Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị chi phí tại các công ty điện lực trên địa bàn tp hcm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

---------------------------

TẠ THỊ THANH HUYỀN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÁC CÔNG
TY ĐIỆN LỰC TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM
LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN
MÃ SỐ NGÀNH: 60340301

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 08 năm 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI H ỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

---------------------------

TẠ THỊ THANH HUYỀN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÁC CÔNG
TY ĐIỆN LỰC TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN
MÃ SỐ NGÀNH: 60340301

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM THỊ PHỤNG
TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 08 năm 2017


CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ PHỤNG

Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM
ngày 08 tháng 10 năm 2017
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
TT
1
2
3
4
5

Họ và tên
PGS.TS. Huỳnh Đức Lộng
TS. Phạm Ngọc Toàn
TS. Trần Ngọc Hùng
PGS.TS. Võ Văn Nhị
TS. Nguyễn Quyết Thắng

Chức danh Hội đồng
Chủ tịch
Phản biện 1
Phản biện 2

Ủy viên
Ủy viên, Thư ký

Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã được
sửa chữa (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV

PGS.TS. Huỳnh Đức Lộng


TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM
PHÒNG QLKH – ĐTSĐH

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
TP. HCM, ngày 08 tháng 10 năm 2017

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: TẠ THỊ THANH HUYỀN

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 29/08/1977

Nơi sinh: Hải Dương

Chuyên ngành: Kế toán

MSHV: 1541850074

I- Tên đề tài:
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI CÁC CÔNG TY ĐIỆN LỰC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
II- Nhiệm vụ và nội dung:
Nhiệm vụ: Nghiên cứu và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kế toán
quản trị chi phí tại các Công ty Điện lực trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
Nội dung thực hiện bao gồm:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí.
- Khảo sát, phân tích thực trạng việc vận dụng công tác kế toán quản trị chi phí tại
các Công ty Điện lực trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị chi phí tại các
Công ty Điện lực trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
- Đề xuất các giải pháp và kiến nghị các vấn đề phải thực hiện để công tác kế toán
quản trị chi phí tại các Công ty Điện lực trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh ngày càng
hoàn thiện hơn.
III- Ngày giao nhiệm vụ: (Ngày bắt đầu thực hiện LV ghi trong QĐ giao đề tài).
IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 31/8/2017
V- Cán bộ hướng dẫn: (Ghi rõ học hàm, học vị, họ, tên): TS Phạm Thị Phụng
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH

(Họ tên và chữ ký)

(Họ tên và chữ ký


i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả
nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình
nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Học viên thực hiện Luận văn

Tạ Thị Thanh Huyền


ii

LỜI CÁM ƠN
Luận văn của tác giả sẽ không hoàn thành nếu không nhận được nhiều sự giúp
đỡ nhiệt tình, hỗ trợ và động viên khuyến khích của các Quý thầy cô hướng dẫn, gia
đình, bạn bè và các đồng nghiệp vì những đóng góp to lớn của họ trong suốt quá trình
thực hiện luận
văn.
Trước hết, tác giả muốn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Cô TS. Phạm Thị
Phụng, người đã trực tiếp giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Hội đồng đánh giá và góp
ý cho luận văn này, các đồng nghiệp, bạn bè, gia đình và người thân nơi tôi đang sống và
làm việc.
Bên cạnh đó, còn có sự giúp đỡ từ lãnh đạo Tổng công ty Điện lực Thành phố Hồ
Chí Minh nơi tôi công tác, các chuyên gia, chuyên viên tại các công ty điện lực hoạt động
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Xin cảm ơn ban lãnh đạo Tổng công ty Điện lực
Thành phố Hồ Chí Minh và các công ty Điện lực.
Cuối cùng, tác giả muốn gửi lời cảm ơn tới những người đã gián tiếp giúp tôi hoàn
thành luận văn: tác giả của các công trình nghiên cứu trước đây của những tài liệu tôi đã sử
dụng cho việc nghiên cứu để hoàn thành luận văn.

Tác giả luận văn

Tạ Thị Thanh Huyền


iii

TÓM TẮT
Đối với một đất nước đang trong giai đoạn phát triển để trở thành một nước
công nghiệp theo hướng hiện đại thì ngoài các yếu tố phát triển như công nghệ, tri
thức, con người, chính sách,… thì đi kèm theo đó và luôn song hành với tiến trình công
nghiệp hóa đất nước đó là ngành điện. Thành phố Hồ Chí Minh luôn được đánh giá
như một đầu tàu phát triển của đất nước về công nghiệp, dịch vụ, giáo dục. Vì vậy, vai
trò của ngành điện hết sức quan trọng trong việc phát triển kinh tế xã hội của Thành
phố. Với phương châm “Điện đi trước một bước”, ngành điện đã góp phần chuyển dịch
cơ cấu ngành nghề, phục hồi và tăng trưởng kinh tế, dịch vụ, đảm bảo quốc phòng an
ninh.
Hoạt động kinh doanh điện lực là một ngành đặc thù và gắn liền với nhiều
ngành sản xuất khác trong nền kinh tế. Giá thành điện ảnh hưởng đến giá thành của các
sản phẩm công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ và đời sống của người dân. Tuy nhiên,
cũng như các loại hình doanh ngiệp khác để hoạt động kinh doanh có hiệu quả góp
phần vào sự phát triển kinh tế xã hội thì công tác quản trị doanh nghiệp, quản trị chi
phí cần phải được quan tâm đúng mức. Một trong những công cụ cung cấp thông tin
quản lý khá hữu hiệu đó là công tác Kế toán quản trị chi phí, mà hiện nay các doanh
nghiệp chưa quan tâm đầu tư đúng mức hoặc có đầu tư nhưng chưa nghiên cứu sâu để
phát triển.Vì vậy, việc nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến công tác Kế toán quản
trị chi phí là một yêu cầu không những cấp thiết mà còn mang tính quyết định đối với
sự thành công trong quản lý của một doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp
ngành điện.
Xuất phát từ yêu cầu khách quan như vậy, nên tác giả đã thực hiện đề tài nghiên

cứu "Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị chi phí trong các công ty
điện lực trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh" nhằm giúp phần nào cho doanh
nghiệp nâng cao hiệu quả công tác quản trị, đầu tư đúng hướng cho sự phát triển công
tác Kế toán quản trị chi phí, giúp các doanh nghiệp điện lực nâng cao chất lượng quản


iv

lý, đáp ứng yêu cầu của xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ và giá trị doanh nghiệp.
Để thực hiện được đề tài trên tác giả đã trao đổi, tham khảo ý kiến với nhiều đồng
nghiệp là những nhà quản trị, lãnh đạo trong lĩnh vực kế toán cùng một số chuyên viên
kế toán tại Tổng công ty và các công ty điện lực trên địa bàn TP.HCM. Xuất phát từ
những phát hiện đó kết hợp với nghiên cứu các tài liệu, tạp chí và các nghiên cứu trước
tác giả mạnh dạn xác định có 5 nhóm nhân tố chính ảnh hưởng đến công tác Kế toán
quản trị chi phí đó là:
• Mục tiêu, nhiệm vụ của Công ty
• Nhu cầu thông tin của nhà quản lý
• Các yếu tố thuộc đặc điểm của doanh nghiệp
• Ứng dụng công nghệ thông tin
• Công tác khen thưởng động viên
Qua nghiên cứu giúp chúng ta hiểu thêm về công tác kế toán quản trị chi phí tại
các công ty Điện lực tại khu vực TP.HCM. Tác giả cũng hy vọng cung cấp thông tin
hữu ích cho các doanh nghiệp nói chung và các công ty điện lực trên địa bàn TP.HCM
nói riêng có cái nhìn mới về công tác Kế toán quản trị chi phí. Đồng thời, từ kết quả
phân tích định lượng, tác giả có đề xuất các giải pháp nhằm điều chỉnh và phát triển
các nhân tố ảnh hưởng đến công tác Kế toán quản trị chi phí theo hướng tích cực, để
công tác Kế toán quản trị chi phí ngày càng tốt hơn.


v

ABSTRACT
The electricity industry plays an essential role in economic development. It is
the factor that stimulates production, improves competitiveness, attracts investment,
and ensures social safety. In the past years, electricity industry has had a lot of
outstanding achievements, especially it has transformed a poor and outdated electricity
system heavily damaged by wars into a system of electric sources and networks which
ranks 3rd in Southest Asia and 31st in the world.
For a country which is in the period of out-of-date agricultural production to
become a modernized industrial one as suggested by our Party, industrialization must
always be accompanied by the national electricity industry besides other such factors
as technology, knowledge, human, government policies.
In Hochiminh City which leads the development of industry, education, and
services, the electricity industry serves as a key factor in the socio-economic
development. With the motto “Electricity moves one step ahead”, the electricity
industry has contributed to restructuring industries and careers, recovering and
developing economy, ensuring defense and security.
Electricity business is a specific sector that is attached to many other
manufacturing industries. Electricity price affects that of industrial and agricultural
products, services and people’s life. However, like many other businesses, for business
operations to be effective and contribute to socio-economic development, corporate
management, cost management have to receive proper care. One of the useful tools to
provide management information that is currently not properly invested in or studied to
improve efficiency in managerial decision-making by the majority of businesses is
Responsibilty Accounting. Therefore, the research on factors affecting Responsibilty
Accounting is not only an urgent but also a decisive requirement for the success in
management of businesses, including electricity business.


vi

From this practical requirement, the researcher applied theories of Responsibilty
Accounting in implementing the thesis “Factors affecting Responsibilty Accounting in
Electricity companies in Hochiminh City”to partially help businesses improve
effectiveness in their management. Proper investment in Responsibilty Accounting
enables electricity businesses to enhance management quality, service quality, and
corparate values to satisfy social needs.
In order to implement the thesis, the researcher discussed and consulted with many
colleagues who are managers and administrators in the field of Accounting as well as
accountants in the General Company and 16 electricity companies in Hochiminh City
and some assistant companies under Hochiminh City General Electricity Company to
make sure that factors affecting Responsibilty Accounting have to be taken into
consideration so that it would be better implemented and become a helpful assistant for
administrators. From the findings of the thesis, review of documents and articles as
well as previous studies, the researcher identified 5 major factors affecting
Responsibility Accounting that serve as the objectives of the research. These includes:
• Assigning responsibility
• Measuring job performance by regulations of Responsibility Accounting
• Commendation
• Legal environment;
• Corporate factors
Through this research, the researcher hopes to provide useful information and a
new insight towards Responsibilty Accounting for businesses in general and electricity
businesses in Hochiminh City in particular. At the same time, from the results of
quantitative analysis, the researcher made recommendations for the adjustment and
development of factors affecting Responsibility Accounting in a positive way to make
it better in the time to come.


vii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................................ ii
TÓM TẮT ................................................................................................................................. iii
ABSTRACT ............................................................................................................................. iv
MỤC LỤC ................................................................................................................................. v
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................................. vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU.................................................................................................... vii
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài....................................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .................................................................................... 2
3. Đối tượng nghiên cứu của đề tài........................................................................................... 3
4. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................................... 3
5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................................... 3
6. Nội dung nghiên cứu ............................................................................................................ 3
7. Kết cấu của đề tài nghiên cứu .............................................................................................. 4
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU .................................................................... 5
1.1. Các nghiên cứu công bố ở nước ngoài ........................................................................... 5
1.2. Các nghiên cứu trong nước ....................................................................................... 7
1.3. Nhận xét về các nghiên cứu trước ................................................................................... 9
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ...................................................................................................... 11
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT .................................................................................. 12
2.1. Tổng quan kế toán quản trị chi phí ............................................................................... 12
2.1.1. Khái niệm kế toán quản trị chi phí ............................................................................. 12
2.1.2. Bản chất kế toán quản trị chi phí ................................................................................ 17
2.1.3. Vai trò kế toán quản trị chi phí ................................................................................... 18
2.1.4. Tổ chức kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp .............................................. 20

viii

2.1.5. Kinh nghiệm tổ chức kế toán quản trị chi phí ở các nước và bài học kinh nghiệm
cho Việt Nam .......................................................................................................................... 23
2.1.5.1. Tổ chức kế toán quản trị chi phí của Cộng hoà Pháp ........................................... 23
2.1.5.2. Tổ chức kế toán quản trị chi phí của Hoa Kỳ ........................................................ 25
2.1.5.3. Bài học kinh nghiệm để hoàn thiện kế toán quản trị chi phí cho Việt Nam ...... 27
2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến kế toán quản trị chi phí .................................................. 28
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...................................................................................................... 30
CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................. 31
3.1. Thiết kế nghiên cứu ........................................................................................................ 31
3.2. Khung nghiên cứu ........................................................................................................... 31
3.3. Quy trình nghiên cứu ...................................................................................................... 33
3.4. Xây dựng mô hình nghiên cứu ...................................................................................... 34
3.5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................ 34
3.5.1. Phương pháp nghiên cứu định tính............................................................................ 34
3.5.1.1. Thiết kế nghiên cứu định tính ................................................................................. 34
3.5.1.2. Kết quả thảo luận chuyên gia .................................................................................. 35
3.5.1.3. Xây dựng các giả thuyết nghiên cứu ...................................................................... 39
3.5.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng ........................................................................ 40
3.5.2.1. Xây dựng thang đo ................................................................................................... 40
3.5.2.2. Thiết kế nghiên cứu định lượng.............................................................................. 42
3.5.2.3. Mô hình hồi quy ....................................................................................................... 43
3.5.2.4. Câu hỏi khảo sát ....................................................................................................... 44
3.5.2.5. Mô tả mẫu nghiên cứu ............................................................................................. 47
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ...................................................................................................... 49
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................................ 50
4.1. Thực trạng đề tài nghiên cứu ......................................................................................... 50
4.1.1.Tổng quan về ngành điện Việt Nam ............................................................................ 50
4.1.2. Vị trí và vai trò của ngành điện đối với sự phát triển kinh tế - xã hội TP. HCM ... 51

ix

4.1.3. Thực trạng việc áp dụng công tác KTQTCP tại các công ty Điện lực trên địa bàn
TP.HCM ................................................................................................................................. 52
4.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến kế toán quản trị chi phí tại các công ty Điện lực trên
địa bàn TP.HCM ..................................................................................................................... 55
4.2. Kết quả nghiên cứu ......................................................................................................... 58
4.2.1. Kết quả khảo sát........................................................................................................... 58
4.2.2. Kết quả nghiên cứu định lượng.................................................................................. 60
4.2.2.1. Bước 1: Thực hiện kiểm định chất lượng thang đo.............................................. 60
4.2.2.2. Bước 2: Phân tích nhân tố khám phá ..................................................................... 66
4.2.2.3. Bước 3: Phân tích hồi quy đa biến ......................................................................... 74
4.3. Bàn luận về kết quả nghiên cứu .................................................................................... 76
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ...................................................................................................... 83
CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP, KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................... 84
5.1. Giải pháp từ kết quả nghiên cứu ................................................................................... 84
5.2. Kết luận ............................................................................................................................ 91
5.3. Kiến nghị .......................................................................................................................... 92
5.3.1. Kiến nghị đối với nhà nước ......................................................................................... 93
5.3.2. Các tổ chức đào tạo cung cấp nguồn nhân lực ........................................................... 93
5.3.3. Đối với doanh nghiệp ................................................................................................... 94
5.4. Hạn chế của đề tài ........................................................................................................... 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................................... 98
PHỤ LỤC


x

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
BCTC
CNTT
CNV-NLĐ
DN
DNNVV
ĐTXD
ERP
EVN
GDP
KHKT
KPI
KTQT
KTQTCP
QTCP
SXKD
TCKT
TCNS
TPP

Nội dung
Báo cáo tài chính
Công nghệ thông tin
Công nhân, người lao động
Doanh nghiệp
Doanh nghiệp nhỏ và vừa
Đầu tư xây dựng
Enterprise Resource Planning
Tập đoàn Điện lực quốc gia Việt Nam

Tổng sản phẩm nội địa
Khoa học kỹ thuật
Key Performance Indicators
Kế toán quản trị
Kế toán quản trị chi phí
Quản trị chi phí
Sản xuất kinh doanh
Tài chính kế toán
Tổ chức nhân sự
Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương


xi

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1 Bảng mã hóa dữ liệu ........................................................................................... 44
Bảng 3.2 Bảng mẫu nghiên cứu - Giới tính ...................................................................... 47
Bảng 3.3 Bảng mẫu nghiên cứu - Độ tuổi ......................................................................... 47
Bảng 3.4 Bảng mẫu nghiên cứu - Trình độ học vấn......................................................... 47
Bảng 3.5 Bảng mẫu nghiên cứu - Chức vụ ....................................................................... 48
Bảng 4.1 Kết quả mô hình hồi quy .................................................................................... 75


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trong quá trình hội nhập toàn cầu hóa như hiện nay, các doanh nghiệp cần phải
nâng cao nội lực cạnh tranh của chính mình. Để đạt được điều đó các doanh nghiệp cần
phải cải tiến, đổi mới phương thức quản lý, sử dụng có hiệu quả các công cụ quản trị,

giúp cho doanh nghiệp thực hiện chiến lược kinh doanh để có thể phát triển bền vững.
Muốn vậy cần phải có những công cụ quản lý hiệu quả. Kế toán quản trị chi phí
(KTQTCP) là một trong những công cụ quan trọng đáp ứng yêu cầu này.
Việc vận dụng KTQTCP sẽ tận dụng được các công cụ quản lý để giúp các nhà
quản trị có được các thông tin kịp thời và hiệu quả nhằm hỗ trợ quá trình ra quyết định.
Những năm gần đây, các nhà quản lý doanh nghiệp ngày càng quan tâm nhiều
hơn đến kế toán quản trị (KTQT) để nâng cao chất lượng quản lý, tăng cường năng lực
thích ứng và cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu hóa, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng
vốn, giúp các nhà quản trị ra những quyết định đúng đắn, kịp thời cả về mặt chiến lược
và chiến thuật trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Trên thế giới, kế toán quản trị đã tồn tại rất lâu trong hệ thống kế toán doanh
nghiệp. Tuy nhiên, nó chỉ mới được hệ thống hóa và phát triển một cách có hệ thống về
lý luận và thực tiễn ở những thập niên gần đây, đặc biệt là ở các doanh nghiệp có quy
mô lớn, có trình độ nhất định về khoa học kỹ thuật cũng như trình độ quản lý, điều kiện
xử lý thông tin. Tại Việt Nam, KTQT mới chỉ bắt đầu từ những năm đầu thập niên 90
của thế kỷ 20, do đó hiện nay phần lớn bộ phận kế toán công tác tại các doanh nghiệp
Việt Nam vẫn còn bỡ ngỡ ít nhiều đối với việc vận dụng KTQT.
Tổng công ty Điện lực Thành phố Hồ Chí Minh là một một doanh nghiệp với
ngành nghề chính là cung cấp điện năng cho toàn bộ người dân và các tổ chức doanh
nghiệp trên địa bàn thành phố thông qua 16 Công ty điện lực trên khắp các quận huyện
trong Thành phố. Hoạt động của Tổng công ty nói chung và các công ty Điện lực nói
riêng gắn liền với sự ổn định và phát triển kinh tế xã hội của Thành phố. Một sự thành
công trong công tác quản lý hữu hiệu sẽ đóng góp rất nhiều trong sự phát triển của


2

ngành điện Việt Nam và góp phần không nhỏ trong sự nghiệp phát triển Thành phố.
Mặc dù chất lượng cung cấp dịch vụ điện năng tại Thành phố Hồ Chính Minh được
đánh giá ngày càng tốt và ổn định hơn, tuy nhiên vẫn còn những khu vực có số thời

gian và số lần cúp điện cao hơn mục tiêu đề ra, tiềm năng phát triển của Tổng công ty
và các Công ty Điện lực còn rất nhiều điều cần được khai thác và phát triển hơn nữa.
Do đó mức độ đòi hỏi ngày càng nâng cao chất lượng quản lý trong hoạt động sản xuất
kinh doanh của ngành điện và đây cũng là chủ đề năm 2017 của Tập đoàn Điện lực
Việt Nam là “Nâng cao chất lượng quản trị trong Tập đoàn Điện lực Quốc gia Việt
Nam”.
Chủ đề của Tổng Công ty Điện lực TP. Hồ Chí Minh đã xác định trong phương
châm hành động của mình là “Lương tâm – Trách nhiệm – Hiệu quả”. Để thực hiện
được yêu cầu nêu trên, cần thiết phải có một công cụ giúp cho nhà quản lý thực hiện
việc kiểm soát chi phí trong môi trường cạnh tranh toàn cầu hiện nay; phù hợp với xu
thế hội nhập, phát triển bền vững. Tổ chức tốt công tác kế toán quản trị chi phí trong
các công ty Điện lực là một trong những công cụ cần thiết có thể đáp ứng được các yêu
cầu của thực tiễn, phù hợp với xu thế hiện nay, tuy nhiên trong quá trình thực hiện kế
toán quản trị chi phí ngoài các thành công tích cực vẫn còn một số tồn tại cần phải tiếp
tục giải quyết. Xuất phát từ những yêu cầu cần thiết, khách quan đã nêu trên, tác giả đã
quyết định chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị chi phí
tại các Công ty Điện lực trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên
cứu cho luận văn của mình.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Mục tiêu tổng quát
Luận văn tập trung nghiên cứu về lý luận KTQTCP và việc áp dụng KTQTCP
tại các Công ty Điện lực trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Xác định những nhân tố
ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị chi phí của các Công ty Điện lực trên địa bàn
TP. Hồ Chí Minh.


3

Trên cơ sở lý luận về kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị chi phí nói
riêng luận văn xem xét thực trạng việc vận dụng kế toán quản trị chi phí trong công tác

quản lý tại các Công ty Điện lực. Bằng những phân tích định tính và định lượng luận
văn sẽ chỉ ra mức độ ảnh hưởng của các nhân tố chính ảnh hưởng đến tổ chức công tác
kế toán quản trị chi phí tại các công ty Điện lực trên địa bàn TP.HCM.
2.2 Mục tiêu cụ thể
+ Đánh giá thực trạng và mức độ vận dụng kế toán quản trị chi phí trong công
tác quản lý tại các Công ty Điện lực trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.
+ Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị chi phí
trong các Công ty Điện lực trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.
+ Đề xuất giải pháp để hoàn thiện và phát triển công công tác kế toán quản trị
chi phí tại các công ty Điện lực trong phạm vi nghiên cứu của luận văn.
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác kế toán quản trị chi phí tại các
Công ty Điện lực hoạt động trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, mức độ tác động của từng
nhân tố và mối tương quan giữa chúng với nhau.
4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Phạm vi nghiên cứu là tại trụ sở chính là Tổng công ty Điện lực TP Hồ Chí
Minh và các Công ty Điện lực trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, giai đoạn từ năm 2011 –
2016
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Luận văn sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp các Giám đốc, kế toán
trưởng, các nhân viên kế toán trực tiếp làm công tác KTQTCP của các công ty Điện
lực, kết hợp quan sát, thu thập thông tin thống kê và phân tích số liệu thực tế. Chủ yếu
dựa vào phương pháp định tính kết hợp phương pháp định lượng để làm sáng tỏ thêm
vấn đề.
6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU


4

Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về kế toán quản trị chi phí với mục đích hiểu

rõ hơn về lịch sử hình thành và phát triển, vai trò của kế toán quản trị chi phí trong các
doanh nghiệp.
Nghiên cứu công tác tổ chức kế toán quản trị chi phí của các doanh nghiệp trên
thế giới nhằm tìm ra những kết quả đạt được cũng như những hạn chế chưa được vận
dụng của các doanh nghiệp Việt Nam so với thế giới.
Nghiên cứu, đánh giá thực trạng và mức độ vận dụng kế toán quản trị chi phí
trong các Công ty Điện lực trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh nhằm tìm ra những nhân tố
ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị chi phí, sau đó tiến hành phân tích những
nhân tố này theo phương pháp định lượng.
Sau khi phân tích những nhân tố ảnh hưởng đã tìm ra làm nền tảng để nghiên cứu
đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển công tác kế toán quản trị chi phí tại
các Công ty Điện lực.
Cuối cùng là thực hiện xây dựng mô hình tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí
trong công tác quản lý tại các Công ty Điện lực trên địa bàn TP Hồ Chí Minh.
7. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Luận văn được trình bày qua 5 chương với bố cục như sau:
- Chương 1: Tổng quan nghiên cứu
- Chương 2: Cơ sở lý thuyết
- Chương 3: Thiết kế và phương pháp nghiên cứu
- Chương 4: Kết quả nghiên cứu
- Chương 5: Kết luận và kiến nghị


5

CHƯƠNG 1 - TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
1.1 CÁC NGHIÊN CỨU CÔNG BỐ Ở NƯỚC NGOÀI
Kế toán quản trị nói chung, kế toán quản trị chi phí nói riêng đã có sự phát triển
mạnh mẽ, thể hiện rõ vai trò của mình trong công tác quản trị doanh nghiệp, đáp ứng
các yêu cầu của các nhà quản trị trong nền kinh tế thị trường. Đồng thời cũng là vấn đề

thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học với số lượng lớn các công
trình nghiên cứu.
- Jonas Gerdin (2005) “Management accounting system design in
manufacturing departments: an empirical investigation using a multiple contingencies
approach”, Accounting, Organizations and Societ, Vol.30, Iss.2, Page 99-126: trình
bày nội dung nghiên cứu thiết kế, tổ chức kế toán quản trị phù hợp với điều kiện cụ thể
của các doanh nghiệp. Tác giả đã chỉ ra các nhân tố tác động đến việc tổ chức hệ thống
kế toán quản trị tại các doanh nghiệp, bao gồm các nhân tố bên trong và bên ngoài
doanh nghiệp. Để phân tích các nhân tố tác động bên trong doanh nghiệp đến lựa chọn
mô hình kế toán quản trị, tác giả đã khảo sát 126 doanh nghiệp thuộc các ngành nghề
kinh doanh khác nhau trên thế giới và đã khẳng định được ảnh hưởng của hai nhân tố
bên trong doanh nghiệp tác động trực tiếp đến thiết kế kế toán quản trị là: bộ máy quản
lý (cấu trúc tổ chức) và sự tác động lẫn nhau giữa các phòng ban chức năng trong
doanh nghiệp.
- Michèle Pomberg và nnk (2012), “Management accounting information
systems:a case of a developing country Vietnam”, Asia-Pacific Journal of Accounting
& Economics, Apr, Vol. 19, No. 1, Page 100-114: nhóm nghiên cứu đã công bố kết
quả khảo sát tại 53 bệnh viện tại thành phố Hà Nội và 9 tỉnh lân cận đưa ra kết luận về
các nhân tố: môi trường hoạt động, sự thay đổi của các chính sách Nhà nước về y tế,
những thay đổi về tổ chức của hệ thống y tế, nhu cầu thông tin về chi phí của các
CFO,… đã đòi hỏi các bệnh viện Việt Nam cần phải ứng dụng các lý thuyết quản trị
cao cấp trong quản lí điều hành. Nhóm nghiên cứu cũng đã tìm hiểu về khả năng áp
dụng hệ thống kế toán quản trị chi phí vào các nước đang phát triển, đã đưa ra kết luận


6

nghiên cứu về điều kiện tổ chức áp dụng các phương pháp quản trị chi phí hiện đại như
phương pháp Activity - Based Cost (ABC), Just in time (JIT) vào các bệnh viện Việt
Nam là cần thiết và phù hợp.

Akira Nishimura (2003), trong nghiên cứu “Management Accounting feed
forward and Asian perspectives” đã đề cấp đến sự phát triển của kế toán quản trị ở
châu Á mà điển hình là Nhật. Nghiên cứu cũng đã chỉ ra lý do của sự phát triển trên
chịu sự ảnh hưởng của truyền thống văn hóa, đặc tính, quan điểm, phương thức quản lý
khác nhau đã hình thành phương pháp xác định chi phí mục tiêu (Target costing).
Horngen, Foster, Datar, Rajan, Ittner (2008) trong nghiên cứu “Cost
Accounting Managerial Emphasis” đã đề cập đến việc lập dự toán tổng quát trong
doanh nghiệp. Xuất phát từ chiến lược chung của doanh nghiệp kế toán quản trị sẽ lập
dự toán tổng quát, sau đó từ dự toán tổng quát sẽ lập các dự toán cụ thể.
Naughton-Travers, Joseph P. (2009) trong nghiên cứu “Activity-Based
Costing: The new Management Tool” đề cập đến các thông tin và tính ưu việt của
phương pháp kế toán chi phí theo hoạt động.
Luận án tiến sĩ “New dimensions of cost type information for decision making
in the wine industry” của Topor Ioan Dan bảo vệ tại trường Đại học Alba Iulia “1
Decembrie 1918” năm 2013. Nội dung của luận án nghiên cứu các khía cạnh của thông
tin chi phí cho việc ra quyết định trong ngành sản xuất rượu vang ở Bungaria. Trong
luận án tác giả đã phân tích vai trò của thông tin chi phí trong quá trình ra quyết định,
các bất cập hiện có của kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp sản xuất rượu
vang ở Bungaria và đề xuất các giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí trong các
doanh nghiệp này. Các giải pháp của tác giả nhấn mạnh đến việc hoàn thiện kế toán
quản trị chi phí phục vụ cho các chức năng lập kế hoạch, kiểm soát và định giá.
Luận án tiến sĩ “Explaining Prosesses of change in management Acounting: The
case of a Portuguese Postal company” của Rui Manuel da Costa Robalo (2007). Luận
án đã nghiên cứu sự thay đổi của kế toán quản trị chi phí nhằm đáp ứng yêu cầu thông
tin cho quản trị chiến lược trong các doanh nghiệp bưu điện ở Bồ Đào Nha trong giai


7

đoạn 2003-2006. Các giải pháp được tác giả đề xuất nhằm thay đổi hệ thống kế toán

quản trị chi phí cho phù hợp với hệ thống các chỉ tiêu đánh giá trọng yếu (Key
performace indicators – KPI) được xây dựng cho các doanh nghiệp bưu điện Bồ Đào
Nha.
1.2 CÁC NGHIÊN CỨU TRONG NƯỚC
Các công trình nghiên cứu trong nước liên quan đến kế toán quản trị và tổ chức
kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp Việt Nam được tác giả tiếp cận theo các nội
dung như sau:
Luận án tiến sĩ “Phương hướng xây dựng nội dung và tổ chức vận dụng
KTQT vào các DN Việt Nam” của tác giả Phạm Văn Dược (1997), 159 trang. Trong
công trình này, tác giả đã có những nghiên cứu cụ thể và đề xuất các biện pháp ứng
dụng KTQT vào thực tiễn trong các DN Việt Nam. Tuy nhiên, các đề xuất của tác giả
mới chỉ tập trung vào các giải pháp phân tích chi phí phục vụ cho việc ra quyết định
ngắn hạn, chưa phân tích được ảnh hưởng của các chỉ tiêu đánh giá đến hành vi của
nhà quản trị cũng như chưa gắn với các DN hoạt động trong môi trường kinh doanh cụ
thể, nghiên cứu này còn mang tính chất chung cho tất cả các loại hình DN trong khi
tính linh hoạt của KTQT lại rất cao, phụ thuộc vào đặc điểm hoạt động kinh doanh của
từng ngành.
Luận án tiến sĩ: “Xây dựng nội dung và tổ chức KTQT cho các DNNVV ở Việt
Nam”, Phạm Ngọc Toàn (2010), Trường Đại học Kinh Tế TP.HCM, 131 trang. Luận
án của tác giả đã tổng hợp, phân tích, trình bày các nội dung và tổ chức KTQT trong
doanh nghiệp, cũng như đã tổng hợp kinh nghiệm nội dung tổ chức KTQT của một số
quốc gia ở Châu Á và các nước phát triển khác. Đối với trong nước, tác giả cũng đã
khảo sát hiện trạng tình hình tổ chức cũng như nội dung KTQT đang áp dụng trong các
DNNVV, từ đó tác giả đưa ra các kiến nghị, giải pháp nhằm hỗ trợ cho các DNNVV tổ
chức tốt KTQT, tăng cường cung cấp thông tin phục vụ cho các quyết định quản lý.
Luận văn: “Kế toán quản trị chi phí tại Công ty cổ phần vận tải biển Đà
Nẵng” – Trần Thị Phương Linh (2012). Để hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công


8

ty cổ phần vận tải biển Đà Nẵng, tác giả đã đưa ra các giải pháp như: xác định lại đối
tượng hạch toán chi phí để phục vụ cho việc tính giá thành được chính xác hơn; đề xuất
phân loại chi phí theo cách ứng xử chi phí nhằm phục vụ nhu cầu hạch toán và quản lý
chi phí; hoàn thiện hệ thống báo cáo về chi phí nhằm cung cấp thông tin phục vụ cho
công tác quản trị chi phí.
Luận văn: “Kế toán quản trị chi phí tại Công ty CP Dược Danapha” – Đỗ Thị
Huyền (2013). Tác giả đã chỉ ra công tác quản trị chi phí ở Công ty CP Dược Danapha
thể hiện qua nhận diện và phân loại chi phí, công tác lập dự toán chi phí, các báo cáo
về chi phí SXKD, tính giá thành sản phẩm, kiểm soát chi phí.
Tác giả Phùng Lệ Thủy trong bài viết “Bàn về việc áp dụng kế toán quản trị
chi phí trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam” đăng trên tạp chí nghiên cứu
khoa học kiểm toán (2013). Trong bài viết này tác giả giới thiệu một số giải pháp để có
thể áp dụng kế toán quản trị chi phí vào các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam.
Đồng thời đưa ra hướng hoàn thiện việc thu thập thông tin về kế toán quản trị chi phí
nhằm phục vụ cho cả kế toán tài chính và kế toán quản trị.
Tác giả Hồ Mỹ Hạnh với đề tài “Tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị
chi phí trong các doanh nghiệp may Việt Nam” (2014). Trên cơ sở lý thuyết về Hệ
thống thông tin quản trị doanh nghiệp và thực tiễn quản trị doanh nghiệp tại các doanh
nghiệp may, luận án khẳng định sự tồn tại mối quan hệ giữa hệ thống thông tin kế toán
quản trị chi phí và hiệu quả quản trị doanh nghiệp. Đi sâu nghiên cứu các nhân tố ảnh
hưởng đến hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may,
luận án đã chứng minh rằng mục tiêu, chiến lược của doanh nghiệp và nhu cầu thông
tin kế toán quản trị chi phí từ phía nhà quản trị doanh nghiệp là nhân tố quan trọng nhất
trong việc thiết lập hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp.
Luận văn: “Các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị chi phí
trong các doanh nghiệp lĩnh vực CNTT khu vực Tp.HCM” – Bùi Thị Nhân (2015).
Tác giả nghiên cứu thực trạng về áp dụng KTQT chi phí trong các DN hoạt động trong
lĩnh vực CNTT trên địa bàn TpHCM, tác giả đã xây dựng mô hình các nhân tố ảnh

9

hưởng để phân tích, đánh giá. Kết quả cho thấy, các nhóm nhân tố bào gồm: quy mô
doanh nghiệp, trình độ chuyên môn, công nghệ sản xuất tiên tiến. Trên cơ sở đó, tác giả
đã đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác KTQT trong các DN lĩnh vực
CNTT khu vực Tp.HCM.
Luận án: “Các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các
DN vừa và nhỏ tại VN” – Trần Ngọc Hùng (2016) đã nghiên cứu bằng phương pháp
hỗn hợp kết hợp nghiên cứu định tính (như phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia) và
định lượng (như phương pháp kiểm định trung bình mẫu độc lập và chi bình phương,
phân tích hồi quy đa biến, phân tích nhân tố khám phá), tác giả đã xác định được các
nhóm nhân tố bao gồm: mức độ sở hữu của nhà nước, mức độ cạnh tranh của thị
trường, văn hoá doanh nghiệp, nhận thức của người chủ/điều hành doanh nghiệp, quy
mô doanh nghiệp, chi phí cho việc tổ chức KTQT và chiến lược doanh nghiệp lần lượt
tác động đến việc vận dụng KTQT trong DNNVV Việt Nam theo mức tác động từ cao
xuống thấp. Tuy nhiên, mô hình với 07 nhân tố đại diện nhưng chỉ phản ánh được
34,8% vấn đề nghiên cứu có nghĩa là sẽ còn có những nhân tố khác, biến quan sát khác
có thể cũng ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQT nhưng chưa được nghiên cứu này bao
quát hết trong mô hình nghiên cứu hiện tại do giới hạn về phạm vi, thời gian và loại
hình doanh nghiệp được khảo sát.
Nghiên cứu “Kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp vận tải” – Đặng
Thu Hằng - Tạp chí GTVT – tháng 8/2016. Tác giả đã đưa ra những hạn chế trong việc
áp dụng kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp vận tải, đồng thời cũng chỉ ra
các nguyên nhân từ những hạn chế đó. Nhằm khắc phục những nguyên nhân chủ quan
nội tại của đơn vị để công tác hạch toán chi phí và tính giá thành dịch vụ vận tải được
tốt hơn nhằm phục vụ cho công tác quản trị doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp, tác giả đã đưa ra các ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện tổ
chức kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp vận tải.
Các nghiên cứu trong nước nêu trên mặc dù đã chỉ ra thêm một số nhân tố khác

ảnh hưởng đến công tác KTQTCP đó là những lỗ hổng trong các nghiên cứu nước


10

ngoài, tuy nhiên cũng chỉ là dựa trên quan sát và suy luận định tính chưa có điều tra và
kiểm định đầy đủ.
1.3 NHẬN XÉT VỀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
Ở trong nước các công trình nghiên cứu về KTQTCP chủ yếu tập trung vào
đánh giá thực trạng hệ thống KTQTCP, công tác tổ chức KTQTCP… đề xuất các giải
pháp hoàn thiện hệ thống KTQTCP tại các doanh nghiệp, chưa đi sâu vào nghiên cứu
các nhân tố ảnh hưởng đến công tác KTQTCP. Trên thế giới có một số công trình
nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng đến công tác KTQTCP, nhưng chưa cụ thể trong
lĩnh vực nghiên cứu của đề tài.
Việc nghiên cứu kế toán quản trị chi phí nói chung trong thời gian qua đã có các
tác giả đã đề cập và nghiên cứu ở nhiều góc độ khác nhau từ tổng quát đến từng lĩnh
vực, từng phương pháp vận dụng cụ thể. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu này
chưa đưa ra cụ thể về tổ chức kế toán quản trị chi phí trong loại hình công ty điện lực,
trong xu thế hội nhập, phát triển bền vững.
Mặt khác các nghiên cứu chưa xác định các nhân tố tác động đến việc vận dụng
kế toán quản trị chi phí trong các Công ty Điện lực tại TP. HCM theo phương pháp
định tính và định lượng, để từ đó có thể có hướng khắc phục. Đây chính là “khoảng
trống” trong nghiên cứu mà tác giả đã phát hiện ra để tiếp tục nghiên cứu.