Giáo án Vật lý 7 bài 20: Chất dẫn điện và chất cách điện Dòng điện trong kim loại

Trường TH&THCS Hương Nguyên

GV: Trần Tiểu Sơn

Giáo án Vật Lý 7

Bài 20

CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN
DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI

I/ MỤC TIÊU:
1- Kiến thức:
- Nhận biết được chất dẫn điện và chất cách điện qua thí nghiệm.
- Kể tên một số vật (hoặc vật liệu) dẫn điện và cách điện thường dùng.
- Nêu được dòng điện trong kim loại là dòng các êlectrôn tự do dịch chuyển có hướng.
2- Kĩ năng:
Thu thập, xử lí thông tin, lắp ráp và làm thí nghiệm.
3- Thái độ:
Tính trung thực, cẩn thận, hợp tác trong học tập.
II/ CHUẨN BỊ:
1- Chuẩn bị của GV:
Đồ dùng dạy học:
Đồ dùng mỗi nhóm: 1 nguồn điện pin, 1 bóng đèn, 2 dây nối, 2 dây có mỏ kẹp, 1 đoạn
thép, 1 đoạn đồng, 1 đoạn nhôm, 1 đoạn ruột bút chì, 1 đoạn nhựa.
Phương án tổ chức lớp học, nhóm học: Thí nghiệm, trực quan, theo nhóm.
2- Chuẩn bị của HS:
Đọc phần I bài 20 và chép thí nghiệm gồm phần 1, 2, 3.
III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1- Ổn định tình hình lớp: (1’)
Điểm danh học sinh trong lớp.

Chuẩn bị trả bài kiểm tra 15 phút.
2- Trả bài kiểm tra 15 phút: (3’)
Lớp
7A1
7A2
7A3
7A4

TSHS

G

K

TB

Y

Kém

TB


Trường TH&THCS Hương Nguyên

GV: Trần Tiểu Sơn

Giáo án Vật Lý 7

Nhậnxét:

……………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………
……..
………………………………………………………………………………………………
……..
Rút kinh nghiệm:
………………………………………………………………………………………………
………
………………………………………………………………………………………………
……..
3- Giảng bài mới: (1’)
Giới thiệu bài:
Dòng điện ở gia đình nếu chạy qua cơ thể người sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng. Vì
vậy để đảm bảo an toàn, các dụng cụ và thiết bị điện phải được chế tạo gồm những bộ
phận dẫn điện và bộ phận cách điện. Để biết bộ phận dẫn điện và cách điện là gì?
Tiến trình bài dạy:

TG

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA
HS
17’ Hoạt động 1: Tìm hiểu chất dẫn điện và chất cách điện

NỘI DUNG


Trường TH&THCS Hương Nguyên

GV: Trần Tiểu Sơn

* Để biết bộ phận dẫn điện và
cách điện là gì?
Gv: Các em đọc phần I. Cho biết - Chất dẫn điện là chất
chất dẫn điện là gì? Chất cách cho dòng điện đi qua.
điện là gì?
Chất cách điện là chất
không cho dòng điện đi
qua.
- Trả lời C1: Hãy quan sát hình - C1: Bộ phận dẫn điện:
20.1 và cho biết các bộ phận dẫn dây tóc, dây trục, lõi
điện là gì? Các bộ phận cách điện dây.
là gì?
Bộ phận cách điện: trụ
thuỷ tinh, thuỷ tinh đen,
vỏ dây.

Giáo án Vật Lý 7

I/ Chất dẫn điện và
chất cách điện:
- Chất dẫn điện là
chất cho dòng điện
đi qua.
- Chất cách điện là
chất không cho dòng
điện đi qua.
- C1.

* Để biết cách xác định vật dẫn
Thí nghiệm: (SGK)
điện và vật cách điện như thế
nào? Ta xét thí nghiệm sau.
Gv: Các em đọc thí nghiệm và - Lắp mạch điện như
cho biết làm thí nghiệm như thế hình 20.2.
nào?
Chập hai mỏ kẹp cho
đèn sáng.
Kẹp hai mỏ kẹp vào hai
đầu vật cần xác định,
quan sát bóng đèn và
ghi kết quả.
- H(TB): Khi kẹp vật vào đèn - Đèn sáng là vật dẫn
sáng thì vật đó là vật gì? Khi kẹp điện. Đèn không sáng là
vật vào đèn không sáng thì vật đó vật cách điện.
gọi là vật gì?
- Giáo viện giới thiệu dụng cụ, - Nhóm nhận dụng cụ,
cho các nhóm nhận dụng cụ, làm làm thí nghiệm quan sát
thí nghiệm quan sát và ghi kết và ghi kết quả vào bảng.
quả vào bảng.
- Gọi vài nhóm nêu kết quả: vật - Vật dẫn điện đồng,
dẫn điện là gì, vật cách điện là nhôm...
gì?
Vật cách điện: dây
nhựa...
- C2.
- Trả lời C2: Hãy kể tên ba vật - C2: Ba vật liệu dẫn
liệu thường được dùng để làm vật điện: đồng, nhôm, thép.
dẫn điện và ba vật liệu thường Ba vật liệu cách điện:

được dùng để làm vật cách điện? nhựa, sứ, cao su.
- C3.
- Trả lời C3: Hãy nêu một số - C3: Công tắc điện để
trường hợp chứng tỏ rằng không hở ở giữa là không khí
khí ở điều kiện bình thường là cách điện nên đèn


Trường TH&THCS Hương Nguyên

GV: Trần Tiểu Sơn

12’ Hoạt động 2: Tìm hiểu dòng điện trong kim loại

Giáo án Vật Lý 7


Trường TH&THCS Hương Nguyên

GV: Trần Tiểu Sơn

* Đồng, nhôm, thép ... là kim
loại. Để biết dòng điện trong kim
loại như thế nào?
* Trong kim loại cũng có các
êlectrôn. Để biết các êlectrôn đó
như thế nào?
- Các em đọc phần a và trả lời
C4: Trong nguyên tử hạt nào
mang điện tích dương, hạt nào
mang điện tích âm?

- H(TB): Các em đọc phần b. Cho
biết êlectrôn như thế nào là
êlectrôn tự do?
- Trả lời C5: Hãy nhận biết trong
mô hình hình 20.3.
Kí hiệu nào biểu diễn các
êlectrôn tự do?
Kí hiệu nào biểu diễn phần còn
lại của nguyên tử. Chúng mang
điện tích gì? Vì sao?
* Còn dòng điện trong kim loại là
gì?
- Các em đọc phần 2 và trả lời
C6: Hãy cho biết các êlectrôn tự
do bị cực nào của pin đẩy, bị cực
nào của pin hút.
Hãy vẽ thêm mũi tên cho mỗi
êlectrôn tự do này để chỉ chiều
dịch chuyển có hướng của chúng.
- H(TB): Các em hoàn thành kết
luận được kết luận gì?

Gv: Vậy dòng điện trong kim loại
là gì?

Giáo án Vật Lý 7

II/ Dòng điện trong
kim loại?
1- Êlectrôn tự do

trong kim loại:
- C4: Hạt nhân mang - C4.
điện tích dương, các
êlectrôn mang điện tích
âm.
Trong kim loại các
- Trong kim loại các êlectrôn thoát ra
êlectrôn thoát ra khỏi khỏi nguyên tử
nguyên tử chuyển động chuyển động tự do
tự do gọi là các êlectrôn gọi là các êlectrôn tự
tự do.
do.
- C5: Kí hiệu vòng tròn - C5.
nhỏ có dấu – là biểu
diễn êlectrôn tự do.
Kí hiệu vòng tròn lớn
có dấu + biểu diễn phần
còn lại của nguyên tử.
Chúng mang điện tích
dương, vì mất bớt
êlectrôn.
2- Dòng điện trong
kim loại:
- C6.
- C6: Các êlectrôn tự do
bị cực âm của pin đẩy,
bị cực dương của pin
hút. Đánh dấu mũi tên
cho mỗi êlectrôn tự do
chỉ chiều dịch chuyển

có hướng của chúng.
- Các êlectrôn tự do
trong kim loại dịch
chuyển có hướng tạo
thành dòng điện chạy
qua nó.
- Dòng điện trong
kim loại là dòng các
- Dòng điện trong kim êlectrôn tự do dịch
loại
là dòng các chuyển có hướng.
êlectrôn tự do dịch


Trường TH&THCS Hương Nguyên

6’

3’

GV: Trần Tiểu Sơn

Hoạt động 3: Vận dụng
- Trả lời C7: Vật nào dưới đây là
vật dẫn điện?
A. Than gỗ khô;
B. Một đoạn ruột bút chì;
C. Một đoạn dây nhựa;
D. Thanh thuỷ tinh.
- Trả lời C8: Trong các dụng cụ

và thiết bị điện thường dùng, vật
liệu cách điện được sử dụng
nhiều nhất là:
A. Sứ.
B. Nhựa.
C. Thuỷ tinh.
D. Cao su.
- Trả lời C9: Trong vật nào dưới
đây không có các êlectrôn tự do?
A. Một đoạn dây thép;
B. Một đoạn dây đồng;
C. Một đoạn dây nhựa;
D. Một đoạn dây nhôm.

Giáo án Vật Lý 7

III/ Vận dụng:
- Làm C7: B. Một đoạn - Làm C7: B. Một
đoạn ruột bút chì.
ruột bút chì.

- Làm C8: Vật liệu sử - Làm C8: Vật liệu
dụng nhiều nhất là sử dụng nhiều nhất
là nhựa.
nhựa.

- C9: C. Một đoạn
- C9: C. Một đoạn dây dây nhựa.
nhựa.

Hoạt động 4: Củng cố
- Thế nào là chất dẫn điện, chất - Bài học.
cách điện?
- Thế nào là êlectrôn tự do?
- Bài học.
- Dòng điện trong kim loại là gì? - Bài học.

4- Dặn dò HS chuẩn bị cho tiết học tiếp theo: (2’)
- Về học thuộc bài.
- Làm bài tập: 20.1.2.4 SBT.
- Đọc phần có thể em chưa biết.
- Đọc trước bài 21: Sơ đồ mạch điện – chiều dòng điện.
- Mỗi nhóm đem một cái pin cầm tay như hình 22.2.
IV/ RÚT KINH NGHIỆM – BỔ SUNG:


Trường TH&THCS Hương Nguyên

GV: Trần Tiểu Sơn

Giáo án Vật Lý 7