Kiểm toán khoản mục tiền trong quy trình kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán Nhân Việt (VPA) thực hiện

0

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
KHOA KẾ TOÁN


Ơ

CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP
Đề tài:
KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN TRONG QUY TRèNH
KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CÔNG TY
TNHH KIỂM TOÁN NHÂN VIỆT THỰC HIỆN

Sinh viên thực hiện

: ĐẶNG THỊ DUNG

Mã sinh viên

: CQ480396

Chuyên ngành

: KIỂM TOÁN

Khoá

: 48

Giáo viên hướng dẫn : TS. PHAN TRUNG KIÊN

HÀ NỘI - 2010

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
LỜI MỞ ĐẦU.....................................................................................................1
CHƯƠNG 1:

KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN TRONG QUY

TRÌNH KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY
TNHH KIỂM TOÁN NHÂN VIỆT..................................................................3
1.1 TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM
TOÁN NHÂN VIỆT................................................................................................................3

1.1.1 Tổ chức cuộc kiểm toán tại Công ty TNHH kiểm toán Nhân Việt

............................................................................................................................................3

1.1.2 Tổ chức các phần hành và mối liên hệ giữa các phần hành kiểm
toán trong một cuộc kiểm toán tại Công ty TNHH kiểm toán Nhân Việt
............................................................................................................................................7
1.2. THIẾT KẾ CHƯƠNG TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN
TRONG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC CỦA CÔNG TY TNHH KIỂM
TOÁN NHÂN VIỆT................................................................................................................9

1.2 .1 Kế hoạch kiểm toán trong quy trình kiểm toán BCTC của Công
ty TNHH kiểm toán Nhân Việt......................................................................9
1.2.2 Xây dựng chương trình kiểm toán khoản mục tiền tại VP Audit.......12
1.2.3 Mối liên hệ giữa kiểm toán khoản mục tiền với các chu trình
kiểm toán khác trong quy trình kiểm toán BCTC do Công ty VPA thực
hiện.................................................................................................................................18
1.3 THỰC HIỆN KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN TRONG QUY TRÌNH
KIỂM TOÁN BCTC DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN NHÂN VIỆT THỰC
HIỆN TẠI CÔNG TY KHÁCH HÀNG ABC....................................................................19

1.3.1 Kế hoạch kiểm toán tổng quát và chương trình kiểm toán khoản
mục tiền trong kiểm toán BCTC của Công ty ABC...................................19

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

1.3.2 Thực hiện chương trình kiểm toán trong kiểm toán khoản mục
tiền tại Công ty ABC...................................................................................28
1.3.3 Kết thúc kiểm toán khoản mục tiền....................................................45
CHƯƠNG 2: NHẬN XÉT VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT HOÀN THIỆN
KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN TRONG QUY TRÌNH KIỂM
TOÁN BCTC DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN NHÂN VIỆT
THỰC HIỆN.....................................................................................................48
2.1 NHẬN XÉT VỀ TỔ CHỨC CUỘC KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY VPA...............48
2.2 NHẬN XÉT VỀ THỰC HIỆN KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN TRONG
QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC DO CÔNG TY VPA THỰC HIỆN.......................49
2.3 MỘT SỐ ĐỀ XUẤT NHẰM HOÀN THIỆN VIỆC THỰC HIỆN KIỂM
TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN TRONG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC DO
CÔNG TY VPA THỰC HIỆN...........................................................................................51

2.3.1 Sự cần thiết phải hoàn thiện kiểm toán khoản mục tiền trong
kiểm toán BCTC do Công ty VPA thực hiện.......................................................51
2.3.2 Một số đề xuất nhằm hoàn thiện việc thực hiện kiểm toán khoản
mục tiền trong quy trình kiểm toán BCTC do Công ty VPA thực hiện.........52
2.3.2.1 Đối với việc có mặt của KTV chứng kiến kiểm kê quỹ tiền
mặt............................................................................................................52
2.3.2.2 Đối với việc chọn mẫu kiểm toán của KTV................................53
2.3.2.3 Thực hiện phân tích tỷ suất tài chính trong quá trình thực
hiện kiểm toán khoản mục tiền................................................................54
KẾT LUẬN.......................................................................................................57
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................58

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT

Từ tắt

Từ đầy đủ

1

BCKQKD

Báo cáo kết quả kinh doanh

2

BCTC

Báo cáo tài chính

3

CNTT

Công nghệ thông tin

4

GTLV

Giấy tờ làm việc

5

KTV

Kiểm toán viên

6

KSNB

Kiểm soát nội bộ

7

TGBQLNH

Tỷ giá bình quân liên ngân hàng

8

TGNH

Tiền gửi ngân hàng

9

TNHH

Trách nhiêm hữu hạn

10

TSCĐ

Tài sản cố định

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

Sơ đồ 1.1 : Mối liên hệ giữa các phần hành kiểm toán cơ bản trong một
cuộc kiểm toán của VPA..................................................................8
Bảng 1.1 : Bảng tính mức độ trọng yếu PM.......................................................10
Bảng 1.2 : Chương trình kiểm toán tiền mặt tại VPA.........................................13
Bảng 1.3 : Kế hoạch kiểm toán tổng thể của Công ty VPA đối với Công ty

cổ phần ABC..................................................................................21
Bảng 1.4 : Giấy làm việc của KTV khi xác định mức trọng yếu.......................26
Bảng 1.5 : Tổng hợp kế hoạch kiểm toán tổng thể Công ty ABC......................27
Bảng 1.6 : Đánh giá hệ thống kiểm soát về bộ máy nhân sự..............................29
Bảng 1.7 : Câu hỏi đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ khoản mục tiền...........30
Bảng 1.8 : Chính sách kế toán tại Công ty ABC................................................33
Bảng 1.9 : Phân tích sơ bộ khoản mục tiền tại Công ty ABC............................34
Bảng 1.10 : Trang tổng hợp tiền mặt tại Công ty ABC......................................35
Bảng 1.11 : Kiểm tra chi tiết tiền mặt Công ty ABC.........................................37
Bảng 1.12 : Kiểm tra tính đúng kỳ của tiền mặt tại Công ty ABC.....................38
Bảng 1.13 : Trang kết luận kiểm toán khoản mục tiền mặt................................39
Bảng 1.14 : Tổng hợp TGNH Công ty ABC......................................................40
Bảng 1.15 : Bảng tổng hợp, đối chiếu TNGH tại Công ty ABC........................41
Bảng 1.16 : Kiểm tra chi tiết TGNH tại Công ty ABC.......................................42
Bảng 1.17 : Kiểm tra tính đúng kỳ TGNH của Công ty ABC............................43
Bảng 1.18 : Trang kết luận về TGNH của Công ty ABC...................................44
Bảng 1.19 : Bảng đánh giá lại chênh lệch tỷ giá cuối kỳ...................................45
Bảng 1.20 : Bảng tổng hợp bút toán điều chỉnh đối với Công ty ABC..............46
Bảng 1.21 : Kết luận kiểm toán đối với khoản mục tiền....................................47

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


1

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

LỜI MỞ ĐẦU
Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động kiểm toán trở thành nhu cầu thiết
yếu đối với hoạt động sản xuất kinh doanh và nâng cao chất lượng quản lý
của mọi loại hình doanh nghiệp. Kiểm toán đem lại những thông tin trung
thực, hợp lý, khách quan, có độ tin cậy cao trên báo cáo tài chính. Hoạt động
kiểm toán không chỉ tạo niềm tin cho người quan tâm đến tình hình tài chính
của doanh nghiệp mà còn hướng dẫn nghiệp vụ và củng cố nền nếp hoạt động
tài chính, kế toán nâng cao hiệu quả kinh doanh cho các đơn vị được kiểm
toán.
Tiền là yếu tố có liên quan đến các hoạt động mua bán, thanh toán và các
hoạt động tài chính khác của doanh nghiệp. Khoản mục tiền có ảnh hưởng rất
lớn đến hầu hết các khoản mục trên báo cáo tài chính, đặc biệt là bảng cân đối
kế toán và báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Những nghiệp vụ về tiền phát sinh có
thể phản ánh hiệu quả của một doanh nghiệp trong cân đối thu chi và số dư
trên khoản mục tiền hợp lý hay không.
Nhận thức được tầm quan trọng của khoản mục tiền trong quy trình kiểm
toán, trong thời gian thực tập tại Công ty TNHH kiểm toán Nhân Việt (VPA)
em đã quyết định chọn Đề tài : “ Kiểm toán khoản mục tiền trong quy trình
kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán Nhân Việt (VPA)
thực hiện ” làm Chuyên đề tốt nghiệp đại học cho mình.
Ngoài lời Mở đầu và Kết luận, nội dung của Chuyên đề gồm hai chương :
Chương 1 : Kiểm toán khoản mục tiền trong quy trình kiểm toán báo
cáo tài chính của Công ty VPA
Chương 2 : Nhận xét và một số đề xuất hoàn thiện kiểm toán khoản mục
tiền trong quy trình kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty VPA thực hiện.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng do hạn chế về thời gian cũng như
Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

2

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

hiểu biết nên chuyên đề không tránh khỏi những khiếm khuyết, em rất mong
nhận được sự góp ý của các thầy cô và của các bạn sinh viên quan tâm đến
chuyên đề này để bài viết thêm hoàn thiện. Em xin chân thành cảm ơn Ban
Giám đốc cùng toàn thể các anh chị cán bộ công nhân viên trong Công ty đã
nhiệt tình chỉ bảo giúp đỡ em trong thời gian vừa qua. Đồng thời em xin trân
trọng cảm ơn các thầy cô trong khoa đã tạo điều kiện để em hoàn thành tốt
đợt thực tập, đặc biệt là sự chỉ bảo tận tình của thầy – TS. Phan Trung Kiên
người đã trực tiếp hướng dẫn em thực hiện chuyên đề này.
Em xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội ngày 10 tháng 05 năm 2010
Sinh viên

Đặng Thị Dung

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

3

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

CHƯƠNG 1
KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN TRONG QUY TRÌNH KIỂM
TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH KIỂM
TOÁN NHÂN VIỆT
1.1 TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH
KIỂM TOÁN NHÂN VIỆT

1.1.1 Tổ chức cuộc kiểm toán tại Công ty TNHH kiểm
toán Nhân Việt
Tùy thuộc vào quy mô hoạt động và tiến độ thời gian theo yêu cầu của
khách hàng, các nhóm kiểm toán của Công ty có thể triển khai linh hoạt một
hoặc nhiều nhóm kiểm toán cùng một lúc. Trong trường hợp hoạt động của
doanh nghiệp có tính chất phức tạp thì nhóm trưởng các nhóm kiểm toán có
thể là các Chủ nhiệm kiểm toán dày dạn kinh nghiệm và có thành viên BGĐ
trực tiếp tham gia
Đối vối mỗi nhóm kiểm toán có từ 3 – 5 người, tùy thuộc theo yêu cầu
công việc cụ thể, nhưng mỗi nhóm tối thiểu phái có một KTV chính có đủ năng
lực và kinh nghiệm thực hiện cuộc kiểm toán với chất lượng và hiệu quả cao.
Để đảm bảo tính hiệu quả, tính kinh tế và tính hiệu lực của từng cuộc
kiểm toán cũng như để thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ và có giá trị
làm căn cứ cho kết luận của KTV về tính trung thực và hợp lý của số liệu trên
BCTC, cuộc kiểm toán của Công ty thường được tiến hành theo quy trình bao
gồm ba giai đoạn như sau: lập kế hoạch và thiết kế các phương pháp kiểm
toán, thực hiện kế hoạch kiểm toán, hoàn thành cuộc kiểm toán và công bố
báo cáo kiểm toán.
Thứ nhất : Lập kế hoạch kiểm toán và thiết kế các phương pháp kiểm toán
Để đảm bảo cuộc kiểm toán có hiệu quả, kế hoạch kiểm toán phải được

lập cho mọi cuộc kiểm toán. Có ba lý do chính cho việc lập kế hoạch kiểm
toán một cách đúng đắn là : giúp KTV thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ
và thích hợp, giúp giữ chi phí kiểm toán ở mức hợp lý và để tránh những bất
Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

4

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

đồng với khách hàng.
Trước khi lập kế hoạch kiểm toán Công ty VPA thường quyết
định việc chấp nhận khách hàng mới hoặc tiếp tục với các khách hàng
cũ, nhận diện các lý do kiểm toán của khách hàng và bố trí nhân sự cho
cuộc kiểm toán.
Các thông tin cơ sở như ngành nghề kinh doanh, lĩnh vực kinh doanh,
hoạt động kinh doanh, các bên liên quan là những thông tin hết sức cơ bản
cho việc tiến hành kiểm toán.Những thông tin này được Công ty VPA thu thập
ngay khi bắt đầu lập kế hoạch kiểm toán, đồng thời Công ty VPA còn tiến
hành đánh giá xem có cần thuê chuyên gia bên ngoài cho cuộc kiểm toán này
hay không. Các thông tin này được Công ty kiểm toán VPA thu thập thông
qua việc tìm hiểu điều lệ công ty khách hàng, các quy chế của công ty khách
hàng, các biên bản cuộc họp ban giám đốc, hội đồng quản trị và các hợp đồng
của công ty khách hàng.
Sau khi đã đạt được các thông tin theo các nội dung trên Công ty kiểm
toán VPA tiến hành thực hiện các thủ tục phân tích sơ bộ nhằm hiểu biết về

ngành nghề kinh doanh và công việc kinh doanh của khách hàng, đánh giá
khả năng tiếp tục hoạt động kinh doanh, chỉ ra những sai phạm có thể và để
giảm công việc kiểm tra chi tiết.
Tiếp đến Công ty kiểm toán VPA tiến hành đánh giá rủi ro kiểm toán
và trọng yếu cho toàn bộ BCTC của công ty khách hàng. Rủi ro kiểm toán có
thể chấp nhận được xác định cho cuộc kiểm toán nói chung và thông thường
được áp dụng giống nhau cho các chu kỳ, các khoản mục kiểm toán. Trong
khi đó, rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát được Công ty kiểm toán VPA xác
định cụ thể cho từng chu kỳ, từng khoản mục của BCTC thậm chí cho từng cơ
sở dẫn liệu. Còn mức trọng yếu được thiết lập chung cho toàn bộ BCTC sau
đó phân bổ cho các bộ phận của BCTC nhưng không cần thiết phải xác định
cho từng cơ sở dẫn liệu.
Cuối cùng của công việc này Công ty kiểm toán tiến hành thiết kế
chương trình kiểm toán cho cuộc kiểm toán đang thực hiện. Chương trình

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

5

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

kiểm toán là những dự kiến chi tiết về các công việc kiểm toán cần thực hiện,
thời gian hoàn thành và sự phân công lao động giữa các KTV cũng như dự
kiến về những tư liệu, thông tin liên quan cần sử dụng và thu thập. Chương
trình kiểm toán của hầu hết các cuộc kiểm toán tại Công ty kiểm toán VPA

được thiết kế thành ba phần : trắc nghiệm công việc, trắc nghiệm phân tích và
trắc nghiệm trực tiếp các số dư. Việc thiết kế các loại hình trắc nghiệm kiểm
toán trên đều được Công ty kiểm toán VPA chia thành bốn nội dung : xác định
thủ tục kiểm toán, quy mô mẫu chọn, khoản mục được chọn và thời gian thực
hiện. Tùy thuộc vào quy mô của từng cuộc kiểm toán mà Công ty kiểm toán
VPA thiết kế chương trình kiểm toán phù hợp hơn.
Thứ hai : Thực hiện kiểm toán
Là quá trình sử dụng các phương pháp kỹ thuật kiểm toán thích ứng
với đối tượng kiểm toán cụ thể để thu thập bằng chứng kiểm toán. Đó là quá
trình triển khai một cách chủ động và tích cực các kế hoạch, chương trình
kiểm toán. Công ty kiểm toán VPA thực hiện công việc này qua các bước
công việc :
+ Thực hiện thủ tục kiểm soát : Các phương pháp cụ thể được áp dụng :
điều tra, phỏng vấn, thực hiện lại, kiểm tra từ đầu đến cuối, kiểm tra ngược lại
+ Thực hiện thủ tục phân tích : Thông thường thủ tục phân tích phải trải
qua những giai đoạn chủ yếu sau : Phân tích một mô hình, xem xét tính độc
lập và tin cậy của dữ liệu tài chính và nghiệp vụ, ước tính giá trị và so sánh
với giá trị ghi sổ, phân tích nguyên nhân chênh lệch, xem xét những phát hiện
qua kiểm toán.
+ Thực hiện các thủ tục kiểm tra chi tiết : Là việc áp dụng các biện
pháp kĩ thuật cụ thể của trắc nghiệm tin cậy thuộc trắc nghiệm công việc
và trắc nghiệm trực tiếp các số dư để kiểm toán từng khoản mục hoặc
nghiệp vụ tạo nên số dư khoản mục hay loại nghiệp vụ. Gồm bốn bước cơ
bản : Lập kế hoạch kiểm tra chi tiết, lựa chọn các khoản mục để kiểm tra
chi tiết, lựa chọn khoản mục chính, thực hiện các biện pháp kĩ thuật kiểm
tra chi tiết trên các khoản mục đã chọn, đánh giá kết quả kiểm tra chi tiết,

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

6

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

xử lý chênh lệch kiểm toán.

Thứ ba : Hoàn thành cuộc kiểm toán và công bố báo cáo kiểm toán
Đây là công việc cuối cùng của một cuộc kiểm toán và nó giữ vai trò
hết sức quan trọng quyết định đến chất lượng cuộc kiểm toán. Trong giai đoạn
này, trưởng nhóm kiểm toán kiểm tra GTLV của các thành viên còn lại trong
đoàn kiểm toán , sau đó tổng hợp các kết quả kiểm toán của tất cả các phần
hành để đưa ra ý kiến về BCTC của khách hàng trên báo cáo kiểm toán đồng
thời phát hành thư quản lý ( nếu có ).
Trong giai đoạn kết thúc kiểm toán, KTV phụ trách phần hành phải
tiến hành các công việc sau :
+ Xem xét lại các khoản nợ ngoài ý muốn
+ Soát xét các sự kiện tiếp sau ngày lập BCTC của khách hàng
+ Thu thập thư giải trình của giám đốc
+ Đánh giá tính liên tục hoạt động của khách hàng
+ Lập bảng tổng hợp kết quả kiểm toán
+ Soát xét và hoàn thiện GTLV
+ Đưa ra các bút toán điều chỉnh ( nếu có )
Sau khi thực hiện kiểm toán xong đối với khoản mục tiền, KTV đưa
GTLV cho trưởng nhóm kiểm toán thực hiện kiểm tra, soát xét để tiến hành
tổng hợp.
Trong hầu hết các cuộc kiểm toán Công ty VPA còn tiến hành kiểm soát

chất lượng của mỗi cuộc kiểm toán. Kiểm soát chất lượng là một khâu hết sức
quan trọng trong mỗi cuộc kiểm toán đối với môt công ty kiểm toán cũng như
đối với VPA. Kiểm soát chất lượng ảnh hưởng tới uy tín của Công ty đối với
khách hàng cũng như ảnh hưởng tới sự tồn tại và phát triển của Công ty. Do đó,
Công ty luôn lấy tôn chỉ kiểm soát tốt chất lượng kiểm soát làm cơ sở cho sự
phát triển của mình, đặc biệt là trong giai đoạn như hiện nay khi mà lĩnh vực

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

7

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

kiểm toán đang ngày càng phát triển mạnh. Công ty thực hiện kiểm soát chất
lượng trên hai hướng đó là : kiểm soát chất lượng chung và kiểm soát chất
lượng từng cuộc kiểm toán.
Ngoài ra đối với mỗi cuộc kiểm toán cụ thể sẽ được Công ty thực hiện
kiểm soát chất lượng chặt chẽ trước khi công bố báo cáo kiểm toán đối với
khách hàng. Thông thường mỗi một cuộc kiểm toán mà Công ty thực hiện sẽ
được kiểm soát theo ba cấp :
+ Cấp 1 : Do KTV soát xét lại các công việc mà trợ lý kiểm toán đã
thực hiện và kết quả thu được, các công việc mà KTV thực hiện theo một
chuỗi logic
+ Cấp 2 : Do Chủ nhiệm kiểm toán soát xét : Chủ nhiệm kiểm toán giúp
Giám đốc Công ty quản lý, điều hành công tác chuyên môn theo lĩnh vực

được phân công, chịu trách nhiệm trước Giám đốc và trước pháp luật về
nhiệm vụ được phân công do đó sau khi KTV soát xét cuộc kiểm toán xong
thì sẽ báo cáo lên Chủ nhiệm kiểm toán để Chủ nhiệm kiểm toán soát xét và
chịu trách nhiệm thực hiện để báo cáo lên Ban giám đốc.
+ Cấp 3 : Sau khi Chủ nhiệm kiểm toán đã soát xét chất lượng của cuộc
kiểm toán và báo cáo với Giám đốc về kết quả soát xét ( Chủ nhiệm kiểm toán
chịu trách nhiệm với kết quả soát xét trong khả năng và quyền hạn của mình ).
Ban giám đốc sẽ thực hiện soát xét bước cuối cùng trong công tác kiểm soát
chất lượng kiểm toán .
1.1.2 Tổ chức các phần hành và mối liên hệ giữa các phần hành kiểm
toán trong một cuộc kiểm toán tại Công ty TNHH kiểm toán Nhân Việt
Quá trình kinh doanh của công ty khách hàng thường diễn ra với quy
mô các nghiệp vụ kinh tế lớn và liên tục, giữa các chu trình kế tiếp nhau cũng
luôn kết nối với nhau bằng những nghiệp vụ cụ thể. Vì vậy, để tiện phân chia
công việc cho các KTV của Công ty trong một cuộc kiểm toán, Công ty đã
căn cứ vào vào mối liên hệ chặt chẽ lẫn nhau giữa các khoản mục, các quá
trình cấu thành các yếu tố trong một chu trình chung của hoạt động tài chính
mà phân chia thành các phần hành cụ thể. Các phần hành cơ bản trong một

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


8

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

cuộc kiểm toán của Công ty bao gồm :
+ Kiểm toán chu trình bán hàng và thu tiền ( tiêu thụ )
+ Kiểm toán tiền mặt ( tại két, tại ngân hàng hoặc đang chuyển )
+ Kiểm toán chu trình mua hàng và trả tiền ( cung ứng và thanh toán )
+ Kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên
+ Kiểm toán hàng tồn kho
+ Kiểm toán TSCĐ và đầu tư dài hạn
+ Kiểm toán tiếp nhận và hoàn trả vốn
Mối liên hệ giữa các phần hành kiểm toán trong một cuộc kiểm toán tại
Công ty VPA được thể hiện qua sơ đồ sau :
Sơ đồ 1.1 : Mối liên hệ giữa các phần hành kiểm toán cơ bản trong
một cuộc kiểm toán của VPA

Tiền

Bán hàng –
Thu tiền

Huy động –
hoàn trả

Mua hàng –
trả tiền

Tiền lương
nhân viên

Hàng tồn kho

Qua sơ đồ mối liên hệ giữa các phần hành kiểm toán cơ bản trong một

cuộc kiểm toán tại Công ty kiểm toán VPA ta thấy : Tiền là một loại tài sản
lưu động của doanh nghiệp được trình bày đầu tiên trên bảng cân đối kế toán.
Khoản mục tiền thường đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân tích về
khả năng thanh toán nhanh của Công ty khách hàng. Với đặc điểm của tiền là

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

9

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

rất dễ xảy ra sai phạm, các nghiệp vụ về tiền thường phát sinh nhiều và tiền
có liên quan đến hầu hết các nghiệp vụ phát sinh trong doanh nghiệp do đó tại
Công ty kiểm toán VPA phần hành tiền được xây dựng rất chi tiết và được các
KTV đặc biệt chú trọng trong mọi cuộc kiểm toán. Phần hành kiểm toán tiền
tại Công ty kiểm toán VPA được xây dựng trên cơ sở mối liên hệ mật thiết của
khoản mục tiền với các phần hành còn lại trong mỗi cuộc kiểm toán , giúp cho
các KTV trong quá trình kiểm toán giảm bớt được phần việc trùng lặp giữa
các phần hành với nhau.
1.2. THIẾT KẾ CHƯƠNG TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN
TRONG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC CỦA CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN
NHÂN VIỆT

1.2 .1 Kế hoạch kiểm toán trong quy trình kiểm toán BCTC của
Công ty TNHH kiểm toán Nhân Việt

Theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 300 “ kế hoạch kiểm toán” là
những định hướng cơ bản cho một cuộc kiểm toán dựa trên hiểu biết của KTV
về tình hình hoạt động kinh doanh của khách hàng và trọng tâm cuộc kiểm toán.
Sau khi chấp nhận kiểm toán và ký kết hợp đồng, đồng thời lựa chọn
nhóm kiểm toán thích hợp, các KTV tiến hành lập kế hoạch tổng quát và thiết
kế chương trình kiểm toán chi tiết dựa trên chương trình kiểm toán chung đã
được xây dựng. Bước công việc này yêu cầu KTV phải có kinh nghiệm,
chuyên môn, đã trực tiếp tham gia cuộc kiểm toán trong lĩnh vực kinh doanh
tương ứng. Trong giai đoạn lập kế hoạch, Công ty thu thập những thông tin về
chiến lược kinh doanh, môi trường hoạt động kinh doanh, môi trường kiểm
soát nội bộ, quy trình nghiệp vụ, chính sách chế độ của Nhà nước có liên quan
đến hoạt động của đơn vị để có thể lập nên một kế hoạch kiểm toán đầy đủ và
hiệu quả nhất.
Trên cơ sở các thông tin, tài liệu đã thu thập được Công ty sẽ tiến hành
lập kế hoạch kiểm toán chi tiết cho từng khoản mục như sau:
Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

10

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

- Thực hiện thủ tục phân tích : Công ty thực hiện thủ tục phân tích trên
hai phương diện :
+ Phân tích ngang : Công ty sử dụng các chỉ tiêu :
. So sánh số liệu kì này với số liệu kì trước hoặc giữa các kì với nhau

. So sánh số liệu thực tế với số liệu dự toán hoặc số liệu ước tính của KTV
. So sánh dữ kiện của công ty khách hàng với dữ liệu của ngành
+ Phân tích dọc : Là việc phân tích dựa trên cơ sở so sánh các tỷ lệ
tương quan của các chỉ tiêu và các khoản mục khác nhau trên BCTC. Các tỷ
suất tài chính thường dùng có thể là tỷ suất về khả năng thanh toán, các tỷ
suất về khả năng sinh lời.
- Đánh giá tính trọng yếu và rủi ro :
+ Đánh giá tính trọng yếu : Trong giai đoạn lập kế hoạch, KTV sẽ đánh
giá mức độ trọng yếu để ước tính mức sai sót của BCTC có thể chấp nhận
được, xác định phạm vi của cuộc kiểm toán và đánh giá ảnh hưởng của các
sai sót lên BCTC để từ đó xác định bản chất, thời gian và phạm vi các khảo
sát kiểm toán.
Bảng 1.1 : Bảng tính mức độ trọng yếu PM
Khoản mục

Tỷ lệ %
Thấp nhất

Cao nhất

4

8

Doanh thu

0,4

0,8

TSLĐ và ĐTNH

1,5

2

Nợ ngắn hạn

1,5

2

Tổng tài sản

0,8

1

Lợi nhuận trước thuế

( Nguồn : Công ty TNHH kiểm toán Nhân Việt )
+ Đánh giá rủi ro : Trên cơ sở mức trọng yếu được xác định cho toàn bộ
BCTC và phân bổ cho từng khoản mục, KTV cần đánh giá khả năng xảy ra

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

11

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

sai sót trọng yếu ở mức độ toàn bộ BCTC cũng như đối với từng khoản mục
để phục vụ cho việc thiết kế các thủ tục kiểm toán và xây dựng chương trình
cho từng khoản mục.
- Nghiên cứu hệ thống KSNB của khách hàng và đánh giá rủi ro kiểm
soát được Công ty thực hiện theo bốn bước :
+ Thu thập hiểu biết về hệ thống KSNB và mô tả chi tiết hệ thống
KSNB trên giấy tờ làm việc
+ Đánh giá ban đầu về rủi ro kiểm soát để lập kế hoạch cho các khoản
mục trên BCTC
+ Thực hiện thử nghiệm kiểm soát
+ Lập bảng đánh giá hệ thống KSNB
Tiếp đến Công ty tiến hành thực hiện các thủ tục nhằm tìm hiểu và đánh
giá quá trình xử lý dữ liệu kế toán, phân loại mức độ ứng dụng công nghệ
thông tin trong quá trình quản lý và xử lý dữ liệu, tìm hiểu và đánh giá quy
trình và các thủ tục thực hiện các chu trình kinh doanh quan trọng của khách
hàng. Các chu trình thường được Công ty quan tâm : Hàng tồn kho, doanh
thu, chi phí hoạt động kinh doanh, TSCĐ, quản lý nhân sự, tiền lương, vốn,
các quỹ.
Sau khi tìm hiểu, phân tích, đánh giá các vấn đề nêu trên, KTV tiến
hành lập kế hoạch kiểm toán theo từng tài khoản. Việc lập kế hoạch theo từng
tài khoản trước hết được thực hiện đối với các rủi ro cụ thể có thể xác định
được. Tại Công ty, đây là các thủ tục kiểm toán đặc thù do KTV có kinh
nghiệm lập ra trong từng trường hợp cụ thể.
Bước cuối cùng trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán là các thủ tục
kiểm toán đối với tài khoản cho các phần không thuộc phần có rủi ro cụ thể

xác định được kể trên. Đối với phần không có rủi ro cụ thể xác định được này,
các thủ tục kiểm toán sẽ được xây dựng dựa trên giả định rằng đối với bất kì
một khoản mục hay thông tin nào trình bày trên BCTC cũng chỉ có thể xảy ra
trong các sai sót tiềm tàng . Trong bước này, KTV được yêu cầu phải lựa chọn
giữa các thủ tục kiểm toán có cùng kết quả để chọn ra các thủ tục đơn giản,
Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

12

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

hiệu quả và có mức độ đảm bảo cao nhất. Phương pháp tiếp cận kiểm toán
của Công ty nêu ra hai phương pháp kiểm tra chi tiết đó là phương pháp phân
tích và phương pháp kiểm tra chi tiết. Trong đó, phương pháp phân tích
thường được khuyến khích áp dụng cho các tài khoản, khoản mục trình bày
trên BCKQKD.
Kết quả cuối cùng của giai đoạn lập kế hoạch là chương trình kiểm
toán. Chương trình kiểm toán là những dự kiến chi tiết về các công việc kiểm
toán cần thực hiện, thời gian hoàn thành và sự phân công lao động giữa các
KTV cũng như dự kiến về những tư liệu, thông tin liên quan cần sử dụng và
thu thập chương trình kiểm toán được lập cho từng tài khoản tương ứng với
kế hoạch kiểm toán theo tài khoản nói trên. Chương trình kiểm toán được
trình bày một cách khoa học, chặt chẽ, logic và dễ hiểu với các thông tin và
yêu cầu cụ thể được gắn kết với nhau.
1.2.2 Xây dựng chương trình kiểm toán khoản mục tiền tại VPA

Công ty TNHH kiểm toán Nhân Việt thực hiện kiểm toán khoản mục
tiền theo quy trình kiểm toán chung của Công ty. Công ty cung cấp dịch vụ
kiểm toán cho khách hàng dựa trên cơ sở hợp đồng kiểm toán được kí kết bởi
Công ty và khách hàng. Quy trình kiểm toán tiền được thực hiện như sau:
Trong quá trình tìm hiểu về khách hàng, KTV phải tìm hiểu và đánh
giá về hệ thống KSNB của khách hàng, đặc biệt là hệ thống kế toán của
Công ty khách hàng. Cụ thể KTV phỏng vấn nhân sự chịu trách nhiệm
quản lý hoặc ban hành các quy định của khách hàng nhằm trợ giúp cho
việc xác định mức độ trọng yếu khi kiểm toán BCTC của khách hàng. Các
câu hỏi mà KTV đưa ra không những cung cấp những hiểu biết về hệ
thống KSNB của khách hàng mà còn giúp KTV trong việc lập kế hoạch
kiểm toán và xác định các thủ tục kiểm toán.
Sau khi thực hiện các phỏng vấn kiểm tra hệ thống KSNB, KTV đưa ra
các ý kiến đánh giá và khoanh vùng rủi ro và đưa ra các chỉ dẫn cho việc lập
kế hoạch kiểm toán đối với khoản mục tiền.
Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

13

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

Lập kế hoạch kiểm toán cụ thể đối với khoản mục tiền giúp cho KTV
xác định tính chất, lịch trình, phạm vi công việc cần thực hiện trong quá trình
kiểm toán khoản mục tiền của khách hàng nhằm thu thập các bằng chứng
kiểm toán đầy đủ và tin cậy để đưa ra kết luận chính xác về khoản mục tiền.

Kế hoạch kiểm toán cụ thể được lập trên cơ sở Chuẩn mực kiểm toán
quốc tế và Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 300. Trong việc lập kế hoạch
kiểm toán gồm có :
+ Lập kế hoạch kiểm toán tổng thể
+ Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết
+ Thiết kế chương trình kiểm toán
Cụ thể chương trình kiểm toán tiền mặt của VPA được thiết kế như sau:
Bảng 1.2 : Chương trình kiểm toán tiền mặt tại VPA
CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN NHÂN VIỆT
Tên Khách hàng:…………….

Tham chiếu :……………..

Niên độ kế toán : ……………

Người thực hiện:…………

MỤC TIÊU :
- Ngân quỹ là có thực và đủ đáp ứng cho nhu cầu tiền của doanh nghiệp
- Thu chi tiền đúng chế độ kế toán, đúng niên độ kế toán
- Các số dư tiền mặt, TGNH, tiền đang chuyển là đúng đắn và được trình bày phù hợp trên
BCTC

Thủ tục kiểm toán

Tham
chiếu

Người
thực

hiện

Ngày
thực
hiện

A. Thủ tục phân tích và đối chiếu số liệu tổng hợp

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

14

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

1. Thu thập các quy định, các chính sách nội bộ đối với khoản
mục. Đánh giá mức độ hợp lý và phù hợp của chính sách này
2. Thu thập các thông tin về chính sách kế toán áp dụng. Đánh
giá mức độ hợp lý và phù hợp của chính sách này
3. Lập trang tổng hợp đối ứng tài khoản tiền đối chiếu số liệu
với BCTC, sổ quỹ, biên bản kiểm kê quỹ, giấy báo số dư
TGNH kiểm tra tổng thể, phát hiện và giải thích các bút toán
bất thường. Trường hợp có số dư âm hay số dư lớn bất thường
, xác định nguyên nhân và thu thập các bằng chứng chứng
minh
4. Xác định các nghiệp vụ chủ yếu của khoản mục

5. Kiểm tra việc trình bày các tài khoản tiền trên BCĐKT
6. Phân tích sự biến động của khoản mục
6.1 So sánh tỷ trọng thanh toán bằng tiền mặt / Tổng số tiền
đã chi giữa năm kiểm toán và năm trước, so với kế hoạch
ngân quỹ ( nếu có) và lý giải những thay đổi bất thường
6.2 Phân tích sự biến động của khoản mục theo tháng
7. Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát để đánh giá các chính
sách kế toán, thủ tục kiểm soát được áp dụng tại doanh nghiệp
8. Xác định vùng rủi ro của khoản mục
B. TIỀN MẶT
1. kiểm tra chi tiết số dư
1.1 Lập bảng phân tích số dư đầu kỳ, số dư cuối kỳ các khoản
tiền mặt theo từng loại tiền tệ ( nguyên tệ và quy đổi ra VNĐ),
đối chiếu số dư chi tiết đầu kì với số dư chi tiết cuối kì năm
trước, đối chiếu với số liệu cuối kì trên trang tổng hợp đối
ứng, các chỉ tiêu ngoài BCĐKT
1.2 Thu thập biên bản kiểm kê quỹ tại ngày kháo sổ kế toán
hoặc thời điểm kiểm toán. Đối chiếu với số liệu trên sổ kế
toán, giải thích các khoản chênh lệch nếu có
1.3 Chứng kiến kiểm kê tiền mặt tại quỹ tại thời điểm khóa sổ
kế toán hoặc thời điểm kiểm toán
1.4 Kiểm tra việc đánh giá lại số dư cuối năm của các khoản
mục tiền có gốc ngoại tệ

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

15

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

2. Kiểm tra chi tiết số phát sinh
2.1 Kiểm tra việc ghi chép sổ quỹ của thủ quỹ
2.2 Kiểm tra chi tiết các khoản thu, chi tiền từ các nghiệp vụ
có định khoản bất thường
2.3 Kiểm tra chi tiết các khoản thu, chi không bình thường về
giá trị hay diễn giải
2.4 Kiểm tra chi tiết nghiệp vụ phát sinh gần thời điểm chia
cắt niên độ kế toán ( tháng 12 và tháng 1 năm sau )
2.5 Kiểm tra chi tiết các nghiệp vụ xử lý chênh lệch tỷ giá
2.6 Kiểm tra chi tiết nghiệp vụ phát sinh theo mẫu đã chọn
+ Các nội dung kiểm tra ( trong các bước từ 2.1 đến 2.6 )
kiểm tra tính đầy đủ của bộ chứng từ thu chi tiền mặt ( bộ
chứng từ hiện có những gì? Đã đủ các chứng từ cần thiết cho
nghiệp vụ chưa? Còn thiếu chứng từ gì? )
+ Kiểm tra tính logic giữa các chứng từ trong nội bộ chứng từ
( trình tự thời gian, nội dung kinh tế, số lượng, giá trị, nguồn
gốc, tư cách pháp nhân của bên bán hàng, thẩm quyền quyết
định việc thu chi )
+ Kiểm tra tính logic giữa chứng từ và sổ kế toán ( thời gian,
nội dung kinh tế, số lượng, giá trị, định khoản )
+ Kiểm tra thủ tục kiểm soát, phê duyệt trên chứng từ / chữ kí
của kế toán trưởng, giám đốc…)
+ Đánh giá tính hợp lý , hợp pháp của chứng từ ( so với quy
định của chế độ kế toán, luật thuế, chế độ tài chính áp dụng
cho doanh nghiệp )

+ Đánh giá sự phù hợp của nghiệp vụ đối với khoản mục ( so
sánh với yêu cầu của chế độ kế toán để xác định nghiệp vụ có
đủ điều kiện ghi nhận vào khoản mục này hay không, nếu
không thì phải điều chỉnh ( bổ sung, sửa đổi chứng từ…) như
thế nào? )
+ Mô tả cụ thể các sai sót gian lận phát hiện được ( ghi chép,
photo tài liệu…)
3. Thống kê
Đã kiểm tra chứng từ các tháng…

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

16

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

Tổng giá trị chọn mẫu: …………
Chiếm tỷ lệ:……% tổng giá trị của khoản mục
Kết luận :
Đưa ra các bút toán điều chỉnh và những vấn đề được đề cập
trong thư quản lý
Lập trang kết luận kiểm toán dựa trên kết quả công việc đã
thực hiện
Lập lại thuyết minh chi tiết nếu có sự điều chỉnh của KTV
C. TIỀN GỬI NGÂN HÀNG

1. Kiểm tra chi tiết số dư
1.1 Lập bảng phân tích số dư đầu kì, số dư cuối kì của các
khoản TGNH theo từng loại tiền tệ ( nguyên tệ và quy đổi ra
VNĐ ) và theo từng ngân hàng. Đối chiếu số dư chi tiết đầu kì
với số dư chi tiết cuối kì năm trước, đối chiếu với số liệu cuối
kì trên trang tổng hợp đối ứng
1.2 Thu thập số dư TGNH tại ngày khóa sổ kế toán hoặ thời
điểm kiểm toán. Đối chiếu với số liệu trên sổ kế toán, giải
thích các khoản chênh lệch nếu có
1.3 Đối chiếu tổng số phát sinh trên sổ kế toán tiền gửi và
tổng phát sinh trên sổ phụ ngân hàng của tài khoản đó để đảm
bảo rằng tất cả các giao dịch qua tài khoản TGNH của doanh
nghiệp đều được ghi nhận đầy đủ trong sổ kế toán
1.4 Kiểm tra việc đánh giá lại số dư cuối năm của các khoản
mục tiền có gốc ngoại tệ
2. Kiểm tra chi tiết số phát sinh
2.1 Kiểm tra chi tiết những khoản tiền thu chi từ các nghiệp
vụ có định khoản bất thường
2.2 Kiểm tra chi tiết những khoản tiền thu chi không bình
thường về giá trị hay diễn giải
2.3 Kiểm tra chi tiết nghiệp vụ phát sinh gần thời điểm chia
cắt niên độ kế toán ( tháng 12 và tháng 1 năm sau )
2.4 Kiểm tra chi tiết các nghiệp vụ xử lý chênh lệch tỷ giá
2.5 Kiểm tra chi tiết nghiệp vụ phát sinh theo mẫu đã chọn
các nội dung kiểm tra ( trong các bước từ 2.1 đến 2.5 )

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

17

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

3. Thống kê
Đã kiểm tra chứng từ các tháng…
Tổng giá trị chọn mẫu: …………
Chiếm tỷ lệ:……% tổng giá trị của khoản mục
Kết luận :
Đưa ra các bút toán điều chỉnh và những vấn đề được đề cập
trong thư quản lý
Lập trang kết luận kiểm toán dựa trên kết quả công việc đã
thực hiện
Lập lại thuyết minh chi tiết nếu có sự điều chỉnh của KTV
D. TIỀN ĐANG CHUYỂN
1 Kiểm tra chi tiết số dư
1.1 Lập bảng phân tích số dư đầu kì, số dư cuối kì, đối chiếu
số dư chi tiết đầu kì với số dư chi tiết cuối kì khoản tiền đang
chuyển
1.2 Kiểm tra việc đánh giá lại số dư cuối năm của các khoản
mục tiền có gốc ngoại tệ
2. Kiểm tra chi tiết số phát sinh
2.1 Kiểm tra chi tiết các khoản thu, chi tiền từ các nghiệp vụ
bất thường
2.2 Kiểm tra các khoản thu chi không bình thường về giá trị
hay diễn giải
2.3 Kiểm tra chi tiết nghiệp vụ phát sinh sau thời điểm kết

thúc niên độ kế toán để đảm bảo rằng các khoản tiền đang
chuyển đã được tất toán số dư
2.4 Kiểm tra chi tiết các nghiệp vụ xử lý chênh lệch tỷ giá
2.5 Kiểm tra chi tiết nghiệp vụ phát sinh theo mẫu đã chọn
3 Thống kê
Đã kiểm tra chứng từ các tháng…
Tổng giá trị chọn mẫu: …………
Chiếm tỷ lệ:……% tổng giá trị của khoản mục
Kết luận :

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

18

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

Đưa ra các bút toán điều chỉnh và những vấn đề được đề cập
trong thư quản lý
Lập trang kết luận kiểm toán dựa trên kết quả công việc đã
thực hiện
Lập lại thuyết minh chi tiết nếu có sự điều chỉnh của KTV

( Nguồn : Công ty TNHH kiểm toán Nhân Việt )
1.2.3 Mối liên hệ giữa kiểm toán khoản mục tiền với
các chu trình kiểm toán khác trong quy trình kiểm toán

BCTC do Công ty VPA thực hiện
Tiền là một loại tài sản ngắn hạn trong doanh nghiệp biểu hiện trực tiếp
dưới hình thái giá trị. Trên BCTC, khoản mục tiền trong BCTC của doanh
nghiệp có quan hệ với nhiều khoản mục khác như phải thu khách hàng, phải
trả người bán, hàng tồn kho… vì vậy kiểm toán đối với tiền trong kiểm toán
BCTC không thể tách rời việc kiểm toán đối với các khoản mục có liên quan.
Mặt khác khả năng sai phạm đối với tiền là rất lớn và khoản mục này thường
được đánh giá là trọng yếu trong mọi cuộc kiểm toán. Điều này càng làm cho
việc kiểm toán đối với tiền càng trở nên quan trọng trong kiểm toán BCTC
của doanh nghiệp.
Những chu trình có liên quan mật thiết với khoản mục tiền là : Chu trình
bán hàng – thu tiền, chu trình mua hàng thanh toán và chu trình tiền lương –
nhân viên, ngoài ra các chu trình còn lại của Công ty VPA như : chu trình
hàng tồn kho, chu trình tiếp nhận và hoàn trả vốn, chu trình tài sản cố định
cũng có quan hệ chặt chẽ đối với khoản mục tiền. Giả sử với chu trình bán
hàng – thu tiền thì hàng hoá là những tài sản hay dịch vụ chứa đựng giá trị và
có thể bán được, tiền tệ lại là phương tiện thanh toán nhờ đó mọi quan hệ giao
dịch thanh toán được giải quyết tức thời, hay đối với chu trình tiền lương –
nhân viên thì tiền lương chính là phần thù lao lao động được biểu hiện bằng
tiền mà doanh nghiệp trả cho người lao động căn cứ vào thời gian, khối lượng
và chất lượng công việc…
Với các đặc điểm nêu trên có thể thấy tiền là một khoản mục quan
trọng nhưng lại dễ bị trình bày sai lệch, khả năng mất mát, gian lận lớn. Điều
này dẫn tới trong bất cứ cuộc kiểm toán BCTC nào thì kiểm toán tiền luôn là
nội dung quan trọng cho dù số dư của khoản mục tiền có thể là không trọng
Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

19

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

yếu. Và khi thực hiện kiểm toán tiền thì việc kiểm tra chi tiết đối với khoản
mục cũng như là các nghiệp vụ phát sinh liên quan là vô cùng quan trọng và
KTV phải tập trung hơn bất cứ một thủ tục nào khác.
1.3 THỰC HIỆN KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TIỀN TRONG QUY
TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN NHÂN
VIỆT THỰC HIỆN TẠI CÔNG TY KHÁCH HÀNG ABC

1.3.1 Kế hoạch kiểm toán tổng quát và chương trình kiểm toán
khoản mục tiền trong kiểm toán BCTC của Công ty ABC
Đối với Công ty TNHH kiểm toán Nhân Việt ( VPA ) thì cuộc kiểm
toán được bắt đầu sau khi Công ty nhận được thư mời kiểm toán. Với thư mời
kiểm toán là kết quả của việc khách hàng chấp nhận thư chào hàng ( nếu đó là
khách hàng mới ), đấu thầu kiểm toán thành công ( nếu đó là các khách hàng
lớn như : các tổng công ty, các dự án kinh tế có tổ chức đấu thầu…), hay là
hợp đồng kiểm toán ngay ( nếu đó là khách hàng thường xuyên của Công ty ).
Công ty ABC là khách hàng thường xuyên của Công ty VPA. Trước khi chấp
nhận thư mời kiểm toán của khách hàng, VPA phải nắm được tình hình biến
động của Công ty ABC trong năm tài chính 2009 như về vấn đề nhân sự,
chính sách điều hành công ty, kết quả làm ăn trên thị trường…Nếu trong năm
tài chính không có biến động hoặc biến động trong Công ty khách hàng là
không đủ lớn để gây rủi ro tiềm tàng quá lớn đến báo cáo kiểm toán hay uy tín
Công ty VPA sẽ chỉ tiến hành tìm hiểu sơ bộ các biến động để thu thập thêm
tài liệu về khách hàng sau đó tiến tới thực hiện ký kết hợp đồng kiểm toán với
khách hàng. Ngược lại nếu trong năm tài chính biến động đối với nhân sự,

chính sách điều hành Công ty…của khách hàng là có thể gây ra rủi ro kiểm
toán quá lớn thì VPA sẽ tiến hành từ chối kiểm toán.
Công ty kiểm toán VPA đã tìm hiểu và đánh giá sơ bộ về Công ty ABC
thông qua tài liệu sẵn có năm trước và tài liệu thu thập thêm năm nay như sau:
Trong năm tài chính của Công ty khách hàng không có bất kỳ sự biến động gì

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

20

GVHD. TS. Phan Trung Kiên

về chính sách trong Công ty gây ra rủi ro kiểm toán cao. Kết hợp với các tài
liệu năm trước Công ty VPA đưa ra kết luận chấp nhận thư mời kiểm toán.
Việc Công ty kiểm toán chấp nhận thư mời kiểm toán không có nghĩa là
hai bên đã kí kết ngay hợp đồng kiểm toán. Mà trình tự để có thể đi tới việc kí
kết hợp đồng kiểm toán giữa hai công ty như sau: Nếu hai công ty thống nhất
với nhau các điều khoản thì đại diện hai phía sẽ tiến hành ký kết hợp đồng
kiểm toán với nhau. Trái lại thì không thực hiện việc ký kết hợp đồng kiểm
toán.
Công ty kiểm toán VPA và Công ty ABC cùng đưa ra các điều khoản
của hợp đồng. Và hai bên đã thống nhất toàn bộ các điều khoản của hợp đồng
với nhau nên đã tiến hành kí kết hợp đồng. Khi đó hợp đồng bắt đầu có hiệu
lực và hai bên phải có trách nhiệm thực hiện hợp đồng đó.
Sau khi kí hợp đồng kiểm toán, Công ty VPA sẽ lựa chọn KTV tham gia

kiểm toán Công ty cổ phần ABC. Các KTV được lựa chọn cho cuộc kiểm
toán là những KTV đã từng thực hiện kiểm toán cho Công ty này vào năm
trước vì họ là những người am hiểu về lĩnh vực hoạt động của Công ty này.
Nhóm KTV bắt đầu thực hiện công việc của mình trên cơ sở những thông tin
đã có đối với khách hàng do tìm hiểu năm trước và các thông tin thu thập bổ
sung năm nay còn thiếu. Với những thông tin đó KTV tiến hành lập ra kế
hoạch kiểm toán tổng thể với đầy đủ nội dung như sau:

Bảng 1.3 : Kế hoạch kiểm toán tổng thể của Công ty VPA đối với
Công ty cổ phần ABC

CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN NHÂN VIỆT

KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN TỔNG THỂ

Đặng Thị Dung

Lớp: Kiểm toán 48C