MẶT KHÁCH QUAN CỦA TỘI PHẠM

CHƯƠNG 6. MẶT KHÁCH QUAN CỦA TỘI PHẠM
NHẬN ĐỊNH
16
Hành vi phạm tội là dấu hiệu bắt buộc để định tội trong mọi cấu thành tội phạm.
 Câu nhận định trên là đúng. Vì không có hành vi phạm tội thì không có CTTP
17
Tội liên tục là trường hợp phạm tội nhiều lần.
 Câu nhận định trên là sai. Vì Tội liên tục là nhiều hành vi cùng loại xảy ra kế tiếp nhau về mặt
thời gian hoặc có gián đoạn về mặt thời gian.
18
Hậu quả của tội phạm là dấu hiệu luôn được quy định trong cấu thành tội phạm cơ bản.
 Câu nhận định trên là sai. Vì trong CTTP hình thức hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc.
19
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi nguy hiểm cho xã hội và hậu quả nguy hiểm cho xã hội là dấu
hiệu định tội đối với tội phạm có cấu thành hình thức.
 Câu nhận định trên là sai. Vì đây là dấu hiệu đối với CTTP vật chất.
BÀI TẬP
7 (3)
A là bác sĩ đa khoa: nguyên nhân chính có mở phòng mạch riêng. Trong lúc khám bệnh A đã kê
toa thuốc cho bé Hoài Trung (3 tuổi) theo toa của người lớn. Do sơ suất, A không kiểm tra toa
thuốc trước khi trao cho người nhà của bé Trung. Người nhà của bé Trung đến tiệm thuốc do H
đứng bán. H bán thuốc: có thể có liên quan nhưng ko co mối quan hệ nhân quả trc tiếp theo toa
của A mặc dù trên toa thuốc có ghi tuổi của bệnh nhân là 3 tuổi. Bé Trung do uống thuốc quá liều
1


nên bị tử vong.
Anh (chị) hãy xác định:
3. Quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả trong vụ án này thuộc loại nào? Tại sao?
 Dạng mối quan hệ nhân quả đơn trực tiếp.
8

A là nhân viên bảo vệ kho C 6 cảng Tân Thuận. Trong một ca trực đêm, do một người vắng mặt
nên A phải trực một mình. Vào lúc 1 giờ 30 sáng ngày hôm sau, trong khi đang làm nhiệm vụ thì
bất ngờ A bị ba tên côn đồ xông tới dùng dao kề vào cổ A, buộc A phải giao chìa khóa kho hàng
nếu không sẽ giết A ngay lập tức. Trong tình trạng đó A buộc phải giao chìa khóa cho chúng. Bọn
côn đồ trói A lại, nhét khăn vào miệng A. Kết quả là chúng đã chiếm đoạt một số hàng hóa trị giá
500 triệu đồng. Đến ca trực ngày hôm sau vụ việc được phát hiện.
Anh (chị) hãy xác định: A có được coi là bị cưỡng bức không? Nếu có thì là loại cưỡng bức gì và
có ảnh hưởng như thế nào đến trách nhiệm hình sự của A?
 Trong trường hợp này A được coi là bị cưỡng bức (bị cưỡng bức thân thể). Như vậy thì A ko cần
chịu trách nhiệm hình sự về số hàng hóa trị giá 500 triệu đồng bị chiếm đoạt.
9
Chị Y vừa được công ty thương mại X tuyển vào làm thủ quỹ. Biết rõ việc này, ba tên A, B, C (đã
thành niên và đều là thành phần thất nghiệp, nghiện ngập) đã chặn đường chị Y đòi Y phải giao
nộp cho chúng 5 triệu đồng, nếu không chúng sẽ tố cáo hành vi tham ô mà chị Y đã thực hiện
trước đây ở một cơ quan nhà nước. Lo sợ bị mất việc làm, chị Y đã tự ý lấy số tiền 5 triệu trong
công quỹ của công ty X và giao cho bọn chúng. Vụ việc bị phát hiện.
Anh (chị) hãy xác định: chị Y có được coi là bị cưỡng bức không? Nếu có thì là loại cưỡng bức gì
và có ảnh hưởng như thế nào đến trách nhiệm hình sự của Y?
 Hành vi của chị Y được coi là phạm tội do bị cưỡng bức. Vì ta thấy ở đây ba tên A, B, C đã đe dọa
2


chị Y bằng cách sẽ tố cáo hành vi tham ô mà chị Y đã thực hiện trước đây ở một cơ quan nhà nước, uy
hiếp tinh thần chị Y. Nên xét trong trường hợp này Y bị cưỡng bức về mặt tinh thần.
 Tuy nhiên, trong trường hợp này, chị Y vẫn phải chịu TNHS về hành vi tham ô và tự ý lấy số tiền 5
triệu trong công quỹ của công ty X . Vì mặc dù chị Y bị cưỡng bức về mặt tinh thần nhưng chị Y chưa
bị tê liệt ý chí hoàn toàn. Và hành vi của chị Y gây ra 1 thiệt hại khác cho công ty của X. Như vậy chị
Y không thỏa mãn điều kiện của tình trạng bị cưỡng bức nên vẫn phải chịu TNHS.
10 (2, 3)
A có nhiệm vụ quản lý và bảo vệ khu rừng của nông trường X. B đã nhiều lần vào khu rừng trên

để chặt trộm cây bạch đàn. Một buổi A bắt quả tang B đang chặt trộm bạch đàn. A buộc B phải về
trụ sở của nông trường để xử lý theo quy định. B xin tha nhưng A không chấp nhận. Trên đường
trở về trụ sở nông trường, lợi dụng trời tối và đoạn đường khó đi, B đã dùng rìu chặt cây chém hai
nhát vào đầu A làm A té quỵ, B tiếp tục chém nhiều nhát vào vùng ngực và mặt của A. Khi thấy A
nằm bất động B xách rìu đi về phía rừng. Một lúc sau có người phát hiện và A đã được cứu sống.
Giấy chứng thương ghi nhận A bị thương tật với tỷ lệ 65%. Biết rằng hành vi của B cấu thành 2
tội: tội giết người (Điều 123 BLHS) và tội trộm cắp tài sản (Điều 173 BLHS).
Anh (chị) hãy xác định:
2. Công cụ phạm tội trong vụ án này là gì? Dấu hiệu công cụ phạm tội có phải là dấu hiệu định
tội của các tội phạm trên hay không?Tại sao?
3. Loại hậu quả do hành vi phạm tội của B gây ra? Thiệt hại Vật chất bạch đàn. Thiệt hại Thể
chất cơ thể a
 Công cụ phạm tội là cái rìu mà B dùng để trộm cây và chém vào đầu anh A. Cây rìu không được
coi là dấu hiệu định tội, mà cây rìu chỉ là công cụ phương tiễn để B sử dụng để tác động đến đối
tượng tác động (cơ thể A và các cây bạch đàn), gây thiệt hại cho khách thề (quyền sống của A và
quyền sở hữu tài sản là cây bạch đàn của nông trường X).

3


11 (2, 3, 4, 5)
Do mâu thuẫn với mẹ ruột mình (bà Liêu), sau một hồi cãi vã với mẹ, Trung liền mang can nhựa
đi mua 3 lít xăng đem về nhà. Lúc này cháu Thảo (con gái Trung) đang ngủ trên giường, chị Xuân
(vợ Trung) đang bế đứa con gái 2 tuổi là cháu Vy. Thấy Trung tay cầm can xăng với thái độ rất
hung hăng, chị Xuân liền can ngăn, nhưng Trung gạt chị Xuân ra, vừa quát: “Tao đốt nhà rồi trả
cho bà Liêu”, vừa tưới xăng lên nền nhà và vách nhà bằng gỗ. Chị Xuân một tay bế con, một tay
giật can xăng trên tay Trung. Tức thì Trung bật quẹt, lửa bùng cháy. Sau đó hàng xóm đến can
ngăn và dập lửa.
Kết quả là cháu Vy bị bỏng nặng và chết ngay sau đó.Chị Xuân và Trung cũng bị bỏng nhưng
thoát chết (chị Xuân bị bỏng nặng với tỷ lệ thương tật là 41%). Một phần vách nhà và tài sản

trong nhà (gồm giường, tủ, bàn ghế) bị cháy, thiệt hại về tài sản là 10 triệu đồng.
Anh (chị) hãy xác định:
2. Hành vi của Trung đã xâm phạm khách thể trực tiếp nào?
3. Xét về hình thức thể hiện hành vi phạm tội của Trung thuộc loại nào?
4. Loại hậu quả do hành vi phạm tội của Trung gây ra là gì? Mức độ thiệt hại của mỗi loại hậu
quả là như thế nào?
5. Dạng quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả của tội phạm trong vụ án này. Tại sao? Đơn
trực tiếp 125
 Quyền sở hữu tài sản (an toàn công cộng).
 Hành động phạm tội.
 Thiệt hại về vật chất. Mức độ: Một phần vách nhà và tài sản trong nhà (gồm giường, tủ, bàn ghế)
bị cháy, thiệt hại về tài sản là 10 triệu đồng.
 Thiệt hại về thể chất. Mức độ: cháu Vy bị bỏng nặng và chết ngay sau đó. Chị Xuân và Trung cũng
4


bị bỏng nhưng thoát chết (chị Xuân bị bỏng nặng với tỷ lệ thương tật là 41%).

12 (3)
Ngày 14/2, khi đang đi xe máy trên đường thì A phát hiện chị X có đeo sợi dây chuyền trên cổ nên
A nảy sinh ý định chiếm đoạt. A chạy xe đến gần chị X và nhanh tay giật sợi dây chuyền trên cổ
chị X rồi bỏ chạy. Do bị giật bất ngờ nên chị X bị mất thăng bằng, té đập đầu xuống đất dẫn đến
chấn thương sọ não và tử vong.
(Biết rằng: Hành vi cướp giật tài sản nêu trên thuộc trường hợp được quy định tại Khoản 4 Điều
171 BLHS).
Anh (chị) hãy xác định:
3. Loại hậu quả của hành vi phạm tội do A thực hiện?
 Thiêt hại về thể chất và vật chất
14 (3)
Trong một lần đi chơi, A (học sinh lớp 9 THCS T) nảy sinh tình cảm với B, cô nữ sinh lớp 8 của

một trường khác. Trong thời gian quen nhau, nhiều lần nghe B kể X là người yêu cũ của B hay
nhắn tin với cô để mong nối lại tình cảm. Do ghen tuông, A quyết định tìm X đánh dằn mặt. Trước
khi đi, A chuẩn bị một con dao nhọn. Đến trước cổng trường của bạn gái, do không biết mặt của X
nên khi thấy một nam sinh lớp 10 cùng B đi ngang qua, A nghĩ là X nên xông vào đánh và rút dao
đâm hai nhát ngay tim làm nạn nhân chết tại chỗ. Tuy nhiên nạn nhân không phải là X.
(Biết rằng hành vi của A cấu thành tội giết người tại Khoản 2 Điều 123 BLHS)
Anh (chị) hãy xác định:
3. Quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả của tội phạm trong vụ án này thuộc dạng nào? Tại
sao?
5


 Dạng mối quan hệ nhân quả đơn trực tiếp. Vì trong trường hợp này chỉ có 1 hành vi trái pháp luật
đóng vai trò nguyên nhân trực tiếp: X xông vào đánh và rút dao đâm hai nhát ngay tim dẫn đến hậu
quả nạn nhân chết tại chỗ.

6