khái niệm và cơ sở khoa học của SDTD

Chương I: Cơ sơ ly luân va thưc tên cua đê tai.
. Khai niêm va cơ sơ khoa hoc cua sơ đô tư duy
1.1.1 Khai niêm sơ đô tư duy:
1.1

Sơ đô tư duy la một hình thức ghi chép sử dụng mau sắc va hình ảnh
để mơ rộng va đao sâu cac ý tương, la sự kết hợp giữa từ ngữ, hình ảnh,
đường nét, mau sắc phù hợp, tương thích với cấu trúc, hoạt động va chức
năng cua bộ não giúp kham pha tiềm năng vô tận cua bộ não. Ở giữa sơ đô
la một ý tương hay hình ảnh trung tâm. Ý tương hay hình ảnh trung tâm nay
sẽ được phat triển bằng cac nhanh tượng trưng cho những ý chính va đều
được nối với ý trung tâm. Cac nhanh chính lại được phân thanh những
nhanh nhỏ nhằm nghiên cứu chu đề ơ mức độ sâu hơn. Những nhanh nhỏ
nay lại tiếp tục được phân thanh nhiều nhanh nhỏ, nhằm nghiên cứu chu
đề ơ mức độ sâu hơn nữa… Nhờ sự kết nối giữa cac nhanh, cac ý tương
cũng có sự liên kết dựa trên mối liên hệ cua bản thân chúng, điều nay khiến
sơ đô tư duy có thể bao quat được cac ý tương trên một phạm vi sâu, rộng
ma một bản liệt kê cac ý tương thông thường không thể lam được. Với
phương thức tiến dần từ trung tâm ra xung quanh, sơ đô tư duy khiến tư
duy cũng phải hoạt động tương tự. Từ đó cac ý tương sẽ phat triển va
chẳng bao lâu cac ý tương sang tạo, trí tương tượng sẽ mơ rộng va cac vấn
đề sẽ được nắm bắt một cach nhanh nhất.
VD: Sơ đô tư duy bai “Vât chât năng lương” – môn Khoa hoc lơp 5


1.1.2

Cơ sơ khoa hoc cua sơ đô tư duy

Roger Sperry thuộc đại hoc California đã công bố kết quả nghiên cứu
rằng phần tiến hóa nhất cua bộ não la vỏ não. Những phat hiện ban đầu cua

ông cho thấy hai vỏ ban cầu não có khuynh hướng phân chia thanh hai
nhóm chức năng tư duy chính:
- Ban cầu não phải dường như trội hơn trong cac hoạt động tư duy sau:
nhịp điệu, nhận thức về không gian, gestalt (tính toan thể), tương tượng,
mơ mộng, mau sắc va kích thước.
- Ban cầu não trai dường như trội hơn ơ những kỹ năng tư duy logic,
ngôn ngữ, lời nói, suy luận, số, xâu chuỗi, quan hệ tuần tự, phân tích va liệt
kê. Mặc dù mỗi ban cầu não có sự trội hơn ơ những hoạt động tư duy nhất
định, nhưng về cơ bản cả hai ban cầu đều thuần thục trong moi lĩnh vực,va
cac kỹ năng tư duy ma Roger Sperry đã phat hiện được phân bố khắp vỏ
não. Trong nhiều năm, người ta đã quan niệm sai lầm rằng khả năng cua trí
nhớ la có giới hạn, cũng tương tự như một chiếc đĩa may tính hay một ổ
cứng.Tuy nhiên, một điều đã được lam sang tỏ la trí nhớ cang được luyện
tập, cang có khả năng nhớ tốt hơn. Não bộ cua con người có thể thực hiện
tới 100 tỷ kết nối giữa hang triệu nơron thần kinh. Khó khăn duy nhất cua


chúng ta la lam sao có thể nạp khối lượng thông tin đó vao bộ nhớ bằng
cach đúng nhất. Để hiểu được điều đó chúng ta cần nhận thức la trí nhớ
dựa trên hai nguyên tắc rất đơn giản va sâu sắc: Tương tượng va liên kết.
Đây la hai nền móng cơ sơ cua Sơ đô tư duy, liên quan đến việc kết hợp sử
dụng mau sắc, hình ảnh, những từ đơn va những nhanh liên kết với nhau.
Phương phap ghi chép truyền thống đã khiến chúng ta gạt sang một bên hai
nguyên tắc vô cùng hữu hiệu nay. Tuy nhiên, cùng với việc nhận thức rằng
tương tượng va liên kết chính la động lực dẫn đến thanh công trong bất kỳ
công việc nao, thì vai trò cua những kỹ năng nay cũng không ngừng được
chú trong. Những gợi ý sau đây có thể được kết hợp với Sơ đô tư duy, giúp
cho việc nhớ lại cac thông tin quan trong dễ dang hơn:
a. Hiệu ứng Von Restorff
Vao năm 1933, nha tâm lý hoc Hewig Von Restorff công bố một nghiên

cứu tiết lộ rằng chúng ta có thiên hướng ghi nhớ một thông tin trong một
danh sach nếu nó nổi bật. Chẳng hạn, nếu ta có một danh sach cac số, va ơ
giữa có một chữ cai, nhiều khả năng ta sẽ nhớ chữ cai đó – đơn giản vì nó
khac với tất cả những thông tin còn lại trên danh sach. Hiện tượng nay
được goi la hiệu ứng Von Restorff. Theo cach nay, ta có thể giúp chính mình
ghi nhớ thông tin bằng cach khiến nó trơ nên kỳ quai hoặc lố bịch. Như thế,
nó sẽ nổi bật trong trí nhớ. Ví dụ : hoc thuộc bảy mau cua cầu vông ta có
câu: đời chỉ vui lúc leo cầu thang - ứng với bảy mau cua cầu vông: đỏ, cam,
vang, lục,lam, cham, tím.
b. Ghi nhớ bằng hình ảnh
Một trong những cach dễ nhất để ghi nhớ la thông qua sự hình dung va
hình ảnh. Việc nay kích thích ban cầu não phải, do đó giúp cả bộ não ghi
nhớ. Những bức tranh sặc sỡ dễ nhớ hơn từ ngữ, va ta có thể nhớ được bất
cứ thứ gì bằng cach liên hệ nó với một hình ảnh sống động. Nếu bộ não cua
ta tạo những liên kết cua riêng nó, nó sẽ dễ ghi nhớ hơn vì nó đã trải qua
qua trình sang tạo cua việc liên kết với một vật khac. Nếu ta sử dụng trí não
sang tạo để khiến những liên hệ nay lố bịch, hai hước, kỳ quặc hoặc gây sốc,
thì bộ não cua ta thậm chí còn nhớ những liên hệ nay nhiều hơn.