Giáo án Vật lý 12 bài 24: Tán sắc ánh sáng

TRƯỜNG THPT CAM LỘ

GIÁO ÁN VẬT LÍ 12 CƠ BẢN

CHƯƠNG V: SÓNG ÁNH SÁNG
SỰ TÁN SẮC ÁNH SÁNG

Tiết: 40

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Mô tả được 2 thí nghiệm của Niu-tơn và nêu được kết luận rút ra từ mỗi thí nghiệm.
- Giải thích được hiện tượng tán sắc ánh sáng qua lăng kính bằng hai giả thuyết của
Niu-tơn.
2. Kĩ năng:
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: Làm 2 thí nghiệm của Niu-tơn.
2. Học sinh: Ôn lại tính chất của lăng kính.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: câu 1,2,3,4 trang 119 SGK
3. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Kiến thức cơ bản
GV: trình bày sự bố trí thí nghiệm của I. Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng
Niu-tơn và Y/c HS nêu tác dụng của
của Niu-tơn (1672)
từng bộ phận trong thí nghiệm.
- Kết quả:
GV: Cho HS quan sát hình ảnh giao

+ Vệt sáng F’ trên màn M bị dịch xuống
thoa trên ảnh và Y/c HS cho biết kết
phía đáy lăng kính, đồng thời bị trải dài
quả của thí nghiệm.
thành một dải màu sặc sỡ.
+ Quan sát được 7 màu: đỏ, da cam, vàng,
Mặt Trời
lục, làm, chàm, tím.
M
+ Ranh giới giữa các màu không rõ rệt.
F’
A
- Dải màu quan sát được này là quang phổ
của ánh sáng Mặt Trời hay quang phổ của
F
Mặt Trời.
P
- Ánh sáng Mặt Trời là ánh sáng trắng.
G
B
C
- Sự tán sắc ánh sáng: là sự phân tách
GV: Nếu ta quay lăng kính P quanh
một chùm ánh sáng phức tạp thành các
cạnh A, thì vị trí và độ dài của dải sáng chùm sáng đơn sắc.
bảy màu thay đổi thế nào?
GV: Để kiểm nghiệm xem có phải thuỷ II. Thí nghiệm với ánh sáng đơn sắc của
tinh đã làm thay đổi màu của ánh sáng Niu-tơn
hay không.
- Cho các chùm sáng đơn sắc đi qua lăng

GV: Mô tả bố trí thí nghiệm:
kính → tia ló lệch về phía đáy nhưng
không bị đổi màu.
Mặt Trời
Đỏ
Da cam
Vàng
Lục
Lam
Chàm
Tím

M

Đỏ

G

F

P

Tím

M’

P’
V
F’

Vàng


TRƯỜNG THPT CAM LỘ

GIÁO ÁN VẬT LÍ 12 CƠ BẢN

- Niu-tơn gọi các chùm sáng đó là
chùm sáng đơn sắc.
- Thí nghiệm với các chùm sáng khác
kết quả vẫn tương tự → Bảy chùm sáng
có bảy màu cầu vồng, tách ra từ quang
phổ của Mặt Trời, đều là các chùm
sáng đơn sắc.
GV: Ta biết nếu là ánh sáng đơn sắc thì
sau khi qua lăng kính sẽ không bị tách
màu. Thế nhưng khi cho ánh sáng
trắng (ánh sáng Mặt Trời, ánh sáng đèn
điện dây tóc, đèn măng sông…) qua
lăng kính chúng bị tách thành 1 dải
màu → điều này chứng tỏ điều gì?
GV: Góc lệch của tia sáng qua lăng
kính phụ thuộc như thế nào vào chiết
suất của lăng kính?
GV: Khi chiếu ánh sáng trắng → phân
tách thành dải màu, màu tím lệch nhiều
nhất, đỏ lệch ít nhất → điều này chứng
tỏ điều gì?
GV: Y/c Hs đọc sách và nêu các ứng
dụng.

Vậy: ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không
bị tán sắc khi truyền qua lăng kính.

III. Giải thích hiện tượng tán sắc
- Ánh sáng trắng không phải là ánh sáng
đơn sắc, mà là hỗn hợp của nhiều ánh sáng
đơn sắc có màu biến thiên liên tục từ đỏ
đến tím.
- Chiết suất của thuỷ tinh biến thiên theo
màu sắc của ánh sáng và tăng dần từ màu
đỏ đến màu tím.
- Sự tán sắc ánh sáng là sự phân tách một
chùm ánh sáng phức tạp thành c chùm
sáng đơn sắc.

IV. Ứng dụng
- Giải thích các hiện tượng như: cầu vồng
bảy sắc, ứng dụng trong máy quang phổ
lăng kính…

4. Cũng cố:
Thế nào là hiện tượng tán sắc ánh sáng?
Trình bày TN của Niutơn về hiện tượng tán sắc ánh sáng?
5. Dặn dò:
- Nêu câu hỏi và bài tập về nhà.
- Yêu cầu: HS chuẩn bị bài sau.
IV. RÚT KINH NGHIỆM