Nghiên cứu các điều kiện tự nhiên và môi trường vùng biển tây nam, phục vụ phát triển kinh tế và bảo vệ an ninh chủ quyền quốc gia. Mã số: KC.09.020610

B

KHOA H C VÀ CÔNG NGH

CH

VI N KHOA H C VÀ CÔNG NGH VI T NAM

NG TRÌNH KHCN C P NHÀ N

C KC.09/06-10

BÁO CÁO T NG H P
K T QU KHOA H C CÔNG NGH

NGHIÊN C U CÁC I U KI N T

TÀI

NHIÊN VÀ MÔI TR

NG

VÙNG BI N TÂY NAM, PH C V PHÁT TRI N KINH T VÀ
B O V AN NINH CH QUY N QU C GIA
MÃ S

KC.09.02/06-10

C quan ch trì đ tài: Vi n C h c
Ch nhi m đ tài: PGS. TS.

Ng c Qu nh

Hà N i – 2010


B

KHOA H C VÀ CÔNG NGH

CH

VI N KHOA H C VÀ CÔNG NGH VI T NAM

NG TRÌNH KHCN C P NHÀ N

C KC.09/06-10

BÁO CÁO T NG H P
K T QU KHOA H C CÔNG NGH

NGHIÊN C U CÁC I U KI N T

TÀI

NHIÊN VÀ MÔI TR

NG

VÙNG BI N TÂY NAM, PH C V PHÁT TRI N KINH T VÀ

B O V AN NINH CH QUY N QU C GIA
MÃ S
Ch nhi m đ tài/d án

PGS. TS.

C quan ch trì đ tài/d án

Ng c Qu nh

Ban ch nhi m ch

GS. TS. Lê

KC.09.02/06-10

ng trình

GS. TSKH. Nguy n ông Anh

B Khoa h c và Công ngh

cT

Xuân C

Hà N i – 2010

ng

Nh ng ng

NH NG NG
1. PGS. TS.

I TH C HI N

Ng c Qu nh

Vi n C h c

2. TS. Nguy n Th Vi t Liên

Vi n C h c

3. ThS. Nguy n V n M i

Vi n C h c

4. ThS.

Vi n C h c

Th Thu Hà

5. ThS. Nguy n Th Ki u Duyên

Vi n C h c

6. KS. Ngô Quý Thêm

Vi n C h c

7. KS. Nguy n Ti n Hùng

Vi n C h c

8. Ths. Lê Nh Ngà

Vi n C h c

9. ThS. Nguy n Th Kim Nga

Vi n C h c

10. ThS. Lê Th H ng Vân

Vi n C h c

11. KS. Tr nh Th Thu Thu

Vi n C h c

12. TS. inh V n M nh

Vi n C h c

13. KS.

ng Song Hà

Vi n C h c

14. PGS. TS. Nguy n M nh Hùng

Vi n C h c

15. CN. D

ng Công i n

Vi n C h c

16. KS. Nguy n Thi u Hoa

Vi n C h c

17. TS. Ph m Th Minh H nh

Vi n C h c

18. ThS. Lê Th H

ng

Vi n C h c

19. ThS. ào Th Th y

Vi n C h c

20. KS. Nguy n V T

ng

i th c hi n

Vi n C h c

21. ThS. Nguy n Quang H ng

T p đoàn d u khí qu c gia Vi t Nam

22. KS. Tr nh ình Tân

Vi n C h c

23. PGS. TS. H Thanh H i

Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t

24. GS. TSKH.

ng Ng c Thanh Vi n Khoa h c và Công ngh Vi t Nam

25. PGS. TSKH. Ph m Th

c

Vi n Nghiên c u H i s n

26. PGS. TS. Nguy n Kh c Khôi

Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t

27. TS. Hà Quý Qu nh

Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t

28. TS. Nguy n Kiêm S n

Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

i


Nh ng ng

i th c hi n

29. TS. Ph m ình Tr ng

Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t

30. TS. Nguy n Huy Y t

B o tàng Thiên nhiên Vi t Nam

31. ThS. Lê Hùng Anh

Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t

32. ThS. Tr n
33. ThS.
34. ThS.

cL

ng

ng V n Thi
V nT

Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t
Vi n Nghiên c u H i s n
Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t

35. CN. Phan V n M ch

Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t

36. TS. inh V n Thu n

Vi n

a ch t

37. ThS. Nguy n Tr ng T n

Vi n

a ch t

38. TS. Lê Tri u Vi t

Vi n

a ch t

39. TS. Võ Th nh

Vi n

a lý

40. TS. L i Huy Anh

Vi n

a lý

41. TS. Mai Thành Tân

Vi n

a ch t

42. TS. Lê Xuân Thuyên

i h c KHTN Tp. H Chí Minh

43. KS. Trinh Th Thanh Hà

Vi n

a ch t

44. KS. Lê

Vi n

a ch t

cL

ng

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

ii


M cl c

M CL C
DANH M C CÁC B NG.............................................................................. vii
DANH M C CÁC HÌNH................................................................................ xi
M
U
.................................................................................................... 1
GI I THI U VÙNG NGHIÊN C U............................................................. 12
CH
NG 1. THU TH P T LI U ............................................................. 15
1.1 Thu th p và t ng h p các t li u đã có .............................................. 15
1.1.1 i u ki n kinh t - xã h i, môi tr ng .................................... 15
1.1.2 Các y u t khí t ng, th y đ ng l c bi n................................ 16
1.1.3
a ch t .................................................................................... 26
1.1.4 Sinh v t .................................................................................... 30
1.1.5 B n đ ...................................................................................... 31
1.2 i u tra kh o sát b sung ................................................................... 32
1.2.1 K ho ch kh o sát .................................................................... 32
1.2.2 Các h ng m c đo đ c và thu m u v t ...................................... 34
K t lu n Ch ng 1 ..................................................................................... 36
CH
NG 2. CÁC PH
NG PHÁP NGHIÊN C U .................................. 37
2.1
i v i s li u khí t ng th y v n, th y đ ng l c h c ..................... 37
2.2
i v i ch t l ng n c .................................................................... 41
2.3 Các m u sinh v t bi n ........................................................................ 41
2.4 Ph ng pháp nghiên c u đ a ch t, đ a m o ....................................... 42

2.4.1 Nhóm ph ng pháp nghiên c u ngoài tr i.............................. 42
2.4.2. Nhóm ph ng pháp nghiên c u, phân tích và x lý trong
phòng........................................................................................ 43
2.5 Ph ng pháp mô hình s tr ............................................................... 47
2.5.1 Mô hình tính toán và d báo m c n c và dòng ch y ............ 47
2.5.2 Mô hình tính toán và d báo sóng ........................................... 58
2.5.3 Mô hình tính toán v n chuy n bùn cát và bi n đ ng
đ ng b .................................................................................. 73
2.5.4 Mô hình ch t l ng n c......................................................... 80
2.5.5 Mô hình mô ph ng và d báo v t d u tràn.............................. 86
2.6 Công ngh H thông tin đ a lý (GIS) ................................................. 93
2.7 Xây d ng c s d li u ...................................................................... 93
K t lu n Ch ng 2 ..................................................................................... 93
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

iii


M cl c

CH

NG 3. CÁC K T QU NGHIÊN C U CHÍNH V
I U
KI N T NHIÊN VÀ MÔI TR NG VÙNG BI N
TÂY NAM ............................................................................... 94

3.1 Các đ c tr ng khí t

ng th y v n ...................................................... 94

3.1.1 Gió............................................................................................ 94
3.1.2 Bão, dông ............................................................................... 103
3.1.3 Ch đ nhi t, m .................................................................... 107
3.1.4 Ch đ th y v n ..................................................................... 109
K t lu n v

c đi m khí t

ng th y v n ....................................... 116

3.2 Các đ c tr ng đ ng l c bi n ............................................................ 116
3.2.1 Th y tri u............................................................................... 116
3.2.2 Dòng ch y .............................................................................. 134
3.2.3 Sóng ....................................................................................... 145
3.2.4 V n chuy n bùn cát và bi n đ ng đ
K t lu n v
3.3

ng b ......................... 156

c tr ng th y th ch đ ng l c bi n ............................. 159

c đi m đ a ch t, đ a m o .............................................................. 160
3.3.1

c đi m đ a m o .................................................................. 160

3.3.2 Vài nét v l ch s phát tri n đ a hình ..................................... 170
3.3.3

c đi m đ a ch t................................................................... 172

3.3.4

c đi m môi tr

ng các thành t o tr m tích t ng m t ........ 186

3.3.5 L ch s phát tri n các thành t o tr m tích t ng m t............... 202
3.3.6

c đi m tân ki n t o và đ a đ ng l c................................... 204

3.3.7 Khoáng s n............................................................................. 215
K t lu n v

c đi m đ a ch t, đ a m o .......................................... 227

3.4 Tài nguyên sinh v t bi n .................................................................. 227
3.4.1

a d ng sinh h c bi n Tây Nam............................................ 227

3.4.2 Ngu n l i sinh v t bi n.......................................................... 241
3.4.3 Tình tr ng khai thác ngu n l i sinh v t bi n ......................... 251
3.4.4

a d ng sinh h c các khu b o t n thiên nhiên trên c n
ven bi n .................................................................................. 260

K t lu n v Tài nguyên sinh v t bi n............................................... 265
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

iv


M cl c

3.5 Hi n tr ng và xu th bi n đ ng môi tr

ng bi n ............................. 265

3.5.1 Các ho t đ ng kinh t , xã h i tác đ ng đ n môi tr ng
bi n......................................................................................... 266
3.5.2 Hi n tr ng môi tr

ng bi n.................................................... 276

3.5.3 Bi n đ ng h sinh thái do công trình thoát l ra bi n Tây
và vi c quai đê l n bi n R ch Giá ...................................... 295
K t lu n v Hi n tr ng môi tr

ng bi n .......................................... 313

3.6 C s d li u và t p b n đ .............................................................. 314

3.6.1 C s d li u .......................................................................... 314
3.6.2 T p b n đ .............................................................................. 330
K t lu n ph n C s d li u và t p b n đ ...................................... 332
CH

NG 4. CÁC GI I PHÁP QU N LÝ, B O V B , TÀI
NGUYÊN VÀ MÔI TR
NG BI N VEN B TÂY
NAM, GÓP PH N PH C V PHÁT TRI N KINH T
- XÃ H I VÀ AN NINH QU C PHÒNG ........................... 333

4.1 Các gi i pháp b o v b bi n ........................................................... 334
4.2 Các gi i pháp b o v môi tr

ng s ng............................................. 337

4.3 Các gi i pháp b o t n và phát tri n đa d ng sinh h c bi n.............. 339
4.3.1 M t s đ xu t đ i v i các khu b o t n thiên nhiên s n có... 339
4.3.2 Xây d ng h th ng khu b o t n bi n tiêu bi u vùng
bi n Tây Nam......................................................................... 340
4.4 Các gi i pháp b o v ngu n l i bi n ................................................ 342
4.4.1 Ph

ng h

ng phát tri n b o v ngu n l i ........................... 342

4.4.2 Công tác tuyên truy n, giáo d c ............................................ 343
4.4.3 Thay đ i sinh k cho c ng đ ng ............................................ 344
4.4.4 B o t n và qu n lý ngu n l i có s tham gia c a c ng

đ ng........................................................................................ 344
4.4.5 Gi i pháp b o v ngu n l i cá c m ....................................... 344
4.5 B o v an ninh ch quy n qu c gia ................................................. 347
4.5.1 V n đ biên gi i Vi t Nam - Campuchia .............................. 347
4.5.2 V n đ biên gi i bi n Vi t Nam - Thái Lan .......................... 353
K t lu n ch

ng 4 .................................................................................... 358

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

v


M cl c

K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................................... 360
1. K t lu n v nh ng đi m m i đã đ t đ

cc a

tài .............................. 360

2. K t qu công b ....................................................................................... 361
3. K t qu đào t o ........................................................................................ 362
4. Ki n ngh ................................................................................................ 362
TÀI LI U THAM KH O............................................................................. 364
PH N PH L C (đ

c in trong quy n riêng)

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

vi


Danh m c các b ng

DANH M C CÁC B NG
B ng 1.1.

Danh sách các tr m đo gió khu v c vùng bi n Tây Nam ...........17

B ng 1.2.

Các tr m đo m c n

B ng 1.3.

Giá tr h ng s đi u hòa 4 sóng chính .........................................19

B ng 1.4.

Giá tr h ng s đi u hòa 8 sóng tri u...........................................20

B ng 1.5.

Các tr m đo dòng ch y khu v c vùng bi n Tây Nam.................21

B ng 1.6.

Các tr m đo sóng vùng bi n Tây Nam ........................................23

B ng 1.7.

Các tr m đo hàm l

B ng 2.1.

T n su t t c đ gió theo các h ng t i tr m LT-14, (1623/9/2007)....................................................................................37

B ng 2.2.

T n su t t c đ dòng t ng c ng theo các h ng t i tr m
LT-21, t ng gi a (cách đáy 6m), 16-18/9/2007 ..........................38

B ng 2.3.

H ng s đi u hòa th y tri u t i tr m LT-14 ................................39

B ng 2.4.

T n su t t c đ dòng l u d theo các h ng t i tr m LT21, t ng gi a (cách đáy 6m), 16-18/9/2007.................................39

B ng 2.5.

T n su t sóng theo các h ng t i tr m LT-14, 1623/9/2007 .....................................................................................40

B ng 2.6.

Các ch tiêu đ a hoá đ c tr ng cho môi tr

B ng 2.7.

So sánh k t qu tính toán dòng ch y do gió v i s li u th c
đo t i tr m TL1-98.......................................................................57

B ng 2.8.

So sánh k t qu tính toán dòng ch y do gió v i s li u th c
đo t i tr m TL1-04 và TL2-04 ....................................................57

B ng 2.9.

Các tham s c a l i d báo sóng ven b v nh Thái Lan
v i b c l i 200m x 200m ........................................................67

c khu v c vùng bi n Tây Nam .................18

ng phù sa l l ng, phân tích c p h t..........24

ng tr m tích............46

B ng 2.10. S li u sóng s d ng trong hi u ch nh và ki m ch ng mô
hình sóng trong bão, gió mùa và trong đ t kh o sát c a
tài .................................................................................................68

B ng 2.11.

ánh giá các mô hình tính toán và d báo bi n đ ng đáy
và đ ng b theo các so sánh tính toán th c t [79]...................78

B ng 2.12. Các giá tr đ u vào cho mô hình ch t l

ng n

c, tháng 3.........84

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

vii


Danh m c các b ng

B ng 2.13. Các giá tr đ u vào cho mô hình ch t l

ng n

c, tháng 9.........84

B ng 2.14. V trí các ngu n gi đ nh gây s c tràn d u vùng bi n Tây
Nam .............................................................................................91
B ng 2.15. Các tr

ng gió l a ch n xây d ng k ch b n tràn d u .................91

B ng 3.1.

T n su t t c đ gió theo các h ng khác nhau Tr m Phú
Qu c Th i gian quan tr c: 1979-1998.........................................95

B ng 3.2.

H ng và t c đ gió trung bình (m/s) t i m t s vùng
ngoài kh i v nh Thái Lan [61].....................................................96

B ng 3.3.

c tr ng các y u t khí t ng th y v n bi n nhi u n m
tr m Phú Qu c [16] .....................................................................97

B ng 3.4.

T n su t t c đ gió theo các h ng khác nhau t i tr m
R ch Giá ....................................................................................100

B ng 3.5.

c tr ng các y u t khí t ng th y v n bi n nhi u n m
tr m R ch Giá [16] ....................................................................101

B ng 3.6.

T c đ gió c c đ i (m/s) đ cao 10m có th x y ra m t

l n theo chu k l p khác nhau ...................................................103

B ng 3.7.

Danh sách các c n bão ho t đ ng trên vùng bi n Tây Nam
(1951-2007) ...............................................................................104

B ng 3.8.

S các c n bão ho t đ ng khu v c nghiên c u (n m
1951-2007).................................................................................106

B ng 3.9.

S c n bão xu t hi n trong vùng bi n Tây Nam theo c p
bão trong th i gian 1951-2007 ..................................................106

B ng 3.10. K t qu th ng kê đ cao, chu k sóng và t c đ gió theo
các su t đ m b o ch đ và trung bình n m..............................146
B ng 3.11. Các k ch b n m c t ng nhi t đ không khí và m c n c
bi n vào cu i th k 21..............................................................155
B ng 3.12a. Thông l ng n ng l ng sóng trung bình n m [N/tháng]
cho khu v c c a Sông Ông c, Cà Mau .................................156
B ng 3.12b. L ng v n chuy n bùn cát t ng c ng [m3] trong toàn b
th i gian (10 n m) cho khu v c c a Sông Ông c, Cà
Mau ............................................................................................157
B ng 3.12c. L ng v n chuy n bùn cát trung bình n m [m3/n m] cho
khu v c c a Sông Ông c, Cà Mau........................................157
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,

ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

viii


Danh m c các b ng

B ng 3.13. Thông s môi tr ng tr m tích bi n Pleistocen mu n, ph n
mu n ..........................................................................................188
B ng 3.14. Thông s môi tr ng tr m tích sông - bi n Holocen s m gi a ............................................................................................189
B ng 3.15. Thông s môi tr ng tr m tích bi n đ m l y Holocen s m
- gi a..........................................................................................190
B ng 3.16. Thông s môi tr

ng tr m tích bi n Holocen s m - gi a .........192

B ng 3.17. Thông s môi tr ng tr m tích bi n đ m lây Holocen
mu n (ambQ23) ..........................................................................194
B ng 3.18. Thông s môi tr

ng tr m tích sông bi n Holocen mu n ........196

B ng 3.19. Thông s môi tr

ng tr m tích bi n Holocen mu n .................198

B ng 3.20. B ng t ng h p thông s môi tr ng tr m tích t ng m t
vùng bi n Tây Nam Vi t Nam ..................................................199
B ng 3.21. Các tr ng sa trong tr m tích t ng m t .......................................223
B ng 3.22.

ph c a san hô s ng và ch t

c m đ o An Th i (%).........235

B ng 3.23. Tr l ng và kh n ng khai thác cá n i nh
vùng bi n
Tây Nam ....................................................................................242
B ng 3.24. T ng h p k t qu
c tính tr l ng các loài cá C m
vùng bi n Tây Nam, n m 2005-2006........................................245
B ng 3.25. Tr l ng và kh n ng khai thác cá đáy các vùng bi n
Tây Nam B ...............................................................................246
B ng 3.26. T ng h p k t qu đánh giá tr l ng và kh n ng khai thác
cá vùng bi n Tây Nam Vi t Nam...........................................246
B ng 3.27. Tr l ng và kh n ng khai thác t c th i c a h tôm he
(Penaeidae) vùng bi n ven b Tây Nam trong hai th i k
1982-1985 và 1993-1995...........................................................248
B ng 3.28.

c tính sinh kh i chung theo đ sâu .......................................250

B ng 3.29.

c tính sinh kh i

vùng bi n mi n Tây Nam theo mùa ........251

B ng 3.30. S n l ng khai thác h i s n c a t nh Kiên Giang vùng
bi n Tây Nam ............................................................................252

B ng 3.31. S n l

ng khai thác toàn t nh Cà Mau t n m 2001-2009 .......253

B ng 3.32. Danh sách các h h i s n có s n l

ng >1%.............................254

B ng 3.33. Bi n đ ng s n l ng khai thác h i s n theo mùa t nh
Kiên Giang.................................................................................255
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

ix


Danh m c các b ng

B ng 3.34. Bi n đ ng s n l ng cá c m theo mùa th xã Hà Tiên,
t nh Kiên Giang (kg)..................................................................256
B ng 3.35. S l ng các tàu khai thác h i s n theo các nhóm công su t
phân theo ngh V n qu c gia t m i Cà Mau...................258
B ng 3.36. S n l ng nuôi tr ng th y s n phân theo đ i t ng nuôi là
cá, tôm .......................................................................................259
B ng 3.37. Tình hình t ng dân s t nh Kiên Giang và Cà Mau, 20042008 ...........................................................................................267
B ng 3.38. T ng l ng các ch t th i trong ngày đêm vào môi tr ng
t dân c sinh s ng vùng ven bi n .........................................268
B ng 3.39. Ph ng ti n và s n l ng khai thác h i s n c a Cà Mau,
Kiên Giang.................................................................................269

B ng 3.40. Di n tích m t n c nuôi tr ng th y s n qua các n m ...............270
B ng 3.41. Di n tích tr ng lúa c t nh Kiên Giang và Cà Mau...................271
B ng 3.42. Tình hình ho t đ ng du l ch t i Cà Mau trong nh ng n m
g n đây.......................................................................................274
B ng 3.43. Tình hình ho t đ ng du l ch t i Kiên Giang, 2006-2008 ..........275
B ng 3.44.
c tính t ng l ng ch t th i c a du khách th i vào môi
tr ng.........................................................................................276
B ng 3.45. K t qu quan tr c ch t l ng n c n m 2007 và 2009.............288
B ng 3.46. K t qu quan tr c kim lo i n ng trong n c n m 2007 và
2009 ...........................................................................................290
B ng 3.47. K t qu quan tr c thu c b o v th c v t trong n c n m
2007 và 2009 .............................................................................293
B ng 3.48. K t qu quan tr c tr m tích bi n n m 2007 và 2009.................294
B ng 3.49. Nh ng đ c tr ng môi tr ng và sinh v t t i 3 vùng c a
sông............................................................................................300
B ng 3.50. Nh ng đ c tr ng môi tr ng các vùng c a sông ven bi n
Tây Nam n m 1998 ...................................................................301
B ng 3.51. Nh ng đ c tr ng môi tr ng các vùng bi n Tây Nam
tháng 9/2007 và tháng 3/2009 ...................................................303
B ng 3.52. Nh ng đ c tr ng môi tr ng các vùng c a sông ven bi n
Tây Nam trong n m 2008, 2009................................................304
B ng 3.53. Các ki u h sinh thái bi n và ven b tiêu bi u vùng bi n
Tây Nam ....................................................................................307
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

x

Danh m c các hình

DANH M C CÁC HÌNH
Hình 1.

Ph m vi vùng nghiên c u ............................................................13

Hình 1.1.

sâu vùng bi n Tây Nam .........................................................32

Hình 1.2.

S đ kh o sát vùng bi n Tây Nam.............................................33

Hình 2.1.

Hoa gió t i tr m LT-14 (16-23/9/2007) ......................................38

Hình 2.2.

Hoa dòng t ng c ng t i tr m LT-21, t ng gi a (cách đáy
6m), 16-18/9/2007 .......................................................................38

Hình 2.3.

Hoa dòng l u d t i tr m LT-21, t ng gi a (cách đáy 6m),
16-18/9/2007................................................................................40

Hình 2.4.

Hoa sóng t i tr m LT-14, 16-23/9/2007......................................41

Hình 2.5.

Phép bi n đ i sigma.....................................................................49

Hình 2.6.

S đ l

Hình 2.7.

S đ ghép 2 l

Hình 2.8.

S đ đi m sai phân không đ u...................................................51

Hình 2.9.

L

i tính toán .....................................................................50
i.........................................................................50

i tính thô và mi n tính tinh (hình ch nh t nh )...................52

Hình 2.10. So sánh k t qu tính toán và th c đo h ng s đi u hòa sóng

tri u K1 .........................................................................................53
Hình 2.11. So sánh k t qu tính toán và th c đo h ng s đi u hòa sóng
tri u S2 .........................................................................................54
Hình 2.12. So sánh k t qu tính toán và th c đo h ng s đi u hòa sóng
tri u N2 (a) và P1 (b) ....................................................................54
Hình 2.13. So sánh k t qu tính toán và th c đo m c n c t 1h 19/9
đ n 1h 23/9/2007 .........................................................................55
Hình 2.14. So sánh k t qu tính toán và th c đo m c n c t 19h 10/3
đ n 14h 14/3/2009 .......................................................................55
Hình 2.15. K t qu đo đ c (trái) và tính toán (ph i) ellip dòng tri u
sóng K1 t i tr m LT1-04..............................................................56
Hình 2.16. K t qu đo đ c (trái) và tính toán (ph i) ellip dòng tri u
sóng M2 t i tr m LT1-04 .............................................................57
Hình 2.17. L

i tính sóng vùng n

c sâu cho mô hình SWAN ...................62

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

xi


Danh m c các hình

Hình 2.18. S đ tính sóng trong tr
Hình 2.19. L

ng dòng ch y [110] ...........................63

i tính trong mô hình STWAVE [109]...................................65

Hình 2.20. L i d báo sóng chi ti t (l i s 1 và 2) vùng ven b
vùng bi n Tây Nam .....................................................................66
Hình 2.21.

cao sóng (a) và chu k sóng (b) t i giàn khoan MSP1
tính theo các tham s v t lý khác nhau........................................69

Hình 2.22. Bi n trình đ cao sóng tính toán theo th i gian v i các h
s tiêu tán n ng l ng Komen khác nhau và đ cao sóng
th c đo t i giàn khoan MSP1 t 0h ngày 18/11 đ n 0h
ngày 25/11/2004 ..........................................................................70
Hình 2.23. So sánh đ cao sóng tính toán và đo đ c trong bão Linda
(0h 1/11-12h 7/11/1997)..............................................................71
Hình 2.24. So sánh đ cao sóng tính toán và đo đ c t tháng 7 đ n
tháng 9/2002 t i MSP-1...............................................................72
Hình 2.25. So sánh đ cao sóng tính toán và đo đ c t i tr m s 14 (0h
16/9 - 0h 24/9/2007) ....................................................................72
Hình 2.26. So sánh đ cao sóng tính toán và đo đ c t i tr m s 37-38 ........73
Hình 2.27. Phân lo i các mô hình tính toán bi n đ ng đáy bi n, đ ng
b theo th i gian và không gian [84] ..........................................74
Hình 2.28. S đ mô t ph ng trình bùn cát liên t c c a mô hình
đ ng b ......................................................................................75
Hình 2.29. Phân b n ng đ BOD tháng 3 (a) và tháng 9 (b).......................85
Hình 2.30. Phân b n ng đ Nitrate tháng 3 (a) và tháng 9 (b) ....................85
Hình 2.31. K t qu hi u ch nh mô hình: So sánh k t qu tính toán v i

nh v tinh đ đ c vùng c a Sông Hàn mùa m a n m 1992......89
Hình 2.32. K t qu ki m tra mô hình: So sánh k t qu tính toán v i
nh v tinh đ đ c vùng c a nh An mùa m a n m 1992........89
Hình 2.33. Phân b v t d u tràn sau khi x y ra s c 24 gi (D u DO,
đi m ngu n c ng Bình Tr , gió W 5,0 m/s).................................92
Hình 2.34. Phân b v t d u tràn sau khi x y ra s c 48gi (D u DO,
đi m ngu n c ng Hòn Chông, gió NE 4,5 m/s) ..........................92
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

xii


Danh m c các hình

Hình 3.1.

Phân b nhi t đ t ng m t tháng 1 ............................................110

Hình 3.2.

Phân b nhi t đ t ng m t tháng 8 ............................................110

Hình 3.3.

M t c t nhi t đ d c v tuy n 9 oN (t 99oE đ n 105oE)
tháng 1 .......................................................................................110

Hình 3.4.

Bi n thiên nhi t đ n c t i đi m 9oN-102oE theo đ sâu
và các tháng ...............................................................................112

Hình 3.5.

Phân b đ mu i t ng m t tháng 1 ............................................114

Hình 3.6.

Phân b đ mu i t ng m t tháng 8 ............................................114

Hình 3.7.

Bi n thiên đ mu i t i đi m (102oE, 9oN) theo đ sâu và
các tháng ....................................................................................114

Hình 3.8.

Phân b n ng đ ôxy hòa tan trong n c m t v nh Thái
Lan trong các mùa .....................................................................115

Hình 3.9.

Phân b biên đ và pha sóng tri u K1 (a) và O1 (b) ..................117

Hình 3.10. Phân b biên đ và pha sóng tri u P1 (a) và Q1 (b) ...................118
Hình 3.11. Phân b biên đ và pha sóng tri u M2 (a) và S2 (b) ..................119
Hình 3.12. Phân b biên đ và pha sóng tri u N2 (a) và K2 (b) ..................120
Hình 3.13. Ch đ th y tri u .......................................................................121

Hình 3.14. Phân b m c tri u thiên v n l n nh t........................................123
Hình 3.15. Phân b m c tri u thiên v n nh nh t .......................................123
Hình 3.16. V trí các đi m xây d ng đ

ng t n su t th y tri u ..................126

Hình 3.17.

cao m c n c th y tri u theo su t đ m b o n m t i
đi m 9 (104°48'13", 9°09'42"), Khánh H ng, Tr n V n
Th i, Cà Mau.............................................................................127

Hình 3.18.

cao m c n c th y tri u theo su t đ m b o n m t i
đi m 26 (104°36'08", 10°08'20"), Bình An, Hà Tiên, Kiên
Giang .........................................................................................127

Hình 3.19. Tr ng dòng ch y t ng m t tháng 1, lúc tri u dâng (trái),
tri u rút (ph i)............................................................................136
Hình 3.20. Tr ng dòng ch y t ng m t tháng 4, lúc tri u th p (trái),
tri u cao (ph i)...........................................................................137

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

xiii

Danh m c các hình

Hình 3.21. Tr ng dòng ch y t ng m t tháng 7, lúc tri u th p (trái),
tri u cao (ph i)...........................................................................138
Hình 3.22. Tr ng dòng ch y t ng m t tháng 10, lúc tri u tri u dâng
(trái), tri u rút (ph i)..................................................................139
Hình 3.23. Tr

ng dòng ch y gió (trung bình theo đ sâu) tháng 1...........140

Hình 3.24. Tr

ng dòng ch y gió (trung bình theo đ sâu) tháng 4...........141

Hình 3.25. Tr

ng dòng ch y gió (trung bình theo đ sâu) tháng 7...........142

Hình 3.26. Tr

ng dòng ch y gió (trung bình theo đ sâu) tháng 10.........143

Hình 3.27. Tr

ng đ cao (a), chu k sóng (b) trung bình tháng 1 ............147

Hình 3.28. Tr

ng đ cao (a), chu k (b) sóng trung bình tháng 4 ............148

Hình 3.29. Tr

ng đ cao (a), chu k sóng (b) trung bình tháng 7 ............149

Hình 3.30. Tr

ng đ cao (a), chu k sóng (b) trung bình tháng 10 ..........150

Hình 3.31. Tr ng đ cao (a), chu k sóng (b) trung bình trong gió
mùa đông b c.............................................................................151
Hình 3.32. Tr ng đ cao (a), chu k sóng (b) trung bình trong gió
mùa tây nam...............................................................................152
Hình 3.33. Tr

ng đ cao (a), chu k sóng (b) trung bình n m .................153

Hình 3.34. B n đ đ a m o vùng bi n Tây Nam Vi t Nam, t l
1:500000 ....................................................................................161
Hình 3.35. B n đ đ a ch t vùng bi n Tây Nam, t l 1:500000................173
Hình 3.36. S đ tr m tích t ng m t vùng bi n ven b Tây Nam Vi t
Nam ...........................................................................................187
Hình 3.37. S đ các y u t ki n trúc tân ki n t o khu v c th m l c
đ a Tây Nam Vi t Nam, t l 1:500000 ....................................206
Hình 3.38. S đ tri n v ng khoáng s n vùng bi n Tây Nam Vi t
Nam, t l 1:500000 ..................................................................216
Hình 3.39. S đ phân vùng tri n v ng d u khí b Mezozoi Phú Qu c.....221
Hình 3.40. Phân b m t đ đ ng v t n i vùng bi n Tây Nam tháng
9/2007 (a) và tháng 3/2009 (b) ..................................................233
Hình 3.41. Phân b m t đ Amphipoda tháng 9/2007 (a) và tháng
3/2009 (b) ..................................................................................239

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

xiv


Danh m c các hình

Hình 3.42. Phân b n ng su t khai thác c a nhóm cá C m vùng bi n
Tây Nam qua chuy n đi u tra ngu n l i h i s n b ng l i
vây cá C m s d ng ánh sáng: tháng 5 – 6/2005 (a), tháng
12/2005 (b), tháng 4/2006 (c), tháng 9/2006 (d) .......................243
Hình 3.43. Ng tr ng ch y u c a ngh khai thác cá c m vùng
bi n Tây Nam ............................................................................244
Hình 3.44. Phân b m t đ cá con c a cá c m vùng bi n Tây Nam
tháng 4/2006 (a) và tháng 9/2006 (b) ........................................247
Hình 3.45. Phân b bãi tôm trong mùa khô (a) và mùa m a (b) vùng
bi n Tây Nam ............................................................................248
Hình 3.46. Phân b m t đ m c trong tháng 5/1994 t i vùng bi n Tây
Cà Mau ......................................................................................249
Hình 3.47. S n l

ng nuôi tr ng c a t nh Cà Mau t n m 2001-2009.......258

Hình 3.48. Hàm l

ng TSS trong th i k 2003-2008.................................278

Hình 3.49. Hàm l

ng COD trong n

Hình 3.50. Hàm l

ng d u trong n

Hình 3.51. M t đ Coliform trong n

c bi n .............................................279
c bi n................................................281
c bi n..............................................283

Hình 3.52. S đ các đi m kh o sát ch t l

ng n

c và tr m tích.............285

Hình 3.53. Phân b hàm l

ng TSS vào mùa m a, tháng 9/2007 ..............286

Hình 3.54. Phân b hàm l

ng TSS vào mùa khô, tháng 3/2009 ...............287

Hình 3.55. Phân b hàm l

ng COD vào mùa m a, tháng 9/2007 ............289

Hình 3.56. Phân b hàm l

ng Coliform vào mùa m a, tháng 9/2007 ......291

Hình 3.57. Mô hình c u trúc ph n m m và c s d li u ...........................315
Hình 3.58. C a s chính c a ph n m m......................................................317
Hình 3.59. M t ph n đo n l nh c a ph n m m...........................................317
Hình 3.60.

óng gói ph n m m và c s d li u........................................318

Hình 3.61. Kh i đ ng ch

ng trình cài đ t.................................................318

Hình 3.62. Xác nh n vi c ti p t c cài đ t....................................................319
Hình 3.63. Xác nh n c u hình cài đ t..........................................................319
Hình 3.64. Xác nh n vi c k t thúc cài đ t...................................................320
Hình 3.65. Kích ho t ch

ng trình cài đ t ..................................................321

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

xv

Danh m c các hình

Hình 3.66. Kh ng đ nh vi c cài đ t .............................................................321
Hình 3.67. Xác nh n b n quy n ..................................................................322
Hình 3.68. Kh i đ ng Control Panel...........................................................323
Hình 3.69. Kh i đ ng module Thêm vào ho c G b ph n m m ..............323
Hình 3.70. Ch n ph n m m CSDL bien Tay Nam đ g b ......................323
Hình 3.71. Xác nh n vi c g b ..................................................................324
Hình 3.72. G b b ng ch

ng trình Unistall. ............................................324

Hình 3.73. Kh i đ ng ch

ng trình C s D li u bi n Tây Nam.............324

Hình 3.74. Thoát kh i ch

ng trình ............................................................325

Hình 3.75. Các h ng m c chính ..................................................................326
Hình 3.76. Mô hình c u trúc cây th m c l u tr d li u trên máy tính ....327
Hình 3.77. Chuy n sang màn hình Map ......................................................328
Hình 3.78. Ch n ch c n ng Info .................................................................328
Hình 3.79. Xác đ nh đ i t

ng c n truy v n ...............................................329

Hình 3.80. Kh i đ ng ch

ng trình đi u ki n máy in ................................329

Hình 3.81. Bìa c a T p b n đ ....................................................................330
Hình 4.1.

B n đ các vùng ch ng l n t i V nh Thái Lan [45] ..................351

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

xvi


M đ u

M

U

Vùng bi n Tây Nam Vi t Nam t m i Cà Mau đ n biên gi i Campuchia
bao g m c các đ o Phú Qu c và Th Chu có t m quan tr ng đ c bi t trong
s phát tri n kinh t - xã h i và an ninh qu c phòng c a n c ta. Vùng bi n
này c ng nh toàn b v nh Thái Lan nói chung đã đ c chú ý nghiên c u t
khá s m nh m thu th p nh ng t li u ph c v cho vi c khai thác, s d ng
ngu n l i và phát tri n kinh t bi n. Dù r ng so v i các vùng bi n khác c a
n c ta nói riêng và Bi n ông nói chung m c đ nghiên c u đây còn
t ng đ i ít và riêng l .
Tr c tiên có th đi m qua nh ng nghiên c u c a n

bi n này.

c ngoài cho vùng

Nh ng quan tr c v khí t ng h i v n trong vùng bi n v nh Thái Lan đã
đ c ti n hành t khá s m trong các chuy n kh o sát chuyên đ đ n l ho c
theo quan tr c obship trên các tàu bi n trên đ ng hành trình qua v nh.
Trong nh ng th p niên 80 và 90, v i s ti n b v t b c c a h th ng
quan tr c bi n và công ngh thông tin đã cung c p cho ngành h i d ng h c
nhi u t li u quý v đi u ki n t nhiên và môi tr ng bi n nhi u khu v c
c a đ i d ng th gi i. V nh Thái Lan nh là m t b ph n c a Bi n ông
c ng đ c cung c p thêm m t s t li u v khí t ng h i v n đ c quan tr c
b ng vi n thám. Tuy nhiên, đ phân gi i không gian c ng còn nhi u h n ch ,
đ c bi t các vùng bi n ven b h u nh ch a có t li u chi ti t.
t đi u tra
t ng h p c a tàu Stranger c a Vi n H i d ng h c Script thu c tr ng
i
h c T ng h p California t tháng 10 n m 1959 đ n tháng 12 n m 1960 trong
ch ng trình NAGA thám hi m v nh Thái Lan và Bi n ông có th xem là
đ t đi u tra nghiên c u quy mô nh t trong v nh Thái Lan mà ta bi t đ c t
tr c đ n nay. M c đích c a nghiên c u này là nh m thu th p các s li u và
t li u v h i d ng h c, sinh h c và ngh cá trong khu v c, đ ng th i đào
t o hu n luy n các cán b khoa h c k thu t c a Vi t Nam và Thái Lan trong
l nh v c h i d ng h c và sinh v t. Các t li u c a đ t đi u tra đã đ c ch nh
lý, tính toán và công b trong các t p chuyên kh o khoa h c NAGA report
(1974), t p 3 v v t lý h i d ng, t p 4 và 5 v sinh v t [96], [97], [98].

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

1


M đ u

V các công trình nghiên c u đ ng l c h c h i d ng riêng cho v nh
Thái Lan có r t ít, th ng là nh ng công trình tính toán chung cho c Bi n
ông trong đó v nh Thái Lan nh là m t b ph n c u thành. Có th k đ n
các công trình tính toán th y tri u và hoàn l u gió c a K. Wyrtki (1961)
[117]; Các công trình tính toán phân b các sóng tri u chính c a K.T.
Bogdanov (1963) [76], U.N. Xecgayev (1964) [118], Nguy n Ng c Th y
(1969) [62], ng Công Minh (1975) [44], Robinson (1983) [122], T. Yanagi
và Takao (1997) [119]; Công trình tính toán v hoàn l u c a T. Pohlmann
(1987). Trong đó các công trình c a các tác gi Vi t Nam đã đ c th c hi n
n c ngoài trong khuôn kh các lu n án phó ti n s , ti n s . Các công trình
ch tính riêng cho v nh Thái Lan r t hi m. đây có th ch ra công trình c a
A. Siripong (1985) [108] tính toán hoàn l u theo các mùa cho v nh Thái Lan.
Công trình c a T. Yanagi (1998) [121] tính toán th y tri u cho v nh Thái Lan,
đã ch ra c ch d ch chuy n pha theo chi u kim đ ng h c a các sóng bán
nh t tri u khác v i d ch chuy n pha ng c kim đ ng h c a các sóng nh t
tri u đây.
Nghiên c u tài nguyên sinh v t bi n vùng bi n Tây Nam B và v nh
Thái Lan đã đ c th c hi n t khá s m, k t khi thành l p Vi n H i d ng
h c t i Nha Trang (1922). Vi n này đã ti n hành h p tác qu c t , s d ng tàu
nghiên c u De Lanessan th c hi n có h th ng và đ nh k đi u tra sinh v t
bi n trên các tr m kh o sát đ t g n b bi n Vi t Nam, Campuchia và Thái
Lan. Ch ng trình kh o sát NAGA (1959-1961) đã nói trên đã đ t m c tiêu
tr ng tâm vào nghiên c u sinh h c và ngh cá ngoài các m c tiêu h i d ng
h c nói chung. T tài li u đi u tra này đã có m t s công trình đ c công b :

Brinton (1963) [77], Fleminger (1963), Rottaman (1963) [104], Alvarino
(1963) [76]. Ti p theo đó là hàng lo t công trình c a Shirota (1963, 1966)
[106], [107] nghiên c u v phù du sinh v t vùng bi n ven b phía tây Cà Mau
và vùng quanh đ o Phú Qu c. Sau này có nh ng công trình nghiên c u v
sinh v t cho các vùng b g n Thái Lan, Campuchia, Malayxia không nêu ra
đây.
V nghiên c u đ a ch t, đ a m o, đã có nhi u công trình nghiên c u vùng
bi n Tây Nam, bao g m vi c thành l p các lo i b n đ khác nhau. Tuy nhiên
nh ng công trình nghiên c u riêng v đ a ch t cho v nh Thái Lan h u nh r t
ít đ c công b , mà đ i t ng v nh Thái Lan ch đ c quan tâm nh m t b
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

2


M đ u

ph n c a Bi n ông. M t m c quan tr ng trong vi c nghiên c u Bi n ông
là vi c xu t b n b Atlas đ a ch t - đ a v t lý Bi n ông (1987) c a nhà xu t
b n Khoa h c Qu ng ông. B Atlas đó g m 11 t , t l 1/2.000.000, trong
đó có t trùm lên lãnh h i Vi t Nam. Công trình này có tính khái quát nh ng
ch a có đ chi ti t và tin c y c n thi t. T đó, Trung Qu c ti n hành nhi u
h p tác qu c t v i C ng hòa Pháp và Hoa K nghiên c u chi ti t h n v đ a
v t lý và đ a ch t. N m 1985, b ng chuy n kh o sát R/V Charcot (trên tàu
Nanhai) đã phát hi n và chi ti t hóa đ i tách giãn Bi n ông có chi u r ng
150-200km. ã thu th p nhi u tài li u m i v đ a v t lý (đ a ch n, t , tr ng
l c và đ a t ) (Guy Pautot và nnk, 1990, 1991). Ti p theo b ng chuy n kh o
sát Shiyan I và II đã k t h p tài li u đ a v t lý và đ a ch t thành l p đ c c t

đ a t ng t ng đ i chính xác Bi n ông (Jiang Shaoren và nnk, 1994).
Thái Lan có nhi u nghiên c u đ a ch t, đ a v t lý vùng v nh Thái Lan r t
chi ti t. Tuy nhiên, do ph n l n các công trình nghiên c u liên quan đ n d u
khí nên các tài li u này đ c b o m t. K t qu nghiên c u ch y u đ c ph n
ánh trong công trình “Phát tri n c a Cenozoic
Thái Lan” (Songpope
Polachan và nnk, 1991 [111]).
Vùng bi n Tây Nam c ng đã thu hút s chú ý c a các nhà nghiên c u h i
d ng, sinh v t, đ a ch t và môi tr ng n c ta t khá s m nh m có đ c các
t li u ph c v cho nhu c u khai thác ngu n l i, phát tri n kinh t - xã h i
trong vùng.
Các đi u ki n v khí t ng, th y v n, đ ng l c là nh ng đ i t ng đ c
quan tâm đ u tiên. Tr c h t là vi c l p ra các tr m quan tr c khí t ng th y
v n c đ nh nh m đo đ c liên t c nhi u n m các y u t khí t ng th y h i v n
vùng ven bi n. ó là các tr m đ t t i Hà Tiên, R ch Giá, Phú Qu c, Cà Mau.
dài th i gian ho t đ ng c a t ng tr m có khác nhau, trong đó có nh ng
tr m đã ho t đ ng liên t c trên 20 n m. đây đã ti n hành đo đ c gió, các
y u t khí t ng (nhi t đ không khí, đ m, khí áp, l ng m a...), dao đ ng
m c n c bi n, quan tr c sóng và tình tr ng m t bi n... Ngoài ra, còn thu
nh n đ c các quan tr c Obship trên các tàu đánh cá, tàu buôn, tàu v n t i,
tàu khai thác, th m dò d u khí... ho t đ ng trên vùng bi n. Nh ng t li u này
th ng do T ng C c Khí t ng Th y v n, B Th y s n, T ng C c D u khí
thu nh n và qu n lý.

Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

3

M đ u

tài KT.03.22 “ i u tra nghiên c u v đi u ki n t nhiên và tài
nguyên thiên nhiên vùng bi n Tây Nam ph c v kinh t - xã h i” (1994-1995)
do TS. Phan V n Ho c ch nhi m [14], đã ti n hành m t chuy n kh o sát
trong khu v c t b Vi t Nam ra kh i không quá 20 h i lý, kéo dài t Hòn
Khoai ra đ n Hòn Chu i, t qu n đ o Nam Du kéo ra đ o Phú Qu c. ã ti n
hành đo đ c v khí t ng, dòng ch y, sóng, nhi t đ , đ m n n c bi n, ôxy
hòa tan, phù du sinh v t. ây là đ t đi u tra nghiên c u đ u tiên c a n c ta
trong vùng bi n này. Các s li u v khí t ng th y v n thu nh n đ c vùng
ven b Tây Nam đã đ c phân tích, tính toán và đ a ra nh ng hi u bi t s b
ban đ u v m t s đ c tr ng khí t ng th y v n trong vùng bi n ven b quan
tr ng này.
Ti p theo, đ tài KHCN.06.03 “ i u tra kh o sát b sung vùng bi n
Kiên Giang - Cà Mau” (1998-1999) c ng do TS. Phan V n Ho c ch nhi m
[15] đã ti n hành 2 chuy n đi u tra vào mùa khô (3/1998) và mùa m a (910/1999). ã phân tích, t ng h p các tài li u và ch ra m t s bi n đ i theo
mùa c a m t s y u t khí t ng th y v n trong vùng.
tài KHCN.06.10 “C s khoa h c và các đ c tr ng k thu t đ i b
ph c v xây d ng công trình bi n ven b ” (1996-2000) do GS.TSKH. Ph m
V n Ninh [16] làm ch nhi m đã ti n hành nghiên c u cho toàn d i bi n ven
b n c ta t Móng Cái đ n Hà Tiên trên c s t ng h p t li u đã có, ti n
hành đi u tra kh o sát b sung và tính toán mô ph ng theo mô hình toán h c
đ đ a ra các thông s đ c tr ng cho ch đ khí t ng, th y v n, đ ng l c h c
bi n, đ a ch t, đ a m o cho t ng vùng ph c v cho xây d ng công trình. V i
vùng bi n Tây Nam, đ tài này đã ti n hành đi u tra kh o sát chuyên đ th y
đ ng l c h c và v n chuy n bùn cát các c a sông và trên 2 m t c t ra bi n,
sau đó ti n hành tính toán các thông s đ c tr ng v ch đ cho vùng bi n ven
b này theo yêu c u c a công tác xây d ng công trình ven bi n. Nh ng k t
qu c a đ tài đã cung c p nh ng hi u bi t chung nh t v đi u ki n t nhiên,

môi tr ng c a vùng bi n, ph c v t t cho vi c xây d ng các d án ti n kh
thi. Tuy nhiên, m c đ chi ti t và nh ng bi n đ ng theo không gian và th i
gian thì c n ph i ti p t c nghiên c u t m h n đ ph c v các yêu c u th c
t ngày càng cao t i t ng vùng c th .
Trong khuôn kh
án “ i u tra đ a ch t và tìm ki m khoáng s n r n
ven b Vi t Nam” (1991-2000) c a B Công nghi p N ng do TSKH. Nguy n
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

4


M đ u

Bi u ch nhi m, đã ti n hành chuyên đ “L p b n đ th y đ ng l c h c vùng
bi n ven b Hà Tiên - Cà Mau” (1995) do PGS.TS.
Ng c Qu nh ch trì
[42] b ng cách ti n hành đi u tra đo đ c các y u t gió, dòng ch y, sóng trên
m t m ng l i tr m v t b ra kh i t i đ sâu 30 m n c k t h p v i các
ph ng pháp tính toán mô hình s tr đã thành l p b n đ th y đ ng l c, trong
đó đã ch ra các đ c tr ng ch đ v gió, dòng ch y các t ng, th y tri u, sóng.
Nh ng k t qu này tr c h t ph c v cho các m c tiêu c a d án chung, ch
ra các đi u ki n khí t ng, th y đ ng l c c a vùng nghiên c u trong khi kh o
sát và phân tích v đ a ch t.
Ngoài ra, trong khuôn kh các h p đ ng nghiên c u khoa h c v i các
ngành và đ a ph ng đ gi i quy t các v n đ v đánh giá hi n tr ng và d
báo xu th bi n đ i c a các đi u ki n th y th ch đ ng l c và môi tr ng cho
t ng khu v c c th ph c v vi c xây d ng, duy tu các công trình nh b n

c ng, lu ng l ch, sân bay... mà t p th các cán b nghiên c u c a Vi n C
h c đã ti n hành hàng lo t các nghiên c u ng d ng nh “Kh o sát và ch nh
lý s li u bi n ph c v xây d ng c ng cá và c s h u c n ngh cá t i đ o
Th Chu, Kiên Giang” (1994) [39], “Khí t ng th y v n ph c v thi t k
c ng và lu ng vào c ng Bình Tr , Kiên Giang” (1995) [13], “Kh o sát và tính
toán sa b i khu v c c ng xi m ng Sao Mai” (1999) [40], “Tính toán ch đ
dòng ch y, sóng và v n chuy n bùn cát vùng ven b Tây Nam Vi t Nam”
(2003) [7],...
Trong l nh v c tài nguyên sinh v t bi n c ng đã thu hút s chú ý c a
nhi u nhà nghiên c u n c ta.
T sau khi đ t n c th ng nh t (1975), ho t đ ng đi u tra nghiên c u
sinh v t bi n nói chung và sinh v t bi n Tây Nam B nói riêng đ c t ch c
th c hi n v i qui mô l n h n và nhi u h n. N m 1982-1985, Vi n Nghiên
c u H i s n đã s d ng đôi tàu 200 cv (NC.01, NC.02) ti n hành đ t đi u tra
tr l ng ngu n l i tôm he vùng bi n g n b phía đông và phía tây Nam
B , trong gi i h n đ sâu t 5-30m. Các k t qu nghiên c u đã đ c t ng k t
trong các báo cáo chuyên đ c a Nguy n Ng c Toàn, Nguy n Công Con, V
Nh Ph c, Nguy n H i
ng, Tr ng V H i, T Xuân D c (1987, 1989).
Các k t qu nghiên c u sinh v t n i trong 7 chuy n đi u tra t tháng
12/1983 đ n tháng 1/1985 đã xác đ nh đ c 150 loài th c v t n i, các vùng
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

5


M đ u

t p trung th ng t i hàng ch c tri u tb/m3. C ng trong đ t kh o sát này, đã
xác đ nh đ c 95 loài đ ng v t n i trong đó có 86 loài giáp xác chân chèo
(Copepoda).
Trong các đ tài đi u tra nghiên c u vùng bi n Tây Nam KT.03.22
(1994-1995) [14] và KHCN.06.03 (1998-1999) [15] đã nói trên, ngoài ph n
đi u ki n t nhiên còn có ph n kh o sát v sinh v t phù du và sinh v t đáy.
Báo cáo c a các đ tài này cho th y đ ng v t không x ng s ng là đ c s n có
t l cao, chi m 48% t ng s n l ng, đi u này ít th y có vùng bi n khác.
Tuy nhiên, ngu n l i các loài đ c h i s n có giá tr cao nh h i sâm, trai ng c,
bào ng , tôm hùm, đ i m i đang gi m sút nghiêm tr ng do khai thác quá
m c.
Ngoài ra, các ho t đ ng đi u tra v ngu n l i sinh v t bi n trong vùng
v nh Thái Lan c ng đã đ c th c hi n trong khuôn kh c a m t s đ tài, đ
án khác do các c p qu n lý khác nhau. N i b t là đ t đi u tra ngu n l i sinh
v t vùng gi a v nh Thái Lan trong khuôn kh h p tác gi a Vi t Nam và Thái
Lan đ c th c hi n trong tháng 11 và 12 n m 1997. Trong cu c đi u tra h n
h p này, phía Vi t Nam có tàu nghiên c u Bi n ông (công su t máy 1.500
cv) c a Vi n Nghiên c u H i s n H i Phòng, phía Thái lan có tàu nghiên c u
Chulabhorn (2.800 cv) cùng đ ng th i tham gia kh o sát. Trên các tàu nghiên
c u này, có các trang b khá đ y đ các thi t b nghiên c u kh o sát môi
tr ng và sinh v t bi n hi n đ i, đ ng th i đã s d ng các lo i l i rê, l i
kéo đáy và câu vàng đ đánh giá ngu n l i cá bi n. Các k t qu nghiên c u v
sinh v t bi n và ngu n l i cá bi n vùng gi a v nh Thái Lan c a chuy n
kh o sát h n h p Vi t - Thái đã đ c công b (Ph m Th c, 2001) [64].
Nh ng k t qu nghiên c u và tính toán g n đây nh t đã ch ra tr l ng cá
n i, tr l ng cá đáy và kh n ng khai thác t i vùng bi n Tây Nam (Bùi ình
Chung, Chu Ti n V nh, Nguy n H u
c, 2001) [26]. Các tác gi này c ng
cho th y nh ng đ o l n trong khu v c nh Phú Qu c n m trong khu v c khai
thác cá bi n quan tr ng và có đi u ki n đ tr thành trung tâm ngh cá l n c a

Vi t Nam. Th i k gió mùa tây nam (mùa m a) là th i k đ tr ng c a ph n
l n các loài cá vùng bi n Tây Nam B .
N m 2005-2006, Vi n Nghiên c u H i S n th c hi n đ tài: “ ánh giá
ngu n l i cá c m (Stolephorus spp.) vùng bi n tây Nam B và đ xu t các
gi i pháp b o v , khai thác h p lý”. M t trong các k t qu c a đ tài là đã xây
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

6


M đ u

d ng đ c s đ phân b m t đ và ng tr
( ng V n Thi, 2007) [57].

ng khai thác các loài cá C m

C ng đã có các nghiên c u v khu h đ ng v t vùng bi n quanh đ o
Phú Qu c và các đ o nh lân c n nh k t qu kh o sát khu h cá r n san hô
vùng bi n An Th i (Phú Qu c) c a Nguy n H u Ph ng và nnk., (1996) [47],
V n Kh ng và nnk.(2010). Th ng kê c a Nguy n Huy Y t (1998) [72],
ình áp và nnk.(2010) [32] v thành ph n loài và ngu n l i đ ng v t da
V
gai đ o Phú Qu c, Th Chu. Nguy n V n Ti n và nnk.(2006) [66] đã có
nh ng nghiên c u v thành ph n loài c ng nh phân b s l ng c bi n
vùng ven đ o Phú Qu c.
i v i vùng đ t ng p n c ven bi n, trong khuôn kh d án "B o v và
phát tri n nh ng vùng đ t ng p n c ven bi n (CWPDP)" do Ngân hàng Th

gi i và DANIDA tài tr , n m 2007-2009 có các đi u tra, nghiên c u đa d ng
sinh h c và ngu n l i th y s n khu v c v n qu c gia M i Cà Mau và ph
c n (FFI, 2009).
Nh v y, t các đi u tra nghiên c u trên, m t s k t qu v thành ph n
khu h sinh v t và ngu n l i sinh v t vùng bi n Tây Nam và m t ph n c a
v nh Thái Lan bao g m các nhóm sinh v t n i, đ ng v t đáy (giáp xác, thân
m m), cá đã đ c công b . So v i các vùng bi n khác Vi t Nam nh v nh
B c B , vùng bi n Trung B , ông Nam B thì vùng bi n Tây Nam v n đ c
xem là ít đ c đi u tra h n, nh ng t li u c b n v tài nguyên sinh v t bi n
c ng ít h n. H u h t các k t qu nghiên c u c b n đã có v tài nguyên sinh
v t vùng này là nh ng t li u t i th i đi m trên d i 10 n m tr c đây.
Vi c đi u tra nghiên c u đ a ch t đ a m o vùng bi n c ng thu hút đ
nhi u h c gi n c ta.

c

Tuy nhiên, nh ng nghiên c u riêng bi t cho vùng bi n Tây Nam h u nh
r t ít. Có th tìm th y nh ng k t qu trong các công trình nghiên c u chung v
Bi n ông và th m l c đ a Vi t Nam.
Trong nh ng n m 1980-1994 các tàu kh o sát c a Vi n Hàn lâm Khoa
h c Liên xô có s tham gia c a chuyên gia Vi t Nam nh : Volcanalog,
Nesmeianov, Gagarinski đã kh o sát các khu v c khác nhau c a th m l c đ a
Vi t Nam, đo sâu h i âm hàng lo t tuy n, góp ph n làm sáng t đ a hình đáy
bi n.
Báo cáo T ng h p
tài: “Nghiên c u các đi u ki n t nhiên và môi tr ng vùng bi n Tây Nam,
ph c v phát tri n kinh t và b o v an ninh ch quy n qu c gia”, mã s KC.09.02/06-10

7