SKKN Một số kinh nghiệm nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh thông qua tiết ôn tập môn Toán lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana –Tỉnh Đắk Lắk

Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Một trong những thành tố cơ bản và trọng yếu của đổi mới giáo dục là công
tác đổi mới phương pháp dạy – học. Chỉ có đổi mới phương pháp dạy – học
chúng ta mới có thể tạo được sự đổi mới thực sự trong giáo dục.
Cốt lõi của đổi mới phương pháp dạy – học là hướng tới hoạt động học
tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động, được tổ chức thông qua
phương pháp dạy học tích cực mà đặc trưng của nó là:
- Dạy – học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh.
- Dạy – học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học.
- Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác.
Trong dạy – học mơn Tốn, việc tổ chức tốt tiết dạy – học ơn tập chương,
hay ơn tập tồn chương trình môn học của một khối lớp là cực kỳ quan trọng. Tiết
dạy – học ôn tập giúp học sinh hệ thống lại kiến thức của từng phần, từng chương
từ đó vận dụng vào giải quyết các vấn đề toán học mới được đặt ra. Tiết dạy – học
ôn tập là một mơ hình thể hiện năng lực chun mơn Tốn học.
Việc đổi mới phương pháp dạy - học, phương pháp đánh giá phù hợp với
tình hình thực tế hiện nay, giáo viên gặp khơng ít khó khăn khi lựa chọn phương
pháp, tình huống thích hợp để giải quyết vấn đề. Với việc giảng dạy mơn Tốn nói
chung và việc dạy một tiết ơn tập nói riêng thì việc lựa chọn phương pháp, tình
huống để giải quyết vấn đề mà một tiết ôn tập yêu cầu không phải là điều đơn giản.
Với thời đại hiện nay dạy học khơng cịn là quá trình truyền thụ, chuyển giao
kiến thức mà phải là một quá trình tổ chức, định hướng giúp người học từng bước
có năng lực tư duy và năng lực hành động nhằm chiếm lĩnh các giá trị tinh thần,
các hiểu biết, các kỹ năng, các giá trị văn hóa; trên cơ sở đó có khả năng giải quyết
được các bài tốn thực tế trong tồn bộ cuộc sống của mỗi người học. Đó chính là
lí do và cũng là mục đích của quan điểm "Lấy người học làm trung tâm".
Tư tưởng xem người học là trung tâm, là chủ thể của quá trình học tập đã

được đề xướng từ lâu. Ở thế kỉ XVII A.Kơmenski đã viết: "Giáo dục có mục đích
đánh thức năng lực nhạy cảm, phán đốn, phát triển nhân cách… hãy tìm ra
phương pháp cho phép GV dạy ít hơn, HS học nhiều hơn". Cách đây khoảng 30
năm (1991), R.R.Singh cũng đã viết: "Làm thế nào cá thể hóa q trình học tập để
cho tiềm năng của mỗi cá nhân được phát triển đầy đủ đang là một thách thức chủ
yếu đối với giáo dục". Ở nước ta, với khẩu hiệu "Biến quá trình đào tạo thành quá
trình tự đào tạo", học sinh là trung tâm đã được đặt ra trong ngành giáo dục từ
những năm 1960. Tuy nhiên, thuật ngữ "Dạy học lấy người học làm trung tâm" chỉ
mới xuất hiện và được sử dụng phổ biến trong những năm gần đây. Theo đó, bên
Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
1


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk
cạnh xu hướng truyền thống thiết kế chương trình giảng dạy lấy logic nội dung
mơn học làm trung tâm đã xuất hiện xu hướng thiết kế chương trình học tập lấy
nhu cầu, lợi ích của người học làm trung tâm.
Phát triển các phương pháp dạy học tích cực, học tập hợp tác có ý nghĩa
khơng chỉ trong q trình học tập ở nhà trường mà cịn chuẩn bị cho các em tâm
thế tốt để chuẩn bị cho tiền đồ của chính các em và đóng góp vào sự nghiệp xây
dựng đất nước sau này.
Hứng thú và tự giác là hai yếu tố tạo nên tính tích cực. Tính tích cực sản sinh
nếp tư duy độc lập. Suy nghĩ độc lập là mầm mống của sáng tạo. Ngược lại, phong
cách học tập tích cực độc lập sáng tạo sẽ phát triển tự giác, hứng thú, bồi dưỡng
động cơ học tập. Tính tích cực học tập biểu hiện ở những dấu hiệu như: hăng hái
trả lời các câu hỏi của giáo viên, bổ sung các câu trả lời của bạn, thích phát biểu ý
kiến của mình trước vấn đề nêu ra; hay nêu thắc mắc, đòi hỏi giải thích cặn kẽ
những vấn đề chưa đủ rõ; chủ động vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để nhận

thức vấn đề mới; tập trung chú ý vào vấn đề đang học; kiên trì hồn thành các bài
tập, khơng nản trước những tình huống khó khăn…Tính tích cực học tập thể hiện
qua các cấp độ từ thấp lên cao như:
+ Bắt chước: gắng sức làm theo mẫu hành động của thầy, của bạn…
+ Tìm tịi: độc lập giải quyết vấn đề nêu ra, tìm kiếm cách giải quyết khác
nhau về một số vấn đề…
+ Sáng tạo: tìm ra cách giải quyết mới, độc đáo, hữu hiệu.
Là giáo viên dạy toán ở trường THCS tôi nghĩ cần phải nghiên cứu làm thế
nào để học sinh ngày càng phát triển về tư duy logic, tự chủ trong việc ơn tập kiến
thức, kích thích trí tị mị, tính tích cực học tập, óc sáng tạo thông qua các dạng bài
tập, các câu hỏi trắc nghiệm mà học sinh được tiếp cận, được tìm tịi thơng qua tiết
ơn tập.
Kiến thức trong các tiết ơn tập thường dài và đa dạng nếu giáo viên và học
sinh không chuẩn bị chu đáo các đơn vị kiến thức cần nắm trong một chương,
trong một học kỳ và các phương tiện dạy học phù hợp nhằm giúp tiết kiệm thời
gian thì rất khó có thể hồn thành được nội dung bài ôn tập một cách trọn vẹn.
Trong các tiết ơn tập giáo viên ln đóng vai trị là người tổng hợp kiến thức
đã học thơng qua hình thức vấn đáp hoặc là giải bài tập, học sinh là người lãnh hội
kiến thức và trả lời các câu hỏi, giải các bài tập của giáo viên. Tuy nhiên nếu học
sinh học tập theo hình thức thụ động thì sẽ gây cho học sinh tâm lý nhàm chán, vậy
làm thế nào để học sinh phát huy tích tích cực học tập của bản thân trong việc lĩnh
hội kiến thức, nâng cao chất lượng học tập đối với tất cả các môn học. Từ thực tế
dạy học ở trường THCS Lương Thế Vinh tôi thấy cần bổ sung thêm một số phương
pháp dạy học sáng tạo hơn nữa của giáo viên giúp học sinh tích cực học tập nâng
Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
2


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krơng Ana – Tỉnh

Đăk Lăk
cao vai trị tự học, thích thú học tập bộ mơn. Vì vậy tơi mạnh dạn đề xuất “Một số
kinh nghiệm nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh thông qua tiết ôn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana –Tỉnh
Đắk Lắk”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
2.1. Mục tiêu
- Giúp học sinh có cái nhìn tổng quát hơn trong việc tổng hợp kiến thức của
từng bài, từng chương thơng qua hình thức giao nhiệm vụ.
- Rèn cho học sinh khả năng tư duy, khả năng tự học và tự mình kiểm tra
được mức độ tiếp thu kiến thức thông qua việc trả lời các câu hỏi, các bài tập do
bản thân hoặc các học sinh khác đặt ra. Từ đó giáo viên và học sinh có những điều
chỉnh phù hợp trong việc truyền đạt và lĩnh hội kiến thức của môn học.
- Mặt khác khuyến khích học sinh phát huy tính tích cực học tập, tìm tịi các
câu hỏi, các bài tập phù hợp cho từng đơn vị kiến thức vừa được lĩnh hội và các
phương án trả lời khác nhau cho các bài tập hoặc cho các câu hỏi được đặt ra để
tổng hợp được kiến thức cơ bản, trọng tâm sau mỗi bài học hoặc mỗi chương trong
chương trình tốn lớp 9 cấp THCS.
2.2. Nhiệm vụ
Đề ra một số giải pháp, biện pháp nhằm phát huy tính tích cực học tập của
học sinh qua tiết ơn tập mơn Tốn.
Tăng niềm u thích học tập bộ mơn, kích thích trí tị mị óc sáng tạo của
học sinh thơng qua các hình thức khuyến khích học sinh học tập khác nhau.
Đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường theo định hướng lấy học
sinh làm trung tâm.
Khơi dậy lịng say mê học tập, khơng ngừng phấn đấu vươn lên của học
sinh, để chất lượng giáo dục đại trà cũng như chất lượng giáo dục mũi nhọn được
nâng lên một cách ổn định.
3. Đối tượng nghiên cứu
Hệ thống kiến thức khái quát qua các câu hỏi ôn tập chương, ôn tập học kỳ

của bộ môn Tốn 9 cấp THCS.
Một số phương pháp dạy học tích cực: phương pháp làm việc theo nhóm,
phương pháp đặt và giải quyết vấn đề, phương pháp đóng vai, phương pháp động
não....
4. Giới hạn của đề tài
Học sinh lớp 9A1, 9A2 năm học 2016 -2017 và học sinh lớp 9A1, 9A3, 9A4
trường THCS Lương Thế Vinh học kỳ I năm học 2017- 2018.
Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
3


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
- Phương pháp thuyết trình vấn đáp;
- Phương pháp thực nghiệm;
- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.

II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
4


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh

Đăk Lăk
Theo hướng dẫn triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm học 2016 -2017, 2017
-2018 của PGD đào tạo Krơng Ana:
Triển khai có hiệu quả phương pháp, hình thức và kĩ thuật dạy học tích cực;
đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học sinh nhằm phát
huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh; tăng cường kỹ năng thực hành,
vận dụng kiến thức, kỹ năng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn góp phần hình
thành và phát triển năng lực học sinh; đa dạng hóa các hình thức học tập.
Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học nhằm phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo, rèn luyện phương pháp tự học và vận dụng kiến thức, kỹ năng của
học sinh theo tinh thần Công văn số 3535/BGDĐT-GDTrH ngày 27/5/2013 của Bộ
GDĐT về áp dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” và các phương pháp dạy học
tích cực khác.
Đa dạng hóa các hình thức học tập, chú trọng tổ chức các hoạt động trải
nghiệm sáng tạo, sử dụng các hình thức dạy học trên cơ sở ứng dụng công nghệ
thông tin và truyền thông (Dạy học trực tuyến, trường học kết nối...) Ngoài việc tổ
chức cho học sinh thực hiện các nhiệm vụ học tập trên lớp, cần coi trọng giao
nhiệm vụ và hướng dẫn học sinh học tập ở nhà.
Kết hợp một cách hợp lí giữa hình thức tự luận với trắc nghiệm khách quan,
giữa kiểm tra lí thuyết và kiểm tra thực hành trong các bài kiểm tra; tiếp tục nâng
cao yêu cầu vận dụng kiến thức liên môn vào thực tiễn; tăng cường ra các câu hỏi
mở, gắn với thời sự quê hương, đất nước đối với các môn khoa học xã hội và nhân
văn để học sinh được bày tỏ chính kiến của mình về các vấn đề kinh tế, chính trị,
xã hội.
Để đáp ứng được các nhiệm vụ trọng tâm mà Phịng giáo dục đào tạo triển
khai bản thân tơi thấy rằng trong giảng dạy các tiết học ôn tập, kiến thức cơ bản đã
được giáo viên truyền đạt cung cấp cho học sinh nhưng vấn đề đặt ra là: Chúng ta
phải hệ thống kiến thức cơ bản của chương như thế nào một cách logic, khoa học
và đáp ứng được định hướng dạy học lấy người học làm trung tâm. Các kiến thức
cơ bản của chương có mối liên hệ chặc chẽ trong tổng thể hoàn chỉnh nhằm giúp

học sinh dễ nắm bắt kiến thức, củng cố và khắc sâu kiến thức trong chương.
Từ đó ta có thể thấy cơng việc của hệ thống kiến thức là cần làm nổi bật được kiến
thức trọng tâm của chương, mối liên hệ chặt chẽ giữa các đơn vị kiến thức xung
quanh. Từ đó giáo viên có thể chọn phương pháp hệ thống bằng sơ đồ, bằng hình
vẽ, bằng kiến thức chọn lọc hoặc bằng sơ đồ tư duy.
Trong quá trình hệ thống kiến thức cơ bản, chúng ta cần giúp học sinh nắm
bắt phương pháp nắm kiến thức tức là phương pháp học theo đặc trưng bộ môn,

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
5


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk
SKKN đầy đủ ở file: SKKN Full

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
6


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
7


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn

tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
8


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
9


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
10


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
11

Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
12


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
13


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
14


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk

15


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
16


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
17


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
18


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
19


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
20


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
21


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
22


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn

tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
23


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
24


Một số kinh nghiệm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập thơng qua tiết ơn
tập mơn Tốn lớp 9 tại trường THCS Lương Thế Vinh – Huyện Krông Ana – Tỉnh
Đăk Lăk

Bùi Thị Ánh Tuyết - Trường THCS Lương Thế Vinh - Krông Ana - Đắk Lắk
25