Xây dựng một số trò chơi học tập trong phân môn tập đọc lớp 3 với sự ứng dụng công nghệ thông tin (2018)

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

======

NGUYỄN TUYẾT MAI

XÂY DỰNG MỘT SỐ TRÒ CHƠI HỌC TẬP
TRONG PHÂN MÔN TẬP ĐỌC LỚP 3 VỚI
SỰ ỨNG DỤNG CƠNG NGHỆ THƠNG TIN
KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chun ngành: Phƣơng pháp dạy học Tiếng Việt
Ngƣời hƣớng dẫn

TS. LÊ THỊ LAN ANH

HÀ NỘI, 2018


LỜI CẢM ƠN

Trong q trình tìm hiểu, nghiên cứu khóa luận này tôi không khỏi lúng
túng và bỡ ngỡ. Nhờ sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của TS. Lê thị Lan Anh,
chúng tôi đã từng bƣớc tiến hành và hồn thành khóa luận với đề tài Xây
dựng một số trị chơi học tập trong phân mơn Tập đọc lớp 3 với sự ứng
dụng công nghệ thông tin.
Qua đây tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu nhà trƣờng
cùng tồn thể các thầy cơ trong trƣờng, trong khoa Giáo dục Tiểu học đã tạo
điều kiện giúp đỡ tơi hồn thành khóa luận này.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2018

Sinh viên

Nguyễn Tuyết Mai


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan rằng khóa luận là kết quả nghiên cứu của riêng tôi,
dƣới sự hƣớng dẫn trực tiếp của giáo viên hƣớng dẫn. Tôi cũng xin cam đoan
rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong khóa luận này là trung thực và khơng
trùng lặp với các đề tài khác.
Hà Nội, tháng 5 năm 2018
Sinh viên

Nguyễn Tuyết Mai


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................ 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 2
3. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 4
6. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................... 4
7. Cấu trúc khóa luận ........................................................................................ 4
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC XÂY DỰNG
MỘT SỐ TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRONG PHÂN MÔN TẬP ĐỌC LỚP 3
VỚI SỰ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THƠNG TIN........................................ 6
1.1 Cơ sở lí luận của việc xây dựng một số trị chơi học tập trong phân mơn
Tập đọc lớp 3 với sự ứng dụng công nghệ thông tin ........................................ 6

1.1.1 Đặc điểm Tâm lí của học sinh tiểu hoc .................................................... 6
1.1.2 Vài nét về trò chơi học tập ....................................................................... 7
1.1.3. Vài nét về trò chơi học tập với sự ứng dụng công nghệ thông tin .......... 8
1.1.4. Mục đích của việc sử dụng trị chơi học tập trong phân môn Tập đọc
lớp 3 với ứng dụng của công nghệ thông tin trong dạy học. .......................... 12
1.2. Cơ sở thực tiễn của việc xây dựng một số trò chơi học tập trong phân
môn Tập đọc lớp 3 với sự ứng dụng của công nghệ thông tin........................ 12
1.2.1. Nội dung chƣơng trình dạy học Tập đọc lớp 3 ..................................... 12
1.2.2. Việc dạy và học Tập đọc ở trƣờng Tiểu học ......................................... 13
1.2.3. Khảo sát tình hình sử dụng trị chơi học tập trong phân môn Tập đọc
lớp 3 với sự ứng dụng của công nghệ thông tin .............................................. 14


CHƢƠNG 2: MỘT SỐ TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRONG PHÂN MÔN TẬP
ĐỌC LỚP 3 VỚI ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ THỂ
NGHIỆM SƢ PHẠM ...................................................................................... 19
2.1 Hƣớng dẫn chung về việc sử dụng phần mềm PowerPoint, Violet để xây
dựng trò chơi học tập....................................................................................... 19
2.1.1 Hƣớng dẫn chung về việc sử dụng hiệu ứng (animations) trong phần
mềm PowerPoint để xây dựng trò chơi học tập .............................................. 19
2.1.2. Hƣớng dẫn chung về việc sử dụng phần mềm Violet để xây dựng trò
chơi học tập ..................................................................................................... 23
2.2.Xây dựng một số trò chơi học tập trong phân môn Tập đọc lớp 3 với phần
mềm PowerPoint ............................................................................................. 25
2.2.1. Trò chơi Khám phá mảnh ghép ............................................................. 25
2.2.2. Trị chơi Lucky number – Ơ số may mắn ............................................. 29
2.2.3. Trò chơi Hái cam................................................................................... 33
2.2.4. Trò chơi Rung chng vàng .................................................................. 40
2.2.5. Trị chơi Ơ chữ ...................................................................................... 49
2.3. Xây dựng một số trò chơi học tập trong phân môn Tập đọc lớp 3 với phần

mềm Violet ...................................................................................................... 53
2.3.1. Trò chơi chọn một đáp án đúng ............................................................ 54
2.3.2 Trò chơi Chọn nhiều đáp án đúng .......................................................... 55
2.3.3. Trò chơi chọn đáp án đúng/ sai ............................................................. 57
2.3.4. Trò chơi ghép đơi .................................................................................. 58
2.3.5. Trị chơi kéo thả chữ ............................................................................. 61
2.3.6. Trò chơi điền khuyết ............................................................................. 63
2.3.7. Trò chơi ẩn/hiện chữ ............................................................................. 65
2.3.8. Trị chơi ơ chữ ....................................................................................... 67
2.3. Thể nghiệm sƣ phạm ................................................................................ 68


2.3.1. Mục đích thể nghiệm............................................................................. 68
2.3.2. Đối tƣợng và địa bàn thể nghiệm .......................................................... 69
2.3.3. Nội dung thể nghiệm ............................................................................. 69
2.3.4. Kết quả thể nghiệm ............................................................................... 78
2.3.5. Kết luận chung về thể nghiệm............................................................... 80
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 82
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 85


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục Tiểu học là cấp học nền tảng, cấp học đầu tiên trong hệ thống
giáo dục quốc dân. Đây là cấp học tạo ra những nền tảng ban đầu và bền vững
về tri thức, về kĩ năng cho học sinh, góp phần hình thành và phát triển nhân
cách học sinh, giúp các em học tốt ở cấp học tiếp theo. Chính vì vậy ở tiểu
học yêu cầu phải dạy đủ 9 môn học bắt buộc. Trong những mơn học đó mơn
Tiếng Việt là môn học hết sức quan trọng. Môn Tiếng việt giúp các em tiếp
nhận những tri thức ban đầu, sơ giản nhƣng rất cần thiết về tiếng Việt phổ

thông nhƣ: ngữ âm, ngữ nghĩa, ngữ pháp, từ vựng… Trên cơ sở đó rèn những
kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết và kĩ năng giao tiếp. Phân môn Tập đọc đƣợc coi
nhƣ môn khởi đầu để học tiếp các môn khác. Thời gian đầu trẻ học để biết
đọc, qua đó dùng đọc để học các môn học khác và để tiếp thu các tri thức của
nhân loại.
Do vậy, yêu cầu đặt ra đối với ngƣời giáo viên tiểu học là phải quan
tâm hơn nữa đến việc kiểm tra đánh giá kĩ năng đọc hiểu của học sinh qua
phân môn Tập đọc, nhằm giúp các em nắm vững và hiểu kĩ nội dung bài đọc.
Việc học tốt phân môn Tập đọc sẽ giúp học sinh hình thành kiên thức cơ bản
về phân mơn Tập làm văn, tạo điều kiện học tốt môn văn khi học lên các cấp
học cao hơn. Đồng thời giúp học sinh phát triển hơn nữa khả năng tƣ duy,
diễn đạt bằng lời nói để diễn đạt những ý hiểu, suy nghĩ cũng nhƣ tình cảm
của mình một cách trơi chảy, mạch lạc.
Hiện nay ở trƣờng tiểu học cho thấy kỹ năng đọc của học sinh còn
nhiều hạn chế, việc dạy của giáo viên vẫn bám vào phƣơng pháp dạy dập
khuôn cho học sinh là đọc cá nhân, đọc theo nhóm,…chƣa có sự kết hợp của
ứng dụng cơng nghệ thơng tin, khoa học kĩ thuật, hay các trò chơi học tập,…
Nên trong giờ học tập đọc, giáo viên hầu hết không kiểm soát đƣợc tốc độ

1


đọc, cách đọc, không sửa đƣợc lỗi sai. Đây là nguyên nhân dẫn đến cho học
sinh hoạt động chƣa tích cực, sinh ra nhàm chán trong giờ học Tập đọc.
Từ những lí do trên chúng tơi xin mạnh dạn lựa chọn nghiên cứu đề tài:
Xây dựng một số trò chơi học tập trong phân môn Tập đọc lớp 3 với sự ứng
dụng công nghệ thông tin.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Muốn tiếp thu kho tàng tri thức một cách tốt nhất, học sinh phải biết
cách đọc. Đọc để tích lũy vốn sống văn học, phát triển tƣ duy, mở rộng sự

hiểu biết về cuộc sống đồng thời bồi dƣỡng tƣ tƣởng tình cảm và tâm hồn
trong sáng. Do đó phân mơn Tập đọc có vị trí vơ cùng quan trọng và đƣợc
nhiều nhà nghiên cứu quan tâm.
Nghiên cứu về hoạt động dạy - học Tập đọc đã có những cơng trình
tiêu biểu nhƣ sau:
- Tác giả Lê Phƣơng Nga – Nguyễn Trí đã trình bày cơ sở khoa học của
việc dạy Tập đọc ở tiểu học theo các khối lớp trong Phương pháp dạy học
Tiếng Việt 2.
- Cuốn Dạy học Tập đọc ở Tiểu học của tác giả Lê Phƣơng Nga đã giải
quyết mục đích dạy học tập đọc ở quyển sách này, tác giả đã đề cập đến
những vấn đề, những hiểu biết của ngƣời giáo viên cần có để tổ chức dạy học
Tập đọc ở tiểu học. Trong vấn đề thứ nhất tác giả đã tập trung phân tích
nhiệm vụ, chƣơng trình và các tài liệu dạy học tập đọc tiểu học, các cơ sở để
xuất cách tổ chức dạy học tập đọc ở phần hai. Đặc biệt xem xét các bình diện
âm thanh của ngơn ngữ và bình diện ngữ nghĩa của văn bản, phần này giúp
giáo viên có căn cứ xác lập nội dung luyện đọc thành tiếng và luyện đọc hiểu
cho học sinh. Vấn đề thứ hai tác giả tập trung khai thác các công việc chuẩn
bị trƣớc giờ lên lớp dạy tập đọc, hình thành và rèn luyện kĩ năng đọc cho học
sinh tiểu học, tổ chức dạy trong môn Tiếng Việt ở tiểu học theo chƣơng trình

2


mới. Trong tài liệu này tác giả chƣa đi sâu chi tiết vào những kĩ năng đọc hiểu
hay rèn luyện kĩ năng đọc cho học sinh mà chỉ đƣa ra những định nghĩa cho
từng kĩ năng cụ thể: nhƣ thế nào là hoạt động đọc, đọc thầm, đọc thành tiếng,
đọc hiểu, đọc diễn cảm. Cuốn sách này còn giúp cho ngƣời đọc phân biệt
đƣợc hình thức tổ chức dạy học và phƣơng pháp dạy học.
- Cơng trình nghiên cứu Dạy văn cho học sinh tiểu học tác giả Hồng
Hịa Bình khằng định văn học ở tiểu học tuy không dạy nhƣ một môn học độc

lập nhƣng việc dạy văn ở cấp học này tập trung giải đáp những thắc mắc của
giáo viên, sinh viên hay những ai quan tâm đến giáo dục Tiểu học xoay quanh
vấn đề về dạy học Tập đọc.
- Cuốn Giải đáp 88 câu hỏi về giảng dạy Tiếng Việt ở Tiểu học của tác
giả Lê Hữu Tỉnh và Trần Mạnh Hƣờng. Để giải quyết nhiệm vụ dạy học Tập
đọc, tài liệu tập chung giải đáp những thắc mắc, băn khoăn của giáo viên, sinh
viên xoay quanh các vấn đề về việc dạy học Tập đọc: quy trình lên lớp, sử
dụng giọng đọc của giáo viên, sử dụng đồ dùng dạy học,… Cuốn sách này
giúp giáo viên giải quyết nhƣng thắc mắc về một giáo án Tập đọc theo tinh
thần đổi mới phƣơng pháp dạy học hiện nay.
Các cơng trình nghiên nói trên, tuy ở mức độ rộng hẹp, cụ thể, khái quát
khác nhau nhƣng có thể thấy việc dạy học Tập đọc ở tiểu học nói chung đƣợc
rất nhiều nhà nghiên cứu biên soạn. Tuy nhiên vấn đề xây dựng trị chơi trong
phân mơn Tập đọc với sự ứng dụng cơng nghệ thơng tin chƣa có ai nghiên
cứu. Đây cũng là lí do thơi thúc tơi nghiên cứu đề tài khóa luận này nhằm
giúp các em tăng hứng thú và đạt kết quả cao trong học tập.
3. Mục đích nghiên cứu
Xây dựng các trị chơi học tập giúp học sinh hứng thú và đạt hiệu quả
cao trong học tập phân môn Tập đọc của học sinh lớp 3 với ứng dụng công
nghệ thông tin.

3


4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tƣơng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là một số trị chơi học tập trong phân
mơn Tập đọc lớp 3 với ứng dụng công nghệ thông tin.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu một số trò chơi học tập sử dụng trong phân

môn Tập đọc lớp 3 và một số phần mềm Microsoft PowerPoint, phần mềm
Violet 1.8.
4.3 Phạm vi thể nghiệm
Trong khuôn khổ của đề tài và phạm vi thể nghiệm, chúng tôi xin phép
thể nghiệm ở hai địa điểm: Trƣờng Tiểu học Phụng Thƣợng (Phúc Thọ - Hà
Nội) và Trƣờng Tiểu học Hùng Vƣơng (Phúc yên – Vĩnh Phúc)
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Phân tích cơ sở lí luận và thực tiễn về phƣơng pháp dạy học, vận dụng
các trò chơi học tập trong dạy học mơn Tiếng Việt.
- Xây dựng trị chơi học tập để giúp học sinh hứng thú và đạt hiệu quả
cao trong học tập phân môn Tập đọc của học sinh lớp 3.
- Tiến hành thể nghiệm sƣ phạm.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận
- Phƣơng pháp điều tra
- Phƣơng pháp phân tích thống kê
7. Cấu trúc khóa luận
Ngồi phần Mở đầu, Kết luận và Phụ lục nội dung khóa luận gồm 2
chƣơng.
- Chương 1: Cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của việc xây dựng trị chơi
học tập trong phân mơn Tập đọc lớp 3 với ứng dụng công nghệ thông tin.

4


- Chương 2: Một số trò chơi học tập trong phân môn Tập đọc lớp 3 với
sự ứng dụng công nghệ thông tin và thể nghiệm sƣ phạm.

5

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC XÂY
DỰNG MỘT SỐ TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRONG PHÂN MÔN TẬP
ĐỌC LỚP 3 VỚI SỰ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THƠNG TIN

1.1 Cơ sở lí luận của việc xây dựng một số trị chơi học tập trong phân
mơn Tập đọc lớp 3 với sự ứng dụng công nghệ thông tin
1.1.1 Đặc điểm Tâm lí của học sinh tiểu hoc
Học sinh Tiểu học độ tuổi từ 6 đến 11 tuổi. Khi vào lớp 1, các em còn
rất bỡ ngỡ khi chuyển hoạt động vui chơi là chủ đạo sang hoạt động học tập.
Sang các lớp cao hơn, tâm lí đó sẽ dần dần mất đi vì trong nhà trƣờng hoạt
động học đã trở thành hoạt động chủ đạo của học sinh.
1.1.1.1. Tư duy
- Do đặc điểm tâm lí, lứa tuổi, sự phát triển tƣ duy của học sinh diễn
ra theo con đƣờng từ cụ thể, trực quan đến trừu tƣợng..
- Khả năng nhận thức về hiện thực khách quan của học sinh tiểu học
bắt đầu từ cảm giác, tri giác. Sau đó, khă năng liên tƣởng, tƣởng tƣởng biểu
tƣợng sẽ dần phát triển. Vào những lớp cuối cấp tiểu học khả năng dùng khái
niệm, phán đoán với các thao tác phân tích, so sánh, tổng hợp của học sinh
ngày càng trở nên phong phú hơn.
1.1.1.2. Tri giác
Tri giác của học sinh tiểu học mang tính đại thể, ít đi vào chi tiết nên tri
giác cịn mang tính khơng ổn định. Ở giai đoạn đầu tiểu học tri giác thƣờng
gắn liền với những hành động trực quan. Đến giai đoạn cuối tiểu học, tri giác
của học sinh bắt đầu mang tính xúc cảm. Học sinh thích quan sát các sự vật
hiện tƣợng có màu sắc sặc sỡ, hấp dẫn, tri giác đã mang tính mục đích, có
phƣơng hƣớng rõ ràng đó là tri giác có chủ định (học sinh biết lập kế hoạch

6

học tập cụ thể, biết sắp xếp công việc nhà, biết làm các bài tập từ dễ đến
khó,…)
1.1.1.3. Tưởng tượng
Khả năng tƣởng tƣợng của học sinh Tiểu học rất phong phú và đa dạng.
Do đó giáo viên nên chọn lựa nội dung dạy học, mức độ yêu cầu,… thích hợp
với khả năng tƣởng tƣợng của lứa tuổi học sinh ở cấp học này.
1.1.2 Vài nét về trò chơi học tập
1.1.2.1 Khái niệm về trò chơi
Theo tác giả Đặng Thành Hƣng “Trị chơi là thuật ngữ có hai nghĩa
khác nhau tƣơng đối xa: một là kiểu loại phổ biến của Chơi. Nó chính là Chơi
có luật (tập hợp quy tắc định rõ mục đích, kết quả và yêu cầu hành động) có
tính cạnh tranh hoặc tính thách thức đối với ngƣời tham gia; hai là những
công vệc đƣợc tổ chức và tiến hành dƣới hình thức chơi, nhƣ chơi, bằng chơi,
chẳng hạn: học bằng chơi, giao tiếp bằng chơi,…”
1.1.2.2. Vai trò của trò chơi học tập trong dạy học
- Vui chơi vẫn cịn chiếm vị trí đáng kể trong đời sống của học sinh,
đặc biệt là giai đoạn đầu bậc tiểu học.
- Thơng qua trị chơi học sinh dần hồn thiện các thuộc tính về tâm lí,
nhân cách, trí tuệ và thể lực cũng dần đƣợc nâng lên.
- Trong lúc chơi học sinh đƣợc hoạt động, đƣợc nhận thức về hiện thực
khách quan một cách cụ thể và để trả lời kích thích biến đổi thực tiễn.
- Khi chơi dần hình thành các khả năng quan sát, óc phán đốn, suy
luận, phối hợp tập thể, hồn thiện khả năng ngơn ngữ.
- Mỗi trị chơi có một tác dụng khác nhau, song trị chơi nhìn chung là
giúp học sinh rèn luyện những đức tính tốt đẹp. Đồng thời trị chơi cịn giúp
hồn thiện các kĩ năng ứng dụng học vấn vào cuộc sống hàng ngày cho học
sinh.

7

1.1.3. Vài nét về trò chơi học tập với sự ứng dụng công nghệ thông tin
1.1.3.1. Khái niệm về công nghệ thông tin và phần mềm dạy học
a. Khái niệm về công nghệ thông tin
Trong tiếng anh công nghệ thông tin là Information Technology (IT),
ngành khoa học ứng dụng công nghệ quản lý và xử lý thơng tin. Đó là nghành
sử dụng máy tính và phần mềm máy tính để chuyển đổi, lƣu trữ, bảo vệ, xử lý
và thu thập thông tin.
b. Khái niệm về phần mềm dạy học
Phần mềm dạy học là phần mềm đƣợc tạo lập nhằm trợ giúp giáo viên
trong một chừng mực nào đó có thể thay thế một phần hay toàn bộ các hoạt
động của thầy.
Trong dạy học có những khía cạnh chủ yếu:
- Nội dung kiến thức cần truyền đạt.
- Đối tƣợng cần truyền đạt.
- Phƣơng pháp, phƣơng tiện cần truyền đạt kiến thức.
Hiệu quả dạy học đƣợc đánh giá bằng khối lƣợng, chất lƣợng kiến thức
mà giáo viên truyền đạt tới cho học sinh.
Trong giáo dục truyền thống, quá trình dạy học diễn ra giữa ngƣời với
ngƣời nên việc đánh giá hiệu quả phụ thuộc chủ yếu vào kiến thức và khả
năng của ngƣời giáo viên. Nhờ có sự hỗ trợ của máy tính điện tử, phần mềm
dạy học và các trị chơi thì việc đánh giá là sự tích hợp đầy đủ nhiều lĩnh vực.
c. Một số phần mềm dạy học Tiếng Việt ở tiểu học
* Phần mềm PowerPoint
- Giới thiệu về phần mềm PowerPoint

8

Năm 1984, Bob Gaskin, một nghiên cứu sinh về khoa học máy tính tại
đại học Brekeyley (tiểu bang California) và các cộng sự đã sáng tạo ra
phần mềm PowerPoint. Ban đầu tên của phần mềm này là Presenter, đến khi
đăng kí thƣơng hiệu phần mềm đƣợc đổi tên là PowerPoint nhƣ ngày na
Phần mềm PowerPoint giúp giáo viên xây dựng các trình chiếu dƣới
dạng các slide. Phần mềm PowerPoint cho phép:
+ Lựa chọn các mẫu slide sẵn có hoặc xây dựng mẫu mới.
+ Thực hiện liên kết đến một flie văn bản, âm thanh, hình ảnh hoặc file
có dạng .exe,…
+ Chọn các hiệu ứng sinh động
* Chức năng của phần mềm PowerPoint
- Chức năng tạo bố cục của PowerPoint
PowerPoint giúp giáo viên tạo ra các bố cục đẹp mắt và linh hoạt. Nhờ
tính năng này, khơng chỉ thuận lợi cho giáo viên mà học sinh có thể theo dõi
dễ dàng.
Bên cạnh việc chia các đề mục, PowerPoint còn giúp giáo viên tạo ra
các hộp, bảng, ảnh với nội dung chú ý, nhận xét cho các slide đơn giản và tiện
ích.
- Chức năng nhấn mạnh của PowerPoint
Chức năng nhấn mạnh là một trong những chức năng quan trọng của
PowerPoint. Giáo viên khơng chỉ nhấn mạnh các định nghĩa, tính chất, các ý
quan trọng băng cử chỉ, lời nói mà thơng qua hình ảnh, trình diễn của
PowerPoint. Giáo viên sử dụng các hiệu ứng về màu sắc, hình dạng của ảnh
để nhấn mạnh các chú ý và nhận xét.
- Chức năng thay thế bảng phụ của PowerPoint
Việc sử dụng bảng phụ trong q trình giảng dạy đóng vai trị vơ cùng
quan trọng. Do đó, giáo viên nên đƣa ra bảng phụ một cách hiệu quả. Giáo

9

viên có thể sử dụng PowerPoint để trình chiếu các hình ảnh, bài tốn, u cầu,
trị chơi,…
- Chức năng tạo trắc nghiệm động của PowerPoint
Bài tập trắc nghiệm là dạng bài tập đƣợc sử dụng thƣờng xuyên để kiểm
tra các kiến thức cơ bản của học sinh. Với PowerPoint, giáo viên có thể tạo ra
các bài trắc nghiệm động, thậm chí có thể chuyển thành trị chơi trắc nghiệm
hay có thể bổ sung lời giải thích, chú ý cho bài tập đó.
- Các hiệu ứng phong phú trong phần mềm PowerPoint giúp giáo viên
xây dựng các trò chơi tạo ra sự đa dạng và mới mẻ. Điều này đòi hỏi sự đầu tƣ
lớn về ý tƣởng, thời gian, óc sáng tạo và đặc biệt là sự kiên trì của giáo viên.
* Phần mềm Violet
- Giới thiệu về phần mềm Violet
Violet đƣợc viết tắt từ cụm từ tiếng Anh: Visual & Online Lesson
Editor for Teacher (công cụ soạn thảo bài giảng trực tuyến dành cho giáo
viên).
Phần mềm Violet là công cụ giúp giáo viên xây dựng các bài giảng trên
máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả. So với các công cụ khác, Violet
chú trọng hơn trong việc tạo ra các bài giảng có âm thanh, hình ảnh, chuyển
động và tƣơng tác,… rất phù hợp với học sinh tiểu học.
1.1.3.2. Ưu điểm và hạn chế của việc sử dụng trò chơi học tập với ứng
dụng công nghệ thông tin
a. Ƣu điểm
- Ƣu điểm đầu tiên phải kể đến khi sử dụng các trị chơi học tập với sự
ứng dụng cơng nghệ thông tin để thiết kế, xây dựng các bài tập đó là góp phần
truyền tải đến học sinh một khối lƣợng lớn về kiến thức trong một giờ học.
- Ngồi ra, sử dụng các trị chơi học tập với sự ứng dụng công nghệ
thông tin giúp giáo viên đƣa đƣợc một lƣợng lớn tƣ liệu nhƣ tranh ảnh, đoạn

10

phim, video, flash,… giúp cho bài học sinh động hơn, tạo hứng thú hơn cho
học sinh trong học tập.
- Một trong những lí do khiến nhiều quốc gia coi việc sử dụng các trò
chơi học tập với sự ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là một việc
làm quan trọng trong công cuộc đổi mới phƣơng pháp dạy học. Nó giúp học
sinh hình thành những biểu tƣợng rõ nét về bài học, từ đó kích thích tƣ duy
học sinh phát triển, phát huy tính tích cực, sáng tạo trong q trình học.
- Sử dụng các trị chơi học tập với sự ứng dụng công nghệ thông tin
giúp giáo viên giảm bớt thời gian treo bảng phụ, viết bảng, tranh minh họa chỉ
bằng một cái click chuột. Do đó khắc phục đƣợc việc “cháy giáo án” khi dạy
học, giáo viên có thể dành nhiều thời gian để mở rộng kiến thức cho học sinh
hay giáo viên có nhiều thời gian đặt các câu hỏi gợi mở tạo điều kiện cho học
sinh hoạt động tích cực hơn trong giờ học.
Nhƣ vậy, những ƣu điểm ƣu việt này của việc sử dụng các trị chơi học
tập với sự ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học sẽ nhanh chóng làm
thay đổi cách tƣ duy và mang lại hiệu quả học tập cao cho học sinh.
b. Nhƣợc điểm
- Khi sử dụng các trị chơi học tập với sự ứng dụng cơng nghệ thông tin
trong dạy học, giáo viên phải mất nhiều thời gian chuẩn bị cơng phu do phải
tìm kiếm nhiều nguồn tài liệu. Đây cũng chính là lí do khiến nhiều giáo viên
ngại sử dụng các trò chơi học tập với sự ứng dụng của công nghệ thông tin
trong dạy học.
- Việc sử dụng các trò chơi học tập với sự ứng dụng cơng nghệ thơng
tin trong dạy học địi hỏi giáo viên phải có hiểu biết nhất định về tin học và
các phần mềm dạy học. Về phía nhà trƣờng phải đảm bảo cơ sở vật chất, cung
cấp đầy đủ các trang hiết bị cho giáo viên trong quá trình giảng dạy.

11

- Khi trình chiếu giảng dạy trên lớp, học sinh tị mị, chú ý đến trị chơi,
hình ảnh,… mà ít chú ý đến nội dung của bài học và ít ghi chép những nội
dung quan trọng của bài học.
1.1.4. Mục đích của việc sử dụng trị chơi học tập trong phân môn Tập
đọc lớp 3 với ứng dụng của công nghệ thông tin trong dạy học.
Giáo dục và đào tạo đang là một trong những vấn đề thách thức lớn của
tồn cầu nói chung và của Việt Nam nói riêng. Hiện nay các quốc gia trên thế
giới đang nỗ lực từng ngày để đổi mới nội dung và phƣơng pháp giáo dục –
đào tạo với nhiều mơ hình, biện pháp khác nhau nhằm mở rộng quy mơ, nâng
cao tính tích cực trong dạy học một cách toàn diện, dạy làm sao để giúp ngƣời
học hƣớng tới việc học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động.
Muốn vậy, giáo viên cần phải nâng cao, cải tiến và sử dụng các trị chơi học
tập với sự ứng dụng cơng nghệ thông tin để giúp học sinh lĩnh hội kiến thức
tốt hơn.
1.2. Cơ sở thực tiễn của việc xây dựng một số trị chơi học tập trong phân
mơn Tập đọc lớp 3 với sự ứng dụng của công nghệ thông tin
1.2.1. Nội dung chương trình dạy học Tập đọc lớp 3
- Phân môn Tập đọc lớp 3 trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 3 đƣợc
thể hiện trong 15 chủ đề với 31 tuần gồm 93 bài tập đọc. Trong đó, có 30 bài
thơ, 63 bài văn xi (truyện, văn miêu tả, văn bản khoa học, nghị luận và văn
bản thông thƣờng), 18 bài là tác phẩm văn học nƣớc ngồi hoặc có nội dung
về nƣớc ngồi.
- Các bài Tập đọc bám sát các chủ điểm, nội dung Tập đọc phản ánh
nhiều lĩnh vực khác nhau, từ gia đình, nhà trƣờng, quê hƣơng, các vùng miền
và các dân tộc anh em trên đất nƣớc ta đến các hoạt động văn hóa, khoa học,
thể thao và các vấn đề lớn của xã hội nhƣ bảo vệ hịa bình, phát triển tình hữu
nghị, sự hợp tác giữa các dân tộc, bảo vệ môi trƣờng sống, chinh phục vũ

12


trụ,... Đây chính là một cách giúp học sinh ứng dụng đƣợc những điều đã học
trong sách vở vào đời sống, làm giáo dục học đƣờng gắn với thực tiễn nhiều
hơn.
- Quy trình giảng dạy tiết Tập đọc lớp 3
+ Kiểm tra bài cũ
+ Dạy bài mới
 Giới thiệu bài
 Luyện đọc
 Hƣớng dẫn tìm hiểu bài
 Luyện đọc lại/ học thuộc lòng (nếu sách giáo khoa yêu cầu)
 Củng cố, dặn dò
1.2.2. Việc dạy và học Tập đọc ở trường Tiểu học
- Qua dự giờ tiết Tập đọc ở trƣờng Tiểu học, chúng tôi nhận thấy giáo
viên chú trọng nhiều đến việc giảng giải nhiều về các từ khó, về nội dung, ý
nghĩa của bài mà xem nhẹ phần luyện đọc, phân bố thời gian chƣa hợp lí.
- Trong bài Tập đọc có một số từ khó (khó về mặt ngữ nghĩa và khó về
cách đọc), khi các từ khó ấy đƣợc đặt trong văn cảnh, trong mơi trƣờng ngôn
ngữ học sinh sẽ dễ đọc, dễ hiểu các từ khó đó. Tuy nhiên một số giáo viên lại
tách việc giảng từ khó luyện đọc và các từ khó thành một mục riêng và tiến
hành mục này sau khi đã đọc xong bài.
- Giáo viên chƣa sử dụng có hiệu quả nhiều về cách đọc, chƣa rèn
luyện cho học sinh đọc những câu văn dài, đọc phân vai, đọc diễn cảm, ngắt
nghỉ đúng lúc nên một số học sinh đọc ngắt nghỉ tùy tiện, không lấy hơi để
đọc câu văn dài.
- Một số học sinh còn chƣa chú ý nghe giảng, khi bạn đọc không tập
trung nên lúc cần đọc tiếp hoặc nhận xét bạn đọc học sinh lúng túng và
thƣờng không đáp ứng đƣợc yêu cầu của giáo viên.

13


1.2.3. Khảo sát tình hình sử dụng trị chơi học tập trong phân môn Tập
đọc lớp 3 với sự ứng dụng của cơng nghệ thơng tin
1.2.3.1. Mục đích khảo sát
Để phục vụ cho cơng tác nghiên cứu khóa luận này, tôi tiến hành khảo
sát thực trạng dạy Tập đọc và thực trạng vấn đê sử dụng trò chơi học tập trong
phân môn Tập đọc lớp 3 với ứng dụng công nghệ thông tin hai trƣờng Tiểu
học: Trƣờng Tiểu học Phụng Thƣợng - Phúc Thọ - Hà Nội và Trƣờng Tiểu
học Hùng Vƣơng – Phúc Yên – Vĩnh Phúc nhằm rút ra những thuận lợi, khó
khăn. Từ đó có nhƣng định hƣớng xây dựng các trò chơi học tập trong phân
phân môn Tập đọc với sự ứng dụng của công nghệ thông tin.
1.2.3.2. Đối tượng và nội dung khảo sát
- Đối tƣợng khảo sát là thăm dò ý kiến của giáo viên và học sinh hai
trƣờng Tiểu học Trƣờng Tiểu học Phụng Thƣợng - Phúc Thọ - Hà Nội và
Trƣờng Tiểu học Hùng Vƣơng – Phúc Yên – Vĩnh Phúc.
- Nội dung khảo sát là tổng hợp ý kiến về một số mặt
+ Nhận thức của giáo viên và học sinh về việc sử dụng trị chơi với sự
ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học.
+ Mục đích của việc sử dụng trị chơi với sự ứng dụng cơng nghệ thơng
tin trong dạy học.
+ Tìm hiểu ngun nhân dẫn đến thực trạng nói trên.
+ Sự cần thiết của việc sử dụng trị chơi với sự ứng dụng cơng nghệ
thơng tin trong dạy học.
1.2.3.3 Phương pháp khảo sát
Trong quá trình nghiên cứu và khảo sát, tôi đã sử dụng một số phƣơng
pháp sau:
- Phƣơng pháp quan sát: Tiến hành dự giờ của một số thầy cơ trong

trƣờng, theo dõi q trình giáo viên sử dụng chuẩn giáo án, phƣơng tiện dạy

14


học, cơ sở vật chất và quá trình lên lớp, tổ chức học sinh chiếm lĩnh tri thức,
qua đó biết đƣợc giáo viên đã sử dụng những phƣơng pháp dạy học nào,
những phƣơng tiện gì cho từng nội dung dạy học, đánh giá sơ bộ về kết quả
dạy học.
- Phƣơng pháp đàm thoại: Tôi đã trực tiếp trao đổi với cán bộ quản lí,
giáo viên và học sinh đẻ thấy đƣợc quan điểm của việc sử dụng trò chơi với
sự ứng dụng của công nghệ thông tin trong dạy học để thu nhận thông tin trực
tiếp về vấn đề.

1.2.3.4.. Kết quả khảo sát
Tôi đã tiến hành điều tra tại trƣờng Tiểu học Phụng Thƣợng và trƣờng
Tiểu học Hùng Vƣơng với tổng số phiếu phát cho cán bộ quản lí và giáo viên:
78 phiếu
Bảng 1.1. Mục đích của việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin
STT

Cán bộ, giáo viên

Tiêu chí

Số phiếu

Tỷ lệ (%)

1

Đổi mới phƣơng pháp

78

100%

2

Phát triển tƣ duy kĩ thuật

54

69%

38

48,7%

42

53,8%

3

Vận dụng đƣợc nhiều thành tựu của khoa
học kĩ thuật
Ngƣời học nắm vững kiến thức, hình

4

thành kĩ năng, kĩ xảo bằng cách thao tác
trên máy tính

Kết quả cho thấy, hầu hết giáo viên và cán bộ quản lí đều nhận thức
rằng mục đích của việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin là để góp phần thực
hiện đổi mới phƣơng pháp dạy học

15


Bảng 1.2. Những nguyên nhân ảnh hƣởng tới việc ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học
STT

Cán bộ, giáo viên

Nguyên nhân

Số phiếu

Tỷ lệ (%)

1

Cơ sở vật chất thiếu thốn

78

100%

2

Sĩ số lớp quá đông

32

41%

78

100%

60

77%

56

71,8%

3

4
5

Giáo viên không đƣợc trang bị về phƣơng
tiện dạy học hiện đại
Năng lực sử dụng công nghệ thông tin của
giáo viên còn hạn chế

Tốn kém thời gian xây dựng bài

Bảng thống kê cho thấy, nguyên nhân chủ yếu của việc giáo viên ít sử
dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học nói chung và sử dụng trị chơi học tập
với sự ứng dụng cơng nghệ thơng tin nói riêng chủ yếu là do nhà trƣờng còn
thiếu thốn về cơ sở vật chất, do trình độ tin học và sử dụng máy tính cũng nhƣ
các phần mềm dạy học của giáo viên.
1.2.3.5 Kết luận
Từ đối tƣợng và nội dung khảo sát, tôi nhận thấy rằng:

16


Giáo viên chủ yếu sử dụng phƣơng pháp thuyết trình, giảng giải trong
giảng dạy làm cho học sinh ít có cơ hội thể hiện khả năng của mình. Do đó,
việc ghi nhớ và tái hiện lại nội dung bài học là thao tác cơ bản trong hoạt
động nhận thức của học sinh.

17


Kết luận chƣơng 1
Qua tìm hiểu thực trạng về việc sử dụng trị chơi học tập với sự ứng
dụng cơng nghệ thông tin trong dạy học cho thấy:
- Hầu hết các cán bộ quản lí và giáo viên đều có nhận thức đúng đắn về
vai trò và tầm quan trọng của việc sử dụng trò chơi học tập với sự ứng dụng
cơng nghệ thơng tin. Bởi vì, dạy học theo trị chơi học tập với sự ứng dụng
cơng nghệ thơng tin giúp học sinh nâng cao tính tích cực, lĩnh hội tri thức và
rèn kĩ năng hiệu quả,. Từ đó giúp giáo viên kịp thời thu nhận thông tin phản
hồi để có những điều chỉnh hợp lí, làm cho q trình dạy học đạt hiệu quả cao

hơn và góp phần đổi mới phƣơng pháp dạy học hiện nay.
- Việc sử dụng trị chơi học tập với sự ứng dụng cơng nghệ thông tin ở
nhà trƣờng hiện nay hầu hết chƣa đƣợc áp dụng hoặc áp dụng nhƣng hiệu quả
rất thấp do nhiều nguyên nhân: do cơ sở vật chất của nhà trƣờng, do trình độ
tin học và sử dụng cơng ngệ thơng tin của giáo viên cịn nhiều hạn chế. Do
đó, trong chƣơng 2 của khóa luận này tơi đã tìm hiểu việc sử dụng một số trị
chơi học tập với sự ứng dụng công nghệ thông tin giúp học sinh học tập tốt
hơn.

18


CHƢƠNG 2: MỘT SỐ TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRONG PHÂN MÔN
TẬP ĐỌC LỚP 3 VỚI ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ
THỂ NGHIỆM SƢ PHẠM

2.1 Hƣớng dẫn chung về việc sử dụng phần mềm PowerPoint, Violet để
xây dựng trò chơi học tập
2.1.1 Hướng dẫn chung về việc sử dụng hiệu ứng (animations) trong
phần mềm PowerPoint để xây dựng trò chơi học tập
Các slide trong PowerPoint có rất nhiều đối tƣợng cần đƣợc sử dụng
hiệu ứng. Tuy nhiên với mỗi đối tƣợng khác nhau có thể sử dụng các hiệu ứng
khác nhau.
Với đối tƣợng là văn bản sử dụng các hiệu ứng sau:

Hình 2.1. Nhóm hiệu ứng trong Powerpoint
- Nhóm hiệu ứng xuất hiện đối tƣợng chỉ hiển thị khi sử dụng lệnh.
- Nhóm hiệu ứng nhấn mạnh: tạo điểm nhấn giúp ngƣời xem chú ý nội
dung cần nhấn mạnh.
- Nhóm hiệu ứng biến mất: khi nội dung đã tồn tại trên slide, sau khi

học sinh đã xem rồi giáo viên khơng muốn nó tồn tại trên slide nữa.

19