[Luận văn]thực trạng việc làm, thu nhập và đời sống của người lao động nữ vùng nam dương tỉnh hoà bình

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
----------

----------

VÕ NG C THANH

TH C TR NG VI C LÀM, THU NH P VÀ ð I S NG
C A LAO ð NG N

VÙNG NAM LƯƠNG SƠN -

T NH HỒ BÌNH

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Chuyên ngành: KINH T NÔNG NGHI P
Mã s

: 60.31.10

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NGUY N TH MINH HI N

HÀ N I - 2009


L I CAM ðOAN
Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u,
k t qu trình bày trong lu n văn là trung th c và chưa t ng ñư c ai cơng
b trong b t kỳ cơng trình nào khác.

Tơi xin cam đoan r ng các thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u ñư c
ch rõ ngu n g c.
Tác gi lu n văn

Võ Ng c Thanh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

ii


L I C M ƠN
Trong quá trình h c t p, nghiên c u và hoàn thi n lu n văn, tơi đã nh n
đư c s quan tâm, giúp ñ c a nhi u cá nhân và t p th . Nhân đây tơi xin bày
t lịng c m ơn c a mình:
Tơi xin bày t lịng bi t ơn giáo viên hư ng d n khoa h c TS. Nguy n
Th Minh Hi n đã t n tình hư ng d n, ch b o cho tôi trong su t th i gian
th c hi n lu n văn.
Tôi xin bày t s c m ơn t i Ban giám hi u nhà trư ng cùng các th y,
cô giáo trong Khoa Kinh t và Phát tri n nơng thơn, Khoa Sau đ i h c đã giúp
đ , d y b o tơi trong q trình h c t p v a qua.
Qua đây tơi cũng xin ñư c g i l i c m ơn t i các anh ch

UBND huy n

Lương Sơn, huy n u Lương Sơn, Trung tâm d y ngh huy n Lương Sơn,
Trư ng Cð NN PTNT B c B và các cơ quan có liên quan t o đi u ki n thu n
l i giúp đ cho tơi trong su t quá trình nghiên c u th c hi n ñ tài này t i ñ a
phương.
Tôi cũng xin chân thành c m ơn s giúp ñ c a t ch c chính quy n,

đồn th và lao đ ng n các xã Trung Sơn, Ti n Sơn, Thành L p đã nhi t tình h
tr , cung c p các tài li u đ tơi th c hi n ñ tài.
Cu i cùng tôi xin c m ơn gia ñình, b n bè và ñ ng nghi p ñã nhi t tình
c vũ, đ ng viên và t o đi u ki n giúp đ đ tơi hồn thành t t đ tài này.
Tơi xin trân tr ng c m ơn !
Tác gi lu n văn

Võ Ng c Thanh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

iii


M CL C
L I CAM ðOAN ............................................................................................................. ii
L I C M ƠN.................................................................................................................. iii
M C L C ....................................................................................................................... iv
DANH M C B NG...................................................................................................... viii
DANH M C HÌNH, SƠ ð , BI U ð .......................................................................... ix
DANH M C H P ............................................................................................................ x
DANH M C PH L C .................................................................................................. xi
DANH M C CÁC CH

VI T T T .............................................................................. xii

PH N I: ð T V N ð ................................................................................................... 1
1.1. TÍNH C P THI T C A ð TÀI........................................................................... 1
1.2. M C TIÊU NGHIÊN C U ................................................................................... 3
1.2.1. M c tiêu chung ................................................................................................ 3

1.2.2. M c tiêu c th ................................................................................................ 3
1.3. CÂU H I NGHIÊN C U ...................................................................................... 3
1.4. ð I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U......................................................... 4
1.4.1. ð i tư ng nghiên c u ...................................................................................... 4
1.4.2. Ph m vi nghiên c u ......................................................................................... 4
1.4.2.1. Ph m vi v n i dung.................................................................................. 4
1.4.2.2. Ph m vi v không gian .............................................................................. 4
1.4.2.3. Ph m vi v th i gian.................................................................................. 4
PH N II: T NG QUAN V VI C LÀM, THU NH P VÀ ð I S NG C A LAO
ð NG N

NÔNG THÔN ................................................................................................ 5

2.1. M T S KHÁI NI M CƠ B N............................................................................ 5
2.1.1. Lý lu n v lao ñ ng, ngu n nhân l c, lao đ ng nơng thơn ................................ 5
2.1.2. Lý lu n v vi c làm và th t nghi p................................................................... 7
2.1.3. Khái ni m và các ch tiêu th hi n thu nh p ................................................... 13
2.1.4. Lý lu n v ñ i s ng........................................................................................ 15
2.2. ð C ðI M C A LAO ð NG N

NÔNG THÔN.............................................. 16

2.2.1. Lý lu n v gi i và gi i tính. ........................................................................... 16
2.2.2. ð c ñi m c a lao ñ ng n và th trư ng LðN ................................................ 17

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

iv

2.3 TH C TR NG VI C LÀM, THU NH P, ð I S NG C A LðN NÔNG THÔN
CÁC NƯ C TRÊN TH GI I VÀ TRONG KHU V C. ........................................... 20
2.3.1. Vài nét khái quát chung v th c tr ng vi c làm, thu nh p và ñ i s ng c a LðN
th gi i. ................................................................................................................... 20
2.3.2. Kinh nghi m gi i quy t vi c làm và nâng cao ñ i s ng cho LðN

m t s nư c.

................................................................................................................................ 25
2.3.2.1. Kinh nghi m t Trung Qu c.................................................................... 25
2.3.2.2. Kinh nghi m t ðan M ch ...................................................................... 29
2.3.2.3. Kinh nghi m T Nh t B n ...................................................................... 32
2.4. VI C LÀM, THU NH P, ð I S NG C A LðN NÔNG THÔN VI T NAM.... 34
2.4.1. Khái quát v vi c làm, thu nh p, ñ i s ng c a LðN nông thôn Vi t Nam................ 34
2.4.2. Th c tr ng và kinh nghi m gi i quy t vi c làm, nâng cao thu nh p và đ i s ng
cho LðN nơng thơn t i các đ a phương.................................................................... 40
2.4.2.1. Thái Bình ................................................................................................ 40
2.4.2.2. Ninh Bình ............................................................................................... 41
2.5. CH TRƯƠNG, CHÍNH SÁCH C A ð NG, NHÀ NƯ C V PHÁT TRI N
NGU N LðN ............................................................................................................. 44
2.6. M T S NGHIÊN C U LIÊN QUAN ð N VI C LÀM, THU NH P VÀ ð I
S NG C A LðN ....................................................................................................... 46
PH N III: ð C ðI M ð A BÀN NGHIÊN C U VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
........................................................................................................................................ 48
3.1. ð C ðI M ð A BÀN NGHIÊN C U ................................................................ 48
3.1.1. ð c ñi m t nhiên.......................................................................................... 48
3.1.1.1. ð c ñi m ñ t ñai và ñi hình ................................................................... 48
3.1.1.2. ð c đi m khí h u, thu văn ..................................................................... 49
3.1.2. ð c đi m kinh t , văn hố, xã h i .................................................................. 50
3.1.3. Tình hình cơ s v t ch t, k thu t................................................................... 52

3.1.4. Thu n l i, khó khăn c a đ a bàn khu nam Lương Sơn, Hồ Bình tác đ ng đ n
vi c làm cho LðN nông thôn................................................................................... 53
3.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U......................................................................... 54
3.2.1. Ch n ñi m nghiên c u ................................................................................... 54
3.2.2. Phương pháp thu th p thông tin...................................................................... 55

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

v


3.2.2.1. Thu th p thông tin th c p....................................................................... 55
3.2.2.2. Thu th p thông tin sơ c p ........................................................................ 55
3.2.3. Phương pháp x lý và phân tích thơng tin ...................................................... 57
3.2.3.1. Th ng kê mô t ....................................................................................... 57
3.2.3.2. Phân t th ng kê...................................................................................... 57
3.2.3.3. Phương pháp so sánh............................................................................... 57
3.2.3.4. Phân tích SWOT ..................................................................................... 57
3.2.3.5. Phương pháp t ng h p ............................................................................ 57
3.2.4. H th ng ch tiêu dùng ñ nghiên c u ñ tài................................................... 57
3.2.4.1. Ch tiêu nghiên c u v lao ñ ng .............................................................. 57
3.2.4.2. Ch tiêu ñánh giá tình hình vi c làm và thu nh p ..................................... 58
3.2.5.3. Ch tiêu v ñ i s ng và sinh ho t............................................................. 58
PH N IV: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .............................................. 59
4.1. KHÁI QUÁT V LAO ð NG VÀ LAO ð NG N

NÔNG THÔN VÙNG NAM

LƯƠNG SƠN ............................................................................................................. 59
4.1.1. Khái quát chung v lao ñ ng.......................................................................... 59

4.1.2. ð c ñi m LðN vùng nam Lương Sơn ............................................................ 60
4.2. TH C TR NG VI C LÀM, THU NH P, ð I S NG C A LðN ..................... 71
4.2.1. Th c tr ng vi c làm c a LðN ........................................................................ 71
4.2.2. Th c tr ng thu nh p c a LðN........................................................................ 83
4.2.3. Th c tr ng ñ i s ng c a LðN nông thôn vùng Nam Lương Sơn .................... 89
4.3. M T S GI I PHÁP GÓP PH N GI I QUY T VI C LÀM VÀ S

D NG H P

LÝ NGU N LðN T I ð A PHƯƠNG ................................................................... 101
4.3.1. Quan ñi m c a huy n Lương Sơn v phát tri n LðN ................................... 101
4.3.1.1. Các quan ñi m v gi i quy t vi c làm cho LðN .................................... 101
4.3.1.2. Các m c tiêu và nhi m v ch y u ........................................................ 102
4.3.2. Các gi i pháp ............................................................................................... 104
4.3.2.1. T n d ng tri t ñ ngu n l c và l i th trong phát tri n kinh t ñ a phương.
.......................................................................................................................... 104
4.3.2.2. Phát tri n các ngành kinh t , chuy n d ch CCKT h p lý. ....................... 107
4.3.2.3. Tác đ ng tích c c vào m t s y u t xã h i, thay ñ i nh n th c gi i. .... 109
PH N V: K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................................... 112

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

vi


5.1. K T LU N........................................................................................................ 112
5.2. KI N NGH ....................................................................................................... 115
5.2.1. ð i v i chính quy n cơ s ........................................................................... 115
5.2.2. ð i v i các DN, cơ s kinh t trên ñ a bàn ................................................... 115
5.2.3. ð i v i ngư i LðN...................................................................................... 116

PH L C ..................................................................................................................... 117
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ....................................................................... 138

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

vii


DANH M C B NG
B ng 2.1. Lư ng lao ñ ng ñư c gi i quy t vi c làm

Trung Qu c ................................. 26

(1978 - 1990) .................................................................................................................. 26
B ng 2.2. T l th i gian làm vi c ñư c s d ng c a lao ñ ng ........................................ 37
trong đ tu i

khu v c nơng thơn theo vùng................................................................... 37

B ng 3.1. ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u........................................................................... 54
B ng 3.2. S LðN ñư c ñi u tra

các xã........................................................................ 56

B ng 4.1. T ng h p dân s vùng Nam Lương Sơn năm 2008 .......................................... 60
B ng 4.2. Phân b ngu n LðN vùng Nam Lương Sơn .................................................... 61
B ng 4.3. T ng h p LðN vùng Nam Lương Sơn theo nhóm tu i .................................... 64
B ng 4.4. Trình đ văn hố c a LðN vùng Nam Lương Sơn.......................................... 66
B ng 4.5. Trình đ chun môn c a LðN vùng Nam Lương Sơn.................................... 68
B ng 4.6. T ng h p vi c làm c a LðN vùng Nam Lương Sơn ........................................ 73

B ng 4.7. Công vi c chính c a LðN trong 7 ngày qua .................................................... 76
B ng 4.8. S LðN vùng Nam Lương Sơn ñư c ñào t o ngh (2006-2008)..................... 81
B ng 4.9. Phân m c thu nh p c a LðN vùng nam Lương Sơn ........................................ 84
B ng 4.10. T ng thu và t l đóng góp trong gia đình c a LðN ...................................... 86
vùng Nam Lương Sơn ..................................................................................................... 86
B ng 4.11. Cơ c u chi tiêu c a LðN các xã vùng Nam Lương Sơn ................................. 89
B ng 4.12. Tình tr ng nhà

vùng Nam Lương Sơn......................................................... 90

B ng 4.13. ðánh giá v ti n nghi sinh ho t gia đình ........................................................ 92
B ng 4.14. ðánh giá v m c ñ khi làm vi c nhà ............................................................ 94
B ng 4.15. T ng h p ch tiêu v GD, ñào t o, y t ........................................................... 99

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

viii


DANH M C HÌNH, SƠ ð , BI U ð
Hình 2.1. Các thành ph n c a l c lư ng lao ñ ng.............................................................. 9
Sơ ñ 2.1. M t s y u t

nh hư ng ñ n ñ i s ng ........................................................... 16

Bi u đ 4.1. Cơ c u nhóm tu i LðN vùng Nam Lương Sơn ............................................ 63
Bi u đ 4.2. Trình đ văn hố c a LðN vùng Nam Lương Sơn...................................... 65
Bi u ñ 4.3. Phân lo i vi c làm c a LðN vùng Nam Lương Sơn..................................... 72
Bi u đ 4.4. Các lý do khơng đi tìm vi c trong tu n l ñi u tra ........................................ 77
Bi u đ 4.5. Các ngu n thơng tin tìm vi c c a LðN vùng Nam Lương Sơn .................... 78

Bi u ñ 4.6. T l các m c thu nh p c a LðN vùng Nam Lương Sơn ............................. 83
Bi u ñ 4.7. Cơ c u thu nh p c a LðN ........................................................................... 88

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

ix


DANH M C H P
H p 2.1. Ý ki n chuyên gia v phân bi t ñ i x trên th trư ng lao ñ ng ......................... 23
H p 2.2. Ph n luôn ph i ch u nhi u thi t thịi hơn. ....................................................... 23
H p 4.1. Con gái có c n đào t o chun mơn khơng? ...................................................... 70
H p 4.2. Vai trò c a UBND v i v n ñ vi c làm................................................................... 79
H p 4.3. Ý ki n c a cán b t ch c XH v t o vi c làm cho LðN................................... 80
H p 4.4. Ý ki n c a LðN v h c ngh ................................................................................. 80
H p 4.5. Cơ c u chi tiêu ñã h p lý chưa? ........................................................................ 88
H p 4.6. Ngày làm vi c tiêu bi u c a LðN buôn bán nh và thu n nông......................... 94
H p 4.7. Ý ki n v b o l c trong gia đình ....................................................................... 95
H p 4.8. S chia s c a ngư i ch ng v i vi c nhà .................................................................... 95
H p 4.9. V quy n quy t ñ nh trong gia ñình................................................................... 96
H p 4.10. Ý ki n c a LðN v vi c h c t p, nâng cao trình ñ ......................................... 96
H p 4.11. Th nào là ngư i ph n thành ñ t? ................................................................ 97
H p 4.12. Ph n làm gì vào th i gian r i? .......................................................................... 100
H p 4.13. Ho t đ ng c a ðồn thanh niên nâng cao ch t lư ng cu c s ng ph n ........ 101

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

x

DANH M C PH L C
Ph l c 1. M t s ch tiêu v ti n nghi sinh ho t c a LðN nông thôn ............................ 117
Ph l c 2. Cơ c u và t c ñ tăng trư ng các ngành kinh t huy n Lương Sơn năm 2006 và
d báo năm 2010........................................................................................................... 117
Ph l c 3. M t s ch tiêu v cơ s h t ng vùng Nam Lương Sơn ................................ 118
Ph l c 4. S lư ng LðN vùng Nam ñi xu t kh u lao ñ ng th i gian g n ñây ............... 121
Ph l c 5. K t qu phân tích Annova v thu nh p c a LðN và c a h Gð .................... 122
Ph l c 6. Ho t ñ ng khám ch a b nh trên ñ a bàn vùng Nam Lương Sơn .................... 122
Ph l c 7. Ho t ñ ng TDTT các xã vùng Nam .............................................................. 123
Phi u ñi u tra Lao ñ ng n ............................................................................................ 124
Phi u ñi u tra cán b xã ................................................................................................ 132

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

xi


DANH M C CÁC CH
BHTN
BHXH
CCKT
CLB
CMKT
CNH
CNKT
CSSKSS
DN
ðoàn TN
ðTH
GD

Gð
HðH
HTX
KCN
KHCN
KHHGð
KHKT
LðN
NHCSXH
NHNN
NN&PTNT
PTCS
PTTH
SX
TBXH
TDTT
THCN
TN
TTCN
UBND
VLTX
VSTBPN
XHH
XK Lð

VI T T T

B o hi m t nguy n
B o hi m xã h i
Cơ c u kinh t

Câu l c b
Chuyên môn k thu t
Cơng nghi p hóa
Cơng nhân k thu t
Chăm sóc s c kho sinh s n
Doanh nghi p
ðồn thanh niên
ðơ th hố
Giáo d c
Gia đình
Hi n đ i hố
H p tác xã
Khu công nghi p
Khoa h c công ngh
K ho ch hố gia đình
Khoa h c k thu t
Lao ñ ng n
Ngân hàng chính sách xã h i
Ngân hàng nông nghi p
Nông nghi p và phát tri n nông thôn
Ph thông cơ s
Ph thông trung h c
S n xu t
Thương binh xã h i
Th d c th thao
Trung h c chuyên nghi p
T t nghi p
Ti u th công nghi p
U Ban nhân dân
Vi c làm thư ng xuyên

Vì s ti n b ph n
Xã h i hoá
Xu t kh u lao ñ ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

xii


PH N I: ð T V N ð
1.1. TÍNH C P THI T C A ð TÀI
Ngu n lao ñ ng gi vai trò quan tr ng trong vi c phát tri n kinh t , xây
d ng ñ t nư c, do đó c n ph i có cơ c u v lao ñ ng và s lư ng, ch t lư ng
lao ñ ng phù h p và địi h i có s phân cơng và s d ng lao ñ ng h p lý.
ði u này càng có ý nghĩa đ i v i m t đ t nư c nông nghi p như Vi t
Nam. Hi n nay, lao đ ng nơng thơn

Vi t Nam chi m t tr ng cao trong t ng

s lao ñ ng (trên 70%). Khu v c nông thôn hi n có kho ng 31,8 tri u lao
đ ng và h m i ch s d ng 80% th i gian làm vi c, 20% cịn l i tương
đương v i 6,36 tri u lao đ ng nơng thơn thi u vi c làm. Theo ñi u tra c a B
LðTB&XH năm 2008, khu v c nơng thơn có t i 50,3% là Lð n , tương
ñương kho ng 16 tri u ngư i (Báo Nhân dân cu i tu n, s 10 (1049), 2009). Hàng
năm nư c ta có kho ng 1,1 tri u ngư i bư c vào ñ tu i lao ñ ng, trong 5
năm t i, s lao ñ ng tăng thêm là 5,5 tri u ngư i, và trên 2,5 tri u lao ñ ng
m t vi c làm do ñ t b thu h i, c n có bi n pháp gi i quy t vi c làm cho 14,36
tri u lao ñ ng trong 5 năm t i. Vì th , s c ép v t o vi c làm cho lao đ ng
nơng thơn, đ c bi t là LðN ln

m c cao. Nhưng gi i quy t bài toán vi c

làm cho l c lư ng lao đ ng này khơng h ñơn gi n b i v n còn ñang t n t i
nhi u b t c p và hư ng ñi chưa ñúng.(Sơn Lâm, báo Lao ñ ng, 2008)
nư c ta hi n nay, m c dù nh ng ñ nh ki n gi i v n còn t n t i,
nhưng v th , vai trò c a ph n nói chung trong gia đình và xã h i ñư c nâng
lên so v i trư c. Nghiên c u v v n ñ gi i

nư c ta t trư c t i nay cho

th y, Ch t ch H Chí Minh, Ð ng và Nhà nư c ta luôn coi tr ng vi c th c
hi n v n đ bình đ ng gi i, đánh giá cao vai trị, v trí c a ph n trong quá
trình d ng nư c và gi nư c. Nh có s quan tâm c a Nhà nư c, ph n Vi t
Nam đã có nhi u cơ h i và ñi u ki n phát tri n, làm t t vai trị đ m vi c nhà,
gi i vi c nư c. M c dù, v th và vai trị c a ngư i ph n đã đư c c i thi n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

1


r t nhi u nhưng nói chung, ph n v n b

nh hư ng b i m t s ñ nh ki n,

thư ng có h c v n th p và r t khó khăn đ tìm vi c làm phù h p, ñ c bi t
trong ñi u ki n cơng nghi p hố- hi n đ i hố đ t nư c hi n nay. Tình tr ng
LðN

nơng thơn khơng có vi c làm n đ nh ñang t o ra xu hư ng di cư ngày

càng tăng. Th t nghi p cũng kéo theo v n ñ thu nh p th p và ñ i s ng LðN
g p nhi u khó khăn.
Huy n Lương Sơn là m t huy n thu c t nh mi n núi Hồ Bình. Thành
ph n dân t c khá đa d ng, ngồi dân t c Kinh cịn có dân t c Mư ng, Dao,
Hán…dân t c Mư ng chi m t l khá cao (t i 68%). Phong t c c a dân t c
thi u s

nh hư ng khơng nh đ n vi c cho con gái ñi h c, ñ tu i k t hôn

s m, LðN r t thi u k năng ñ làm vi c trong các khu công nghi p t p trung,
khu v c hành chính cơng… vi c tìm ki m m t cơng vi c cho thu nh p n
đ nh càng tr nên khó khăn hơn khi đ a gi i hành chính th đơ m r ng,
Lương Sơn tr thành c a ngõ c a th đơ Hà N i. Có m t s ngh ph h p v i
LðN nhưng phát tri n chưa h p lý, ch y u theo hư ng t phát.
Vùng Nam Lương Sơn g m 4 xã, cách xa th tr n, xã g n nh t (Thành
L p) ñ n trung tâm th tr n kho ng 25 km, cu c s ng c a ngư i dân- ñ c bi t
là LðN r t v t v , nông dân khơng có v n đ s n xu t và h u h t không s
d ng v n hi u qu nên khơng t t o đư c vi c làm cho b n thân và gia đình,
m t ph n l n th i gian lao ñ ng dành cho gia đình là th i gian lao đ ng
khơng t o ra thu nh p, đ i s ng c a LðN còn nhi u thi u th n.
Làm th nào đ phát tri n kinh t nơng thôn, t o vi c làm và gi m t l
th t nghi p c a LðN trong nông thôn, ñ LðN có thu nh p n ñ nh, nâng cao
ñ i s ng? Xu t phát t yêu c u th c ti n trên, chúng tôi ti n hành nghiên c u
ñ tài: “Th c tr ng vi c làm, thu nh p và ñ i s ng c a lao ñ ng n vùng Nam
Lương Sơn- t nh Hồ Bình”

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

2

1.2. M C TIÊU NGHIÊN C U
1.2.1. M c tiêu chung
ðánh giá th c tr ng tình hình vi c làm, thu nh p và ñ i s ng cho lao
đ ng n nơng thơn t i khu v c Nam Lương Sơn, t nh Hồ Bình và đ xu t
m t s gi i pháp nh m t o vi c làm, nâng cao thu nh p và ñ i s ng c a lao
đ ng n nơng thơn.
1.2.2. M c tiêu c th
1. Góp ph n h th ng hố các v n đ lý lu n và th c ti n v lao ñ ng,
vi c làm, thu nh p và ñ i s ng c a lao đ ng n nơng thơn và các kinh nghi m
trong gi i quy t vi c làm cho lao đ ng n nơng thơn.
2. Tìm hi u th c tr ng vi c làm, thu nh p và ñ i s ng c a lao đ ng n
nơng thơn vùng nam Lương Sơn, t nh Hồ Bình.
3. ð xu t m t s gi i pháp t o vi c làm, nâng cao thu nh p và ñ i
s ng c a lao đ ng n nơng thơn.
1.3. CÂU H I NGHIÊN C U
Nghiên c u này s t p trung tr l i các câu h i sau ñây:
1. Lao ñ ng n nông thôn vùng Nam Lương Sơn có nh ng đ c đi m gì?
2. Th c tr ng vi c làm, thu nh p, ñ i s ng và ñi u ki n sinh ho t c a
lao ñ ng n vùng nam Lương Sơn như th nào?
3. Có nh ng thu n l i, khó khăn, cơ h i và thách th c gì trong v n ñ vi c
làm, thu nh p c a lao đ ng n nơng thơn vùng Nam Lương Sơn, t nh Hồ Bình?
4. Khu v c Nam Lương Sơn nên t p trung phát tri n nh ng ngành,
ngh nào ñ khai thác t t nh t ti m năng lao ñ ng, nâng cao thu nh p và ñ i
s ng cho lao ñ ng n ?
5. C n có chi n lư c, đ nh hư ng và gi i pháp gì đ t o vi c làm, nâng
cao thu nh p và ñ i s ng c a lao đ ng n nơng thơn?

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

3


1.4. ð I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
1.4.1. ð i tư ng nghiên c u
Ch th nghiên c u là lao ñ ng n các ngành và lĩnh v c s n xu t trong
nông thôn vùng Nam Lương Sơn, Hồ Bình.
ð tài t p trung vào các v n ñ liên quan ñ n vi c làm, thu nh p và ñ i
s ng sinh ho t c a các lao ñ ng n

ñây.

1.4.2. Ph m vi nghiên c u
1.4.2.1. Ph m vi v n i dung
- ð tài t p trung vào các v n ñ lý lu n và th c ti n liên quan ñ n lao
ñ ng, vi c làm, thu nh p và ñ i s ng c a LðN nông thôn.
Tuy nhiên, do n i dung vi c làm, thu nh p và ñ i s ng là các v n ñ
khá r ng, hơn n a, nghiên c u này ti n hành trong th i gian tương ñ i ng n
nên ñ tài s gi i h n l i giác ñ nghiên c u sơ b nh t v các v n ñ này. N i
dung ñ tài t p trung vào tìm hi u các công vi c và thu nh p c a LðN vùng
Nam Lương Sơn, và khái quát v ñ i s ng v t ch t và tinh th n c a h .
1.4.2.2. Ph m vi v không gian
ð tài ñư c ti n hành t i vùng nam Lương Sơn, t nh Hồ Bình.
Vùng Nam Lương Sơn g m các xã Thành L p, Ti n Sơn, Trung Sơn,
Liên Sơn nhưng do h n ch v th i gian nghiên c u, và trên cơ s tìm hi u
đi u ki n ñ a bàn nghiên c u, chúng tơi ch th c hi n đi u tra t i 3 xã (không
thu th p s li u sơ c p

Liên Sơn).

1.4.2.3. Ph m vi v th i gian
- Các s li u nghiên c u ñư c thu th p trong 3 năm g n ñây (2006- 2008)
- S li u sơ c p ñư c ñi u tra vào tháng 12- 2008 ñ n tháng 5- 2009

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

4


PH N II: T NG QUAN V VI C LÀM, THU NH P VÀ
ð I S NG C A LAO ð NG N
2.1. M T S

NÔNG THÔN

KHÁI NI M CƠ B N

2.1.1. Lý lu n v lao ñ ng, ngu n nhân l c, lao đ ng nơng thơn
Lao đ ng: Lao đ ng là ho t đ ng có ý th c c a con ngư i, đó là q trình
con ngư i s d ng cơng c lao ñ ng tác ñ ng lên ñ i tư ng lao đ ng c i bi n nó
t o ra s n ph m ñ th a mãn nhu c u c a mình và xã h i. (TH. Dương, 2006).
Lao đ ng nơng thơn: Là tồn b nh ng ho t ñ ng lao ñ ng s n xu t
t o ra s n ph m c a nh ng ngư i s ng

nơng thơn. Do đó, lao đ ng nơng

thơn bao g m: lao đ ng trong các ngành nông nghi p, công nghi p nông thôn,
d ch v

nơng thơn...(ð Kim Chung, 2002)
Ngu n lao đ ng: Theo ñ nh nghĩa c a Liên hi p qu c, ngu n lao đ ng

là trình đ lành ngh , là ki n th c và năng l c c a toàn b cu c s ng con
ngư i hi n có th c t ho c ti m năng ñ phát tri n kinh t - xã h i trong m t
c ng ñ ng. (www.mofa.gov.vn, 2009).
Ngu n lao ñ ng ñư c ñánh giá qua khái ni m l c lư ng lao ñ ng. Theo
quan ni m c a t ch c lao ñ ng th gi i ILO: l c lư ng lao ñ ng là m t b
ph n dân s trong ñ tu i quy đ nh, th c t đang có vi c làm và nh ng ngư i
th t nghi p (ILO, 1999)
Ngu n lao đ ng có th hi u là: tồn b nh ng ngư i có kh năng lao
đ ng tích c c và ti m tàng, g m l c lư ng lao ñ ng và nh ng ngư i trong ñ
tu i lao ñ ng nhưng: ñang ñi h c, ñang làm n i tr , không có nhu c u làm vi c
và nh ng ngư i thu c tình tr ng khác (bao g m c nh ng ngư i ngh hưu trư c
tu i theo quy ñ nh c a b lu t lao ñ ng) (ILO, 1997)
Trên cơ s ñó, m t s nhà khoa h c Vi t Nam ñã xác ñ nh ngu n nhân
l c hay ngu n l c con ngư i bao g m l c lư ng lao ñ ng và lao ñ ng d tr .
Trong ñó l c lư ng lao ñ ng ñư c xác ñ nh là ngư i lao ñ ng ñang làm vi c và

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

5


ngư i trong đ tu i lao đ ng có nhu c u nhưng khơng có vi c làm (ngư i th t
nghi p). Lao ñ ng d tr bao g m h c sinh trong ñ tu i lao ñ ng, ngư i trong
ñ tu i lao ñ ng nhưng khơng có nhu c u lao đ ng (www.mofa.gov.vn, 2009).
Ngu n lao đ ng có ý nghĩa l n ñ i v i s phát tri n kinh t qu c dân
cũng như ñ i v i s phát tri n s n xu t nông nghi p. B i vì lao đ ng t o ra
c a c i. H c thuy t giá tr c a Adam Smith cho r ng lao ñ ng là ngu n g c

giá tr c a hàng hóa. T c là giá tr c a hàng hóa do lao đ ng tr u tư ng k t
tinh l i trong hàng hóa, do đó trong q trình trao đ i, cái quy t đ nh giá tr ,
và theo đó, là giá c c a m t lo i hàng hóa nào đó là lao đ ng c a ngư i s n
xu t b tr c ti p vào hàng hóa. (NXB GD, 1997)
Ngu n lao đ ng nơng thơn: Là m t b ph n c u thành c a ngu n lao
ñ ng xã h i, bao g m nh ng ngư i trong đ tu i có kh năng lao đ ng và
nh ng ngư i ngồi ñ tu i lao ñ ng nhưng v n tham gia làm vi c trong khu
v c nông thôn. Ngu n lao đ ng nơng thơn v i quan đi m ñư c coi là m t ti m
l c kinh t th hi n hai m t: s lư ng và ch t lư ng.
- S lư ng ngu n lao ñ ng: B Lu t lao ñ ng năm 1994 có ghi: S
lư ng lao đ ng là tồn b nh ng ngư i n m trong đ tu i quy ñ nh. S lư ng
ngu n lao ñ ng ph i g n li n v i s ngày cơng lao đ ng, nh t là s ngày và s
gi lao ñ ng th c t , s gi làm vi c h u ích c a ngư i lao ñ ng. S lư ng này
ph thu c vào hai y u t : S tăng gi m t nhiên c a dân s và thay ñ i cơ c u
lao ñ ng trong các ngành (tăng gi m cơ h c do di cư t nông thôn ra thành th
ho c ngư c l i, t thành th v nông thôn).
Xu hư ng chung c a s thay ñ i v s lư ng ngu n lao đ ng trong nơng
nghi p là: gi m liên t c c v s tuy t ñ i cũng như s tương đ i, đ ng th i
khơng ng ng tăng năng su t lao ñ ng v i t c ñ cao và n ñ nh và tăng cư ng
cơ s v t ch t k thu t cho lao đ ng nơng nghi p.
- Ch t lư ng ngu n lao ñ ng là kh năng v s c s n xu t c a th l c trí

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

6


l c c a ngư i lao ñ ng. Kh năng này ñư c ph n ánh và bi u hi n

trình đ

văn hóa, trình đ KHKT, năng su t lao ñ ng, kinh nghi m s n xu t, tình tr ng
s c kho , cũng như hành vi và giá tr c a ngư i lao ñ ng.
Ch t lư ng c a ngu n lao ñ ng nơng thơn bi n đ i theo xu hư ng không
ng ng tăng lên do s phát tri n c a KHKT nên năng su t lao ñ ng ngày m t
nâng cao, m t khác, n n kinh t phát tri n t o ñi u ki n chăm sóc t t hơn s c
kho con ngư i, nâng cao ñ i s ng v t ch t, tinh th n cho ngư i lao ñ ng.
Ch t lư ng c a ngu n lao ñ ng s ñư c nâng cao thơng qua s đ u tư và
các chính sách phát tri n c a nhà nư c vào các lĩnh v c y t - văn hoá- giáo
d c. (ð Kim Chung, 2002)
Lao đ ng n nơng thơn: Là nh ng lao đ ng n có kh năng tham gia
lao đ ng

khu v c nơng thơn. Ngu n lao ñ ng n theo nghĩa h p và có th

lư ng hố đư c trong cơng tác k ho ch hố

nư c ta đư c quy đ nh là m t

b ph n c a dân s , bao g m nh ng ngư i trong ñ tu i lao đ ng có kh năng
lao đ ng theo quy ñ nh c a B lu t lao ñ ng Vi t Nam 1994, ñ 15 ñ n h t 55
tu i. Tuy nhiên, th c t

nông thôn, c n dư i c a tu i lao ñ ng thư ng tính

m c th p hơn, t 13 tu i. Và ngu n LðN nơng thơn cịn bao g m c nh ng
ngư i LðN ngoài tu i lao ñ ng nhưng v n tham gia lao ñ ng.
(www.laodong.com.vn/.../Thong-tin-Phu-nu.../50974.laodong , 2007)

2.1.2. Lý lu n v vi c làm và th t nghi p

Vi c làm: Là m t ph m trù t ng h p liên k t các quá trình kinh t , xã h i
và nhân kh u, tuỳ cách ti p c n mà ngư i ta có nh ng khái ni m khác nhau v
vi c làm.
Khái ni m vi c làm trong “T ñi n Kinh t khoa h c xã h i” xu t b n t i
Paris năm 1996 như sau: “Vi c làm là công vi c mà ngư i lao ñ ng ti n hành
nh m có thu nh p b ng ti n ho c b ng hi n v t”.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

7


Vi t Nam, trong b Lu t lao ñ ng 1994 ñã kh ng ñ nh: “M i ho t
ñ ng lao ñ ng t o ra ngu n thu nh p không b pháp lu t ngăn c m ñ u ñư c
th a nh n là vi c làm”.
Các ho t ñ ng lao ñ ng ñư c xác ñ nh là vi c làm bao g m:
- Làm các cơng vi c đư c tr cơng dư i d ng b ng ti n ho c hi n v t.
- Nh ng công vi c t làm ñ thu l i nhu n cho b n thân ho c thu nh p
cho gia đình mình, nhưng khơng ñư c tr công (b ng ti n ho c hi n v t) cho
cơng vi c đó. ðó có th là các công vi c trong các nhà máy, công s , các công
vi c n i tr , chăm sóc con cái, đ u đư c coi là vi c làm.
T nh ng khái ni m trên có th hi u vi c làm là tác ñ ng qua l i gi a
ho t ñ ng c a con ngư i v i ñi u ki n v t ch t k thu t và môi trư ng t
nhiên, t o ra giá tr v t ch t và tinh th n cho b n thân và xã h i, ñ ng th i
nh ng ho t ñ ng lao đ ng ph i trong khn kh pháp lu t cho phép.
Phân lo i vi c làm

nông thôn: Căn c vào th i gian th c hi n cơng

vi c, vi c làm đư c phân chia thành:

- VLTX và vi c làm không thư ng xuyên. Ngư i có VLTX là ngư i có
vi c làm t 6 tháng tr lên trong 12 tháng ho c làm dư i 6 tháng trong 12 tháng
và ti p t c làm trong nhi u năm.
Ngư i khơng có vi c thư ng xuyên làm vi c dư i 6 tháng/năm, trong 2 tháng
trư c th i ñi m ñi u tra làm công vi c t m th i ho c khơng có vi c t 1 tháng.
- Vi c làm ñ th i gian và vi c làm khơng đ th i gian: Căn c vào s
gi th c hi n làm vi c trong m t tu n. ð vi c làm là có vi c t 40h/ tu n,
ho c th i gian làm vi c dư i 40h nhưng khơng có nhu c u làm thêm.
- Vi c làm chính và vi c làm ph : Căn c vào kh i lư ng th i gian ho c
m c ñ thu nh p trong vi c th c hi n m t công vi c nào đó.
Th t nghi p: Là hi n tư ng kinh t - xã h i t n t i trong nhi u ch ñ xã
h i. Th t nghi p, theo ñúng nghĩa c a t là: M t vi c làm hay là s tách r i lao
ñ ng ra kh i tư li u s n xu t.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

8


Th t nghi p ch tình tr ng khơng có vi c làm mang l i thu nh p. B Lu t
lao ñ ng Vi t Nam (2004) quy ñ nh: “Th t nghi p là nh ng ngư i trong ñ tu i
lao ñ ng mu n làm vi c nhưng chưa tìm đư c vi c làm”.
M t ngư i ñư c coi là th t nghi p n u ngư i đó t m th i ngh vi c, đang
tìm vi c ho c đang đ i ngày b t ñ u làm vi c m i. Ngư i không thu c hai lo i
trên, ch ng h n sinh viên h c dài h n, ngư i n i tr ho c ngư i ngh hưu
không n m trong l c lư ng lao ñ ng.
Nghiên c u khái ni m th t nghi p có th tìm hi u thêm m t s khái ni m
liên quan như bán th t nghi p (hay còn g i là th t nghi p bán ph n), có b n
ch t gi ng như thi u vi c làm, theoñ nh nghĩa c a ILO, th t nghi p bán ph n là
thành ph n lao ñ ng có vi c làm kho ng 30-35h/ tu n và đang có nhu c u làm

thêm gi .
L c lư ng
lao đ ng
Trong đ tu i
lao đ ng
Dân s

Có vi c
Th t nghi p

Ngồi l c lư ng
lao đ ng
( m đau, n i tr , khơng
mu n tìm vi c…)

Ngồi đ tu i
lao đ ng

Hình 2.1. Các thành ph n c a l c lư ng lao ñ ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

9


T l th t nghi p: T l th t nghi p là % s ngư i th t nghi p so v i
t ng s ngư i trong l c lư ng lao ñ ng. T l th t nghi p là m t ch tiêu
ph n ánh khái quát tình tr ng th t nghi p c a m t qu c gia
Phân lo i th t nghi p

nông thôn

Căn c vào th i gian, mà th t nghi p ñư c phân chia thành:
- Th t nghi p dài h n là th t nghi p liên t c t 12 tháng tr lên tính t
ngày đăng ký th t nghi p ho c tính t th i ñi m ñi u tra tr v trư c.
- Th t nghi p ng n h n là th t nghi p dư i t 12 tháng tr xu ng tính t
ngày đăng ký th t nghi p ho c tính t th i đi m đi u tra tr v trư c.
Nguyên nhân c a th t nghi p. Nghiên c u quan h cung c u trong th
trư ng lao ñ ng chúng ta nh n th y r ng: cung lao ñ ng liên t c tăng do dân s
các nư c tăng không ng ng.
Trong khi đó n n kinh t thư ng phát tri n khơng liên t c, có tính chu
kỳ, do đó lúc thì thu hút lúc thì giãn th i ngư i lao ñ ng. S thu hút và giãn th i
đó d n đ n c u lao đ ng lúc tăng lúc gi m. Ch ng nào c u lao đ ng cịn n m
dư i m c cung thì ch ng đó cịn dư th a lao đ ng. ðây chính là nguyên nhân
cơ b n nh t và ph bi n nh t d n ñ n tình tr ng th t nghi p.
Th c t cho th y cịn có r t nhi u y u t khác cũng d n đ n tình tr ng
th t nghi p trong đó ph i k đ n: trình đ ngư i lao đ ng, nhu c u th trư ng,
mâu thu n trong v n ñ ti n lương…(NXB GD, 1997)
Các y u t

nh hư ng t i vi c làm

* Áp l c c a vi c tăng c u vi c làm
Vi c tăng c u vi c làm gây ra m t áp l c ñ i v i kh năng gi i quy t
vi c làm

m i nư c. C u vi c làm tăng nhanh mà cung vi c làm không tăng

ho c tăng ch m, gây tình tr ng th t nghi p tr m tr ng.
* Ch t lư ng lao ñ ng và kh năng gi i quy t vi c làm

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

10


Ch t lư ng lao ñ ng g m các y u t : S c kho , trình đ , ph m ch t,
nhưng v n ñ ñư c nh c ñ n nhi u nh t khi ñ c p ñ n ch t lư ng lao ñ ng là
trình đ c a ngư i lao đ ng.
Khoa h c cơng ngh phát tri n địi h i đ i ngũ lao đ ng ph i có trình ñ
nh t ñ nh ñ có th ñáp ng ñư c nh ng địi h i cơ b n trong vi c s d ng hay
ng d ng thành t u c a nó. N u như trư c kia trình đ ngư i lao đ ng r t h n
ch , lao ñ ng gi n ñơn nhi u thì nay trình đ ngư i lao đ ng đư c nâng lên rõ
r t, s lư ng lao ñ ng gi n đơn khơng ng ng gi m đi. Ngư i lao ñ ng trong
th i ñ i ngày nay h u h t đ u ph i có trình đ qua đào t o thì m i có th đáp
ng đư c u c u c a cơng vi c.
Qua các cu c ñi u tra cho th y ngư i lao đ ng có trình đ càng cao thì
càng có cơ h i tìm đư c vi c làm v i m c lương tương x ng. Còn nh ng
ngư i th t nghi p ch y u là nh ng ngư i có trình đ th p khơng đáp ng đư c
u c u c a nh ng cơng vi c địi h i trình đ CMKT cao. Tình tr ng th t
nghi p ch c ch n gi m n u ñ i ngũ lao đ ng có trình đ tương đ i, có th ñáp
ng ñư c yêu c u các công vi c hi n ñ i.
Ch t lư ng lao ñ ng và kh năng gi i quy t vi c làm có m i quan h t
l thu n. Ch t lư ng lao ñ ng Vi t Nam tuy ñã có nhi u ti n b nhưng so v i
khu v c và th gi i thì cịn nhi u y u kém. ðây là y u t không thu n l i cho
công tác gi i quy t vi c làm, ñ t ra cho chúng ta nhi m v nâng cao ch t lư ng
lao ñ ng phù h p v i ñi u ki n hi n nay (NXB Hà N i, 2005)
Các y u t

nh hư ng t i v n ñ gi i quy t vi c làm cho lao đ ng

nơng thơn
(1). Ngu n l c và l i th trong phát tri n kinh t ñ a phương. Nh ng l i
th c a ñ a phương là ñi u ki n cho ñ a phương trong phát tri n kinh t nông thôn,
m ra nh ng hư ng phát tri n s n xu t, t o vi c làm, gi i quy t nhu c u vi c làm
cho lao ñ ng nơng thơn. Trên cơ s l i th đó, ñ a phương ñ ra nh ng chính sách

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

11


thu hút ñ u tư, t o vi c làm cho nhi u lao đ ng.
L i th đó bao g m:
- L i th v t nhiên: ngu n tài ngun thiên nhiên, ví trí đ a lý, đi u ki n t
nhiên…
- L i th v xã h i: y u t lao ñ ng, y u t thu c v phong t c, t p quán c a
t ng vùng nơng thơn…
- L i th v chính sách: chính sách h tr phát tri n giao thơng, chính sách
v tín d ng tài chính…
(2). Quy mơ phát tri n, cơ c u s n xu t và kh năng phát tri n kinh t
S phát tri n kinh t c a ñ a phương s thúc ñ y nhu c u tiêu dùng, qua
đó thúc đ y s n xu t phát tri n, thu hút ñ u tư c a các thành ph n kinh t , qua
đó t o nhi u vi c làm cho xã h i. Quy mô phát tri n càng l n thì càng t o ra
nhi u vi c làm cho xã h i.
Cơ c u s n xu t ph n ánh m c ñ khai thác ngu n l c, kh năng phát
tri n kinh t d a trên ti m năng v ngu n l c t nhiên. Do đó, cơ c u s n xu t
và kh năng phát tri n kinh t c a ñ a phương có v th đ c bi t quan tr ng
ñ i v i v n ñ phát tri n s n xu t, thu hút lao ñ ng trong các ngành kinh t .
(3). Các y u t xã h i

Các y u t xã h i có nh hư ng nh t ñ nh t i v n ñ gi i quy t vi c làm cho
lao ñ ng nông thôn, ch y u ñây là nh ng y u t ngoài h .
a. T p quán
T p quán tiêu dùng, t p quán s n xu t có tác đ ng m nh t i tư duy tìm
vi c, tư duy lao đ ng c a h .
b. Chính sách vi c làm. Có th phân lo i như sau:
- Chính sách chung

t m vĩ mơ: Chính sách tín d ng, chính sách đ t

đai, chính sách thu .
- Chính sách khuy n khích phát tri n các lĩnh v c ngành ngh có kh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

12


năng thu hút nhi u lao đ ng, như: chính sách phát tri n DN, chính sách di
dân, chính sách phát tri n vùng kinh t m i, chính sách đi làm vi c có th i
h n

nư c ngồi, chính sách phát tri n ti u th cơng nghi p

nơng thơn,

chính sách khơi ph c và phát tri n các ngh c truy n.
- Chính sách vi c làm cho các ñ i tư ng ñ c bi t: ngư i tàn t t, ñ i
tư ng t n n xã h i.
Chính sách vi c làm có m i quan h bi n ch ng v i các chính sách xã

h i và các chính sách kinh t . Th c hi n t t chính sách vi c làm s gi m ñư c
hi n tư ng th t nghi p, ñ m b o ñư c an ninh xã h i.
c. Quan h kinh t h p tác
Trong công tác gi i quy t vi c làm cho lao đ ng dư th a, thì quan h
kinh t h p tác ñư c ñánh giá là m t y u t quan tr ng hàng ñ u. Quan h
kinh t h p tác di n ra gi a chính quy n đ a phương v i các cơng ty trong và
ngồi nư c. Thơng qua các cơng ty này, lao đ ng có th tìm đư c vi c làm t
các ho t ñ ng phi nông nghi p như: công nhân trong các c m cơng nghi p,
hay giúp vi c gia đình... Th i gian g n ñây, xu t kh u lao ñ ng đang là hư ng
gi i quy t có hi u qu cho lao ñ ng dư th a c a h u h t các vùng nông thôn.
(Chu Ti n Quang, 2001)

2.1.3. Khái ni m và các ch tiêu th hi n thu nh p
Khái ni m
Quan ñi m v thu nh p c a m t s nhà nghiên c u c a Vi t Nam r t ña
d ng và phong phú. Có ngư i l y giá tr s n ph m hàng hóa đ đánh giá thu
nh p. ð ng trên góc đ khác có ngư i l y ch tiêu t ng giá tr trên 1 đơn v
di n tích đ phân tích đánh giá thu nh p.
“Thu nh p c a h là t ng thu rịng t các ho t đ ng khác nhau (tr ng
tr t, chăn nuôi, th y s n, lâm nghi p, ch bi n nông s n, phi nông nghi p, ti n
lương, tr c p và thu nh p khác) mà h thu ñư c trong m t th i kỳ (thư ng
tính là m t năm)”. (T ng c c th ng kê, 2002)
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s kinh t nông nghi p……………

13