Giáo án Hóa học 9 bài 30: Silic, công nghiệp silicat

GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

SILIC - CÔNG NGHIỆP SILICAT.
A/ MỤC TIÊU:
1/ Kiến thức : Hs biết được :
- Silic là phi kim hoạt động hóa học yếu. (tác dụng được với oxi, không phản ứng trực
tiếp với hidro) Nó là chất bán dẫn .
- Silic dioxit là 1 Oxitaxit (tác dụng được với kiềm, muối cacbonat kim loại kiềm ở nhiệt
độ cao)
- Một số ứng dụng quan trọng của silic, silic dioxit và muối silicat.
- Sơ lược về thành phần và các công đoạn chính : sản xuất đồ gốm, sứ, ximăng, thủy
tinh...
2/ Kĩ năng :
- Đọc và tóm tắt thông tin về silic, silic dioxit, muối silicat, sản xuất đồ gốm, ximăng,
thủy tinh.
- Viết được các PTHH minh họa cho tính chất của Si, SiO2, muối silicat .
B/ CHUẨN BỊ :
* GV : 1 số sản phẩm bằng sứ, gốm . Tranh vẽ phóng to sơ đồ lò quay.
* HS :Bảng nhóm, các mẫu vật hoặc tranh vẽ về: Đồ gốm, thủy tinh, ximăng .
C/ TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :
NỘI DUNG GHI BẢNG
I/ SILIC : Si = 28
1/ Trạng thái tự nhiên :
- Silic là nguyên tố phổ biến thứ
2 sau Oxi, chiếm 1/4 khối lượng
vỏ trái đất .
-Trong tự nhiên Silic chỉ tồn tại ở

H. ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

H.Đ CỦA

H.SINH

Hoạt động 1 : (10’)

HS1:trả lời thí
thuyết, viết PTHH

* Kiểm tra : HS1 nêu tính chất
hóa học của muối cacbonat
- Gọi HS2,3 chữa bài tập 3,4/91
- Yêu cầu HS dưới lớp nhận xét .
Hoạt động 2 : (10’)

HS2:Chữa bài tập
3
HS3:Chữa bài tập
4
HS đại diện nhận


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

dạng hợp chất (cát trắng, đất sét)
2/ Tính chất :
-Si là chất rắn màu xám, khó
nóng chảy, có vẻ sáng kim loại,
dẫn điện kém, tinh thể Si là chất
bán dẫn.

Yêu cầu HS các nhóm đọc SGK xét, bổ sung

thảo luận nêu trạng thái tự nhiên,
- Thảo luận nhóm
tính chất của Silic .
và ghi vào bảng
GV tổng kết lại .
nhóm
- Yêu cầu HS quan sát vật mẫu
và nhận xét các tính chất vật lí

- Si là phi kim hoạt động yếu hơn
C,Cl

- Thuyết trình và chứng minh Si
là phi kim hoạt động yếu hơn C,
Cl. Ở nhiệt độ cao Si tác dụng
-Tác dụng với Oxi
ở
nhiệt
độ
cao:
với O2
t0
Si + O2

SiO2

- Si dùng làm vật liệu bán dẫn,
chế tạo pin mặt trời .

II/ SILIC DIOXIT: SiO2 là oxit

axit.
- Tác dụng với kiềm ở t0 cao :
SiO2 + 2NaOH
H2O

t0

Na2SiO3 +
Natri silicat

- Tác dụng với oxitbazơ ở t0 cao
t0

SiO2 + CaO
silicat)

CaSiO3 (Canxi

- SiO2 không phản ứng với nước
III/ SƠ LƯỢC VỀ CN
SILICAT :
1/ Sản xuất đồ gốm sứ :

- Yêu cầu HS đọc SGK nêu ứng
dụng của Si trong công nghiệp

- Quan sát vật
mẫu và nhận xét
- Theo dõi bài
-HS viết PT và

ghi trạng thái
- HS nêu ứng
dụng của Si

Hoạt động 3 : (7’)
- SiO2 thuộc loại hợp chất nào ?
Vì sao ? Nó có những tính chất
HH nào?
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm và
ghi lại ý kiến của nhóm mình
vào bảng nhóm và gắn lên bảng
- Gọi HS nhận xét bài nhóm bạn
Hoạt động 4 : (15’)
- Giới thiệu về ngành CN silicat
- Yêu cầu HS quan sát mẫu vật,
tranh ảnh rồi kể tên các sản
phẩm của ngành CN sản xuất đồ
gốm sứ
- Yêu cầu các nhóm thảo luận và
ghi vào bảng nhóm các nội dung
sau :
- Kể tên các sản phẩm đồ gốm,

- Theo dõi nội
dung để thảo luận

- HS thảo luận
nhóm nội dung
được ghi vào
bảng nhóm

- HS nhận xét và
bổ sung
- Quan sát vật
mẫu tranh ảnh,
sau đó thảo luận
nhóm theo nội
dung mà GV đã
hướng dẫn
- Kể tên các sản
phẩm đồ gốm :
gạch ngói, gạch


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

a/ Nguyên liệu chính :

sứ

Đất sét, thạch anh, fenpat .

- Nguyên liệu để SX

b/ Các công đoạn chính :

- Các công đoạn chính

- Nhào đất sét, thạch anh và
fenpat với nước để tạo thành bột
dẻo rồi tạo hình, sấy khô thành

các đồ vật .

- Kể tên các cơ sở sản xuất đồ
gốm, sứ ở VN

chịu lửa, sành, sứ

- Thảo luận nhóm
theo các nội dung
mà GV đã hướng
dẫn

- Yêu cầu các nhóm HS đọc
SGK và thảo luận nhóm (phần
- Nung các đồ vật trong lò ở nhiệt ximăng) theo các nội dung :
độ cao thích hợp .
- Thành phần chính của xi măng
c/ Cơ sở sản xuất : (SGK)
- Nguyên liệu chính
- Các công đoạn chính
2/ Sản xuất ximăng : thành phần
chính là canxisilicat và
canxialuminat

- Giới thiệu sơ đồ hoạt động của
lò quay

a/ Nguyên liệu chính :

- Yêu cầu cho biết 1 số cơ sở sản

xuất ximăng ở nước ta

- Đất sét (chứa SiO2 )
- Đá vôi (chứa CaCO3 ), cát ...
b/ Các công đoạn chính : (SGK)
Thành phần chính của xi măng
thường là CaSiO3 và canxi
aluminat)

- Cho HS quan sát mẫu vật bằng
thủy tinh, đọc SGK và nêu các
nội dung sau
- Thành phần của thủy tinh
- Nguyên liệu chính

c/ Các cơ sở sản xuất ở nước ta :
(SGK)

- Các công đoạn chính (các
PTHH xảy ra trong quá trình SX
thủy tinh không dạy.)

3/ Sản xuất thủy tinh :

- Các cơ sở SX

a/ Nguyên liệu chính: Cát thạch
anh , đá vôi, xô đa (Na2CO3)

- Gọi HS phát biểu lần lượt từng

phần.

b/ Các công đoạn chính

- Nêu thành phần
chính của thủy
tinh? thường gồm
hỗn hợp của
natrisilicat
(Na2SiO3) và
Canxisilicat
(CaSiO3)
- nêu các công
đoạn chính để sản
xuất thủy tinh?
- Dựa vào SGK
và thực tế để nêu
các cơ sở SX thủy
tinh
- HS thảo luận trả
lời câu hỏi.


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

- Trộn hỗn hợp cát, đá vôi, sôđa
theo một tỉ lệ thích hợp.
- Nung hỗn hợp trong lò nung
khoảng 9000C thành thủy tinh
dạng nhão.

- Làm nguội từ từ được thủy tinh
dẻo rồi ép thổi thành các đồ vật

• GV nhấn mạnh quá trình
sản xuất xi măng, thủy
tinh cũng làm ô hiễm môi
trường . Vì sao?
• Yêu cầu HS nêu biện
pháp bảo xử lý ?

- Đề xuất biện
pháp

c/ Các cơ sở sản xuất thủy tinh:
(SGK)

Hoạt động 5 : (5’) Củng cố - Dặn dò
- 1HS nhắc lại nội dung chính của bài
- 1HS đọc phần em có biết
- Về nhà học bài và làm bài tập1,2,3, 4/ 95 SGK vào vở tập
- Xem bài mới “Sơ lược về BTH các NTHH”.
- Nghiên cứu tính biến thiên về cấu tạo của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn các
NTHH