BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH
LÊ MINH TÙNG
GIIăPHÁPăTệNăDNGăNGỂNăHẨNG
IăVIăSăPHÁTăTRIN NỌNGăNGHIP
NÔNG THÔN TRểNăAăBẨNă
TNHăVNHăLONG
LUNăVNăTHCăS
THẨNHăPHăHăCHệăMINHă– NMă2012
BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH
LÊ MINH TÙNG
GIIăPHÁPăTệNăDNGăNGỂNăHẨNG
IăVIăSăPHÁTăTRIN NÔNG
NGHIP NÔNG THÔN TRểNăAăBẨNă
TNHăVNHăLONG
ChuyênăngƠnh:ăKINHăTăTẨIăCHệNHă- NGÂN HÀNG
Mƣăs:ă60.31.12
LUNăVNăTHCăS
NGIăHNGăDNăKHOAăHC:
TS.ăBỐIăVNăTRNH
THẨNHăPHăHăCHệăMINHă– NMă2012
MCăLC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các bng biu
Danh mc các t vit tt
LIăMăU 1
CHNGă1:ăCăSăLụăLUN, VAI TRÒ CAăTệNăDNGăNGỂNăHẨNGă
IăVIăPHÁTăTRINăNỌNGăNGHIP, NỌNGăTHỌNăăVITăNAM 7
1.1 Vaiătròăca nôngănghip, nông thônăăVităNam 7
1.1.1 Khái nim, đc đim ca nông nghip - nông thôn 7
1.1.1.1 Nông nghip và nhng đc trng ca nó 7
1.1.1.2 Kinh t nông thôn và nhng đc trng ca c cu kinh t nông
thôn 8
1.1.2 Các nhân t nh hng đn phát trin nông nghip, nông thôn 9
1.1.3 Vai trò ca nông nghip, nông thôn Vit Nam 11
1.2. Vaiă tròă caă tínă dngă ngơnă hƠngă điă viă quáă trìnhă phátă trin nông
nghip, nôngăthônăăVităNam 12
1.2.1 Tín dng ngân hàng và đc đim ca tín dng ngân hàng 12
1.2.1.1 Tín dng, bn cht và chc nng ca tín dng 12
1.2.1.3 c đim ca tín dng ngân hàng 14
1.2.1.3 c đim ca tín dng ngân hàng đi vi sn xut nông nghip 15
1.2.2 Vai trò ca tín dng ngân hàng trong quá trình phát trin nông nghip,
nông thôn 16
1.3ăMiăliênăhăgiaătínădngăngơnăhƠngăđiăviăsăphátătrinănôngănghipă
nông thôn 21
1.4ăSăcnăthităphpăcpătínădngăngơnăhƠngăđiăviăsăphátătrinănôngă
nghipănông thôn 21
1.4.1 y nhanh tc đ phát trin ca nn kinh t 21
1.4.2 Tác đng và nh hng ln đi vi tình hình lu thông tin t 22
1.4.3 Góp phn nâng cao thu nhp ngi dân và li nhun ngân hàng 22
1.4.4 Góp phn hn ch cho vay nng lưi 22
1.4.5 Khuyn khích vic s dng các dch v tin ích ca ngân hàng 23
1.3ăKinhă nghimămtăsăncăvătínădngă Ngơnăhangă thúcăđyăphátă trină
nôngănghipănôngăthônăvƠăbƠiăhcăkinhănghimăchoăVităNam 23
1.3.1 Kinh nghim mt s nc v tín dng Ngân hang thúc đy phát trin
nông nghip nông thôn 23
1.3.1.1 Kinh nghim ca Thái Lan 23
1.3.1.2 Kinh nghim ca Trung Quc 25
1.3.1.3 Kinh nghim ca Bangladesh 26
1.3.2 Nhng bài hc kinh nghim có th vn dng vào Vit Nam 27
CHNGă2:ăPHỂNăTệCHăTHCăTRNGăHOTăNGăTệNăDNGăIă
VIă PHÁTă TRINă NỌNGă NGHIP, NỌNGă THỌNă CAă Hă THNG
CÁC NHTMăTRểNăAăBẨNăTNHăVNHăLONG 29
2.1 căđimătănhiên,ăkinhătăxƣăhiătnhăVnhăLong 29
2.1.1 c đim t nhiên 29
2.1.2 c đim kinh t xư hi 30
2.2 Thcătrngăphátătrinănôngănghip,ănôngăthônătrênăđaăbƠnătnhăVnhă
Longăgiaiăđonă2007ă- 2011 33
2.2.1 Kt qu đt đc 33
2.2.1.1 Sn xut trong ni b ngành nông nghip 33
2.2.1.2 Lâm nghip 36
2.2.1.3 Ngành thy sn 37
2.2.1.4 Phát trin kt cu h tng nông thôn 38
2.2.1.5 i sng dân c 38
2.2.2 Nhng tn ti và hn ch 39
2.3.ă Phơnă tíchă kháiă quátă mtă să ktă qu kinhă doanhă đtă đcă caă cácă
NHTMătrênăđaăbƠn 40
2.3.1 C cu mng li và th phn theo loi hình TCTD 40
2.3.2 Tình hình huy đng vn 42
2.3.2.1 Huy đng vn theo đi tng 43
2.3.2.2 Huy đng vn theo loi tin 43
2.3.2.3 Huy đng vn theo thi gian 44
2.3.3 Tình hình cho vay 44
2.3.3.1 D n cho vay theo loi tin 45
2.3.3.2 D n cho vay theo thi gian 46
2.3.3.3 D n phân theo ngành kinh t 46
2.3.4. V cht lng tín dng 47
2.3.5 ánh giá chung tình hình hot đng ngân hàng 47
2.2.5.1 Nhng mt đc 47
2.2.5.2 Nhng mt cha đc 48
2.4 Tìnhă hìnhă đuă tă vnă phátă trină nôngă nghipă nôngă thônă tnhă Vnhă
Longăgiaiăđonă2007- 2011 49
2.4.1 Vn đu t t ngân sách nhà nc 49
2.4.2 Vn t có ca các doanh nghip và ngi nông dân 50
2.4.3 Vn tín dng ngân hàng 50
2.5 PhơnătíchătìnhăhìnhăhotăđngătínădngăNgơnăhƠngăđiăviăphátătrină
nôngănghip, nôngăthônătrênăđaăbƠn 52
2.5.1 Mt s chính sách tín dng ngân hàng đi vi phát trin nông nghip
nông thôn 52
2.5.2 Thc trng cho vay phc v phát trin nông nghip, nông thôn trên đa
bàn tnh Vnh Long giai đon 2007-2011 55
2.5.2.1 Doanh s cho vay và d n cho vay 55
2.5.2.2 D n phân theo đi tng vay vn 56
2.5.2.3 D n theo thi gian 60
2.5.2.4 D n phân theo thành phn kinh t 60
2.5.3 N xu cho vay nông nghip, nông thôn 62
2.5.3.1 N xu theo thành phn kinh t 63
2.5.3.2 N xu và t l n xu theo đi tng vay vn 64
2.6 Nhngătnăti, hnăchăvà nguyên nhân 65
2.6.1 Nhng tn ti hn ch 66
2.6.1.1 Tn ti v mng li hot đng 65
2.6.1.2 Nhng tn ti trong huy đng vn 66
2.6.1.3 Nhng hn ch trong cho vay 66
2.6.1.4 V c ch chính sách 67
2.6.1.5 V điu kin kinh t tnh 68
2.6.1.6 V phía ngi vay vn 68
2.6.1.7 V phía các Ngân hàng thng mi 68
2.6.1.8 Nhng tn ti khác 69
2.6.2 Nguyên nhân 69
CHNGă3:ăCÁC GIIăPHÁPăVăTệNăDNGăNGÂN HÀNG PHCăVă
PHÁTă TRINă NỌNGă NGHIP, NỌNGă THỌNă TRểNă Aă BẨNă TNHă
VNHăLONG 71
3.1 CăsăđăxutăcácăgiiăphápăvătínădngăngơnăhƠngăphcăvăphátătrină
nôngănghipănôngăthônătrênăđaăbƠnătnhăVnhăLong 71
3.1.1 Mc tiêu phát trin kinh t - xư hi tnh Vnh Long đn nm 2020 71
3.1.2 nh hng phát trin kinh t nông nghip, nông thôn tnh Vnh Long
đn nm 2020 72
3.1.3 nh hng phát trin h thng TCTD tnh Vnh Long đn nm 201575
3.2 MtăsăgiiăphápăchăyuăvătínădngăngơnăhƠngăphcăvăphátătrină
nôngănghipănôngăthônătrênăđaăbƠnătnhăVnhăLong 77
3.2.1 Gii pháp v mng li 77
3.2.2 Gii pháp v huy đng vn 77
3.2.3 Gii pháp v cho vay 78
3.2.4 Gii pháp v đào to và phát trin ngun nhân lc 82
3.2.5 Các gii pháp h tr khác 83
3.3 Các đăxut,ăkinăngh 83
3.2.1 i vi Chính ph 83
3.2.2 i vi UBND tnh Vnh Long 84
3.2.3 i vi NHNN chi nhánh tnh Vnh Long 85
3.2.4 i vi hi s chính các NHTM 85
KTăLUN 87
TẨIăLIUăTHAMăKHO 89
DANHăMCăCÁCăBNGăBIU
BNG Trang
Bng 2.1: Giá tr tng sn phm GDP phân theo khu vc kinh t giai đon 2007-
2011 30
Bng 2.2: Sn lng và din tích cây cây lúa giai đon 2007-2011 34
Bng 2.3: Sn lng và din tích cây n qu giai đon 2007-2011 34
Bng 2.4: Sn lng và din tích cây màu giai đon 2007-2011 35
Bng 2.5: Sn lng thy sn giai đon 2007-2011 37
Bng 2.6: Loi hình các TCTD trên đa bàn Tnh 41
Bng 2.7: Tình hình huy đng vn ca các NHTM trên đa bàn giai đon 2007-
2011 42
Bng 2.8: Doanh s và d n cho vay ca các NHTM trên đa bàn 45
Bng 2.9: D n cho vay theo ngành kinh t 46
Bng 2.10: Tình hình n xu và t l n xu ca các NHTM trên toàn tnh Vnh
Long 47
Bng 2.11: Vn đu t t ngân sách Nhà nc trong mt s nm gn đây 49
Bng 2.12: Th phn cho vay nông nghip nông thôn ca các TCTD trên đa bàn51
Bng 2.13: Doanh s và d n cho vay nông nghip, nông thôn đa bàn tnh 55
Bng 2.14: D n nông nghip nông thôn theo đi tng vay vn 57
Bng 2.15: D n nông nghip nông thôn theo thi gian 60
Bng 2.16: D n nông nghip nông thôn theo thành phn kinh t 61
Bng 2.17: N xu và t l n xu cho vay nông nghip nông thôn 62
Bng 2.18: N xu và t l n xu theo thành phn kinh t 63
Bng 2.19: N xu và t l n xu theo đi tng vay vn 64
Bng 3.1: Quy hoch phát trin ngành trng trt đn nm 2020 73
Bng 3.2: Quy hoch phát trin ngành chn nuôi đn nm 2020 73
Bng 3.3: Quy hoch sn lng nuôi trng thy sn đn nm 2020 74
Bng 3.4: Các ch tiêu ch yu ca ngành ngân hàng Vnh Long đn nm 2015 76
BIUă Trang
Biu đ 2.1: C cu kinh t tnh Vnh Long giai đon 2007-2011 31
Biu đ 2.2: Giá tr sn xut nông nghip tnh Vnh Long giai đon 2007-2011 32
Biu đ 2.3: S lng chn nuôi gia súc, gia cm giai đon 2007-2011 36
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca cá nhân tôi,
đc thc hin trên c s nghiên cu lý thuyt, kho sát và di s hng dn
khoa hc ca TS. Bùi Vn Trnh.
Các s liu và nhng kt qu trong lun vn là trung thc, cha tng đc
công b trong bt k mt công trình nghiên cu nào.
Tácăgiălunăvn
Lê Minh Tùng
DANHăMCăCÁCăTăVITăTTă
ATM Máy giao dch t đng (Automatic Teller Machine)
CNH HH Công nghip hóa hin đi hóa
BSCL ng bng Sông Cu Long
GDP Tng sn phm quc dân (Gross Domestic Product)
FDI u t trc tip nc ngoài (Foreign Direct Investment)
HSX H sn xut
HTX Hp tác xư
KT-XH Kinh t xư hi
NHCSXH Ngân hàng Chính sách xư hi
NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
NHTMNN Ngân hàng thng mi nhà nc
NSNN Ngân sách Ngà nc
PGD Phòng giao dch
QTDNDCS Qu tín dng nhân dân c s
TCTD T chc tín dng
TCKT T chc kinh t
TDN Tng d n
UBND y ban nhân dân
USD ô-la M
1
LIăMăU
1.ăLụăDOăCHNăăTẨI
Nông nghip, nông dân, nông thôn có v trí chin lc trong s nghip công
nghip hóa, hin đi hóa, xây dng và bo v T quc, là c s và lc lng quan trng
đ phát trin kinh t - xư hi bn vng, gi vng n đnh chính tr, đm bo an ninh, quc
phòng; gi gìn, phát huy bn sc vn hóa dân tc và bo v môi trng sinh thái ca đt
nc.
Kinh t nông nghip nhng nm qua có nhiu tin b vt bc, chuyn dch theo
hng tng công nghip, dch v, ngành ngh, kt cu h tng kinh t - xư hi đc tng
cng. Nhng nhìn chung vn còn nhiu tn ti mt s mt hn ch nh: Nông nghip
phát trin cha bn vng, sc cnh tranh thp, vic chuyn dch c cu kinh t và đi mi
cách thc sn xut trong nông nghip còn chm, ph bin vn còn là sn xut nh.
Vnh Long có v trí đa lý thun li, nm trung tâm khu vc đng bng sông Cu
Long, là tnh có truyn thng nông nghip lâu đi vi tng din tích t nhiên 150.490 ha
trong đó đt nông nghip 117.604 ha, sn lng lng thc 1.035.000 tn/nm, 85% h
gia đình làm ngh nông (nm 2011). Mc dù vi li th v đt đai, khí hu, ngun nc
nhng kh nng khai thác tim nng hiu qu cha cao. Vnh Long vn còn là tnh nghèo,
trình đ phát trin kinh t còn thp so vi nhiu tnh trong khu vc và c nc, thu nhp
bình quân đu ngi thp hn thu nhp bình quân c nc. C s h tng vn còn nhiu
khó khn, yu kém; C cu kinh t chuyn dch chm, lao đng trong nông nghip chim
t trng còn cao.
Nhm thúc đy phát trin nông nghip, nông dân, nông thôn. Chng trình hành
đng ca Tnh y tnh Vnh Long đư đ ra: "Xây dng nn nông nghip phát trin toàn
din theo hng hin đi, bn vng, sn xut hàng hóa ln, có nng sut, cht lng,
hiu qu và kh nng cnh tranh cao, bo đm vng chc an ninh lng thc quc gia c
trc mt và lâu dài; Xây dng nông thôn mi có kt cu h tng kinh t xã hi hin đi;
c cu kinh t và các hình thc t chc sn xut hp lý, gn nông nghip vi phát trin
2
nhanh công nghip, dch v, đô th theo quy hoch; xã hi nông thôn n đnh, bn sc vn
hóa dân tc đc phát huy, dân trí đc nâng cao, môi trng sinh thái đc bo v".
Vi nhng đnh hng và mc tiêu c bn nêu trên, có th thy rng nhu cu vn
đu t là rt ln. Nhu cu này đc s dng t nhiu ngun: ngân sách Nhà nc, tín
dng Ngân hàng, đu t trc tip nc ngoài, ngun vn ca doanh nghip và dân c, các
ngun khác. Trong đó, vn tín dng ngân hàng chim t trng ln trong tng s vn đu
t.
Trong nhng nm qua ngun vn tín dng Ngân hàng góp phn phc v khá hiu
qu trong quá trình phát trin kinh t nông nghip nông thôn. Tuy nhiên, trong quá trình
đu t ngun vn tín dng Ngân hàng cha tng xng vi tim nng ca ngành, c cu
tín dng cha hp lý, cha đáp ng kp thi nhu cu phát trin nông nghip, nông thôn
trên đa bàn.
Xut phát t nhng thc t nêu trên tác gi chn đ tài "Gii pháp tín dng ngân
hàng đi vi phát trin nông nghip, nông thôn trên đa tnh Vnh Long" đ nghiên cu
trong thi gian thc tp làm lun vn thc s.
2.ăMCăTIểUăNGHIểNăCUăCAăăTẨI
2.1 Mc tiêu chung
Mc tiêu chung ca đ tài này là phân tích thc trng hot đng tín dng Ngân
hàng đi vi phát trin nông nghip, nông thôn ca các NHTM trên đa bàn tnh Vnh
Long đ có cn c đ xut các gii pháp v tín dng ca các NHTM thúc đy lnh vc
kinh t nông nghip, nông thôn Tnh nhà phát trin.
2.2 Mc tiêu c th
- Phân tích tình hình c bn ca h thng các NHTM trên đa bàn tnh Vnh Long;
- Phân tích thc trng tình hình hot đng tín dng Ngân hàng đi vi phát trin
nông nghip, nông thôn trên đa bàn tnh Vnh Long;
3
- xut mt s gii pháp đ tín dng Ngân hàng thúc đy phát trin kinh t nông
nghip, nông thôn tnh Vnh Long.
3. IăTNGăVẨăPHMăVIăNGHIểNăCU
3.1ăiătngănghiênăcu ca đ tài này là s tác đng ca ngun tín dng ca các
Ngân hàng thng mi đi vi s phát trin nông nghip, nông thôn trên đa bàn tnh
Vnh Long.
3.2 Phmăviănghiênăcu:
- Phmăviăvăkhôngăgian:ă tài đc thc hin trên c s thông tin đc thu thp
t các các Chi nhánh Ngân hàng thng mi, NHCSXH, QTDNDCS trên đa bàn tnh
Vnh Long.
- Phmăviăvăthiăgian:
+ Thông tin s dng trong đ tài này là s liu đc ly t nm 2007 đn nm
2011;
+ tài này đc thc hin và hoàn thành trong thi gian t tháng 10 nm 2011
đn tháng 10 nm 2012.
4.ăPHNGăPHÁPăNGHIểNăCU
- Phngăphápăchnă vùngănghiênăcu: bao gm 18 chi nhánh NHTM, 01 chi
nhánh NHCSXH và 4 QTDNDCS trên đa bàn tnh Vnh Long
- Phngăphápăthuăthpăthôngătin:
Thu thp thông tin th cp: thu thp s liu t các S ban ngành trong tnh Vnh
Long gm: Ngân hàng nhà nc, Cc thng kê, S k hoch đu t, S Nông nghip và
phát trin nông thôn.
- Phngăphápăphơnătích:
1:
4
+
phát trin nông nghip nông thôn trên đa bàn.
+
dng ngân hàng đ phát trin nông nghip, nông thôn.
5.ăụăNGHAăKHOAăHCăVẨăTHCăTăCAăLUNăVN
+ Kt qu nghiên cu lun vn cho thy mi quan h bin chng gia nguyên nhân
và kt qu trong hot đng tín dng đi vi phát trin nông nghip, nông thôn tnh Vnh
Long.
+ Cho chúng ta mt cách nhìn bao quát v thc trng hot đng tín dng đi vi
phát trin nông nghip, nông thôn tnh Vnh Long nói riêng, cng nh nhng vng mc
v c ch, chính sách trong hot đng ca h thng Ngân hàng thng mi Vit Nam nói
chung; đng thi xin đ xut mt s gii pháp đy mnh hot đng tín dng đi vi phát
trin nông nghip, nông thôn tnh Vnh Long, và nhng đ xut nhm hoàn thin v c
ch, chính sách cho hot đng tín dng nông nghip, nông thôn góp phn phát trin kinh
t xư hi.
6.ăKTăCUăLUNăVN
Ngoài phn m đu và kt lun thì ni dung ca lun vn đc kt cu gm 3
chng:
Chng 1: C s lý lun, vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi phát trin nông
nghip nông thôn trong s nghip CNH, HH.
Chng 2: Phân tích thc trng hot đng tín dng đi vi phát trin nông nghip
nông thôn ca h thng các NHTM trên đa bàn tnh Vnh Long
Chng 3: Các gii pháp v tín dng ngân hàng phát trin nông nghip nông thôn
trên đa bàn tnh Vnh Long.
5
7.ăLTăKHOăTẨIăLIUăNGHIểNăCU
Thi gian qua, vic nghiên cu tín dng ngân hàng phát trin nông nghip, nông
thôn đư đc nhiu tác gi quan tâm. Do nhng hn ch v thông tin và điu kin nghiên
cu, di đây tác gi xin nêu mt s công trình nghiên cu có liên quan đn lun vn.
- Tác gi Nguyn Quc Nghi (2010), Trng i hc Cn Th, trong công trình
nghiên cu “Gii pháp tín dng đáp ng nhu cu phát trin nông nghip nông thôn
Vit Nam”, đư cung cp c s lý lun v vai trò ca tín dng Ngân hàng đi vi phát trin
nông nghip, nông thôn cng nhng phân tích thc trng hot đng cung cp tín dng
khu vc nông nghip, nông thôn Vit Nam t đó nêu lên mt s kin ngh nhm tng
cng các hot đng tín dng đáp ng nhu cu phát trin nông nghip, nông thôn. Tuy
nhiên, công trình trên vi ni dung nghiên cu trên phm vi toàn quc. Do đó, vic vn
dng vào thc tin tnh Vnh Long ht sc khó khn.
- Tác gi Nguyn Trung Trinh (nm 2009) trong lun vn Thc s v “Tín dng
ngân hàng đi vi s phát trin nông nghip, nông thôn tnh Vnh Long”.
Lun vn nghiên cu lý lun c bn v tín dng ngân hàng, vai trò tín dng Ngân
hàng phát trin nông nghip, nông thôn.
tài s dng d liu th cp t các báo cáo S ban ngành trong tnh t đó, phân
tích thc trng tín dng ngân hàng đu t ngành nông nghip nông thôn giai đon 2005-
2008, đng thi nêu lên nhng tn ti, hn ch trong quá trình đu t vn tín dng. T đó
đa ra các gii pháp c bn góp phn phát trin nông nghip nông thôn tnh Vnh Long.
Tuy nhiên, lun vn cha đ cp các chính sách tín dng tác đng s tng trng
cho vay trong nông nghip, nông thôn, các ngun vn đu t cho s phát trin nông
nghip nông thôn, cng nh do s phát trin kinh t - xã hi tnh Vnh Long tng thi
đim nht đnh, có nhiu vn đ mi đt ra mà lun vn cha đáp ng yêu cu phát trin
nh: c s lý lun, c cu kinh t, công tác quy hoch…
6
Trên c s tip thu và k tha nhng kt qu nghiên cu ca các công trình trên, thì
lun vn này có nhng đim mi nh sau:
- Th nht, Trình bày và phân tích mt s lý lun chung v nông nghip, nông
thôn, v tín dng nói chung và tín dng Ngân hàng nói riêng.
- Th hai, Phân tích vai trò và hiu qu ca tín dng Ngân hàng đi vi s phát
trin nông nghip nông thôn
- Th ba, Gii thiu nhng đc thù v kinh t xư hi tnh Vnh Long và thc trng
phát trin nông nghip nông thôn trong thi gian qua.
- Th t, Phân tích các chính sách tín dng tác đng đn tng trng d n cho
vay nông nghip nông thôn trên đa bàn tnh. Cng nh đánh giá thc trng đu t nói
chung và tín dng ca các NHTM đi vi s phát trin nông nghip, nông thôn ca tnh
giai đon 2007 - 2011.
- Th nm, Trên c s đánh giá nhng mt đc, nhng tn ti hn ch, nhng
vng mc trong quá trình đu t tín dng ca các NHTM trong tnh. Lun vn đư nêu
lên nhng nguyên nhân ca nhng mt tn ti, hn ch, t đó đư đ xut nhng gii pháp,
góp phn nâng cao hiu qu đu t tín dng ca Ngân hàng đi vi s phát trin nông
nghip, nông thôn, thúc đy kinh t tnh nhà phát trin bn vng theo hng công nghip
hóa, hin đi hóa.
7
Chngă1
CăSăLụăLUN,ăVAIăTRọăCAăTệNăDNGăNGỂNăHẨNGăIăVIă
PHÁTăTRINăNỌNGăNGHIPăNỌNGăTHỌNăăVITăNAM
1.1ăVAIăTRọăCAăNỌNGăNGHIP,ăNỌNGăTHỌNăăVITăNAM
1.1.1ăKháiănim,ăđcăđimăcaănôngănghip,ănôngăthôn
1.1.1.1 Nông nghip và nhng đc trng ca nó
+ăKháiănim: nông nghip là mt ngành sn xut vt cht, là mt b phn cu
thành ca nn kinh t quc dân. Trong nn kinh t quc dân đó, nông nghip có mi quan
h bin chng vi các ngành khác trc ht là công nghip, thng mi và dch v trong
mt chnh th có tính h thng.
Nông nghip theo ngha hp bao gm: Trng trt và chn nuôi, theo ngha rng
còn bao gm c lâm nghip và ng nghip.
+ăcătrngănôngănghip:
- Sn xut nông nghip đc tin hành trên đi bàn rng ln, phc tp và ph
thuc vào điu kin t nhiên nên mang tính khu vc rõ rt. đâu có đt đai và lao đng
thì đó có th tin hành sn xut nông nghip. Song mi vùng, mi quc gia có điu
kin đt đai và thi tit–khí hu rt khác nhau. Do các điu kin đó đư làm cho nông
nghip mang tính khu vc rt rõ rt.
- Trong sn xut nông nghip, rung đt là t liu sn xut ch yu không th thay
th đc. t đai là điu kin cn cho tt c các ngành sn xut nhng ni dung kinh t
li rt khác nhau. i vi công nghip, giao thông… đt đai là c s nn móng, trên đó
xây dng các nhà máy, công xng, đng giao thông… đ con ngi điu khin máy
móc, các phng tin vn ti hot đng. Trong nông nghip, đt đai có ni dung kinh t
khác, nó là t liu sn xut ch yu không th thay th đc nu thiu đt đai thì mi hot
đng nông nghip không th thc hin đc.
8
- i tng ca sn xut nông nghip là c th sng - cây trng và vt nuôi. Các
loi cây trng và vt nuôi phát trin theo quy lut sinh vt nht đnh (sinh trng, phát
trin, phát dc và dit vong). Cây trng vt nuôi vi t cách là t liu sn xut đc bit
đc sn xut trong bn thân nông nghip bng cách s dng trc tip sn phm thu đc
chu trình sn xut trc làm t liu sn xut cho chu trình sn xut sau.
- Sn xut nông nghip mang tính thi v cao. ó là nét đc thù đin hình nht ca
sn xut nông nghip, bi vì mt mt thi gian lao đng tách ri vi thi gian sn xut
ca các loi cây trng nông nghip, mt khác do s bin thiên v điu kin thi tit – khí
hu, mi loi cây trng có s thích ng nht đnh vi điu kin đó, dn đn nhng mùa v
khác nhau.
1.1.1.2 Kinh t nông thôn và nhng đc trng ca c cu kinh t nông thôn
Nông thôn là vùng khác vi vùng đô th ch là trên đó sng và làm vic mt
cng đng trong đó ch yu là nông dân, có mt đ dân c thp, có c cu h tng kém
phát trin hn, có trình đ tip cn th trng và sn xut hàng hoá thp. Vi khái nim
trên vùng nông thôn có đc trng c bn sau:
- Nông thôn là vùng sinh sng và làm vic mt cng đng bao gm ch yu là
nông dân, là vùng ly sn xut nông nghip (theo ngha rng) là ch yu, các hot đng
sn xut và phi sn xut khác phc v ch yu cho nông nghip và cho cng đng nông
thôn.
- Nông thôn so vi đô th có c cu h tng, trình đ tip cn th trng, trình đ
sn xut hàng hoá thp hn. Nông thôn chu sc hút ca đô th v nhiu mt, do đó dân
nông thôn hay đ xô v đô th.
- Nông thôn là vùng có thu nhp và đi sng, trình đ vn hoá, khoa hc công
ngh thp hn đô th. Trong mt chng mc nào đó, trình đ dân ch t do và công bng
xư hi cng thp hn đô th.
9
- Nông thôn mang tính cht đa dng v điu kin t nhiên, kinh t - xư hi, quy mô
và trình đ phát trin, đa dng v các hình thc t chc qun lý.
Kinh t nông thôn là các hot đng kinh t xư hi din ra trên đa bàn (khu vc)
nông thôn. Bao gm nông nghip, công nghip và dch v trên đa bàn đó.
C cu kinh t nông thôn là tng th các quan h kinh t trong nông thôn, có mi
quan h gn bó hu c vi nhau theo mt t l nht đnh v mt lng và cht. Có đc
trng:
Mt là: Mang tính khách quan và đc hình thành do s phát trin ca lc lng
sn xut và quan h sn xut.
Hai là: Không ngng vn đng bin đi, phát trin theo hng ngày càng hp lý,
hoàn thin và có hiu qu.
Ba là: Bao gm tng th nhiu ngành ngh khác nhau cùng tn ti và phát trin.
Trong đó ngành ngh truyn thng phát trin mnh.
Bn là: Các thành phn kinh t phát trin nh l không đng b ch yu còn mang
tính t cung t cp.
Nm là: Chuyn dch c cu kinh t nông thôn là mt xu hng tt yu và là mt
điu kin nhm thúc đy mnh quá trình hi nhp.
1.1.2ăCácănhơnătănhăhngăđnăphátătrinănôngănghip,ănôngăthôn
Nông nghip là mt ngành sn xut vt cht quan trng ca nn kinh t quc dân.
S phát trin nông nghip, nông thôn ph thuc vào nhiu yu t đa dng và phc tp. Có
th phân chia thành các nhóm c bn sau:
- Nhân t vn: cng nh mi ngành sn xut vt cht khác, sn xut nông nghip
mun hot đng và phát trin đc thì phi có vn. Vn tham gia vào tt c các khâu
trong quá trình sn xut. Sn xut mun tin trin đu và thun li thì s đáp ng vn đ
và kp thi là có tính quyt đnh. Hin nay nn sn xut nông nghip nc ta còn trình
đ thp, lc hu, lao đng th công còn ph bin, c s h tng nông thôn còn thp kém
10
vì th, vn chính là nhân t quan trng hàng đu rt cn thit. Tín dng ngân hàng đư
đang và s là ngun cung ng vn cho yêu cu phát trin nông nghip, nông thôn.
- iuăkinătănhiên: đi tng sn xut nông nghip là nhng sinh vt sng, nó
tn ti và phát trin theo quy lut t nhiên gn lin vi điu kin t nhiên. Chính vì th
mà điu kin đt, khí hu, thi tit có ý ngha rt to ln. Nu điu kin thun li thì gim
đc chi phí cho nhng yu t đu vào mà vn to ra đc sn phm có đ ri ro thp,
nu không thun li tht bát nh mt mùa, thiên tai dn đn sn lng gim và phí tng
làm cho chi phí tng lên. Chi phí đ sn xut ra nhng sn phm có cht lng cao, có
kh nng cnh tranh.
- Các chínhăsáchăhătrăphátătrinănôngănghip: nhóm nhân t này có liên quan
đn kh nng qun lý phát trin sn xut và phát huy đc ngun ni lc sn có. Thy rõ
đc rng h thng chính sách kinh t v mô ca nhà nc có tác đng rt ln đn phát
trin nông nghip, nông thôn nh: Chính sách phát trin kinh t nhiu thành phn, chính
sách phát trin nông thôn, chính sách khuyn khích xut khu và đu t, chính sách rung
đt, chính sách tr giá đu vào cho sn xut nông nghip, chính sách bo h cho sn phm
nông nghip, chính sách phân vùng kinh t, hình thành nhng vùng chuyên môn hoá có
quy mô ngày càng ln.
- Khoaăhc- kăthut: khoa hc k thut luôn là nhng nhân t có tác dng ln
đn vic tng nng sut, cht lng và h giá thành sn phm. Vic ng dng các tin b
ca khoa hc k thut trong lnh vc lai to ging, sn xut phân bón, thc n, công ngh
sn xut ch bin, cht lng h tng c s vào quá trình sn xut đư làm cho s phát
trin nông nghip, nông thôn có nhng bc tin dài đem li hiu qu kinh t cao.
- HpătácăvƠăphơnăcôngălaoăđng: mi mt nc khác nhau cng nh mi vùng,
mi khu vc trong phm vi mt nc thì nhu cu v điu kin sn xut là đa dng và
phong phú, nó đòi hi phi có s trao đi kt qu hot đng ra bên ngoài mc đ, phm
vi khác nhau. Thc t đư chng minh s hp tác trong sn xut nông nghip đư đáp ng
đc kp thi yêu cu ca tính thi v. Hn na trong li th so sánh yêu cu phi có quá
11
trình tham gia vào phân công lao đng di nhiu hình thc đ nhm tng kh nng thích
ng và phù hp vi điu kin, truyn thng, li th riêng có ca nông nghip mi vùng,
mi khu vc trong phm vi mt nc cng nh khu vc và trên th gii.
1.1.3 Vaiătròăcaănôngănghip, nông thôn ăVităNam
Nông nghip là mt trong nhng ngành kinh t quan trng và phc tp. Nó không
ch là ngành kinh t đn thun mà còn là h thng sinh vt - k thut. Nông nghip gi
vai trò to ln trong vic phát trin kinh t, nht là các nc đang phát trin. Các nhà kinh
t hc thuc nhiu trng phái khác nhau nhng đu thng nht rng điu kin tiên quyt
cho s phát trin là tng cung lng thc cho nn kinh t quc dân, bng sn xut lng
thc hoc nhp khu.
Nông nghip có vai trò quan trng trong vic cung cp các yu t đu vào cho
công nghip và khu vc thành th. Trong giai đon đu ca CNH phn ln dân c sng
bng nông nghip, khu vc nông thôn thc s là ngun nhân lc d tr di dào cho khu
vc công nghip và thành th. Trên c s đó nhà kinh t hc Lewis đư xây dng thành
công mô hình chuyn dch lao đng t khu vc nông nghip sang công nghip…
Khu vc nông nghip là ngun cung cp vn ln nht cho s phát trin kinh t,
nht là giai đon đu ca công nghip hoá, bi vì đây là khu vc ln nht xét v c lao
đng và sn phm quc dân. Ngun vn t nông nghip có th đc to ra bng nhiu
cách nh: tit kim ca nông dân đu t vào các ngành phi nông nghip, thu nông
nghip, ngoi t thu đc do xut khu nông sn…trong đó thu có v trí quan trng nht.
Nông nghip và nông thôn là th trng tiêu th ln ca công nghip. hu ht
các nc đang phát trin, sn phm công nghip, bao gm các t liu tiêu dùng và t liu
sn xut đc tiêu th ch yu da vào th trng trong nc mà trc ht là khu vc
nông nghip nông thôn.
Nông nghip đc coi là ngành đem li ngun thu ngoi t ln. Xu hng chung
các nc trong quá trình công nghip hoá, giai đon đu giá tr xut khu nông, lâm
12
nghip, thu sn chim t trng cao trong tng kim ngch xut khu và t trng đó s
gim dn cùng vi s phát trin cao ca nn kinh t.
Nông nghip và nông thôn có vai trò to ln, là c s trong s phát trin bn vng
ca môi trng. Trong thc t hin nay khi công ngh càng phát trin thì vn đ ô nhim
môi trng càng tr nên nghiêm trng. Do vy nông nghip nông thôn đóng vai trò quan
trng trong vic bo v môi trng cng nh phát trin bn vng.
Nông thôn là vùng quan trng trong vic phát trin các ngành ngh truyn thng.
Trong nn kinh t hi nhp nông thôn là ni cung cp nhng mt hàng truyn thng quan
trng cho th trng trong nc cng nh th trng nc ngoài.
1.2ă VAIă TRọă CAă TệNă DNGă NGỂNă HẨNGă Iă VIă QUÁă TRỊNHă PHÁTă
TRINăNỌNGăNGHIP,ăNỌNGăTHỌNăăVITăNAM
1.2.1ăTínădngăngơnăhƠngăvƠăđcăđimăcaătínădngăngơnăhƠng
1.2.1.1 Tín dng, bn cht và chc nng ca tín dng
+ăKháiănim: tín dng là s chuyn giao quyn s dng mt lng giá tr nht
đnh di hình thc hin vt hay tin t trong mt thi gian nht đnh t ngi s hu
sang ngi s dng và khi đn hn , ngi s dng phi hoàn tr li cho ngi ngi s
hu vi mt lng giá tr ln hn. Khong giá tr dôi ra này đc gi là li tc tín dng ,
nói theo ngôn ng kinh t là lưi sut.
Tín dng là quan h vay mn, quan h s dng vn ln nhau gia ngi đi vay và
ngi cho vay theo nguyen tc hoàn tr.
+ăBnăchtătínădng: tín dng là các quan h vay mn phát sinh gia ngi đi
vay và ngi cho vay, nh quan h này mà vn vn đng t ch th này sang ch th
khác đ s dng vn cho các nhu cu khác đ phát trin kinh t xư hi
13
+ăChcănngăcaătínădng:
Mt là, Chc nng tp trung và phân phi li vn tin t: đây là chc nng c
bn nht ca tín dng, nh chc nng này ca tín dng mà các ngun vn tin t trong xư
hi đc điu hòa t ni tha sang ni thiu đ s dng nhm phát trin kinh t.
Tp trung và phân phi li vn tin t là hai mt hp thành chc nng ct lõi ca
tín dng. C hai mt tp trung và phân phi vn đu đc thc hin theo nguyên tc hoàn
tr, vì vy tín dng có u th rõ rt, nó kích thích tp trung vn, nó thúc đy s dng vn
có hiu qu.
Nh chc nng tp trung và phân phi li vn tin t ca tín dng mà phn ln
ngun tin trong xư hi t ch nhàn ri mt cách tng đi đc huy đng và s dng
cho các nhu cu sn xuât và đi sng làm cho hiu qu s dng vn trong xư hi tng.
Hai là, Chc nng tit kim tin mt trong lu thông: hot đng tín dng to
điu kin cho s ra đi ca các công c lu thông tín dng nh: thng phiu, k phiu
ngân hàng, các loi séc, các phng tin thanh toán hin đi nh th tín dng th thanh
toán… cho phép thay th mt s lng ln tin mt lu hành, nh đó làm gim bt các
chi phí có liên quan nh in tin, đúc tin, vn chuyn bo qun tin…
Vi s hot đng ca tín dng, đt bit là tín dng ngân hàng đư m ra mt kh
nng ln trong vic m tài khon và giao dch thanh toán thông qua ngân hàng di các
hình thc chuyn khon hoc bù tr cho nhau nh đó va cho phép gii quyt nhanh
chóng các quan h kinh t, va thúc đy quá trình y to điu kin cho nn kinh t - xã
hi phát trin
Nh hot đng tín dng mà các ngun vn đang nm trong xư hi đc huy đng
đ s dng cho nhu cu sn xut và lu thông hàng hóa s có tác dng tng tc đ chu
chuyn vn trong phm vi toàn xư hi
Ba là, Chc nng phn ánh và kim soát các hot đng kinh t: Chc nng này
là h qu ca hai chc nng trên:
14
S vn đng ca vn tín dng, phn ln gn lin vi s vn đng ca vt t, hàng
hóa, chi phí trong các c s sn xut kinh doanh, các t chc kinh t, h cá th qua đó tín
dng không nhng là tm gng phn ánh hot đng kinh t, thông qua đó thc hin vic
kim soát các hot đng nhm ngn chn các hin tng tiêu cc nh lưng phí, vi phm
pháp lut… trong hot đng sn xut kinh doanh ca các doanh nghip.
1.2.1.3 c đim ca tín dng ngân hàng
i tng ca tín dng ngân hàng là vn tin t ngha là ngân hàng huy đng vn
và cho vay vn bng tin. Trong tín dng ngân hàng các ch th đc xác đnh mt cách
rõ ràng, trong đó ngân hàng là ngi cho vay còn các doanh nghip t chc kinh t cá
nhân là ngi đi vay. Tín dng ngân hàng mang tính cht sn xut kinh doanh gn vi
hot đng sn xut kinh doanh ca các doanh nghip, vì vy trong quá trình vn đng và
phát trin ca tín dng ngân hàng không hoàn toán phù hp vi quá trình phát trin sn
xut và lu thông hàng hóa.
Các hình thc tín dng ngân hàng: Tín dng ngân hàng là hình thc tín dng ch
yu, chim v trí đc bit quan trng trong nn kinh t tùy theo tiêu thc mà tín dng ngân
hàng đc chia thành các loi khác nhau
* Cn c vào mc đích s dng vn vay:
- Tín dng phc v sn xut và lu thông hàng hóa: loi tín dng cung cp vn đ
tin hành sn xut kinh doanh.
- Tín dng phc v đi sng và tiêu dùng: loi tín dng cung cp vn đ đáp ng
nhu cu tiêu dùng.
* Cn c vào đi tng vay:
- Tín dng vn lu thông: loi tín dng cung cp nhm hình thành vn lu đng
cho doanh nghip, cá nhân nhm mua d tr hàng hóa, thanh toán n …
- Tín dng vn c đnh : là loi tín dng cung cp nhm hình thành vn c đnh
cho doanh nghip, cá nhân mua sm thit b, xây dng nhà xng…