SKKN THI GVDG GIÚP học SINH TIỂU học HÌNH THÀNH kĩ NĂNG hát BIỂU DIỄN

Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

ĐỀ TÀI:
GIÚP HỌC SINH TIỂU HỌC HÌNH THÀNH KĨ NĂNG HÁT- BIỂU DIỄN
1. Đặt vấn đề:
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật gắn bó mật thiết với đời sống con người.
Nó phản ánh hiện thực khách quan thông qua sự biểu cảm của âm thanh. Âm nhạc
có sức hấp dẫn kì lạ, tác động mạnh mẽ, làm cho con người tốt đẹp hơn, trong sáng
hơn. Bản chất của Âm nhạc là niềm vui, lạc quan, yêu đời. Đối với trẻ thơ Âm nhạc
là nguồn sữa nuôi dưỡng tinh thần. Ca hát là một nhu cầu không thể thiếu đối với
các em. Giai điệu trầm bổng, sự phong phú của âm hình tiết tấu, phong cách đa dạng
của các thể loại Âm nhạc sẽ trưa trẻ vào thế giới cái đẹp một cách hấp dẫn và lí thú.
Qua môn học Âm nhạc các em được hoạt động, được nhận thức, được cảm thụ Âm
nhạc… và trang bị cho các em có một số kiến thức về văn hoá Âm nhạc phổ thông,
góp phần cùng các môn học khác giáo dục nhân cách cho học sinh.
1.1: Lý do chọn đề tài:
Hiện nay vấn đề giáo dục nghệ thuật trong đó có môn Âm nhạc đã thực sự trở
thành nội dung quan trọng trong các hoạt động của chương trình giáo dục phổ
thông, được thực hiện bằng nhiều hình thức phong phú, sinh động góp phần tích cực
vào thực hiện tốt mục tiêu giáo dục tiểu học.
Ở trường Tiểu học mục tiêu của việc học Âm nhạc là thông qua việc giảng
dạy một số vấn đề cơ bản về nghệ thuật Âm nhạc để hình thành và phát triển khả
năng Âm nhạc của học sinh tạo một sự nhận thức về Âm nhạc ở một mức độ nhất
định, từ đó góp phần đào tạo có chất lượng những lớp người phát triển một cách
toàn diện cả về “Đức - Trí - Thể - Mĩ” trở thành những công dân có ích cho xã hội.
Thông qua Âm nhạc, giúp học sinh có được những kĩ năng sống và giao tiếp tốt hơn
vì ngôn ngữ Âm nhạc rất đa dạng và dễ đi vào lòng người không chỉ bằng lời hát mà
bằng giai điệu, bằng những sắc thái biểu cảm của người hát giúp học sinh yêu thích
Âm nhạc, phấn khởi và hứng thú hơn trong các giờ học Âm nhạc.
Môn Âm nhạc được rất nhiều học sinh yêu thích. Trong các nhà trường, môn

học Âm nhạc được học sinh đón nhận một cách hào hứng, đặc biệt là lứa tuổi học
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

1
Trang


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

sinh tiểu học. Vì lứa tuổi này hội tụ sự hồn nhiên, trong sáng, ngây thơ, thích được
thể hiện, thích được bộc lộ khả năng biểu diễn của bản thân.
Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy môn Âm nhạc ở Trường Tiểu học nói
chung và Trường Tiểu học số 2 Mỹ Hiệp nói riêng, tôi nhận thấy về những vấn đề
cần được cải thiện nếu không cải thiện được sẽ không nâng cao chất lượng dạy và
học môn Âm nhạc, đó là:
Các em chưa thể hiện đúng giai điệu, lời ca của bài hát. Khi thể hiện bài hát,
các em chưa thể hiện được tính chất, sắc thái của bài hát. Khi biểu diễn tập thể, các
em chưa biết cách hòa giọng. Đặc biệt, khi biểu diễn cá nhân hay tập thể, hầu hết
các em chỉ chú ý lời ca mà quên đi một chi tiết hết sức quan trọng đó là thể hiện
động tác phụ họa cho bài biểu diễn thêm sinh động, …Các em chưa mạnh dạn, tự tin
thể hiện năng lực của mình trước tập thể.
Từ những vấn đề trên, tôi đã đi vào nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Giúp
học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn”.
1.1.1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục Âm nhạc có tác động tới quá trình hình thành nhân cách rất lớn cho
trẻ nhỏ. Ngay từ khi còn thơ ấu, trẻ được sống và bao bọc trong tình yêu thương
cùng những lời ru ầu ơ của mẹ. Những trò chơi dân gian luôn là nơi thể hiện suy
nghĩ, liên tưởng độc đáo và sáng tạo của các em. Bên cạnh đó những tác động của
môi trường khách quan, chủ quan cũng có ảnh hưởng trực tiếp tới suy nghĩ của các

em.
Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao, nó khác rất nhiều so với
môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một cách tuyệt đối nhưng lại đòi
hỏi người học phải có sự yêu thích, sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “năng
khiếu”, điều này không phải học sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc mang đến
cho học sinh những phút giây thư giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông
qua những giai điệu, những câu hát, những lời ca, những cử chỉ, những điệu bộ, Âm
nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

2
Trang


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu qua từng bài hát, từng nét
nhạc.
Mặt khác, môn Âm nhạc tiểu học không phải là mục đích để đào tạo các em
trở thành những người nghệ sĩ Âm nhạc chuyên nghiệp mà cái chính là thông qua
các tiết học hát các em sẽ được hát, được nghe, được vui chơi giải trí, nắm bắt được
một số kiến thức cơ bản (cao độ, trường độ, phát âm, . . .) giúp các em phát huy hơn
nữa khả năng hát- biểu diễn ở những lớp trên, với mục đích góp phần và giáo dục
nhân cách toàn diện cho học sinh.
1.1.2. Cơ sở thực tiễn:
Mỗi môn học ở bậc tiểu học đều góp phần vào việc hình thành và phát triển
những năng lực, phẩm chất trong nhân cách con người Việt Nam. Đó là con người
cần cù, chịu khó, năng động, sáng tạo, yêu quê hương, Tổ quốc …. Cùng với các

môn học khác, môn Âm nhạc có một vị trí quan trọng trong trường học nói chung và
bậc tiểu học nói riêng, vì:
Âm nhạc là một nhu cầu đời sống tinh thần của tuổi thơ. Trẻ được tham gia ca
hát chính là được tự hoạt động để nhận thức thế giới xung quanh và bản thân.
Những hình ảnh, âm thanh, giai điệu của bản nhạc tác động vào cảm xúc giúp cho
việc phát triển trí tuệ, óc tưởng tượng, tư duy thẩm mỹ, giáo dục tình cảm – đạo đức
nhất định.
Qua giờ học Âm nhạc, học hát giúp các em giải tỏa được những căng thẳng ở
một số môn học khác. Đồng thời qua hoạt động hát- biểu diễn phát hiện ra những
học sinh năng khiếu để bồi dưỡng, tạo nguồn cho những lớp học trên và tham gia tốt
các phong trào văn nghệ các cấp.
Cùng với các môn học khác góp phần hoàn thành mục tiêu giáo dục tiểu học.
Vì những lý do đó, bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, càng nhận
thấy rõ hơn tầm quan trọng của việc dạy học môn Âm nhạc trong chương trình tiểu
học nên tôi đã không ngừng tìm tòi những phương pháp dạy học, đặc điểm tâm lý
cũng như khả năng học tập của từng học sinh.

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

3
Trang


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

Qua nhiều năm được phụ trách giáo dục môn Âm nhạc bản thân tôi nhận thấy
rằng học sinh trường tôi còn lúng túng chưa thể hiện được giai điệu, lời ca, sắc thái,
các động tác vận động khác nhau trong từng bài hát cụ thể. Chính vì thế mà học sinh
rất thiếu tự tin khi đứng hát trước đám đông, do sợ mình hát sai, sợ các bạn chê

cười. Bởi thế mà làm giảm đi phần nào khả năng biểu hiện năng lực học tập Âm
nhạc của bản thân mình.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn việc giúp học sinh hình thành kĩ
năng hát- biểu diễn trong các giờ học. Từ đó đề ra giải pháp khả thi giúp bản thân và
đồng nghiệp tháo gỡ những vướn mắc trong giảng dạy môn học này cũng như giúp
các em có được một số kĩ năng, tự tin trong khi biểu diễn bài hát, nâng cao chất
lượng môn học.
Với đề tài này, tôi hy vọng sẽ giúp các bạn đồng nghiệp có hướng đi đúng
trong việc dạy học môn Âm nhạc cho học sinh nhằm góp phần nâng cao chất lượng
toàn diện cho học sinh trong nhà trường. Trên cơ sở đó, học sinh có thể tiếp thu và
thực hiện được những kiến thức, kĩ năng, làm nền tảng vững chắc để giúp các em
học tốt môn Âm nhạc ở các lớp trên, đồng thời nâng cao chất lượng cho những học
sinh có năng khiếu tự tin hơn khi thể hiện năng khiếu của mình để các em tích cực
tham gia các hoạt động trong và ngoài nhà trường, làm phong phú thêm đời sống
tinh thần, tạo được lực lượng nòng cốt cho các phong trào văn nghệ. Góp phần thực
hiện thắng lợi mục tiêu giáo dục từng năm học của đơn vị cũng như của Ngành Giáo
dục huyện nhà.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu việc đề ra giải pháp giúp học sinh hình thành kĩ năng hát - biểu
diễn cho học sinh trong các giờ dạy học hát ở trường Tiểu học.
1.4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm:
1.4.1. Đối tượng khảo sát: Học sinh lớp 3A, 5B Trường TH số 2 Mỹ Hiệp
1.4.2 Đối tượng thực nghiệm: Học sinh lớp 3B, 5A Trường TH số 2 Mỹ Hiệp
1.5. Phương pháp nghiên cứu:
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

4
Trang

Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

Trong khi nghiên cứu đề tài này tôi đã tiến hành song song nhiều biện pháp từ
nghiên cứu thực trạng trên lớp mình dạy học đến việc tìm tòi suy nghĩ để tìm ra cách
dạy tốt nhất. Để làm được những điều đã nêu trên thì ngay từ đầu năm học tôi đã lập
ra những việc cần làm trong năm học, tìm ra những biện pháp nhằm tạo mọi điều
kiện cho các em có được sự ham thích, niềm đam mê Âm nhạc qua các phương
pháp sau:
1.5.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
Nghiên cứu tìm hiểu về nội dung chương trình môn Âm nhạc toàn cấp học,
nghiên cứu, tìm hiểu kỹ nội dung hướng dẫn giảng dạy từng bài hát cụ thể.
Đọc, nghiên cứu Phương pháp dạy học môn Âm nhạc cấp Tiểu học và tham
khảo các tài liệu và sách, báo liên quan đến việc dạy học nâng cao chất lượng môn
Âm nhạc cấp Tiểu học.
1.5.2. Phương pháp quan sát:
Dự giờ thăm lớp, quan sát học sinh trong giờ học hát
1.5.3. Phương pháp Kiểm tra:
Thường xuyên kiểm tra theo các hình thức đơn ca, song ca, tam ca, tốp ca, gọi
nhiều đối tượng học sinh trong lớp tham gia trình bày bài hát được học trước lớp để
nắm bắt khả năng Âm nhạc của học sinh trong lớp.
1.5.4. Phương pháp thực nghiệm :
Tiến hành trên các tiết dạy
1.5.5. Phương pháp So sánh, Đối chiếu:
Sau khi kiểm tra cần so sánh đối chiếu kết quả học tập môn Âm nhạc của từng
học sinh trong lớp, so sánh đối chiếu kết quả của học sinh lớp 5A với lớp 5B, học
sinh lớp 3A với học sinh lớp 3B, so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng kinh
nghiệm để đánh giá sự tiến bộ của học sinh và tính khả thi của đề tài.
1.5.6. Phương pháp Luyện tập –Thực hành.

Xây dựng kế hoạch giảng dạy và trau dồi các kĩ năng Âm nhạc cho học sinh
trong lớp, lựa chọn thời gian hợp lý để luyện tập một số kĩ năng cần thiết, một số
động tác cơ bản để phụ họa khi biểu diễn.
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

5
Trang


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

1.6. Phạm vi và thời gian nghiên cứu:
1.6.1. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài được nghiên cứu ở Trường Tiểu học số 2 Mỹ Hiệp, chủ yếu trong nội
dung chương trình học hát môn Âm nhạc nhằm giúp các em hình thành kĩ năng hátbiểu diễn cho học sinh trong các giờ lên lớp ở tất cả các khối lớp bậc Tiểu học.
1.6.2 Thời gian nghiên cứu:
Thời gian tiến hành: Năm học 2015-2016: Nghiên cứu thực tế tình hình dạy
và học bộ môn Âm nhạc, tổ chức kiểm tra học sinh; dự giờ đồng nghiệp; phân tích
tìm hiểu nguyên nhân.
Từ đầu tháng 9/2015 đến cuối tháng 12/2015: Nghiên cứu tài liệu có liên quan
đến đề tài.
Học kì II năm học 2016-2017 áp dụng giải pháp mới giảng dạy tại lớp 5A, 3B
khảo sát chất lượng để kiểm tra kết quả đạt được, so sánh đối chiếu với kết quả đạt
được của lớp 3A, 5B và kết quả cùng kì của năm học trước. Tiếp tục vận dụng giải
pháp trên cho các lớp vào đầu năm học 2017-2018.
Trong tháng 9/2017: tiếp tục nghiên cứu tài liệu bổ sung cho đề tài.
Đầu tháng 10/2017: tiến hành viết, hoàn thiện đề tài và in ấn.
2. Nội dung:
2.1. Những nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu:

Nhiều công trình nghiên cứu khoa học về con người đã khẳng định rằng, thời
kì từ lúc sơ sinh đến 10 tuổi là thời kì tốt nhất cho sự phát triển năng khiếu. Những
ấn tượng để lại trong thời kì này sẽ theo trẻ suốt cuộc đời mà Âm nhạc là một nghệ
thuật lôi cuốn mạnh mẽ nhất.
Âm nhạc dẫn dắt trẻ đi vào thế giới của điều thiện, tạo ra sự đồng cảm và bồi
dưỡng năng lực sáng tạo của trí tuệ mà không một phương tiện nào sánh được. Nhiều
nhà hoạt động xã hội cũng đánh giá cao vai trò ca hát đối với đời sống trẻ thơ, nó tác
động trực tiếp đến tâm sinh lý và góp phần quan trọng vào sự phát triển của trẻ.
Môn Âm nhạc ở Tiểu học là một môn văn hóa bắt buộc, tất cả Học sinh đều
cần được học và phải học để có một trình độ cần thiết. Coi trọng thực hành nhất là
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

6
Trang


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

học hát nhằm hình thành, xây dựng và nâng cao thẩm mỹ Âm nhạc cho học sinh. Do
vậy, khi giảng dạy bộ môn người giáo viên cần phải xác định rõ mục tiêu giảng dạy
bộ môn để lựa chọn, vận dụng linh hoạt, phù hợp và có hiệu quả các phương pháp
dạy học để các em có hứng thú tham gia học tập tốt bộ môn.
Người giáo viên phải xác định dạy học Âm nhạc ở trường phổ thông là dạy
cho tất cả học sinh, không phân biệt học sinh có năng khiếu hay không có năng
khiếu Âm nhạc. Dạy Âm nhạc cho học sinh phổ thông chỉ cung cấp những kiến
thức, kĩ năng mang tính văn hóa Âm nhạc phổ thông nhằm thực hiện mục tiêu giáo
dục toàn diện góp phần hoàn thiện nhân cách người lao động mới. Dùng Âm nhạc là
một phương tiện để góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh. Đi sâu vào việc rèn
một số kĩ năng, giúp học sinh tự tin và mạnh dạn và chủ động tham gia các hoạt

động biểu diễn bài hát mà không bị gò bó hay lệ thuộc vào người khác, từ đó giúp
các em yêu thích môn học.
Ở chương trình Âm nhạc Tiểu học, học hát là một hoạt động chiếm thời lượng
nhiều nhất.Với mục tiêu phát triển năng lực nhận thức, phát triển năng lực Âm nhạc
và thông qua lời ca, tiếng hát, những hoạt động Âm nhạc thể hiện được vai trò của
giáo dục Âm nhạc nhằm giáo dục các em về đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, giúp các
em phát triển trí tuệ, phát triển thể chất. Do vậy, khi dạy một bài hát cụ thể đòi hỏi
người giáo viên phải phối hợp linh hoạt, nhịp nhàng tất cả các phương pháp dạy học
làm cho hoạt động dạy và học đạt hiệu quả cao nhất.
2.2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
Trong nhiều năm qua, việc giúp học sinh có kĩ năng hát-biểu diễn là một vấn
đề không đơn giản. Qua thực tế giảng dạy môn Âm nhạc, tôi nhận thấy rằng học
sinh trường tôi còn lúng túng chưa mạnh dạn trình bày bài hát, chưa biết thể hiện
những động tác vận động phụ học khác nhau như thế nào trong từng bài hát . Các
em chưa phát huy được hết năng lực học tập của mình.
Trường tiểu học số 2 Mỹ Hiệp thuộc vùng nông thôn nên đa số phụ huynh
phải vất vả suốt ngày nơi đồng áng ít có thời gian quan tâm con em, chưa đánh giá

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

7
Trang


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

đúng mức tầm quan trọng của các môn nghệ thuật, đặt biệt là môn Âm nhạc đối với
sự phát triển toàn diện của học sinh.
Học sinh chưa có sự nhận thức đầy đủ về môn học này, các em thường chỉ chú

trọng tập trung vào các môn học khác như: Toán, Tiếng Việt, Anh Văn,... xem đây
như là môn học thuộc về năng khiếu nên các em chưa có sự nỗ lực c ố g ắng để h ọc
tốt môn Âm nhạc.
Đại đa số các em còn rụt rè, e ngại, chưa có sự mạnh dạn tự tin trong khi học.
Một số học sinh chưa thể hiện được sắc thái của bài hát, chưa có sự nhận thức
chính xác về cao độ, trường độ của bài hát, các em thiếu đi một số kĩ năng cần thiết
khi biểu diễn bài hát như: phát âm rõ lời, tư thế đứng hát, kĩ năng vận dụng hơi thở,
kĩ năng hòa giọng khi hát tập thể, kĩ năng thể hiện một số động tác phụ họa khi biểu
diễn bài hát, . . .
Tình trạng học sinh thiếu tự tin khi được thầy cô giáo gọi lên để biểu diễn bài hát.
Khi thể hiện bài hát, các em chưa có được tư thế thoải mái nhất, chưa biết
cách lấy hơi cho đúng chỗ, thỉnh thoảng phát âm chưa chuẩn, đôi lúc bị cuốn theo
bài hát không giữ nhịp, phách và cao độ của lời ca.
Nhằm tìm hiểu thực trạng của học sinh khi tham gia hát-biểu diễn để nâng cao
chất lượng dạy và học. Tôi tiến hành dạy Bài Con chim non trên lớp 3A với 31 học
sinh. Bài Tre ngà bên Lăng Bác, trên lớp 5B với 25 học sinh.
Phần lớn học sinh thật sự phát huy khả năng của mình, chưa thể hiện tốt bài hát,
chưa tích cực tham gia hát- biểu diễn.
Sau tiết học, tôi đã tiến hành khảo sát đánh giá kết quả được như sau:
TT

Lớp

Tổng
số
HS

1
2

3A
5B

31
25

Số HS
dự khảo
sát
31
25

Hát đúng
giai điệu,
thuộc lời ca
18 – 58.1. %
15 – 60.0 %

Kết quả
Thể hiện
sắc thái bài
hát
16 – 51.6 %
13 – 52.0 %

Hát kết hợp
biểu diễn
15 – 48.4 %
13 – 52.0 %

Qua kết quả khảo sát sau giờ học hát- biểu diễn cho thấy kết quả đạt được
chưa cao vì những nguyên nhân sau:
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

8
Trang


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

2.2.1 Đối với chương trình sách giáo khoa:
Chương trình sách giáo khoa đã xác lập được một hệ thống tri thức Âm nhạc
nhẹ nhàng phong phú. Chương trình từng lớp và toàn cấp học cũng như chương
trình và sách giáo khoa môn Âm nhạc các nội dung được sắp xếp đan xen một cách
hài hòa hợp lý, tạo cơ sở để học sinh hát đúng hát hay, giúp phát triển trí tuệ, bồi
dưỡng tình cảm trong sáng lành mạnh, tạo điều kiện để các em bộc lộ và phát triển
năng khiếu Âm nhạc, hướng tới chân, thiện, mỹ, góp phần hình thành và phát triển
toàn diện học sinh.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, nội dung chương trình, sách giáo khoa với những bài
hát được viết theo nhịp 3 như: Bài: Chúc mừng sinh nhật ( lớp 2), Bài: Đếm sao,
Bài: Con chim non, Bài: Cùng múa hát dưới trăng ( lớp 3), Bài: Chúc mừng ( lớp 4),
Bài: Tre ngà bên Lăng Bác (lớp 5) làm cho học sinh khó vận động chuyển chân theo
nhịp, giáo viên gặp nhiều khó khăn khi hướng dẫn học sinh học hát kết hợp vận
động biểu diễn.
2.2.2 Đối với việc học của học sinh:
Học sinh Trường Tiểu học số 2 Mỹ Hiệp rất ham thích và hứng học môn Âm
nhạc. Tuy nhiên với thời gian học hát rất ít ở trường (1 tiết/tuần) cùng với sự thiếu
quan tâm của một số phụ huynh, họ cho rằng Âm nhạc là môn học phụ nên đã làm
ảnh hưởng lớn đến chất lượng học của học sinh, các em chưa có sự nhận thức chính

xác về cao độ, trường độ của bài hát, các em thiếu đi một số kĩ năng cần thiết khi
biểu diễn bài hát như: phát âm rõ lời, tư thế đứng hát, kĩ năng vận dụng hơi thở, kĩ
năng hòa giọng khi hát tập thể, kĩ năng thể hiện một số động tác phụ họa khi biểu
diễn bài hát, . . . Từ đó các em có sợ sệt, mất tự tin khi biểu diễn bài hát trước lớp,
trước đám đông.
2.2.3 Đối với giáo viên:
Hầu hết giáo viên giảng dạy môn Âm nhạc trong các trường tiểu học đều thật
sự yêu nghề, tận tâm với nghề, luôn tìm tòi những biện pháp nâng cao tay nghề, kiên
trì, nhẫn nại trong giảng dạy, hết lòng vì học sinh thân yêu. Tuy nhiên, do thời gian

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

9
Trang


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

giảng dạy trong tuần ít, nội dung chương trình thì dài nên trong quá trình giảng dạy
giáo viên thường bộc lộ một số nhược điểm nhất định như:
Khi lên lớp, giáo viên thường chỉ tập trung dạy lời ca là chính mà ít quan tâm
đến việc sử dụng các thiết bị bổ trợ để giúp học sinh cảm nhận về cường độ và
trường độ của lời ca. Trong quá trình giảng dạy, nhiều thầy cô quên hẳn đi vai trò
làm mẫu cho học sinh, ít chú tâm đến việc rèn cho học sinh một số kĩ năng cần thiết
khi thể hiện bài hát.
Tiến trình lên lớp, một số giáo viên thực hiện còn lúng túng, chưa thống nhất,
phương pháp và hình thức tổ chức tiết học ít sinh động, chỉ chú tâm vào các phương
pháp luyện tập mà ít phát huy vai trò của các phương pháp dạy học tích cực, hợp tác
theo nhóm, đặc biệt là các phương pháp giúp học sinh vừa học vừa chơi để nâng cao

chất lượng giờ học Âm nhạc.
Vấn đề sử dụng các loại nhạc cụ sẵn có như thanh phách, song loan, đàn
Organ, . . . để hướng dẫn học sinh cảm nhận, phát huy một số kĩ năng Âm nhạc, giáo
viên cũng ít được thực hiện thường xuyên.
Xuất phát từ sự thay đổi về mặt tâm sinh lý và chúng ta vẫn còn xem môn học
Âm nhạc là một môn phụ, chính vì vậy nên một số học sinh chưa thực sự hứng thú
học.
Đặc trưng của bộ môn Âm nhạc là khác so với nhiều môn học khác, là bộ
môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi sự hứng thú cao nhưng có một số giáo viên
chưa thực sự nắm vững đặc trưng của bộ môn nên trong quá trình dạy học còn hơi
cứng nhắc vì vậy học sinh thấy tiết học nhạc còn nặng nề không tập trung học. Để
cung cấp kiến thức khoa học giáo dục tư tưởng và rèn luyện kĩ năng cho học sinh,
giáo viên phải làm cho học sinh ham mê hứng thú học tập làm cho quá trình học tập
của các em trở nên tự giác tạo nên niềm vui trong sáng và bổ ích. Bất kỳ môn học
nào cũng có khả năng gây hứng thú học tập đối với học sinh. Bản thân nghệ thuật
Âm nhạc nói chung và môn Âm nhạc ở trường học là nguồn cảm hứng là sự kích
thích, sự say mê học tập của học sinh nhưng không phải dạy như thế nào cũng gây
được hứng thú cho học sinh .
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

10


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

Xuất phát từ thực tế hiện nay là đang đổi mới phương pháp dạy học, học sinh
tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển việc tạo

hứng thú học tập cho các em có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành kĩ năng
hát- biểu diễn .
2.3. Mô tả, phân tích các giải pháp
Trong quá trình thực hiện, việc tạo hứng thú cho học sinh tích cực, mạnh dạn,
tự tin tham gia hát-biểu diễn yêu cầu người giáo viên phải linh hoạt lựa chọn, kết
hợp và dụng phù hợp tất cả các phương pháp vào từng bài giảng cụ thể. Sau đây là
một số phương pháp mà giáo viên bộ môn Âm nhạc có thể kết hợp và vận dụng
trong thực tế giảng dạy của mình:
2.3.1. Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học
Để giúp học sinh có được kĩ năng khi trình bày bài hát kết hợp biểu diễn,
giáo viên phải linh hoạt trong phương pháp giảng dạy để hướng dẫn học sinh thực
hiện tốt những yêu cầu cơ bản sau:
+ Hát chính xác bài hát: Khi trình bày một bài hát thì việc hát chính xác giai
điệu, tiết tấu, lời ca là yêu cầu cần đạt đầu tiên. Mức độ hát chính xác của học sinh
tùy thuộc vào khả năng cảm nhận, khả năng nghe và khả năng của các cơ quan phát
âm. Một trong những điều kiện giúp học sinh thể hiện chính xác bài hát là việc xác
định giọng bài hát cho phù hợp với tầm cữ giọng của học sinh. Nói chung, mọi học
sinh đều có thể hát chính xác nếu thường xuyên được tiếp xúc với Âm nhạc và được
tập luyện với phương pháp phù hợp. Chắc chắn khi được rèn luyện kĩ năng hát
chính xác, các em sẽ ngày càng phát triển giọng hát của mình, khi cảm nhận mình
hát đúng, hát hay sẽ làm cho các em yêu thích, gần gũi và tích cực hơn khi tham gia
các hoạt động Âm nhạc.
Ví dụ: Khi dạy bài hát Hoa lá mùa xuân ( lớp 2), bài hát được viết ở giọng
gốc là giọng Đô trưởng, giáo viên dịch sang giọng Si giáng trưởng cho phù hợp với
tầm cữ giọng của học sinh.

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

11


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

Khi dạy bài hát Em yêu hòa bình ( lớp 4), bài hát được viết ở giọng gốc là
giọng Fa trưởng, giáo viên dịch sang giọng Rê trưởng. Như vậy hiệu quả khi dạy bài
hát này sẽ được tăng lên và không gây khó khăn cho học sinh khi thể hiện bài hát.
+ Thuộc lời ca:
Để thực hiện được các hoạt động kết hợp với hát thì điều quan trọng là các em
phải thuộc lời ca. Giáo viên hướng dẫn cho học sinh tiếp xúc với lời ca, đọc lời ca ít
nhất là hai lần trước khi tập từng câu hát và sau đó cho các em luyện tập nhiều lần
để khắc sâu giai điệu và thuộc được lời ca.
+ Hát đúng nhạc:
Đây cũng là một yêu cầu không kém phần quan trọng vì khi các em thực hiện
hát-biểu diễn nếu các em hát không đúng nhạc sẽ gây cảm giác khó chịu cho người
nghe và việc kết hợp nhún chân, chuyển chân không thể hiện được phách mạnh,
phách nhẹ cũng dẫn tới việc các em hát giai điệu và tiết tấu của bài.
+ Hát diễn cảm:
Một yếu tố hết sức quan trọng đó là sự diễn cảm trong bài hát. Dù các em có
hát chính xác giai điệu, tiết tấu, lời ca, hát đúng nhạc nhưng lại không thể hiện sự
diễn cảm trong khi hát thì cũng không lôi cuốn được người xem. Mỗi bài hát đều có
một tính chất, sắc thái khác nhau vì vậy giáo viên cần hướng dẫn giúp các em thể
hiện được cử chỉ, nét mặt vui tươi, hồn nhiên thả hồn vào bài hát.
2.3.2.Dạy hát – Những điều cần quan tâm:
Trước khi dạy hát cần tiến hành luyện thanh mang tính chất khởi động giọng.
Dạy học sinh hát đúng cao độ, trường độ của bài hát, biết cách thể hiện tình cảm khi
hát là điều cần thiết. Giáo viên có thể lựa chọn cách tiến hành phù hợp nhất tùy theo
mức độ khó-dễ, dài - ngắn, đơn giản háy phức tạp của bài hát. Ngoài những phương

pháp thông thường được thực hiện theo trình tự các bước lên lớp, tôi xin đưa ra một
số điều cần quan tâm cụ thể sau:
+ Giúp học sinh phân biệt được sự khác nhau giữa nói và hát. Khi hát phải
dùng sức nhiều hơn, âm thanh phát ra phải có độ ngân, mỗi âm cần vang lên nhẹ

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

12


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

nhàng nhưng cần rõ và đẹp. Nên kết hợp với đàn để tạo sự hứng thú học tập, nâng
cao chất lượng giọng hát của các em
+ Hướng dẫn học sinh hát kết thúc bài là một điều đáng quan tâm, thường
các em sẽ ngắt giọng ngay khi hát đến câu cuối, tiếng cuối cùng của bài hát. Đó là
thói quen cần khắc phục. Phải hát câu cuối bài thật đầy đủ, trọn vẹn chú trọng đến
âm kết để câu kết thúc bài được khắc học đậm nét, rõ ràng, có tác dụng mạnh đến
tình cảm và nhận thức của chính bản thân người hát và người nghe.
+ Khi dạy hát, giáo viên không nên hát cùng học sinh. Lúc các em tái hiện
những câu hát là lúc giáo viên tích cực lắng nghe để phát hiện những chỗ các em hát
sai, kịp thời chỉ ra và sử chữa. Cần tập cho các em thói quen biết lắng nghe, tự kiểm
tra và tự điều chỉnh chính bản thân mình. Hát sai có thể là do các nguyên nhân như:
thiếu tập trung, âm vực giọng hát của các em còn chưa phát triển, chưa phối hợp giữa
thính giác và giọng hát, thiếu mạnh dạn, rụt rè, không tự tin hay do bị tâm lí. Đôi khi
do khuyết tật bẩm sinh. Có em khi hát cùng tập thể thì hát đúng nhưng khi tách ra hát
cá nhân thì lại hát sai như vậy là em đó cần có chỗ dựa bằng giọng hát của bạn hoặc

tiếng đàn. Việc sữa chữa hát sai phải tìm nguyên nhân mà tìm cách giải quyết thích
hợp. Công việc này không nên nóng vội, cần có thời gian và sự kiên trì.
+ Để tránh sai sót, không nên để hát sai mới sửa, có một vài biện pháp như sau:
* Dự kiến trước những chỗ các em có thể hát sai.
* Xây dựng cho các em biết trật tự, lắng nghe khi giáo viên hát mẫu, nghe và
hiểu được thế nào là hát đúng, chính xác, thế nào là hát sai
* Tập cho học sinh hát thật đúng ngay từ đầu. Thường ở lứa tuổi này nếu các
em hát sai sẽ rất khó sửa lỗi. Khi các em đã tiếp thu sai thì giáo viên phải phân tích
dẫn giải, thị phạm bằng hát mẫu để học sinh phân biệt, nhận thức và sửa chửa để hát
đúng
2.3.3. Rèn tư thế khi hát:
Tiếng hát có sức hút nhất định đối với người nghe, góp phần không nhỏ giúp
cho việc trình bày hát thêm sinh động, chất lượng. Bên cạnh đó tư thế khi hát cũng
rất quan trọng đối với học sinh. Việc rèn luyên tư thế hát trong nội dung Học hát tiến
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

13


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

hành vào đầu giờ học và phải được rèn luyện thường xuyên tạo thói quen cho học
sinh khi hát. Tư thế hát thoải mái, đẹp mới giúp cho hơi thở được vận dụng một
cách dễ dàng, linh hoạt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát âm, thể hiện âm thanh,
diễn đạt tình cảm
Tư thế được sử dụng nhiều trong tiết học hát là tư thế ngồi hát. Giáo viên yêu
cầu học sinh khi ngồi hát lưng thẳng, đầu giữ ngay ngắn, tay đặt lên bàn, miệng mở

tròn.
Tư thế hát đẹp là tư thế đứng thẳng vì khi đó hơi thở sâu hơn, cơ thể tự do, âm
thanh vang lên tốt hơn. Tuy nhiên khi đứng hát học sinh tiểu học thường bị đứng với
tư thế gò bó, thiếu tự nhiên như tay ép sát vào người, hay đứng trân người khi biểu
diễn. Do vậy cần hướng dẫn học sinh thả lỏng hai tay, đầu giữ thẳng, nét mặt không
quá căng thẳng khi biểu diễn bài hát. Với tư thế này, giáo viên có thể hướng dẫn học
sinh thực hiện khi đã học xong bài hát, qua đó giúp các em hiểu được sự khác biệt
của giọng khi hát ở các tư thế khác nhau.
2.3.4. Cách vận dụng hơi thở:
Sử dụng hơi thở trong ca hát là một kĩ năng cơ bản, quyết định nhiều đến chất
lượng thể hiện bài hát, tạo ra giọng hát đẹp, truyền cảm. Giáo viên hướng dẫn, cho
học sinh cách lấy hơi bằng mũi với một lượng hơi vừa đủ, sau đó giữ hơi thở để hát
hết một câu nhạc.
Đây là một trong những kĩ năng cần thiết cần truyền tải đến học sinh trong
việc dạy hát, việc lấy hơi thông qua đường miệng và mũi, chủ yếu là đường mũi.
Nếu như trước khi hát không lấy hơi thì giọng hát sẽ rất yếu, các em không thể thực
hiện câu hát cho rõ ràng và ngân dài đúng trường độ hoặc lấy hơi không đúng chỗ
thì sẽ làm ảnh hưởng đến nhịp điệu, sắc thái biểu cảm của bài hát, . . . Do vậy khi
dạy hát, giáo viên cần hướng dẫn cụ thể và luyện cho các em cách lấy hơi, nếu lấy
hơi tốt thì giọng hát phát ra khỏe, đầy đặn, trong sáng. Khi luyện hơi thở, giáo viên
cần giới thiệu cho các em biết sơ lược về bộ phận cung cấp làn hơi gồm: 2 lá phổi,
tác động qua ngực, sườn, cơ hoành, các mô, cơ bụng để các em biết luyện tập đúng
cách không làm ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân.
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

14

Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

2.3.5. Tổ chức âm thanh:
Tổ chức âm thanh là kĩ năng cơ bản, tiếng hát đẹp là bao gồm cả âm thanh
đẹp, nhả chữ rõ ràng, diễn cảm và hình tượng phong phú. Âm thanh phát ra phải
tròn, gọn gàng, sáng và thanh thoát. Để có được âm thanh đẹp, cần phải luyện tập để
đưa âm thanh phóng ra phía trước mặt. Cách hát phóng ra phía trước tạo cho âm
thanh có đủ sức vang xa, rộng đến tai người nghe ở mọi phía một cách rõ ràng.
Để giữ gìn và phát triển giọng hát đẹp, phong phú về âm sắc cho học sinh,
giáo viên cần chú ý theo dõi và sửa chữa kịp thời cho các em những sai lệch về kĩ
năng ca hát. Hát bằng giọng cổ làm cho âm thanh cứng nhắc, nghe gằn tiếng, nặng
nề, hát bằng giọng mũi thì âm thanh nghe rất mạnh, yếu hoặc chua gắt... Cách hát
hời hợt, ít vận động cũng làm cho âm thanh yếu ớt, mờ nhạt. Đặc biệt là khi thể hiện
bài hát vui các em thường hay gào thét, quá cố gắng để hát to. Khi thể hiện bài hát
trữ tình giọng hát các em yếu ớt và mờ nhạt. Đó cũng đều là những biểu hiện sai
lệch, có ảnh hưởng sấu đến chất lượng giọng hát, đến sức khỏe và khả năng thể hiện
bài hát. Chính vì vậy trong mỗi tiết dạy hát, đặc biệt là trong những tiết ôn tập giáo
viên nên chú trọng nâng cao chất lượng tiếng hát cho học sinh. Giáo viên làm mẫu
và hướng dẫn học sinh cách thể hiện sắc thái biểu cảm khác nhau tùy vao tính chất,
màu sắc của từng bài hát.
2.3.6.Cách phát âm:
Một thực trạng là khi dạy học sinh hát có một số không ít học sinh hát mà
như đọc, do các em chưa hiểu được sự khác biệt đặc trưng giữa phát âm khi hát và
khi đọc. Do vậy khi dạy hát, giáo viên cần hướng dẫn học sinh phân biệt sự khác
biệt giữa phát âm khi hát với khi đọc hay nói. Trước tiên, khi hát, phải kéo dài các
nguyên âm nhiều hơn là khi đọc hay nói. Một nguyên âm không được phát ra rõ
ràng lại phải kéo dài theo nốt nhạc, sẽ làm cho người nghe khó nghe và khó cảm
nhận được sắc thái, biểu cảm của bài hát. Khi hát, các bộ phận cằm, lưỡi, môi, vòm
lợi đều là các bộ phận của cơ quan phát âm. Cơ quan phát âm rất quan trọng khi hát,

phát âm rõ ràng hay trong sáng đều phụ thuộc vào bộ máy phát âm. Khi hát, cằm
không được cứng, phải đưa lên và xuống một cách thoải mái, khi phát âm, lưỡi phải
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

15


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

linh hoạt, phải căn cứ vào yêu cầu của phát âm mà bố trí vị trí cho đúng, điều khiển
lưỡi nằm ở vị trí chính xác, vì sự di động của lưỡi có liên quan đến hình dạng của cơ
quan phát âm và từ đó dẫn đến việc ảnh hưởng đến âm sắc của âm thanh. Môi phải
linh hoạt, biến động theo các đặc điểm của mẫu âm và biến đổi cho phù hợp.
2.3.7. Xác định giọng của học sinh:
Bên cạnh những giải pháp nêu trên thì việc tìm hiểu, xác định chất giọng của
từng đối tượng học sinh phù hợp thể loại để bồi dưỡng cho học sinh hát, biểu diễn
mang lại hiệu quả tốt hơn.
Về chất giọng được chia làm 4 nhóm giọng sau đây:
- Giọng vang, khỏe, đôi khi hơi chói.
- Giọng vang, êm, nhẹ, có nhạc cảm, âm sắc dễ chịu.
- Giọng tối, mờ, nhỏ, hay rung.
- Giọng rè, khàn, kém chuẩn xác.
Từ đó người giáo viên lập ra kế hoạch để giảng dạy kiến thức cho phù hợp
với từng đối tượng và nhóm đối tượng học sinh nhằm phát huy hết khả năng Âm
nhạc của từng cá nhân và tập thể. Ngoài ra cách làm này còn giúp người giáo viên
phát hiện ra những học sinh có năng khiếu Âm nhạc để bồi dưỡng cho các em.
2.3.8. Sự phối hợp giọng khi hát tập thể:

Đặc thù của tiết học Âm nhạc ở trường tiểu học là học sinh hát tập thể (hát
theo dãy, theo nhóm, theo bàn, khi biểu diễn thì hát tam ca, tốp ca, đồng ca, . . .).
Tuy nhiên trong khi hát thường thì học sinh hát chưa đều, em hát to, em hát nhỏ, em
hát nhanh, em hát chậm, . . . do thiếu kĩ năng hợp giọng. Để khắc phục tình trạng đó,
trước tiên, giáo viên phải phân tích để các em hiểu được tính thống nhất và sức
mạnh của việc hát tập thể trong tiếng hát chung. Đó là sự hòa hợp, chuẩn xác cao
độ, nhịp, âm lượng. Các giọng hát đều, ấm áp, trong sáng, hòa giọng của các cá
nhân sẽ góp phần cho giọng hát chung mạnh mẽ, sôi nổi và hoàn thiện nhất.
Để thực sự mang lại hiệu quả thì trong từng tiết dạy giáo viên phải là người có
kĩ năng đệm đàn thật tốt, phải hoàn thiện và nâng cao kĩ năng đệm đàn. Khi đệm
đàn giáo viên cần sử dụng âm sắc đàn Piano vì âm sắc này trong sáng và chuẩn xác,
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

16


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

không có những tạp âm kèm theo làm cho học sinh nghe dễ dàng hơn. Mặt khác
giáo viên còn phải có khả năng và quan sát tinh tường để phát hiện chỗ sai của học
sinh và năng lực chỉ huy giỏi để tập hợp sức mạnh của tập thể học sinh khi tham gia
biểu diễn.

2.3.9. Bồi dưỡng các động tác phụ họa:
Khi tham gia biểu diễn dù cá nhân hay tập thể, những động tác phụ họa sẽ
làm cho tiết mục càng thêm sinh động và làm cho người biểu diễn không bị cứng
nhắc, thấy tự tin, góp phần cho sự thành công của bài hát mình thể hiện.

Tuy nhiên trong thực tế dạy học, giáo viên thường ít chú trọng đến nội dung
này, có chăng chỉ là giới thiệu cho học sinh cách nhún theo nhịp là cùng mà ít chú
tâm đến việc dạy cho các em những động tác cơ bản để các em vận dụng khi lên
thực hành. Ví như động tác đưa tay lên ngực, đưa tay lên cao xoay tròn rồi xuống
thấp, . . để phụ họa cho một số câu hát trong các bài hát của chương trình.

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

17


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

Nhằm giúp học sinh mạnh dạn, tự tin biểu diễn trước lớp thì giáo viên hướng
dẫn các em biết vận động nhún chân phù hợp theo từng loại nhịp khác nhau ở mõi
bài hát. Từng động tác múa phụ họa phải phù hợp theo nội dung từng câu hát, từng
bài hát.
Ví dụ:
* Với bài hát Xòe hoa ( lớp 2)
- Giáo viên làm mẫu động tác theo từng câu hát
- Hướng dẫn Học sinh tập động tác cho từng câu hát
+ Động tác 1: Tay trái giơ lên giống như đang cầm cồng, tay phải gõ, chân bước
sang bên trái rồi bên phải ( Thực hiện cho câu hát 1)
+ Động tác 2: Tay trái đưa ngang tai như lắng nghe, tay phải chống thắt lưng,
nghiêng người sang bên trái. Sau đó đổi bên ( Thực hiện cho câu hát 2)
+ Động tác 3: Múa cuộn hai tay sang bên trái, tay trái cao, tay phải thấp. Đổi bên
thực hiện tương tự ( Thực hiện cho câu hát 3)

+ Động tác 4: Hai tay đưa từ thấp lên cao quá đầu, dang rộng hai tay, vừa lắc cổ tay
vừa hạ dần xuống ( Thực hiện cho câu hát 4)
* Với bài hát Lớp chúng ta đoàn kết ( lớp 3)
- Giáo viên làm mẫu động tác
- Mời Học sinh lên thực hiện mẫu
- Cả lớp luyện tập, thực hiện
+ Câu hát 1: Ngón trỏ tay trái chỉ ngang tai trái, sau đó hai tay bắt chéo trước ngực
+ Câu hát 2: Ngón trỏ tay phải chỉ ngang tai phải, sau đó hai tay bắt chéo trước
ngực
+ Câu hát 3: Tay trái đưa sang bên tái, lòng bàn tay ngửa, tiếp sau thực hiện tương
tự với tay phải.
+ Câu hát 4: Vỗ tay theo nhịp, nghiêng người sang trái bên trái, rồi nghiêng sang
bên phải

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

18


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

Cuối tiết học giáo viên có thể tổ chức cho học sinh thi đua hát-biểu diễn một
vài bài hát khác về chủ đề trường lớp nhằm phát huy tinh thần học tập và khả năng
sáng tạo của các em.
* Với bài hát Chú voi con ở Bản Đôn ( lớp 4), có 2 lời, mỗi lời gồm có 4 câu
hát. Giáo viên gợi y cho các em một số động tác:
+ Câu hát 1: Ngón trỏ tay trái chỉ gần với tai trái, đầu hơi nghiêng bên trái. Thực

hiện tương tự với tay phải, chân nhún nhịp nhàng.
+ Câu hát 2: Hai bàn tay chống thắt lưng, đầu gật nghiêng phía bên trái, rồi bên
phải.
+ Câu hát 3: Tay phải chống thắt lưng, tay trái vẫy về phía trước như gọi. Đổi bên
thực hiện tương tự.
+ Câu hát 4: Tay trái giơ lên giống như đang cầm cồng, tay phải gõ. Đổi bên thực
hiện tương tự. Chân nhún nhịp nhàng.
Để giúp tạo không khí vui tươi, sôi nổi giáo viên tổ chức cho các em thi đua
hát-biểu diễn bài hát khác với chủ đề về con vật. Các em thích thú và tích cực chủ
động hơn trong mỗi giờ học.
Giáo viên nhắc nhở để học sinh thêm nhớ và thực hiện tốt hơn những điểm
sau:
+ Khi múa cần nhún chân nhịp nhàng, chuyển chân vào phách mạnh ở mỗi nhịp
+ Khi múa mắt phải nhìn theo hướng tay đưa, nét mặt vui tươi, cổ và đầu hơi
nghiêng theo động tác múa.
Ngoài việc gợi ý những động tác cho từng bài hát, từng câu hát thì giáo cũng nên
giành thời gian để bồi dưỡng các em một số động tác như: guộn lần lượt các ngón
tay, guộn cổ tay; đi quả trám; động tác chim vỗ cánh bay; đứng kiễng gót hai tay
chống thắt lưng nhún lên xuống nhịp nhàng; nhún kí kết hợp guộn tay; động tác
mang phong cách Tây Nguyên như là vũ điệu cồng chiêng....

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

19


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

Qua tìm hiểu cho thấy thực trạng trên một phần ít là do giáo viên kĩ năng múa
hát còn hạn chế, ngại thể hiện, những phần lớn là do thời gian tiết học có hạn, giáo
viên không có cơ hội để truyền đạt.
Để khắc phục được khó khăn này, các bạn đồng nghiệp cần khai thác hợp lý
thời gian các tiết học Ôn tập trong chương trình.
Đối với những trường lớn tổ chức dạy 2 buổi/ngày có số tiết dạy vừa đủ cho
giáo viên bộ môn thì cần phối hợp với giáo viên chủ nhiệm tranh thủ thời gian tiết
Hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Đối với những trường có quy mô nhỏ có tổ chức dạy 2 buổi/ngày có số tiết
dạy chưa đủ cho giáo viên bộ môn thì cần tham mưu với Ban Giám hiệu phân công
tiết Hoạt động ngoài giờ lên lớp để giáo viên dạy môn Âm nhạc đảm nhận, sẽ tạo
điều kiện rất thuận lợi trong việc bồi dưỡng các kĩ năng trên cho học sinh.
2.3.10. Tổ chức hoạt động hát kết hợp với trò chơi:
Bên cạnh những giải pháp nêu trên thì việc tổ chức các trò chơi Âm nhạc
cũng không kém phần quan trọng bởi lẽ đối với trẻ thơ, được hoạt động Âm nhạc
thông qua các trò chơi là một biện pháp rất hữu hiệu. Trò chơi đã trở thành phương

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

20


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

tiện để đem đến cho các em yếu tố diễn tả của nghệ thuật sinh động, giúp các em có
thể tự tin, hứng thứ tham gia biểu diễn.

Tổ chức trò chơi là phương pháp tổ chức cho học sinh thực hiện những thao
tác, hoạt động thích hợp với bài học. Trò chơi làm cho không khí học tập trở nên sôi
nổi, sinh động nên là động lực giúp các em học tập tốt hơn. Qua tham gia trò chơi,
học sinh thực hiện được những thao tác, kĩ năng và kiến thức một cách nhẹ nhàng,
thoải mái hơn.
Khi tổ chức cho học sinh tham gia chơi trò chơi, giáo viên phải nắm vững yêu
cầu của trò chơi, hiểu được tác dụng giáo dục Âm nhạc qua trò chơi. Giáo viên phải
hướng dẫn cụ thể về những quy định, luật chơi, yêu cầu chơi trước khi cho học sinh
tiến hành thực hiện trò chơi.
Giáo viên nên động viên tất cả học sinh đều tham gia trò chơi, có thể chơi
theo tập thể lớp hay chơi theo nhóm.
Nếu trò chơi cần có đạo cụ giáo viên phải chuẩn bị trước chu đáo. Với hoạt
động này, giáo viên cần nắm vững yêu cầu của trò chơi, hiểu được tác dụng của giáo
dục qua trò chơi.
Trò chơi Âm nhạc có thể tạm chia thành một số dạng sau đây:
- Trò chơi trực tiếp kết hợp với nội dung bài hát, vừa chơi vừa hát.
- Trò chơi phát triển những kiến thức và kĩ năng Âm nhạc (nghe, nhìn, đọc, hát,
trí nhớ, phản xạ…)
- Đố vui (tìm hiểu và ôn luyện, củng cố kiến thức Âm nhạc)
Ngoài những trò chơi Âm nhạc thông thường giáo viên thực hiện theo nội
dung chương trình môn Âm nhạc tiểu học còn có một số trò chơi khác được áp dụng
như:
+ Trò chơi: “ Những bông hoa xinh’’
Giáo viên chuẩn bị một giỏ hoa trong đó chứa đựng những bông hoa được
làm bằng giấy thủ công, mặt sau có ghi tên bài hát. Yêu cầu học sinh sẽ chọn lấy
một bông hoa mà mình yêu thích, sau đó các em hát- biểu diễn bài hát với bông hoa
đã chọn.
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

21


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

+ Trò chơi: “Mắt lanh, tai thính”
Ở trò chơi giáo viên chia lớp thành các nhóm, sau đó cho học sinh nghe nét
giai điệu của bài hát kết hợp xem tranh minh họa nội dung bài hát, yêu cầu các
nhóm hoặc đại diện cá nhân lên hát-biểu diễn bài vừa được nghe.
+ Trò chơi : “Ai nhanh, ai khéo’:
Trò chơi này đòi hỏi các em phải hết sức chú ý và nhanh nhẹn. Với bài hát
Khăn quàng thắm mãi vai em có 4 câu hát, giáo viên mời 4 học sinh sẽ lần lượt nối
tiếp nhau thể hiện từng câu hát kết hợp động tác phụ họa phù hợp theo nội dung của
ca từ. Lưu ý cho các em nối tiếp nhịp nhàng theo đúng giai điệu và tiết tấu của bài.
Em nào thể hiện đúng sắc thái bài hát và có động tác đẹp sẽ là người thắng cuộc.
Khi tổ chức các trò chơi giáo viên luôn luôn lưu ý cho các em thể hiện đúng
tính chất bài hát, thể hiện sắc thái tình cảm của mình vào bài hát. Giáo viên luôn có
hình thức khen thưởng kịp thời để các em hăng hái tích cực tham gia hát- biểu diễn.
2.3.11. Xác định mối quan hệ Thầy - Trò trong dạy và học
2.3.11.1 Xác định các hoạt động của Thầy và Trò
Với vị trí quan trọng của học hát, tính tích cực của học sinh trong học hát cần
được xác định cụ thể thông qua các hoạt động của thầy và trò, trong đó người thầy
là người trực tiếp quyết định các mối quan hệ này.
Bản thân việc dạy và học hát đã mang tính tích cực vì thầy và trò cùng phải
hoạt động liên tục (Giáo viên đàn giai điệu từng câu hát hay hát mẫu, trò lắng nghe,
ghi nhớ rồi luyện tập hát đúng, hát đều…).
Khi tập hát, có lúc cả lớp cùng trình bày, có khi nhóm hát hoặc cá nhân hát
đòi hỏi các em phải có sự phối hợp với nhau để cùng thực hiện đúng.

- Nếu tập thể hát, các em còn phải có kết hợp vận động minh họa cho đều.
- Khi bạn hát, học sinh lắng nghe để có thể nhận xét bạn mình hát đúng hay sai.
- Khi giáo viên đàn giai điệu, học sinh lắng nghe để hát cho chính xác.
- Bài hát có khi còn kết hợp trò chơi hay đố vui, có tác dụng giúp cho tất cả
các em cùng hoạt động để phát huy tính tích cực, mạnh dạng hoặc phải suy nghĩ để
liên hệ, gợi nhớ những kiến thức đã thu nhận từ nhà trường hay trong thực tế xã hội.
Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

22


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

2.3.11.2. Tạo mối quan hệ gần gũi, niềm tin giữa thầy và trò
Đối với bộ môn Âm nhạc, một không khí học tập vui tươi, thoải mái cho tiết
học là điều rất cần thiết. Đặc biệt là trong giờ học hát, một tâm lí thoải mái sẽ giúp
các em cảm thụ Âm nhạc tốt hơn, các em có sự luyện tập hào hứng hơn. Do vậy, khi
giảng dạy hoặc trong xử lí các tình huống, giáo viên cần nên nhẹ nhàng, khéo léo
tránh gây không khí căng thẳng và áp lực cho học sinh. Giáo viên nên gạt bỏ hết
những phiền muộn của cá nhân khi lên lớp.
Muốn thu hút học sinh, người giáo viên cần phải tạo cho học sinh những tình
cảm tốt trong quá trình giảng dạy. Từ tác phong, cử chỉ, lời nói đến cách ăn mặc của
giáo viên cũng góp phần không nhỏ tạo sự tin tưởng cho học sinh. Bên cạnh đó,
năng lực chuyên môn cũng ảnh hưởng lớn đến niềm tin trong các em, giáo viên dạy
nhạc nhất thiết phải trình bày được những bài hát trong chương trình yêu cầu, vì khi
chính tai mình nghe được giáo viên hát, thì các em suy nghĩ là mình sẽ cố gắng hát
được như thầy cô.

Trong quá trình học tập, học sinh cũng có nhiều ý kiến hay và nhiều sáng tạo
nên giáo viên cũng cần lắng nghe và trân trọng ý kiến của các em. Do đó trong
luyện tập, giáo viên phải dành thời gian cho các em trình bày ý kiến của mình. Giáo
viên nên tuyên dương những ý kiến hay.
2.3.12. Khích lệ học sinh hứng thú khi học tập
Đặc điểm chung của học sinh tiểu học là thích được khen hơn chê, hạn chế
chê các em trong học tập, rèn luyện. Tuy nhiên, nếu ta không biết kết hợp tâm lý
từng học sinh mà cứ quá khen sẽ không có tác dụng kích thích. Đối với những em
chậm tiến bộ, thường rụt rè, tự ti, vì vậy tôi luôn luôn động viên, khuyến khích các
em tham gia các hoạt động ca hát tập thể cùng các bạn. Chỉ cần các em có một “tiến
bộ nhỏ” là tôi tuyên dương ngay, để từ đó các em sẽ cố gắng tiến bộ và mạnh dạn,
tự tin hơn. Đối với những em họàn thành tốt phải có những biểu hiện vượt bậc, có
tiến bộ rõ rệt tôi mới khen. Chính sự khen, chê đúng lúc, kịp thời và đúng đối tượng
học sinh trong lớp đã có tác dụng khích lệ học sinh trong học tâp.

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

23


Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

Hơn nữa cơ thể của các em còn đang trong thời kì phát triển hay nói cụ thể
hơn là các hệ cơ quan còn chưa hoàn thiện vì thế sức dẻo dai của cơ thể còn thấp
nên trẻ không thể ngồi lâu trong giờ học cũng như làm một việc gì đó trong một thời
gian dài. Vì vậy muốn giờ học có hiệu quả thì đòi hỏi người giáo viên phải đổi mới
phương pháp dạy học tức là kiểu dạy học :“ Lấy học sinh làm trung tâm.”, hướng

tập trung vào học sinh, trên cơ sở hoạt động của các em. Trong mỗi tiết học, tôi
thường dành khoảng 2 – 3 phút để cho các em nghỉ giải lao tại chỗ bằng cách chơi
các trò chơi “Hát theo chỉ huy của nhạc trưởng” vừa giúp các em thoải mái sau giờ
học căng thẳng, vừa giúp các em có phản ứng nhanh nhẹn, tích cực tham gia các
hoạt động Âm nhạc.
Tóm lại: Trong quá trình dạy học người giáo viên không chỉ chú ý đến rèn
luyện kĩ năng, truyền đạt kiến thức cho học sinh mà còn phải quan tâm chú ý đến
việc: Khuyến khích học sinh tạo hứng thú trong học tập.
2.3.13. Đánh giá kết quả học tập của học sinh.
Đánh giá kết quả học tập của học sinh là một trong những yếu tố quan trọng góp
phần cho sự thành công của phương pháp dạy học, đánh giá nhằm xác nhận kết quả
học tập của học sinh và điều chỉnh quá trình dạy học của giáo viên cho phù hợp với
mục tiêu. Việc nhận xét- đánh giá kết quả học tập của học sinh cần phải được tiến hành
qua các hoạt động thực hành của học sinh.
Đánh giá kết quả học tập của học sinh cần dựa vào mục tiêu bài học, vào sự tiến
bộ của học sinh; Chú ý đến giáo dục đạo đức, thẩm mĩ, kết hợp hài hòa giữa các hoạt
động: Hát kết hợp gõ đệm; Hát kết hợp vận động phụ họa; Hát kết hợp trò chơi.
Nội dung đánh giá kết quả học tập của học sinh môn Âm nhạc luôn hướng tới
cái hay, cái đẹp và sự năng động sáng tạo. Tuy nhiên, cần chú ý đến mức độ ở từng thời
điểm ( giữa học kì I, cuối học kì I, giữa học kì II và cuối năm học); đối với từng đối
tượng học sinh mà giáo viên dùng lời nhận xét cho phù hợp nhằm phát huy hơn nữa
tinh tích cực học tập của các em

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

24

Đề tài:
Giúp học sinh Tiểu học hình thành kĩ năng hát-biểu diễn.

Như vậy, đánh giá kết quả học tập của học sinh cần dựa vào mục tiêu bài học,
đồng thời phải thật khách quan trên cơ sở hiểu biết đầy đủ ngôn ngữ Âm nhạc của học
sinh và khả năng diễn cảm của từng học sinh.
Hình thức đánh giá kết quả học tập của học sinh qua các hình thức như sau:
- Đánh giá thông qua kiểm tra
+ Kiểm tra miệng để nêu vấn đề, đánh giá mức độ đạt yêu cầu so với mục tiêu
đề ra ( vốn kiến thức kinh nghiệm đã có)
+ Kiểm tra nhanh được thiết kế sẵn với các câu hỏi ngắn hoặc dạng trắc nghiệm
( căn cứ vào phạm vi kiến thức)
Các câu hỏi thường được đưa ra trước khi học sinh hát- biểu diễn. Các cau hỏi
có tính chất gợi ý để học sinh suy nghĩ và trả lời.
Ví dụ: - Khi hát- biểu diễn bài Lớp chúng ta đoàn kết em cần thể hiện với sắc
thái như thế nào ?
* Em thể hiện bài hát với tốc độ: nhanh, hơi nhanh, hay chậm ?
* Em trình bày kết hợp vận động phụ họa theo thể loại nhịp nào ?
- Đánh giá qua các hoạt động thực hành của học sinh
Ngoài việc giáo viên đánh giá kết quả học tập của học sinh, học sinh tự đánh
giá và tham gia đánh giá kết quả học tập của nhau.
Với những trường hợp học sinh học "thất thường", giáo viên nên khích lệ, động
viên các em cần cố gắng nhiều hơn nữa , tránh "phạt".
2.3.14. Trang thiết bị dạy học. Tăng cường các hoạt động Âm nhạc trong lớp,
trường để học sinh được xem, được nghe đựơc thể hiện và bình luận
Cũng như các bộ môn khác, trang thiết bị và đồ dùng trực quan là rất cần thiết.
Bên cạnh những thiết bị, đồ dùng dạy học sẵn có giáo viên phải biết khai thác và
ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Đối với những bài giảng trình chiếu
cần được trang bị máy vi tính, máy chiếu, cho học sinh xem các Clip một số hội thi
văn nghệ, các hoạt động phong trào ca hát có động tác biểu diễn của một số trường

khác để các em được học hỏi thêm kinh nghiệm khi biểu diễn. Khi một tiết học hát

Tác giả: Nguyễn Thị Mộng Hằng

Trang

25