Tín dụng ngân hàng đối với việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh

GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
––––––––––––––  –––––––––––––––

NGUYỄN V VÕ MINH ĐỨCĂN TUẤN

TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI VIỆC CHUYỂN DỊCH CƠ
CẤU KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM 2018


iii

DANH MỤC BẢNG, BIỂU, ĐỒ THỊ, HÌNH
STT
1.
2.

DANH MỤC
Bảng 3.1: Chỉ tiêu tăng trưởng GDP qua các năm
Bảng 3.2: Cơ cấu GDP trên địa bàn TP. HCM chia theo khu vực kinh
tế giai đoạn 2012 – 2017

TRANG
56

57

3.

Bảng 3.3: Cơ cấu kinh tế theo ngành trong GDP của Thành phố

58

4.

Bảng 3.4: Cơ cấu vốn đầu tư theo thành phần kinh tế

59

5.

Bảng 3.5: Cơ cấu nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản 2012 -2017

60

6.

Bảng 3.6: Cơ cấu vốn đầu tư XDCB Nhà nước

61

7.

Bảng 3.7: Cơ cấu lao động trong các ngành

62

8.

Bảng 3.8: Sự thay đổi diện tích một số loại đất

63

9.

Bảng 3.9: Mạng lưới hoạt động của các TCTD trên địa bàn thành phố

64

10. Bảng 3.10: Vốn điều lệ và tài sản của các NHTM

65

11. Bảng 3.11: Vốn huy động, dư nợ cho vay đối với tăng trưởng GDP

65

12.

13.

Biểu đồ 3.1: Kết quả huy động và cho vay của hệ thống NHTM trên
địa bàn TP. HCM giai đoạn 2012-2017
Bảng 3.12: Huy động và cung vốn của các TCTD trên địa bàn TP.
HCM

67

68

14. Bảng 3.13: Cho vay đối với chuyển dịch CCKT theo ngành

71

15. Bảng 3.14: Đầu tư vốn cho thành phần kinh tế của các TCTD

72

16. Bảng 3.15: Cho vay đối với chuyển dịch CCKT theo ngành

73

17. Biểu đồ 3.2: Cho vay đối với chuyển dịch CCKT theo ngành

73

18.

Bảng 3.16: Đầu tư vốn tín dụng cho các thành phần kinh tế của các
TCTD.

19. Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu
20.

Bảng 3.17: Thang đo các nhân tố tác động đến TDNH với CD CCKT

TP. HCM

75
78
80


iv
21.

Bảng 3.18: Thang đo mức độ tín dụng ngân hàng với chuyển dịch
CCKT mã hóa

81

22. Bảng 3.19: Lĩnh vực làm việc

87

23. Đồ thị 3.1: Lĩnh vực làm việc

87

24. Bảng 3.20: Giới tính

89

25. Đồ thị 3.2: Giới tính

88

26. Bảng 3.21: Trình độ học vấn

87

27. Đồ thị 3.3: Trình độ học vấn

90

28. Bảng 3.22: Độ tuổi

89

29. Đồ thị 3.4: Tuổi

89

30. Bảng 3.23: Kinh nghiệm làm việc

89

31.

Bảng 3.24 Tổng hợp độ tin cậy Cronbach Alpha của các thang đo tín
dụng ngân hàng với CDCCKT

93

32. Bảng 3.25 Độ tin cậy Cronbach Alpha của biến phụ thuộc

94

33. Bảng 3.26: Kết quả kiểm định KMO và Barlett:

95

34. Bảng 3.27. Kết quả ma trận xoay

96

35. Bảng 3.28: KMO and Bartlett's Test KMO and Bartlett's Test

97

36.

Bảng 3.29: Tổng hợp các thang đo tác động TDNH với CDCCKT TP
HCM

98

37. Bảng 3.30: Hệ số tương quan

100

38. Bảng 3.31 Tóm tắt kết quả hồi qui

101

39. Bảng 3.32 Sự phù hợp của mô hình (ANOVAa)

101

40. Bảng 3.33 Kết quả hồi qui

102

41. Bảng 3.34 Kết quả kiểm định các giả thuyết nghiên cứu

103


v
MỤC LỤC
NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

TRANG
01

1.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ
TÀI

01

1.1.1 Tình hình nghiên cứu trên thế giới

01

1.1.2 Tình hình nghiên cứu Việt Nam

03

1.1.3 Tình hình nghiên cứu trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh

05

1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU MÀ
08
CÁC CÔNG TRÌNH CHƯA GIẢI QUYẾT ĐƯỢC.
1.2.1 Các nghiên cứu chưa chỉ ra được.

08

1.2.2 Một số nghiên cứu nêu ở góc độ tổng quan, chưa phản ánh cụ thể các tác
động của công tác tín dụng Ngân hàng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP. 08
HCM.
1.2.3 Sự cần thiết của vai trò tín dụng trong việc thực hiện quá trình chuyển
09
dịch cơ cấu kinh tế TP. HCM.
1.3. NHỮNG VẤN ĐỀ LUẬN ÁN CẦN TẬP TRUNG GIẢI QUYẾT

11

1.3.1 Nghiên cứu hệ thống lý thuyết về chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP. HCM,
11
trên nền tảng khoa học có liên quan.
1.3.2 Phân tích thực trạng các vấn đề đã nghiên cứu để chỉ ra kết quả, hạn chế
và những nguyên nhân chủ quan, khách quan của hạn chế trong chuyển dịch cơ 12
cấu kinh tế TP. HCM.

1.3.3 Một số giải pháp hoàn thiện nội dung chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP.
13
HCM trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

16

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MỞ RỘNG TÍN DỤNG NGÂN
HÀNG ĐỐI VỚI CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

17

2.1.1 Khái niệm, đặc trưng của hoạt động tín dụng ngân hàng

17

2.1.2 Bản chất của tín dụng

18

2.1.3 Chức năng của tín dụng

19

2.2 TỔNG QUAN VÊ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

20


vi

2.2.1 Cơ cấu kinh tế

20

2.2.2 Chuyển dịch cơ cấu kinh tế

22

2.2.3 Nội dung yêu cầu của chuyển dịch cơ cấu kinh tế:

23

2.3 VAI TRÒ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH CHUYỂN
25
DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ
2.3.1 Các nhân tố tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế

25

2.3.2 Tín dụng ngân hàng với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế

29

2.3.3 Sự cần thiết của tín dụng ngân hàng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế

32

2.4 MỞ RỘNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VỚI CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU
KINH TẾ

33

2.4.1 Khái niệm mở rộng tín dụng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế, sự
cần thiết mở rộng tín dụng

33

2.4.2 Tiêu chí đánh giá mở rộng tín dụng ngân hàng đối với CDCC kinh
tế.

36

2.4.3 Nhân tố ảnh hưởng đến mở rộng tín dụng ngân hàng đối với chuyển dịch
38
cơ cấu kinh tế TP. HCM.
2.5 BÀI HỌC KINH NGHIỆM VỀ MỞ RỘNG TÍN DỤNG THÚC ĐẨY
CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA

41

2.5.1 Kinh nghiệm của một số nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế

41

2.5.2 Bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam và cho TP. Hồ Chí Minh nói
48
riêng
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

52

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ CÁC NHÂN
TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỞ RỘNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI
QUÁ TRÌNH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN TP.

53

HỒ CHÍ MINH
3.1 ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH KINH TẾ XÃ HỘI CỦA TP. HỒ CHÍ MINH 53


vii
3.1.1 Điều kiện địa lý kinh tế xã hội

53

3.1.2 Khái quát về tình hình phát triển kinh tế

56

3.2. KHÁI QUÁT CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ
58
CHÍ MINH
3.2.1 Chuyển dịch cơ cấu GDP theo ngành kinh tế

58

3.2.2 Chuyển dịch cơ cấu vốn đầu tư theo thành phần kinh tế

59

3.2.3 Chuyển dịch cơ cấu vốn đầu tư xây dựng

59

3.2.4 Chuyển dịch cơ cấu lao động

62

3.2.5 Chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất

63

3.3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI
63
CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
3.3.1. Mạng lưới tổ chức và quy mô hoạt động của các tổ chức tín dụng trên địa
63
bàn
3.3.2 Tình hình hoạt động của các TCTD trên địa bàn phục vụ chuyển dịch cơ
70
cấu kinh tế TP. HCM
3.3.3 Tiêu chí đầu tư tín dụng ngân hàng cho chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế 72
3.3.4 Tiêu chí đầu tư tín dụng cho các chương trình, dự án công nghiệp

74

3.4 KẾT QUẢ KHẢO SÁT YẾU TỐ TÁC ĐỘNG MỞ RỘNG TÍN DỤNG
NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ TRÊN ĐỊA 77
BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

3.4.1. Thiết kế nghiên cứu

77

3.4.2. Nghiên cứu định tính

78

3.4.3. Nghiên cứu định lượng

81

3.4.4. Kết quả khảo sát

86

3.4.5 Kết quả hồi qui

102

3.4.6 Kiểm định các giả thuyết

103

3.5. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG MỞ RỘNG TÍN DỤNG
NGÂN HÀNG VỚI CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ 104
CHÍ MINH
3.5.1. Những kết quả đạt được

104

3.5.2 Những tồn tại và hạn chế

108

3.5.3. Những nguyên nhân của tồn tại và hạn chế

114

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

120


viii
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP MỞ RỘNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI
VỚI CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

121

4.1 CƠ CẤU KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ĐẾN NĂM 2025

121

4.1.1 Đối với ngành dịch vụ

121

4.1.2 Đối ngành công nghiệp

121

4.1.3 Đối ngành nông nghiệp

122

4.2 ĐỊNH HƯỚNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI CHUYỂN DỊCH
CƠ CẤU KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ĐẾN NĂM 2025

122

4.2.1. Định hướng mở rộng hoạt động tín dụng ngân hàng đối với chuyển dịch
123
cơ cấu kinh tế thành phố Hồ Chí Minh
4.2.2 Định hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế thành phố Hồ Chí Min

127

4.3 GIẢI PHÁP MỞ RỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI CHUYỂN DỊCH CƠ
CẤU KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

133

4.3.1. Mở rộng và hoàn thiện các hình thức huy động vốn

133

4.3.2. Mở rộng mạng lưới huy động vốn và nâng cao chất lượng phục vụ

135

4.3.3 Giải pháp tín dụng của các NHTM trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh góp
137
phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế
4.4 KIẾN NGHỊ VÀ ĐỀ XUẤT

142

4.4.1. Đối với ủy ban nhân dân TP. HCM và các sở, ban ngành

142

4.4.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước

143

4.4.3. Kiến nghị với Chính phủ, các Bộ ngành

144

4.3.4 Giải pháp hỗ trợ

144

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4

148

KẾT LUẬN

149


ix
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế có mối liên hệ chặt chẽ với tăng trưởng và phát triển
kinh tế, vừa là kết quả của quá trình phát triển kinh tế xã hội trong một giai đoạn nhất
định vừa là yếu tố cực kì quan trọng thúc đẩy phát triển nền kinh tế xã hội quốc gia nói
chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng lên một trình độ mới. Để phục vụ cho việc xây dựng
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện tại và chiến lược phát triển kinh
tế xã hội của TP. Hồ Chí Minh trong một giai đoạn dài, cơ cấu kinh tế và sự chuyển dịch
của nó cần phải được xem xét tổng quát để rút ra các ưu nhược điểm, phát hiện các điểm
mạnh, xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhanh hơn. Vì đó là điều kiện, là yếu tố tiên
quyết để đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế và cải thiện đời sống nhân dân. Hướng đi đúng
đắn đó, đến nay đã làm cho hệ thống tài chính nước ta ngày càng lớn mạnh, góp phần thúc
đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngày càng hợp lý và do đó đã đẩy nhanh được tốc độ tăng
trưởng kinh tế của cả nước, trong đó có thành phố Hồ Chí Minh trong nhiều năm qua.
Động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của TP. Hồ Chí Minh đối với cả nước thể
hiện ở vai trò là trung tâm kinh tế, tài chính, văn hoá, khoa học kỹ thuật của cả nước; ở
mức đóng góp vào khoảng 1/5 GDP của cả nước và 1/3 tổng thu ngân sách nhà nước.
Hơn nữa, TP. Hồ Chí Minh còn có một vị trí địa lý, kinh tế đặc biệt quan trọng như có hệ
thống mạng lưới cơ sở hạ tầng kinh tế kỹ thuật và xã hội đồng bộ; là nơi kết nối giao
thông thuận lợi về đường bộ, đường sông, đường biển và hàng không giữa 2 miền Đông
và Tây Nam bộ với khu vực Đông Nam Á, liên thông vào mạng lưới chung về giao thông
với Châu Á và thế giới; ở giữa khu vực Đông Nam Á có các điều kiện thuận lợi để phát
triển kinh tế, văn hoá, trong đó Thành phố có tốc độ phát triển kinh tế hàng hoá, dịch vụ
nhanh nhất và ổn định nhất bên cạnh đó vốn là vấn đề cấp bách cho CD CCKT.
Mở rộng tín dụng cho nền kinh tế đối với các nước đang phát triển luôn là vấn đề

có tính cấp bách cả về lý luận và thực tiễn. Một khi thị trường tài chính còn chưa thực sự
trở thành một kênh thu hút và điều hòa vốn trong nền kinh tế, các doanh nghiệp chưa đủ
sức tham gia thị trường để huy động vốn thì vốn (TDNH) vẫn đóng một vai trò hết sức
quan trọng đối với việc phát triển kinh tế, xã hội nói chung CDCCKT nói riêng.


x
Việc mở rộng tín dụng là một trong những tiền đề đảm bảo sự thắng lợi cho việc
CD CCKT, nếu thiếu mở rộng tín dụng sẽ không thể đầu tư thay đổi trang thiết bị, công
nghệ mới, không thể đầu tư cho đào tạo phát triển nguồn nhân lực tương thích với trình
độ của công nghệ, kỹ thuật mới, … do đó vấn đề vốn luôn là vấn đề bức xúc đối với
những nước đang tiến hành CDCCKT.
Đặc biệt chuyển dịch cơ cấu kinh tế sẽ đảm bảo cho nền kinh tế đất nước nói chung
và kinh tế thành phố nói riêng tăng trưởng bền vững: cả về số lượng và chất lượng tăng
trưởng. Đây là mục tiêu cơ bản. Với ý nghĩa đó, chuyên đề nghiên cứu tập trung nghiên
cứu chuyển dịch cơ cấu kinh tế thành phố và đưa ra một số vấn đề cần quan tâm giải
quyết.
Trong thực tế hiện nay cho thấy, Tp. Hồ Chí Minh là một đầu tàu cho sự phát triển
chuyển dịch cơ cấu kinh tế, dịch vụ chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế. Kết cấu hạ
tầng kinh tế xã hội tuy đã được quan tâm đầu tư nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu
phát triển.
Từ mục tiêu đó, các tổ chức tín dụng cùng các chủ thể khác hoạt động trên địa
bàn thành phố đã không ngừng mở rộng quy mô, đa dạng hoá các hình thức hoạt động
tín dụng, không ngừng nâng cao chất lượng và đổi mới cơ cấu tín dụng, tạo thuận lợi
cho sự phát triển kinh tế và cải thiện đời sống nhân dân thành phố. Tuy nhiên, việc mở
rộng tín dụng vẫn chưa thực sự đóng vai trò đòn bẩy trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế
của TP. HCM chưa thực sự tạo điều kiện huy động tối đa các nguồn lực để chuyển đổi
kinh tế hiệu quả, tiềm năng về tài nguyên, nhân lực trên địa bàn thành phố.
Từ lý do trên, nghiên cứu sinh chọn đề tài "TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI
VIỆC CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH"

làm mục tiêu nghiên cứu của Luận án Tiến sĩ kinh tế chuyên ngành tài chính ngân hàng
của mình.
Nội dung gồm 4 chương sau:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu.
Chương 2: Cơ sở lý luận về mở rộng tín dụng ngân hàng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh


xi
tế.
Chương 3: Thực trạng hoạt động tín dụng và các nhân tố ảnh hưởng đến mở rộng tín dụng
đối với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.
Chương 4: Giải pháp mở rộng tín dụng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
2.1 Mục tiêu tổng quát:
Đánh giá thực trạng mở rộng tín dụng ngân hàng với chuyển dịch cơ cấu kinh tế
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và đề xuất giải pháp về tín dụng ngân hàng nhằm
thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế thành
phố trong thời gian tới.
2.2 Mục tiêu cụ thể:
- Hệ thống hóa góp phần làm rõ hơn những vấn đề có tính lý luận về CD CCKT
mở rộng TDNH đối với quá trình CDCCKT, xác định tiêu chí, nhân tố tác động đối với
mở rộng TDNH qua đó khẳng định sự cần thiết khách quan của việc mở rộng TDNH góp
phần thực hiện CD CCKT đối với TP. Hồ Chí Minh.
- Nghiên cứu thực trạng phân tích CD CCKT đối với TP. Hồ Chí Minh và mức độ
như thế nào đối với TP. Hồ Chí Minh, rút ra những thành tựu và những nguyên nhân hạn
chế của việc mở rộng tín dụng phát triển đối với quá trình thực hiện CDCCKT TP. Hồ
Chí Minh thời gian qua.
- Trên cơ sở thành tựu, nguyên nhân của hạn chế và định hướng phát triển kinh tế,
xã hội của thành phố, định hướng phát triển của ngành ngân hàng luận án đề xuất hệ thống
các giải pháp và những kiến nghị mở rộng và hướng phát triển mở rộng tín dụng trong

quá trình CD CCKT đối với TP. Hồ Chí Minh từ nay đến năm 2020 và định hướng 2025.
3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
i) Có đặc điểm cơ cấu kinh tế có tác dụng như thế nào với chuyển dịch cơ cấu kinh
tế thành phố Hồ Chí Minh?


xii
ii) Việc mở rộng tín dụng ngân hàng có vai trò như thế nào đối với chuyển dịch cơ
cấu kinh tế?
iii) Xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế thành phố Hồ Chí Minh hiện nay theo
hướng như thế nào?
iv) Giải pháp kiến nghị nào, nhằm để mở rộng tín dụng ngân hàng đối việc CD
CCKT thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới?
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1 Đối tượng nghiên cứu:
Về vấn đề tín dụng ngân hàng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Nghiên cứu
những vấn đề có tính lý luận, thực tiễn về mở rộng tín dụng ngân hàng đối với chuyển
dịch cơ cấu kinh tế.
4.2 Phạm vi nghiên cứu:
- Về mặt lý luận: Luận án nghiên cứu khái quát các vấn đề lý luận về cơ cấu kinh
tế và tín dụng trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Mặc dù có nhiều kênh tín dụng
chính thức và không chính thức tác động tới chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Song trong khuôn
khổ đề tài, luận án chỉ tập trung chủ yếu nghiên cứu về mở rộng tín dụng ngân hàng. Bởi
đó là kênh mở rộng tín dụng chính thức có vai trò trọng yếu nhất đối với quá trình chuyển
dịch cơ cấu kinh tế.
- Về mặt thực tiễn: Ngoài phần khảo cứu nghiên cứu định lượng, luận án tập trung
phân tích đánh giá thực trạng tín dụng ngân hàng đối với quá trình chuyển dịch cơ cấu
kinh tế thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian vừa qua. Đồng thời, dựa trên các kết quả
đó luận án đưa ra các đề xuất về các giải pháp và kiến nghị về tín dụng ngân hàng nhằm
thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới.

- Thời gian: Chủ yếu từ năm 2012 - 2017.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nhằm đạt được mục tiêu đề ra đối với đề tài nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu
được sử dụng trong đề tài là phương pháp định tính kết hợp minh chứng phương pháp định


xiii
lượng để nghiên cứu mở rộng tín dụng ngân hàng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP.
HCM cụ thể như sau:
5.1 Phương pháp nghiên cứu định tính.
Với phương pháp này bằng cách thu thập các nguồn dữ liệu thứ cấp như: khảo sát
sách báo, tạp chí, Luận án. Luận văn, luật, báo cáo tổng kết của Ngân hàng Nhà nước Chi
nhánh thành phố Hồ Chí Minh, các tổ chức tín dụng, … từ đó tổng hợp, phân tích, so sánh
nhằm:
(i) Nêu lên các tiêu chí, nhân tố tác động đến vấn đề liên quan đến tính dụng ngân
hàng với chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
(ii) Thực trạng, tiêu chí đánh giá, nhân tố tác động đến mở rộng tín dụng ngân hàng
đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Những thuận lợi, khó khăn
nào và nguyên nhân của những khó khăn cho việc CD CCKT TP. HCM.
(iii) Xây dựng phương pháp chuyên gia để lấy mẫu khảo sát các yếu tổ tác động đến
mở rộng tín dụng ngân hàng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế thành phố Hồ Chí Minh
(iv) Khảo sát các yếu tổ tác động đến mở rộng tín dụng ngân hàng đối với chuyển
dịch cơ cấu kinh tế thành phố Hồ Chí Minh.
5.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng:
Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu định lượng
đươc gửi trực tiếp qua Bảng câu hỏi khảo sát gồm những cán bộ quản lý ngân hàng và
quản lý các doanh nghiêp vừa và nhỏ, một số khách hàng có mục đích chuyển đổi vốn vay
trong kinh doanh, hiện đang giao dịch với tổ chức tín dụng trên địa bàn thành phố. Thu
thập và xử lý dữ liệu bằng phần mềm SPSS 20. Với phương pháp này để đánh giá độ tin
cậy và mức độ phù hợp của các yếu tố tác động và mẫu đánh giá mức độ tác động của từng

yếu tố tác động đến tín dụng ngân hàng với chuyển dịch cơ cấu kinh tế thành phố và được
thực hiện tại các tổ chức tín dụng;
Dựa trên các kết quả nghiên cứu định tính và phân tích định lượng từ đó sẽ có cơ
sở hợp lý để đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế,


xiv
đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới.
6. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
- Làm rõ các khái niệm nội dung CD CCKT, tác động các nhân tố đến CD CCKT
và xác định việc mở rộng tín dụng ngân hàng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ngành
kinh tế và tăng trưởng kinh.
- Xây dựng tiêu chí, chỉ tiêu để đánh giá, phản ánh việc mở rộng tín dụng ngân hàng
đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế, trên cơ sở các số liệu thống kê, từ đó khảo sát, phân
tích đánh giá mở rộng tín dụng ngân hàng với CD CCKT TP.HCM.
- Đánh giá thực trạng tín dụng ngân hàng với CD CCKT TP. HCM thời gian qua.
Kết quả đạt được, tồn tại và nguyên nhân hạn chế
- Đề xuất giải pháp hạn chế nhằm tiếp tục CD CCKT tăng trưởng bền vững ở TP.
HCM trong thời gian tới và định hướng cho đến 2030.
- Đề xuất giải pháp mở rộng tín dụng ngân hàng thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ
cấu kinh tế, đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian
tới.
- Làm rõ hơn những vấn đề tác động đối với mở rộng TDNH qua đó khẳng định sự
cần thiết của việc mở rộng TDNH góp phần thực hiện CD CCKT TP. HCM.
- Trên cơ sở thành tựu, nguyên nhân của tồn tại hạn chế và định hướng phát triển
CD CCKT TP. HCM, luận án đề xuất những kiến nghị đối với chính phủ, các Bộ ban
ngành cho việc CD CCKT TP. HCM, từ nay đến năm 2020 và 2025 có hiệu quả tốt nhất.


1

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
1.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
Trên thế giới cũng như ở Việt Nam việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngày càng gắn bó
với nhu cầu thực tiễn phát triển kinh tế-xã hội, Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế chính
sách nhằm thúc đẩy và hỗ trợ chuyển dich cơ cấu kinh tế Việt nam nói chung và TP. Hồ
Chí Minh nói riêng, trước hết luận án nghiên cứu những vấn đề về lý luận và phương
pháp luận nghiên cứu gồm: Tổng quan các công trình đã nghiên cứu ở trên Thế giới và ở
Việt Nam, các công trình ở TP. Hồ Chí Minh có liên quan đến vấn đề nghiên cứu; Quan
điểm tiếp cận, phương pháp và quy trình nghiên cứu, để phục vụ sử dụng hợp lý trong
quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
1.1.1 Tình hình nghiên cứu trên thế giới
Đến nay, trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến vốn, trong
đó có vốn tín dụng ngân hàng với chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp
hóa và hiện đại hóa.
 Nhà kinh tế người Anh, gốc Jamaica là A.Lewis. Năm 1950, ông đã xuất bản tác
phẩm được cho là có ảnh hưởng nhất đối với kinh tế học phát triển dưới tên gọi “Phát
triển kinh tế với cung lao động không giới hạn”, trong đó ông phân tích mối quan hệ giữa
nông nghiệp và công nghiệp trong quá trình tăng trưởng bằng “Mô hình 2 khu vực cổ
điển”.
 Lý thuyết về các giai đoạn phát triển của W.Rostow (1960) cũng được coi là công
trình nghiên cứu điển hình và sớm nhất về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế. Theo
Rostow, quá trình phát triển của một quốc gia được chia ra 5 giai đoạn ứng với 5 dạng cơ
cấu kinh tế ngành. Giai đoạn 1- giai đoạn kinh tế truyền thống với cơ cấu nông nghiệp là
chủ đạo. Giai đoạn 2 – Chuẩn bị cất cánh với cơ cấu nông nghiệp – công nghiệp chủ đạo,
khoa học kỹ thuật bắt đầu được áp dụng vào nông nghiệp – công nghiệp, giáo dục được
mở rộng. Giai đoạn 3 – giai đoạn cất cánh với cơ cấu kinh tế là công nghiệp – nông nghiệp
– dịch vụ với công nghiệp chế tạo là đầu tàu và có tốc độ tăng trưởng nhanh. Giai đoạn 4
- là giai đoạn trưởng thành có cơ cấu kinh tế công nghiệp – dịch vụ - nông nghiệp với

2
nhiều ngành công nghiệp mới phát triển, nông nghiệp được cơ giới hóa, năng suất cao,
nhu cầu thanh toán quốc tế tăng nhanh, khoa học công nghệ được áp dụng phổ biến. Giai
đoạn 5 là giai đoạn tiêu dùng cao, trong đó cơ cấu GDP thay đổi không còn nhanh, cơ cấu
lao động thay đổi theo hướng tăng tỷ lệ dân cư đô thị, lao động có tay nghề chuyên môn
cao, thu nhập tăng nhanh, dân cư giàu có dẫn đến sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng hàng hóa
và dịch vụ cao cấp, các chính sách kinh tế hướng vào phúc lợi xã hội. [35]
 Nghiên cứu của Peneder (2001) nhằm tìm các bằng chứng thực nghiệm về mối
quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu ngành và tăng trưởng cho các nước hợp tác phát triển
(OECD) thời kỳ 1990 - 1998 theo 2 cấp độ (1) Lượng hóa đóng góp trực tiếp của chuyển
dịch cơ cấu ngành tới tăng trưởng kinh tế bằng phương pháp hạch toán tăng trưởng và (2)
Mô hình hóa ảnh hưởng của chuyển dịch cơ cấu ngành tới tăng trưởng. Kết quả phương
pháp thứ nhất cho thấy, yếu tố chuyển dịch cơ cấu có đóng góp quan trọng không lớn vào
tăng trưởng năng suất do thứ nhất, chuyển dịch cơ cấu ngành tạo ra cả tác động tích cực
và tiêu cực tới tăng trưởng; thứ hai, tác động tích cực và tiêu cực loại trừ nhau nên tác
động tổng hợp của chuyển dịch cơ cấu ngành tới tăng trưởng là nhỏ; thứ ba, có một số
ngành nhất định có tốc độ tăng trưởng năng suất cao hơn những ngành khác, khi đó
chuyển dịch cơ cấu kinh tế hướng tới những ngành đó sẽ có thể thúc đẩy tăng trưởng. Kết
quả lượng hóa mô hình kinh tế lượng dạng bảng động trong thời gian từ 1990 - 1998 cho
28 nước OECD với biến giải thích là GDP bình quân đầu người và sai phân bậc 1 của
GDP bình quân đầu người, các biến giải thích là cơ cấu dân số, tỷ lệ lao động làm việc,
vốn đầu tư, số năm đi học trung bình, tỷ trọng ngành dịch vụ trong GDP và tỷ lệ giữa tỷ
trọng kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu của các ngành thâm dụng công nghệ và kỹ năng
cao cho thấy những kết luận là (1) Mặc dù tỷ trọng ngành dịch vụ có tương quan dương
với mức thu nhập, biến trễ của nó có tương quan âm với GDP bình quân đầu người; (2)
Ở ngành công nghiệp chế tạo, biến trễ và sai phân bậc 1 của tỷ lệ giữa tỷ trọng kim ngạch
xuất khẩu và nhập khẩu của các ngành thâm dụng công nghệ và kỹ năng cao có tương
quan dương với GDP bình quân đầu người và tăng trưởng GDP/người. Do vậy, kết luận
quan trọng của nghiên cứu là chuyển dịch cơ cấu ngành có đóng góp đáng kể vào tăng

trưởng kinh tế và bằng chứng này ủng hộ quan điểm về lý thuyết các giai đoạn phát triển


3
của Rostow.
1.1.2 Tình hình nghiên cứu Việt Nam
Một là, Lê Bá Tâm (2016), Luận án tiến sĩ với đề tài: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững ở tỉnh Nghệ An. Tác giả chuyển dịch cơ cấu
kinh tế (CCKT) nông nghiệp là quá trình làm thay đổi (tăng hoặc giảm) về tỷ lệ giữa các
chuyên ngành, tiểu ngành thuộc ngành hay lĩnh vực nông nghiệp theo một chủ đích nhất
định ở tỉnh Nghệ An. Trong nền kinh tế thị trường, sự thay đổi về tỷ lệ về quy mô sản
xuất, giá trị sản lượng giữa các chuyên ngành, tiểu ngành của nông nghiệp theo một chiều
hướng đáp ứng tốt nhất nhu cầu thị trường và đạt hiệu quả kinh tế tối đa. Kết quả chuyển
dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp (CCKTNN) thể hiện ở mức độ thích nghi của bản thân
ngành nông nghiệp với thị trường, ở sức cạnh tranh của hàng nông sản trên thị trường
trong nước và quốc tế; thể hiện ở sự tăng trưởng và đóng góp của nó trong nền kinh tế và
thể hiện ở tính bền vững của ngành kinh tế này trong dài hạn ở tỉnh Nghệ An [24].
Hai là, Lê Thị Huyền (2016) luận văn về: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành trong
nông nghiệp ở tỉnh Thái Nguyên
Tác giả đã nêu lên quá trình thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành
trong nông nghiệp ở tỉnh Thái Nguyên một cách hiệu quả, cần phải có những giải pháp
đồng bộ, thiết thực và phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội của tỉnh quá trình
chuyển dịch này vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển
kinh tế - xã hội của địa phương. Để thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành
trong nông nghiệp ở tỉnh Thái Nguyên một cách hiệu quả, cần phải có những giải pháp
đồng bộ, thiết thực và phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội của tỉnh.
Tác giả đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về chuyển dịch cơ cấu kinh
tế nông nghiệp nói chung và chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành trong nông nghiệp nói
riêng. Phân tích, đánh giá thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành trong nông
nghiệp ở tỉnh Thái Nguyên. Qua đó Tác giả đánh giá những kết quả đạt được, chỉ ra hạn

chế và làm rõ nguyên nhân của những hạn chế. Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm
thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành trong nông nghiệp ở tỉnh Thái Nguyên trong
những năm tới [9].


4
Ba là, Nguyễn Tiền Phong (2010), Nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng đối với
các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoài Quốc Doanh Việt Nam. Tác
giả đã hệ thống hóa vấn đề lý luận về nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng đối với các
doanh nghiệp vừa nhỏ; phân tích thực trạng hiệu quả hoạt động tín dụng đối với doanh
nghiệp vừa và nhỏ qua đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng đối với
các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoài Quốc Doanh Việt Nam [19].
Bốn là, Hoàng Hương Giang (2010), Quan hệ tăng trưởng giữa hai khu vực nông
nghiệp và công nghiệp chế biến Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Kinh tế. Tác giả đã khái quát
lý thuyết tăng trưởng và phân tích được quan hệ tăng trưởng giữa hai khu vực, đưa ra mô
hình nêu ra những tiềm năng chủ yếu ảnh hưởng đến CD CCKT Việt Nam, trên cơ sở đó
đưa ra quan điểm và phương hướng CD CCKT ngành nông nghiệp của cả nước [4].
Năm là, Nguyễn Thị Lan Hương, Ảnh hưởng của chuyển dịch cơ cấu ngành của
nền kinh tế tới tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam, Luận án Tiến sỹ kinh tế, năm 2011. Luận
án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về CDCCNKT và tăng trưởng kinh tế. Từ đó khẳng định
giữa cơ cấu ngành kinh tế và tăng trưởng kinh tế có mối quan hệ khăng khít với nhau.
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng CDCCNKT và tăng trưởng kinh tế của Việt nam, luận
án đã sử dụng phương pháp hạch toán tăng trưởng để lượng hóa tác động của chuyển dịch
cơ cấu kinh tế thông qua biến số tỷ trọng ngành nông nghiệp trong GDP. Ngoài ra, mô
hình kinh tế lượng sử dụng thêm hai biến số là Vốn đầu tư và tỷ lệ tăng của dân số trong
độ tuổi lao động. Luận án đã đưa ra các giải pháp CD CCKT nhằm thúc đẩy tác động tích
cực của CD CCKT đến tăng trưởng của nền kinh tế. Mặc dù việc sử dụng phương pháp
kinh tế lượng để nghiên cứu sự tác động là hợp lý, song việc lựa chọn biến số của mô
hình đã đưa ra gợi ý cần có nghiên cứu tiếp tục nhằm hoàn thiện hơn phương pháp định
lượng trong đánh giá tác động của cơ cấu kinh tế đến tăng trưởng kinh tế [5].

Sáu là, Nguyễn Việt Hùng (2008), Luận án tiến sĩ với đề tài: Phân tích các nhân
tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các NHTM ở Việt Nam. Tác giả đã nêu lên được
lý luận cơ bản về đo lường hiệu quả hoạt động của NHTM và đưa ra được mô hình phân
tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của NHTM, tác giả đã làm sáng tỏ
thực trạng hoạt động của NHTM, làm rõ được các nguyên nhân làm ảnh hưởng đến hiệu


5
quả hoạt động của NHTM trong thời gian qua trên cơ sở đó đã đề xuất một số giải pháp
nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động và tăng cường khả năng cạnh tranh của hệ thống
NHTM trong thời gian tới. Mặc dù phạm vi nghiên cứu của tác giả là 32 NHTM ở Việt
Nam Tuy nhiên khi phân tích tác giả chưa nói lên được những thuận lợi và khó dẫn đến
hiệu quả hoạt động khác nhau hay nói cách khác là có sự chênh lệch rõ rệt về kết quả kinh
doanh của hai loại hình ngân hàng so sánh ở đây, tác giả cũng chưa đề cao được năng lực
cạnh tranh của các NHTM [7].
1.1.3 Tình hình nghiên cứu trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh
Một là, TS. Đinh Sơn Hùng (2013), Chủ nhiệm - cấp ngành của Viện Nghiên cứu
phát triển, Tái cấu trúc cơ cấu kinh tế thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2011-2020. Đề
tài đã xây dựng khung lý thuyết về tái cấu trúc nền kinh tế: định nghĩa tái cấu trúc nền
kinh tế; tính tất yếu tái cấu trúc nền kinh tế; mục đích tái cấu trúc nền kinh tế; nội dung
tái cấu trúc nền kinh tế, xây dựng hệ thống tiêu chí và các chỉ tiêu có cơ sở khoa học để
tái cấu trúc cơ cấu kinh tế TP. HCM theo hướng hợp lý, sử dụng hệ thống tiêu chí và các
chỉ tiêu đã được xây dựng để phân tích thực trạng cơ cấu kinh tế TP. HCM thời gian qua
để có cơ sở định hướng phát triển kinh tế theo cơ cấu mới, định hướng phát triển kinh tế
phù hợp đối với TP. HCM và những giải pháp nhằm phát triển kinh tế trên địa bàn thành
phố giai đoạn 2012-2020. Thời gian phân tích thực trạng cơ cấu kinh tế trên địa bàn TP.
HCM là giai đoạn 2000-2011 và dự báo giai đoạn 2011-2020. Tái cấu trúc nền kinh tế có
phạm vi khá rộng nhưng do hạn chế về thời gian, kinh phí và lực lượng nghiên cứu nên
đề tài chỉ tập trung phân tích, đánh giá thực trạng cơ cấu kinh tế trên địa bàn TP. HCM
chia theo khu vực kinh tế, ngành kinh tế; không nghiên cứu tái cấu trúc doanh nghiệp [6].

Hai là, Mai Văn Tân (2014), Nghiên cứu mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu
và tăng trưởng kinh tế ở thành phố Hồ Chí Minh. Phân tích các nhân tố tác động Nghiên
cứu mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu và tăng trưởng kinh tế ở thành phố Hồ Chí
Minh và làm rõ bằng mô hình tăng trưởng là tập trung các nguồn lực đẩy mạnh chuyển
dịch cơ cấu kinh tế, phát triển nhanh các ngành, sản phẩm công nghiệp, dịch vụ có hàm
lượng khoa học công nghệ cao, giá trị gia tăng cao; Phát triển nông nghiệp công nghệ cao,
nông nghiệp sinh thái; Đi đầu cả nước trong chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế từ


6
phát triển theo chiều rộng sang phát triển theo chiều sâu, đảm bảo chất lượng, hiệu quả
cao, bền vững [22].
Ba là, Th.S Cao Minh Nghĩa (2016) cấp ngành, Những giải pháp đẩy mạnh liên
kết ngành kinh tế giữa Thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh Vùng Kinh tế trọng điểm
phía Nam, của Viện Nghiên cứu phát triển, đề tài đã thực hiện các chương trình liên kết
ngành kinh tế giữa Thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh Vùng Kinh tế trọng điểm phía
Nam đã dẫn đến tốc độ tăng trưởng bình quân GRDP giai đoạn 2011-2015 của cả Vùng
cao hơn so với cả nước 1,37 lần. Tuy nhiên, Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh trong
Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam chưa xác định được cơ chế, giải pháp phù hợp chung
với sự ràng buộc trách nhiệm rõ ràng trong phân công nhiệm vụ giữa Thành phố với các
tỉnh trong Vùng để phối hợp giải quyết những lĩnh vực chủ yếu trong liên kết phát triển
kinh tế Vùng. Mặt khác, việc chưa hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu chung của Vùng
Kinh tế trọng điểm phía Nam đã dẫn đến việc các cơ quan quản lý nhà nước và các doanh
nghiệp tiếp cận thông tin chung của Vùng và từng địa phương trong Vùng còn hạn chế,
chưa kịp thời. Ngoài ra, hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo, Tổ Công tác liên ngành và
Tổ Chuyên viên giúp việc điều phối phát triển Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam thời
gian qua chưa cao; sự phối hợp giữa các Bộ, ngành Trung ương và các địa phương Vùng
Kinh tế trọng điểm phía Nam còn rời rạc [15].
Bốn là, Trần Thị Mỹ Ngân (2014) Đề luận văn văn: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
ngành theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa của huyện Củ Chi, TP. HCM giai đoạn

2013 – 2020. Tác giả sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp để tìm ra các mối quan
hệ và các vấn đề liên quan đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành theo hướng CNH, HĐH.
Ngoài ra luận văn còn sử dụng phương pháp thống kê như thu thập và xử lý thông tin
dưới dạng thứ cấp, mô tả, so sánh để có cái nhìn tổng quát, phân tích các số liệu để đánh
giá thực trạng và kết quả đạt được của quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành theo
hướng CNH, HĐH của huyện Củ Chi. Mặt khác Tác giả phân tích thành phố Hồ Chí Minh
thực hiện chuyển dịch và xác lập một cơ cấu kinh tế hợp lý nhằm khai thác tốt nhất nguồn
lực hiện có và tiềm năng của từng địa phương, từng khu vực trên địa bàn thành phố, ngành
phát huy lợi thế so sánh của từng ngành và giữa các ngành tạo ra sức sản xuất hàng hóa


7
với khối lượng lớn, chất lượng cao đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu góp phần
nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Khi nguồn lực di chuyển đến một ngành sẽ
tác động đến đầu ra của ngành (như sản lượng, năng suất lao động) dẫn đến sự thay đổi
tỷ trọng của ngành so với trước và tất yếu tác động tới tăng trưởng năng suất của tổng thể
nền kinh tế. Quá trình di chuyển nguồn lực đó cũng làm thay đổi cơ cấu của chính bản
thân nó như vốn, lao động giữa các ngành dẫn đến sự thay đổi cơ cấu ngành và cơ cấu
của chính nguồn lực đó. Đối với nền kinh tế quốc dân, chuyển dịch cơ cấu ngành có nghĩa
là sự vận động và biến đổi của các ngành khu vực I, II, III, theo chiều hướng là tăng tỷ lệ
các ngành khu vực II, III, giảm tỷ lệ các ngành khu vực I trong cơ cấu tổng sản phẩm
quốc nội (GDP) [16].
Năm là, ThS. Cao Ngọc Thành (2016) cấp ngành, Đánh giá tác động của đầu tư
đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP. HCM giai đoạn 2000-2010. Tác giả đã phân tích tổng
hợp tác động bên ngoài của kinh tế thế giới. Chỉ số giá tiêu dùng, chỉ tiêu để đo lường
mức độ lạm phát của nền kinh tế có nhiều biến động lớn và có lúc nằm ngoài dự định của
Chính phủ. Trong năm 2009, mặc dù đã triển khai hàng loạt biện pháp như thắt chặt chính
sách tài khóa, thực hiện chính sách tiền tệ thận trọng, cắt giảm đầu tư công nhưng mức
lạm phát của Việt Nam vẫn ở mức cao của thế giới. Trong bối cảnh đó, Chính quyền
thành phố cũng đã nghiêm túc triển khai các biện pháp được đề ra trong Nghị quyết 11

của Chính phủ và đã có một số kết quả bước đầu. Tuy nhiên, hầu hết các chính sách này
đều sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhất là
biện pháp cắt giảm đầu tư công và thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ. Trong quá trình
đó, xuất hiện hai luồng ý kiến: một là tiếp tục cắt giảm đầu tư và đầu tư công với những
quyết tâm lớn nhất, và hai là thận trọng trong việc cắt giảm đầu tư nhằm duy trì mức độ
tăng trưởng kinh tế và đảm bảo định hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Mục tiêu nghiên
cứu của đề tài bao gồm. a)Đánh giá hiện trạng tác động của vốn đầu tư đến cơ cấu kinh
tế và sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế; trong đó, làm rõ mối quan hệ giữa vốn đầu tư phát
triển với cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. b)đề xuất giải pháp và kiến nghị
nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đến năm 2020, và xây dựng định hướng chiến lược đầu
tư trong giai đoạn 2015-2020 nhằm thúc đẩy tăng trưởng và CD CCKT [28].


8
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU MÀ CÁC CÔNG
TRÌNH CHƯA GIẢI QUYẾT ĐƯỢC.
1.2.1 Các nghiên cứu chưa chỉ ra được.
Các công trình khác chưa nêu lên tác động tín dụng Ngân hàng trong mối tương
quan với hoạt động CD CCKT để thúc đẩy phát triển kinh tế TP. HCM;
+ Cơ cấu lãnh thổ là biểu hiện vật chất cụ thể của phân công lao động theo lãnh
thổ, không gian thích hợp các giao điểm của các quá trình, các sự kiện diễn ra trong nó.
Như vậy, CCKT lãnh thổ được hình thành chủ yếu từ việc bố trí sản xuất theo không gian
địa lý. Vì thế trình độ hình thành, phát triển và hoàn thiện cơ cấu lãnh thổ hoàn toàn phụ
thuộc vào trình độ CNH, HĐH mà động lực chính của nó là cuộc cách mạng khoa học
công nghệ. Bên cạnh đó các công trình khác chưa nếu lên cơ sở hình thành cơ cấu ngành
và cơ cấu lãnh thổ thì chế độ sở hữu lại là cơ sở hình thành cơ cấu thành phần kinh tế. Cơ
cấu thành phần là tổng thể các hình thức kinh tế, các khu vực kinh tế tồn tại trong mối
quan hệ tương tác với nhau, vận động phát triển phù hợp với các hình thức sở hữu tư liệu
sản xuất, lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất (quan hệ sở hữu và quan hệ quản lý và
quan hệ phân phối) tương ứng với nó là một cơ cấu thành phần kinh tế hợp lý phải dựa

trên cơ sở hệ thống tổ chức kinh tế với chế độ sở hữu có khả năng thúc đẩy sự phát triển
của lực lượng sản xuất, thúc đẩy phân công lao động xã hội… Theo nghĩa đó, cơ cấu
thành phần kinh tế cũng là một nhân tố tác động đến cơ cấu ngành kinh tế và cơ cấu lãnh
thổ. Sự tác động đó là một biểu hiện sinh động của mối quan hệ giữa các loại cơ cấu trong
nền kinh tế.
1.2.2 Một số nghiên cứu nêu ở góc độ tổng quan, chưa phản ánh cụ thể các tác động
của tín dụng Ngân hàng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP. HCM.
Chưa chỉ ra vướng mắc của hoạt động tín dụng trong quá trình chuyển dịch cơ cấu
kinh tế TP. HCM, từ khi thiết lập mục tiêu, xây dựng kế hoạch, triển khai đầu tư, cũng
như đánh giá kết quả thực hiện,… Để cấp tín dụng các NHTM còn có thể đi vay ở các
định chế tài chính khác trong nước và các TCTD khác. Đây là nguồn vốn được hình thành
bởi các mối quan hệ giữa NHTM với các TCTD khác hoặc giữa NHTM với NHNN.
Chưa nêu rõ các nguồn vốn đi vay các TCTD khác, các NHTM phải dựa trên việc


9
ký kết thời hạn cho vay và đi vay. Và thực chất đây là việc trao đổi tín dụng giữa các
NHTM với nhau. Các hoạt động vay vốn giữa các TCTD nhằm đáp ứng nhu cầu vốn của
các TCTD, đối với các khoản vay bằng ngoại tệ, các TCTD cho vay và đi vay trên cơ sở
phạm vi hoạt động ngoại hối được Ngân hàng nhà nước cho phép.
Ngoài ra các NHTM còn có thể tận dụng nguồn vốn nước ngoài để làm nguồn vốn
cho vay trong nước và nguồn vốn này được hình thành từ các nguồn sau:
Một là, nguồn vốn được hình thành từ các nghiệp vụ đối ngoại như tín dụng và
thanh toán quốc tế, quản lý ngoại hối ... Thông qua các nghiệp vụ này các NHTM tập
trung được một khối lượng vốn ngoại tệ từ nước ngoài để làm nguồn vốn phục vụ cho
việc phát triển kinh tế và chuyển dịch CCKT.
Hai là, nguồn vốn vay từ các định chế tài chính nước ngoài. Với xu hướng quốc
tế hóa và toàn cầu hóa nền kinh tế thế giới và sự phát triển như vũ bão của khoa học công
nghệ, các NHTM Việt Nam mở rộng các qua việc mở văn phòng đại diện, chi nhánh, đặt
các đại lý và quan hệ thanh toán rộng rãi với nhiều ngân hàng trên thế giới. Từ đó, các

NHTM Việt Nam có thể vay vốn của ngân hàng các nước để cho vay lại trong nước. Các
khoản vay này có thể vay trực tiếp hoặc qua sự bảo lãnh của NHNN.
Ba là, nguồn vốn hình thành từ tài trợ của các tổ chức quốc tế. Các tổ chức quốc
tế, các định chế tài chính quốc tế sẽ tài trợ các chương trình lớn thông qua việc ký Hiệp
định tài trợ với các NHTM để các ngân hàng cho đơn vị đầu tư vay lại như: Dự án Tài
chính nông thôn I, II, III của WB tài trợ; Dự án phát triển ngành nông nghiệp của ADB;
Chương trình tín dụng Việt Đức (DEG) . . .
1.2.3 Chưa nêu rõ được sự cần thiết của vai trò tín dụng trong việc triển khai đồng
bộ vấn đề này để thực hiện quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP. HCM.
Chưa có công trình nào liên quan đến việc mở rộng tín dụng đối với việc chuyển
dịch cơ cấu kinh tế liên quan đến đề tài của Thế giới và Việt Nam cũng như đối với TP.
HCM đến thời điểm hiện nay, chưa thấy một nghiên cứu nào nghiên cứu về tín dụng ngân
hàng với chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại thành phố Hồ Chí Minh và khảo sát kết quả nghiên
cứu trên. Vì vậy, đề tài này sẽ có những điểm khác biệt so với những nghiên cứu trước


10
đây về cách thức đánh giá gắn liền với địa điểm nghiên cứu và các quy trình, mô hình
chuẩn mực trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế thành phố Hồ Chi Minh.
- UBND thành phố Hồ Chi Minh chỉ đạo các cấp, các ngành có liên quan đẩy nhanh
tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở để tạo điều kiện
cho vay vốn ngân hàng phát triển sản xuất kinh doanh.
- UBND thành phố Hồ Chi Minh chỉ đạo các sở ngành đẩy nhanh tiến độ cấp giấy
chứng nhận kinh tế doanh để chủ hộ kinh doanh, doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vay vốn
ngân hàng ngày càng nhiều hơn.
Tăng cường xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường tiêu thụ trong nước và xuất
khẩu, tạo thị trường đầu ra ổn định.
- UBND thành phố Hồ Chi Minh và các sở ngành có liên quan có kế hoạch định kỳ
đối thoại với các doanh nghiệp nhằm phổ biến với doanh nghiệp về kế hoạch phát triển
kinh tế xã hội; động viên và khích lệ doanh nghiệp, doanh nhân đồng thời trực tiếp nghe

các doanh nghiệp trình bày những khó khăn vướng mắc gặp phải trong đầu tư kinh doanh
để giải quyết tháo gỡ khó khăn hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Qua
đây các NHTM nắm bắt được tình hình nhu cầu vốn để cho các doanh nghiệp vay vốn
đầu tư, SXKD thuận lợi và hiệu quả hơn.
Triển khai đồng bộ vấn đề tổng thể các loại trình độ kỹ thuật và công nghệ tồn tại
trong mối quan hệ tương tác giữa công cụ thủ công, nửa cơ khí, tự động hóa…trong qua
trình CD CCKT tương ứng với các nguồn lực, trong đó quan trong nhất là vốn và sức lao
động.
Triển khai đồng bộ cấu trúc được xem xét trong mối quan hệ tương tác giữa các
khâu của quá trình sản xuất - phân phối - lưu thông - tiêu dùng.
Như vậy, cơ cấu được sử dụng để biểu thị cấu trúc bên trong, tỷ lệ, và mối quan
hệ giữa các bộ phận hợp thành của một hệ thống. Cơ cấu được biểu hiện như là tập hợp
những mối liên hệ liên kết, các yếu tố khác nhau của một hệ thống nhất định. Nền kinh tế
quốc dân là một hệ thống phức tạp, tinh tế và năng động, do vậy CCKT của nó cũng mang
tính đa cơ cấu. Với đặc tính đa cơ cấu, việc trình bày một số cơ cấu chủ yếu nói trên xét


11
về mặt nội dung không phải là tất cả, mà chỉ là những cơ cấu chủ yếu trong hệ thống
CCKT quốc dân.
1.3. NHỮNG VẤN ĐỀ LUẬN ÁN CẦN TẬP TRUNG GIẢI QUYẾT
1.3.1 Nghiên cứu hệ thống lý thuyết về chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP. HCM, trên
nền tảng khoa học có liên quan.
Quan niệm về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành hiện nay ở nước ta và thế giới có
nhiều cách tiếp cận như sau:
Thứ nhất, “Cơ cấu kinh tế là tổng thể các ngành, các lĩnh vực, bộ phận kinh tế có
quan hệ hữu cơ tương đối ổn định hợp thành” .
Thứ hai, “Cơ cấu kinh tế ngành là tổ hợp được hình thành trên các tương quan tỷ
lệ, biểu hiện mối quan hệ tổng hợp giữa các ngành với nhau và phản ánh trình độ phân
công lao động xã hội của nền kinh tế và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất”.

Thứ ba, “Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành theo hướng phát triển bền vững là sự
chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành phải bảo đảm có được sự tăng trưởng kinh tế dương,
hiệu quả, ổn định và đạt ở mức cao; bảo đảm sự vững chắc cần thiết của hệ thống kinh tế,
tránh và giảm thiểu rủi ro, có khả năng cạnh tranh; tránh được sự trì trệ, suy thoái và đổ
vỡ kết cấu của nền kinh tế, ít bị tổn thương từ những thay đổi ở bên ngoài; ít hoặc không
gây phương hại cho môi trường tự nhiên; bảo đảm xã hội phát triển tiến bộ, giữ gìn an
ninh, trật tự an toàn xã hội; tham gia quá trình hội nhập quốc tế chủ động và có hiệu quả”.
Trong từ điển giải thích thuật ngữ hành chính, thuật ngữ: (chuyển dịch cơ cấu kinh
tế - Transmitation de structure esconomique) là quá trình thay đổi các quan hệ tỷ lệ về
lượng và mối quan hệ tương tác giữa các bộ phận cấu thành của nền kinh tế dưới sự tác
động và điều tiết chủ động của nhà nước. Nhà nước với chức năng quản lý kinh tế vĩ mô,
xác định phương hướng, mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tạo các điều kiện, thực
hiện các biện pháp thích hợp để thúc đẩy cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực,
phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ.
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành có sự khác biệt
và có sự giống nhau. Sự giống nhau thể hiện thống nhất về tương quan tỷ lệ, có mối quan
hệ giữa các bộ phận cấu thành nền kinh tế, chuyển dịch nhằm tăng trưởng và bản chất của


12
quản lý kinh tế vĩ mô của nhà nước. Sự khác nhau rất mỏng, khó xác định được ranh giới
giữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành với chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nền kinh tế
quốc dân. Tác giả nghiên cứu, làm rõ trong thời gian tới nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới
tư duy về quản lý kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay ở nước ta [6].
Như vậy, cách tiếp cận về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành còn có nhiều cách tiếp
cận khác nhau, chưa có sự thống nhất chung của các nhà nghiên cứu và quản lý kinh tế ở
trong nước và ngoài nước
1.3.2 Phân tích thực trạng các vấn đề đã nghiên cứu để chỉ ra kết quả, hạn chế và
những nguyên nhân chủ quan, khách quan của hạn chế trong chuyển dịch cơ cấu
kinh tế TP. HCM.

Trong chiến lược phát triển kinh tế của mỗi quốc gia, để nền kinh tế phát triển nhanh,
ổn định và bền vững trong điều kiện toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế đòi hỏi cần phải
xác định được một CCKT hợp lý, xác lập và giải quyết tốt mối quan hệ giữa các ngành
kinh tế quốc dân, giữa các vùng lãnh thổ và giữa các thành phần kinh tế.
Cơ cấu kinh tế là khái niệm phức tạp, và đã có nhiều quan niệm khác nhau về vấn
đề này. Có quan điểm cho rằng CCKT nằm trong khái niệm cơ chế kinh tế, là một nội
dung của cơ chế kinh tế. Cũng có những quan niệm cho rằng CCKT là xem xét về cấu
trúc của nền kinh tế; do vậy, khi phân tích CCKT thường tập trung xem xét tỷ trọng, tỷ lệ
các yếu tố, các bộ phận mà không nghiên cứu đầy đủ mặt chất lượng của cơ cấu, chưa
đánh giá kỹ cơ chế tác động nội tại giữa các bộ phận cấu trúc thành tổng thể kinh tế.
Thực hiện CD CCKT thành phố theo hướng phát triển dịch vụ và các ngành công
nghiệp công nghệ cao; đồng thời, thành phố cũng thực hiện các chính sách ưu đãi về thuế
thu nhập, thủ tục xuất nhập cảnh đối với chuyên gia y tế nước ngoài đến Việt Nam; chế
độ khuyến khích hoạt động đầu tư nâng cao chất lượng khám chữa bệnh; phân cấp mạnh
và đồng bộ hơn cho thành phố trong việc thu hút và cấp phép cho nhà đầu tư trong và
ngoài nước thành lập cơ sở giáo dục - đào tạo, y tế chất lượng cao; cơ chế phối hợp với
các tập đoàn kinh tế nhà nước, Ngân hàng Nhà nước, tổng công ty nhà nước trực thuộc
bộ - ngành Trung ương trên địa bàn thành phố; xây dựng mạng thông tin liên kết về nghiên
cứu khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo trên địa bàn thành phố; hỗ trợ thành phố