SKKN một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

PHẦN I: THỰC TRẠNG CỦA ĐỀ TÀI
1. Thực trạng
Trường tôi đang công tác đóng trên địa bàn của một xã thuộc vùng nông
thôn, nguồn thu nhập chủ yếu của người dân từ nông nghiệp, một số ít buôn bán
nhỏ, đời sống kinh tế xã hội tuy đã có nhiều cải thiện nhưng vẫn chưa thoát được
nghèo khó, trình độ văn hóa, nhận thức của nhân dân không đồng đều thì việc
học của học sinh nơi đây vẫn là một điều hết sức trăn trở.
- Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã được đặt ra đối với tất cả các cấp
học trong hệ thống giáo dục. Đặc biệt, khi chúng ta tiến hành đổi mới chương
trình và sách giáo khoa thì vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã trở thành
một yêu cầu cấp thiết.
Phong trào đổi mới phương pháp dạy học đã diễn ra rộng khắp trong ngành
giáo dục toàn quốc. Tuy nhiên việc đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình
trường học VNEN đang thử nghiệm chưa được thực hiện một cách đồng bộ ở các
trường học, cấp học, các vùng miền trong cả nước.
- Còn thực tế môi trường giáo dục của nhà trường thời gian chủ yếu là học
tập chứ chưa có nhiều hoạt động tạo được sự thân thiện. Các em chưa có cơ hội
để bày tỏ ý kiến, những điều em không tiện nói trước lớp.
- Phòng học thiếu không gian, chưa được trang trí để thu hút các em cảm
thấy thoải mái hứng thú.
- Trong thực tế vẫn còn có hiện tượng giáo viên chưa thực sự đổi mới
phương pháp dạy học, họ chỉ cố gắng để học sinh ghi nhớ bài học một cách máy
móc, thậm chí áp đặt một cách cứng nhắc. Kiểu dạy học phổ biến trong nhiều
môn học hiện nay vẫn là giáo viên truyền thụ những nội dung được trình bày
trong sách giáo khoa, học sinh nghe và ghi nhớ một cách thụ động.
- Một số giáo viên còn lúng túng khi thực hiện dạy học theo mô hình
VNEN. Họ chưa thấy hết tầm quan trọng của việc rèn cho học sinh phương pháp
tự học và học theo nhóm. Vì vậy có những bài tập có liên quan đến kiến thức
mới còn làm thay cho học sinh vì họ sợ học sinh không hiểu bài. Thói quen trước

đây giáo viên giảng giải, thuyết trình vẫn còn. Với cách dạy như trên không rèn
được cho học sinh thói quen tự học và học theo nhóm, các em luôn có thói quen
chờ đợi, không tự mình suy nghĩ, tìm tòi để phát hiện ra kiến thức mới.
1
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

- Một số nhóm trưởng chưa mạnh dạn tự tin để điều khiển nhóm mình hoạt
động. Các thành viên trong nhóm chưa mạnh dạn, tự tin chia sẻ, trao đổi nhận
xét, bổ sung cho nhau.
- Học sinh trong nhóm còn nói chuyện riêng. Nhiều khi sản phẩm của nhóm
nhưng thực chất chỉ là của 1, 2 em học khá tốt trong nhóm.
- Trong nhóm thì chưa biết đánh giá và đánh giá lẫn nhau, chưa biết báo cáo
với thầy cô.
- Học sinh còn lúng túng, nhút nhát, ít nói, chưa mạnh dạn tham gia vào
hoạt động nhóm, nhất là học sinh học chậm.
- Một số học sinh cha mẹ chưa quan tâm, đôn dốc con em mình học tập. Ý
thức hợp tác với nhà trường còn thấp.
2. Nguyên nhân
- Do giáo viên chưa có kinh nghiệm nhiều trong việc hướng dẫn học sinh
học theo nhóm.
- Do học sinh quen với cách học truyền thống, chưa quen với cách tự học, tự
khám phá như hiện nay.
- Học sinh quen ngồi nghe thầy cô giảng như trước đây nên kĩ năng giao
tiếp, kĩ năng nói, kĩ năng chia sẻ, trao đổi trong nhóm còn hạn chế.
Qua quá trình giảng dạy và giáo dục, quan sát những biểu hiện học sinh
khi tham gia các hoạt động. Tôi nhận thấy kết quả ở ba tháng đầu học kỳ I
như sau:

Tham gia tốt
Có tham gia
Chưa tham
Tổng
gia
Kĩ năng số
SL
Tỉ lệ %
SL Tỉ lệ %
SL Tỉ lệ %
HS
Tự tin

33

5

15,2

21

63,7

7

21,2

Hợp tác

33

8

24,2

15

45,5

10

30,3

Chia sẻ

33

9

27,2

14

42,4

10

30,3
2

Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

PHẦN II: NỘI DUNG CẦN GIẢI QUYẾT
Nhằm để khắc phục thực trạng trên đồng thời rèn kĩ năng tổ chức hoạt
động nhóm theo quan điểm dạy học lấy học sinh làm trung tâm và từng bước
nâng cao chất lượng giáo dục theo chương trình của Bộ.
Bản thân tôi cũng đã áp dụng vào lớp 3/2 và chia sẻ kinh nghiệm của mình
với đồng nghiệp và trường tôi cũng đã vận dụng phương pháp dạy học theo mô
hình VNEN.
Với tư tưởng thông suốt về vai trò, tầm quan trọng của dạy học theo nhóm
như vậy nên tôi chủ động và kiên định trong các bước làm tiếp theo.
* Đầu tiên là tôi xây dựng được lớp học thân thiện để học sinh có cơ hội
tham gia và bày tỏ những gì mà các em không tiện nói trước lớp, những ý kiến,
những chia sẻ về cuộc sống, hoàn cảnh gia đình, về tâm sinh lý học sinh,....Cũng
từ đó mà các em có cách học theo hướng đổi mới.
* Tiếp theo là tôi sử dụng phối hợp các phương pháp dạy học, các kĩ thuật
dạy học để phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh, gắn nội dung dạy học
với các tình huống thực tiễn cũng như để giải quyết các chủ đề phức hợp đến
thực tiễn.
* Tiếp theo nữa là tôi phải rèn cho học sinh các kĩ năng làm việc có hiệu
quả, cần chú trọng rèn cho học sinh một số kĩ năng học tập nhất là kĩ năng tự học
theo nhóm.
*Một việc cũng rất là quan trọng đó nữa là động viên khuyến khích học sinh
kịp thời để giúp các em điều chỉnh những sai sót để hoạt động học tập có hiệu
quả hơn.
PHẦN III: BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
3.1. Biện pháp 1 : Xây dựng lớp học thân thiện.

a.Tăng cường công tác trang trí lớp học :
Mỗi ngày đến trường, đến lớp là một ngày vui, bản thân các em thêm yêu
trường yêu lớp, gắn bó với ngôi nhà chung đó. Việc trang trí lớp học thân thiện là
một sự sáng tạo phù hợp với đặc điểm tâm lý học sinh, nó tạo cho các em nhận
thức về cái đẹp và có ý thức gìn giữ trường lớp của mình sạch đẹp, góp thêm cho
lớp học một luồng không khí thân thiện, thoải mái, sinh động, hăng say trong giờ
học, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Vì vậy, tôi đã kết hợp với phụ huynh
và học sinh để tổ chức trang trí lớp học. Tôi đã hướng dẫn cho phụ huynh và học
3
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

sinh dùng các tờ giấy bìa để gấp các phong bì thư, các ngôi nhà nhỏ xinh xắn sau
đó cùng trang trí lên tờ giấy A 0 để làm “Hộp thư vui kết tình bè bạn”, “Ngôi
nhà yêu thương 3/2” .
- Hộp thư vui kết tình bè bạn”, “Ngôi nhà yêu thương 3/2”: Đây là nơi
hội tụ những cảm xúc của các thành viên trong lớp. Ngay lập tức, góc nhỏ đáng
yêu ấy tạo nên hiệu ứng sôi nổi tới các bạn học sinh. Mỗi buổi sáng, những lá
thư với dòng chữ còn hơi nguệch ngoạc nhưng chất chứa bao tình cảm sâu lắng,
những mảnh giấy nhỏ bé, rồi cả hình vẽ ngộ nghĩnh đáng yêu về bạn bè trong
lớp, những bức ảnh ghi lại khoảnh khắc của lớp lần lượt xuất hiện trên từng ngôi
nhà.
- Hộp thư điều em muốn nói: Mục đích nhằm giúp cho học sinh có cơ hội
bày tỏ ý kiến, những điều em không tiện nói trước lớp, những ý kiến, những chia
sẻ về cuộc sống, hoàn cảnh gia đình, về tâm sinh lý….Giúp cho học sinh bày tỏ
tất cả những vướng mắc trong cuộc sống và trong học tập, các em viết một bức
thư nhỏ và gửi vào hộp thư của lớp. Cuối mỗi tuần tôi sẽ mở hộp thư phân loại
và có cách xử lý cho từng vấn đề học sinh đặt ra, có thể phối hợp với gia đình,

nhà trường, địa phương để có cách giải quyết tế nhị và có hiệu quả nhất.
- Góc cộng đồng: Tôi và học sinh sưu tầm, giới thiệu về văn hóa lịch sử của
địa phương, dân tộc, các tác phẩm thơ ca hò vè, trò chơi dân gian….Các sản
phẩm của địa phương làm ra. Chính hoạt động này kích thích các em hứng thú
tìm tòi, sưu tầm, giới thiệu và qua đó cũng sẽ giúp các em thêm yêu văn hóa, lịch
sử truyền thống một cách tự nhiên, bền vững.
- Thư viện lớp học: Là tủ sách thân thiện có sự đóng góp của phụ huynh,
học sinh, giáo viên, có sự giúp đỡ của nhà trường và địa phương tạo điều kiện
cho các em ham đọc sách, mở rộng hiểu biết, phát triển khả năng tư duy cho các
em. Rèn kĩ năng sống có trách nhiệm, có ý thức bảo quản tài sản chung, có thói
quen sống gọn gàng, ngăn nắp. Ngoài việc đọc sách tăng thêm vốn tri thức, học sinh
còn tham gia các hoạt động giới thiệu quyển sách của em do tôi hướng dẫn, giúp các em
tự tin hơn, diễn đạt tốt hơn. Đây là một trong những kĩ năng sống rất cần thiết cho học
sinh sau này.
- Cây hoa học tập: Phản ánh rõ ràng, chính xác, công khai kết quả học tập
của mỗi nhóm, cá nhân học sinh sau mỗi hoạt động. Việc tuyên dương cá nhân,
4
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

nhóm trong mỗi giờ chào cờ đầu tuần kích thích học sinh tích cực, tự giác học
tập để đạt được kết quả cao hơn.
Tôi luôn thân thiện, gần gũi với học sinh, những lời nhắc nhở nhẹ nhàng của
tôi giúp cho các em đạt được kết quả cao. Viết câu nhắc nhở hóm hỉnh như:
“Cho tôi xin rác !” được dán trước mặt thùng rác nơi HS dễ thấy. Hay câu: “Tắt
đèn, tắt quạt khi không cần thiết bạn nhé !” Xây dựng đủ các góc học tập, các
bảng, biểu mẫu đúng qui định của lớp VNEN
b.Thành lập ban hội đồng tự quản làm việc có hiệu quả.

Tôi xây dựng Hội đồng tự quản học sinh, tìm hiểu kĩ về từng học sinh của
lớp mình. Coi trọng công tác tổ chức lớp ngay từ đầu năm học. Xây dựng được
Hội đồng tự quản học sinh nhiệt tình có năng lực chỉ đạo lớp.
Đây là mô hình không những đổi mới về tổ chức lớp học, về trang trí lớp
mà quá trình dạy học cũng được đổi mới từ “dạy học cả lớp” sang “dạy học theo
nhóm”. Nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, tăng cường phát huy tính tích cực,
chủ động, sáng tạo của học sinh. Lấy học sinh làm trung tâm trong các hoạt động
dạy học giúp các em tự chiếm lĩnh kiến thức và tạo mọi điều kiện tốt nhất để mọi
học sinh được tham gia vào quá trình học tập.
Ngoài ra mô hình trường học kiểu mới còn giúp học sinh rèn phương pháp
tự học, tự giác, tự quản, tự trọng, tự tin, tự đánh giá, tự hợp tác, tự rèn luyện kĩ
năng, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm đem lại niềm vui
hứng thú học tập cho học sinh.
Hội đồng tự quản học sinh là một biện pháp giáo dục nhằm thúc đẩy sự phát
triển về đạo đức, tình cảm và xã hội của học sinh thông qua những kinh nghiệm
hoạt động thực tế của các em trong nhà trường và mối quan hệ với những người
xung quanh.

5
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

Cách lập hội đồng tự quản của học sinh theo sơ đồ sau:

HĐTQHS
CHỦ TỊCH HĐTQ

PHÓ CT HĐTQ

PHÓ CT HĐTQ

BAN
HỌC TÂP

BAN
THƯ VIỆN

BAN
QUYỀN LỢI
HỌC SINH

BAN
ĐỜI SỐNG

BAN
SỨC KHỎE
VỆ SINH

BAN
VĂN NGHỆ
TDTT

Sự thay đổi của tổ chức lớp học theo mô hình VNEN với Hội đồng
tự quản học sinh đã thay đổi căn bản vai trò, nhiệm vụ của học sinh
trong tổ chức của mình; thể hiện được tính tự chủ, tự giác, phát huy
sáng tạo và tôn trọng ý kiến của các em nhiều hơn. Nhóm là một bộ
phận gắn kết cơ bản xuyên suốt cả quá trình dạy và học nó tạo điều
kiện để rèn luyện các kĩ năng và hợp tác của nhóm.

c. Phát huy vai trò của một nhóm trưởng:
Học theo mô hình VNEN, bàn ghế sẽ được sắp xếp cho học sinh ngồi đối
diện nhau. Học sinh tự thảo luận, tự tìm vướng mắc và tự đưa ra phương án giải
quyết.
Ưu điểm của phương pháp học nhóm được phát huy rất rõ nét trong học
nhóm theo mô hình VNEN, tất cả học sinh trong nhóm đều được luân phiên nhau
làm nhóm trưởng, hướng dẫn các bạn trong nhóm để điều hành các hoạt động do
giáo viên yêu cầu và không có bất cứ một học sinh nào ngoài cuộc, không một
học sinh nào ngồi chơi.Tuy nhiên tiết học dạy theo mô hình VNEN thành công
hay không thì phụ thuộc rất nhiều vào các nhóm trưởng. Và công việc chính của
nhóm trưởng đó là: thay tôi điều khiển các bạn hoạt động nhóm. Xác định được
mục tiêu của hoạt động nhóm.
Phân công nhiệm vụ cho công bằng giữa các thành viên trong nhóm.
Một điều quan trọng nữa đó là nhóm trưởng phải biết tự mình làm thế nào
để huy động được sự tham gia của mọi thành viên vào giải quyết nhiệm vụ nhóm
6
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

và phải tạo ra những tương tác đa chiều giữa các thành viên trong nhóm. Hướng
dẫn các bạn biết cách tìm kiếm hỗ trợ và giải quyết được một số khó khăn gặp
phải. Biết quản lí và sử dụng thời gian hiệu quả, biết sử dụng và bảo quản tài liệu
học tập. Biết tổ chức và quản lí công việc. Biết giơ thẻ khi đã hoàn thành công
việc và biết giơ thẻ cứu trợ khi không tự giải quyết được công việc.
Cách 1: Vào cuối hoặc đầu mỗi buổi học tôi mời các nhóm trưởng ngồi lại
tạo thành một nhóm và hướng dẫn các em cụ thể từng bước một.
Ví dụ: Sau khi đã ghi xong đề bài, nhóm trưởng điều khiển các bạn đọc
mục tiêu:

- Nhóm trưởng nói to đủ cho cả nhóm nghe (Mời các bạn đọc mục tiêu. Bạn
nào đọc xong thì giơ tay lên)
- Nhóm trưởng nói: Mình mời bạn A đọc mục tiêu thứ nhất
- Mời bạn B đọc mục tiêu thứ hai….
(Sau khi các bạn trong nhóm mình đọc xong thì giơ thẻ hoàn thành lên để tôi đến
kiểm tra).
Cách 2: Đối với những nhóm còn chậm, làm việc còn lúng túng. Vì vậy, tôi
phải là người “làm mẫu” và đóng vai trò là một nhóm trưởng chứ không phải vai
trò là một người giáo viên.
Cách 3: Tôi chọn ra một số học sinh học hoàn thành tốt, nhanh nhẹn trong
học tập xếp cho các em này ngồi vào một nhóm để giáo viên huấn luyện khi học
sinh đã biết việc và biết cách điều hành nhóm rồi thì chia các bạn này đến mỗi
nhóm, mỗi bạn làm nhóm trưởng các nhóm.
Cách 4: Hoặc có thể cho nhóm làm tốt làm mẫu thảo luận một hoạt động
nào đó và các nhóm còn lại chú ý để học tập theo. Tôi cũng không quên động
viên, tuyên
dương kịp thời các nhóm làm tốt.
- Một điều nữa cần phải lưu ý đó là vị trí đứng của giáo viên khi các nhóm
thảo luận cũng hết sức quan trọng. Trong giảng dạy, tôi luôn bao quát lớp, vừa
đánh giá đúng nhóm nào làm nhanh nhất, chậm nhất, nhóm nào giơ thẻ hoàn
thành lên trước hoặc nhóm nào chậm nhất, nhóm nào giơ thẻ cần cứu trợ, để từ
đó tôi kịp thời đến kiểm tra hay giúp đỡ.
d. Xây dựng tập thể lớp hoà đồng trong giờ giải lao.
7
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

Muốn xây dựng được mối đoàn kết giữa các bạn trong lớp với nhau, thì vai

trò của hội đồng tự quản cũng không kém phần quan trọng đặc biệt là ban văn
nghệ của lớp. Ban văn nghệ dưới sự hướng dẫn của tôi, vào giờ ra chơi ban văn
nghệ tự tổ chức, tự khởi xướng ra các hoạt động, các trò chơi và tôi cùng tham
gia chơi với học sinh.
Trước khi chơi, tôi thường đưa ra những giải thưởng thú vị, giải nhất có thể
là gói bánh, gói kẹo, hộp phấn…. để kích thích tinh thần chơi của các em.
Ví dụ: Trò chơi “Kéo co” không chỉ đòi hỏi sức mạnh, sự khéo léo mà còn
đòi hỏi tinh thần đoàn kết cao. Nếu như không có sự hợp tác - đoàn kết cao thì
chắc chắn sẽ thua cuộc.
Qua trò chơi, tôi vừa giúp ban văn nghệ thêm mạnh dạn, tự tin, rèn luyện
thêm kĩ năng điều hành lớp vui chơi, văn nghệ, vừa giúp các em thể hiện sự đoàn
kết, hợp tác, giúp đỡ nhau để cùng nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ. Thông qua
những giờ giải trí thú vị ấy, học sinh càng thân thiết, quý mến nhau hơn và chắc
chắn rằng các em sẽ sẵn sàng giúp đỡ nhau khi gặp khó khăn trong học tập cũng
như trong cuộc sống.
Qua một thời gian áp dụng phương pháp trên, bản thân tôi nhận thấy công
tác tự quản trong lớp học mang lại những lợi ích cụ thể, sát thực như sau:
- Nền nếp lớp học ngày một tốt hơn, có quy củ hơn. Học sinh tự giác trong
việc tự học, trình bày bài trong vở.
- Kĩ năng giao tiếp của các em trôi chảy, lưu loát hơn; các em tự tin hơn
trong giao tiếp, học tập…
- Học sinh ý thức được tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động, phong
trào thi đua của lớp; tinh thần đoàn kết, kĩ năng hợp tác và khả năng làm việc
theo nhóm hiệu quả cao hơn.
Như vậy xây dựng lớp học tự quản là việc làm cần thiết của bất cứ giáo viên
nào, người giáo viên cần chủ động đóng vai trò là người cố vấn, hướng dẫn, điều
khiển từ xa trợ giúp học sinh nuôi dưỡng ý thức, tạo dựng môi trường tự quản.
Bởi vì chỉ có học sinh, chính các em chứ không phải ai khác mới là người có
quyền lợi và trách nhiệm gắn bó, xây dựng, điểm tô cho lớp học - ngôi nhà thứ
hai của mình trở nên thân thiện, gần gũi và đẹp hơn trong mắt mọi người. Học

theo nhóm là chủ yếu, học ở trong lớp và cả ở ngoài lớp học.
3.2 Biện pháp 2: Đổi mới phương pháp dạy của giáo viên
8
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

a. Người giáo viên phải hiểu đổi mới phương pháp dạy học theo mô
hình VNEN là như thế nào?
Phương pháp dạy học theo mô hình VNEN là phương pháp dạy học lấy học
sinh làm trung tâm vừa là giá đỡ, vừa là trụ cột chi phối các hoạt động sư phạm
trong nhà trường VNEN. Tổ chức lớp học không chỉ phù hợp với phương pháp
của VNEN mà còn tạo ra môi trường sư phạm thân thiện, dân chủ, hợp tác giữa
các thành viên trong trường và với cộng đồng. Mô hình VNEN sẽ tạo điều kiện
cho giáo viên và học sinh phát huy tốt nhất các năng lực cá nhân và giá trị đích
thực của các em.
Kiểu cấu trúc bài học được khuyến khích sử dụng trong mô hình VNEN, đó
là tổ chức dạy học người ta thường khuyến khích sử dụng quy trình thông qua
các hoạt động trải nghiệm, khám phá, phát hiện của học sinh, quy trình gồm 5
bước chủ yếu sau:
Gợi động cơ, tạo hứng thú
Trải nghiệm
Phân tích, khám phá, rút ra
bài học
Thực hành
vận dụng.
Để làm tốt 5 bước này, đòi hỏi bản thân tôi phải tự thiết kế, đạo diễn các
hoạt động học tập để giúp học sinh tự phát hiện kiến thức, phân tích kiến thức và
sử dụng kiến thức.

Chẳng hạn:
Bước1: Tạo hứng thú cho học sinh
Muốn không khí lớp học vui tươi, kích thích sự tò mò, khơi dậy hứng thú
của học sinh về chủ đề sẽ học. Tôi phải nghiên cứu thật kỹ tài liệu để lựa chọn
hình thức sao cho phù hợp, có thể là: đặt câu hỏi, câu đố vui, kể chuyện, một tình
huống, tổ chức trò chơi hoặc sử dụng các hình thức khác…..
Ví dụ : Bài 5: Ôn tập các bảng nhân và bảng chia ( tài liệu Toán lớp 3 trang 15)
Trước khi vào tiết học, tôi tổ chức học sinh chơi trò chơi “ Kết bạn” Các em
sẽ biết nếu “kết 4” mà lớp mình có 33 bạn thì sẽ thành lập được 8 nhóm, nếu “kết
5” thì lớp mình sẽ thành lập được 6 nhóm còn dư 4 bạn ( bạn bị dư sẽ bị phạt).
Thông qua trò chơi, học sinh sẽ cảm thấy trò chơi mà mình vừa được tham gia
rất gần gũi với bản thân, không chỉ thế trò chơi còn kích thích tính tò mò, khơi
dậy hứng thú trong học tập giúp các em muốn tiếp tục được trải nghiệm kiến
thức mới.
b. Đổi mới phương pháp dạy của giáo viên:
9
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

Tăng cường việc sử dụng phối hợp các phương pháp dạy học, các kỹ thuật
dạy học để phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh, gắn nội dung dạy học
với các tình huống thực tiễn cũng như để giải quyết các chủ đề phức hợp của
thực tiễn. Trước tiên mỗi giáo viên phải nắm chắc các phương pháp dạy học tích
cực và các kĩ thuật dạy học tích cực được áp dụng rộng rãi ở nhiều vùng miền và
đã mang lại kết quả cao. Đó là:
- Các phương pháp dạy học tích cực :
+ Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề
+ Phương pháp hợp tác theo nhóm nhỏ.

+ Phương pháp trò chơi
+ Phương pháp đóng vai
- Các kĩ thuật dạy học tích cực
+ Kĩ thuật hỏi và trả lời
+ Kĩ thuật khăn trải bàn
+ Kĩ thuật mảnh ghép
+ Kĩ thuật KWL
+ Kĩ thuật trình bày một phút
Trao đổi với đồng nghiệp, tổ chuyên môn để tuỳ theo từng môn, từng bài,
từng lớp tuỳ theo từng hoạt động để vận dụng phương pháp dạy học nào, kĩ thuật
dạy học nào cho phù hợp đặc biệt gắn bài học với thực tế cuộc sống để học sinh
nhớ lâu, không bị gò ép.
Mỗi giáo viên phải tự học, tự bồi dưỡng để biết cách khai thác những yếu tố
tích cực của các phương pháp dạy học truyền thống một cách phù hợp và có hiệu
quả, đồng thời đưa các quan điểm, phương pháp dạy học theo mô hình VNEN,
tạo điều kiện cần thiết để giáo viên có thể thực hiện được sự chuyển biến về các
hoạt động dạy và học, chuyển từ lối truyền thụ kiến thức một chiều sang việc tổ
chức các hoạt động tự lập, tự khám phá, tự chiếm lĩnh tri thức, hình thành năng
lực tự học, năng lực sáng tạo của học sinh, đổi mới các hình thức tổ chức dạy
học. Bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học theo nhiều hình thức đa dạng, khuyến
khích và tạo điều kiện thuận lợi (cả tinh thần và vật chất) cho giáo viên và học
sinh để tổ chức một cách hiệu quả các hoạt động dạy học. Cụ thể như sau :
* Tổ chức dạy học phân hoá theo năng lực của học sinh dựa trên tài liệu
hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng.
10
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

Tài liệu chuẩn kiến thức giúp cho tôi chủ động lượng kiến thức cho bài dạy. Bởi
vậy khi thực hiện giảng dạy tôi đã phân loại học sinh theo năng lực thông qua kết
quả học tập. Khi thấy lượng kiến thức quy định theo chuẩn kiến thức kĩ năng ở
một số tiết không phù hợp tôi đã mạnh dạn đề xuất với tổ chuyên môn, nhà
trường có phương án điều chỉnh phù hợp.
* Sử dụng tài liệu hướng dẫn học hợp lý khi giảng bài trên lớp, khắc phục
dạy học theo lối đọc, chép:
Khi thực hiện dạy học theo mô hình VNEN việc sử dụng tài liệu hướng dẫn
học làm phương tiện dạy học là hết sức cần thiết. Tôi chú trọng khai thác đầy đủ
nội dung tài liệu hướng dẫn học và cập nhật thêm kiến thức các nội dung tích
hợp như giáo dục môi trường, giáo dục môi trường biển đảo, giáo dục kĩ năng
sống...
* Sử dụng hợp lý công nghệ thông tin trong các bài học, khai thác tối đa
thiết bị dạy học.
Ứng dụng công nghệ thông tin giúp cho tiết dạy thêm sôi động, thu hút sự
tập trung của học sinh. Giáo viên thật sự phải có kiến thức về ứng dụng công
nghệ thông tin, sử dụng thành thạo máy, nếu không sẽ phản tác dụng khi thực
hiện. Do đó, thỉnh thoảng tôi dạy tiết học có sử dụng công nghệ thông tin.
Bên cạnh đó, để dạy học theo mô hình VNEN đạt hiệu quả thì tôi phối kết
hợp chặt chẽ với phụ huynh cùng tham gia vào hoạt động giáo dục của nhà
trường. Ngoài ra, bản thân tôi phải có quyển sổ dự kiến kế hoạch dạy học ghi lại
những thành công hoặc những khó khăn vướng mắc khi thực hiện các bước dạy
học
trên
lớp.
tự bồi dưỡng, tự chủ, linh hoạt trong phương pháp dạy học.
Tích cực tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn, các hoạt động chuyên đề
của tổ của trường để học tập về đổi mới phương pháp dạy học theo tinh thần
VNEN.
- Trong sinh hoạt tổ chuyên môn kịp thời đưa ra những khó khăn, vướng

mắc như: biện pháp để học sinh học nhóm tốt, biện pháp để giúp em nhóm
trưởng có thể điều khiển tốt các hoạt động học tập của nhóm, hoặc biện pháp về
đổi mới phương pháp dạy học của một hoạt động nào đó ở một bài dạy cụ
thể…..trong tổ sẽ cùng nhau thảo luận để tìm ra cách giải quyết tốt nhất.
11
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

- Thường xuyên tự học hỏi qua sách báo, thông tin đại chúng, qua đồng
nghiệp thông qua các tiết học tốt, chuyên đề, thao giảng, tự tìm kiếm những
thông tin trên mạng nhằm nâng cao tay nghề, tìm ra phương pháp giảng dạy cho
phù hợp với đối tượng học sinh.
- Hàng năm, bản thân đều đăng kí một định hướng đổi mới trong năm học
có thể nhân rộng làm tài liệu tham khảo cho các đồng nghiệp.
3.3 Biện pháp 3: Đổi mới về cách học của học sinh.
Trước hết tôi phải rèn cho học sinh các kĩ năng làm việc có hiệu quả ngay từ
đầu năm học. Để thực hiện có hiệu quả phương pháp dạy học theo mô hình
VNEN tôi cần chú trọng rèn cho học sinh một số kĩ năng học tập. Trước hết phải
rèn cho học sinh kĩ năng tự học theo nhóm. Mỗi hướng dẫn học trong sách bao
gồm một chuỗi các hoạt động được thiết kế nhằm giúp học sinh tự học bằng cách
thực hiện các yêu cầu, các chỉ dẫn, trong bài học. Vì vậy, trước hết tôi cần quan
tâm luyện tập cho học sinh các kĩ năng sau:
- Kĩ năng đọc - hiểu tài liệu, tôi cho học sinh hiểu được các câu lệnh, các chỉ
dẫn, các yêu cầu, các loại dạng hoạt động học tập.
- Kĩ năng làm việc cá nhân, khi học sinh hoạt động cá nhân tôi phải rèn cho
học sinh ý thức tập trung suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ của cá nhân, tự mình
trình bày ý kiến cá nhân và tự đánh giá kết quả hoạt động của cá nhân.
- Kĩ năng làm việc hợp tác theo cặp, theo nhóm, tôi rèn cho học sinh biết tổ

chức hoạt động nhóm, nhận nhiệm vụ, lên kế hoạch, phân công, đảm nhận trách
nhiệm, phối hợp với các thành viên trong nhóm để hoàn thành tốt công việc của
nhóm.
- Kĩ năng sử dụng đồ dùng học tập ở các góc học tập, sử dụng tài liệu tham
khảo ở thư viện trong lớp học.
- Kĩ năng tự học ở môi trường xung quanh, gia đình và cộng đồng.
Đồng thời giúp cho học sinh có được nhận thức đúng đắn về mục đích học
tập và tự lực, tích cực thực hiện mục đích đó bằng hành động của chính mình.
Học sinh được học tập theo khả năng và nhịp độ của riêng mình phù hợp với
trình độ nhận thức của cá nhân học sinh. Vì vậy, kế hoạch dạy học cần được bố
trí một cách linh hoạt. Mỗi học sinh được giao nhiệm vụ và mục tiêu học tập cụ
thể, nhưng luôn có thể tự điều chỉnh hoạt động của chính mình để việc học phù
hợp với nhịp độ tiếp thu của bản thân.
12
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

Hoạt động tự học của học sinh vừa rèn luyện tính độc lập tích cực của học
sinh, đồng thời thúc đẩy sự tham gia hợp tác, tăng cường ý thức tập thể của học
sinh.
Việc học tập tích cực trong nhóm cũng hình thành cho các em kĩ
năng lắng nghe, kĩ năng ra quyết định… trước khi đưa ra vấn đề, tạo sự
tương tác thân thiện giữa các bạn cùng nhóm, luôn có thái độ hỗ trợ,
tương trợ lẫn nhau. Tăng cường tính tích cực, chủ động, linh hoạt hơn
và học sinh thật sự tham gia vào quá trình chiếm lĩnh kiến thức.
Tuy nhiên để học sinh dễ nhớ, dễ vận dụng và thuận tiện trong hoạt động tự
học, tôi hướng dẫn học sinh thực hiện 10 bước học tập được trang bị sẵn
treo ở lớp nơi dễ thấy.

13
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

Với hình thức học nhóm trong quá trình học tập, học sinh có nhiều
cơ hội độc lập suy nghĩ, bộc lộ ý kiến riêng khi làm việc cá nhân và có
nhiều cơ hội phát huy năng lực hợp tác khi học nhóm, được tranh luận,
tự đánh giá bản thân và đánh giá các bạn. Học sinh đã quen với học
nhóm; tự điều khiển hoạt động trong nhóm từ đó đã giúp học sinh có ý
thức để chủ động trong học tập. Học sinh đã thể hiện được khả năng
của mình khi điều khiển và có thể hướng dẫn các bạn khác học, giúp
cho việc tổ chức hướng dẫn luôn không chỉ là của cô giáo như trước
đây. Một điều dễ nhận thấy, đó là học sinh đã mạnh dạn, linh hoạt và
sáng tạo hơn trong học tập, tư duy độc lập, hợp tác để phát hiện chiếm
lĩnh kiến thức bài học.
3.4 Biện pháp 4: Đánh giá động viên khuyến khích học sinh kịp thời
Việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh phải được xem như là
một bộ phận không chỉ của cả quá trình dạy học mà là một bộ phận của mỗi hoạt
động học tập, kiểm tra đánh giá phải được tiến hành thường xuyên, liên tục ngay
trong quá trình thực hiện mỗi hoạt động học tập để kịp thời khuyến khích, động
viên và nhất là giúp các em điều chỉnh những sai sót để hoạt động học tập có
hiệu quả. Để đánh giá học sinh học theo mô hình VNEN tôi kết hợp hai hình
thức đánh giá: Đánh giá thường xuyên và đánh giá định kì.Việc đánh giá hoạt
động chủ yếu do học sinh thực hiện, học sinh tự đánh giá. Có những hoạt động
học sinh tự đánh giá trong cặp đôi, trong nhóm bằng cách đổi bài cho nhau để
cùng rà soát xem kết quả nào đúng và đủ, kết quả nào chưa đúng và còn thiếu.
Có những hoạt động học sinh tự đánh giá chéo giữa các nhóm. Có những hoạt

động học sinh cùng tôi đánh giá theo những tiêu chí tôi đã nêu.
Tôi luôn tạo điều kiện cho học sinh tự đánh giá lẫn nhau trong học tập, để từ
đó các em thấy được những việc làm đúng và việc làm sai, những điều mình cần
phải học tập bạn để phát huy và khắc phục. Không nên chê các em trước các bạn
khi các em mắc phải những khuyết điểm như bài làm sai, chữ viết chưa đẹp…
Những em có khuyết điểm tôi trực tiếp trò chuyện và nhắc nhở.
Trên đây là những giải pháp mà bản thân tôi đã đúc rút và vận dụng trong
quá trình thực hiện dạy học theo mô hình trường học kiểu mới và đã đạt được
những kết quả đáng mừng. Các phụ huynh đã quan tâm và có nhận thức đúng
đắn về việc học tập của con em mình. Học sinh đều có ý thức tự học và học theo
14
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

nhóm có hiệu quả cao, đặc biệt hầu hết các em đều có ý thức tự quản và tự giác
trong mọi hoạt động. Chất lượng học sinh được tăng lên rõ rệt.
PHẦN IV: KẾT QUẢ
Khi vận dụng “ Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường
học VNEN” nêu trên vào quá trình dạy học, tôi thấy chất lượng học tập theo
nhóm của học sinh được nâng lên rõ rệt. Cụ thể là:
Nhóm trưởng có kĩ năng điều hành nhóm tốt, biết tổng hợp kết quả học tập
của nhóm, biết tương tác và chia sẻ với nhóm bạn và chia sẻ trước lớp tốt.
Nhiều học sinh được trải nghiệm vai trò nhóm trưởng, thư kí, trải nghiệm
giao tiếp chia sẻ trong nhóm, từ đó bộc lộ nhiều năng lực, phẩm chất của bản
thân.
Học sinh đã có kĩ năng làm việc theo nhóm, nhanh chóng gia nhập vào
nhóm, biết bày tỏ quan điểm, ý kiến và trình bày mạch lạc kết quả làm việc của
nhóm, của cá nhân.

Trong nhóm các em biết đánh giá và đánh giá lẫn nhau, các em đã mạnh
dạn, tự tin chia sẻ, trao đổi nhận xét, bổ sung cho nhau. Học sinh trong nhóm thì
biết tự tập trung thảo luận tìm kiến thức, ít nói chuyện riêng.
Đến cuối học kỳ II tôi thấy kết quả có sự thay đổi rất tốt cụ thể như
sau:
Tham gia tốt
Có tham gia
Chưa tham gia
Tổng
SL
Tỉ lệ %
SL
Tỉ lệ %
SL
Tỉ lệ %
Kĩ năng
số
HS
Tự tin

33

15

45,6

18

54,6

0

0

Hợp
tác

33

9

27,3

24

72,7

0

0

Chia sẻ

33

10

30,3

23

69,7

0

0

15
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

PHẦN V: KẾT LUẬN
1.Tóm lược giải pháp:
Để có được kĩ năng tổ chức hoạt động nhóm, đòi hỏi người giáo viên phải
không ngừng nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi, rèn luyện và đưa ra các giải pháp về
đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình VNEN.
Giáo viên sử dụng linh hoạt các phương pháp và kĩ thuật dạy học để phát
huy được tính tích cực, chủ động, tinh thần hợp tác, chia sẻ để cùng nhau tìm tòi,
khám phá kiến thức trong học sinh. Học sinh luôn tự lập, tự khám phá, tự chiếm
lĩnh tri thức, hình thành năng lực tự học, năng lực sáng tạo.
Rèn luyện kĩ năng điều khiển nhóm, kế hoạch học cá nhân, cặp đôi, nhóm
ngay trong quá trình thực hiện mỗi hoạt động học tập để kịp thời khuyến khích,
động viên các em học tập có hiệu quả hơn
Xây dựng lớp học thân thiện để nâng cao tinh thần hợp tác cho các em.
Lập được ban hội đồng tự quản làm việc có hiệu quả. Phát huy được vai trò
của nhóm trưởng. Xây dựng được tập thể lớp hòa đồng trong giờ giải lao để các
em phát triển tốt các kĩ năng sống như kĩ năng giao tiếp, kĩ năng ứng xử.... Tạo
được một môi trường học tập thân thiện, vui vẻ, thoải mái. Chất lượng học tập

ngày càng cao.
2/ Phạm vi đối tượng áp dụng:
“Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN”
có thể áp dụng cho tất cả các môn học và hoạt động giáo dục ở các khối lớp 3, 4,
5 dạy theo mô hình VNEN trong huyện.
3.Kiến nghị, đề xuất:
* Với các cấp quản lý giáo dục :
- Cần tổ chức sinh hoạt chuyên môn cấp cụm trường cho giáo viên tham gia
học hỏi rút kinh nghiệm. Dạy thí điểm VNEN cho giáo viên để tạo mối quan hệ
chia sẻ, học tập lẫn nhau.
- Tôi rất mong nhận được sự đóng góp của tất cả các bạn đồng nghiệp, các
nhà chuyên môn, các nhà quản lí giáo dục để chuyên đề này hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn !

16
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tổ chức lớp học theo mô hình trường học mới - NXBGDVN
2. Tài liệu tập huấn : Dạy học theo mô hình trường học mới , Tập 1 NXBGDVN
3. Tài liệu tập huấn : Dạy học theo mô hình trường học mới , Tập 2 NXBGDVN
4. Các phương pháp dạy học hiệu quả. - NXBDGVN.
5. Sách hướng dẫn học Tiếng Việt lớp 3 . Tập 1A - 2B.
6. Sách hướng dẫn học Toán lớp 3 . Tập 2A - 2B.
7. Hỏi đáp về phương pháp dạy học ở Tiểu học – NXBGDVN
8.Tăng cường năng lực dạy học của giáo viên - NXBGDVN

17
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

MỤC LỤC
PHẦN
Phần I: Thực trạng

NỘI DUNG
1. Thực trạng

TRANG
1

đề tài

2. Nguyên nhân

1

Phần II: Nội dung

2

cần giải quyết.
Phần III: Biện pháp

3.1. Biện pháp 1: Xây dựng lớp học thân thiện.

2

thưc hiện

3.2. Biện pháp 2: Đổi mới phương pháp dạy của

8

giáo viên.
3. Biện pháp 3: Đổi mới về cách học của học sinh.

11

2.3.4. Biện pháp 4: Đánh giá động viên khuyến

13

khích học sinh kịp thời.
Phần IV: Kết quả

14

chuyển biến của đối
tượng
Phần V: kết luận

1.Tóm lược giải pháp

15

2. Phạm vi đối tượng
18
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

3. Kiến nghị, đề xuất.
Phần VI: Tài liệu

3. Kiến nghị, đề xuất.

kham khảo

Tài liệu tham khảo

19
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

20
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

PHẦN I: THỰ TRẠNG CỦA ĐỀ TÀI

1. Thực trạng
Trường tôi đang công tác đóng trên địa bàn của một xã thuộc vùng nông
thôn, nguồn thu nhập chủ yếu của người dân từ nông nghiệp, một số ít buôn bán
nhỏ, đời sống kinh tế xã hội tuy đã có nhiều cải thiện nhưng vẫn chưa thoát được
nghèo khó, trình độ văn hóa, nhận thức của nhân dân không đồng đều thì việc
học của học sinh nơi đây vẫn là một điều hết sức trăn trở.
- Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã được đặt ra đối với tất cả các cấp học
trong hệ thống giáo dục. Đặc biệt, khi chúng ta tiến hành đổi mới chương trình và
sách giáo khoa thì vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã trở thành một yêu cầu
cấp thiết. Phong trào đổi mới phương pháp dạy học đã diễn ra rộng khắp trong
ngành giáo dục toàn quốc. Tuy nhiên việc đổi mới phương pháp dạy học theo mô
hình trường học mới (VNEN) đang thử nghiệm chưa được thực hiện một cách
đồng bộ ở các trường học, cấp học, các vùng miền trong cả nước.
- Còn thực tế môi trường giáo dục của nhà trường thời gian chủ yếu là học tập
chứ chua có nhiều hoạt động tạo được sự than triện. Các em chưa có cơ hội để
bày tỏ ý liến, những điều em không tiện nói trước lớp.
- Phòng học thiếu không gian, chưa được trang trí để thu hút các em cảm thấy
thoải mái hứng thú.
- Trong thực tế vẫn còn có hiện tượng giáo viên chưa thực sự đổi mới phương
pháp dạy học, họ chỉ cố gắng để học sinh ghi nhớ bài học một cách máy móc,
thậm chí áp đặt một cách cứng nhắc. Kiểu dạy học phổ biến trong nhiều môn học
hiện nay vẫn là giáo viên truyền thụ những nội dung được trình bày trong sách
giáo khoa, học sinh nghe và ghi nhớ một cách thụ động.
- Một số giáo viên còn lúng túng khi thực hiện dạy học theo phương pháp VNEN.
Họ chưa thấy hết tầm quan trọng của việc rèn cho học sinh phương pháp tự học
và học theo nhóm. Vì vậy có những bài tập có liên quan đến kiến thức mới họ
còn làm thay cho học sinh vì họ sợ học sinh không hiểu bài. Thói quen trước đây
giáo viên giảng giải, thuyết trình vẫn còn. Với cách dạy như trên không rèn được
cho học sinh thói quen tự học và học theo nhóm, các em luôn có thói quen chờ
đợi, không tự mình suy nghĩ, tìm tòi để phát hiện ra kiến thức mới.

- Một số nhóm trưởng chưa mạnh dạn tự tin để điều khiển nhóm mình hoạt động.
Các thành viên trong nhóm chưa mạnh dạn, tự tin chia sẻ, trao đổi nhận xét, 21
bổ
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng


Một số kĩ năng tổ chức dạy học theo nhóm mô hình trường học VNEN

MỤC LỤC
PHẦN
I.Lí do chọn đề tài

II. Phần nội dung
công việc đã làm.

NỘI DUNG

TR
1

1. Đặt vấn đề
2. Mục đích đề tài
3. Lịch sử đề tài
4. Phạm vi đề tài

1

1. Thực trạng của việc đổi mới phương pháp dạy học

2

theo mô hình trường Tiểu học mới ( VNEN).
2

2. Nội dung cần giải quyết.

3

3. Biện pháp giải quyết.

3

3.1. Biện pháp 1: Xây dựng lớp học thân thiện.
3.2. Biện pháp 2: Đổi mới phương pháp dạy của giáo

8
11

viên.

12

3. Biện pháp 3: Đổi mới về cách học của học sinh.
2.3.4. Biện pháp 4: Đánh giá động viên khuyến khích học

3. Phần kết luận

sinh kịp thời.

14

1. Tóm lược giải pháp.

14

2. Phạm vi đối tượng áp dụng

15

3. Kiến nghị, đề xuất.
Tài liệu tham khảo

22
Giáo viên: Trần Đặng Thị Thu Hồng