NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH HỆ SỐ TƯỚI CỦA VÙNG CHỊU ẢNH HƯỞNG CỦA GIÓ LÀO

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O

B

NÔNG NGHI P VÀ PTNT

TR
NG
I H C TH Y L I
------------------------------------------

NGUY N KIM B NG

NGHIÊN C U XÁC
T I VÙNG CH U

NH H

NH H

S

T

NG C A GIÓ LÀO

Chuyên ngành: Quy ho ch và qu n lý tài nguyên n
Mã s

: 60 - 62 - 30

LU N V N TH C S
Ng

ih

ng d khoa h c:

1. TS. V Kiên Trung
2. TS Nguy n Vi t Anh

HÀ N I- 2012

I

c.


L IC M
Lu n v n tác gi đ
gi còn có s ch b o, h

N

c hoàn thành ngoài s ph n đ u n l c c a b n thân tác
ng d n nhi t tình c a các th y giáo, cô giáo các đ ng

nghi p và b n bè.
Tr

c h t tác gi xin chân thành c m n cán b , gi ng viên Tr

ng

Th y l i Hà N i nói chung và các th y, cô giáo khoa K thu t tài nguyên n

ih c
c nói

riêng đã truy n đ t nh ng ki n th c chuyên môn cho tác gi trong th i gian tác gia
h c t p và làm lu n v n t i tr

ng.

t bi t tác gi xin bày t lòng bi t n sâu s c đ n các th y giáo đã h
d n. TS. V Kiên Trung, TS. Nguy n Vi t Anh đã t n tình h

ng

ng d n, giúp đ tác

gi hoàn thành lu n v n này.
Xin chân thành c m n Lãnh đ o S Nông nghi p và Phát tri n nông thôn Hà
T nh đã t o đi u ki n cho tôi trong su t th i gian h c t p và làm lu n v n.
Xin chân thành c m n các đ ng nghi p, b n bè đã giúp đ và đóng góp
nh ng ý ki n quý báu cho tác gi đ hoàn ch nh lu n v n đ
Cu i cùng xin c m t t m lòng c a nh ng ng
t

c t t nh t.

i thân trong gia đình, đã tin

ng đ ng viên và giúp đ tôi trong su t quá trình h c t p. Do h n ch v trình đ

c ng nh th i gian và tài li u thu th p, lu n v n ch c ch n không th tránh kh i các
thi u sót, tác gi r t mong nh n đ

c s thông c m, góp ý chân tình c a các th y, cô

giáo và đ ng nghi p.

TÁC GI

Nguy n Kim B ng


PH L C


Formatted: Space Before: 6 pt

1

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

M

U

Style Definition: TOC 1: Line
spacing: Multiple 1,4 li

1. Tính c p thi t c a đ tài
Hà T nh tr i dài t 17054’ đ n 18050’ v b c và t 103048’ đ n 108000’ kinh
đông. Phía b c giáp t nh Ngh An, phía nam giáp t nh Qu ng Bình, phía tây giáp
n

c Lào, phía đông giáp bi n ông. Là m t t nh thu n nông v i di n tích đ t nông

nghi p 117.344ha, trong đó di n tích tr ng lúa v đông xuân h n 54.000 ha, v hè
thu h n 41.000 ha và v mùa 6.000 ha. Là khu v c n m trong vùng nhi t đ i gió
mùa, ngoài ra còn ch u nh h

ng c a khí h u chuy n ti p c a mi n b c và mi n

nam, v i đ c tr ng khí h u nhi t đ i đi n hình c a mi n nam và có m t mùa đông
giá l nh c a mi n b c, nên th i ti t, khí h u r t kh c nghi t.

c bi t vào mùa khô

t tháng 3 đ n tháng 8 n m sau. ây là mùa n ng g t, có gió Tây Nam (th i t Lào)
khô, nóng, l

ng b c h i l n, Hà T nh c ng là vùng ch u nhi u thiên tai bão l .

ph c v công tác t
đ

i tiêu, trong nh ng n m qua đ ng b và nhân dân Hà T nh

c s quan tâm, giúp đ c a

ng, Chính ph và các B , ngành Trung

cùng nhau xây d ng và phát tri n thu l i nh m cung c p ngu n n

ct

ng đã

i, h n ch

nh ng thi t h i do thiên tai, đ y m nh s n xu t, c i thi n đ i s ng. B ng nhi u
ngu n v n đã đ u t xây d ng h n 700 công trình thu l i l n, nh .
Có th kh ng đ nh r ng công tác thu l i trong nh ng n m qua đã đi đúng
h

ng và t o đ ng l c tích c c trong vi c t ng tr

ng kinh t nông thôn c a t nh

nhà. Tuy v y, nhi u n m qua h th ng công trình th y l i đ
v im ct

i, h s t

i áp d ng theo h

c quy ho ch, thi t k

ng d n c a B Th y l i (nay là B nông

nghi p và Phát tri n nông thôn) đã quá c và áp d ng cho vùng có khí h u nh
t nh Hà T nh là không h p lý b i nhi u nguyên nhân: c c u, gi ng và th i v cây
tr ng thay đ i; khí h u khu v c t nh Hà T nh đ u ch u nh h

ng c a gió tây nam

khô nóng đ c bi t trong đi u ki n bi n đ i khí h u qua các n m có s di n bi n
ph c t p nên nhu c u n

c c a cây tr ng qua các mùa v canh tác c ng bi n đ ng

khá l n đây c ng là vùng ch u l l t, h n hán th
xác đ nh l
ho ch t

ng n

ct

ng xuyên x y ra.

i ph c v cho s n xu t nông nghi p và đ ra k

i cho cây tr ng ph i xu t phát t vi c xác đ nh nhu c u n

c c a cây

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

2

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

tr ng trong đi u ki n th i ti t, khí h u và ch đ canh tác c th .. . Vi c xác đ nh
nhu c u n

c, t ng l

ng n

ct

i, h s t

i cho lúa trên vùng ch u nh h

ng

c a gió Lào có m t ý ngh a h t s c quan tr ng cho vi c qu n lý khai thác các công
trình thu l i trong vùng; đây c ng là tài li u c b n ph c v cho công tác quy

ho ch, thi t k h th ng công trình thu l i trên các đ a bàn t

ng t c a Hà T nh.

2. M c tiêu nghiên c u
Xác đ nh ch đ t

i cho lúa vùng ch u nh h

ng c a gió Lào

3. Ph m vi nghiên c u
Ch đ t
4. Ph

i cho cây lúa

m t s vùng thu c t nh Hà T nh.

ng pháp nghiên c u

- Ph

ng pháp lý thuy t:

ng d ng ph n m m tính toán ch đ t

PGS.TS. Tr n Vi t n so n th o đ xác đ nh ch đ t
- Ph

i do

i.

ng pháp th c nghi m. Th c hi n xác đ nh trong ô có kích th

c (1.5 x

1.5 x 0.45)m ngoài th c đ a.

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

3

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

CH
T NG QUAN V XÁC

NG 1
NH CH

T

TRONG I U KI N

I CHO LÚA

C BI T

1.1. T ng quan tình hình nghiên c u trên th gi i
Xác đ nh nhu c u n

ct

nghiên c u và xây d ng đ

i cho cây tr ng đã đ

c nhi u tác gi trên th gi i

c m t s công th c tính toán l

v i các y u t liên quan, nh : Nhi t đ , đ

ng b c-thoát h i n

c

m không khí, b c x , gió, cây tr ng...

Trong đó, Thornthwaite (1948) xác đ nh l

ng b c-thoát h i n

c d a vào

hàm s c a nhi t đ không khí bình quân tháng; Blaney-Criddle (1950) th y r ng,
l

ng b c-thoát h i n

c t l thu n v i l

ng n

c b c h i gây ra b i nhi t đ

trung bình và s gi chi u sáng trong c n m c a t ng v đ khác nhau; Penman
(1948) đ a ra công th c xác đ nh l
t ng h p nh h
tr i và n ng l

ng b c-thoát h i n

c ti m n ng, tác gi đã

ng c a các y u t th i ti t khác nhau (n ng l
ng gió); Kotchiacop (1951) cho r ng, l

ng b c x c a m t

ng b c-thoát h i n

c có

quan h ch t ch v i n ng su t c a cây tr ng; Kapop (1958) đ su t công th c tính
b c-thoát h i n

c d a vào l

ng b c h i n

t ng h p và đ su t b sung cho 4 ph
Blaney-Criddle, ph

ng pháp b c x , ph

b c h i. V nghiên c u h s t

i đã đ

nghi p phát tri n nh Trung Qu c. N
nghiên c u thí nghi m t

c t do; FAO (1977) đã nghiên c u

ng án ph bi n nh t là, ph
ng pháp Penman, ph
c nghiên c u

các n

c này đã xây d ng đ

i trên toàn qu c, đ c bi t là cây lúa n

ng pháp

ng pháp thùng
c có n n nông
c trên 400 tr m

c.

Trong nh ng th p niên g n đây, các nhà khoa h c t p trung nghiên c u v ch
đ t

i cho cây lúa trong các đi u ki n đ c bi t: thi u n

c, các vùng có khí h u,

đ t đai đ c tr ng….
D

i đây tác gi xin gi i thi u m t s nghiên c u trên th gi i v ch đ t

i

trong đi u ki n đ c bi t.

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)

Formatted: Space Before: 6 pt

4

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

- Các nghiên c u

Philippines

Trong giai đo n t 1968 đ n 1995, Vi n Nghiên c u lúa qu c t IRRI dã ti n
hành m t s nghiên c u nh m nghiên c u m i quan h gi a l
n ng su t lúa. Thí nghi m đ

ng n

ct

i và

c ti n hành trên các ô ru ng v i n i dung thí nghi m

nh sau:
+ V khô n m 1968
Trong 60 ngày đ u (sau khi c y đ n k t thúc đ nhánh), t t c các ô ru ng thí
nghi m đ

c duy trì m t l p n

c 50 mm. Sau đó các ô đ

v im ct

i m i nhóm là 2 mm/ngày; 4 mm/ngày và 6 mm/ngày; 5 ngày t

l n. K t qu cho th y trong th i gian thí nghi m, đ
ru ng thí nghi m không gi m xu ng d
m ct

c tách ra làm 3 nhóm
im t

m đ ng ru ng trên t t c các ô

i 50% s c ch a m t i đa đ ng ru ng.

i 2mm/ngày, n ng su t lúa b gi m không đáng k so v i t

i ng p liên t c.

+ V khô n m 1969
Các thí nghi m đ
c yv im ct

c m r ng và thay đ i m c t

i áp d ng ngay sau khi gieo

i các nhóm ô thay đ i t 8mm/ngày đ n 2mm/ngày, c 5 ngày t

m t l n. K t qu cho th y

m ct

i

i 7mm/ngày tr lên n ng su t lúa không gi m.

m ct

i 6 mm ngày tr xu ng, n ng su t lúa gi m rõ r t. N ng su t b ng không

m ct

i 4mm/ngày.

M t s các nghiên c u khác do Bhuiyan và Tuong tiên hành n m 1995, k t qu
cho th y, đ i v i lúa n

c, không c n ph i luôn luôn duy trì m t l p n

ru ng nh m đ t n ng su t t i đa. V i bi n pháp t

i nông l ph i h p lý áp d ng

ngay t đ u v gieo c y, có th gi m đ

cl

so v i t

ng pháp này có nh

ch đ

i ng p liên t c. Tuy nhiên ph

ng n

c trên

ct

i t i đa t 40% đ n 45%
c đi m là không h n

c c d i. Có th kh c ph c h n ch c a bi n pháp này b ng vi c áp d ng

công th c t

i nông l ph i sau khi gieo c y t 35 đ n 40 ngày (khi tán lúa đã ph

kín m t đ t). Trong tr

ng h p này có th ti t ki m đ

cl

ng n

c t i đa t 25

d n 35%.

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

5

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

- Các nghiên c u
Nghiên c u

M

M đ

c ti n hành

các bang Texas, Missouri, Louisiana và
ng

Arkansas đã đi đ n các k t lu n lúa có th sinh tr
ki n t

i d i, t

i rãnh hay t

ng và phát tri n trong đi u

i phun nh ng không kinh t trong đi u ki n c a M .

Vi c gi m n ng su t là y u t quy t đ nh c a bi n pháp t
tr
t

ng h p thi u n

c thì t t nh t là nên theo ph

i m. K t lu n quan tr ng đ
ng n

thi u n

c.

ct

ng pháp t

i nông l ph i h n là

c rút ra t các nghiên c u này là:

+ Cây lúa trong đi u ki n t
gi m l

i m này. Do v y trong

i m th

ng gi m n ng su t t l thu n v i vi c

i, đ c bi t là trong các giai đo n cây lúa nh y c m đ i v i vi c

+ N ng su t lúa trung bình đ i v i t
ng p là 20% trong đi u ki n t

i m th

ng th p h n n ng su t lúa t

i

ng t v ch m sócđ t đai và bón phân. Trong đi u

kiên t t nh t n ng su t này c ng gi m t 10% đ n 15%.
+ Tuy nhiên đ i v i các gi ng lúa n ng su t th p, s khác nhau gi a t
và t

i phun đ

i ng p

c gi m nh .

+ S khác nhau gi a t

i ng p và t

i không ng p thay đ i t 20% đ n 50%

tu thu c vào lo i đ t, m a, và công tác qu n lý n
+ Th i gian gi a các l n t
d ng th i gian t

c c a h th ng.

i r t quan tr ng đ i v i t

i h p lý s tránh đ

i không ng p vì n u áp

c stress đ i v i lúa và t ng đ

cl

ng n

c

m a hi u qu .
- Các nghiên c u

Nh t B n

Ph i ru ng vào gi a giai đo n sinh tr
t ng n ng su t lúa

ng c a lúa đ

Nh t B n. Bi n pháp này đã đ

c a th p k 60 và ngày nay đã tr thành ph bi n
nghiên c u bi n pháp nông l ph i m i đ

c công nh n là y u t

c áp d ng t nh ng n m cu i
Nh t B n. Tuy nhiên vi c

c các nhà khoa h c Nh t B n quan tâm

nghiên c u t nh ng n m đ u c a th p k 90 c a th k 20.
nghiên c u c a Anbumozhi và các công s đ
bi n pháp t

i nông l ph i v i l p n

ngày sau khi c y. K t qu nh sau:

áng chú ý là các

c ti n hành vào n m 1998. B ng

c m t ru ng t i đa là 90mm, áp d ng 30
Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

6

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

+ N ng su t lúa không gi m so v i t

i ng p.

+ Ch s s n ph m lúa trên m t đ n v n
ph i là 1.26kg/m3 so v i 0.96kg/m3 c a ph
+ Vi c ti t ki m n
duy trì m t ch đ n

ng pháp t

ng pháp t

i nông l

i ng p.

c mà không làm gi m n ng su t có th th c hi n đ

c khi

c trong đi u ki n ng p-l h p lý.

- Các nghiên c u

n

Các nghiên c u
bi n pháp t

c c a ph

n

i (g m t

đ

c ti n hành trong 3 th p k qua v m t lo t các

i ng p truy n th ng, t

i nông l ph i và m t s các bi n

pháp khác) trên h u h t các khu v c thu c các h th ng t

i chính trên toàn n

đã đi đ n m t s k t lu n sau đây:
+ K t qu t i t t c các khu thí nghi m đ u cho th y có s t ng n ng su t lúa
và gi m l
t

ng n

ct

i khi áp d ng bi n pháp t

i ng p liên t c hay các ph

i nông l ph i so v i bi n pháp

ng pháp khác. Tuy nhiên t l t ng n ng su t hay t

l gi m m c t

i có s khác nhau r t l n tu theo k t qu thí nghi m t i t ng vùng

và t ng đ a ph

ng. Gi i thích cho s khác nhau v k t qu thí nghi m g m 3 lý do

sau đây:

S khác nhau v s t ng n ng su t khác nhau là do s không đ ng nh t v các
y u t chi ph i khác nh gi ng, khí h u, lo i đ t, và l
S khác nhau v l

ng n

c ti t ki m đ

phân b ), lo i đ t và v trí thí nghi m

ng phân bón, sâu b nh vv.

c là do ch đ m a (l

ng và s

các khu v c tthí nghi m là y u t chi ph i

s khác nhau này.
Các k t lu n chung cho các thí nghi m này ch y u xoay quanh vi c kh ng
đ nh bi n pháp t
77% so v i t

i nông l ph i đã ti t ki m đ

cm tl

ng n

ct

i t 10% đ n

i ng p truy n th ng. N ng su t lúa c ng t ng t 20% đ n 87%.

- Các nghiên c u c a Trung Qu c
Các nghiên c u

Trung Qu c trong th i gian qua đ

c ti n hành trên c 2 hai

ph m vi toàn h th ng và t i m t ru ng. Nhi u công trình nghiên c u đ

c công b

trong các th i k t th p k 80, 90 c a th k XX đ n nh ng n m đ u c a th k
XXI. áng chú ý là các nghiên c u sau:

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

7

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

B ng 1.1: Trung bình các giá tr b c h i, th m, và m c t
ph
TT

Bi n pháp t

1

T

2

T

ng pháp t

i ng p và ti t ki m n

i

i yêu c u c a các

c

B c h i (mm)

Th m (mm)

M ct

i (mm)

i ng p

765.4

514.9

1280.3

i ti t ki m (nông l ph i)

688.8

169.3

858.1

Trên ph m vi m t ru ng: ph

ng pháp t

i truy n th ng cho đ n nh ng n m

cu i th p k 70 c a th k 20 là t

i nông th

ng xuyên. Tuy nhiên ph

t

i này đ

c thay đ i k t nh ng n m đ u c a th p k 80 c a th k 20. Th i k

này m t ph

ng pháp m i g i là t

i ti t ki m n

c cho lúa đã đ

nghiên c u (Mao Zhi, 1996). C s khoa h c c a ph
th
l
th
t

ng xuyên m t l p n
ng n

ng pháp

c ti n hành

ng pháp này là không duy trì

c trên ru ng lúa nh m gi m th m, gi m b c h i, gi m

c tiêu t ru ng lúa. K t qu nghiên c u b ng 2 bi n pháp t

ng xuyên và t

i nông l ph i không nh ng làm gi m đ n 67% l

i ng p
ng n

c

i mà còn làm t ng n ng su t lúa (B ng 1.1).
Theo Mao Zhi, ngoài vi c gi m l

gi m m c n

ng n

ct

i, t

c ng m trong ru ng t 0.3 đ n 0.5 m. Do v y l

trong đ t t ng lên t 120 đ 200% so v i t

i này cho 30.000 ha

Quangxi Autonomous, có kho ng 100 tri u m3 n

đ nh đâu là l

ng ô xy hoà tan

i ng p.

C ng theo Mao Zhi, n u áp d ng bi n pháp t
nhiên, trong tr

i nông l ph i còn làm

c t

i đ

vùng

c ti t ki m. Tuy

ng h p áp d ng đ i v i ph m vi l n nh trên, s r t khó đ xác
ng n

ct

iđ

c ti t ki m t ru ng và đâu là l

ng n

ct

iđ

c

ti t ki m t vi c nâng c p h th ng kênh d n.
D a trên c s k t qu thí nghi m trên di n r ng, l
ki m vào kho ng t 20 đ n 35% (l

ng n

c t

ng n

ct

iđ

i gi m t 4080-5780m3/ha/v

xu ng còn 3100-4500 m3/ha/v ). N ng su t lúa t ng t 15% đ n 28%. L
ph m nông nghi p trên m t đ n v m3 n
tr

c đây lên 1.18-1.50 kg/m3 n

ct

Thí nghi m trên toàn h th ng t
t

ng t , di n tích t

ct

c ti t

i t ng t 0.65-0.82 kg/m3 n

ng s n
ct

i

i.
i thu c huy n Juankou c ng cho k t qu

i c a h th ng là 2.100 ha. Tr

c n m 1989, ch canh tác

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

8

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

đ

c m t v lúa n

pháp t

c do thi u n

i ti t ki m n

c (t

ct

i. T n m 1990 tr đi, do áp d ng bi n

i nông l ph i), l

ng n

đ n 180 mm. Do v y kho ng m t n a di n tích đ

ct

iđ

c ti t ki m lên

c tr ng màu trong v còn l i.

i u này đã làm t ng thu nh p cho nông dân khu v c lên kho ng 27%.
T
c

i nông l ph i cho th y r t hi u qu

ng đ th m và b c h i l n và đ t có xu h

các vùng đ t cát.

các vùng này do

ng ít n t n . Hi n nay, đã có kho ng

100.000 ha di n tích t i vùng nam Trung Qu c đang áp d ng ph
ki m n

ng pháp t

i ti t

c.

- Các nghiên c u
Các nghiên c u

Pakistan
Pakistan đ

c th c hi n ch y u

trên c 2 giai đo n làm đ t và giai đo n sinh tr
nghiên c u đ

c các tác gi

nh

trên ph m vi đ ng ru ng

ng c a lúa.

giai đo n làm đ t,

Sanchez, De Datta and Kerim, Kawasaky,

Dayanand and Sing ti n hành trong các giai đo n t 1973 đ n 1980. Các k t qu
nghiên c u cho th y, n u làm đ t k , k t c u đ t b phá hu đã làm gi m th m th ng
đ ng. L

ng n

c t n th t gi m xu ng t i 60% so v i không làm đ t k . K t qu

c ng cho th y n u làm đ t k , n ng su t úa cùng t ng thêm 1,2 t n/ha-v . H s s
d ng n

c hi u qu c ng t ng lên 2,5 l n so v i không làm đ t ho c làm đ t không

k (7,9kg/ha-mm so v i không àm đ t là 2,9kg/ha-mm).
giai đo n sinh tr

ng, khi nghiên c u nh h

ng c a ch d n

sau khi gieo c y, k t qu nghiên c u c a Gill t i vùng lúa cao s n c a
th y n u duy trì ch đ ng p n
đ

m thích h p (đ t

ti t ki m đ

c 33% l

c m t ru ng
n

cho

c m t ru ng m t tu n sau khi gieo c y và duy trì

t) sau đó đã không làm gi m đáng k n ng su t lúa mà còn
ng n

ct

i so v i ph

ng pháp t

i ng p th

ng xuyên

(B ng 1.2).
B ng 1.2: nh h

ng c a th i gian ng p sau khi gieo c y đ i v i NS lúa
Ngu n: Gill, 1994

Th i gian ng p m t ru ng sau khi gieo c y (tu n)
N ng su t lúa (T n/ha/v )

1

2

3

7,2

7,25

7,25

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

9

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

khía c nh khác, khi nghiên c u v

nh h

ng c a th i gian ph i ru ng đ i

v i n ng su t lúa trên đ t th t pha cát trong th i đo n 4 n m, Sandhu cho th y
ph
n

ng pháp t

i ng p liên t c đòi h i l

ng n

c t ng t 30, 54, 57 và 88 ph n tr m t

ct

i l n nh t. Hi u qu s d ng

ng ng v i các th i gian đ khô ru ng 1

ngày, 2 ngày, 3 ngày và 5 ngày so v i ph

ng pháp t

i ng p truy n th ng (B ng

1.3). K t qu trên đây cho th y không c n thi t ph i th
n

ng xuyên duy trì m t l p

c m t ru ng đ đ m b o n ng su t t i đa c a lúa. Sau th i gian gieo c y, có th

đ khô ru ng m t th i gian sau khi n

c m y ru ng đã c n mà không làm thay đ i

n ng su t lúa. Ti m n ng ti t ki m n

c theo ph

m tl

ng n

ct

i t 20 đ n 50% so v i ph

ng pháp này có th gi m đ

ng pháp t

c

i ng p liên t c. Các tác

gi cung ch ra s khác bi t này là do vi c gi m t n th t do th m th ng đ ng trong
th i k ru ng c n n

c.

B ng 1.3: nh h

ng c a ch đ t

i khác nhau đ n hi u qu t

i

Ngu n: Sandhu, 1980
M ct
Ch đ t

i

i (cm)

Hi u qu s
d ng n

1974

1975

1976

1977

B.quân

c

bình quân
(kg/ha-cm)

Chênh l ch
v hi u qu
SDN (%)

Ng p liên t c

204

195

170

192

190

28,9

-

l 1 ngày

151

138

130

160

145

37,6

30

l 2 ngày

-

117

121

136

125

44,4

54

l 3 ngày

114

92

107

128

113

45,3

57

l 5 ngày

96

94

81

112

96

54,4

88

Bhuiyan trong các n m 1992, 1993 đã ti n hành nghiên c u nh h
đ n

c m t ru ng đ n vi c gi m m c t

duy trì nông m t l p n
n

c ru ng luôn đ

do áp d ng ph

i. Nghiên c u đ

ng c a ch

c ti n hành b ng vi c

c m t ru ng sau khi gieo c y là 45 ngày. Sau đó ch đ

c duy trì

ch đ bão hoà n

ng pháp này đ t t i 40% so v i ph

không làm gi m n ng su t lúa.

c. L

ng n

ng pháp t

c ti t ki m đ

c

i truy n th ng mà
Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

10

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

Các nghiên c u c a Tabbal (1992) và c ng s c ng cho k t qu t
Nghiên c u đ
m cn

ng t .

c ti n hành trên ru ng lúa có ch t đ t là th t pha sét v i chi u sâu

c ng m trên ru ng lúa vào mùa khô là 95cm. Ch đ n

nghi m trong 4 tr

c ru ng đ

c thí

ng h p: (1) Ng p liên t c t 2-7 cm, (WR1); (2) ng p liên t c

đ n 45 ngày sau khi gieo c y (sau giai đo n đ nhánh), sau đó duy trì đ
trên ru ng, (WR2); (3) Duy trì đ

m bão hoà trên ru ng su t th i gian sinh tr

c a lúa (WR3); (4) ng p, l li n ti p su t th i gian sinh tr
qu nghiên c u cho th y, s chênh l ch v m c t

th c WR1 là 40% ít h n. Chênh l ch
60% ít h n. Chênh l ch

m b ôh

i

ng

ng c a lúa, (WR4). Két

công th c WR3 so v i công

công th c WR4 so v i công th c WR1 là

công th c WR2 s v i công th c WR1 là 35%.

các

công th c WR2 và WR3 không có s gi m n ng su t so v i công th c WR1. Công
th c WR4 s gi m n ng su t lên t i 28% so v i công th c WR1 (B ng 1.4).
B ng 1.4: nh h
n

Công

ng c a ch đ n

c, hi u qu và l

ng n

N ng su t (kg/ha)

c m t ru ng đ n n ng su t, hi u qu s d ng

ct

M ct

iđ
i

c ti t ki m. Ngu n: Tabbal, 1992

(mm)

th c
t

i

Hi u qu t

i

(kg/ha-mm)

L
đ

ng n

c

c ti t ki m
(%)

88-

90-

Bình

88-

90-

Bình 88- 90- Bình 88- 90- Bình

89

91

quân

89

91

quân

89

91

quân

89

91

quân

WR1 5552 5102 5327 1793 2786 2289

3

2

3

-

-

-

WR2 5237 4833 5035 1168 1804 1486

5

3

4

35

35

35

WR3 5153 4198 4676 1068 1644 1356

5

3

4

40

41

40,5

WR4 4336 3757 4046

6

4

5

59

62

61

728

1065

Kijne (1994) đ ngh 3 ph

896

ng án t

i thay th ph

ng án t

i ng p truy n

th ng nh sau:
(1) T

i không liên t c: Ru ng đ

đ ng ru ng chút ít. L
th ti t ki m đ

ng n

c 20% l

ng n

ct
ct

ct

i khi đ

i duy trì
i so v i t

m đ t xu ng th p h n đ

m c ng p nông. Ph

m

ng án này có

i ng p liên t c.
Formatted: Border: Top: (Double

solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

11

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

(2) Ph
l

ng n

ng pháp t

cđ

(3) Ph

i ng p giai đo n đ u: Ph

c ti t ki m đ n 40% nh ng n ng su t cây tr ng gi m 25%.
ng pháp t

trong th i k tr

i nông-l -ph i: Ph

ng pháp này đ

c th c hi n nh sau:

c khi k t thúc th i k tr bông 30 ngày, ru ng đ

nông, các giai đo n khác luôn duy trì đ
Ph

ng pháp này có k t qu là

ng pháp này có th ti t ki m đ

ct

m không nh h n 75% đ

cm tl

ng n

i ng p

m bão hoà.

c 25% ma không làm gi m

n ng su t.
Singh và các công s đã nghiên c u 4 ch đ t
- Ch đ t

i nông th

ng xuyên.

- Ch đ t

i nông th

ng xuyên sau khi gieo c y 2 tu n, sau đó ti n hành t

1 ngày sau khi ru ng c n n
- Ch đ t

i nông th

- Ch đ t

i nông th

không đáng k , ti t ki m đ

i ng p 2 tu n sau khi c y và duy trì ch

c 2 ngày cho k t qu kh quan. N ng su t lúa gi m
cl

ng n

ct

i bình quân 27%.

M t nghiên c u khác c a Mishra và c ng s cho th y có th đ t đ
t i u trong n ng su t lúa và hi u qu s d ng n
vi c s d ng k thu t t

cm ts

c v i 3,21-3,67 kg/ha-mm b ng

i nông l liên ti p v i th i gian l tu thu c vào m c n c

ng m nông hay sâu. V i m c n
t 3-5 ngày. V i m c n

i

c.

K t qu nghiên c y cho th y ch đ t
i sau khi ru ng c n n

i

c.
ng xuyên 1 tu n sau khi gieo c y, sau dó ti n hành t

2 ngày sau khi ru ng c n n

i

c.
ng xuyên sau khi gieo c y 2 tu n, sau đó ti n hành t

2 ngày sau khi ru ng c n n

đ t

i g m:

c ng m nông (dao đ ng t 7 -92cm), th i gian l

c ng m trung bình (dao đ ng t 13-126 cm), th i gian l

t 1-3 ngày.
T các k t qu nghiên c u trên đây có th đi đ n m t s nh n xét nh sau:
+ Làm đ t k trong khâu làm đ t không nh ng có tác d ng di t c d i, t ng
n ng su t cây tr ng mà còn là bi n pháp t t làm gi m r t đáng k l
do gi m l

ng n

ng n

ct

i

c th m th ng đ ng t vi c c u trúc đ t b phá hu . C n duy trì

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

12

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

l

ng m không cho xu t hi n các v t n t trong đ t. N u đ v n đ này x y ra

l

ng n

c th m th ng đ ng s t ng h n c trong tr

+ Quy trình t
t

i. Ch đ t

lý. Vi c áp d ng quy trình t
ct

t m3 n

cđ
cđ

ih p

i cho lúa.

i u này không đ m b o s
t l khai thác, s d ng n

n đ nh v ngu n n
c c a các n

i

Vi t Nam

c d i dào, tuy nhiên trong s h n 800

c hình thành hàng n m, có 2/3 đ

cđ

c

i nông l ph i cho th y k t qu r t kh quan trong

c đánh giá có tài nguyên n

g n 300 t m3 n

ng n

c cho lúa bao g m vi c l a ch n quy trình t

1.2. T ng quan v tình hình nghiên c u ch đ t
Là n

i ng p liên t c.

i đóng vai trò h t s c quan tr ng trong vi c gi m l

i ti t ki m n

vi c ti t ki m n

ng h p t

c hình thành bên ngoài lãnh th .
c hàng n m vì s ph thu c vào

c vùng th

ng ngu n. M t khác trong s

c hình thành trong n i đ a, s phân b r t không đ ng đ u

c theo không gian và th i gian đã làm cho nhi u vùng r t khan hi m n
Bên c nh đó, nhu c u n

c.

c c a các ngành kinh t nh công nghi p, th y s n,

giao thông th y, du l ch d ch v ... đang ngày càng gia t ng làm cho tình hình c p
n

c càng tr nên khó kh n. Ngành nông nghi p đang đ ng tr

trong s c nh tranh ngày càng gay g t v i các v ngu n n

c c p cho t

đó đã thúc đ y vi c nghiên c u nâng cao hi u qu s d ng n
pháp s ng còn trong đi u ki n c p n
nâng cao hi u qu s d ng n
công ngh t

c thách th c to l n
c trong t

i. Th c t
i là gi i

c cho nông nghi p ngày càng h n ch . Vi c

c là vi c nghiên c u các gi i pháp trong quy trình,

i c trên 2 ph m vi h th ng hay l u v c và ph m vi m t ru ng nh m

gi m tôn th t n

c vô ích, gi m l

ng n

c tiêu th đ s n xu t ra m t đ n v s n

ph m nông nghi p. Hay nói cách khác là t ng kh i l
trên m t đ n v n

ng s n ph m nông nghi p

c tiêu th .

- Trên ph m vi h th ng:
Nghiên c u trên ph m vi h th ng

Vi t Nam còn ít đ

c nghiên c u. D

i

đây là m t s các nghiên c u đáng chú ý.
- Theo Nguy n
l

ng n

c t

c Châu (2001) [2], đ i v i vùng duyên h i nam Trung b

i tính toán lý thuy t c a lúa đông xuân thay đ i t

6.622 ÷

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

13

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

11.469m3/ha, hè thu t 5.910 ÷ 7.240 m3/ha, v mùa t 3.962 ÷ 5.900 m3/ha. L
n

c c n th c t đo đ c t i khu thí nghi m Tuy Ph

c, Bình

ng

nh cho th y, v

đông xuân thay đ i t 490,5 ÷ 519,1 mm, v hè thu t 461,1 ÷ 488,9 mm, v mùa t
502,7 ÷ 540,0 mm. H s cây tr ng Kc bình quân trong các th i k sinh tr
lúa đ

ng c a

c th ng kê trong b ng 1.5.
B ng 1.5- H s cây tr ng Kc
Giai đo n

V

Bình quân

G 1

G 2

G 3

G 4

v

ông xuân

1,17

1,38

1,28

1,05

1,21

Hè thu

0,93

1,07

1,15

0,76

0,98

Mùa

0,95

0,97

1,09

1,09

1,02

- Theo Nguy n Tu n Anh (1995) [1], l

ng n

c c n tính toán lý thuy t cho

lúa ch u h n vùng núi Tây b c Vi t Nam v xuân 4.870 m3/ha, v mùa 4.440 m3/ha.
H s Kc đã đ

c hi u ch nh đ i v i đi m thí nghi m t i S n La đ

c nêu trong

b ng 1.6.
B ng 1.6 -T ng h p h s Kc đã đ

c hi u ch nh trên c s th c nghi m

S n La.

Giai đo n

V

G 1

G 2

G 3

G 4

Lúa ch u h n v xuân

0,74

0,74 → 1,26

1,26

1,13

Lúa ch u h n v mùa

0,70

0,70 → 1,34

1,34

1,04

- Nguy n Quang Kim (2003) [4] s d ng ph n m m ISPM1.0 tính t ng
l

ng n

c hao do ng m và b c h i cho lúa hè thu vùng Khe Giao- Hà T nh là

10.724 m3/ha, t ng l
là 7.825 m3/ha, l

ng m a s d ng đ

ng n

c là 3.201 m3/ha, t ng m c t

i toàn v

c tháo cu i v là 302 m3/ha.

- Theo Hà H c Ngô (1978) [15], l

ng n

Lâm - Hà N i bi n đ ng theo các th i k sinh tr

c c n c a lúa xuân

vùng Gia

ng nh sau:
Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

14

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

+Th i k C y +Th i k

T ng l

nhánh

1,94 ÷ 2,20 mm/ngày

nhánh – Phân hoá đòng

3,03 ÷ 4,03 mm/ngày

+Th i k Phân hoá đòng – Tr bông

4,75 ÷ 6,27 mm/ngày

+Th i k Tr bông – Chín

7,28 ÷ 8,77 mm/ngày

ng n

c c n trong v xuânbi n đ ng t 5.084,8 ÷ 5.705,1 m3/ha và trong

v mùa 5.211,7 m3/ha ÷ 6.838,6 m3/ha.

- Theo Nguy n V n Dung (1998) [9], l

ng n

cc n

La Khê - Hà Tây c a

lúa v xuân bi n đ i t 3.632 ÷ 3.831 m /ha, lúa v mùabi n đ i t 3.449 ÷ 3.570
3

m3/ha.
- Nguy n V n Th ng (2000) [6] dùng mô hình WBL đ tính toán theo mô
hình m a v thi t k c a các tr m Phan Rang, Ba Tháp, Tân M , Nha H cho k t
qu tính toán lý thuy t nh sau:
+M ct

i m t ru ng c a lúa n

c v đông xuân t 8000 ÷ 8400 m3/ha,

trung bình là 8250 m3/ha.
+M ct
h

i m t ru ng c a lúa n

c v hè thu bi n đ i theo các vùng do nh

ng c a m a trong v hè thu, trung bình là 7900 m3/ha.

+M ct

nên bi n đ ng t

i m t ru ng c a lúa n

c v mùado nh h

ng c a m a chính v

ng đ i l n t 4000 ÷ 6000 m3/ha.

V i khu ru ng canh tác ba v lúa trong n m thì m c t
c n m t 20.000 ÷ 30.000m /ha. M c t
3

i lúa t i m t ru ng

i l n nh t là trong v đông xuân, sau đó

đ n v hè thu và ít nh t là v mùa.
- Theo Nguy n Th Qu ng [19], k t qu nghiên c u thí nghi m đ nh m c
t

i lúa v xuân gi ng m i t i Th

m /ha v i h s t
3

s t

id

ng Tín - Hà Tây cho th y, m c t

i 1,15 l/s/ha (th i gian 20 ngày), m c t

ng l n nh t 0,91 l/s/ha. C

ng đ hao n

id

i i là 1.967

ng 5.421 m3/ha h

c ngày lúa xuân đ u v 4,8

mm/ngày, gi a v 7,8mm/ngày, cu i v 2,6 mm/ngày.
- Theo Nguy n V n Sáng, Tr n V n Tu n, Nguy n Th Thành [19], k t qu thí
nghi m ch đ t

i cho cây tr ng

đ ng b ng sông C u Long t i tr m nghiên c u

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)

Formatted: Space Before: 6 pt

15

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

thu nông Ti n Giang (1987-1989) ng v i thí nghi m t

i cho lúa 3 v (đông xuân,

hè thu và lúa mùa) nh b ng 1.7.
B ng 1.7- K t qu thí nghi m ch đ t
V

L
n

i lúa (bình quân n m 1987 - 1989)

ng

L

ng

L

ng

L

c hao

n

c

n

c

m a có

m a

(m3/ha)

3

tháo

ng
ích

3

L
n

ng

S l n

ct

i

t

i

(m3/ha)

(ngày)

3

(m /ha)

(m /ha)

(m /ha)

ông xuân

8078

126

0

126

7655

21

Hè thu

7596

5210

148

3727

3789

15

Thu đông

6954

8864

3929

4935

1766

8

- Theo Lê Sâm, H Phi Long [24], nhu c u n

c cho cây tr ng

vùng đ t ng t

đ ng b ng sông C u Long t i Tr m Nghiên c u Thu nông Tân M Chánh, M tho,
Ti n Giang nh b ng 1.8:
B ng 1.8- Công th c t

i, l

i theo th i k sinh tr

c c n và n ng su t lúa thí nghi m
V lúa

H ng m c nghiên c u
1.Công th c t

ng n

ông xuân

Hè thu

Thu ông

30 – 0

30 – 0

30 – 0

60 – 30

90 – 0

60 – 0

0

0

0

6.950

5.725

4.930

5,2

6,5

4,2

4,3

5,9

3,5

ng

S - đ nhánh
nhánh – chín
Chín – Thu ho ch
2.L

ng n

c c n (m /ha)
3

N ng su t (T/ha)
-Thí nghi m
-

i ch ng

H s cây tr ng Kc xác đ nh t tài li u thí nghi m nhu c u n

c c a cây lúa c y

(1981 ÷ 1985) t i Tân M Chánh, k t qu ghi trong b ng 1.9.
Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

16

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

B ng 1.9- H s cây tr ng Kc
Ngày

V

1 ÷ 10

10 ÷ 20 20 ÷ 30 30 ÷ 40 40 ÷ 50 50 ÷ 60

ông xuân

1,09

1,10

1,27

1,63

1,63

1,57

Hè thu

1,31

1,33

1,44

1,93

2,10

1,77

Ghi chú
mb o
tin c y
Có sai s

- Theo Lê Sâm, Nguy n V n Sáng, Tr n V n Tu n [24], nhu c u n
cây tr ng

ng b ng Sông C u Long theo b ng 1.10.

B ng 1.10- L

ng b c thoát h i c a lúa s (bình quân 3 n m thí nghi m 1987 ÷ 1989)
L

T ng l

ng

H s c n
n

cK

N ng su t bình

b c thoát h i

bình th i đo n

th i đo n

(m3/t n s n

(mm/ngđ)

(mm)

ph m)

ông xuân

6,6

657,8

1264

5,2

Hè thu

5,6

573,5

882

6,5

Thu đông

5,2

545,2

1298

4,2

B ng 1.11- L

quân (T/ha)

ng b c thoát h i c a lúa c y (bình quân 5 n m thí nghi m 1981 ÷ 1985)
L

ng b c

T ng l

ng

H s c n

b c thoát h i

bình th i đo n

th i đo n

(m /t n s n

(mm/ngđ)

(mm)

ph m)

ông xuân

5,6

590,4

1230

4,8

Hè thu

6,3

659,4

1080

6,1

Thu đông

5,3

561,3

1403

4,0

ng n

ào Kh

ng, Bùi

n

cK

N ng su t bình

thoát h i trung

V

l

ng b c

thoát h i trung

V

-

cc a

3

ình Lâm [23] đã thí nghi m hi n tr

quân (T/ha)

ng đ xác đ nh đ

c

c c n cho lúa v xuân, v hè thu và v mùa các t nh phía Nam (b ng 1.11).
Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

17

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

B ng 1.12- L
a ph

STT

ng n

c c n c a lúa t i các t nh phía Nam
E toàn v (mm)

ng

Xuân

Hè thu

Mùa

1

Khánh H ng

759

554,5

462

2

Qu n Long

603

174,5

416

3

R ch Giá

804

609,4

567

4

Sài Gòn

976

698,0

570,6

5

C n Th

763

625,5

551,6

6

V nh Long

775

715

635,6

-V
ch đ t

ng ình

c, Võ Xuân H o, V V n ô, inh M S n [23] thí nghi m

i c a m t s gi ng lúa m i trên đ t phù sa Sông H ng cho k t qu nh sau:

+L

ng n

c c n c a v xuân t 280 ÷ 455,5 mm, trung bình là 351,4 mm.

L

ng n

c c n c a v mùat 433 ÷ 645,2 mm, trung bình 444,7 mm. C

ng đ c n

n

c c a v lúa xuân t 3,5 ÷ 4,5 mm/ngày, trung bình là 3,8 mm/ngày. C

ng đ c n

n

c c a v lúa mùa t 4,9 ÷ 5,8 mm/ngày, trung bình là 5,4 mm/ngày.
+ T ng m c t

i v xuân t 3.000 ÷ 3.700m3/ha, c v t

t

i m i l n 200 ÷ 400 m3/ha, h s t

t

i trong v mùat 2.636 ÷ 3.364 m3/ha, toàn v t

250 ÷ 600 m3/ha, h s t
+ Ch đ t

i 10 ÷ 11 l n, m c

i l n nh t t 0,52 ÷ 0,54 l/s/ha. T ng m c
i 5 ÷ 9 l n, m c t

im il n

i l n nh t t 0,55 ÷ 0,59 (l/s/ha).

i tiêu thích h p có th làm t ng n ng su t t 109 ÷ 125%

Lúa xuân và 108 ÷ 150%

v

lúa mùa so v i đ i ch ng.

- Theo k t qu nghiên c u c a đ tài KC-12 [18], h s Kc các th i đo n sinh
tr

ng c a các lo i cây tr ng trình bày trong b ng 1.13.

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

18

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

B ng 1.13- Th i đo n sinh tr

T
T

Th i k
sinh tr

Lúa ông xuân
ng

S

Kc

ngày

ng và h s cây tr ng Kc c a lúa
Lúa Hè thu
S

Lúa Mùa

Lúa Tái Sinh

Kc

S ngày

Kc

S ngày

Kc

Formatted Table

ngày

1 C y-Bén r

10

1,04

15

1,04

10

1,04

5

0,67

2

nhánh

35

1,20

30

1,17

31

1,17

10

1,10

3

ng cái -

35

1,35

30

1,35

35

1,35

15

1,10

27

1,20

20

1,20

27

1,20

15

1,00

15

0,95

15

0,95

17

0,95

10

0,95

làm đòng
4 Tr c Ch c xanh
5 Chín vàng
T ng c ng

122

110

120

55

- Theo báo cáo rà soát quy ho ch thu l i Huy n V Th – T nh Thái Bình
(1998) [25], m c t

i trung bình v xuân7.000 m3/ha, v mùa4.500 m3/ha, v

ông

1.500 m3/ha, Màu 1.500 m3/ha.
Nhìn chung trên ph m vi h th ng, các nghiên c u m i ch đi sâu gi i quy t
theo h

ng công ngh t

c u này ch a k t n i đ

i hay quy trình v n hành h th ng riêng r . Các nghiên
c quy trình công ngh t

i trên toàn h th ng và t i m t

ru ng. ây là y u t đ m b o s thành công trong ng d ng các k t qu nghiên c u
vào th c ti n.
- Trên ph m vi m t ru ng:
Nghiên c u quy trình công ngh t
đ

c r t nhi u ng

i ti t ki m n

c trên ph m vi m t ru ng đã

i quan tâm trên c 2 khía c nh ng d ng và nghiên c u c b n.

V khía c nh ng d ng, b ng ph

ng pháp quan tr c m c n

ru ng, nhi u nông dân đã áp d ng ph

ng pháp này trong t

c ng m trong ng t i
i lúa theo ph

ng

pháp nông l ph i t i An Giang, Ti n Giang, Th a thiên-Hu và m t s đ a đi m t i

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

19

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

B c Ninh, Hà Tây c , Thanh Hoá... K t qu đã ti t ki m đ
t

i, N ng su t lúa không gi m, ch ng đ

ct 2đ n4đ tb m

c m t s b nh nh khô v n, đ m r ...

Trên khía c nh nghiên c u c b n, Nguy n Xuân

nghiên c u trên ph m vi ô thí nghi m có kích th

ông (2008) đã ti n hành

c 1,5 x 1,5 m, b trí 12 ô t i xã

Liêm Tuy t, h y n Bình L c, t nh Hà Nam trên n n đ t sét pha v i gi ng lúa tr ng
đ i trà IR 203. Th i gian nghiên c u đ
nghi m đ

c ti n hành trong 4 v t 2005-2007. Thí

c ti n hành theo 10 công th c t

T

i nông th

ng xuyên v i l p n

T

i sâu th

T

i nông l liên ti p v i công th c t

n

c),

T

i nông l ph i v i công th c t

ng xuyên v i l p n

i g m:

c m t ru ng 30-50mm,
c m t ru ng 50-100mm,
i 0-50 mm (t

i ngay sau kho ru ng c n

i 0-50mm (t

i sau khi ru ng c n n

c 3

i 0-50mm (t

i sau khi ru ng c n n

c 6

i 0-50mm (t

i sau khi ru ng c n n

c 9

ngày).
T

i nông l ph i v i công th c t

ngày).
T

i nông l ph i v i công th c t

ngày).
T

i sâu l liên ti p v i công th c t

i 0-100mm (t

i ngay sau khi ru ng c n

n

c).

T

i sâu l ph i v i công th c t

i 0-100mm (t

i sau khi ru ng c n n

c 3 ngày).

T

i sâu l ph i v i công th c t

i 0-100mm (t

i sau khi ru ng c n n

c 6 ngày)

T

i sâu l ph i v i công th c t

i 0-100mm (t

i sau khi ru ng c n n

c 9 ngày).

K t qu cho th y s dao đ ng c a n ng su t lúa c a các công th c thí nghi m
là không đáng k . Trong toàn b các công th c thí nghi m, m c đ dao đ ng không
quá 10% giá tr so v i n ng su t c a ô đ i ch ng.

Tuy nhiên v m c t
l n.
d ng n

các công th c t

i, k t qu thí nghi m cho th y m c t

i dao đ ng khá

i nông l ph i, th i gian ph i ru ng càng nhi u, h s s

c m a càng t ng. Tuy nhiên n u trong th i k ph i ru ng, n u đ b m t

đ t ru ng b n t n , kh n ng m t n

c do th m s t ng lên. Do v y m c t

il i

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

20

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

t ng lên đáng k . Tu theo m c đ n t n l

ng n

c b m t do th m l u theo chi u

th ng đ ng có khác nhau.
Nh n xét:
n

c ta, tuy s li u thí nghi m v ch đ t

i ch a nhi u, nh ng b

cđ u

đã có m t s k t qu nghiên c u cho cây tr ng đ i di n m t s vùng trên toàn qu c
có th dùng tài li u tham kh o khi tính toán cho các d án t

i. T nh ng k t qu

nghiên c u c a các tác gi trên th gi i c ng nh trong n

c cho th y, nhu c u

n

ct

h u.

i cho cây tr ng luôn có s bi n đ ng theo các đi u ki n khí h u và phi khí
xác đ nh chính xác, c n nghiên c u cho m i vùng c th , trong nh ng đi u

ki n nh t đ nh.
Trên ph m vi m t ru ng, c v nghiên c u c b n và ng d ng, k t qu cho
th y b

c đ u các nghiên c u này đã cho k t qu khá t t.

di n t

in

gi m l n t
t

c t i các vùng. S l n t

i đã gi m đi t 2 đ n 4 l n t

i nhi u khi ch a h n đã gi m m c t

i m i l n có th t ng lên. M c t

th c hi n đ

i vì khi gi m s l n t

i, m c

i b ng cách quan tr c m c n

c ng m

c trên quy mô nh (h gia đình) mà không th

c trên quy mô h th ng t vài tr m đ n vài ch c ngàn th m chí vaì

tr m ngàn ha. Vi c th c hi n

quy mô h th ng ch có th th c hi n đ

vi c xác đ nh th i gian gi a các đ t t
hao n

i. Tuy nhiên s

i do v y ch a ch c đã gi m.

M t khác, vi c áp d ng quy trình t
trong ru ng ch có th th c hi n d

c bi t là các khu trình

c theo t ng th i k c a các v .

đ có th áp d ng quy trình t
c ng nh t ng m c t

i m t cách h p lý trên c s xác đ nh t c đ
ây là v n đ m u ch t c n ph i gi i quy t

i ti t ki m n

i v i các khu v c ch u nh h

c b ng

c trên ph m vi h th ng.

ng c a gió Lào th

ng yêu c u h s t

i

i r t l n. Do v y đ i v i các khu v c này ngoài vi c nghiên

c u đi u ch nh h s t

i phù h p v i đi u ki n khí h u đ c tr ng c n nghiên c u

k t h p các quy trình t

i ti t ki m n

1.3. Ch đ t

i và m c t

Cho đ n nay vi c t
đ uđ

in

i đang đ

c nh m gi m l

ng n

ct

i.

c áp d ng t i các vùng trong c n

c cho lúa trên ph m vi c n

c th c hi n th ng nh t theo Quy trình t

in

c

c

các h th ng t

c cho lúa và cây l

i

ng th c,

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

21

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

cây th c ph m đ

c C c Th y l i - B Nông nghiêp và phát tri n nông thôn ban

hành n m 2004. Theo đó, v ch đ t

i cho lúa theo các vùng đ

c th c hi n nh

sau:
-

i v i khu v c trung du mi n núi và đ ng b ng b c b

+ Lúa chiêm
Th i k đ

i: m c t

Th i k t

id

i dao đ ng t 1.600 đ n 2000m3/ha,

ng: Trong th i k c y đ n bén r , l p n

3-6cm. Trong th i k phát tri n, l p n
tr bông, ng m s a, ch c xanh, m c n
T ng m c t

c duy trì

c duy trì

m ct

m c t 3-10cm. Trong th i k

c cao nh t là 10 cm.

i c v t 5500m3/ha/v đ n 6000 m3/ha/v .

+ Lúa xuân
Th i k đ

i: m c t

Th i k t

id

i dao đ ng t 1.600 đ n 2000m3/ha,

ng: Trong th i k c y đ n bén r , l p n

3-5cm. Trong th i k phát tri n, l p n

c duy trì

m c t 4-8cm.

là 3cm. Trong th i k tr bông, ng m s a, ch c xanh, m c n
T ng m c t

c duy trì

m ct

u v th p nh t

c cao nh t là 8 cm.

i c v t 4500m3/ha/v đ n 5500 m3/ha/v .

+ Lúa mùa
Th i k c y đ n bén r , l p n

c duy trì

Trong th i k phát tri n, l p n

c duy trì

m c t 4-6cm.
m c t 5-10cm.

là 4cm. Trong th i k tr bông, ng m s a, ch c xanh, m c n
T ng m c t
-

u v th p nh t

c cao nh t là 10 cm.

i c v t 4500m3/ha/v đ n 5500 m3/ha/v .

i v i khu v c Trung B

Lúa c y
+ Lúa xuân

Th i ky c y đ n bén r , duy trì m t l p n
Th i k phát tri n: duy trì l p n

c m t ru ng 4-6cm,

c m t ru ng t 5-9cm, đ u v th p nh t là 4

cm, th i k tr bông, ng m s a, ch c xanh, cao nh t là 9 cm.
T ng l

ng n

+ Lúa hè thu

ct

i cho c v t 6500m3/ha/v -7500m3/ha/v .
Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)


Formatted: Space Before: 6 pt

22

Field Code Changed
Formatted: Font: 4 pt

Th i ky c y đ n bén r , duy trì m t l p n
Th i k phát tri n: duy trì l p n

c m t ru ng 4-6cm,

c m t ru ng t 5-9cm, đ u v th p nh t là 4

cm, th i k tr bông, ng m s a, ch c xanh, cao nh t là 9 cm.
T ng l

ng n

ct

i cho c v t 6500m3/ha/v -7500m3/ha/v .

- Lúa gieo s
+ Lúa đông xuân
Th i k gieo s đ n m c cây m , t

i gi đ

m t 85-100% đ

m t i đa

đ ng ru ng.
Th i k phát tri n: duy trì l p n

c m t ru ng t 3-10cm, đ u v th p nh t là 3

cm, th i k tr bông, ng m s a, ch c xanh, cao nh t là 10 cm.

T ng l

ng n

ct

i cho c v t 6500m3/ha/v -7500m3/ha/v .

+ Lúa hè thu
Th i k gieo s đ n m c cây m , t

i gi đ

m t 85-100% đ

m t i đa

đ ng ru ng.
Th i k phát tri n: duy trì l p n

c m t ru ng t 6-9cm, đ u v th p nh t là 3

cm, th i k tr bông, ng m s a, ch c xanh, cao nh t là 9 cm.
T ng l

ng n

ct

i cho c v t 5700m3/ha/v -7000m3/ha/v .

- Khu v c Nam B
Lúa c y
+ Lúa xuân
Th i k c y đ n bén r , duy trì m t l p n
Th i k phát tri n: duy trì l p n

c m t ru ng 4-5cm,

c m t ru ng t 4-7cm, đ u v th p nh t là 4

cm, th i k tr bông, ng m s a, ch c xanh, cao nh t là 7 cm.
T ng l

ng n

ct

i cho c v t 6000m3/ha/v -7500m3/ha/v .

+ Lúa hè thu
Th i k c y đ n bén r , duy trì m t l p n
Th i k phát tri n: duy trì l p n

c m t ru ng 6cm,

c m t ru ng t 6-8cm, đ u v th p nh t là 6

cm, th i k tr bông, ng m s a, ch c xanh, cao nh t là 8 cm.
T ng l

ng n

ct

i cho c v t 5000m3/ha/v -6000m3/ha/v .

Formatted: Border: Top: (Double
solid lines, Auto, 0,5 pt Line width)