SKKN Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi

Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
UBND THỊ XÃ SƠN TÂY
TRƯỜNG MẦM NON THANH MỸ

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
-----o0o-----

SƠ YẾU LÝ LỊCH
- Họ và tên : Hà Thị Thúy Hà
- Sinh ngày 06 tháng 07 năm 1984
- Quê quán: Thôn Mông phụ – Xã Đường Lâm – Thị xã Sơn Tây –
Thành phố Hà Nội.
- Ngày vào nghành: 01/06/2009
- Trình độ chun mơn: Trung cấp sư phạm mầm non
- Hệ đào tạo: Tại chức
- Chức vụ : Giáo viên
- Đơn vị công tác: Trường mầm non Thanh Mỹ
- Khen thưởng : Không
- Kỷ luật : Không
- Đề tài nghiên cứu : Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống
cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi.

2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.

MỤC LỤC


NỘI DUNG
Sơ yếu lý lịch…………………………………………………………
Mục lục………………………………………………………………..
Mục lục………………………………………………………………..
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề…………………………………………………………...
II. Cơ sở thực hiện……………………………………………………..
1. Cơ sở lý luận…………………………………………………
2. Cơ sở thực tiễn……………………………………………….
III. Phạm vi và thời gian thực hiện……………………………………
1. Phạm vi………………………………………………………
2. Thời gian……………………………………………………
B. NỘI DUNG VÀ CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
I. Khảo sát thực tế…………………………………………………….
II. Các biện pháp thực hiện đề tài……………………………………..
1. Tạo môi trường trong và ngoài lớp học thân thiện gần gũi với

TRANG
1
2
3
4
5
5
6
7
7

7
8
10
10

cuộc sống………………………………………………………………
2. Xác định rõ những nội dung cần dạy để hình thành nên kỹ
năng sống cơ bản cho trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo lớn................................
3. Giáo dục trẻ kỹ năng sống thông qua các tiết học, hoạt động

11

vui chơi và giáo dục ở mọi lúc mọi nơi……………………………….
4. Giáo dục kỹ năng sống thông qua ngày hội, ngày lễ lớn của

15

trường ………………………………………………………………… 18
5. Phối kết hợp với các bậc phụ huynh cách dạy trẻ kỹ năng
sống trong gia đình……………………………………………………
C. KẾT LUẬN
I. Kết quả thực hiện……………………………………………………
II. Bài học kinh nghiệm………………………………………………
III. Những kiến nghị sư phạm…………………………………………
Một số hình ảnh minh họa
Lời cam kết……………………………………………………………

2/30

18

20
22
23
24
29


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.

PHẦN A:
PHẦN MỞ ĐẦU.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Câu nói “ Hiền dữ đâu phải là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên”.
Thật vậy: Nếu trẻ được sống trong mơi trường giáo dục tốt thì trẻ sẽ có những
đức tính tốt ngược lại trẻ sống trong mơi trường thiếu giáo dục thì nhân cách của
trẻ sẽ phát triển khơng tốt.
Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc
bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và
của mỗi gia đình: “ Trẻ em hôm nay, Thế giới ngày mai”. Việc giáo dục trẻ ngay
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
từ khi cịn nhỏ là vơ cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành
và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Bác Hồ nói: “ Khơng có giáo
dục thì khơng nói gì đến kinh tế văn hóa”. Sản phẩm của giáo dục là con người
mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó
chính là thế hệ trẻ.

Như chúng ta đã biết, đất nước ta hiện nay nền kinh tế phát triển đang trên
đường hội nhập Quốc tế, chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hóa khác
nhau trên thế giới. Nếu như trẻ thiếu kinh nghiệm sống thì sẽ dễ bị lơi kéo, kích
động…Hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động đan xen của những yếu
tố tích cực và tiêu cực, ln được đặt vào hồn cảnh phải lựa chọn những giá trị,
phải đương đầu với những khó khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực. Nếu
thiếu kỹ năng sống, các em dễ bị lôi kéo vào hành vi tiêu cực, bạo lực, và lối
sống ích kỷ, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách.
Trong quá trình phát triển nhân cách nếu trẻ được sớm hình thành và tơn
vinh các giá trị đích thực của mình thì các em sẽ có một nhân cách phát triển
tồn diện, bền vững, có khả năng thích ứng và chống chọi với mọi biến động xã
hội, biết tự khẳng định mình trong cuộc sống.
Nhưng kỹ năng sống không phải mỗi người sinh ra đã có sẵn, mà nó được
hình thành từ những thói quen thực tiễn lâu ngày và thường xuyên tạo thành một
kỹ năng sống. Cần phải khẳng định việc đứa trẻ thích nghi nhanh hay chậm hình
thành kỹ năng sống diễn ra lâu hay mau phụ thuộc vào rất nhiều mức độ đúng
đắn trong việc chuẩn của người lớn đối với trẻ. Nhất là khi tình trạng trẻ em
thiếu hụt kỹ năng sống ngày càng nhiều, thì việc giáo dục những kỹ năng cần
thiết để các em bước vào đời là một việc làm đang được quan tâm.
Vậy làm thế nào để thế hệ trẻ chúng ta nhận thức và giữ vững được nền
văn hóa của dân tộc Việt Nam từ ngàn xưa đến nay và trong thời đại mới là
nhiệm vụ cần thiết nhất trong các mục tiêu xây dựng phát triển con người toàn
diện trong thời đại hiện nay để sớm đào tạo cho xã hội những con người tài đức
vẹn toàn?
II. CƠ SỞ THỰC HIỆN
1. Cơ sở lý luận.
Câu thành ngữ “ Tiên học lễ, hậu học văn” của cha ông ta từ ngàn xưa đã
để lại đến bây giờ vẫn không thể thiếu trong các trường học. Lễ phép là nét đẹp
văn hóa được đặt lên hàng đầu khi đánh giá về một con người.
2/30

Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
Trong thời đại hiện nay, sự phát triển của kinh tế - xã hội đang dặt ra
những yêu cầu ngày càng cao đối với hệ thống giáo dục, đòi hỏi nền giáo dục
phải đào tạo những con người phát triển về trí tuệ, cường tráng về thể lực, phong
phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức. Trong đó giáo dục kỹ năng sống là bộ
phận hữu cơ của q trình giáo dục, là một bộ phận có tính cốt lõi, nền tảng của
công tác giáo dục trẻ.
Trẻ em mầm non là tương lai của đất nước. Đất nước có giàu mạnh, phồn
vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm sóc giáo dục trẻ thật tốt ngay
từ khi trẻ cịn ở độ t̉i mầm non. Người giáo viên mầm non ngoài việc hướng
dẫn cho trẻ vui chơi, cho ăn, cho ngủ, giáo dục trẻ trở thành những đứa trẻ lễ
phép ngoan ngỗn thơi chưa đủ, mà nhiêm vụ của người giáo viên mầm non còn
phải chú trọng đến việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Ngày nay khi xã hội phát triển, trình độ tri thức của trẻ được nâng lên gấp
bội, nhưng bên cạnh đó kỹ năng sống của trẻ dường như bị tụt lùi. Điều này
càng thể hiện rõ đối với trẻ ở thành thị, những vùng kinh tế phát triển.
Chúng ta dễ dàng bắt gặp trẻ 5 – 6 t̉i vẫn cịn được mẹ chăm bẵm từng
ly từng tí: từ việc vệ sinh cá nhân, mặc quần áo đến việc đúc ăn. Những việc làm
này vơ tình sẽ làm mất dần kỹ năng sống ở trẻ.
Từ những thực trạng đó gánh nặng giáo dục ở nhà trường tăng lên gấp
bội.
Để góp phần hình thành kỹ năng sống cho trẻ điều quan trọng là chúng ta
tạo được môi trường giáo dục cho trẻ. Đối với đứa trẻ kỹ năng sống là rất cần
thiết nếu khơng có kỹ năng sống thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động
sinh hoạt hàng ngày cho đứa trẻ sau này.
2. Cơ sở thực tiễn.
Theo các chuyên gia thì ngay từ khi trẻ ở lứa t̉i mẫu giáo, cha mẹ có thể

dạy kĩ năng sống, đó là độ tuổi hợp lý nhất. Nếu cho trẻ học sớm hơn thì trẻ rất
khó để tiếp thu vấn đề và chưa hiểu, chưa phân biệt được. Ngược lại, nếu cho trẻ
đi học muộn quá, khi những kĩ năng hình thành thói quen thì rất khó sửa.
Dạy kĩ năng sống cho trẻ cịn được hiểu đó là thái độ sống, giá trị sống
căn bản như tạo cho trẻ tính thật thà, dũng cảm, tính tự lập, biết cách thương
yêu, chia sẻ, đùm bọc mọi người. Cần dạy cho trẻ biết cách tổ chức cá nhân,
cách chào hỏi, thưa gửi, cách sắp xếp đồ chơi, biết rửa tay trước và sau khi ăn
xong, lịch sự trong khi ăn uống, biết cám ơn sau khi được ai đó cho gì hay giúp
gì,.. khơng nên hiểu dạy kĩ năng sống là những vấn đề quá to tát, để "lên lớp"
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
các bé, mà hiểu rằng đó là cách ứng xử trước những tình huống nhỏ nhất trong
cuộc sống.
Hiện nay tuy việc hình thành kỹ năng sống cho trẻ đã được chú ý và quan
tâm trong trường mầm non song nhiều giáo viên vẫn chưa nắm được bài bản về
kỹ năng sống, vẫn chưa biết phải hình thành kỹ năng sống cho trẻ như thế nào,
mục đích của việc hình thành kỹ năng sống cho trẻ. Chính vì vậy chỉ giáo dục
cho trẻ những hành vi thái độ của bản thân trẻ đối với người xung quanh theo
chủ quan nhận định của mình.
Giáo viên chưa thực sự nắm vững nội dung phương pháp tở chức và mục
đích giáo dục hình thành kỹ năng sống cho trẻ. Cách tiến hành và áp dụng thế
nào cho hiệu quả, chưa chủ động tìm tịi, nghiên cứu phương pháp tở chức hoạt
động dạy trẻ kỹ năng sống cho hứng thú với trẻ nên việc dạy trẻ kỹ năng sống
chưa đạt hiệu quả.
Khi tìm hiểu thực trạng của trường, của giáo viên và của gia đình đã giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ, tơi nhận thấy điểm yếu xuất phát từ yếu tố kinh tế, xã
hội, gia đình và nguyên nhân chủ yếu là do các bậc cha mẹ thiếu kinh nghiệm

trong quản lý gia đình, ít gần gũi với con cái hoặc nng chiều trẻ quá mức gây
tác động đến kỹ năng ứng xử của trẻ như: Trẻ khơng biết chào hỏi khi có khách
đến nhà hoặc đi về nhà không biết chào người lớn trong gia đình...
Năm học 2016 – 2017 tơi được ban giám hiệu nhà trường phân công phụ
trách lớp mẫu giáo lớn 5-6 tuổi A3 – Khu trung tâm – Trường mầm non Thanh
Mỹ – Thị xã Sơn Tây – Thành phố Hà Nội, với sĩ số trẻ của lớp là 41 cháu. Hầu
hết các cháu là con nông dân nên việc quan tâm đến con em còn nhiều hạn chế.
Bên cạnh đó cịn có các cháu gia đình ln nuông chiều con cái một cách thái
quá. Một số phụ huynh chưa hiểu tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng
sống cho con em ở lứa tuổi mẫu giáo nên thường có suy nghĩ đó là nhiệm vụ của
cơ giáo.
Những ngày buổi đầu năm học trẻ đến lớp với thói quen tự do, ra vào lớp
tự nhiên, hay nói leo, trả lời trống không hay một số cháu rất ít nói và rụt rè
trong giao tiếp...
Mơi trường sống của trẻ ở gia đình và mơi trường sống, học tập vui chơi
của trẻ ở trường là hai nơi mà trẻ ln được tiếp cận. Với tình hình như vậy và
với những thực trạng trên làm tơi ln trăn trở tìm tòi các biện pháp giáo dục trẻ
như thế nào để trẻ có được những thói quen, hành vi đạo đức phù hợp với chuẩn
mực xã hội, nhằm góp phần hình thành nhân cách ban đầu cho trẻ, để trường học
thực sự văn minh, thanh lịch. Chính vì thế mà tơi đã tìm tịi, nghiên cứu để thực
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
hiện và áp dụng đề tài: “ Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ mẫu
giáo lớn 5- 6 tuổi”.
Mong rằng tài liệu này của tôi sẽ góp một phần nhỏ vào phương pháp giáo
dục trẻ với các lớp trong nhà trường.
III. PHẠM VI VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN.

1. Phạm vi thực hiện.
Sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho
trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi” của tôi được áp dụng trực tiếp vào lớp mẫu giáo lớn
5 – 6 tuổi A3–Khu trung tâm–Trường mầm non Thanh Mỹ–năm học 2016 –
2017 tiếp tục rút kinh nghiệm và áp dụng đại trà trong toàn trường cho những
năm học tiếp theo.
2. Thời gian thực hiện.
Thời gian thực hiện đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi được chia thành
các giai đoạn sau:
* Giai đoạn 1(Từ tháng 8/2016 – tháng 9/2016): Tìm hiểu và nghiên cứu
tài liệu liên quan đến đề tài.
* Giai đoạn 2 (Từ tháng 9/2016 – tháng 10/2016): Khảo sát thực trạng
của lớp.
* Giai đoạn 3 (Từ tháng 10/2016 – tháng 3/2017): Áp dụng thực hành trên
trẻ.
* Giai đoạn 4 (Tháng 4/2017): Tổng kết và đúc rút kinh nghiệm.
* Giai đoạn 5 (Tháng 5/2017): Hoàn chỉnh đề tài sáng kiến kinh nghiệm.

PHẦN B:
NỘI DUNG VÀ CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
I. KHẢO SÁT THỰC TẾ.
Trước khi bắt tay vào thực hiện đề tài: “ Một số biện pháp hình thành kỹ
năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”. Tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng
tại lớp mẫu giáo lớn 5-6 tuổi A3 - Khu trung tâm - Trường mầm non Thanh Mỹ
vào đầu T9 -2016. Kết quả thu được như sau:
1. Khảo sát trên trẻ:
a. Thuận lợi:
2/30

Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
Đa phần trẻ đều đã qua lớp mẫu giáo nhỡ nên đã có một số kỹ năng cơ
bản.
Trẻ của lớp đi học rất chuyên cần nên khả năng tiếp thu kiến thức tốt
không bị gián đoạn.
Trẻ cùng một độ tuổi, khỏe mạnh, luôn hào hứng, sôi nổi với các hoạt
động do cô tổ chức nên lĩnh hội nhanh các kiến thức mà cơ giáo truyền đạt.
b. Khó khăn:
Lớp có sỹ số đông 41 cháu/ 1 lớp, các cháu hiếu động, trình độ các cháu
khơng đồng đều, do đó cùng một thời gian và biện pháp dạy trẻ các nội dung kỹ
năng sống nhưng kết quả đạt được trên trẻ chưa tương đương nhau.
Một số trẻ nhút nhát ( Cháu: Minh Đạo, Bảo Châu, Duy Khánh, Quang
Minh) nên không tự tin khi tham gia vào các hoạt động.
Một số trẻ lại quá hiếu động ( Cháu: Quốc Khánh, Hoàng Phong, Văn
Đức) nên khi hoạt động chưa chú ý vào sự hướng dẫn của cô dẫn đến kỹ năng
sống của trẻ còn nhiều hạn chế.
Một số trẻ lại mới bắt đầu ra lớp nên chưa nắm được các kỹ năng cơ bản,
hay nói chuyện, đi lại tự do, hay nói leo, trả lời không chọn câu…
Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống phát triển hiện đại như: Internet, tivi, các
trò chơi điện tử...
2. Khảo sát về bản thân, đội ngũ giáo viên trong nhà trường:
Bản thân có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy tiếp xúc với trẻ, nắm được
tâm sinh lý của trẻ và những xu hướng phát triển của trẻ.
Là một giáo viên luôn tâm huyết với nghề nên tôi ln tích cực học hỏi,
tìm tịi sách báo để có những nội dung, phương pháp dạy học hiệu quả nhất.
Bản thân là tổ trưởng chuyên môn của nhà trường nên thường xun được
đi tập huấn về chun mơn trong đó có nội dung dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm
non do Phịng giáo dục tở chức.
Về phía đội ngũ giáo viên của nhà trường đa phần là giáo viên trẻ, đều đạt

trình độ chun mơn chuẩn và trên chuẩn nên việc nắm bắt và lĩnh hội kiến thức
rất nhanh nhạy.
Giáo viên đã tích cực thực hiện lồng ghép nội dung dạy kỹ năng sống cho
trẻ vào các hoạt động trong ngày. Tuy nhiên cách tổ chức chưa linh hoạt, chưa
sáng tạo nên chưa kích thích tối đa sự hứng thú của trẻ và sự tham gia nhiệt tình
của phụ huynh.
3. Khảo sát về cơ sở vật chất của nhà trường:
Diện tích phịng nhóm lớp chật so với số lượng trẻ trên lớp nên việc tổ
chức các hoạt động dạy trẻ gặp nhiều khó khăn.
Nhà trường cũng đã tích cực trong việc đầu tư đồ dùng, đồ chơi phục vụ
cho việc dạy kỹ năng sống. Hàng năm cấp phát tài liệu, băng đĩa dạy kỹ năng
sống cho giáo viên tham khảo.

2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
Mặc dù nhà trường đã hỗ trợ và đầu tư đồ dùng phục vụ cho việc dạy kỹ
năng sống nhưng chưa phong phú và đúng theo quy định, hơn nữa kinh phí
trong việc tở chức một số các hoạt động ngoại khoá vào các ngày lễ, ngày tết
nhằm dạy kỹ năng sống cho trẻ còn hạn chế và chưa thường xuyên.
4. Khảo sát về phía phụ huynh:
Sự quan tâm của gia đình dành cho các cháu là khơng đồng đều, 100%
phụ huynh là nông thôn bố mẹ đa phần là làm nơng khơng có thời gian quan tâm
đến con cái .
Một số phụ huynh đi làm ăn xa để các cháu ở nhà với các anh chị hoặc
ông bà đã già, thời gian phụ huynh quan tâm đến trẻ cịn ít, khơng dành thời gian
trị chuyện để tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của trẻ để giáo dục trẻ mà chỉ biết
chiều theo mọi đòi hỏi của trẻ, trẻ được đáp ứng quá đầy đủ về nhu cầu trẻ cần.

Ví dụ: trẻ chỉ cần địi mua đồ dùng nào đó là được đáp ứng ngay mà khơng biết
điều đó có phù hợp với hồn cảnh kinh tế của bố mẹ hay khơng, khi được món
đồ chơi đó trẻ cũng không biết cảm ơn bố mẹ….Đây cũng là một trong những
nguyên nhân làm cho trẻ thiếu kỹ năng sống.
Qua khảo sát từ phụ huynh cho thấy, có một số ít trẻ khi ở lớp thì thực
hiện các kỹ năng sống tốt do trẻ rất nghe lời cô giáo nhưng khi về nhà được bố
mẹ và người thân chiều chuộng thì trẻ lại không thực hiện một số kỹ năng sống
trẻ có mà ln phụ thuộc vào người khác( Ví dụ: trẻ khơng kiềm chế cảm xúc
mà có thể lăn ra và khóc bất cứ lúc nào nếu người thân khơng đáp ứng nhu cầu
của trẻ…)
Dựa vào những thuận lợi và khó khăn trên tơi đã đưa ra các tiêu chí khảo
sát đối với 41 trẻ của lớp như sau:

Bảng 1
STT
1
2
3
4
5

NỘI DUNG KHẢO
SÁT
Nhóm kỹ năng nhận
thức bản thân
Nhóm kỹ năng tự tin
Nhóm kỹ năng giao
tiếp và quan hệ xã hội
Nhóm kỹ năng học tập
Nhóm kỹ năng hợp tác

TỐT
SL %
5 12,1

KẾT QUẢ
KHÁ
T.B
SL % SL %
10 24,4 8 19,5

YẾU
SL %
18
44

3
4

7,3
9,7

8
9

19,5
22

10
11

24,4
27

20
17

48,8
41,3

6
3

14,8
7,3

7
5

17
12,1

12
14

29,2
34,1

16
21

39
51,2

2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.

Từ số liệu thống kê trên tôi luôn băn khoăn làm thế nào để nâng cao kết
quả giáo dục kỹ năng sống cho trẻ có. Dựa vào nhiều năm kinh nghiệm, những
kiến thức đã học và tìm tịi qua sách vở, mạng internet tôi đã mạnh dạn đưa ra
một số biện pháp nhằm hình thành kỹ năng sống cho trẻ để những kỹ năng đó
trở thành thuộc tính vững chắc trong nhân cách trẻ sau này.
II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ TÀI.
1 . Tạo môi trường trong và ngoài lớp học thân thiện gần gũi với cuộc
sống.
Với trẻ nhỏ ngồi mơi trường giáo dục gia đình thì mơi trường giáo dục
trên trường mầm non là chiếm đa phần thời gian hàng ngày của trẻ. lớp học như
là ngôi nhà thứ 2 cho trẻ, ở trường ở lớp trẻ được chăm sóc, giáo dục, được yêu
thương chia sẻ mọi cảm xúc buồn vui. Vì vậy mơi trường trong và ngồi lớp rất
quan trọng với trẻ và có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả giáo dục trẻ. Môi trường
trong lớp như các góc hoạt động, đồ dùng học tập… có tác dụng giúp trẻ lĩnh hội
kiến thức và một số kỹ năng. Mơi trường ngồi lớp như góc thiên nhiên, vườn
cây…giúp trẻ phát triển tình cảm xã hội. Khi trẻ đến lớp ấn tượng đầu tiên của
trẻ là lớp học, là các hình ảnh về trường, về lớp. Do đó tơi lựa chọn những hình
ảnh gần gũi, thiết thực với cuộc sống của trẻ như: hình ảnh về dạy kỹ năng tự
phục vụ bản thân, kỹ năng giao tiếp - ứng xử, hợp tác, kỹ năng giải quyết xung
đột, kiềm chế cảm xúc... để trang trí ở góc tun truyền ngồi cửa lớp. Hay trang

trí mơi trường lớp học trong và ngoài lớp bằng các khẩu hiệu, Như: “ Hãy bỏ rác
vào thùng, Luôn yêu thương, giúp đỡ người xung quanh”…. Dán, tuyên truyền
bằng các tranh ảnh minh họa các hành vi đúng, sai, hình ảnh các kỹ năng sống
đơn giản gần gũi như : “ Không đi theo người lạ”, “Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi
đúng lúc”, “ Ngoảnh mặt khi hắt hơi”…Trẻ em là giai đoạn học, tiếp thu, lĩnh
hội những giá trị cuộc sống để phát triến nhân cách, do đó khi trẻ thường xuyên
được tiếp xúc với các hình ảnh đúng giúp trẻ nhận thức đúng và có hành vi ứng
xử phù hợp ngay từ khi còn nhỏ.
Giáo viên phải biết tận dụng và khai thác các phương tiện sẵn có trong
mơi trường xung quanh để dạy trẻ. Việc tổ chức các hoạt động khám phá xã hội
thơng qua hình thức tranh ảnh, các hành vi đúng, các hành vi sai giúp trẻ mở
rộng vốn sống và mạnh dạn, tự tin hơn.
Nhằm tạo môi trường giúp giáo viên và các bậc cha mẹ tăng cường đọc
sách cho con trẻ. Tại lớp, tôi đã trang trí, sắp xếp góc thư viện và văn học, để nơi
dễ hoạt động trang trí màu sắc trang nhã, thiết kế phân chia nhiều ngăn để sách,
truyện nhiều kích cỡ, vừa tầm với của trẻ. Vận động cha mẹ thường xuyên tặng
sách cho góc thư viện của trẻ tại trường, tại lớp và ngay ở gia đình.
2. Xác định rõ những nội dung cần dạy để hình thành nên kỹ năng
sống cơ bản cho trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo lớn.
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
Việc lựa chọn các kỹ năng sống sao cho phù hợp để dạy trẻ là rất cần thiết
vì theo đặc điểm tâm lý và khả năng của trẻ phát triển theo các giai đoạn khac
nhau. Thực tế kết quả của nhiều nghiên cứu đều cho thấy các kỹ năng quan
trọng nhất trẻ phải học vào thời gian đầu của năm học là chính là những kỹ năng
sống như: sự hợp tác, tự kiểm sốt, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu
và giao tiếp. Việc xác định được các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp

giáo viên lựa chọn đúng những nội dung trọng tâm để dạy trẻ .
Đối với trẻ từ 0 - 2 t̉i thì chủ yếu dạy trẻ các kỹ năng phát triển vận
động, phát triển ngôn ngữ như tập đi, tập nói…
Trẻ lớn hơn 3 - 6 t̉i lúc này trẻ ở giai đoạn tuổi mẫu giáo, trẻ có nhu cầu
về giao tiếp với người xung quanh, thích chơi với bạn, thích tìm hiểu, tị mị,
thích tự làm, hay bắt chước, lúc này ngôn ngữ của trẻ đã khá phát triển, trẻ đã có
thể nói rõ ràng, mạch lạc đủ câu. Cụ thể trẻ ở lứa tuổi 5 – 6 tuổi giai đoạn này
nên lựa chọn các kỹ năng như: Kỹ năng tự tin( Trẻ nhận biết, thể hiện cảm xúc,
suy nghĩ cá nhân với mọi người); kỹ năng hợp tác( Trẻ biết tổ chức các hoạt
động, làm việc theo nhóm, kỹ năng ra quyết định, giải quyết vấn đề); kỹ năng
nhận thức về bản thân( Trẻ biết tự bảo vệ trước những tình huống nguy hiểm,
nhận biết về giá trị bản thân); kỹ năng giao tiếp và quan hệ xã hội( Trẻ biết ứng
xử phù hợp với mọi người xung quanh, biết hợp tác nhận và hoàn thành nhiệm
vụ, trẻ biết giao tiếp lịch sự, lễ phép...); kỹ năng học tập( Trẻ có ý thức, trách
nhiệm, biết thiết lập và thực hiện mục tiêu) và cụ thể các kỹ năng như sau:
a. Hình thành kỹ năng tự tin:
Một trong những kỹ năng đầu tiên mà tôi cần chú tâm là phát triển sự tự
tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá
nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác,trẻ tự tin làm theo ý
tưởng, tự tin bày tỏ cảm xúc của mình với người khác mà không e ngại. Kỹ năng
sống này giúp trẻ nhanh chóng thực hiện được mong muốn của mình đồng thời
có khả năng hịa nhập với cộng đồng.
Từ đặc điểm sự tự tin của trẻ bắt nguồn từ lòng tự tơn, một trẻ khơng có
sự tự tơn thì khơng thể có sự tự tin. Do đó, tơi ln tơn trọng trẻ, cở vũ và khích
lệ những khả năng của trẻ mọi lúc mọi nơi một cách kịp thời.
Ví dụ 1: Trong các tiết học khi trẻ xung phong đứng lên trả lời, nếu trẻ trả
lời đúng tôi sẽ khen ngợi là trẻ rất giỏi, ngược lại nếu trẻ trả lời chưa chính xác
tơi động viên trẻ cố gắng ở những lần sau từ đó giúp trẻ tự tin, mạnh dạn…để
lần sau trẻ muốn trả lời và không e ngại khi đứng trước đám đơng…
Ví dụ 2:Trong giờ thể dục, một số trẻ sợ độ cao nên không dám trèo lên

xuống thang, tôi không ép buộc trẻ phải thực hiện hoạt động đó ngay lập tức mà
sẽ khuyến khích trẻ với lời động viên “ con có thể trèo được…” để trẻ tự tin thể
hiện bản thân mình trước các bạn.Tơi dùng lời động viên trẻ một cách chân
thành và trong mọi việc tơi ln nói “con có thể làm được” để dần củng cố niềm
tin vào bản thân cho trẻ.
Hầu hết trẻ ở độ tuổi này đều cảm thấy tự tin và thể hiện bản thân mình
thơng qua thành tích của trẻ như khi trẻ làm đúng hay hoàn thành một việc nào
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
đó tơi ln nêu gương các thành tích của trẻ trước lớp trẻ rất hào hứng và từ đó
củng cố thêm niềm tin ở trẻ.
Hoặc tơi có thể trị chuyện với trẻ với những câu hỏi như tự tin là gì? Khi
con tự tin con cảm thấy như thế nào? Khi không tự tin con cảm thấy ra sao?
Hoặc sử dụng những câu hỏi gắn với thực tế của trẻ như “ con hãy kể những
việc con muốn tự làm, Con học cách làm này như thế nào? Hãy kể những việc
con tự làm, Khi tự làm con cảm thấy như thế nào?”. Qua hoạt động trị chuyện
đó giúp trẻ hiểu rằng khi trẻ tự tin là khi trẻ mạnh dạn nói , làm, thể hiện cảm
xúc và suy nghĩ của mình với mọi người. Nếu trẻ tự tin ở mình thì kết quả hoạt
động của trẻ sẽ đạt tốt hơn.
Tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm: để trẻ tự làm mọi việc cho bản thân mình
càng nhiều càng tốt( Ví dụ: Cho trẻ tự đi lấy đồ dùng học tập, hoặc dạy trẻ cách
nhờ 1 người bạn khác giúp đỡ mình 1 việc gì đó..)
b. Hình thành kỹ năng hợp tác:
Ca dao tục ngữ Việt Nam có câu “ Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hịn núi cao”
Vì vậy việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mầm non là rất cần thiết. Bởi
trẻ mầm non cịn nhỏ, có nhiều việc khơng thể tự làm được nếu khơng có người

khác giúp đỡ. Khi trẻ được bạn giúp đỡ và khi trẻ giúp đỡ được bạn trẻ sẽ nhanh
chóng hồn thành nhiệm vụ của mình. Qua đó trẻ có niềm vui, có bạn bên cạnh
để chia sẻ công việc, giúp phát triển kỹ năng và tình cảm xã hội của trẻ.
Ở kỹ năng này tơi chủ yếu sử dụng trị chơi để dạy trẻ. Với biện pháp này
không chỉ cung cấp kiến thức cho trẻ một cách tự nhiên mà đồng thời là cơ hội
cho trẻ hợp tác với nhau trong các hoạt động từ đó phát triển tính đồn kết, sự
tương trợ giữa các trẻ trong lớp.
Ở trị chơi học tập đó là trị chơi có luật nên trẻ cần phải có kiến thức và
biết hợp tác với bạn.
Ví dụ: Khi tơi cho trẻ chơi trò chơi gạch chân các chữ cái vừa được học
trong bài thơ. Tôi yêu cầu trẻ chia thành 3 đội, các đội sẽ tìm và ghạch chân các
chữ cái vừa học nếu đội nào ghạch chân đúng và khơng bỏ xót chữ cái nào thì
đội đó giành chiến thắng. và lúc này buộc trẻ phải thảo luận với nhau cùng nhau
hợp tác mới hoàn thành nhiệm vụ.
Ở trò chơi dân gian trẻ cũng lĩnh hội được rất nhiều kiến thức và đặc biệt
là kỹ năng sống trong đó có kỹ năng hợp tác:
Ví dụ: khi cho trẻ chơi trò chơi kéo co, trẻ phải biết dùng sức mạnh của
bản thân và tập thể để kéo cho bên kia ngã về phía mình. Nếu trẻ khơng biết
đồng lịng, hợp tác với nhau thì sẽ bị thua cuộc. Hay khi cho trẻ chơi trò chơi
“Rồng rắn lên mây” các trẻ phải nắm vào với nhau để làm rắn, nếu không nắm
vào với nhau rắn đứt đuôi sẽ bị thầy thuốc bắt và thua cuộc.
Trong các giờ làm quen với văn học tôi kể cho trẻ nghe câu truyện: Câu
chuyện của tay phải và tay trái và giáo dục cho trẻ biết phải biết hợp tác cùng
nhau làm việc thì mới đạt hiệu quả hoặc cho trẻ tập đóng kịch: theo nội dung

2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.

các câu chuyện trong chương trình giáo dục mầm non: Đóng kịch “Nhở củ cải”(
có các cảnh mọi người hợp tác với nhau để nhổ được củ cải)…
Trong các giờ hoạt động góc và đây cũng là lúc mà trẻ có cơ hội nhiều
nhất để rèn luyện và phát triển kỹ năng hợp tác.
Ví dụ: khi cho trẻ chơi ở góc phân vai để chơi được các trẻ trong nhóm
phải thảo luận phân vai ai là người bán? ai là người mua? ai là người nấu
ăn?...Hoặc khi trẻ chơi ở góc xây dựng tất cả trẻ trong nhóm phải cùng nhau hợp
tác để hồn thành cơng trình xây dựng đo đó tất cả trẻ phải cùng nhau thảo luận,
phân cơng cơng việc cho nhau để cùng nhau hồn thành cơng trình. Đó là một
cách hợp tác cùng nhau làm việc.
Không những dạy trẻ qua câu chuyện, bài thơ, bài hát, qua các trị chơi mà
tơi cịn dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi, thông qua các hoạt động. Chẳng hạn, tơi
muốn trẻ cùng tơi hồn thành một việc thì tơi phải hợp tác với trẻ.
Ví dụ: Bây giờ cơ muốn các con cùng chăm sóc góc thiên nhiên của lớp
mình, các con có đồng ý khơng? Vậy bạn nào giúp cô nhổ cỏ? Bạn nào giúp cô
tưới nước?...Hoặc trong giờ chuẩn bị học, chuẩn bị ăn tôi muốn các con kê bàn
ghế giúp, tôi hỏi hôm nay ai sẽ giúp cô kê bàn?...Nhờ sự hợp tác của trẻ mà tơi
sẽ hồn thành cơng việc nhanh chóng hơn và đó cũng là một cách rèn cho trẻ sự
hợp tác, tự lập...
c. Hình thành kỹ năng tự nhận thức bản thân :
Kỹ năng tự nhận thức là trẻ tự nhận diện về bản thân, phát triển quan niệm
tích cực về bản thân. Trẻ nhận thức sự khác nhau giữa các trẻ, nhận thức mỗi cá
nhân có điểm riêng biệt cần được tơn trọng, phát triển những suy nghĩ tích cực
về bản thân trẻ. Kỹ năng tự nhận thức giúp trẻ hiểu đúng mình là ai? Trẻ yêu gì?
Điểm mạnh và sở thích của mình là gì để kết nối chúng vào những lĩnh vực liên
quan và phát huy chúng một cách tối đa. Trẻ nhận ra điểm yếu của mình cũng
giúp trẻ dự đốn được những khó khăn trong q trình hoạt động từ đó tìm ra
cách khắc phục khó khăn đó.
Để giúp trẻ hình thành kỹ năng tự nhận thức tơi đã thường xun trị
chuyện giúp trẻ tìm hiểu về bản thân thông qua 1 số câu hỏi như: Con là ai? Con

thấy mình có những tính tốt đẹp nào? Con thích gì và khơng thích gì? Con có
mong muốn gì? Con sẽ làm gì để đạt được mong muốn đó?con có những điểm
gì khác với bạn?... Tơi ln tơn trọng cá tính của từng cá nhân trẻ trong lớp,
đồng thời có biện pháp giáo dục để hạn chế điểm yếu, phát huy điểm mạnh của
trẻ. Tôi nhận thấy rằng khi tơi tơn trọng tất cả các trẻ thì trẻ trong lớp sẽ noi
gương theo cô, biết tôn trọng các bạn lớp mình. Hoặc tơi ln đặt u cầu cao
cho tất cả các trẻ trong lớp, với sự hướng dẫn của tơi, từng trẻ đã có khả năng
tham gia hầu hết các hoạt động. Trong bất kì hoạt động nào tơi cũng khuyến
khích để kích thích tính tị mị khám phá của trẻ chứ không ép buộc mọi trẻ phải
tham gia. Tơi gợi ý để trẻ thử thách với chính mình. Thay vì cạnh tranh với trẻ
khác, tơi khuyến khích trẻ cạnh tranh với chính mình.
Ví dụ: Cho trẻ thi đua bật xa, ném xa, chạy nhanh 18m trong khoảng thời
gian 5-7 giây...
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
Thành công là một trong những yêu tố quan trọng tác động đến sự phát
triển ý thức bản thân. Trẻ ở lứa tuổi này cần trải qua thành công( theo khả năng
của trẻ) để trẻ có cảm giác tự tin rằng mình làm được những điều tốt. Thực tế, có
một số trẻ sợ thất bại đến nỗi khơng dám thử một hoạt động nào đó, lúc này tơi
sẽ giúp trẻ đạt được thành cơng trong việc đó từng bước một đồng thời khen
ngợi khả năng đó để trẻ thêm tự tin vào mình. Trẻ sẽ tự hào về thành cơng của
mình nếu cơ giáo cho trẻ thấy rằng cơ tự hào về trẻ.
d. Hình thành kỹ năng giao tiếp và quan hệ xã hội:
Trẻ mầm non cần phải học rất nhiều trong những năm đầu đời : học cách
làm chủ ngơn ngữ, học cách nhận biết và đối phó với cảm xúc của mình cũng
như của người khác, học cách tin vào mình và can đảm để khám phá thế giới
rộng lớn xung quanh. Nếu trẻ không đạt được năng lực xã hội tối thiểu vào

khoảng 6 tuổi thì trẻ có thể gặp khó khăn trong suốt cuộc sống sau này
Do vậy phát triển kỹ năng này là một nhiệm vụ phức tạp đối với trẻ. Yêu
cầu trẻ biết ứng xử theo quy tắc xã hội, biết tạo các mối quan hệ cũng như tương
tác với cảm giác thoải mái với những người khác đồng thời biết điều chỉnh hành
vi phù hợp với hoàn cảnh và để làm được tơi dạy trẻ học cách kiểm sốt xung
đột và điều chỉnh hành vi của mình: Tơi làm cầu nối giúp trẻ biểu lộ cảm xúc
của mình và biết lắng nghe ý kiến của người khác. Nếu trẻ bất hòa với bạn khác
tôi thường chỉ cho trẻ thấy trẻ chưa đúng ở điểm nào, điểm nào cần khắc phục
và điểm tốt nào cần phát huy. Cho trẻ thấy những mối bất hòa thường dẫn đến
những cảm xúc tiêu cực như tức giận, sợ hãi, cịn nếu chơi đồn kết với bạn sẽ
tạo nên nhưng tình cảm tốt đẹp và tinh thần thoải mái, vui vẻ…
Ví dụ 1: Trong giờ hoạt động góc có 2 tranh nhau đồ chơi dẫn đến trẻ
đánh nhau, điều đầu tiên cần làm là hỏi hai trẻ lý do vì sao lại như vậy để từng
trẻ có cơ hội thể hiện suy nghĩ bằng lời nói về sự việc đó. Sau đó giải thích cho
trẻ hiểu bạn nào đúng, bạn nào chưa đúng. Giáo dục trẻ lần sau chơi đồn kết
với bạn hơn.
Ví dụ 2: Trong giờ đón trả trẻ tơi trị chuyện với trẻ về cách giao tiếp để tự
bảo vệ mình:
+ Nếu con đi chơi bị lạc thì con phải làm gì?
+ Nếu bị ai bắt nạt con sẽ kêu như thế nào?
+ Khi có khách đến lớp chúng mình phải làm sao?
+ Khi có người lạ rủ đi chúng mình có đi theo khơng? vì sao?...
Tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các hoạt động khác để giúp trẻ phát triển
kỹ năng giao tiếp.Nếu trẻ tương tác với nhau một cách phù hợp, qua đó trẻ sẽ
học được các quy tắc ứng xử trong xã hội. Vì vậy, tơi thường xun tở chức các
hoạt động tập thể cho trẻ trong lớp như tổ chức sinh nhật, biểu diễn văn nghệ
tổng hợp cuối tháng, hoạt động góc…để các trẻ được làm việc theo nhóm với
nhau. Trong q trình hoạt động ln khuyến khích trẻ giao tiếp thỏa thuận với
bạn cùng chơi,biểu lộ mong muốn một cách thích hợp, biết giúp đỡ bạn trong
khi chơi.

e. Hình thành kỹ năng học tập:
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
Mặc dù những kiến thức mà trẻ học ở trường mầm non chỉ là sơ đẳng
nhưng có vai trị rất quan trọng, là nền tảng vững chắc cho việc học văn hóa ở
trường phở thơng sau này. Với trẻ ở lớp tôi, trong mỗi hoạt động tôi đều xác
định cụ thể mục tiêu, hướng dẫn cụ thể nội dung, gợi ý cách thực hiện và cho trẻ
trao đổi cách thực hiện với các bạn để trẻ tìm ra cách thực hiện của riêng mình,
đồng thời tơi cũng khuyến khích và tuyên dương kịp thời sự sáng tạo của trẻ,
giúp đỡ những trẻ thực hiện kém, động viên trẻ cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ
được giao với tâm trạng thoải mái và hứng thú nhất.
Ví dụ: Trong hoạt động tạo hình vẽ ngơi nhà (theo đề tài ). Tơi cho trẻ
quan sát và nhận xét 1 số tranh vẽ ngôi nhà đã chuẩn bị trước để gợi ý cách vẽ
cho trẻ. Trong q trình trẻ thực hiện tơi bao quát để kịp thời tuyên dương những
trẻ có sáng tạo như biết vẽ thêm các chi tiết trang trí cho bức tranh, đồng thời
giúp đỡ những trẻ chưa biết cách thực hiện hồn thành sản phẩm của mình. Kết
quả là đa số trẻ lớp tơi đã có ý thức trách nhiệm, có kỹ năng thiết lập và thực
hiện mục tiêu trong tất cả các hoạt động, nhất là trong các hoạt động học có chủ
đích.
3. Giáo dục trẻ kỹ năng sống thông qua các tiết học, hoạt động vui
chơi và giáo dục ở mọi lúc mọi nơi.
Trong tất cả các tiết học trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm
non mọi giáo viên đều có thể lồng ghép kỹ năng sống cho trẻ.
Ví dụ:
+ Giờ học phát triển thể chất: Dạy trẻ các kỹ năng vận động như: đi đúng
tư thế, các kỹ năng vận động như cầm, nắm, ném, bật, giữ thăng bằng, đây đều
là các kỹ năng quan trong trong cuộc sống, ngồi ra giáo viên cịn giáo dục trẻ

biết thường xuyên luyện tập giúp cơ thể khỏe mạnh, giáo dục trẻ biết nhường
nhịn, không chen lấn, xô đẩy, biết chờ đến lượt, thực hiện nghiêm túc trong giờ
học…
+ Giờ học khám phá khoa học: Tôi dạy trẻ kỹ năng giao tiếp như: cho trẻ
giới thiệu về bản thân, cho trẻ kể về sở thích, món ăn u thích… hay trẻ có thể
giới thiệu những thành viên trong gia đình, cơng việc của bố mẹ, những việc mà
trẻ làm giúp bố mẹ khi ở nhà…
Thông qua việc trẻ giới thiệu bản thân gia đình giúp hình thành ở trẻ kỹ
năng giao tiếp cởi mở, lắng nghe bạn nói và chờ đến lượt mình nói. Biết nói rõ
ràng, mạch lạc, mạnh dạn, tự tin trước đám đông.
+ Giờ học âm nhạc : Ví dụ: Dạy bài hát “Nhà của tơi”
Giáo dục trẻ biết u q ngơi nhà của mình, biết giúp đỡ bố mẹ, ơng bà
qt dọn nhà cửa sạch sẽ, sắp xếp các đồ dùng trong gia đình ngăn nắp, gọn
gàng.
+ Giờ học làm quen văn học: Qua câu chuyện “ Hai anh em, Cây khế…”
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
Giáo dục trẻ phải ln biết u thương, đồn kết, khơng tham lam và
chăm chỉ cần cù, chịu khó yêu lao động.
+ Giờ học làm quen chữ cái: Dạy trẻ phát âm đúng, nói rõ ràng và biết sắp
xếp đồ dùng học tập gọn gàng, ngăn nắp.
Dạy kỹ năng sống cho trẻ khơng nên gị bó, ép buộc vào những tiết học
chính thức mà nên kết hợp vào các hoạt động vui chơi của trẻ. Vì trong các hoạt
động vui chơi trẻ được thực hành trải nghiệm với nhiều vai chơi khác nhau phản
ánh cuộc sống của người lớn. Qua đó trẻ được giao tiếp với nhau bằng những lời
nói nhỏ nhẹ, ân cần, lễ phép, những lời cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng 2 tay…
luôn được thể hiện. Trong q trình trẻ chơi tơi ln theo dõi để kịp thời uốn nắn

trẻ khi trẻ có những biểu hiện chưa chuẩn mực. Qua đó giúp trẻ hình thành thói
quen và hành vi văn minh trong giao tiếp.
Ví dụ: Khi trẻ chơi ở góc “bác sĩ”:
+ Bác sĩ biết hỏi thăm bệnh nhân ân cần, “ Bác bị làm sao?”, “Bác đau ở
chỗ nào?”…
+ Khi bác sĩ phát thuốc dặn dò bệnh nhân uống thuốc.
+ Bệnh nhân biết nhận thuốc bằng 2 tay và nói lời cảm ơn.
Khơng chỉ ở góc phân vai trẻ mới học được các kỹ năng sống mà ở tất cả
các góc chơi khác thì các kỹ năng của trẻ đều có thể được cũng cố và phát huy.
Ở góc xây dựng, trẻ có kỹ năng hợp tác, làm việc theo nhóm biết chơi
đồn kết, không tranh giành đồ chơi của nhau và biết cùng nhau tạo nên cơng
trình đẹp.
Qua những hoạt động vui chơi này trẻ đần dần được hình thành kỹ năng
giao tiếp, ứng xử, chào hỏi mạnh dạn hơn với mọi người.
Việc tổ chức các hoạt động cho trẻ luyện tập các kỹ năng thường xun
đóng vai trị chủ đạo trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Ở lứa tuổi mẫu
giáo, khả năng tập chung chú ý và ghi nhớ của trẻ chưa cao. Trẻ nhanh nhớ
nhưng cũng nhanh quên. Nếu các kỹ năng chúng ta dạy trẻ không được củng cố
bằng cách lặp đi lặp lại thường xuyên thì chúng sẽ dần mất đi. Vì vậy việc giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi giúp trẻ được luyện tập lại các kỹ
năng, giúp trẻ nhớ và ghi nhớ các kỹ năng. Các kỹ năng đó sẽ thành kỹ xảo, phát
triển bền vững và không bị lãng qn từ đó hình thành nhân cách, ý thức của trẻ,
như một thói quen thường ngày.
Ví dụ1:
Trong các giờ hoạt động đi chơi, đi dạo cơ có thể đặt ra các câu hỏi tình
huống như nếu đi ra ngồi chơi chúng mình phải đi cùng ai? Nếu bị lạc chúng
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ

mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
mình sẽ làm gì? Chúng mình có đi theo người lạ khơng? Từ đó giáo dục trẻ kỹ
năng tự bảo vệ và giải quyết các tình huống nguy hiểm có thể xảy ra.
Ví dụ 2:
Trong các giờ hoạt động ngồi trời cơ có thể cho trẻ đi thăm quan vườn
rau, vườn hoa của trường, giáo dục trẻ biết bảo vệ mơi trường, cơ có thể giáo
dục trẻ khơng giẫm lên hoa, không bẻ cành, ngắt lá để bảo vệ cây cối và môi
trường, giáo dục trẻ ý thức và hành động đúng, ln đồn kết, vui chơi, khơng
tranh giành đồ chơi, khi làm sai với bạn thì phải biết xin lỗi.
Ví dụ 3 :
Qua việc tở chức bữa ăn cho trẻ, tôi cho trẻ làm một số công việc tự phục
vụ qua đó hình thành ở trẻ một số kỹ năng sử dụng đồ dùng ăn, uống đúng cách
và hành vi văn hoá văn minh như: (Cách dùng ca, cốc, bát, thìa; Cách rót nước,
chia thức ăn; Tham ra chuẩn bị bữa ăn: tự kê ghế, gấp khăn lau, tự chia đĩa, chia
bát…)
Trẻ được tập luyện một số thói quen hành vi văn minh trong ăn uống ( Trẻ
biết mời cô, mời bạn, biết vệ sinh cá nhân trước và sau khi ăn, biết giữ vệ sinh
chung và hành vi văn hố như khơng nói chuyện khi ăn, ho hoặc ngáp phải quay
ra ngoài đồng thời lấy tay che miệng, biết nhặt cơm rơi bỏ vào đĩa và lau tay…)
Khi tổ chức giấc ngủ cho trẻ, dạy trẻ biết tự mình lấy cất gối đúng nơi quy
định, đi nhẹ, nói khẽ, khơng làm ồn khi bạn đang ngủ.
Ví dụ 4:
Trong giờ hoạt động chiều cơ có thể trị chuyện, rèn các kỹ năng tự mặc
quần áo, đi tất, biết bảo vệ sức khỏe: khi đi nắng phải đội mũ, mặc quần áo
trang phục theo tình hình thời tiết, tránh xa nơi nguy hiểm….rèn trẻ các kỹ năng
chào hỏi, giao tiếp ứng xử với người xung quanh.
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi, đảm bảo tính liên tục để
mỗi kỹ năng, phẩm chất mới được hình thành sẽ trở thành thói quen, thành thuộc
tính vững chắc trong nhân cách trẻ .
4. Giáo dục kỹ năng sống thông qua ngày hội, ngày lễ lớn của trường:

Việc tổ chưc ngày hội, ngày lễ đóng vai trị quan trọng trong việc giáo dục
trẻ mầm non. Thông qua các ngày hội như ngày khai trường, ngày 20/11, Ngày
22/12, ngày Nôel, ngày tết nguyên đán, ngày 8/3 nhà trường chúng tôi thường tở
chức các hoạt động văn nghệ, các trị chơi dân gian…nhằm ôn lại truyền thống
dân tộc, giáo dục trẻ lòng tự hào dân tộc, biết và nhớ ơn những người đã hi sinh
cho lợi ích dân tộc, lợi ích trồng người. Thơng qua đó trẻ có ý thức phấn đấu
trong học tập để sau này trở thành người có ích cho xã hội.
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
5. Phối kết hợp với các bậc phụ huynh cách dạy trẻ kỹ năng sống
trong gia đình.
Các kỹ năng sống được thực hành luyện tập tại lớp không là chưa đủ, nếu
về gia đình trẻ vẫn có thói quen tự do, gia đình bao bọc nng chiều trẻ q mức
sẽ dần mất đi những kỹ năng đã học trên lớp của trẻ vì vậy việc phối kết hợp
giữa gia đình và nhà trường để dạy kỹ năng sống cho trẻ là hết sức quan trọng.
Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ không phải là chuyện một sớm một chiều mà là
cả một quá trình. Các kỹ năng sống phải được giáo dục, rèn luyện đồng nhất thì
mới bền vững và thành kỹ xảo. Bên cạnh đó, mơi trường gia đình rất thích hợp
để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Trẻ được tiếp thu các kỹ năng thông qua gia
đình một cách tự nhiên, nhẹ nhàng mà lại hiệu quả cao. Mặt khác, nuôi dạy con
luôn là mối quan tâm hàng đầu của các bậc phụ huynh nhất là trong thời b̉i
hiện nay, ai cũng muốn con mình đạt thành tích cao trong học tập cũng như
trưởng thành hơn về mặt nhân cách. Tuy nhiên việc làm thế nào để có thể giúp
trẻ phát huy được khả năng tiềm ẩn? Làm thế nào để trẻ có những kỹ năng sống
tốt nhất thì nhiều phụ huynh cịn lúng túng trong vấn đề này. Trên thực tế nhiều
phụ huynh chưa có kiến thức về kỹ năng sống, không biết kỹ năng sống bao
gồm những kỹ năng nào? Cần giáo dục trẻ từ đâu, dạy trẻ những gì? Chính vì

vậy mà phải tuyên truyền đến các bậc phụ huynh để họ hiểu tầm quan trọng của
kỹ năng sống, những kiến thức cần dạy trẻ, phương pháp dạy trẻ như thế nào để
trẻ tiếp thu một cách thoải mái, tự nhiên. Chính vì vậy trong buổi họp phụ huynh
đầu năm tôi đã mạnh dạn trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ mầm non, để phụ huynh nhận thức rõ ý nghĩa vấn đề để
cùng giáo viên giáo dục trẻ.
Ví dụ:
+ Để hình thành kỹ năng tự phục vụ tro trẻ phụ huynh khi ở nhà không
được cưng chiều trẻ quá mức mà nên khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để
cho trẻ tự làm, khuyến khích trẻ phụ giúp những cơng việc đơn giản cùng bố mẹ
như: nhặt rau, quét nhà…
+ Để hình thành sự mạnh dạn, tự tin, kỹ năng giao tiếp của trẻ bố mẹ có
thể khuyến khích trẻ khi về nhà hát, múa, đọc thơ, kể chuyện cho bố mẹ nghe ở
trường con đã được học những gì?
+ Để trẻ biết yêu thương, sống hòa đồng, biết tuân thủ các nội quy thì bố
mẹ phải ln là tấm gương sáng cho trẻ noi theo, luôn đối xử công bằng với trẻ.
Hay trong các giờ đón, trả trẻ tơi ln gặp gỡ, trao đổi với các bậc phụ
huynh về sự tiến bộ hay những hạn chế của trẻ để phụ huynh nắm bắt kịp thời và
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
tiếp tục rèn luyện cho trẻ ở nhà. Những cử chỉ, việc làm tốt của trẻ ở trường và ở
gia đình tơi thường nêu ra và tun dương trẻ trước lớp để các trẻ khác cùng học
tập.
Hoặc thông qua bảng tuyên truyền tôi đều ghi rất cụ thể những kỹ năng
của trẻ đã làm được để phụ huynh nắm bắt và có biện về nhà bồi dưỡng thêm
cho các cháu.
Tóm lại để hình thành kỹ năng sống cho trẻ thì gia đình và nhà trường

phải phối hợp chặt chẽ và thống nhất với nhau về biện pháp cũng như nội dung
để việc hình thành kỹ năng sống cho trẻ đạt kết quả tốt nhất.

PHẦN C:
KẾT LUẬN
I. KẾT QUẢ THỰC HIỆN.
1. Đối với trẻ.
Sau những biện pháp tôi nghiên cứu và thực hiện chất lượng giáo dục về
kỹ năng sống cho trẻ được tăng lên rõ rệt.
+ Trẻ ngoan hơn, lễ phép hơn, trẻ được hình thành những thói quen vệ
sinh văn minh, giao tiếp mạnh dạn với mọi người, biết chào hỏi khi có khách
đến, biết trao nhận bằng 2 tay, biết quan tâm giúp đỡ bạn bè, cô giáo, bố mẹ…
+ Trẻ có thói quen lao động tự phục vụ, được rèn luyện kỹ năng tự lập; kỹ
năng nhận thức; kỹ năng vận động thô, vận động tinh thông qua các hoạt động
hàng ngày trong cuộc sống của trẻ.

2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
+Trẻ đi học đều hơn, đạt tỷ lệ chuyên cần đạt từ 98% trở lên, trẻ chăm
ngoan đạt từ 99% trở lên và ít gặp khó khăn khi ở lớp, trẻ có kỹ năng lao động
tự phục vụ, trực nhật, sắp xếp bàn ăn, tự xếp khay để khăn ăn, tự chuẩn bị khăn
ăn, bát, thìa ….trong các giờ ăn, tự xếp chăn và gối trước và sau khi ngủ ...
+ Đa số trẻ có các kỹ năng học tập tốt, biết cố gắng hồn thành cơng việc
của mình đến cùng, biết kết hợp với nhóm bạn trong các hoạt động hàng ngày.

Kết quả khảo sát sau khi áp dụng các giải pháp đạt được cụ thể như sau:
Bảng 2

STT
1
2
3
4
5

NỘI DUNG KHẢO
SÁT
Nhóm kỹ năng nhận
thức bản thân
Nhóm kỹ năng tự tin
Nhóm kỹ năng giao
tiếp và quan hệ xã hội
Nhóm kỹ năng học tập
Nhóm kỹ năng hợp tác

TỐT
SL %

2/30

KẾT QUẢ
KHÁ
T.B
SL % SL %

YẾU
SL %

Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.

Đối chứng với kết quả khảo sát đầu năm học, tỷ lệ thu được như sau:
Tốt
STT

Nội dung khảo sát

1

Nhóm kỹ năng nhận
thức bản thân
Nhóm kỹ năng tự tin
Nhóm kỹ năng giao
tiếp và quan hệ xã hội
Nhóm kỹ năng học
tập
Nhóm kỹ năng hợp
tác

2
3
4
5

Khá

Trung bình

Yếu

Tăng

Giảm

Tăng

Giảm

Tăng

Giảm

Tăng

Giảm

( %)

( %)

( %)

( %)

( %)

( %)

( %)

( %)

Nhìn vào bảng ta thấy sau khi áp dụng đề tài trẻ đã có bước tiến bộ đáng kể so
với trước.

2. Đối với giáo viên.
Việc áp dụng đề tài bản thân tôi nhận thấy được trau dồi thêm kiến thức
và có thêm những kinh nghiệm trong giáo dục trẻ, được phụ huynh và các bạn
bè đồng nghiệp thương yêu, quý mến.
3. Đối với phụ huynh.
Các bậc phụ huynh đã có những chuyển biến rõ rệt về phong cách, về lời
ăn tiếng nói và đặc biệt là biết quan tâm đến con em mình nhiều hơn, khơng
nng chiều con một cách thái quá.
II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
Qua kết quả thực hiện nêu trên nên tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm
như sau:
Giáo viên phải biết lựa chọn những kỹ năng sống đơn giản, gần gũi, phù
hợp và những kỹ năng sống chỉ thành công thông qua việc rèn luyện.
Giáo viên phải nắm vững phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
mầm non và cần tích cực đởi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
tích cực của trẻ, giúp trẻ hứng thú chủ động khám phá tìm tịi, biết vận dụng các

kiến thức, kỹ năng vào việc giải quyết các tình huống khác nhau.
Kỹ năng sống không phải chỉ dạy ở hoạt động học mà được lồng ghép
linh hoạt vào mọi hoạt động, dạy ở mọi lúc mọi nơi.
Giáo viên phải là một khuôn mẫu để trẻ tiếp cận và học tập.
Giáo viên cần thường xuyên trao đổi với phụ huynh để kịp thời nắm bắt
tình hình của trẻ, trao đởi với phụ huynh về nội dung, biện pháp chăm sóc và
giáo dục trẻ đồng thời bàn bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải.

III. KIẾN NGHỊ SƯ PHẠM.
Bản thân tôi luôn mong muốn phịng giáo dục tở chức nhiều lớp tập huấn
về giáo dục kỹ năng sống, được đi học tập thực tế từ trường bạn để giáo viên
được học hỏi kinh nghiệm giúp có thêm kiến thức, kinh nghiệm trong quá trình
giáo dục trẻ.
Rất mong nhà trường : Tạo điều kiện bổ sung những tài liệu tham khảo,
trang thiết bị và đồ dùng phục vụ trong công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
nhiều hơn nữa.
Giáo viên cần tìm tòi và học tập qua sách vở, báo đài, qua mạng internet
để có thêm kiến thức trong q trình giảng dạy. Đặc biệt giáo viên phải yêu
nghề, mến trẻ, nhiệt tình trong cơng việc.
Giáo viên cần đi sâu nghiên cứu các phương pháp dạy trẻ sao cho phù hợp
với nhận thức của trẻ để việc chăm sóc giáo dục trẻ đạt hiệu quả cao nhất.
Trên đây là đề tài sáng kiến kinh nghiệm “ Một số biện pháp hình thành
kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi” của tôi được ứng dụng thực tế
2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.
vào lớp mẫu giáo lớn A3 trường mầm non Thanh Mỹ – Sơn Tây – Hà Nội. Tuy
kinh nghiệm không nhiều nhưng được đúc rút ra từ thực tế giảng dạy và tôi cũng

mạnh dạn xin phép được đưa ra. Vì năng lực có hạn nên tơi khơng thể tránh khỏi
những sai sót trong khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm của mình. Rất mong
các cấp quản lí và các bạn đồng nghiệp đóng góp, bở xung ý kiến để đề tài sáng
kiến kinh nghiệm của tôi ngày càng được hồn chỉnh hơn.
Tơi xin trân thành cảm ơn!

MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA

2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.

2/30


Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi”.

2/30