Quản lý hoạt động của nhóm chuyên môn ở trường Trung học Cơ sở quận Hồng Bàng Hải Phòng (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LÊ QUANG DŨNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA NHÓM
CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
QUẬN HỒNG BÀNG - HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LÊ QUANG DŨNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA NHÓM
CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
QUẬN HỒNG BÀNG - HẢI PHÒNG
Ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH. Nguyễn Văn Hộ

THÁI NGUYÊN - 2018

LỜI CAM ĐOAN
Luận văn: “Quản lí hoạt động của nhóm chuyên môn ở trường THCS
quận Hồng Bàng - Hải Phòng” sử dụng những thông tin được ghi rõ nguồn
gốc, số liệu đã được tổng hợp, xử lí.
Tôi xin cam đoan những số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là
hoàn toàn trung thực, chưa hề được sử dụng và công bố ở bất kỳ một công
trình nghiên cứu nào khác.
Thái Nguyên, ngày 13 tháng 7 năm 2018
Tác giả

Lê Quang Dũng

i


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, ngoài sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, em
đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ tận tình của các thầy giáo, cô giáo, các cơ
quan trường học.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn đến lãnh đạo trường Đại học Sư phạm
Thái Nguyên, các thầy giáo, cô giáo phòng Đào tạo, Khoa Tâm lý - Giáo dục,
các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo trong và ngoài Trường Đại học Sư
phạm Thái Nguyên đã giảng dạy và hướng dẫn nghiên cứu khoa học trong suốt
quá trình học tập.
Đặc biệt, em xin trân trọng cảm ơn GS.TSKH. Nguyễn Văn Hộ, người
đã trực tiếp, tận tình hướng dẫn khoa học, giúp đỡ em hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, tạo điều kiện của
Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Hồng Bàng, các trường THCS trên địa bàn thị
quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng; cảm ơn các đồng chí, đồng nghiệp, đã

tận tình giúp đỡ và cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến để việc điều tra nghiên
cứu và hoàn thành luận văn được thuận lợi.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng luận văn không tránh khỏi những tồn
tại, thiếu sót. Tác giả xin trân trọng tiếp thu những ý kiến chỉ bảo, góp ý xây dựng
của các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo và đồng chí, đồng nghiệp để tiếp tục
hoàn thiện hơn nữa luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả

Lê Quang Dũng

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ........................................................... iv
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ ......................................................................... v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG NHÓM

CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ......................... 6
1.1.

Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................... 6

1.2.

Các khái niệm cơ bản ................................................................................ 9

1.2.1. Quản lí ....................................................................................................... 9
1.2.2. Nhóm chuyên môn, hoạt động nhóm chuyên môn ở trường THCS ....... 11
1.2.3. Quản lí hoạt động nhóm chuyên môn ở trường THCS ........................... 12
1.3.

Một số vấn đề về hoạt động nhóm chuyên môn ở trường THCS ........... 12

1.3.1. Trường THCS trong hệ thống giáo dục quốc dân ................................... 12
1.3.2. Nhóm chuyên môn ở trường trung học cơ sở.......................................... 13
1.4.

Nội dung quản lí hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS ............... 21

1.4.1. Lập kế hoạch hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS..................... 21
1.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS ............. 23

iii


1.4.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS.............. 25
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS ............ 29

1.5.

Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động nhóm chuyên môn
trong trường THCS .................................................................................. 31

1.5.1. Yếu tố khách quan ................................................................................... 31
1.5.2. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 34
Kết luận chương 1.............................................................................................. 35
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG NHÓM CHUYÊN
MÔN Ở TRƯỜNG THCS QUẬN HỒNG BÀNG, HẢI PHÒNG ............ 36

2.1.

Khái quát về khảo sát thực trạng ............................................................. 36

2.1.1. Mục tiêu khảo sát.................................................................................... 36
2.1.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 36
2.1.3. Đối tượng kháo sát .................................................................................. 36
2.1.4. Phương pháp khảo sát.............................................................................. 36
2.1.5. Cách thức xử lý kết quả khảo sát và thanh điểm đánh giá ...................... 36
2.2.

Thực trạng tổ chức và hoạt động các nhóm chuyên môn ở trường
trung học cơ sở quận Hồng Bàng ............................................................ 38

2.2.1. Cơ cấu tổ chức nhóm chuyên môn .......................................................... 38
2.2.2. Thực trạng hoạt động của nhóm chuyên môn ở trường THCS ............... 39
2.3.

Thực trạng quản lí hoạt động nhóm chuyên môn ở trường THCS

quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng ............................................................. 44

2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch động nhóm chuyên môn trường THCS ........... 44
2.3.2. Thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS ... 52
2.3.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS ... 56
2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS .. 61
2.4.

Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động nhóm chuyên
môn ở trường THCS quận Hồng Bàng.................................................... 64

2.5.

Đánh giá chung về thực trạng.................................................................. 66

2.5.1. Những điểm mạnh và nguyên nhân ......................................................... 66

iv


2.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân .............................................................. 68
Kết luận chương 2.............................................................................................. 70
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG NHÓM CHUYÊN
MÔN Ở TRƯỜNG THCS QUẬN HỒNG BÀNG, HẢI PHÒNG .... 71
3.1.

Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................... 71

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 71
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 71

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 72
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ......................................................... 72
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo gắn với mục tiêu đổi mới giáo dục phổ thông....... 72
3.2.

Các biện pháp đề xuất.............................................................................. 73

3.2.1. Biện pháp 1: Xây dựng và hoàn thiện các quy định về cơ cấu, tổ chức
hoạt động, chức năng, nhiệm vụ của nhóm chuyên môn ........................ 73
3.2.2. Biện pháp 2: Tăng cường bồi dưỡng năng lực cho nhóm trưởng
chuyên môn ............................................................................................. 76
3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo đổi mới nội dung sinh hoạt của nhóm chuyên môn ... 80
3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo đổi mới hình thức sinh hoạt nhóm chuyên môn ... 82
3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới kiểm tra, đánh giá hoạt động nhóm chuyên môn ...... 85
3.3.

Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 87

3.4.

Khảo sát mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất..... 87

Kết luận chương 3.............................................................................................. 92
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 93
1. Kết luận .......................................................................................................... 93
2. Khuyến nghị................................................................................................... 94
DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ .................................. 96
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI ........................................................................... 96
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 97
PHỤ LỤC

v


DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

AH

: Ảnh hưởng

CBQL

: Cán bộ quản lý

CM

: Chuyên môn

CNTT

: Công nghệ thông tin

ĐƯ

: Đáp ứng

GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo
GV

: Giáo viên

NCKH

: Nghiên cứu khoa học

QLGD

: Quản lý giáo dục

THCS

: Trung học cơ sở

iv


DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ
Bảng:
Bảng 2.1:
Bảng 2.2:

Số lượng các nhóm chuyên môn tại các trường THCS ........................ 38
Thực trạng hoạt động của nhóm chuyên môn ở trường THCS ............ 39

Bảng 2.3:
Bảng 2.4:

Thực trạng mức độ thực hiện lập kế hoạch hoạt động nhóm
chuyên môn các trường THCS quận Hồng Bàng ................................. 47
Thực trạng mức độ kết quả thực hiện lập kế hoạch hoạt động

Bảng 2.5:

nhóm chuyên môn các trường THCS quận Hồng Bàng ....................... 50
Thực trạng mức độ đáp ứng tổ chức hoạt động nhóm chuyên

Bảng 2.6:
Bảng 2.7:
Bảng 2.8:
Bảng 3.1:
Bảng 3.2:
Bảng 3.3:

môn các trường THCS quận Hồng Bàng .............................................. 53
Thực trạng chỉ đạo thực hiện hoạt động nhóm chuyên môn ở các
trường THCS quận Hồng Bàng ............................................................ 57
Thực trạng kiểm tra đánh giá hoạt động nhóm chuyên môn ở các
trường THCS quận Hồng Bàng ............................................................ 62
Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động nhóm
chuyên môn ở trường THCS quận Hồng Bàng..................................... 65
Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp quản lí
được đề xuất .......................................................................................... 88
Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lí được
đề xuất ................................................................................................... 88
Tương quan giữa mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các
biện pháp đề xuất .................................................................................. 90

Biểu đồ:
Biểu đồ 2.1: Mức độ thực hiện và mức độ kết quả thực hiện lập kế hoạch
nhóm chuyên môn ở trường THCS quận Hồng Bàng .......................... 52

Biểu đồ 2.2: Mức độ thực hiện và mức độ kết quả thực hiện chỉ đạo hoạt động
nhóm chuyên môn ở trường THCS quận Hồng Bàng .......................... 61
Biểu đồ 2.3: Mức độ thực hiện và mức độ kết quả kiểm tra đánh giá hoạt động
nhóm chuyên môn ở trường THCS quận Hồng Bàng .......................... 64
Biểu đồ 3.1: Tương quan giữa mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của các
biện pháp đề xuất .................................................................................. 91

v


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Để thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước cũng như tiến tới một nền kinh tế tri thức thì con đường ngắn nhất và hiệu
quả nhất đó là thông qua giáo dục, đào tạo. Cùng với xu thế phát triển của các
nền giáo dục trên thế giới, chúng ta đang hướng tới việc xây dựng một xã hội
học tập, một nền giáo dục đại chúng hóa.
Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản
Việt Nam đã chỉ rõ "Phát triển giáo dục đào tạo là một trong những động lực
quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa là điều kiện phát
huy nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh
tế nhanh và bền vững"... [2].
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011- 2020, được Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam thông qua, đã nêu
rõ: Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Cùng với đổi mới quản lí giáo
dục thì xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục được coi là những
giải pháp đột phá trong Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020.
Khi nói về vai trò của đội ngũ giáo viên trong nâng cao chất lượng giáo
dục, đào tạo. Tại Hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng
sản Việt Nam khóa VIII đã khẳng định: “Muốn nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo thì một trong những biện pháp chủ yếu có ý nghĩa quyết định là xây

dựng, phát triển đội ngũ giáo viên....” [1]. Chỉ thị 40 - CT/TƯ ngày 15/6/2004
của Ban Bí thư về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và
CBQL giáo dục đã chỉ đạo: “…phải tăng cường xây dựng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ QLGD một cách toàn diện. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng nhu cầu trước
mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài…” [15].
Thực hiện nghị quyết của Đảng về nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo
trong giai đoạn hiện nay, các nhà trường phổ thông trong hệ thống giáo dục

1


quốc dân, đặc biệt là các nhà trường THCS luôn chú trọng đến công tác nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Trong đó, người quản lí trong các nhà trường
xác định việc phát huy vai trò của Nhóm chuyên môn là một trong những biện
pháp quan trọng hàng đầu trong việc bồi dưỡng, rèn luyện, nâng cao năng lực
đội ngũ giáo viên.
Nhóm chuyên môn, tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành trong trong
bộ máy tổ chức, quản lí của trường THCS. Trong trường, các tổ, nhóm chuyên
môn có mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ
khác và các tổ chức Đảng, đoàn thể trong nhà trường nhằm thực hiện chiến
lược phát triển của nhà trường, chương trình giáo dục, các hoạt động giáo dục
và các hoạt động khác hướng tới mục tiêu giáo dục. Nhóm chuyên môn có
nhiệm vụ: xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và
quản lí kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương
trình môn học của Bộ Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm học của nhà
trường; tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp
loại các thành viên của tổ theo các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; đề
xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên.
Nhóm chuyên môn có vai trò quan trọng trong quá trình thực hiện đổi
mới chương trình giáo dục đào tạo, là “trung tâm” bồi dưỡng giáo viên nhằm

giúp giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn. Đồng thời, nhóm chuyên môn là
nơi quản lí trực tiếp bồi dưỡng giáo viên về nhận thức, chuyên môn nghiệp vụ;
phát hiện ra những điểm mạnh, điểm yếu, thuận lợi và khó khăn của từng giáo viên
trong quá trình giảng dạy và giáo dục. Do đó, công tác quản lí hoạt động nhóm
chuyên môn có vai trò, ý nghĩa quan trọng giúp người quản lí có thể nắm chắc được
chất lượng của đội ngũ giáo viên và chất lượng giáo dục của nhà trường.
Tuy nhiên, hoạt động của nhóm chuyên môn ở nhiều nhà trường trung
học cơ sở trên địa bàn quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng hiện nay vẫn
còn nhiều hạn chế như: vẫn chủ yếu quá tập trung vào công tác xây dựng kế

2


hoạch, quy định chế độ sinh hoạt, ký duyệt giáo án, tổ chức dự giờ, thao
giảng, tổ chức hội thảo, hội thi giáo viên dạy giỏi, tiến hành các hoạt động
kiểm tra… Mặt khác, hầu hết các nhà trường chưa thật sự chú trọng đến công
tác bồi dưỡng giáo viên; phát huy năng lực, tính sáng tạo, chủ động của giáo
viên trong thực hiện các hoạt động dạy học, giáo dục tại trường THCS. Thực
tế này ảnh hưởng không nhỏ đến việc nâng cao chất lượng dạy học và giáo
dục của các nhà trường.
Từ những lí do trên, tôi lựa chọn đề tài: “Quản lí hoạt động của nhóm
chuyên môn ở trường THCS quận Hồng Bàng - Hải Phòng”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng quản lí hoạt động của nhóm
chuyên môn ở các trường THCS quận Hồng Bàng, đề tài đề xuất các biện pháp
quản lí hoạt động của nhóm chuyên môn ở các trường THCS quận Hồng Bàng Hải Phòng, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động nhóm chuyên môn góp phần nâng
cao chất lượng dạy học, giáo dục của nhà trường.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lí hoạt động của nhóm chuyên môn trường THCS.

3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lí hoạt động của nhóm chuyên môn ở các trường THCS
quận Hồng Bàng - Hải Phòng.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động của nhóm chuyên môn ở các trường THCS quận Hồng Bàng
đã được quan tâm và thực hiện, tuy nhiên còn mang tính hình thức, chưa phát
huy được vai trò trong việc đổi mới hoạt động dạy học, nâng cao chất lượng
dạy học. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lí hoạt động của nhóm chuyên
môn ở các trường THCS hướng vào phát huy tính tích cực, chủ động của giáo
viên với các hoạt động sinh hoạt phong phú, đa dạng phù hợp với đặc điểm

3


Luận văn đủ ở file: Luận văn full