Xây dựng chiến lược phát triển của công ty xăng dầu hà tĩnh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------o0o---------

TRẦN ĐẠI HÀ

XÂY DỰNG CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN
CỦA CÔNG TY XĂNG DẦU HÀ TĨNH

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

Hà Nội - 2018


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------o0o---------

TRẦN ĐẠI HÀ

XÂY DỰNG CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN
CỦA CÔNG TY XĂNG DẦU HÀ TĨNH
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS.NGUYỄN VIẾT LỘC
XÁC NHẬN CỦA

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

CHẤM LUẬN VĂN

TS. NGUYỄN VIẾT LỘC

PGS.TS. NGUYỄN TRÚC LÊ

Hà Nội - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luân ̣ văn “Xây dựng chiến lược phát triển của Công ty
Xăng dầu Hà Tĩnh” là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của
TS. Nguyễn Viết Lộc. Các thông tin , số liệu được sử dụng trong Luân ̣ văn là trung
thực, có xuất xứ rõ ràng.
Tác giả luận văn

Trần Đại Hà


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tập thể Thầy , Cô giáo của Trường đại
học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tin
̀ h giúp đỡ , tạo điều kiện cho tôi
trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường . Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm
ơn sâu sắ c tới thầ y Ngu yễn Viết Lộc đã nhiệt tin
̀ h hướng dẫn , giúp đỡ tôi trong suốt

quá trình thực hiện luận văn với đề tài “Xây dựng chiến lược phát triển của Công ty
Xăng dầu Hà Tĩnh”.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả luận văn

Trần Đại Hà


MỤC LỤC
Danh mục các từ viết tắt .................................................................................. i
Danh mục bảng ................................................................................................ ii
Danh mục sơ đồ .............................................................................................. iii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ
LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN CỦA
DOANH NGHIỆP ........................................................................................... 4
1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan, rút ra khoảng trống nghiên
cứu ..................................................................................................................... 4
1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài ................................................ 4
1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước................................................. 5
1.1.3. Khoảng trống nghiên cứu của luận văn .................................................. 6
1.2. Cơ sở lý luận về xây dựng chiến lược phát triển của doanh nghiệp .......... 7
1.2.1. Chiến lược và các cấp độ của chiến lược ................................................ 7
1.2.2. Chiến lược phát triển, đặc trưng, vai trò và nội dung của chiến
lược phát triển của doanh nghiệp ...................................................................... 9
1.2.3. Nội dung xây dựng chiến lược phát triển của doanh nghiệp ................ 12
1.2.4. Tiêu chí đánh giá xây dựng, thực hiện chiến lược phát triển ................ 23
1.2.5. Những nhân tố ảnh hưởng đến quá trình xây dựng chiến lược phát
triển của doanh nghiệp .................................................................................... 27
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ................. 29

2.1. Thiết kế nghiên cứu .................................................................................. 29
2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 31
2.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu, dữ liệu nghiên cứu ............................... 31
2.2.2. Phương pháp xử lý dữ liệu .................................................................... 31


Chƣơng 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH VÀ MÔI
TRƢỜNGKINH DOANH CỦA CÔNG TY XĂNG DẦU HÀ TĨNH ...... 33
3.1. Phân tích môi trường kinh doanh của công ty xăng dầu Hà Tĩnh ........... 33
3.1.1. Phân tích môi trường các yếu tố tác động bên ngoài ............................ 33
3.1.2. Phân tích môi trường các yếu tố tác động bên trong ............................ 41
3.2. Thực trạng hoạt động kinh doanh của công ty ......................................... 48
3.3. Đánh giá chung về môi trường kinh doanh và hoạt động kinh doanh
của công ty ...................................................................................................... 51
3.3.1. Điểm đạt được ....................................................................................... 51
3.3.2. Điểm tồn tại, hạn chế và nguyên nhân .................................................. 52
Chƣơng 4: GIẢI PHÁP XÂY DỰNG CHIẾN LƢỢC PHÁT
TRIỂNCỦA CÔNG TY XĂNG DẦU HÀ TĨNH ....................................... 54
4.1. Bối cảnh mới và căn cứ đề xuất chiến lược ............................................. 54
4.1.1. Dự báo cung cầu dầu mỏ thế giới và thị trường xăng dầu Việt Nam
trong thời gian tới ............................................................................................ 54
4.1.2. Định hướng, mục tiêu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam đến 2020 .... 55
4.1.3. Dự báo về nhu cầu xăng dầu Tỉnh Hà Tĩnh .......................................... 55
4.2. Nhóm giải pháp lập kế hoạch xây dựng chiến lược phát triển ................ 56
4.3. Nhóm giải pháp tổ chức xây dựng chiến lược phát triển ......................... 57
4.4. Nhóm giải pháp kiểm tra, giám sát xây dựng chiến lược phát triển ........ 59
4.5. Đề xuất chiến lược phát triển của công ty xăng dầu hà tĩnh đến năm
2020, tầm nhìn 2030 ........................................................................................ 60
4.5.1. Xác định sứ mệnh, tầm nhìn của Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh .............. 60
4.5.2. Đề xuất chiến lược phát triển của Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh đến

năm 2030 ......................................................................................................... 64
4.6. Giải pháp thực hiện chiến lược phát triển của công ty xăng dầu Hà Tĩnh ..... 68
4.6.1. Giải pháp về tài chính ........................................................................... 68


4.6.2. Giải pháp về chủ động nguồn cung ....................................................... 69
4.6.3. Giải pháp đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ ......................................... 70
4.6.4. Giải pháp về phát triển thị trường và mạng lưới phân phối .................. 72
4.6.5. Giải pháp tăng cường đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, ứng dụng
khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất kinh doanh................................... 75
4.6.6. Giải pháp quản trị rủi ro và bảo vệ môi trường .................................... 76
4.6.7. Giải pháp về tổ chức quản lý................................................................. 77
4.6.8. Một số giải pháp khác ........................................................................... 78
KẾT LUẬN .................................................................................................... 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 82
PHỤ LỤC


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Stt
1.

Chữ viết tắt
BCG

Viết đầu đủ
Boston Consullting Group Matrix
Ma trận thị phần tăng trưởng

2.

CBCNV

Cán bộ công nhân viên

3.

CHXD

Cửa hàng xăng dầu

4.

CNH

Công nghiệp hóa

5.

DN

Doanh nghiệp

6.

DT

Doanh thu

7.

EFE

External Factor Evaluation Matrix
Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài

8.

FDI

Foreign Direct Investment
Đầu tư trực tiếp nước ngoài

9.

GDP

Gross Domestic Product)
Tổng sản phẩm nội địa hay tổng sản phẩm quốc nội

10.

GRDP

Gross Regional Domestic Product)
Tổng sản phẩm trên địa bàn (tính trên phạm vi một vùng,
một tỉnh hay một thành phố nào đó)

11.

GSM

Grand Strategy Matrix
Ma trận chiến lược phát triển chính

12.

IFE

Internal Factor Evaluation Matrix
Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong

13.

KD

Kinh doanh

14.

LN

Lợi nhuận

15.

NSĐP

Ngân sách địa phương

16.

Nxb

Nhà xuất bản

17.

OPEC

Organization of Petroleum Exporting Countries
Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ

i


18.

Petrolimex

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam

19.

QSPM

Quantitative Strategic Planning Matrix
Ma trận hoạch định chiến lược phát triển có thể định lượng

20.

QTRR

Quản trị rủi ro

21.

R&D

Research & development
Nghiên cứu và phát triển

22.

SBU

Strategic Business Unit
Chiến lược cấp đơn vị kinh doanh

23.

SWOT

Strengths – Weaknesses – Opportunities – Threats Analysis
Phân tích Điểm mạnh - Điểm yếu - Cơ hội - Thách thức

24.

SXKD

Sản xuất kinh doanh

25.

TĐXDVN

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam

26.

TNHH MTV

Trách nhiệm hữu hạn một thành viên

27.

TP

Thành phố

28.

UBND

Ủy ban nhân dân

ii


DANH MỤC CÁC HÌNH/ BẢNG

STT

Hình/

Nội dung

Trang

Bảng
1.

Hình 1.1

Những nội dung cơ bản của bản chiến lược phát triển

12

2.

Hình 1.2

Quy trình hoạch định chiến lược phát triển của doanh

15

nghiệp

3.

Hình 1.3

Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của M.Porter

17

4.

Hình 2.1

Khung lý thuyết nghiên cứu xây dựng chiến lược phát

31

triển

5.

Hình 3.1

Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh

46

6.

Hình 4.1

Biểu đồ dự báo cung cầu xăng dầu thị trường Việt

58

Nam đến năm 2035
7.

Bảng 1.1

Bảng mẫu ma trận EFE

19

8.

Bảng 1.2

Bảng mẫu ma trận IFE

19

9.

Bảng 1.3

Bảng mẫu ma trận hình ảnh cạnh tranh

20

10.

Bảng 1.4

Bảng mẫu ma trận hình ảnh cạnh tranh

22

11.

Bảng 1.5

Bảng mẫu ma trận QSPM

24

12.

Bảng 3.1

Thống kê tình hình tăng trưởng kinh tế của Việt Nam

35

giai đoạn 2012 – 2016
13.

Bảng 3.2

Dân số, diện tích, mật độ dân số của Tỉnh Hà Tĩnh so

39

với các Tỉnh lân cận

14.

Bảng 3.3

Kết quả khảo sát về thị phần của các đối thủ cạnh

41

tranh
15.

Bảng 3.4

Cơ cấu nguồn vốn của Công ty giai đoạn 2014-2016

44

16.

Bảng 3.5

Số lượng lao động Công ty (2014-2016)

46

17.

Bảng 3.6

Chất lượng lao động của Công ty

47

18.

Bảng 3.7

Cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thật của Công ty Xăng

48

dầu Hà Tĩnh tới 31/12/2016
19.

Bảng 3.8

Kết quả hoạt động tài chính của Công ty từ năm 2012-

iii

52


2016
20.

Bảng 3.9

Chi tiết kết quả kinh doanh theo sản phẩm (Xăng dầu

53

và các sản phẩm ngoài xăng dầu) giai đoạn 2012 –
2016
21.

Bảng 4.1

Các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh chính của Công ty

66

đến 2020, 2025, 2030
22.

Bảng 4.2

Đưa các yế u tố vào ma trâ ̣n SWOT

67

23.

Bảng 4.3

Ma trận QSPM lựa chọn chiến lược phát triển tối ưu

70

cho Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh

iv


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chiến lược hay chiến lược phát triển của một tổ chức là xâu chuỗi một loạt
những hoạt động được thiết kế nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh lâu dài cho một tổ
chức, doanh nghiệpso với các đối thủ cạnh tranh của mình. Một chiến lược tốtsẽ
giúp doanh nghiệpxác định được chính xác mục tiêu cần đạt từ đó hoạch định được
con đường, phương thức tổ chức và định hướng phân bổ nguồn lực hợp lý để đạt
được mục tiêu lựa chọn.
Thực tiễn cũng đã chứng minh, có rất nhiều tổ chức, doanh nghiệp nhờ có
chiến lược phát triển đúng đắn mà đạt được nhiều thành công, vượt qua đối thủ cạnh
tranh và tạo vị thế cho mình trên thương trường.
Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh (Petrolimex HaTinh Company) được thành lập
ngày 28/06/2010, theo quyết định số: 376/XD-QĐ-HĐQT của Tập đoàn Xăng dầu
Việt Nam (trên cơ sở nâng cấp Chi nhánh Xăng dầu Hà Tĩnh, thành lập từ năm
1991), Công ty là đơn vị thành viên của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex),
hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, các sản phẩm hóa dầu và các dịch vụ
thương mại khác trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh. Trải qua hơn 25 năm xây dựng và phát
triển, với sự nỗ lực của tập thể Lãnh đạo, người lao động Công ty, cùng với
nhữngđịnh hướng, sự hỗ trợ về nguồn lực của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, đến
nay Công tyđã khẳng định được vị thế, thương hiệu của mình tại khu vực Bắc Miền
Trung với mạng lưới gồm 60 Cửa hàng bán lẻ xăng dầu; 03Trung tâm và 01Cửa
hàng kinh doanh tổng hợp; 01 Tổng đại lý và 40 khách hàng nhượng quyền bán lẻ.
Tuy nhiên, cùng với tiến trình hội nhập, gia nhập các tổ chức thương mạiKhu
vực và Quốc tế của Việt Nam,thị trường kinh doanh xăng dầu Việt Nam ngày càng
được mở rộng, điều kiện môi trường cạnh tranh ngày càng bình đẳng hơn giữa các
Doanh nghiệp thuộc nhiều thành phần trong nước và nước ngoài. Điều này vừa là

cơ hội cho Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và các đơn vị thành viên của Tập đoàn có
được cơ chế linh hoạt hơn trong điều hành hoạt động kinh doanh, mở rộng thị
trường, nhưng cũng kèm theo đó là những thách thức trước áp lựccạnh tranhngày
càng gay gắt hơn từ các doanh nghiệp thuộc các thành phần khác.

1


Đứng trước những cơ hội và thách thức nêu trên, thì một yêu cầu tất yếu là
Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam cùng với các đơn vị thành viên của mình nhưCông ty
Xăng dầu Hà Tĩnh cần phải có một định hướng chiến lược kinh doanh có tính dài
hạn, làm kim chỉ nam cho hoạt động phát triển, gắn với thị trường tiêu thụ để tìm ra
cơ hội kinh doanh cho mình, giúp cho Doanh nghiệpngày càng phát triển hơn nữa.
Xuất phát từ nhận định đó, tác giả lựa chọn đề tài “Xây dựng chiến lƣợc
phát triểncủa Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh” làm đề tài nghiên cứu và là luận văn
tốt nghiệp nhằm giải đáp các câu hỏi đặt ra:Công ty Xăng dầu Hà Tĩnhcần làm gì để
có thể xây dựng cho mình một chiến lược phát triển phù hợp và định hướng chiến
lược phát triển như thế nào để tiếp tục duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh
của mình trong bối cảnh hiện nay?
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1.Mục đích
Nghiên cứu được tiến hànhnhằmxây dựng chiến lược phát triển và giải pháp
xây dựng, thực hiệnchiến lược phát triểntạiCông ty Xăng dầu Hà Tĩnhtrong thời
gian tới.
2.2. Nhiệm vụ
- Hệ thống các vấn đề lý luận, thực tiễn về chiến lược, xây dựng chiến lược
phát triển của doanh nghiệp.
- Phân tích, đánh giá thực trạng về hoạt động kinh doanh và môi trường kinh
doanh của Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh.
- Đề xuất xây dựngchiến lượcphát triểntại Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn làxây dựng chiến lược phát triểncho
Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh trong mối quan hệ với các yếu tố nội tại và môi trường
bên ngoài Công ty.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Qua nghiên cứu sơ bộ cho thấy, Công ty xăng dầu Hà Tĩnh
chưa xây dựng và ban hành đượcchiến lược phát triển, nên luận văn tập trung chủ

2


yếu vào việc nghiên cứu xây dựng chiến lược phát triển cho Công ty Xăng dầu Hà
Tĩnh trong thời gian tới (chưatập trung vào nội dung đánh giá thực hiện chiến lược
phát triển).
- Về không gian: Địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
-Về thời gian: Các số liệu được thu thập chủ yếu trong khoảng từ năm
2012đến nay. Các giải pháp, định hướng tới 2020, tầm nhìn 2030.
4. Những đóng góp của Luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ có những đóng góp tích cực cho hoạt
động thực tiễn của các các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh xăng dầuvà Công ty
Xăng dầu Hà Tĩnh nói riêng. Cụ thể:
(1)

Nghiên cứu giúp doanh nghiệp xác định rõ điểm mạnh, điểm yếu

trong chiến lược phát triển của công ty; trên cơ sở đó đề xuất chiến lược và một số
giải pháp thực thi chiến lược kinh doanh tại Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh.
(2)

Kết quả nghiên cứu cũng mang lại cái nhìn tổng thể về hoạt động kinh

doanh; từ đó giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về nhu cầu của khách hàng để vạch ra
các chiến lược, phương hướng phát triển tối ưu.
(3)

Nội dung nghiên cứu trong luận văn có thể làm cơ sở cho nhu cầu

nghiên cứu tương tự phục vụ hoạt động kinh doanh trong tương lai.
5. Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần giới thiệu chung thì luận văn gồm có 4 chương như sau:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận vềxây dựng
chiến lược phát triểncủa doanh nghiệp.
Chƣơng 2: Phương phápvà thiết kế nghiên cứu.
Chƣơng 3: Thực trạnghoạt động kinh doanh và môi trường kinh doanh của
Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh
Chƣơng 4: Giải pháp xây dựng Chiến lược phát triển tại Công ty Xăng dầu
Hà Tĩnh

3


Chƣơng 1
TỔNG QUANTÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY
DỰNG CHIẾN LƢỢCPHÁT TRIỂN CỦA DOANH NGHIỆP
1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan, rút ra khoảng trống
nghiên cứu
1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài
Chủ đề về chiến lược đã được nhiều tác giả trên thế giới quan tâm nghiên
cứutừ lâu, những nhà nghiên cứu tiêu biểu phải kể đếngồm:

Michael Porter (1980), trong: Chiến lược cạnh tranh, Lợi thế cạnh tranh và
Lợi thế cạnh tranh quốc gia, đã chỉ ra phương pháp định nghĩa lợi thế cạnh tranh
theo chi phí và giá tương đối và trình bày một góc nhìn hoàn toàn mới về cách thức
tạo và phân chia lợi nhuận.
Johnson và Scholes (2000), trong “Chiến lược cạnh tranh của một tổ chức”
thì trong một tổ chức hay một doanh nghiệp: “Chiến lược là việc định hướng và xác
định phạm vi hoạt động của một tổ chức trong dài hạn, ở đó tổ chức 8 phải giành
được lợi thế thông qua việc kết hợp các nguồn lực trong một môi trường nhiều thử
thách, nhằm thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của thị trường và đáp ứng mong muốn của
các tác nhân có liên quan đến tổ chức”.
Fred David (2011) trong “Khái luận về quản trị chiến lược” cho rằng: Quản
trị chiến lược là một nghệ thuật và khoa học thiết lập, thực hiện và đánh giá các
quyết định đan chéo nhiều chức năng cho phép một tổ chức đạt được những mục
tiêu đề ra.
Peter Drucker (2013) trong “Quản trị trong thời kỳ khủng hoảng”, đã nêu lên
vai trò của quản trị thời khủng hoảng là tập trung hoàn toàn vào các hành động,
chiến lược và cơ hội, những điều các nhà quản trị có thể làm, nên làm và phải làm
trong những thời kỳ biến động, khủng hoảng.
Frederick W.Gluck và cộng sự (1980) trong “Strategic Management for
Competitive Advantage” đã đưa ra các so sánh và mô tả tiến trình phát triển của
việc lập chiến lược đối với một tổ chức, doanh nghiệp. Lập kế hoạch chiến lược trả

4


lời bốn câu hỏi cơ bản: (i) Doanh nghiệp/tổ chức đang ở đâu? (ii) Doanh nghiệp/tổ
chức muốn đi đến đâu trong tương lai? (iii) Làm thế nào để đến đó? (iv) Làm thế
nào để đo đạc được sự tiến triển?
1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước
Trong các giáo trình của các trường đại học kinh tế nước ta như: Đại học Kinh

tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Kinh tế Thành phố
Hồ Chí Minh, Đại học Đà Nẵng... đều cho rằng Chiến lược đóng vai trò hết sức quan
trọng đối với sự tồn tại và phát triển của mỗi doanh nghiệp. Cụ thể như:
GS.TS Phan Huy Đường trong cuốn sách “Quản lý công” do Nxb Đại học
Quốc gia Hà Nội (2014, Tái bản: 2016) khi nghiên cứu về quản lý chiến lược trong
một tổ chức đã xác định 3 bộ phận quan trọng nhất cấu thành một chiến lược gồm:
1) Thứ nhất là hệ thống quan điểm cơ bản của chiến lược; 2) Thứ hai là hệ thống
mục tiêu chiến lược; 3) Thứ ba là hệ thống các giải pháp chiến lược.
PGS.TS Lê Thế Giới (2012), trong “Giới thiệu về quản trị chiến lược và
tuyên bố sứ mệnh” Nhà xuất bản Đại học Đà Nẵng, đã có sự so sánh giữa chiến
lược trong lĩnh vực quân sự và lĩnh vực kinh tế. Theo đó: Trong quân sự, chiến lược
dùng để chỉ kỹ năng quản trị để khai thác các lực lượng để đè bẹp đối phương và
tạo dựng hệ thống thống trị toàn cục.
PGS.TS Ngô Kim Thanh (2012) trong “Quản trị chiến lược” đã nhấn mạnh
vai trò của chiến lược phát triển đối với doanh nghiệp: Chiến lược đóng vai trò định
hướng hoạt động trong dài hạn của doanh nghiệp và là cơ sở vững chắc cho việc
triển khai các hoạt động tác nghiệp.
TS Vương Quân Hoàng (2014) trong “Nội dung quản trị chiến lược và trọng
tâm trong thế kỷ XXI” đã trình bày nội dung, tầm quan trọng và đặc biệt là cách
hiểu bản chất, trọng tâm của quản trị chiến lược.
Vũ Thị Thu Hiền (2012) trong “Cơ sở lý luận về chiến lược” cho rằng, quá
trình xây dựng và thực hiện chiến lược của doanh nghiệp bao gồm 7 bước.
Về nghiên cứu liên quan đến chiến lược phát triển, chiến lược kinh doanh
trong ngành xăng dầu thì cũng đã có khá nhiều công trình nghiên cứu dưới dạng các
luận văn, luận văn của các tác giả như:

5


- Luận văn Giải pháp chiến lược phát triển kinh doanh tại Công ty xăng dầu

Tây Nam Bộ đến năm 2010 : Luận văn thạc sĩ, Nguyễn Thiện Minh, Đại học Kinh
tế TP. Hồ Chí Minh, năm 2004.
- Luận văn hoạch định chiến lược kinh doanh của Công ty xăng dầu Quảng
Bình giai đoạn 2007 – 2010
- Luận văn Xây dựng chiến lược kinh doanh của Công ty Xăng dầu Nghệ an
đến 2020, tác giả Lê Thị Hải Yến, Trường Đại học Nha Trang, năm 2013
- Luận văn Chiến lược phát triển kinh doanh xăng dầu của Tập đoàn xăng
dầu Việt Nam (Petrolimex) đến năm 2010: Luận văn thạc sĩ, Võ Thị Thu, Đại học
Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, năm 2013
1.1.3. Khoảng trống nghiên cứu của luận văn
Các nghiên cứu trên đây đã giúp làm rõ các vấn đề lý luận về chiến lược và
quản trị chiến lược, một số tác giả cũng đã nghiên cứu cụ thể đối với ngành kinh
doanh xăng dầu, tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu ứng dụng vấn đề này
đối với ngành kinh doanh xăng dầu tại tỉnh Hà Tĩnh. Do vậy, luận vănnày cần phải
tiếp tục nghiên cứu làm rõ các vấn đề:
-Tiếp tục nghiên cứu cơ sở lý luận để trên cơ sở đó có thể vận dụng linh hoạt
vào việc xây dựng chiến lược phát triển của Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh.
-Phân tích môi trường (trong vào ngoài), nhằm chỉ ra những cơ hội và thách
thức đối với Công ty.
- Phân tích đánh giá thực trạng của Công ty Xăng dầu Hà Tĩnhtrên tất cả các
khía cạnh nhằm chỉ ra những mặt mạnh và mặt yếu.
- Kết hợp các cơ hội và thách thức với những điểm mạnh và điểm yếu để
hình thành các kịch bản chiến lược cho Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh.
- Tuyên bố sứ mệnh tầm nhìn và mục tiêu phát triển của Công ty Xăng dầu
Hà Tĩnh đến năm 2025, tầm nhìn 2030; Đề xuất các giải pháp để thực hiện các mục
tiêu chiến lược phát triển của Công ty Xăng dầu Hà Tĩnh.

6

1.2. Cơ sở lý luận về xây dựng chiến lƣợc phát triển của doanh nghiệp
1.2.1.Chiến lược và các cấp độ của chiến lược
1.2.1.1. Khái niệm chiến lược
Qua phân tích các quan điểm, định nghĩa về chiến lược của các học giả đã
được đề cập tại phần Tổng quan nghiên cứu ở phần 1.1, có thể thấy rằng, các định
nghĩa về chiến lược đều xuất hiện các cụm từ biểu thị các khía cạnh khác nhau cần
phải bao hàm trong đó: “quan điểm”, “mục tiêu”, “giải pháp”, “tính dài hạn”. Tuy
có nhiều cách diễn đạt, cách hiểu khác nhau về chiến lược, nhưng theo tác giả, nội
dung chủ yếu của chiến lược của một tổ chức đều bao gồm:
- Một là: Xác định sứ mệnh và mục tiêu lâu dài của tổ chức.
- Hai là: Đề xuất những phương án để thực hiện mục tiêu.
- Ba là: Lựa chọn phương án khả thi, triển khai phương án và phân bổ nguồn
lực để thực hiện mục tiêu.
Như vậy có thể định nghĩa: Chiến lược của một tổ chức, doanh nghiệp là
chương trình hành động tổng quát hướng tới thực hiện những mục tiêu của tổ chức,
doanh nghiệp. Chiến lược không nhằm vạch ra một cách cụ thể làm thế nào để có
thể đạt được những mục tiêu vì đó là nhiệm vụ của nhiều chương trình hỗ trợ, các
chiến lược, các chức năng khác. Chiến lược chỉ tạo ra các khung để hướng dẫn tư
duy để hành động (Phan Huy Đường, 2013, trang 263).
1.2.1.2. Các cấp độ chiến lược
Trong một tổ chức nói chung, thường có 3 cấp độ chiến lược: Chiến lược
cấp tổ chức; Chiến lược cấp đơn vị kinh doanh - Chiến lược SBU; Chiến lược
cấp chức năng.
* Chiến lược cấp tổ chức
Chiến lược cấp tổ chức (organizational-level strategy) do bộ phận quản lý
cao nhất vạch ra nhằm định hướng cho hoạt động của toàn doanh nghiệp. Chiến
lược cấp tổ chức sẽ trả lời các câu hỏi sau: tổ chức cần đạt được những mục tiêu cơ
bản nào? Định hướng phát triển trong tương lai của tổ chức là tăng trưởng, ổn định
hay thu hẹp? tổ chức nên hoạt động trong những lĩnh vực nào? Ngành nào? Cung

7


cấp sản phẩm dịch vụ nào? Tổ chức cần phân bổ nguồn lực ra sao cho các lĩnh vực,
sản phẩm/dịch vụ đó? Tổ chức cần phối hợp hoạt động của các lĩnh vực đã lựa chọn
như thế nào? Chiến lược cấp tổ chức sẽ giải quyết các vấn đề cơ bản mà tổ chức
phải đối mặt, từ đó đưa ra 3 quyết định chiến lược cơ bản cho tổ chức, đó là:
Chiến lược định hướng (directional strategy) nhằm nêu ra định hướng chung
cho tổ chức là tăng trưởng, ổn định hay thu hẹp.
Chiến lược danh mục hoạt động/đầu tư (portfolio strategy) nêu ra những lĩnh
vực, sản phẩm/dịch vụ mà tổ chức sẽ hoạt động hay cung cấp.
Chiến lược quản lý tổng thể (parenting strategy) trong đó nêu ra phương thức
quản lý nhằm phối hợp hoạt động, chuyển giao và sử dụng nguồn lực, xây dựng
năng lực giữa các lĩnh vực hoạt động của tổ chức.
* Chiến lược cấp đơn vị kinh doanh - Chiến lược SBU
Đơn vị kinh doanh chiến lược “Strategic Business Unit” là một bộ phận của
doanh nghiệp tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ phục vụ một nhóm khách hàng riêng.
SBU có các hoạt động cung ứng đầu vào, hoạt động nghiên cứu phát triển mang
tính độc lập tương đối so với các bộ phận khác trong doanh nghiệp. Một doanh
nghiệp có thể có nhiều SBU hoặc chỉ là 01 SBU hoặc nhiều doanh nghiệp mới hợp
thành 01 SBU. Một doanh nghiệp kinh doanh đơn ngành thì chiến lược cấp doanh
nghiệp chính là chiến lược SBU, một doanh nghiệp kinh doanh đa ngành sẽ có 03
cấp chiến lược (Chiến lược cấp doanh nghiệp, Chiến lược SBU và Chiến lược chức
năng); Mỗi một SBU cần một chiến lược kinh doanh riêng gọi là chiến lược cấp đơn
vị kinh doanh chiến lược. Chiến lược của mỗi SBU đều gắn với 1 cặp sản phẩm và
thị trường.
Chiến lược cấp đơn vị kinh doanh chỉ liên quan đến những mối quan tâm và
hoạt động trong một lĩnh vực hoạt động của tổ chức. Chiến lược cấp đơn vị kinh
doanh nhằm củng cố vị thế cạnh tranh và hợp tác của lĩnh vực. Chiến lược cấp đơn
vị kinh doanh trả lời các câu hỏi cơ bản sau: Đơn vị kinh doanh cần đạt được những

mục tiêu cơ bản nào? Cạnh tranh dựa trên các lợi thế cạnh tranh nào? Hợp tác bằng
những phương thức nào? Dựa trên lợi thế nào?

8


* Chiến lược cấp chức năng
Các chiến lược cấp chức năng (functional strategy) được xây dựng và thực
hiện nhằm nâng cao năng lực cho các chức năng hoạt động của tổ chức và tối đa
hoá năng suất sử dụng nguồn lực của tổ chức. Các chiến lược này thường sử dụng là
chiến lược marketing, chiến lược tài chính, chiến lược nguồn nhân lực, chiến lược
sản xuất, chiến lược nghiên cứu và phát triển...
1.2.2. Chiến lược phát triển, đặc trưng, vai trò và nội dung của chiến lược
phát triển của doanh nghiệp
1.2.2.1. Khái niệm chiến lược phát triển
Trong các cấp độ chiến lược của một tổ chức, doanh nghiệp thì chiến lƣợc
phát triển làChiến lƣợc cấp tổ chức (organizational-level strategy) do bộ phận
quản lý cao nhất vạch ra nhằm định hướng cho hoạt động của toàn doanh nghiệp.
Chiến lược phát triển liên quan đến cách thức cạnh tranh thành công trên các thị
trường cụ thể và có thể định nghĩa như sau: Chiến lược phát triển của tổ chức, doanh
nghiệp là những kế hoạch dài hạn và những giải pháp lớn nhằm thực hiện kế hoạch đó.
1.2.2.2. Đặc trưng, vai trò của chiến lược phát triển
* Đặc trƣng
Chiến lược phát triển của tổ chức, doanh nghiệp có những đặc trưng cơ bản
như sau:
- Chiến lược phát triển bao trùm các lĩnh vực hoạt động của tổ chức, doanh
nghiệp và thường thì chỉ các nhà quản lý cấp cao mới có đủ khả năng và tầm nhìn
cần thiết để hiểu được những ảnh hưởng rộng lớn của quyết định chiến lược và có
đủ thẩm quyền phân bố nguồn lực cần thiết.
- Chiến lược phát triển ảnh hưởng lâu dài tới triển vọng của tổ chức, doanh

nghiệp vì khi tổ chức, doanh nghiệp đã cam kết thực hiện một chiến lược phát triển
cũng đồng nghĩa với việc quảng bá hình ảnh và chỉ rõ lợi thế cạnh tranh của tổ
chức, doanh nghiệp trên thương trường.
- Các vấn đề chiến lược thường định hướng tương lai vì được xây dựng dựa
trên những dự đoán của những nhà quản lý hơn là những gì họ biết. Điều quan trọng

9


là các dự báo càng chặt chẽ và chuẩn xác bao nhiêu càng giúp doanh nghiệp tìm
được những lựa chọn chiến lược phát triển tốt nhất. Một doanh nghiệp chỉ thành
công khi có vị thế chủ động (tiên liệu trước) đối với sự thay đổi của môi trường.
* Vai trò
Vai trò, tầm quan trọng của chiến lược phát triển đối với tổ chức, doanh
nghiệp thể hiện qua những điểm sau:
Thứ nhất, chiến lược phát triển xác định rõ phương hướng hành động cho tổ
chức, doanh nghiệp.
Thứ hai, chiến lược phát triển tạo căn cứ cho lập kế hoạch tác nghiệp trong
hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp..
Thứ ba, chiến lược phát triển làm tăng hiệu lực của tổ chức, doanh nghiệp.
Thứ tư, chiến lược phát triển tạo ra sự biến đổi về chất cho tổ chức, doanh nghiệp.
Thứ năm, chiến lược phát triển là công cụ nâng cao sự hài lòng của người lao
động trong tổ chức, doanh nghiệp. v.v...
Tóm lại, không có chiến lược thì tổ chức, doanh nghiệp giống như một con
tàu không bánh lái. Phần lớn sự thất bại của các doanh nghiệp nói chung, các tổ
chức, doanh nghiệp nói riêng là do thiếu chiến lược, chiến lược sai hoặc do sai lầm
trong việc thực hiện chiến lược.
1.2.2.3. Nội dungchiến lược phát triển của tổ chức, doanh nghiệp
Mỗi tổ chức có quy mô khác nhau, mức độ phức tạp của bản chiến lược phát
triển sẽ khác nhau. Tuy nhiên, về cơ bản, một bản chiến lược phát triển thường bao

gồm những nội dung chủ yếu sau:
Hình 1.1: Những nội dung cơ bản của bản chiến lƣợc phát triển

Nguồn: Quản lý học, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội, 2012

10


Trong đó:
* Căn cứ xây dựng chiến lược
Nội dung này, sẽ khái quát một cách cô đọng nhất các căn cứ xây dựng bản
chiến lược. Trong đó, chú trọng đến những căn cứ chủ yếu như: Quan điểm, chiến
lược phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước; Quan điểm, chiến lược phát triển của
lĩnh vực mà Tổ chức, doanh nghiệp hoạt động; Tình hình thị trường các sản phẩm,
dịch vụ mà Tổ chức, doanh nghiệp cung ứng ở trong và ngoài nước; Năng lực, tình
hình hoạt động sản xuất kinh doanh thực tế và tiềm năng phát triển của Tổ chức,
doanh nghiệp trong tương lai.
* Mục tiêu của chiến lược
Nội dung này, bộ phận xây dựng chiến lược phát triển sẽ xác định 02 vấn đề,
bao gồm: Quan điểm phát triển của Tổ chức, doanh nghiệp: nội dung này sẽ khái
quát một cách chung nhất quan điểm của Ban lãnh đạo Tổ chức, doanh nghiệp trong
việc định hướng phát triển của Tổ chức, doanh nghiệp trong tương lai (định hướng
dài hạn), tức là có tính đến cả các yếu tố về kinh tế, xã hội và môi trường; - Mục
tiêu phát triển tổng quát: thông thường, các Tổ chức, doanh nghiệp sẽ khẳng định lại
sứ mệnh và giá trị cốt lõi của Tổ chức, doanh nghiệp trong phần nội dung này.
* Phương án chiến lược / Định hướng phát triển
Phương án chiến lược hay định hướng phát triển chính là các “mục tiêu cụ
thể trong từng lĩnh vực” được Tổ chức, doanh nghiệp hướng đến trong giai đoạn
hoạch định chiến lược. Trong nội dung này, Tổ chức, doanh nghiệp sẽ xác định rõ
những vấn đề sau: Đánh giá thời cơ, thách thức đối với mảng hoạt động; Xác định

mục tiêu cụ thể cho mảng hoạt động (dựa trên kết quả phân tích môi trường của Tổ
chức, doanh nghiệp). Mục tiêu đưa ra phải đảm bảo tính khả thi, tính hiệu quả.
* Giải pháp thực hiện
Để thực hiện chiến lược phát triển, các Tổ chức, doanh nghiệp thường chỉ
đưa ra “các giải pháp lớn” mang tính khái quát rất cao. Trong đó, có thể có những
nhóm giải pháp sau: Giải pháp về thị trường; Giải pháp về đầu tư và vốn; Giải pháp

11


về cạnh tranh và hợp tác; Giải pháp về tổ chức quản lý và nguồn lực; Giải pháp về
đào tạo và khoa học công nghệ; Giải pháp về bảo vệ môi trường.
Ngoài ra, trong bản chiến lược phát triển của một số tổ chức, doanh nghiệp
còn có thể có nội dung: “Điều kiện và kiến nghị”. Nội dung này đưa ra một số điều
kiện và kiến nghị đối với chính sách của Nhà nước, với đơn vị cấp trên về các vấn
đề còn tồn tại liên quan đến: thuế, thị trường, vốn, v.v... đây là những điều kiện để
chiến lược phát triển của doanh nghiệp có thể thực hiện một cách hiệu quả nhất.
1.2.3. Nội dung xây dựng chiến lược phát triển của doanh nghiệp
Nhà quản lý thực hiện rất nhiều hoạt động, các hoạt động này có thể khác
nhau tùy theo tổ chức, cấp bậc của nhà quản lý, tuy nhiên, có một số nhiệm vụ cơ
bản, phổ biến mà mọi nhà quản lý đều thực hiện, tập trung ở 4 mảng chính, được
gọi là chức năng quản lý. Ngày nay, nhiều chuyên gia về quản lý cho rằng có bốn
chức năng quản lý cơ bản, bao gồm: Kế hoạch hóa – tổ chức – lãnh đạo – kiểm tra
Quá trình xây dựng chiến lược phát triển của doanh nghiệp cũng được tiến
hành qua những bước này.
1.2.3.1. Lập kế hoạch xây dựng chiến lược phát triển
Lập kế hoạch là chức năng rất quan trọng đối với mỗi nhà quản lý bởi vì nó
gắn liền với việc lựa chọn mục tiêu và chương trình hành động trong tương lai, giúp
nhà quản lý xác định được các chức năng khác còn lại nhằm đảm bảo đạt được các
mục tiêu đề ra.Nếu đứng trên góc độ ra quyết định thì: Lập kế hoạch là một loại ra

quyết định đặc thù để xác định một tương lai cụ thể mà các nhà quản lý mong muốn
cho tổ chức của họ. Với cách tiếp cận theo quá trình: Kế hoạch có thể coi là quá
trình liên tục xoáy trôn ốc với chất lượng ngày càng tăng lên kể từ khi chuẩn bị xây
dựng kế hoạch cho tới lúc chuẩn bị tổ chức thực hiện kế hoạch nhằm đưa hoạt động
theo đúng mục tiêu đã đề ra.Với cách tiếp cận theo nội dung và vai trò:Hoạt động
của công tác lập kế hoạch là một trong những hoạt động nhằm tìm ra con đường để
huy động và sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp một cách có hiệu quả nhất để
phục vụ cho các mục tiêu kinh doanh.
Trong phạm vi một doanh nghiệp hay một tổ chức thì lập kế hoạch là khâu
đầu tiên, là chức năng quan trọng của quá trình quản lý và là cơ sở để thúc đẩy các

12


hoạt động có hiệu quả cao, đạt được mục tiêu đề ra.Các nhà quản lý cần phải lập kế
hoạch bởi vì lập kế hoạch cho biết phương hướng hoạt động trong tương lai, làm
giảm sự tác động của những thay đổi từ môi trường, tránh được sự lãng phí và dư
thừa nguồn lực, và thiết lập nên những tiêu chuẩn thuận tiện cho công tác kiểm tra.
-Kế hoạch là một trong những công cụ có vai trò quan trọng trong việc phối
hợp nỗ lực của các thành viên trong một doanh nghiệp.
-Lập kế hoạch có tác dụng làm giảm tính bất ổn định của doanh nghiệp, hay
tổ chức.
-Lập kế hoạch làm giảm được sự chồng chéo và những hoạt động làm lãng
phí nguồn lực của doanh nghiệp.
-Lập kế hoạch sẽ thiết lập được những tiêu chuẩn tạo điều kiện cho công tác
kiểm tra đạt hiệu quả cao.
Như vậy, có thể thấy lập kế hoạch là công việc quan trọng đối với mỗi hoạt
động, mỗi doanh nghiệp, mỗi nhà quản lý, là xuất phát điểm của mọi quá trình quản
lý,bất kể là cấp quản lý cao hay thấp.Việc lập ra được những kế hoạch có hiệu quả
sẽ là chiếc chìa khoá cho việc thực hiện một cách hiệu quả những mục tiêu đã đề ra

của doanh nghiệp.
Đối với quá trình xây dựng chiến lược phát triển của doanh nghiệp, thì công
tác lập kế hoạch cũng là hoạt động đầu tiên phải thực hiện trước khi quyết định xây
dựng chiến lược. Đây là quá trình xác định các mục tiêunhằm xây dựng thành công
chiến lược phát triển tổng thể cho doanh nghiệp và lựa chọn các phương thức,
nguồn lực để đạt được các mục tiêu đó. Lập kế hoạch xây dựng chiến lược phát
triển nhằm mục đích xác định mục tiêu của quá trình xây dựng chiến lược phát triển
của doanh nghiệp cần phải đạt được là cái gì? và phương tiện, nguồn lực để đạt
được các mục tiêu đó như thế nào? Tức là, lập kế hoạch xây dựng chiến lược phát
triển của doanh nghiệp bao gồm việc xác định rõ các mục tiêu mà quá trình xây
dựng chiến lược phát triển cần đạt được,xây dựng một kế hoạch cụ thể để đạt được
các mục tiêu đã đặt ra, và việc triển khai một hệ thống các kế hoạch để thống nhất
và phối hợp các hoạt động.

13


1.2.3.2. Tổ chức xây dựng chiến lược phát triển
Để có được bản chiến lược phát triển đáp ứng được các yêu cầu về nội dung,
hình thức cũng như mức độ tin cậy, đảm bảo hiệu quả của thông tin đưa ra,cần đảm
bảoquy trình sau:
Hình 1.2: Quy trình hoạch định chiến lƣợc phát triển của doanh nghiệp

Nguồn: Quản lý học, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội, 2012
a) Phân tích môi trường, xác định căn cứ đề xuất chiến lược phát triển
Căn cứ đề xuất chiến lược luôn xuất phát từ việc phân tích môi trường bên
trong và bên ngoài doanh nghiệp
* Phân tích môi trƣờng bên ngoài tổ chức, doanh nghiệp: “Môi trường
bên ngoài là những yếu tố, những lực lượng, những thể chế nằm bên ngoài Tổ chức,
doanh nghiệp mà nhà quản trị không kiểm soát được nhưng chúng lại ảnh hưởng

đến kết quả hoạt động của Tổ chức, doanh nghiệp”. Môi trường bên ngoài bao gồm:
Môi trường vĩ mô và môi trường ngành.
- Môi trường vĩ mô: Những thay đổi dù lớn, dù nhỏ trong môi trường vĩ mô
cũng có thể tác động trực tiếp đến bất kỳ lực lượng nào, làm biến đổi sức mạnh
tương đối giữa các thế lực và làm thay đổi tính hấp dẫn của một ngành. Môi trường
vĩ mô bao gồm: môi trường chính trị - pháp luật; môi trường kinh tế - Tốc độ tăng
trưởng kinh tế của đất nước; môi trường công nghệ; môi trường văn hóa xã hội; môi
trường tự nhiên; môi trường quốc tế

14