GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUẢN LÝ, CHI PHÍ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH TRONG KHÂU THANH TOÁN QUYẾT TOÁN DỰ ÁN SỬ DỤNG HOÀN THÀNH VỐN NHÀ NƯỚC

1

M

u

I. Tính c p thi t c a đ tài
tn

c mu n l n m nh thì ph i có m t n n kinh t phát tri n. Khi Vi t Nam

chính th c tr thành thành viên c a t ch c th

ng m i th gi i WTO thì m t c

h i m i đ ng th i c ng là m t thách th c m i đ t ra cho n n kinh t Vi t Nam.
C h i đó chính là chúng ta đ

c h p tác, giao l u, h c h i v i nh ng n n kinh

t l n m nh. Tuy nhiên không tránh kh i nh ng thách th c khó kh n, chúng ta ph i có
nh ng chi n l
D

c gì đ c nh tranh và không b th t lùi v i n n kinh t n ng đ ng đó.

i s lãnh đ o c a

ng và Nhà n

c chúng ta đang t ng b

m t n n kinh t ngày càng phát tri n, theo đ nh h
v i n n kinh t n ng đ ng c a b n bè các n
Trong n n kinh t th tr

ng đ nh h

c xây d ng

ng xã h i ch ngh a đ ti n k p

c trong khu v c và trên th gi i.
ng xã h i ch ngh a c a Vi t Nam, m t

trong các ho t đ ng quan tr ng là vi c t ch c th c hi n các d án đ u t xây d ng.
S thành công c a các d án này ph thu c r t nhi u vào trình đ và k n ng c a
ng

i qu n lý d án. Trong đó vi c qu n lý chi phí đ u t xây d ng công trình là

m t v n đ c n thi t, đ c bi t đ i v i các công trình s d ng v n nhà n
n m nhà n

c. Hàng

c ta chi m t kho n v n ngân sách khá l n cho đ u t xây d ng nh m

phát tri n kinh t xã h i. Vi c cân đ i, phân b và đi u hành v n đ i v i các b ,
ngành, đ a ph

ng và thành ph tr c thu c trung

ng đ tri n khai các d án đ u

t xây d ng góp ph n vào công cu c xoá đói gi m nghèo trong c ng đ ng, xoá b
d n s cách bi t gi a thành th và nông thôn, gi a mi n ng
d nđ

c c i thi n. Vi c s d ng ngu n v n nhà n

c và mi n xuôi đang

c vào xây d ng các công trình

này đã th c s b o đ m hi u qu , ti t ki m và ch ng lãng phí đang là v n đ l n
đ

c d lu n xã h i quan tâm.
Tuy nhiên, th c tr ng đã và đang x y ra nh ng lãng phí, th t thoát v n ngân

sách nhà n

c cho đ u t xây d ng đã đ t ra cho các c p qu n lý nhà n

ra gi i pháp nâng cao hi u qu vi c s d ng v n.

c ph i tìm

gi m th t thoát, lãng phí thì

2

c n tìm ra các bi n pháp nh m nâng cao ch t l
công trình t khâu ch tr

ng qu n lý chi phí đ u t xây d ng

ng đ u t , th c hi n đ u t và khâu k t thúc đ u t đ a

vào s d ng. Trong đó khâu thanh toán, quy t toán v n đ u t có v trí r t quan
tr ng v m t nh n th c, v lý lu n c ng nh quá trình đi u hành th c ti n.
nâng cao ch t l

ng khâu thanh toán, quy t toán v n đ u t d án hoàn

thành c n đ y m nh vi c phân c p cho ch đ u t trong ho t đ ng đ u t xây d ng,
quy đ nh rõ ch đ u t là ng

i ch u trách nhi m chính trong thanh toán, quy t toán

d án hoàn thành, gi m b t h s thanh toán, làm rõ c n c và quy trình thanh toán,
quy t toán d án hoàn thành. Vì v y tác gi ch n đ tài: “Gi i pháp nâng cao ch t
l

ng qu n lý chi phí đ u t xây d ng công trình trong khâu thanh toán, quy t

toán d án hoàn thành s d ng v n nhà n

c".

II. M c đich c a đ tài
- Thông qua vi c tìm hi u v các v n đ liên quan đ n qu n lý chi phí trong
xây d ng công trình đ c bi t là thanh toán, quy t toán d án hoàn thành s d ng
v n nhà n

c tác gi phân tích và làm rõ th c tr ng, nh ng h n ch v qu n lý chi

phí trong t ng giai đo n c a quá trình đ u t đ c bi t trong giai đo n thanh toán,
quy t toán , tìm ra nh ng nguyên nhân c b n gây lãng phí, th t thoát trong đ u t
và xây d ng.
- Trên c s tìm ra nh ng nguyên nhân lu n v n đã đ a ra các gi i pháp tr ng
tâm nh m nâng cao ch t l
v n ngân sách nhà n

ng thanh toán, quy t toán các d án hoàn thành s d ng

c.

- T vi c tìm ra các gi i pháp chung nh m nâng cao ch t l

ng qu n lý chi

phí đ u t xây d ng công trình trong đó khâu quan tr ng là thanh toán, quy t toán
v n, tác gi áp d ng vào công trình c th .
III. Cách ti p c n và ph
Ph

ng pháp nghiên c u

ng pháp nghiên c u: Tác gi s d ng k t h p các ph

ng pháp

- Ph

ng pháp th ng kê: Kh o sát, thu th p thông tin và x lý các thông tin

- Ph

ng pháp phân tích và t ng k t kinh nghi m


3

IV.

it

ng và ph m vi nghiên c u
it

1.

ng nghiên c u c a đ tài: Các gi i pháp kh c ph c nh ng nguyên

nhân làm gi m ch t l

ng thanh toán, quy t toán v n đ u t xây d ng công trình

Ph m vi nghiên c u: Nh ng v n đ liên quan đ n qu n lý chi phí đ u t

2.

xây d ng công trình.
thành s d ng v n nhà n

tài t p trung vào khâu thanh toán, quy t toán d án hoàn
c.

V. K t qu d ki n đ t đ

c

Phân tích đánh giá và làm rõ nguyên nhân chính nh h

ng đ n ch t l

ng

qu n lý chi phí trong khâu thanh toán, quy t toán.
ra m t s gi i pháp đ ng b và c th , tìm ra đ
ch t l

ch

ng đi nh m nâng cao

ng qu n lý chi phí trong khâu thanh toán, quy t toán s d ng v n nhà n

t đó ti t ki m đ

c ngân sách nhà n

c

c, vi c s d ng v n đ u t xây d ng công

trình có hi u qu h n.
VI. Ý ngh a khoa h c và th c ti n
1.

Ý ngh a khoa h c:

tài h th ng hóa lý lu n c b n v qu n lý chi phí

trong thanh toán, quy t toán v n đ u t xây d ng các d án hoàn thành s d ng v n
ngân sách nhà n

c theo t ng quy trình th c hi n góp ph n hoàn thi n h th ng hóa

lý lu n làm c s t ng h p, phân tích, đánh giá v qu n lý chi phí đ u t xây d ng
công trình.
2.

Ý ngh a th c ti n: Trên c s lý lu n đã nêu, lu n v n đã đ xu t m t s

nhóm gi i pháp nâng cao ch t l

ng qu n lý chi phí trong khâu thanh toán, quy t

toán v n đ u t d án hoàn thành đ áp d ng vào th c ti n trong vi c gi i quy t
nh ng v n đ còn b t c p


4

CH
M TS V N

NG I

LÝ LU N CHUNG V QU N LÝ CHI PHÍ

TRONG THANH TOÁN, QUY T TOÁN V N

U T D ÁN HOÀN THÀNH

1.1 Gi i thích m t s khái ni m v d
sách nhà n

án, d

án s

d ng v n ngân

c

D án: D án là m t quá trình đ n nh t, g m m t t p h p các ho t đ ng có

ph i h p và ki m soát, có th i h n b t đ u và k t thúc, đ

c ti n hành đ đ t đ

c

m c tiêu phù h p v i các yêu c u quy đ nh, bao g m c ràng bu c v th i gian, chi
phí và ngu n l c 1.
D án đ u t xây d ng công trình: Là t p h p các đ xu t có liên quan đ n
vi c b v n đ xây d ng m i, m r ng ho c c i t o nh ng công trình xây d ng
nh m m c đích phát tri n, duy trì, nâng cao ch t l

ng công trình ho c s n ph m,

d ch v trong m t th i gian nh t đ nh. D án đ u t xây d ng công trình bao g m
ph n thuy t minh và ph n thi t k c s 2.
D án s d ng v n ngân sách nhà n
sách nhà n

c: Là nh ng d án s d ng v n ngân

c đ xây d ng công trình.

- Các d án đ u t s d ng v n Nhà n
n

c, bao g m: V n Ngân sách nhà

c, v n Tín d ng đ u t phát tri n c a Nhà n

Chính quy n đ a ph

ng), v n Tín d ng do Nhà n

c a các T ng Công ty nhà n
- Hi n t i các d án
v n ngân sách nhà n

c b o lãnh, v n

u t phát tri n

c, Công ty trách nhi m h u h n m t thành viên3 .
Vi t Nam s d ng ngu n v n đ u t : D án s d ng

c; d án s d ng v n tín d ng do Nhà n

d ng đ u t phát tri n c a Nhà n
nghi p nhà n

c, v n Trái phi u (Chính ph ,

c b o lãnh, v n tín

c; d án s d ng v n đ u t phát tri n c a doanh

c; d án s d ng v n khác bao g m c v n t nhân ho c s d ng

h n h p nhi u ngu n v n 4.
Theo đ nh ngh a c a t ch c qu c t v tiêu chu n ISO, trong tiêu chu n ISO 9000:2000 và theo tiêu chu n

Vi t Nam ISO 9000:2000
2
Theo Lu t xây d ng Vi t Nam ngày 26-11-2003
3
Theo TT19/2011/TT-BTC ngày 14 tháng 02 n m 2011 – Thông t quy đ nh v quy t toán d án hoàn thành
thu c ngu n v n nhà n c
4
Theo ND 12/2009/ND-CP ngày 12 tháng 02 n m 2009 v qu n lý d án đ u t xây d ng công trình
1


5

- V n ngân sách nhà n
n

c, v n vay n n

c bao g m v n trong n

c c a các c p ngân sách nhà

c ngoài c a Chính ph và v n vi n tr c a n

Chính ph , các c p chính quy n và các c quan nhà n

c ngoài cho

c5 .

1.2 M t s v n đ lý lu n chung v chi phí và qu n lý chi phí
1.2.1 Khái ni m
Chi phí đ u t xây d ng công trình: Là toàn b chi phí c n thi t đ xây d ng
m i ho c s a ch a, c i t o, m r ng công trình xây d ng.
Qu n lý chi phí trong đ u t xây d ng ch u nh h
th tr

ng c a các quy lu t kinh t

ng nh quy lu t giá tr , quy lu t l u thông ti n t , quy lu t cung c u và giá

c , quy lu t c nh tranh và ch u s đi u ti t h th ng v n b n quy ph m pháp lu t
trong ho t đ ng xây d ng. Qu n lý chi phí th c ch t là ki m soát kh ng ch chi phí
trong su t quá trình đ u t xây d ng t khi chu n b đ u t , th c hi n đ u t và k t
thúc xây d ng đ a d án vào khai thác s d ng. Qu n lý chi phí trong thanh toán,
quy t toán v n đ u t xây d ng là m t khâu c a qu n lý chi phi phí đ u t xây
d ng công trình. Qu n lý chi phí trong thanh toán, quy t toán v n đ u t xây d ng
d án hoàn thành là ki m soát chi phí giai đo n t khi kí k t h p đ ng kinh t gi a
bên giao th u và bên nh n th u đ n khi l p báo cáo quy t toán v n đ u t d án
hoàn thành.
1.2.2 Nguyên t c c b n v qu n lý chi phí
- Qu n lý chi phí đ u t xây d ng công trình ph i b o đ m m c tiêu hi u qu d án
đ u t xây d ng công trình và các yêu c u khách quan c a kinh t th tr ng.
- Qu n lý chi phí đ u t xây d ng công trình theo t ng công trình, phù h p v i
các giai đo n đ u t xây d ng công trình, các b
quy đ nh c a Nhà n

c thi t k , lo i ngu n v n và các

c.

- T ng m c đ u t , t ng d toán, d toán xây d ng công trình ph i đ

c tính

đúng, tính đ và phù h p đ dài th i gian xây d ng công trình. T ng m c đ u t là chi
phí t i đa mà Ch đ u t đ

c phép s d ng đ đ u t xây d ng công trình.

Theo TT27/2007/TT-BTC ngày 03 tháng 04 n m 2007 h ng d n v qu n lý thanh toán v n đ u t và v n
s nghi p có tính ch t đ u t thu c ngu n v n ngân sách nhà n c
5


6

- Nhà n

c th c hi n ch c n ng qu n lý v chi phí đ u t xây d ng công trình

thông qua vi c ban hành, h

ng d n và ki m tra th c hi n các quy đ nh v qu n lý

chi phí đ u t xây d ng công trình.
- Ch đ u t xây d ng công trình ch u trách nhi m toàn di n v vi c qu n lý
chi phí đ u t xây d ng công trình t giai đo n chu n b đ u t đ n khi k t thúc xây
d ng đ a công trình vào khai thác s d ng.
1.2.3 N i dung qu n lý chi phí

a. Qu n lý t ng m c đ u t : H

ng d n ph

ng pháp l p, quy đ nh các n i

dung chi phí trong t ng m c đ u t ; quy đ nh đi u ki n đ

c đi u ch nh t ng m c

đ u t ; quy đ nh th m quy n phê duy t và đi u ch nh t ng m c đ u t .
T ng m c đ u t là toàn b chi phí d tính đ đ u t xây d ng công trình đ

c

ghi trong quy t đ nh đ u t và là c s đ ch đ u t l p k ho ch và qu n lý v n
khi th c hi n đ u t xây d ng công trình. T ng m c đ u t đ

c tính toán và xác

đ nh trong giai đo n l p d án đ u t xây d ng công trình phù h p v i n i dung d
án và thi t k c s , đ i v i tr
đ ut đ

ng h p ch l p báo cáo kinh t k thu t, t ng m c

c xác đ nh phù h p v i thi t k b n v thi công. T ng m c đ u t bao

g m: chi phí xây d ng; chi phí thi t b ; chi phí b i th

ng gi i phóng m t b ng, tái

đ nh c ; chi phí qu n lý d án; chi phí t v n đ u t xây d ng; chi phí khác và chi
phí d phòng.
b. L p và qu n lý d toán xây d ng công trình: H

ng d n ph

quy đ nh các n i dung chi phí trong d toán; quy đ nh đi u ki n đ

ng pháp l p,

c đi u ch nh d

toán; quy đ nh th m quy n phê duy t và đi u ch nh d toán.
D toán xây d ng công trình là ch tiêu bi u th giá xây d ng công trình trên
c s thi t k k thu t ho c thi t k b n v thi công đ

c xác đ nh trong giai đo n

th c hi n d án đ u t xây d ng công trình.
D toán xây d ng công trình là c s xác đ nh giá gói th u, giá thành xây
d ng và là c n c đ đàm phán, kí k t h p đ ng, thanh toán khi ch đ nh th u.
v i công trình quy mô nh ch l p báo cáo kinh t -k thu t thì t ng m c đ u t
đ ng th i là d toán xây d ng công trình.

i


7

c. Qu n lý đ nh m c, đ n giá xây d ng công trình, ch s giá xây d ng: H
d n ph

ng

ng pháp l p đ nh m c, đ n giá xây d ng công trình và ch s giá xây

d ng. B xây d ng công b các lo i đ nh m c xây d ng (đ nh m c t l và đ nh
m c kinh t k thu t), ch s giá xây d ng, su t v n đ u t . Trên c s đ c thù c a
công trình, đ nh m c xây d ng công trình, tình hình giá c th tr

ng (v t li u, nhân

công, t i th i đi m và khu v c xây d ng công trình) ch đ u t xây d ng đ n giá
công trình ph c v vi c l p t ng m c đ u t , d toán, giá goi th u, giá h p đ ng và
giá thanh toán, quy t toán v n đ u t xây d ng công trình.
d. Qu n lý h p đ ng xây d ng: Nhà n

c ban hành các quy đ nh v nguyên t c

kí k t h p đ ng, th th c v n b n h p đ ng, lo i h p đ ng, n i dung chính c a các
h p đ ng xây d ng, khung th
d ng không đ

cv

ng ph t, tranh ch p h p đ ng. Giá h p đ ng xây

t giá trúng th u.

e. Qu n lý thanh toán, quy t toán v n đ u t xây d ng công trình
1.3 Qu n lý chi phí trong khâu thanh toán v n đ u t xây d ng công trình
1.3.1 Yêu c u c b n qu n lý chi phí trong thanh toán v n đ u t
Qu n lý chi phí trong thanh toán v n đ u t là m t công vi c ph i th c hi n
th

ng xuyên, liên t c trong su t quá trình th c hi n đ u t xây d ng, vì v y ch

đ u t , nhà th u và c quan c p phát v n ph i bám sát khâu thanh toán, đ m b o
gi i ngân v n k p th i, đúng ti n đ cho nhà th u c th là:
- Xác đ nh c n c pháp lý liên quan đ n công tác thanh toán v n đ u t nh h
th ng v n b n h

ng d n công tác thanh toán v n, các quy đ nh v qu n lý chi phí,

tuân th quy trình v thanh toán.
- Xác đ nh rõ ngu n v n, nhu c u s d ng v n, k ho ch s d ng đ t o th
ch đ ng cho c quan c p phát v n, phân c p v qu n lý v n ngân sách m nh h n
n a cho các ch đ u t , đ ng th i t ng c

ng ki m tra, ki m soát v n thanh toán

m t cách ch t ch b ng vi c s d ng các t ch c t v n chuyên nghi p. i u ch nh
m c v n đ u t theo t ng quý, n m sát v i th c t .
- Ki m tra tính đúng đ n, h p lý c a vi c áp d ng, v n d ng đ n giá xây d ng
công trình, đ nh m c t l , d toán chi phí t v n và d toán các kho n m c chi phí


8

khác trong d toán công trình.

m b o s chính xác gi a kh i l

ng d toán ch

y u v i th c t .
- Ban hành các đ nh ch v thanh toán phù h p, đ ng b v i các v n b n hi n
hành v đ u t xây d ng, rút ng n th i gian thanh toán, gi m b t h s thanh toán,
th c hi n thanh toán tr
tr

c ki m soát sau đ i v i t ng l n thanh toán, ki m soát

c thanh toán sau đ i v i l n thanh toán cu i cùng.
- Trong h p đ ng kinh t c n quy đ nh đ y đ , rõ ràng v n i dung thanh toán,

th i h n thanh toán, giai đo n thanh toán, đi u ch nh giá h p đ ng, t m ng h p
đ ng, ti n đ th c hi n và th i gian hoàn thành công vi c, nghi m thu công vi c, b
ph n, giai đo n, b o hành công trình.
1.3.2 Tài li u c s đ qu n lý chi phí trong thanh toán v n đ u t
1.3.2.1 K ho ch kh i l
• K ho ch kh i l
ho ch đã đ

c ng

ng, k ho ch v n

ng: Kh i l

ng công vi c ph i th c hi n trong n m k

i quy t đ nh đ u t phê duy t. K ho ch kh i l

ng do ch đ u

t l p, đ ng kí v i c quan ch qu n, c quan ch qu n ki m tra, cân đ i chung
toàn ngành, sau đó có quy t đ nh phân b k ho ch v n cho t ng d án. K ho ch
kh i l

ng là c s đ l p k ho ch tài chính, làm c n c gi i ngân v n đ u t xây

d ng cho d án trong quá trình th c hi n.
• K ho ch v n: Là xác đ nh l
d án cho nhà th u khi có kh i l
l

ng v n đ u t c n ph i có đ thanh toán v n
ng th c hi n đ y đ đi u ki n thanh toán. Kh i

ng th c hi n đ đi u ki n thanh toán là kh i l

ng hoàn thành.

 C n c l p k ho ch v n:
- Giá tr kh i l

ng th c hi n d dang đ u k .

- Giá tr kh i l

ng k ho ch c a d án trong n m k ho ch.

- Giá tr kh i l

ng d dang cu i k .

1.3.2.2 C n c ki m soát kh i l

ng xây l p hoàn thành

M tài kho n thanh toán (đ i v i trong n

c m tài kho n t i KBNN, v n n

c

ngoài m tài kho n t i ngân hàng ph c v )
1.

D án đ u t xây d ng công trình (ho c báo cáo kinh t k thu t đ i v i

d án ch l p báo cáo kinh t k thu t) kèm theo quy t đ nh đ u t c a c p có th m
quy n, các quy t đ nh đi u ch nh d án (n u có).


9

2.

D toán và quy t đ nh phê duy t d toán cho t ng công vi c, h ng m c

công trình, công trình đ i v i tr

ng h p ch đ nh th u ho c t th c hi n và các

công vi c th c hi n không thông qua h p đ ng.
V n b n l a ch n nhà th u theo quy đ nh c a lu t đ u th u.
3.

H p đ ng gi a bên giao th u và bên nh n th u (bao g m các tài li u kèm

theo h p đ ng nh : đi u ki n h p đ ng, đ xu t c a nhà th u, các s a đ i b sung
b ng v n b n...)
4.

B o lãnh t m ng (n u có) theo quy đ nh c th c a h p đ ng.

5.

Khi có kh i l

ng hoàn thành đ

c nghi m thu theo giai đo n thanh toán

và đi u ki n thanh toán trong h p đ ng, ch đ u t l p h s đ ngh thanh toán g i
kho b c nhà n

c bao g m:

- Biên b n nghi m thu hoàn thành b ph n công trình, giai đo n thi công xây
d ng ho c biên b n nghi m thu hoàn thành h ng m c công trình ho c công trình
đ a vào s d ng.
- B ng xác đ nh giá tr kh i l

ng công vi c hoàn thành theo h p đ ng

- B ng tính giá tr đ ngh thanh toán
- Gi y đ ngh thanh toán v n đ u t
- Gi y đ ngh thanh toán t m ng v n đ u t (n u có thanh toán t m ng).
- Gi y rút v n đ u t
Ngoài ra ta c n ph i ki m soát kh i l
l

ng thi t b hoàn thành; ki m soát kh i

ng công tác t v n hoàn thành...
1.3.3 ánh giá ch t l

ng qu n lý chi phí trong khâu thanh toán v n đ u t

xây d ng công trình
đánh giá ch t l
công trình đ

ng qu n lý chi phí trong thanh toán v n đ u t xây d ng

c chia làm 3 giai đo n chính:

• Giai đo n th nh t: T khi ký k t h p đ ng gi a ch đ u t và nhà th u đ n
khi th c hi n thanh toán t ng l n tr
đ u t ph i đánh giá ch t l

c khi chuy n lên c quan c p phát v n, ch

ng giai đo n này, n i dung đánh giá bao g m:

- Giá tr h p đ ng xây d ng: Là kho n kinh phí bên giao th u cam k t tr cho
bên nh n th u khi bên nh n th u đã hoàn thành kh i l

ng công vi c theo yêu c u


10

v ch t l

ng, ti n đ và các yêu c u khác quy đ nh trong h p đ ng. Trong đó c n

th hi n các kho n thu , phí, trách nhi m c a các bên trong vi c th c hi n ngh a v
n p thu , phí có liên quan.
- T m ng h p đ ng: Là kho n kinh phí mà bên giao th u ng tr

c cho bên

nh n th u đ tri n khai th c hi n các công vi c trong h p đ ng. Vi c t m ng phù
thu c vào lo i h p đ ng, ph i đ

c ghi trong h p đ ng v m c t m ng, s l n t m

ng và vi c thu h i t m ng. T m ng h p đ ng là xác đ nh t l t m ng so v i giá
tr h p đ ng, m c thu h i t m ng, th i h n thu h i t m ng. S ti n t m ng s
đ

c thu h i b ng cách gi m tr trong các l n thanh toán.
- Thanh toán t ng l n: Ti n đ thanh toán đ

c xác đ nh trong h p đ ng hay

xác đ nh m c thanh toán theo ti n đ thi công th c t khi nhà th u hoàn thành công
vi c. H s thanh toán ph i th c hi n theo đúng các bi u m u quy đ nh, các tài li u
đi kèm v i h p đ ng, tài li u b sung (n u có).
- Bên giao th u và bên nh n th u ph i quy đ nh th i h n thanh toán sau khi đã
nh n đ h s h p l , thanh toán cho các tr
chính cho các kho n thanh toán b ch m tr t
đ b i th
đ nh t

ng h p b ch m tr : b i th

ng v tài

ng ng v i m c đ ch m tr , m c

ng l n đ u không nh h n m c lãi su t do ngân hàng th

ng m i quy

ng ng v i t ng th i k .

- Xác đ nh rõ các n i dung v đi u ch nh, b sung ngoài h p đ ng nh : ph m
vi áp d ng, ph
l

ng pháp xác đ nh, th i đi m áp d ng, th i h n thanh toán, kh i

ng đi u ch nh, b sung.
• Giai đo n th 2: Ch đ u t ki m soát h s thanh toán
- Ki m tra kh i l

th c t thi công đã đ

ng theo b n v thi t k và h s d th u so v i kh i l

ng

c nghi m thu theo t ng giai đo n thanh toán.

- Ki m tra tính đúng đ n c a vi c áp d ng, đ nh m c, đ n giá v t li u, nhân
công và máy thi công (k c giá đi u ch nh, b sung)
- Ki m tra vi c tính toán b ng xác đ nh kh i l

ng hoàn thành, b ng tính giá

tr đ ngh thanh toán.
- Xác đ nh giá tr đ ngh thanh toán sau khi gi m tr các giá tr t m ng còn
t l gi m tr c a th gi m giá, b o đ m th c hi n h p đ ng hay b t k kho n

11

thanh toán nào khác mà bên giao th u ch a thanh toán cho bên nh n th u k c ti n
b o hành công trình.
- Ki m tra t ng th các h s thanh toán mà nhà th u g i cho các ch đ u t :
s l

ng h s , biên b n nghi m thu, ch kí đóng d u các bên. Các tài li u g i m t

l n và các tài li u g i t ng l n.
• Giai đo n 3: Ch đ u t g i h s thanh toán đ n c quan c p phát v n
Ch đ u t g i h s thanh toán lên c quan c p phát v n. C n c vào h s
thanh toán c a ch đ u t g i lên c quan c p phát v n (kho b c nhà n

cđ iv i

NSNN) s ti n hành ki m tra m t s n i dung n u đã đ y đ các th t c và đi u
ki n, c quan c p phát v n các đ nh s v n thanh toán, s v n t m ng c n ph i thu
h i, t l gi m giá n u có), tên tài kho n đ n v đ

ch

ng ghi đ y đ vào các ch

tiêu và ký vào gi y đ ngh thanh toán.
1.4 Qu n lý chi phí trong khâu quy t toán v n đ u t xây d ng công trình
Khái ni m: Quy t toán v n đ u t là b n báo cáo tài chính ph n ánh vi c qu n
lý và s d ng v n đ u t xây d ng c b n m t cách h p pháp, h p lý đã th c hi n

trong quá trình đ u t đ đ a d án vào khai thác s d ng. V n đ u t đ

c quy t

toán là toàn b chi phí h p pháp đã th c hi n trong quá trình đ u t đ đ a d án
vào khai thác s d ng. Chi phí h p pháp là chi phí đ

c th c hi n trong ph m vi

thi t k , d toán đã phê duy t k c ph n đi u ch nh, b sung đúng v i h p đ ng đã
ký k t, phù h p v i các quy đ nh c a pháp lu t. Ch đ u t là ng
quy t toán v n đ báo cáo v i ng

i quy t đ nh đ u t . Ng

xem xét tính h p pháp, h p lý so v i các ch tr

i l p báo cáo

i quy t đ nh đ u t

ng chính sách qu n lý tài chính v

đ u t và xây d ng. C s pháp lý đ quy t toán d án hoàn thành là chính sách
qu n lý v đ u t xây d ng và đ nh ch tài chính c a nhà n

c và các t ch c ban

hành theo t ng th i k .
1.4.1 Yêu c u c b n qu n lý chi phí trong khâu quy t toán v n đ u t

- Báo cáo quy t toán d án hoàn thành ph i xác đ nh đ y đ , chính xác t ng
chi phí đ u t đã đ
đ

c th c hi n, phân đ nh rõ ngu n v n đ u t , chi phí đ u t

c phép không tính vào giá tr tài s n hình thành qua đ u t d án, giá tr tài s n


12

hình thành qua đ u t : tài s n c đ nh, tài s n l u đ ng; đ ng th i ph i đ m b o
đúng n i dung, th i gian l p, th m tra và phê duy t theo quy đ nh.
- Báo cáo ph i th c hi n theo đúng trình t , các b
ph i đ

c l p, báo cáo quy t toán

c chuy n đ n đúng c p ch c n ng và phê duy t đ t ch c th m tra, phê

duy t k p th i.
-

n v , cá nhân l p báo cáo quy t toán v n đ u t d án hoàn thành ph i có

đ đi u ki n n ng l c đ

c quy đ nh theo pháp lu t. Trong tr

nhân không đ đi u ki n n ng l c thì không đ

ng h p đ n v , cá

c phép th m tra báo cáo quy t toán.

- B o đ m đúng n i dung, th i gian l p, th m tra và phê duy t theo quy đ nh
hi n hành. Báo cáo quy t toán th hi n đ y đ các n i dung th c hi n, các ph l c
đi kèm. Th i gian trong báo cáo ph i logic và phù h p t ng b

c công vi c th c

hi n, n i dung th m tra ph i th hi n đ y đ , có xác nh n c a đ n v có liên quan.
- Thông qua công tác quy t toán d án hoàn thành nh m đánh giá k t qu quá
trình đ u t , xác đ nh n ng l c s n xu t, giá tr tài s n m i t ng thêm do đ u t
mang l i; xác đ nh rõ trách nhi m c a ch đ u t , các nhà th u, c quan c p v n,
cho vay, ki m soát thanh toán, các c quan qu n lý nhà n

c có liên quan; đ ng

th i qua đó rút kinh nghi m nh m không ng ng hoàn thi n c ch chính sách c a
nhà n

c, nâng cao hi u qu công tác qu n lý v n đ u t trong c n

c.

1.4.2 N i dung qu n lý chi phí trong khâu quy t toán v n đ u t
- Ngu n v n đ u t th c hi n d án tính đ n ngày khóa s l p báo cáo quy t
toán (chi ti t theo t ng ngu n v n đ u t )
- Chi phí đ u t đ ngh quy t toán chi ti t theo c c u: Xây d ng, mua s m và

l p đ t thi t b , chi phí khác, chi ti t theo h ng m c, kho n m c chi phí đ u t . N i
dung chi chí đ u t đ
+

c ghi trong báo cáo quy t toán:

T ng m c đ u t đ

c duy t ghi trong quy t đ nh đ u t ho c

quy t đ nh đi u ch nh t ng m c đ u t .
+

D toán, t ng d toán đ

c duy t đ

c ghi trong quy t đ nh phê

duy t ho c quy t đ nh phê duy t đi u ch nh t ng d toán.
+

Chi phí đ u t d án hoàn thành ch đ u t đ ngh quy t toán.


13

- Xác đ nh chi phí đ u t thi t h i không tính vào giá tr tài s n hình thành qua
đ u t : ph n ánh nh ng chi phí do nguyên nhân b t kh kháng nh : thiên tai, đ ch
h a...đ

c c p có th m quy n cho phép duy t b không tính vào giá tr hình thành

qua đ u t .
- Xác đ nh s l

ng và giá tr tài s n hình thành qua đ u t c a d án, công

trình ho c h ng m c công trình, chi ti t theo nhóm, lo i tài s n c đ nh, lo i tài s n
l u đ ng theo chi phí th c t .

i v i các d án có th i gian th c hi n đ u t l n

h n 36 tháng tính t ngày kh i công đ n ngày nghi m thu bàn giao đ a vào s d ng
ph i th c hi n quy đ i v n đ u t v m t b ng giá t i t i th i đi m bàn giao đ a vào
khai thác s d ng.
- Vi c phân b chi phí khác cho t ng tài s n c đ nh đ

c xác đ nh theo

nguyên t c: Chi phí tr c ti p liên quan đ n tài s n c đ nh nào thì tính cho tài s n c
đ nh đó, chi phí chung liên quan đ n nhi u tài s n c đ nh thì phân b theo t l chi phí
tr c ti p c a t ng tài s n so v i t ng s chi phí tr c ti p c a toàn b tài s n c đ nh.
- Tr

ng h p tài s n đ

c bàn giao cho nhi u đ n v s d ng ph i xác đ nh

đ y đ danh m c và giá tr c a tài s n bàn giao cho t ng đ n v .

- H s trình duy t quy t toán
- K t lu n thanh tra, biên b n ki m tra, báo cáo ki m toán c a các c quan:
Thanh tra, ki m tra, ki m toán nhà n

c (n u có); kèm theo báo cáo tình hình ch p

hành các báo cáo trên c a ch đ u t .
1.4.3 N i dung th m tra, phê duy t quy t toán d án hoàn thành
1.4.3.1 Khái ni m
Th m tra quy t toán d án hoàn thành là ki m tra tính h p pháp c a vi c đ u t
xác đ nh chính xác s v n đ u t th c t đã s d ng đ xây d ng d án, công trình,
xác đ nh giá tr tài s n do k t qu đ u t đem l i đ

c bàn giao đ a vào s n xu t,

khai thác s d ng.
T t c các d án quan tr ng qu c gia, d án nhóm A, B s d ng v n nhà n
khi hoàn thành đ u ph i ki m toán quy t toán tr

c

c khi trình c p có th m quy n

th m tra, phê duy t quy t toán, các d án còn l i th c hi n ki m toán quy t toán
theo yêu c u c a c p có th m quy n.


14

1.4.3.2 Hình th c th m tra

Tùy theo đi u ki n c th v quy mô d án và b máy chuyên môn th m tra
th c thu c, ng

i có th m quy n phê duy t quy t toán có th áp d ng m t trong hai

hình th c sau:
- Hình th c t th m tra: Ng

i có th m quy n phê duy t quy t toán s d ng

c quan chuyên môn thu c quy n qu n lý có đ n ng l c đ tr c ti p th m tra quy t
toán ho c quy t đ nh thành l p t t v n th m tra tr

c khi phê duy t quy t toán d

án hoàn thành.
- Hình th c thuê t ch c ki m toán đ c l p: Ng

i có th m quy n phê duy t

quy t toán cho phép ch đ u t thuê t ch c ki m toán đ c l p, ho t đ ng h p pháp
t i Vi t Nam ki m toán báo cáo quy t toán v n đ u t d án hoàn thành. L a ch n
t ch c ki m toán theo quy đ nh c a Lu t đ u th u.
1.4.3.3 Phê duy t quy t toán d án hoàn thành
• Th m quy n phê duy t quy t toán d án hoàn thành
t

i v i d án quan tr ng qu c gia và các d án quan tr ng khác do Th

ng Chính ph quy t đ nh đ u t :

+

B tr

ng B Tài chính phê duy t quy t toán đ i v i các d án

thành ph n s d ng v n ngân sách nhà n

c; đ

c u quy n ho c phân c p

phê duy t quy t toán đ i v i các d án thu c th m quy n;
+

Ch đ u t

phê duy t quy t toán các d

không s d ng v n ngân sách nhà n
-

i v i các d án còn l i: Ng

án, d

c.

i quy t đ nh đ u t là ng

phê duy t quy t toán d án hoàn thành. B tr
c quan thu c Chính ph , c quan trung

án thành ph n

ng, th tr

i có th m quy n

ng c quan ngang B ,

ng c a các đoàn th , Ch t ch u ban

nhân dân các t nh, thành ph tr c thu c Trung

ng đ

c u quy n ho c phân c p

phê duy t quy t toán đ i v i các d án nhóm B, C cho c quan c p d

i tr c ti p.

• C quan th m tra quy t toán d án hoàn thành
-

i v i các d án s d ng v n ngân sách nhà n

tr c thu c Trung

c thu c t nh, thành ph

ng qu n lý: S Tài chính t ch c th m tra;


15

i v i các d án s d ng v n ngân sách nhà n

-

c thu c c p qu n, huy n,

thành ph thu c t nh qu n lý: Phòng Tài chính - K ho ch t ch c th m tra.
i v i các d án còn l i: Ng

-

i có th m quy n phê duy t quy t toán giao

cho đ n v có ch c n ng thu c quy n qu n lý t ch c th m tra quy t toán d án
hoàn thành tr
Tr

c khi phê duy t.

ng h p c n thi t, ng

i có th m quy n phê duy t quy t toán quy t đ nh

thành l p t công tác th m tra đ th c hi n th m tra tr

c khi phê duy t quy t toán;

thành ph n c a t công tác th m tra quy t toán g m thành viên c a các đ n v có
liên quan.
1.4.4 Giá thanh toán, giá quy t toán công trình
• Giá thanh toán: Khi có kh i l

ng hoàn thành đ

l p h s thanh toán g i lên Kho b c Nhà N

c nghi m thu Ch đ u t

c. Giá thanh toán có th cho t ng

vi c, t ng h ng m c. M t công trình có th thanh toán thành nhi u l n tùy theo k
ho ch v n và ti n đ thanh toán theo h p đ ng gi a ch đ u t và nhà th u
• Giá quy t toán: Giá quy t toán công trình là toàn b chi phí h p lý, h p pháp
đã th c hi n trong quá trình đ u t đ đ a công trình vào khai thác s d ng
- T t c các công trình xây d ng, sau khi hoàn thành đ a vào khai thác s
d ng, Ch đ u t ph i có trách nhi m th c hi n quy t toán v n đ u xây d ng công
trình theo yêu c u c a ng

i quy t đ nh đ u t và các đ n v nh n th u ph i quy t

toán k t qu tài chính đ báo cáo c p trên. ây chính là công tác xác đ nh giá quy t
toán công trình. Toàn b n i dung chi phí c a d án khi quy t toán công trình s là
nh ng chi phí th c t đ th c hi n d án trên c s thanh quy t toán các h p đ ng

kinh t kí k t sau khi trúng th u ho c ch đ nh th u theo quy đ nh c a pháp lu t và
bao g m 6 n i dung: chi phí xây d ng; chi phí thi t b ; chi phí qu n lý d án; chi
phí t v n xây d ng; chi phí khác và chi phí th c t đã đ n bù và gi i phóng m t
b ng theo quy đ nh c a pháp lu t. Toàn b chi phí này đ

c g i là giá v n công

trình hình thành nên giá tr tài s n c đ nh c a nhà đ u t .
- Quy t toán v n đ u t xây d ng công trình đ

c th c hi n theo hai lo i giá:

Giá th c t c a v n đ u t xây d ng c b n đã s d ng hàng n m và giá quy đ i v


16

th i đi m bàn giao đ a công trình vào v n hành khai thác.
vi c th c hi n các d án đ u t xây d ng th i gian th

i u này xu t phát t

ng kéo dài (có d án đ n 5-

7 n m), chi phí th c hi n d án ph thu c r t nhi u vào s bi n đ ng c a giá c th
tr

ng. Vì v y đ có th tính đúng, tính đ các chi phí th c hi n trong quá trình đ u

t , c n ph i quy đ i các chi phí đó v m t b ng giá t i th i đi m bàn giao đ a vào

khai thác s d ng c a d án, nói cách khác là quy đ i v n đ u t đã th c hi n c a
công trình xây d ng v m t b ng giá t i th i đi m bàn giao nh m th c hi n yêu c u
c n thi t là vi c quy t toán v n đ u t và xác đ nh giá tr tài s n c đ nh tr
bàn giao c a công trình xây d ng. Vi c quy đ i đ
nhà n

c.

c khi

c th c hi n theo quy đ nh c a


17

Giai đo n th c hi n đ u t

Giai đo n chu n b đ u t

Các giai
đo n kh o
sát thi t k
Các giai
đo n l p
giá công
trình

Các ch tiêu
dung đ tính
toán

T ng m c
đ ut s b

Thi t k c s
L p
d án

Th m
đ nh phê
duy t

Quy t đ nh đ u t

Báo cáo đ u
t xây d ng
công trình

Gi y phép đ u t XDCT

Quy
ho ch

D án đ u t
XDCT

T ng
d toán
D toán
xây

d ng
công
trình

T ng m c đ u t

- Su t đ u t
- Giá chu n (chi phí chu n)
- Ch s giá xây d ng

Thi t
k k
thu t

-

nh m c d toán
n giá XDCT

Thi t
k
b n
v thi
công

D
toán
chi
phí
xây

d ng

- M d
toán
- n giá
XDCT

Hoàn thành
bàn giao

H
s
m i
đ u
th u

H p
đ ng
d ng

H
s
đ u
th u

Giá
d
th u

Giá

h p
đ ng

nh
m cn i
b
Giá VL,
NC, M
th c t

Hình 1.1: Các lo i giá công trình xây d ng theo các giai đo n kh o sát thi t k và các ch tiêu dùng đ tính toán đ i
v i d án ph i l p báo cáo đ u t xây d ng.

H s
hoàn
công

xây

V nđ u
t đ c
quy t
toán

Chi phí h p
pháp đúng v i
thi t k , d toán
đ c phê duy t,
đúng h p đ ng
đã kí k t và các

quy đ nh khác


18

1.5 Ý ngh a, vai trò, m c tiêu ch t l

ng qu n lý chi phí trong khâu thanh

toán, quy t toán v n đ u t xây d ng công trình
qu n lý ngu n v n ngân sách cho đ u t xây d ng đ t hi u qu , s d ng ti t
ki m và và mang l i l i ích thì nhà n

c ph i s d ng các ch tài đ m nh, phân b

v n m t cách h p lý, tránh giàn tr i c ng nh quy đ nh rõ trách nhi m, quy n h n
c a ch đ u t , c quan c p phát v n. Qu n lý chi phí t t s góp ph n ch ng lãng
phí, th t thoát v n c a nhà n

c cho đ u t xây d ng

1.6 Kinh nghi m qu n lý chi phí c a m t s n

c trên th gi i và bài h c

rút ra cho Vi t Nam
1.6.1 Mô hình qu n lý chi phí m t s n
a.

c trên th gi i

i v i các d án c a Chính ph Anh: Ch đ u t u nhi m cho K s

chuyên ngành và Ki n trúc s là công ty t nhân (ho c Nhà n

c tuy n) đ phác

th o d án và thi t k s b . Trong giai đo n này, K s chuyên ngành và Ki n trúc
s đ

c h tr b i T v n thi t k và T v n qu n lý chi phí (Quantity Surveyor) là

các công ty t nhân. Khái toán chi phí đ
v n cho d án và đ

c tính trên đ n v m2 đ xác đ nh l

c T v n qu n lý chi phí tính toán d a trên các thông tin c

b n v d án, d a trên di n tích m t mét vuông sàn. Khi l
đ

c ch p thu n, thi t k s b s đ

ng v n dành cho d án

c trình cho Ch đ u t . D toán s b đ

xác đ nh d a trên thi t k . Khi các quy t đ nh v thi t k đ

đ

t quá d toán s b đ

c

c đ a ra, T v n qu n

lý chi phí s l p d toán và d toán này có liên quan đ n d toán s b đã đ
duy t. N u b v

ng

c

c duy t, d toán s b ho c thi t k s

c c nh báo. Chi phí d phòng trong d toán s b s giúp gi i quy t các v n đ

x y ra. Khi xong thi t k thi công, T v n qu n.lý chi phí s l p bi u kh i l

ng

bao g m chi ti t t t c các h ng m c công vi c theo yêu c u thi t k . Bi u kh i
l

ng s đ

c áp giá và sau đó s đ

c s d ng đ phân tích h s th u c a các

Nhà th u.
T iV

ng qu c Anh, không có Nhà th u thu c nhà n

c (ch có các c quan

qu n lý công trình công c ng nh ng ch y u cho các công vi c b o trì và kh n c p),
do đó các d án quan tr ng đ

c đ u th u gi a các công ty t nhân. Có th trao th u


19

d

i hình th c th u chính, Xây d ng-V n hành - Chuy n giao ho c Chìa khoá trao

tay. Sau khi trao th u xây d ng, quy trình qu n lý chi phí đ

c thi t l p đ ki m

soát giá trong quá trình xây d ng do T v n qu n lý chi phí ti n hành. M t cách
khác đ th c hi n d án c a Chính ph Anh là d án đ

c th c hi n b i m t nhà

th u ch u trách nhi m c v thi t k và xây d ng. Nhà th u thi t k và xây d ng có
th đ

c l a ch n m t cách đ n gi n thông qua th

ng th o h p đ ng gi a nhà

th u và ch đ u t . Ho c, nhà th u thi t k và xây d ng đ

c ch n thông qua đ u

th u.
b. T i Singapore: Giá xây d ng đ

c xác l p có c p b c, theo các b

c t t ng

h p m c đ u t , khái toán s b , khái toán hoàn ch nh, d toán, giá gói th u đ n
quy t toán v n đ u t t
đo n thi t k t

ng ng v i các giai đo n khác nhau c a d án, các giai

ng ng.

c. T i M (đ

c áp d ng

chi phí xây d ng c b n đ

Canda và m t s n

c xây d ng

c Châu Âu): Có 4 lo i d toán

M :

- D toán theo khái toán là s mô ph ng có khoa h c d a trên thông tin đ n
gi n v m c đích s d ng và quy mô c a công trình, đ chính xác dao đ ng h n
kém kho ng 20%.
- D toán theo m c 2 và m c 3. D toán tính theo m c 2 luôn phù h p v i
l

ng thông tin thi t k s n có trong giai đo n thi t k s b , đ chính xác c a d

toán dao đ ng h n kém kho ng 15%.
- D toán chi phí theo h th ng đ n giá t ng h p (theo các b ph n), đ

cs

d ng đ l p k ho ch ngân qu chi phí thi t k m t b ng đ hoàn thành, dao đ ng
h n kém kho ng 10%, có 12 nhóm đ n giá t ng h p.
- D toán theo đ n giá chi ti t khi thi t k b n v thi công và ch d n k thu t
đã đ

c hoàn thành.

ây là lo i d toán có tính chính xác cao nh t, dao đ ng h n

kém kho ng 5%, có 16 nhóm đ n giá chi ti t.
d. T i Trung Qu c:

Trung Qu c đ c bi t coi tr ng qu n lý chi phí ngay t

khâu d án. Hi n nay Trung Qu c v n đang th c hi n c ch k t h p giám sát nhà
n

c (giai đo n l p d án) và giám sát xã h i (giai đo n th c hi n đ u t ). Các giai

đo n c a quá trình đ u t và qu n lý chi phí qua t ng giai đo n nh sau:


20

- Giai đo n quy t đ nh đ u t : Ki n ngh v n d án, l p và duy t t ng m c
đ ut (

c toán đ u t ), l p và duy t khái toán đi u ch nh (t

ng ng v i b

c

- Giai đo n thi t k : Xét duy t t ng khái toán đi u ch nh (t

ng ng v i b

c

thi t k s b hay thi t k k thu t), l p và xét duy t d toán (t

ng ng v i b

c

thi t k t ng th hay thi t k s b ).

thi t k b n v thi công)
- Giai đo n m i th u và m th u: L p và duy t giá m i th u, giá trúng th u và
giá h p đ ng xây l p.
- Giai đo n thi công: Th m tra, kh ng ch chi phí phát sinh, chi phí b i th

ng

theo đi u kho n h p đ ng, giá k t toán.
- Giai đo n hoàn thành, bàn giao, đ a vào s d ng: Quy t toán tài chính, ch nh
lý, l u tr , cung c p thông tin t li u giá, chi phí xây d ng.
1.6.2 So sánh v quá trình hình thành và qu n lý chi phí, giá xây d ng c a
m ts n

c trên th gi i và Vi t Nam

1.6.2.1 S gi ng nhau
a. V trình t hình thành chi phí, giá
- Chi phí và giá xây d ng đ
đ u t xây d ng, t ý t

c chính xác hóa d n t ng b

ng d án, th c hi n d án và k t thúc xây d ng, đ a d án

vào khai thác s d ng. Chi phí và giá xây d ng
b

c tr

c trong quá trình

b

c sau có đ chính xác cao h n

c.

- Chi phí xây d ng đ

c xác đ nh phù h p v i n i dung, m c đ chi ti t c a

h s thi t k . Theo thi t k thì t thô đ n tinh và t

ng ng v i chi phí là t s b ,

t ng h p đ n chi ti t.
- Chi phí xây d ng cu i cùng c a công trình không đ
đ u t đã đ

c

c tính, xác đ nh

cv

t quá t ng s v n

giai đo n l p d án.

b. V c c u chi phí: bao g m các lo i chi phí sau: Chi phí v t li u, chi phí nhân công,
chi phí máy thi công, chi phí chung, các kho n thu , l phí, lãi c a nhà th u.
c. V ph

ng th c tính chi phí và thanh toán

- Chi phí xây d ng dù
l

giai đo n nào đ u ph i xác đ nh t kh i l

ng), đo bóc tách t thi t k và đ n giá (t ng h p, chi ti t).

ng (tiên


21

- Trong qu n lý chi phí thì ph

ng th c thanh toán đ

c th c hi n là tr n gói, giá

c đ nh và đi u ch nh giá, đi u ch nh, b sung theo đi u kho n h p đ ng đã đ

c ký

k t.
d. V ph
Nhà n
đ ut .
Nhà n

ng th c qu n lý d án
c qu n lý r t ch t ch các d án thu c ngu n v n do nhà n

i v i các d án khác thì do th tr
c ch quy đ nh mang tính đ nh h

ng đi u ti t, nhà n

c b ti n

c không can d ,

ng đ b o v quy n l i cho c 2 bên là A

và B.
1.6.2.1 S khác nhau
a. V ph

ng th c qu n lý chi phí

T i nhi u n

c, d án đ

c chia thành 2 lo i là d án do nhà n

và d án t nhân đ u t , trong khi

Vi t Nam còn t n t i nhi u thành ph n kinh t ,

các d án có th có nhi u ngu n v n khác nhau.
Nhà n

cđ ut v n

i v i d án do nhà n

cđ ut ,

c qu n lý t p trung và th ng nh t trên c s tiêu chu n s d ng và ch tiêu

giá xây d ng do Nhà n

c qu n lý.

can d tr c ti p, mà đ cho th tr

i v i các d án c a t nhân, Nhà n

c không

ng đi u ti t.

b. C s đ tính chi phí và giá xây d ng
M in

c có nh ng quy đ nh khác nhau:

- T i Anh: M c dù không có quy đ nh m c th ng nh t, nh ng nguyên t c đo bóc
tiên l

ng l i đ

c coi nh là chu n m c đ xác đ nh kh i l

ng khi đ nh giá xây

d ng.
- T i M : C quan nhà n

c không ban hành các tiêu chu n và c n c th ng

nh t đ tính chi phí và giá công trình, t t c các lo i đ nh m c, ch tiêu, tiêu chu n
chi phí đ tính chi phí và giá xây d ng th

ng do các công ty t v n công trình có

danh ti ng biên so n và cung c p.
c. Th tr

ng xây d ng thông qua h th ng thông tin

T i h u h t các n

c, h th ng thông tin, d li u đang r t phát tri n, nh

H ng Kông, các thông tin v giá xây d ng (ch s đ u vào, ch s giá thành, ch s
giá c ) hi n đang đ

c công b đ nh k th

ng xuyên; t i M , t ch c t v n và


22

môi gi i thông tin biên so n và công b ch s giá xây d ng trên c s thu th p t
các công trình xây d ng. T i h u h t các n

c phát tri n và đang phát tri n hình

thành c ch hành ngh c a các k s t v n, trong đó có k s đ nh giá xây d ng.
1.6.3 Bài h c rút ra cho Vi t Nam
Ki m soát chi phí trong giai đo n thi t k đ c bi t đ

c coi tr ng

các n

c

phát tri n, t ch c t v n ki m soát chi phí t khi l p d toán s b trong giai đo n
thi t k c s và t v n thi t k ph i xác đ nh thi t k không đ
đ

c c nh báo.

cv

t d toán

i u này đ c bi t r t có ý ngh a đ i v i Vi t Nam trong khi ch a

hình thành các t ch c t v n qu n lý chuyên nghi p thì c n t ng c

ng ki m soát

chi phí sau khi hình thành thi t k c s và nâng cao vai trò ki m soát chi phí trong
thi t k c a t ch c t v n thi t k .
Trong giai đo n xây d ng công trình ph i xây d ng đ

c k ho ch thanh toán

v n d a trên ti n đ thi công và cam đoan th c hi n tii n đ c a nhà th u, xác đ nh
đi u ch nh phát sinh v chi phí, ch đ u t c n báo cáo đ y đ v ngu n v n d
ki n thanh toán cho nhà th u, xác đ nh ti n đ thanh toán ph i d a trên kh i l
công vi c hoàn thành.

ng


23

CH

NG II

TH C TR NG THANH TOÁN QUY T TOÁN D

ÁN HOÀN THÀNH

TRONG CÔNG TRÌNH XÂY D NG, THU L I
2.1 Chính sách đ u t xây d ng liên quan đ n ch t l

ng qu n lý chi phí

trong khâu thanh toán, quy t toán d án hoàn thành trong vài n m tr l i đây
Qu c h i, các b ban hành r t nhi u lu t, ngh đ nh, thông t và các v n b n
đi u ch nh nh m h

ng d n vi c qu n lý chi phí nói riêng và qu n lý d án nói

chung, đ c bi t là khâu thanh toán, quy t toán v n d án hoàn thành. Nh Lu t Xây
d ng s 16/2003/QH11 ban hành ngày 10-12-2003, Lu t
ban hành ngày 26-11-2003, Lu t
2005, Lu t nhà

t đai s 13/2003/QH11

u t s 59/2005/QH11 ban hành ngày 12-12-

s 56/2005/QH11 ban hành ngày 9-12-2005, Lu t

u th u s

61/2005/QH11 ban hành ngày 12-12-2005. Vi c áp d ng đúng th i đi m các lu t,
ngh đ nh, thông t khi th c hi n công tác thanh quy t toán d án hoàn thành nh
h

ng r t l n đ n ch t l

ng qu n lý chi phí trong khâu thanh toán, quy t toán d

án hoàn thành.
- Ngh đ nh v qu n lý d

án đ u t

xây d ng công trình: Ngh đ nh s

83/2009/ND-CP ngày 15 tháng 10 n m 2009 v s đ i, b sung m t s đi u ngh
đ nh s 12/2009/ND-CP ngày 12 tháng 02 n m 2009 c a Chính Ph v qu n lý d
án đ u t xây d ng công trình. Ngh đ nh s 12/2009/ND-CP ngày 10 tháng 02 n m
2009 v qu n lý d án đ u t xây d ng công trình. Nghi đ nh 12/2009/ND-CP ra
đ i thay th cho ngh đ nh 16/2005/ND-CP ngày 07 tháng 02 n m 2005 v qu n lý
d án đ u t xây d ng công trình và ngh đ nh s 112/2006/N -CP ngày 29/9/2006
v vi c s đ i, b sung m t s đi u c a ngh đ nh 16/2005/ND-CP ngày 07 thang 02

n m 2005 c a Chính Ph v qu n lý d án đ u t xây d ng công trình.
- Ngh đ nh v qu n lý chi phí đ u t

xây d ng công trình ngh đ nh s

112/2009/ND-CP ngày 14 tháng 12 n m 2009 v qu n lý chi phí đ u t xây d ng
công trình ngh đ nh này thay th cho ngh đ nh s 99/2007/ND-CP ngày 13 tháng
06 n m 2007 v qu n lý chi phí đ u t

xây d ng công trình và ngh đ nh s

03/2008/ND-CP ngày 07 tháng 01 n m 2008 v s đ i, b sung m t s đi u c a


24

ngh đ nh s 99/2007/ND-CP ngày 13 tháng 06 n m 2007 v qu n lý chi phí đ u t
xây d ng công trình.
Thông t s 04/2010/TT-BXD ngày 26 tháng 05 n m 2010 thông t h

ng

d n l p và qu n lý chi phí đ u t xây d ng công trình thông t này thay th cho
thông t s 05/2007/TT-BXD ngày 25 tháng 07 n m 2007 c a B Xây D ng v
h

ng d n l p và qu n lý chi phí đ u t xây d ng công trình.
Thông t s 10/2011/TT-BTC ngày 26 tháng 01 n m 2011 thông t quy đ nh

v qu n lý, s d ng chi phí qu n lý d án c a các d án đ u t xây d ng s d ng v n

ngân sách nhà n c. Thông t này có hi u l c thi hành k t ngày 01 tháng 4 n m 2011
và thay th Thông t s 117/2008/TT-BTC ngày 05/12/2008 c a B Tài chính h
d n qu n lý, s d ng chi phí qu n lý d án đ u t t ngu n v n ngân sách nhà n

ng

c.

Thông t s 86/2011/TT-BTC ngày 17-06-2011 c a B Tài chính quy đ nh v
qu n lý, thanh toán v n đ u t và v n s nghi p có tính ch t đ u t thu c ngu n
v n ngân sách nhà n
Thông t

c. Thông t này có hi u l c t ngày 05 tháng 08 n m 2011.

này thay th các thông t

s 27/2007/TT-BTC ngày 03-04-2007; s

130/2007/TT-BTC ngày 2-11-2007; s

88/2009/TT-BTC ngày 29-04-2009; s

209/2009/TT-BTC ngày 05-11-2009 h

ng d n v qu n lý, thanh toán v n đ u t

và v n s nghi p có tính ch t đ u t thu c ngu n v n ngân sách nhà n

c

- TT 19/2011/TT-BTC ngày 14 tháng 02 n m 2011 thông t quy đ nh v quy t
toán d án hoàn thành thu c ngu n v n nhà n
BTC ngày 09/4/2007 h
n

c thay th Thông t s 33/2007/TT-

ng d n quy t toán d án hoàn thành thu c ngu n v n Nhà

c và Thông t s 98/2007/TT-BTC ngày 09/8/2007 s a đ i, b sung m t s

đi m c a Thông t s 33/2007/TT-BTC ngày 09/4/2007 c a B Tài chính h
d n quy t toán d án hoàn thành thu c ngu n v n Nhà n

ng

c.

2.2 Th c tr ng qu n lý chi phí đ u t xây d ng công trình c a d án xây
d ng, thu l i
2.2.1 Th c tr ng qu n lý chi phí trong ch tr
Th c tr ng v ch tr

ng đ u t

ng đ u t sai do không kh o sát, nghiên c u k v các

đi u ki n nh đ a đi m, l a ch n công ngh ch a thích h p, đ u t không đ ng b
gi a các h ng m c, ch a chú ý đ u t cho vùng cung c p nguyên li u, quy mô xây

25

d ng công trình v

t quá nhu c u s d ng. Ch a đánh giá đ

kinh t và xã h i. Ch a đáp ng đ

c hi u qu lâu dài v

c yêu c u khoa h c c ng nh tính chính xác và

đ tin c y c a các thông tin đã nh h

ng không nh đ n vi c ra quy t đ nh đ u t .

Ch tính riêng các d án v n ngân sách nhà n

c do Trung

ng qu n lý thi u th

t c đ u t xây d ng, nhi u d án kh i công ch có quy t đ nh đ u t , ch a có quy t
đ nh phê duy t thi t k và d toán. N m 2001 có 357 d án, n m 2002 có 598 d
án, n m 2003 có 366 d án, n m 2004 có 377 d án.
Theo k t qu thanh tra các d án công trình do Thanh tra Nhà n

c ti n hành

n m 2002 t i 17 công trình, sai ph m v tài chính là 870 t đ ng, chi m 13.6% t ng
s v nđ ut đ

c thanh tra. N m 2003 đã phát hi n nhi u sai ph m v kinh t do

làm trái các quy đ nh nhà n

c…t ng sai ph m v kinh t và lãng phí c a 14 d án

là 1.253,3 t đ ng, chi m 19,1% s v n đ

c thanh tra.

Quy t đ nh đ u t không phù h p v i quy ho ch phát tri n, quy t đ nh đ u t
không thông qua th m đ nh, tri n khai th c hi n khi ch a có quy t đ nh đ u t , thi
công các h ng m c công trình không có trong quy t đ nh đ u t
đ a ph

các B , ngành và

ng còn x y ra ph bi n.

Công tác l p và phê duy t d án, trong th c t c ng còn nhi u b t c p c n quan
tâm. Tr

ng h p các d án đ

c th c hi n theo đúng các trình t quy đ nh trong

qu n lý đ u t xây d ng, nh ng l i th c hi n ph

ng châm “g t chân cho v a

gi y”. Ch ng h n nh : Ch đ u t tìm m i cách đ lách đ
quy đ nh v th m đ nh d án c a c quan Nhà n

c qua nh ng th t c

c d n đ n d án không đ kinh

phí đ th c hi n, kéo dài th i gian xây d ng do ph i làm th t c b sung v n.
+ Tr

ng h p các d án th c hi n trái các trình t quy đ nh trong qu n lý đ u

t xây d ng nh d án ch a có đ đi u ki n quy đ nh đã đ
v n, th m chí đã đ

c ghi k ho ch c p

c kh i công xây d ng

C c u đ u t ch a th t h p lý, b trí đ u t còn dàn tr i, tuy nhiên nhà n
u tiên dành trên 50% v n nhà n

c đã

c vào đ u t xây d ng k t c u h t ng, công trình

phúc l i nh ng hi u qu ch a cao, t c đ gi i ngân v n ngân sách nhà n

c ch m.