CÁC CÔNG THỨC LƯỢNG GIÁC CƠ BẢN
------------------------------------------ Công thức cơ bản
● sin2 x + cos2 x = 1
● cot x =
cosx
sinx
● tanx.cot x = 1
● 1+ tan2 x =
● tanx =
1
cos2x
sinx
cosx
● 1+ cot2 x =
1
sin2 x
Công thức cung nhân đôi – Công thức hạ bậc – Công thức cung nhân ba
● sin2x = 2sinx.cosx
● sin2 x =
1- cos2x
2
écos2 x - sin2 x
● cos2x = ê
ê2cos2 x - 1 = 1- 2sin2 x
ê
ë
● cos2x =
● sin3x = 3sinx - 4sin3 x
1 + cos2x
2
● cos3x = 4cos3 x - 3cosx
Công thức cộng cung
● sin( a ± b) = sina.cosb ± cosa.sinb
● tan( a + b) =
tana + tanb
1- tana.tanb
æπ
ö 1 + tanx
÷
=
ç + x÷
● tanç
÷
÷ 1- tanx
ç
è4
ø
● cos ( a ± b) = cosa.cosb msina.sinb
● tan( a - b) =
tana - tanb
1+ tana.tanb
æπ
ö 1- tanx
÷
=
ç - x÷
● tanç
÷
÷
ç
è4
ø 1+ tanx
Công thức biến đổi tổng thành tích
a+b
a- b
.cos
2
2
● cosa - cosb = - 2sin
a+b
a- b
.cos
2
2
● sina - sinb = 2cos
● cosa + cosb = 2cos
● sina + sinb = 2sin
● tana + tanb =
sin( a + b)
cosa.cosb
Công thức biến đổi tích thành tổng
●
sina.cosb =
sin( a + b) + sin( a - b)
2
Một số công thức thông dụng khác
● tana - tanb =
● cosa.cosb =
● sina.sinb =
a+b
a- b
.sin
2
2
a+b
a- b
.sin
2
2
sin( a - b)
cosa.cosb
cos( a + b) + cos( a - b)
2
cos( a - b) - cos( a + b)
2
æ
πö
æ
πö
÷= 2cosççx - ÷
÷
● sinx + cosx = 2sinçççx + ÷
÷
÷
÷
÷
ç 4ø
4
è
ø
è
1 2
3 + 1cos4x
sin 2x =
2
4
● cos4 x + sin4 x = 1-
æ π÷
ö
æ πö
÷
= 2cosççx + ÷
● sinx - cosx = 2sinççx - ÷
÷
÷
çè 4÷
ç
4÷
ø
è
ø
● cos6 x + sin6 x = 1-
3 2
5 + 3cos4x
sin 2x =
4
8
I. PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT ĐỐI VỚI SINX VÀ COSX
Bài 1. Giải các phương trình sau
3
2) 3sin x − 1 = 4sin x + 3 cos3 x
3
1) sin 3x − cos3x =
2
2
4) sin x cos x − sin x = cos 2 x
3) sin x − 3 cos x = 1
5)
3 sin 3x − cos3x = 2
7)
3 sin x − cos x + 2 = 0
6)
(
tan x − 3cot x = 4 sin x + 3 cos x
)
8) 2sin 3x + 3 cos7 x + sin 7 x = 0
9) cos 2 x = 3 sin 2 x + 2 ( s inx+cosx )
10) cos5 x − sin 3x = 3 ( cos3 x − sin 5 x )
11) sin 4 x − cos 4 x = 2 3 s inxcosx+1
12) sin 8 x − cos6x= 3 ( sin 6 x + cos8x )
13) cos7x-sin5x= 3 ( cos5x-sin7x )
14) 3cos5x+sin5x-2cos2x=0
15) 3sin 3 x − 3cos9x=1+4sin 3 3 x
4
4
16) 4 ( sin x + cos x ) + 3 sin 4 x = 2
17) 2 2 ( s inx+cosx ) cosx=3+cos2x
18) cos 2 x = 3 sin 2 x + 2 ( s inx+cosx )
19)
π
3sin x + cos x + 2cos x − ÷ = 2
3
20)
π
sin 4 x + cos 4 x + ÷ = 1
4
Bài 2. Giải các phương trình sau
2
2)
x
x
1) sin + cos ÷ + 3cosx=2
2
2
3
3) s inx+cosxsin2x+ 3cos3x=2 ( cos4x+sin x )
5) cos2x -
3sin2x -
4)
3sinx - cosx + 4 = 0
(
7)
1+ cosx + cos2x + cos3x 2
= 33
2cos2 x + cosx - 1
9)
3sin2x + cos2x = 2cosx - 1
)
3sinx
3cos5x-2sin3xcos2x-sinx=0
( 1 − 2sin x ) cosx
( 1 + 2sin x ) ( 1 − s inx )
6)
= 3
æ
pö
÷= 2 2
3cos2x + sin2x + 2sinç
ç2x - ÷
÷
ç
6÷
è
ø
8) 2 3cot x -
1
3cot x
= 1+
- cot2 x
sinx
sinx
10) 3cosx - sin2x = 3cos2x + 3sinx
11) 8( sin6 x + cos6 x) - 3 3cos2x = 11- 3 3sin4x - 9sin2x
12) 3sin2x ( 2cosx + 1) + 3cosx + 2 = cos2x + cos3x
3
13) ( sinx + cosx) -
2( sin2x + 1) + sinx + cosx = 2
14) 2(cosx + 3sinx)cosx = cosx + 1-
3sinx
15) sin3x + cos3x - sinx + cosx = 2cos2x
(
2
2
16) sin x + 4sinx + 3sin2x + 3cos x - 2 = ( 1 + 2sinx) sinx + 3cosx
)
17) 2cos2 x + 2 3sinx cosx + 1 = 3(sin x + 3cosx)
2π
4π
π
π
18) 4sin x sin + x ÷sin − x ÷+ 4 3cosx.cos x + ÷cos x + ÷ = 2
3
3
3
3
II. PHƯƠNG TRÌNH ĐA THỨC ĐỐI VỚI MỘT HÀM SỐ LƯỢNG GIÁC
Bài 3.
Giải các phương trình:
1) 2sin 2 x + 3sinx − 5 = 0
2) 6sin 2 x − 2sin 2 2x = 5
3) 6cos 2 x − cosx − 1 = 0
4) 5 ( 1 + cos x ) = 2 + sin 4 x − cos 4 x
5) cot 2 2x + 3cot 2x + 2 = 0
6) 7cos x = 4cos3 x + 4sin 2x
(
)
π
π
2cos 2 x + ÷+ 5sin x + ÷− 4 = 0
3
3
15)
4
+ t anx = 7
cos 2 x
10) cos 2x + sin 2 x − 2cos x + 1 = 0
x
12) cosx + 3cos + 2 = 0
2
1
cos 4 x + sin 4 x = sin 2 x −
2
14)
x
x
cos 4 + sin 4 + 2sin x = 1
2
2
16)
17) cos4x + 12sin2 x - 1 = 0
18)
2
7) tan x +
3 − 1 tan x − 3 = 0
9) tan x + cotx = 2
11) cos2x + cosx + 1 = 0
13)
(
)
2 2 cos 2 3x − 2 + 2 cos3 x + 1 = 0
19) cos2x − 3cosx = 4cos 2
x
2
21) 2cos2x – 8cosx + 7 =
1
cos x
23) cos4 x - sin4 x + cos4x = 0
25) cos2 3x cos2x - cos2 x = 0
8)
4sin 5 x cos x − 4cos5 x sin x = cos 2 4 x + 1
π
4 ( sin 6 x + cos6 x ) − cos − 2 x ÷ = 0
2
20)
22) cos3x + 3cos2x = 2(1 + cosx)
æ
cos3x + sin3x ö
÷
ç
÷
5
sinx
+
= 3 + cos2x
ç
24)
÷
÷
ç
1+ 2sin2x ø
è
æ pö
æ
pö
3
4
4
÷
÷
ç
ç
÷
÷
cos
x
+
sin
x
+
cos
x
sin
3x
=0
ç
ç
26)
÷
÷
÷ è
÷ 2
ç
ç
4ø
4ø
è
2
27) 5sinx - 2 = 3( 1- sinx) tan x
29)
(
)
2 cos6 x + sin6 x - sinx cosx
2 - 2sinx
(
=0
31)
(
)
cosx 2sinx + 3 2 - 2cos2 x - 1
=1
1+ sin2x
sin4 x + cos4 x 1
1
33)
= cot2x 5sin2x
2
8sin2x
2
35) cot x - tanx + 4sin2x =
sin2x
5x
x
37) sin = 5cos3 x sin
2
2
6x
8x
39) 2cos2
+ 1 = 3cos
5
5
sin4 2x + cos4 2x
= cos4 4x
æ
ö
æ
ö
41)
p
p
÷
÷
tanç
tanç
ç - x÷
ç + x÷
÷
÷
÷ è
÷
ç
ç4
è4
ø
ø
43) cot x - 1 =
2
æ
pö
÷
2x - ÷
ç
28) sin2x + 3cos2x - 5 = cosç
÷
ç
÷
6ø
è
æ pö
÷
1+ sinx + cos2x) sinç
x+ ÷
ç
(
÷
ç
÷
4ø
1
30)
è
=
cosx
1+ tanx
2
x
3x
x
3x 1
32) cosxcos cos - sinx sin sin
=
2
2
2
2
2
cos2x
1
+ sin2 x - sin2x
1+ tanx
2
45) sin2x + 2tanx = 3
)
34) 3cos4x - 8cos6 x + 2cos2 x + 3 = 0
17 2
cos 2x
16
2
38) sin2x ( cot x + tan2x) = 4cos x
36) sin8 x + cos8 x =
40) tan
æ pö
ç
÷
= tanx - 1
çx - ÷
÷
÷
ç
4ø
è
42) 48 -
1
2
( 1+ cot2x cot x) = 0
4
cos x sin2 x
3
5
44) sin8 x + cos8 x = 2( sin10 x + cos10 x) + cos2x
4
2
46) cos2x + cosx ( 2tan x - 1) = 2
III. PHƯƠNG TRÌNH ĐỐI XỨNG, NỬA ĐỐI XỨNG THEO sinx và cosx, tanx và cotx
Dạng phương trình:
• PT đối xứng:
a( sinx + cosx) + b.sinx.cosx + c = 0 (1)
Cách giải: Đặt t = sinx + cosx =
⇒ sinx.cosx =
2 sin( x +
π
) . Điều kiện: t ∈ [− 2 ; 2 ]
4
t 2 −1
. Thay vào pt (1) được pt bậc hai ẩn t
2
• PT nửa đối xứng: a( sinx - cosx) + b.sinx.cosx + c = 0 (2)
Cách giải: Đặt t = sinx - cosx =
⇒ sinx.cosx =
Bài 4. Giải các phương trình sau:
2 sin( x −
π
) . Điều kiện: t ∈ [− 2 ; 2 ]
4
1− t2
. Thay vào pt (2) được pt bậc hai ẩn t
2
3
2
1) sin 3 x + cos3 x = 1
3)
( sin x + cos x )
4
3
3
2) sin x + cos x − 1 = sin 2 x
− 3sin 2 x − 1 = 0
4)
3 ( 1 + sin x )
π x
= 8cos 2 − ÷
5) 3 tan x − tan x +
2
cos x
4 2
3
( sin x − cos x )
3
= 1 + sin x cos x
6) 2sin 3 x − sin x = 2 cos3 x − cos x + cos 2 x
7) 3 tan 2 x + 4 tan x + 4 cot x + 3cot 2 x + 2 = 0
2
3
3
8) tan x ( 1 − sin x ) + cos x − 1 = 0
9) tan x + cot x + tan 2 x + cot 2 x + tan 3 x + cot 3 x = 6
10) sin x + sin 2 x + cos 3 x = 0
11) sin x + sin 2 x + sin 3 x + sin 4 x = cos x + cos 2 x + cos 3 x + cos 4 x
12) 3 ( cot x − cos x ) − 5 ( tan x - sin x ) = 2
13) 5 ( s inx+cosx ) + sin 3 x − cos3x=2 2 ( 2 + sin 2 x )
1 − cos2x 1 − cos3 x
=
14)
1 + cos2x 1 − sin 3 x
15) cos 2 2 x + 2 ( sin x + cos x ) − 3sin 2 x = 3
3
2
2
17) ( 1 + sin x ) cos x + ( 1 + cos x ) sin x = 1 + sin 2 x
19) 1 + sin x + cos x + sin 2 x + 2 cos 2 x = 0
1
1
+
=0
sin x cos x
æ pö
æ pö
3
3
ç
÷
÷
tan
çx + ÷
çx - ÷
23) sin x - cos x = cos2x tanç
÷
÷
÷
÷
ç
ç
4
4ø
è
ø è
21) sin x + cos x + 2 + tan x + cot x +
3
æ x
ö
x
÷
sin + cos ÷
24) ç
ç
÷
ç
÷
2ø
è 2
2sinx + sin
16)
sin 3 x + cos3 x + 2 ( sin x + cos x ) − 3sin 2 x = 0
18)
cos2 x ( cosx - 1)
sinx + cosx
= 2( 1+ sinx)
æ pö
2
÷
x- ÷
= 2sin2 x - tanx
ç
20) 2sin ç
÷
ç
÷
4ø
è
22) sin x cos x = 6 ( sin x − cos x − 1)
x
x
+ cos - 2 2 = 0
2
2
æ1
ö
1
÷
÷
+
+
tanx
+
cot
x
=0
ç
25) 2 + ( 2 + sin2x) ç
÷
ç
÷
sinx
cosx
è
ø
4
4
2
2
26) cos x + sin x - 2( 1- sin xcos x) sinxcosx = sinx + cosx
27)
1
1
+ 2tan2x + 2
+ 2cot2x - 8 = 0
2
cos 2x
sin 2x
IV. PHƯƠNG TRÌNH ĐẲNG CẤP BẬC HAI, BẬC BA ĐỐI VỚI SINX, COSX
a sin 2 x + b cos 2 x + c sin x cos x + d = 0
Là phương trình có dạng:
3
2
2
3
a.sin x + b sin x cos x + c sin x cos x + d cos x = 0
Bài 5. Giải các phương trình sau:
1) sin 3 x − 3 cos3 x = sin x cos 2 x − 3 sin 2 x cos x
π
3
3) 8cos x + ÷ = cos 3 x
3
3
5) cos x − 4sin x − 3cos x sin 2 x + sin x = 0
cos 2 x
1
+ sin 2 x − sin 2 x
7) cot x − 1 =
1 + tan x
2
2
2
tan
x
sin
x
−
2sin
x
=
3
cos
2
x + sin x cos x )
(
9)
6) sin x sin 2 x + sin 3 x = 6 cos3 x
3
(
2
2) sin x ( tan x + 1) = 3sin x ( cos x - sin x ) + 3
4) sin x + cos x - 4sin 3 x = 0
5sin 4 x.cos x
2 cos 2 x
1- cos3 x
8) 6sin x − 2 cos3 x =
10)
)
11)
sin3 x + cos3 x = 2 sin5 x + cos5 x
13)
æ pö
÷
2 2cos3 ç
- 3cosx - sinx = 0
çx - ÷
÷
÷
ç
4ø
è
15)
sin2 x ( tanx + 1) - sinx ( cosx - sinx) - 1 = 0
12)
tan2 x =
1- sin3 x
æ pö
÷
sin3 ç
x- ÷
= 2sinx
ç
÷
ç
÷
4ø
è
(
)
14)
4 sin3 x + cos3 x = cosx + 3sinx
16)
æ pö
÷
8cos3 ç
x+ ÷
= cos3x
ç
÷
ç
÷
3ø
è
V. PHƯƠNG TRÌNH LƯỢNG GIÁC ĐƯA VỀ PHƯƠNG TRÌNH TÍCH
Bài 7. Giải các phương trình sau:
1)sin 2 x − cos 2 x + 3sin x − cos x − 1 = 0
7π
= 4sin
− x÷
3π
4
sin x − ÷
2
5)2sin x (1 + cos 2 x) + sin 2 x = 1 + 2 cos x
3)
1
+
sin x
1
7)2sin 2 2 x + sin 7 x − 1 = sin x
9)(2 cos x − 1)(2sin x + cos x) = sin 2 x − sin x
x
x π
11)sin 2 − ÷tan 2 x − cos 2 = 0
2
2 4
Bài 16. Giải các phương trình sau:
2) ( sin 2x + cos 2x ) cosx + 2cos2x – sin x = 0
4)sin 3 x − 3 cos3 x = sin x cos 2 x − 3 sin 2 x cos x
6)(1 + sin 2 x) cos x + (1 + cos 2 x)sin x = 1 + sin 2 x
8)1 + sin x + cos x + sin 2 x + cos 2 x = 0
cos 2 x
1
10) cot x − 1 =
+ sin 2 x − sin 2 x
1 + tan x
2
π
π
2
12) sin 2 x − ÷ = sin x − ÷+
4
4 2
π
π 1
1)2sin x + ÷− sin 2 x − ÷ =
3
6 2
sin 2 x cos 2 x
3)
+
= tan x − cot x
cos x
sin x
5) cos 2 x + ( 1 + 2 cos x ) ( sin x − cos x ) = 0
3x
5x π
x π
2) sin − ÷− cos − ÷ = 2 cos
2
2 4
2 4
sin x
3π
7) tan − x ÷+
=2
2
1 + cos x
cos 2 x ( cos x − 1)
9)
= 2 ( 1 + sin x )
sin x + cos x
π
1
1
8)2 2 cos x + ÷+
=
4 sin x cos x
4)(2sin 2 x − 1) tan 2 2 x + 3(2 cos 2 x − 1) = 0
6)4sin 3 x + 4sin 2 x + 3sin 2 x + 6 cos x = 0
x
10) tan x + cos x − cos 2 x = sin x 1 + tan x tan ÷
2
Bài 17. Giải các phương trình sau:
1)3 - tan x ( tan x + 2 sin x ) + 6 cos x = 0
2) sin 2 x + cos 2 x + 3sin x - cos x - 2 = 0
3)9sin x + 6 cos x – 3sin 2 x + cos 2 x = 8
4) sin x.tan 2 x + 3(sin x - 3 tan 2 x) = 3 3
π
π
5) tan x - ÷tan x + ÷.sin 3 x = sin x + sin 2 x
3
6
7) sin 2 x ( cos x + 3) - 2 3 cos 3 x - 3 3 cos 2 x + 8
(
2
π
6)2 ( sin x - cos x ) = tg x - ÷
4
)
3 cos x - sin x - 3 3 = 0
π
9)2sin 2 x - ÷ = 2sin 2 x - tan x
4
8)(1 + sin x) 2 = cos x
10)
1
sin 2 x
π
cot x +
= 2sin( x + )
sin x + cos x
2
2
11) cos3 x + cos 2 x + 2sin x – 2 = 0
12) cos x + cos 3 x + 2 cos 5 x = 0
13)
sin 3 x sin 5 x
=
3
5
VI. PHƯƠNG TRÌNH LƯỢNG GIÁC CÓ ĐIỀU KIỆN XÁC ĐỊNH
Bài 18. Giải các phương trình sau:
1)
sin 2 x + 2cos x − sin x − 1
=0
tan x + 3
2cos 4 x
3)cot x = tan x +
sin 2 x
5)
( 1 − 2sin x ) cos x
( 1 + 2sin x ) ( 1 − sin x )
4)
= 3
7)cotx − t anx + 4sin 2 x =
2
sin 2 x
1
1
2
+
=
cos x sin 2 x sin 4 x
2 ( cos x − sin x )
1
11)
=
tan x + cot 2 x
cot x − 1
9)
2)cos 2 x − tan 2 x =
6)
cos 2 x − cos 3 x − 1
cos 2 x
2 ( cos 6 x + sin 6 x ) − sin x cos x
2 − 2sinx
( 1 + sin x + cos 2 x ) sin x +
1 + tan x
=0
π
÷
4
=
1
cos x
2
cos2 x
1
+ sin 2 x − sin 2 x
1 + t anx
2
4
4
sin x + cos x 1
10)
= ( tan x + cot x )
sin 2 x
2
8)cotx − 1 =
12)
sin x + sin 2 x + sin 3 x
= 3
cos x + cos 2 x + cos3 x
PHƯƠNG TRÌNH LƯỢNG GIÁC TỔNG HỢP (các bài thi thử đại học)
Bài 21. Giải các phương trình sau:
1)
sin 2 x + cos x − 3(cos 2 x + sin x)
=1
2 sin 2 x − 3
cos 2 x. ( cos x −1)
4)
= 2 ( 1 + sin x )
sin x + cos x
3 ( tan x +1)
15π
6)3 tan 2 x +
= 1 + 4 2 sin x −
÷
cos x
4
sin 2 x
1
+
= 2cosx
sin x + cos x
2. tan x
3)(2 cos x −1) cot x =
2)
3
2sin x
+
sin x cos x −1
x
3π
+ sin x cos 2 x = cos 2 x + 2 sin
−x÷
2
4
9π
11π
sin(2 x +
) − cos( x −
) − 2 sin x −1
2
2
7)
=0
8)2sin 3 x – ( si n x + cos x ) = sin 2 x ( 1 – 2 cos x ) + sin x cos x
cotx + 3
1
8
π 1
9)2 cos x + cos 2 ( x + π ) = + sin 2 x + 3cos x + ÷+ sin 2 x
10) sin 2 x.(tan x + cot x ) = 4 cos 2 x
3
3
2
3
5)2 sin x cos 2
Bài 22. Giải các phương trình sau:
1) 3 ( 2cos 2 x + cos x − 2 ) + ( 3 − 2 cos x ) sin x = 0
π
(1 − sin x + 2 cos 2 x) sin( x + )
4 = 1 sin x(cos x + 1)
3)
1 + cot x
2
1
2(cos x − sin x )
=
tan x + cot 2 x
cot x − 1
2
2
sin x sin 3 x
7)
+
= tan 2 x(sin x + sin 3 x)
cos x cos 3 x
5)
2) ( 2 cos x − 1) cot x =
4) cos 2 x +
3
2sin x
+
s inx cos x − 1
sin 3 x − cos 3 x
= sin x(1 + tan x)
2sin 2 x − 1
6)2sin 2 x − sin 2 x + sin x + cos x − 1 = 0
8)
2 cos 2 x − 1
= 2 cos x − 1
3 sin x + cos x
Bài 23. Giải các phương trình sau
1)2(sin x − cos x) + sin 3 x + cos 3 x = 3 2(2 + sin 2 x)
2)
1 + sin 2 x − cos 2 x
= cos x (sin 2 x + 2 cos 2 x)
2
1 + tan x
3)
2 cos 2 x − sin 2 x − 1
π
− 1 = 2 sin 2 x − ÷+ s inx + cosx
sinx + cosx
6
4)cos2x + 3cosx + 5sinx = 3sin 2 x + 3
5)
sin 2 x + 3cos2x
=1
sin 2 x − 3cos 2 x
6)
7) sin 2 x cos x + sin x cos x = cos 2 x + sin x + cos x
π
2 − 2sin 2 ( x + )
sin x
cos x
2 + 2 cos 2 ( x − 3π )
9)
+
=
1 + cos x 1 + sin x
sin 2 x
4
3
3
Bài 24. Giải các phương trình sau
1 + sin 2 x + cos 2 x
= 2 sin x sin 2 x.
1 + cot 2 x
s in2x + 2 cos x − sin x − 1
8)
=0
tan x + 3
10) tan 2 x + 9 cot 2 x +
2 cos 2 x + 4
= 14
sin 2 x
π
1) cos x + cos 3x = 1 + 2 sin 2 x + ÷
4
(
)
3)2sin 3 x. 2 cos x − 2sin x − 1 = 1
4
4
2)2 cos 6 x + 2 cos 4 x - 3 cos 2 x = sin 2 x + 3
( sin x + cos x )
4)
2
− 2sin 2 x
1 + cot x
2
3π
6) tan x - 3 cos x 2
π
π
sin( x − ) + cos( − x)
1
x
6
3
7)
− (cos x + sin x.tan ) =
cos 2 x
2
cos x
π
8) cos 9 x + 2 cos 3x + 2 sin(3 x + ) = 3sin x
4
2
9) cos10 x + 2 cos 4 x + 6 cos 3 x cos x + cos 2 x = cos x + 8cos x cos 3 3 x
5) cos 2 x + 5 = 2(2 − cos x)(sin x − cos x)
10)
1 + 3 tan x
= 2(1 + tan 2 x).
x π
x π
sin( + ) cos( - )
2 12
2 12
=
2 π
π
sin − x ÷− sin − 3 x ÷÷
2 4
4
÷ = sin x.tan x.