũ cán bộ, công
chức thực sự có tâm, đủ tầm, trung thực, tận tuỵ với công việc và am
hiểu pháp luật. Phải có kế hoạch đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng
thường xuyên, định kỳ đối với cán bộ, công chức, đặc biệt là với đội
ngũ cán bộ làm công tác lãnh đạo để kịp thời nắm bắt thông tin, kiến
thức mới, phục vụ cho công tác lãnh đạo, điều hành, nhất là trong thời
kỳ nước ta vừa được kết nạp vào Tổ chức thương mại thế giới. Kịp
thời loại bỏ những cán bộ, công chức luôn không hoàn thành nhiệm
vụ, tham nhũng, biến chất, cơ hội, gây cản trở công cuộc cải cách
hành chính hiện nay. Đồng thời cũng kịp thời phát hiện, biểu dương,
nhân rộng những mô hình, nhân tố mới, có sơ kết, tổng kết đánh giá
rút kinh nghiệm cả về mặt lý luận lẫn thực tiễn. Tổ chức các cuộc
khảo sát, thăm dò lấy ý kiến trong quần chúng nhân dân để đánh giá

về hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước từ tỉnh đến
huyện, xã cũng như để đánh giá mức độ, kết quả của việc triển khai
thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở và mối quan hệ giữa cán bộ, công
chức đối với quần chúng nhân dân ở nơi cư trú.
- Thứ năm là, không ngừng nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng
đối với cải cách hành chính. Xem đây là yếu tố quan trọng, quyết định
sự thắng lợi của công cuộc cải cách hành chính hiện nay.
Phải quán triệt sâu sắc tinh thần cải cách hành chính phải đặt
dưới sự lãnh đạo trực tiếp và tòan diện của Đảng về hệ thống chính trị


trong điều kiện một đảng cầm quyền. Cải cách hành chính phải đồng
bộ, không thể tách rời với đổi mới và kiện tòan hệ thống chính trị, đổi
mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với xây dựng và quản lý nhà
nước. Phải tạo được sự nhất trí, quyết tâm cao của lãnh đạo Đảng bộ
và cơ quan quản lý hành chính nhà nước các cấp, thể hiện ở sự lãnh
đạo, chỉ đạo thống nhất, tập trung, phối kết hợp đồng bộ các cấp, các
ngành. Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, công tác kiểm tra của
lãnh đạo, của các chi bộ, đảng bộ đối với các công chức thực thi
nhiệm vụ, thực hiện chế độ báo cáo đầy đủ, nghiêm túc theo quy định