Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn mua rau an toàn của người dân thành phố hồ chí minh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.77 MB, 129 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
------------------------
CHU NGUYỄN ĐAN THANH
NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN VIỆC LỰA CHỌN MUA RAU AN TOÀN
CỦA NGƯỜI DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH
Mã ngành: 60340102
TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 08 năm 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
------------------------
CHU NGUYỄN ĐAN THANH
NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN VIỆC LỰA CHỌN MUA RAU AN TOÀN
CỦA NGƯỜI DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH
Mã ngành: 60340102
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LƯU THANH TÂM
TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 08 năm 2017
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Lưu Thanh Tâm
TS. Lưu Thanh Tâm
Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày
22 tháng 09 năm 2017.
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
TT
Họ và Tên
Chức danh Hội đồng
1
TS. Trương Quang Dũng
Chủ tịch
2
TS. Nguyễn Quyết Thắng
Phản biện 1
3
TS. Nguyễn Hải Quang
Phản biện 2
4
TS. Hoàng Trung Kiên
Ủy viên
5
TS. Lê Tấn Phước
Ủy viên, Thư ký
Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã sửa
chữa (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV
TS. Trương Quang Dũng
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
PHÒNG QLKH – ĐTSĐH
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
TP. HCM, ngày 01 tháng 08 năm 2017
NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: CHU NGUYỄN ĐAN THANH. Giới tính:
Nữ
Ngày, tháng, năm sinh: 06/02/1986.
Nơi sinh:
Lâm Đồng.
Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh.
MSHV:
1541820113.
I - Tên đề tài:
NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC LỰA CHỌN MUA
RAU AN TOÀN CỦA NGƯỜI DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.
II - Nhiệm vụ và nội dung:
-
Tổng quan về hành vi mua hàng.
-
Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu.
-
Khuyến nghị, giải pháp phát triển lĩnh vực rau an toàn trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh và nâng cao niềm tin của người tiêu dùng về mặt hàng rau an toàn.
III - Ngày giao nhiệm vụ: ngày 01 tháng 11 năm 2016
IV - Ngày hoàn thành nhiệm vụ: : ngày 01 tháng 08 năm 2017
V - Cán bộ hướng dẫn: TS. Lưu Thanh Tâm
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA
TS. Lưu Thanh Tâm
QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu
trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào
khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 01 tháng 08 năm 2017
Học viên thực hiện Luận văn
Chu Nguyễn Đan Thanh
ii
LỜI CÁM ƠN
Lời đầu tiên, Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Quý Thầy, Cô Khoa Quản
Trị Kinh Doanh, Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh đã trang bị cho
tôi những kiến thức quý báu, giúp tôi tiếp cận tư duy khoa học, phục vụ công tác và
cuộc sống.
Tôi xin chân thành cám ơn TS. Lưu Thanh Tâm đã tận tình hướng dẫn tôi thực
hiện luận văn này. Trong quá trình nghiên cứu thực hiện luận văn, dưới sự hướng dẫn
khoa học của Thầy, tôi đã học hỏi được những kiến thức và phương pháp nghiên cứu
khoa học bổ ích. Vô cùng cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên
tôi hoàn thành tốt nghiên cứu của mình.
Do thời gian thực hiện luận văn có hạn, kinh nghiệm bản thân và kiến thức vẫn còn
hạn chế nhất định, nên s không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự đánh
giá, góp từ qu Thầy, Cô để bài luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn
Trân Trọng.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 01 tháng 08 năm 2017
Học viên thực hiện Luận văn
Chu Nguyễn Đan Thanh
iii
TÓM TẮT
Khi xã hội ngày càng phát triển, chất lượng cuộc sống của người dân ngày càng
được cải thiện thì việc đòi hỏi sử dụng các thực phẩm sạch, an toàn là điều tất yếu. Vì vậy
khái niệm “rau an toàn” đã xuất hiện. Để phân biệt rõ đâu là rau an toàn, đâu là rau chưa
được kiểm định trôi nổi trên thị trường, rất nhiều tổ chức, cá nhân chạy theo lợi nhuận cho
ra đời những sản phẩm “rau không sạch” trên thị trường. Vì vậy, thị trường rau hiện nay
khó kiểm soát tốt trong việc sử dụng “rau sạch” hay “rau không sạch”.
Đề tài: “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn mua rau an toàn
(RAT) của người dân Thành phố Hồ Chí Minh”, được tác giả tiến hành nghiên cứu
khảo sát để góp phần nào đó nhận định thị trường RAT hiện nay mà các siêu thị, cửa hàng
đang kinh doanh. Bên cạnh đó nghiên cứu cũng tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến quá
trình lựa chọn mua RAT của người dân.
Đề tài đã tổng kết lại các cơ sở l thuyết và các nghiên cứu trước làm nền tảng xây
dựng bảng câu hỏi khảo sát. Với sự tham gia thảo luận hơn 30 người là những người am
hiểu về lĩnh vực RAT, buổi thảo luận kết thúc với việc đưa ra bảng câu hỏi chính thức
gồm 31 biến và các câu hỏi phụ nhằm khảo sát sự tác động của 6 nhân tố ảnh hưởng đến
sự lựa chọn của người dân TP.HCM khi mua RAT.
Kết quả khảo sát được tác giả phân tích bằng phần mềm SPSS 20.0 cho thấy có 6
nhân tố tác động đến việc lựa chọn mua RAT của người dân TP.HCM là: (1) Niềm tin sản
phẩm, (2) Sự tiện lợi, (3) Thu nhập của người tiêu dùng, (4) Giá và hình thức rau an toàn,
(5) Uy tín, thương hiệu nhà sản xuất, phân phối và (6) Thông tin về sản phẩm rau an toàn.
Dựa trên kết quả khảo sát này, tác giả đã đưa ra các hàm
nhằm mục đích nâng
cao hơn nữa hiệu quả của từng nhóm biến để các nhà sản xuất, nhà kinh doanh RAT nắm
bắt được tâm l , nhu cầu của khách hàng đã và đang sử dụng sản phẩm này, cũng như s
có những chiến lược cạnh tranh trong thị trường đầy tiềm năng này.
Phần cuối nghiên cứu, tác giả tổng kết những hạn chế và đề xuất hướng nghiên cứu
tiếp theo để có sự hoàn chỉnh hơn về thị trường RAT hiện nay cũng như định hướng phát
triển trong thời gian tới.
iv
ABSTRACT
When the society develops more and more, the quality of life is more and more
improved, then the demand for the use of clean and safe food is inevitable. Therefore, the
concept of "safe vegetables" has appeared to distinguish clearly between safe vegetables
and untested vegetables floating on the market. Many profit-driven organizations and
individuals produce "unclean vegetables" on the market. As a result, the current vegetable
market is difficult to control in the use of "clean vegetables" or "unclean vegetables".
The research topic: "A research on factors affecting the choice of purchasing safe
vegetables (SV) of the citizens of Ho Chi Minh City", has been conducted by the author to
somehow identify the current SV market on which supermarkets and shops are doing
business.
In addition, the research has also found the factors that affect the choosing process
to purchase SV of the citizens.
This research thesis has summarized the theoretical foundations and previous
studies as a basis for constructing the survey questionnaire.. With the participation of more
than 30 people who were knowledgeable about SV, the discussion ended with the
introduction of a survey questionnaire which consists of 31 variables and additional
questions to investigate the impact of 6 factors affecting the choice of the citizens of Ho
Chi Minh City when buying SV.
The survey results, analyzed by SPSS software version 20.0, showed that there are
6 factors that affect the choice of purchasing SV of the citizens of HCMC. They are: (1)
Product faith, (2) Convenience, (3) Consumer income, (4) Price and form of SV, (5)
Reputation, brand of the manufacturers, distributors and (6) Information about SV
products.
Based on these survey results, the author has made the implications for the purpose
of further improving the efficiency of each group of variables so that SV producers and
traders can grasp the psychological needs of customers who have been using this product,
as well as they will have more competitive strategies for this highly potential market.
At the end of the research thesis, the author summarizes the constraints and proposes
further research to be more complete about the current SV market as well as to set
orientation for development in the coming time.
v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Chữ viết tắt
Diễn giải
1
2
Bộ NN&PTNT
BVTV
3
FAO
4
5
7
NTD
RAT
Sở NN&PTNT
TP.HCM
TP.HCM
8
TPB
9
TRA
10
VSATTP
11
WHO
12
K
Kali
13
N
Natri
14
MEGA
Siêu thị MM MEGA MARKET (VIỆT NAM)
15
BIG C
Hệ thống Siêu thị Big C Việt Nam
16
COOP MART
Hệ thống siêu thị Coop Mart
6
Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn
Bảo vệ thực vật
Food and Agriculture Organizatio
(Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp)
Người tiêu dùng
Rau an toàn
Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn Thành phố Hồ
Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh
Theory of Planned Behaviour
(L thuyết hành vi có kế hoạch)
Theory of Reasoned Action
(L thuyết hành vi hợp l )
Vệ sinh an toàn thực phẩm
World Health Organization
(Tổ chức y tế thê giới)
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1 : Ngưỡng cho phép dư lượng nitrat trong một số loại rau ( Theo qui định của
WHO) ....................................................................................................................................... 12
Bảng 2.2: Hàm lượng kim loại nặng ( Theo quy định của WHO) ...................................... 12
Bảng 2.3: Hành vi của người mua hàng ............................................................................... 18
Bảng 3.1: Quy trình nghiên cứu ............................................................................................ 32
Bảng 3.2: Thang đo Niềm tin về sản phẩm ........................................................................... 34
Bảng 3.3: Thang đo Sự tiện lợi............................................................................................... 35
Bảng 3.4: Thang đo Thu nhập của người tiêu dùng.............................................................. 35
Bảng 3.5: Thang đo Giá và hình thức RAT........................................................................... 36
Bảng 3.6: Thang đo Uy tín, thương hiệu nhà sản xuất, phân phối....................................... 36
Bảng 3.7: Thang đo Thông tin về sản phẩm RAT ................................................................ 36
Bảng 3.8: Tình hình thu thập dữ liệu nghiên cứu định lượng ............................................. 38
Bảng 3.9: Thống kê mẫu về đặc điểm giới tính .................................................................... 38
Bảng 3.10 : Thống kê mẫu dựa trên nghề nghiệp ................................................................. 39
Bảng 3.11: Thống kê mẫu dựa trên học vấn .......................................................................... 39
Bảng 3.12: Thống kê mẫu dựa trên thu nhập ........................................................................ 40
Bảng 4.1: Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Niềm tin về sản phẩm ........................ 43
Bảng 4.2: Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Sự tiện lợi ........................................... 44
Bảng 4.3: Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Sự tiện lợi lần 2 .................................. 45
Bảng 4.4: Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Thu nhập của người tiêu dùng .......... 46
Bảng 4.5 : Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Giá và hình thức RAT ...................... 47
Bảng 4.6: Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Uy tín, thương hiệu nhà sản xuất phân
phối ........................................................................................................................................... 48
Bảng 4.7: Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Thông tin về sản phẩm RAT ............. 49
Bảng 4.8: Hệ số KMO và kiểm định Barlett các thành phần lần thứ nhất ......................... 51
Bảng 4.9: Bảng phương sai trích lần thứ nhất ...................................................................... 52
Bảng 4.10: Hệ số KMO và kiểm định Barlett các thành phần lần thứ 4 ............................ 53
Bảng 4.11: Bảng phương sai trích lần cuối .......................................................................... 53
Bảng 4.12: Bảng thống kê mô tả các nhân tố ....................................................................... 57
Bảng 4.13: Bảng thống kê Hệ số tương quan Pearson ........................................................ 58
Bảng 4.14: Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình ............................................................ 60
vii
Bảng 4.15: Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình ............................................................ 61
Bảng 4.16: Thông số thống kê trong mô hình hồi qui bằng phương pháp Enter ............... 62
Bảng 5.1: Bảng xắp sếp thứ tự quan trọng theo hệ số Beta của các nhân tố ...................... 70
viii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1: Quá Trình Thông Qua Quyết Định Mua Hàng của Người Tiêu Dùng ............... 18
Hình 2.2: Mô hình L thuyết hành vi hợp l (TRA) của Fishbein và Ajzen (1975) .......... 22
Hình 2.3: Mô hình L thuyết hành vi có kế hoạch (TPB) của Ajzen (1991) ...................... 24
Hình 2.4: Mô hình nghiên cứu đề xuất của đề tài ................................................................. 28
Hình 4.1: Mô hình nghiên cứu chính thức việc lựa chọn mua RAT của người dân thành
phố Hồ Chí Minh. ................................................................................................................... 56
Hình 4.2: Đồ thị phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dư từ hồi qui ................................. 64
Hình 4.3: Đồ thị P-P Plot của phần dư – đã chuẩn hóa ........................................................ 65
Hình 4.4: Đồ thị Histogram của phần dư – đã chuẩn hóa..................................................... 66
ix
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................................... i
LỜI CÁM ƠN .......................................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................................... vi
MỤC LỤC ............................................................................................................................. ix
CHƯƠNG 1.............................................................................................................................. 1
1.1 Lý do, tính cấp thiết và nghĩa của đề tài ......................................................................... 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................................... 2
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 3
1.4 Tổng quan nghiên cứu ........................................................................................................ 3
1.5 Phương pháp nghiên cứu .................................................................................................... 5
1.6 Nội dung chính của luận văn .............................................................................................. 6
1.7 Tóm tắt chương 1 ................................................................................................................ 7
CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH .......................................................... 8
2.1 GIỚI THIỆU VỀ RAU AN TOÀN ................................................................................... 8
2.1.1 Khái quát chung về Rau an toàn ................................................................................ 8
2.1.2 Các điều kiện sản xuất RAT ....................................................................................... 9
2.1.3 Tiêu chuẩn chất lượng của RAT Việt Nam và thế giới .......................................... 10
2.1.3.1 Theo tiêu chuẩn Việt Nam..................................................................................... 10
2.1.3.2 Theo tiêu chuẩn WHO ........................................................................................... 11
2.1.4 Giới thiệu tổng quan về tình hình thị trường rau và rau an toàn hiện nay ở
TP.HCM .................................................................................................................... 13
2.1.4.1 Thực trạng sản xuất RAT trên địa bàn thành phố Từ năm 2006-2011............... 14
2.1.4.2 Quy hoạch vùng sản xuất RAT tại Tp.HCM đến năm 2020, định hướng 2025 15
2.2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HÀNH VI MUA HÀNG – RAU AN TOÀN .................... 16
2.2.1 Các khái niệm ............................................................................................................ 16
2.2.1.1 Khái niệm về người tiêu dùng (NTD) .................................................................. 16
2.2.1.2 Khái niệm về hành vi mua hàng............................................................................ 17
2.2.1.3 Quá trình thông qua quyết định mua hàng ........................................................... 18
2.2.2 Cơ sở lý thuyết - Lý thuyết hành vi hợp lý (TRA) và lý thuyết hành vi có kế
hoạch (TPB) .............................................................................................................. 20
2.2.2.1 Lý thuyết hành vi hợp lý (TRA) ........................................................................... 20
x
2.2.2.2 Lý thuyết hành vi có kế hoạch (TPB) ................................................................... 23
2.3 MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT VÀ CÁC GIẢ THUYẾT ............................... 25
2.4 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ................................................................................................... 27
CHƯƠNG 3 THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................. 29
3.1 THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU.............................................................................................. 29
3.1.1 Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 29
3.1.2 Quy trình nghiên cứu ................................................................................................ 30
3.2 MẪU NGHIÊN CỨU....................................................................................................... 33
3.3 THIẾT KẾ BẢNG CÂU HỎI.......................................................................................... 33
3.4 THIẾT KẾ THANG ĐO .................................................................................................. 34
3.4.1 Thang đo các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn mua RAT của người dân
TP.HCM .................................................................................................................... 34
3.4.1.1 Thang đo Niềm tin về sản phẩm ........................................................................... 34
3.4.1.2 Thang đo Sự tiện lợi............................................................................................... 34
3.4.1.3 Thang đo Thu nhập của người tiêu dùng .............................................................. 35
3.4.1.4 Thang đo Giá và hình thức RAT........................................................................... 35
3.4.1.5 Thang đo Uy tín, thương hiệu nhà sản xuất phân phối ........................................ 36
3.4.1.6 Thang đo Thông tin về sản phẩm RAT ................................................................ 36
3.5 THỰC HIỆN NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG .............................................................. 37
3.5.1 Tình hình thu thập dữ liệu nghiên cứu định lượng.................................................. 37
3.5.2 Tình hình thu thập dữ liệu nghiên cứu định lượng theo đặc điểm ......................... 38
3.5.2.1 Mẫu dựa trên đặc điểm giới tính ........................................................................... 38
3.5.2.2 Mẫu dựa trên đặc điểm nghề nghiệp..................................................................... 38
3.5.2.1 Mẫu dựa trên đặc điểm học vấn ............................................................................ 39
3.5.2.2 Mẫu dựa trên đặc điểm thu nhập ........................................................................... 40
3.6 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ................................................................................................... 40
CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .......................................................................... 42
4.1 ĐÁNH GIÁ THANG ĐO ................................................................................................ 42
4.1.1 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Niềm tin về sản phẩm ............................ 42
4.1.2 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Sự tiện lợi ............................................... 43
4.1.3 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Thu nhập của người tiêu dùng .............. 45
4.1.4 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Giá và hình thức RAT ........................... 46
xi
4.1.5 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Uy tín, thương hiệu nhà sản xuất phân
phối............................................................................................................................. 47
4.1.6 Cronbach’s Alpha của thang đo nhân tố Thông tin về sản phẩm RAT ................. 48
4.2 PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ EFA ................................................................. 49
4.2.1 Phân tích nhân tố khám phá (EFA) ảnh hưởng đến sự lựa chọn mua RAT của
người dân TP.HCM. ................................................................................................. 50
4.2.2 Phân tích nhân tố khám phá (EFA) lần cuối (lần thứ 4). ........................................ 53
4.2.3 Kết luận phân tích nhân tố khám phá mô hình đo lường........................................ 54
4.3 PHÂN TÍCH MÔ HÌNH HỒI QUY TUYẾN TÍNH ĐA BIẾN ................................... 56
4.3.1 Mô tả các nhân tố đo lường mức độ ảnh hưởng đến việc lựa chọn RAT của người
dân TP. HCM ............................................................................................................ 56
4.3.2 Phân tích tương quan hệ số Pearson ........................................................................ 57
4.3.3 Phân tích hồi quy đa biến.......................................................................................... 59
4.3.3.1 Đánh giá mực độ phù hợp của mô hình................................................................ 59
4.3.3.1 Kiểm định sự phù hợp của mô hình ...................................................................... 60
4.3.3.2 Phân tích mô hình .................................................................................................. 61
4.4 KIỂM TRA CÁC GIẢ ĐỊNH CỦA MÔ HÌNH HỒI QUY.......................................... 63
4.4.1 Giả định liên hệ tuyến tính giữa biến phụ thuộc và các biến độc lập cũng như hiện
tượng phương sai thay đổi (heteroskedasticity) ...................................................... 64
4.4.2 Giả định về phân phối chuẩn của phần dư............................................................... 65
4.5 TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ................................................................................................... 67
CHƯƠNG 5 HÀM Ý QUẢN TRỊ ...................................................................................... 68
5.1 KẾT QUẢ CHÍNH VÀ ĐÓNG GÓP CỦA NGHIÊN CỨU ........................................ 68
5.2 HÀM Ý QUẢN TRỊ CHO CÁC CỬA HÀNG, CÔNG TY KINH DOANH SẢN
PHẨM RAT ........................................................................................................................ 69
5.2.1 Xác định vấn đề cần cải thiện ................................................................................... 69
5.2.2 Hàm ý quản trị nâng cao các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn mua RAT của
người dân TP.HCM .................................................................................................. 71
5.2.2.1 Hàm ý nâng cao nhóm biến Niềm tin sản phẩm ................................................. 71
5.2.2.2 Hàm ý nâng cao nhóm biến Thông tin về sản phẩm ........................................... 72
5.2.2.3 Hàm ý nâng cao nhóm biến Giá và hình thức RAT ............................................ 73
xii
5.2.2.4 Hàm ý nâng cao nhóm biến Uy tín, thương hiệu của nhà sản xuất, nhà phân phối
.................................................................................................................................... 75
5.2.2.5 Hàm ý nâng cao nhóm biến Sự tiện lợi ................................................................ 76
5.2.2.6 Hàm ý nâng cao nhóm biến Thu nhập của người tiêu dùng ............................... 77
5.3 Kiến nghị ........................................................................................................................... 78
5.3.1 Đối với nhà sản xuất ................................................................................................. 78
5.3.2 Đối với hệ thống phân phối (cửa hàng RAT, siêu thị…) ....................................... 78
5.3.3 Đối với các ban ngành chức năng trên địa bàn TP.HCM ....................................... 79
5.4 HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO ....................... 80
5.5 TÓM TẮT CHƯƠNG 5 ................................................................................................... 80
KẾT LUẬN ............................................................................................................................ 82
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................... 84
PHỤ LỤC 1: ........................................................................................................................... 87
PHỤ LỤC 2: ........................................................................................................................... 94
PHỤ LỤC 3: ............................................................................................................................. 1
PHỤ LỤC 4: ............................................................................................................................. 1
1
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Chương l này s giới thiệu tổng quan về vấn đề cần nghiên cứu, bao gồm các
phần chính như sau: (1) L do, tính cấp thiết và
nghĩa của đề tài; (2) Mục tiêu, đối
tượng và phạm vi nghiên cứu; (3) Tổng quan cùng phương pháp nghiên cứu của đề tài
và cuối cùng là bố cục cơ bản của luận văn.
1.1 Lý do, tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài
Rau là loại thực phẩm rất cần thiết và không thể thay thế được trong đời sống
hàng ngày của con người, cây rau cung cấp rất nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho sự
phát triển của cơ thể con người như các loại vitamin, chất khoáng… Khi đời sống của
người dân được nâng cao, nhu cầu lương thực và các thức ăn giàu đạm được bảo đảm
thì yêu cầu về sản phẩm rau xanh không chỉ đơn thuần là đủ về số lượng mà cần yêu
cầu cả về chất lượng. Tình hình vệ sinh an toàn thực phẩm đang trong tình trạng đáng
báo động, hiện nay, tình trạng ô nhiễm vi sinh vật, hóa chất độc hại, kim loại nặng,
thuốc bảo vệ thực vật… ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Đặc biệt tỷ
lệ ngộ độc do rau củ quả chiếm tỷ lệ cao nguyên nhân do hóa chất bảo vệ thực vật,
cũng do thói quen của người dân hay ăn các thức ăn rau tươi sống chính vì thế hàm
lượng chất bảo vệ thực vật tồn dư trong các loại rau là nguyên nhân gây ra ngộ độc.
Thực tế hiện nay nhu cầu về sản phẩm rau hoa quả của người dân là ngày càng
tăng, các sản phẩm rau, hoa quả được bán tràn lan trên thị trường mà không có sự quản
l và kiểm định chất lượng của các nhà khoa học. Các cơ sở sản xuất và tiêu thụ rau an
toàn đã xuất hiện nhưng còn mang tính nhỏ lẻ và chưa phổ biến một cách rộng rãi. Vì
vậy, vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm với mặt hàng nông sản nhất là sản phẩm rau
đang được xã hội đặc biệt quan tâm. Trước tình hình trên, các địa phương sản xuất rau
an toàn cũng bắt đầu khá phổ biến, đã có rất nhiều vùng sản xuất rau an toàn theo tiêu
chuẩn VietGap, nhưng có khá nhiều nguyên nhân ảnh hưởng tới khả năng tiêu dùng
sản phẩm này của người dân, điều đó ảnh hưởng trực tiếp tới tính an toàn trong sản
phẩm tiêu dùng của họ và quá trình bán hàng của các cơ sở sản xuất rau an toàn.
2
Việc lựa chọn rau để mua cho gia đình không chỉ nhằm phục vụ nhu cầu cơ bản
là ăn uống mà còn phải bao gồm nhu cầu an toàn, bởi các độc tố trong sản phẩm nông
nghiệp ngày càng cao, nguy cơ độc cấp tính và mãn tính cho người tiêu dùng ngày
càng không thể xem nhẹ. Hiện nay, nhu cầu của người tiêu dùng về rau an toàn là rất
lớn, nhất là khi mức sống ngày càng gia tăng, người dân ngày càng quan tâm nhiều hơn
đến sức khỏe của người thân và của chính mình, nhất là đối với người dân Thành phố
Hồ Chí Minh, một trong những địa phương có nhu cầu tiêu thụ rau an toàn lớn nhất cả
nước. Thị trường rau an toàn ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay như thế nào? Những
yếu tố nào tác động đến hành vi mua rau an toàn của người tiêu dùng?
Vì vậy, trước tình hình trên tôi quyết chính chọn đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng
đến việc lựa chọn mua rau an toàn của người dân thành phố Hồ Chí Minh” làm
khóa luận tốt nghiệp nhằm nghiên cứu và phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới nhu cầu
rau an toàn của người dân trong thành phố và từ đó đưa ra một số các khuyến nghị, giải
pháp cho các bên liên quan tới vấn đề rau an toàn. Đề tài nghiên cứu thực hiện thành
công s đem lại một số
nghĩa về mặt l thuyết và thực tiễn đối với các sinh viên và
học viên nghiên cứu lĩnh vực hành vi tiêu dùng nói chung và hành vi mua rau an toàn
nói riêng.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1 Mục tiêu tổng quát
Nghiên cứu nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn mua rau an
toàn của người dân trên địa bàn Tp. HCM. Từ đó đưa ra những kiến nghị, giải pháp
giúp các doanh nghiệp đưa ra những phương án tiêu thụ sản phẩm rau an toàn một cách
hiệu quả nhất, mang lại những tiện ích cho người tiêu dùng.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở dữ liệu và thực tiễn về rau an toàn, các yếu tố ảnh hưởng
đến tiêu dùng rau an toàn.
- Nghiên cứu xác định đặc điểm tiêu dùng sản phẩm rau an toàn và các yếu tố
ảnh hưởng đến việc lựa chọn rau an toàn trên địa bàn Tp. HCM.
3
- Đưa ra các giải pháp giúp cho các đơn vị sản xuất kinh doanh trên địa bàn
nghiên cứu hoàn thiện quy trình sản xuất và chất lượng chủng loại sản phẩm nhằm đáp
ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng với rau an toàn.
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.2.3 Đối tượng:
Đối tượng của nghiên cứu này là những yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn
mua rau an toàn của người dân Tp.HCM.
1.2.4 Phạm vi nghiên cứu:
Chủ thể của nghiên cứu này là: Khách hàng mua rau an toàn tại thị trường
Tp.HCM. Ngoài ra, nghiên cứu đã giới hạn phạm vi nghiên cứu như sau:
Phạm vi thời gian: Đề tài được thực hiện từ 01/11/2016 đến 01/08/2017.
Phạm vi không gian: Thị trường rau an toàn hiện nay khá rộng, nhất là
trong giai đoạn hiện nay khi mà điều kiện kinh tế tốt hơn, nhu cầu an toàn của con
người ngày càng cao, đặc biệt là ở Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, do thời gian
nghiên cứu ngắn và kinh phí hạn chế nên đề tài không có điều kiện nghiên cứu thị
trường một cách quy mô mà chỉ tập trung nghiên cứu chủ yếu ở các quận nội thành là
quận 1, quận 3, quận Phú Nhuận, quận 2 và quận Thủ Đức. Trong đó, quận 1 là khu
vực tập trung đông dân cư, mức sống của người dân ở mức cao và là một trong những
nơi tiêu thụ chính của RAT hiện nay. Còn quận Thủ Đức là một trong những quận
ngoại thành mà hiện nay chưa có cửa hàng chuyên bán RAT.
Phạm vi của nội dung thực hiện: Làm sáng tỏ nội dung đã nêu trong
phần mục tiêu cụ thể, sau khi làm sáng tỏ vấn đề có thể cung cấp một số thông tin cũng
như kiến nghị cho NSX, NPP cũng như chính quyền để đề ra các biện pháp khả thi
nhằm phát triển thị trường rau an toàn cũng như phục vụ tốt hơn cho nhu cầu của người
tiêu dùng.
1.4 Tổng quan nghiên cứu
Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn sản phẩm thường gọi là l thuyết
hành vi mua hàng của khách hàng đã được rất nhiều tác giả nghiên cứu. Những nghiên
4
cứu này góp phần không nhỏ trong việc xây dựng, bổ sung, khẳng định l thuyết về
hành vi mua của khách hàng và việc lựa chọn những thang đo thích hợp. Trong quá
trình thực hiện đề tài và nhằm xây dựng một mô hình nghiên cứu thích hợp tác giả đã
tham khảo, tìm hiểu một số nghiên cứu có liên quan như sau:
Đầu tiên, “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định mua thực phẩm an
toàn của cư dân đô thị” - Lấy ví dụ tại Thành phố Hà Nội” – Luận án Tiến sĩ kinh tế
của tác giả Lê Thùy Hương (Trường Đại học kinh tế quốc dân) năm 2014. Kết quả
công trình nghiên cứu này chỉ ra rằng có 10 nhân tố ảnh hưởng đến
định mua thực
phẩm an toàn của cư dân đô thị, cụ thể là: (1) sự quan tâm đến sức khỏe; (2) Nhận thức
về chất lượng; (3) Sự quan tâm đến môi trường; (4) Chuẩn mực chủ quan; (5) Sự sẵn có
của sản phẩm; (6) Giá bán; (7) Tham khảo – giá trị bản thân; (8) Tham khảo – Tuân
thủ; (9) Tham khảo – thông tin; (10) Truyền thông đại chúng.
Thứ hai, “Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn rau an toàn của người tiêu
dùng” – Luận văn Kinh tế của sinh viên Cao Thúy Vân (Trường Đại học Nông Lâm
Tp.HCM) năm 2008. Luận văn này chỉ ra 05 nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn rau
an toàn của người tiêu dùng là: (1) Độ tuổi; (2) Trình độ học vấn; (3) Thu nhập; (4)
Mức độ tin tưởng chất lượng; (5) Mức giá chênh lệch. Cuối cùng, tác giả đã đưa ra các
khuyến nghị đến các NSX, các hệ thống phân phối, cửa hàng đang kinh doanh về rau
an toàn và các ban ngành chức năng, các cơ quan hữu quan đang quản l về VSATTP.
Thứ ba, “Nghiên cứu nhu cầu tiêu dùng rau an toàn trên địa bàn thị trấn Trâu
Quỳ- Gia Lâm- Hà Nội” đề tài nghiên cứu khoa học của nhóm sinh viên Nguyễn Công
Hiệp (Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội - Chương trình Hợp tác Đại học Hội đồng
liên Đại học Pháp Ngữ - Bỉ). Đề tài này chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu
dùng rau an toàn của người dân là: (1) Mức thu nhập; (2) Sở thích dùng các loại rau
hàng ngày; (3) Hình thức của sản phẩm; (4) Nguồn gốc xuất xứ rõ ràng; (5) Giá sản
phẩm.
Thứ tư, “Những biện pháp chủ yếu nhằm phát triển sản xuất rau ở huyện Gia
Lâm, Hà Nội” Luận án tiến sĩ kinh tế của TS. Bùi Thị Gia (Trường Đại học Nông
nghiệp Hà Nội) năm 2001. Nội dung của luận án đã chỉ ra các biện pháp nhằm phát
5
triển sản xuất rau như ứng dụng khoa học kỹ thuật mới và công nghệ tiên tiến, giải
quyết các vấn đề tiêu thụ sản phẩm, hoàn thiện tổ chức sản xuất và dịch vụ, xây dựng
chính sách vĩ mô bền vững nhưng chưa có đi sâu vào mảng rau an toàn.
Thứ năm, “Nghiên cứu hành vi tiêu dùng rau sạch của người dân tại các siêu
thị trên địa bàn Hà Nội” Luận văn của tác giả Nguyễn Thị Phương Thúy (Trường Đại
học Kinh tế Quốc dân) năm 2015. Luận văn này đã đúc kết lại có 05 nhân tố ảnh hưởng
đến hành vi tiêu dùng rau sạch là (1) Sản phẩm, (2) Giá, (3) Kênh phân phối, (4) Xúc
tiến hỗn hợp, (5) Giải pháp khác.
Thứ sáu là “Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng rau an toàn
tại Thành phố Cần Thơ” Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ (2011) của tác giả
Nguyễn Văn Thuận và Võ Thành Danh. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có 09 nhân tố ảnh
hưởng đến hành vi tiêu dùng rau an toàn của người dân tại Thành phố Cần Thơ: (1) Độ
tuổi; (2) Khoảng cách từ nhà đến nơi mua; (3) Mức độ tin tưởng của người tiêu dùng về
tính an toàn của sản phẩm; (4) Số người trong gia đình; (5) Mức chi tiêu cho thực phẩm
bình quân trên đầu người trong tháng; (6) Thu nhập của hộ gia đình; (7) Tỷ giá của
RAT với rau thường cùng loại; (8) Sự sẵn có của sản phẩm; (9) Giới tính. Cuối cùng
nhóm tác giả đưa ra các khuyến nghị như nhân rộng mô hình sản xuất RAT theo quy
trình có kiểm soát chất lượng, hình thành các mắt xích liên kết từ người sản xuất đến
các nơi tiêu thụ, và thúc đẩy truyền thông nâng cao nhận thức người tiêu dùng.
Mặc dù có nhiều công trình nghiên cứu về sự lựa chọn RAT của người tiêu
dùng nhưng cho đến hiện tại chưa có công trình nghiên cứu nào nghiên cứu về các yếu
tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn mua rau an toàn của người dân thành phố Hồ Chí
Minh.
1.5 Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu này được thực hiện thông qua hai giai đoạn sau:
Giai đoạn 1: Nghiên cứu định tính
Nghiên cứu định tính dùng phương pháp phỏng vấn số lượng 30 người, đây là
các chuyên gia – những người có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp RAT
6
và một số khách hàng đã mua RAT một cách thường xuyên tại các siêu thị lớn như
MEGA, BIG C, COOP MART.... Nghiên cứu này nhằm mục đích bổ sung những tiêu
chí đánh giá, điều chỉnh thang đo, là cơ sở để thiết kế bảng câu hỏi phục vụ cho quá
trình nghiên cứu định lượng ở giai đoạn 2.
Sau khi kết thúc quá trình phỏng vấn, tất cả các
kiến của 30 chuyên gia s
được tập hợp và tiến hành xây dựng bảng câu hỏi. Bảng câu hỏi khảo sát này phỏng
vấn thử nghiệm cho khoảng 10 người khách hàng ngẫu nhiên để kiểm tra mức độ rõ
ràng của câu chữ và điều chỉnh lại lần nữa trước khi gởi đi khảo sát chính thức.
Giai đoạn 2: Nghiên cứu định lượng
Nghiên cứu này được thực hiện bằng số liệu thu thập từ các bảng khảo sát được
thiết lập ở giai đoạn 1 khi phỏng vấn từ khách hàng. Cụ thể, tác giả đi thu thập thông tin
với các khách hàng đã mua RAT qua các cửa hàng trong khu vực Tp. Hồ Chí Minh
(Tham khảo phụ lục 3).
Sau đó, thang đo được kiểm định sơ bộ bằng công cụ thống kê mô tả, hệ số tin
cậy Cronback’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis)
với phần mềm SPSS phiên bản 20.0. Phân tích tương quan, hồi quy tuyến tính được sử
dụng để kiểm định mô hình, phân tích phương sai ANOVA để tìm ra sự khác biệt các
tiêu chí đánh giá trong bảng khảo sát để có những đề xuất phù hợp.
Cuối cùng, dựa trên kết quả phân tích, tác giả đưa ra những hàm quản trị giúp
cho các đơn vị sản xuất RAT, các đơn vi đang tham gia bán RAT có cái nhìn tổng quát
về các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn mua RAT tại Tp.HCM.
1.6 Nội dung chính của luận văn
Ngoài phần tài liệu tham khảo và phụ lục. Nội dung của luận văn được chia
thành 5 chương như sau:
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu.
Chương 2: Cơ sở l luận của đề tài.
Chương 3: Phương pháp nghiên cứu.
7
Chương 4: Kết quả nghiên cứu.
Chương 5: Khuyến nghị.
1.7 Tóm tắt chương 1
Trong chương này tác giả đã trình bày l do, tính cấp thiết và
nghĩa về mặt l
thuyết cũng như thực tiễn của đề tài nghiên cứu. Bên cạnh đó, tác giả đã đưa ra mục
tiêu của đề tài cần phải làm rõ khi nghiên cứu và đưa ra giới hạn, phạm vi của đề tài
nghiên cứu. Song song với việc giới thiệu tổng quan về đề tài nghiên cứu của mình
thông qua các đề tài đã nghiên cứu trước đó, tác giả đã trình bày phương pháp nghiên
cứu theo hai giai đoạn: nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng. Kết thúc
chương, tác giả trình bày sơ lược nội dung chính của luận văn bao gồm 5 chương và
phần tài liệu tham khảo cùng phụ lục.
8
CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH
Chương 2 giới thiệu cơ sở l thuyết cho nghiên cứu. Trên cơ sở này các giả
thuyết nghiên cứu và các mô hình nghiên cứu được xây dựng. Chương này bao gồm 3
phần chính: (1) Giới thiệu về rau an toàn; (2) Cơ sở l thuyết; (3) Mô hình nghiên cứu
đề xuất và các giả thuyết.
2.1 GIỚI THIỆU VỀ RAU AN TOÀN
2.1.1 Khái quát chung về Rau an toàn
Những sản phẩm rau tươi (bao gồm tất cả các loại rau ăn củ, thân, lá, hoa, quả)
có chất lượng đúng như đặc tính giống của nó, hàm lượng các hoá chất độc và mức độ
ô nhiễm các sinh vật gây hại dưới mức tiêu chuẩn cho phép, đảm bảo an toàn cho
người tiêu dùng và môi trường, thì được coi là rau đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm,
gọi tắt là RAT (Theo quyết định số 67-1998/QĐ-BNN-KHCN ngày 28/4/1998 của bộ
NN & PTNT).
Theo viện nghiên cứu rau quả TP.HCM (năm 1994) thì RAT là rau không chứa
thuốc BVTV ở mức độ có thể gây ra bất kỳ một tác động có hại nào cho sức khoẻ của
con người và động vật. Hay nói cách khác là dư lượng thuốc BVTV chứa trong rau
không được vượt quá “mức dư lượng tối đa”.
Hoặc RAT là khái niệm được sử dụng để chỉ các loại rau được canh tác trên các
diện tích dất có thành phần hóa - thổ nhưỡng được kiểm soát (nhất là kiểm soát hàm
lượng kim loại nặng và chất độc hại có nguồn gốc từ phân bón, từ các chất bảo vệ thực
vật và các chất thải sinh hoạt còn tồn tại trong đất đai), được sản xuất theo những quy
trình nhất định ( đặc biệt là quy trình sử dụng phân bón thuốc trừ sâu và tưới nước), và
nhờ vậy rau đảm bảo các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm do các cơ quan quản l
nhà nước đặt ra.
Gọi là RAT vì trong quá trình sản xuất rau người ta vẫn sử dụng phân bón
nguồn gốc vô cơ và chất bảo vệ thực vật, tuy nhiên với liều lượng hạn chế hơn, thời
9
điểm phù hợp hơn và chỉ sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục cho
phép. Trong RAT tồn tại một dư lượng nhất định các chất độc hại, nhưng không đến
mức ảnh hưởng tới sức khỏe của con người.
Bên cạnh đó, theo tổ chức y tế thới giới thì RAT là rau cần phải đạt được các
tiêu chuẩn nghiêm ngặt về dư lượng thuốc BVTV, phân bón, kim loại nặng, và vi sinh
vật trong rau phải đạt dưới mức tiêu chuẩn cho phép. Nếu vi phạm một trong bốn tiêu
chuẩn trên thì không được gọi là RAT.
Rau an toàn của Việt Nam được nói tới chủ yếu để phân biệt với rau được canh
tác bằng các kỹ thuật thông thường, họ kiểm soát trên góc độ vệ sinh an toàn thực
phẩm. Ở các nước phát triển với quy trình công nghệ sản xuất rau chuẩn, với sử dụng
phân bón, thuốc BVTV kiểm soát được, vấn đề RAT về cơ bản đã được giải quyết.
2.1.2 Các điều kiện sản xuất RAT
Đất trồng: Đất cao, thoát nước thích hợp với sinh trưởng và phát triển
của rau. Thích hợp cho sản xuất rau nhất là đất cát pha hoặc thịt nhẹ hoặc đất thịt trung
bình có tầng canh tác dày 20-30 cm. Vùng trồng rau cách ly khu vực có chất thải công
nghiệp, bệnh viện ít nhất 2 km và chất thải thành phố ít nhất 200 m. Đất trồng rau
không được có hoá chất độc hại.
Nước tưới : Cần dùng nước sạch để tưới rau. Nếu có điều kiện nên sử
dụng nước giếng khoan, nhất là đối với sản xuất các loại rau ăn sống như: xà lách, rau
thơm, rau gia vị v.v… Có thể dùng nước sông hoặc ao hồ trong, không ô nhiễm để tưới
rau. Đối với cây ăn quả có thể sử dụng nước bơm từ ao mương để tưới rãnh trong giai
đoạn đầu.
Giống :Nếu tự để giống cần chọn những hạt giống tốt không có mầm
bệnh. Nếu là giống mua: phải biết rõ l lịch nơi sản xuất hạt giống. Hạt giống trước khi
gieo cần xử l hoá chất hoặc nhiệt. Cần xử l sạch sâu bệnh trên cây con trước khi ra
khỏi vườn ươm.
Phân bón: Phân hữu cơ trung bình sử dụng 15 tấn phân chuồng đã ủ oai
mục và 300 kg phân lân hữu cơ vi sinh cho 1 ha: Toàn bộ dùng để bón lót. Phân hóa
