bg van hoa VN

CÁC ĐẶC TRƯNG GIAO
TIẾP CƠ BẢN
CỦA NGƯỜI VIỆT NAM


1. THÁI ĐỘ GIAO TIẾP (cộng
đồng)
• Vừa thích giao tiếp lại vừa rất
rụt rè.
Thích thăm viếng.
Hiếu khách.
“Khách đến nhà không gà thì
gỏi”
“Đói năm không ai đói bữa”.
• Cộng đồng và tính tự trò


2. QUAN HỆ GIAO TIẾP
TÌNH CẢM LÀM NGUYÊN TẮC ỨNG
XỬ
Yêu nhau yêu cả đường đi, ghét nhau
ghét cả tông ti họ hàng,
Yêu nhau cau sáu bổ ba, ghét nhau cau
sáu bổ ra làm mười;
Yêu nhau chín bỏ làm mười
Yêu nhau củ ấu cũng tròn, ghét nhau
bồ hòn cũng méo;
Yêu nhau mọi việc chẳng nề, dẫu
trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng…
Một bồ cái lí không bằng một tí
cái tình…

3. ĐỐI TƯNG GIAO TIẾP

Ưa tìm hiểu, quan sát,
đánh giá…
Tuổi tác, quê quán, trình
độ học vấn, đòa vò xã
hội, tình trạng gia đình
(bố mẹ còn hay mất, đã
có vợ/chồng chưa, có con
chưa, mấy trai mấy gái…)


TUỲ MẶT GỬI LỜI,
TÙY NGƯỜI GỬI CỦA
• Chọn mặt gởi vàng.
Đi với Bụt mặc áo cà sa
đi với ma mặc áo giấy.


4.TRỌNG DANH DỰ

• Tốt danh hơn lành áo;
• Đói cho sạch rách cho thơm
Trâu chết để da người ta
chết để tiếng.


DANH DỰ GẮN VỚI NĂNG LỰC

GIAO TIẾP

Lời hay nói ra để lại
dấu vết, tạo thành tiếng
tăm
Lời dở truyền đến tai
nhiều người tạo nên tai
tiếng.


MẮC BỆNH SĨ DIỆN
Một miếng giữa làng bằng một
sàng xó bếp.
Ở đời muôn sự của chung, hơn
nhau một tiếng anh hùng mà thôi
Đem chuông đi đấm nước người,
không kêu cũng đấm ba hồi lấy
danh
Một quan tiền công không bằng
một đầng tiền thưởng


5. CÁCH THỨC GIAO
TIẾP
Về cách thức giao tiếp, ưa
Sự tế nhò,
tứ
Và trọng sự hoà thuận.
• thiếu tính quyết đoán.
• rất hay cười

TÍNH TẾ NHỊ
“vòng vo tam quốc”,
• _ miếng trầu là đầu câu
chuyện
– thay thế bằng chén trà, điếu
thuốc lá, li bia…
– Để biết người đối thoại còn
cha mẹ hay không, có thể hỏi:
Các cụ nhà ta vẫn mạnh giỏi
cả chứ?


TÍNH Ý TỨ
Để biết người phụ nữ đang đối
thoại có chồng chưa, người ý
tứ sẽ hỏi
Chò về muộn thế này liệu ông xã
có phàn nàn không?

Để tỏ tình người con trai vòng vo
Chiếc thuyền giăng câu đậu ngang
côn cát, đậu sát mé nhà,
Anh biết em có một mẹ già-muốn
vô phụng dưỡng biết là đặng
không?


TÍNH Ý TỨ tt

• Thói quen đắn đo, cân nhắc
kỹ càng khi nói
• Ăn có nhai nói có nghó;
• Chó ba quanh mới nằm,
người ba năm mới nói;
• Biết thì thưa thì thốt, không
biết thì dựa cột mà nghe…
• Người khôn ăn nói nữa
chừng, để cho người dại nữa
mừng nữa lo


TRỌNG SỰ HÒA THUẬN
Một sự nhòn là chín sự
lành;
Chồng giận thì vợ bớt lời,
cơm sôi nhỏ lửa có đời
nào khê…


TRỌNG SỰ HÒA THUẬN
tt
XƯNG HÔ
• Thứ nhất, có tính chất thân
mật hoá (trọng tình cảm)
• Thứ hai, có tính chất cộng
đồng hoá cao–trong hệ
thống này, không có những
từ xưng hô chung chung mà
phụ thuộc vào tuổi tác, đòa

vò xã hội, thời gian, không
gian giao tiếp cụ thể


Cùng là hai người, nhưng
cách xưng hô có khi đồng
thời tổng hợp được hai
quan hệ khác nhau: chúcon, ông-con, bác-em, anhtôi…
Lối gọi nhau bằng tên con,
tên cháu, tên chồng;
bằng thứ tự sinh (Cả, Hai,
Ba,Tư…).


• TỤC KIÊNG TÊN RIÊNG
• TỤC NHẬP GIA VẤN
HUÝ
(vào nhà ai, hỏi tên chủ nhà để
khi nói nếu có động đến từ
đó thì phải nói chệch đi).


Chửi một cách bài bản, cân đối,
nhòp nhàng, đầy chất thơ; không
chỉ lời chửi mà cách thức chửi,
dáng điệu chửi…cũng mang tính
nhòp điệu. Với lối chửi có vần
điệu, cấu trúc chặt chẽ, người
Việt có thể chửi từ giờ này qua
giờ khác, ngày này qua ngày

khác mà không nhàm chán.
Đó là một nghệ thuật độc đáo
mà có lẽ không một dân tộc
nào trên thế giới có được


• Tiếng nói nhẹ bao nhiêu, dáng
người mềm bấy nhiêu; mềm
bao nhiêu, chín bấy nhiêu; chín
bao nhiêu tươi bấy nhiêu; tươi
bao nhiêu tình bấy nhiêu. Như
ghét, như yêu, như chiều, như
ngượng. Lông mày ngài, đôi
mắt phượng, cô chờ ai ?
• Không chỉ tiểu thuyết mà
ngay cả văn chính luận Việt
Nam cũng có thể mang đầy
chất thơ nhờ cấu tạo cân đối,
nhòp nhàng.


“Làng trên xóm dưới, bên sau
bên trước, bên ngược bên
xuôi! Tôi có con gà mái xám
nó sắp ghẹ ổ, nó lạc ban
sáng, mà thằng nào con nào,
đứa ở gần mà qua, đứa ở xa
mà lại, nó dang tay mặt, nó
đặt tay trái, nó bắt mất của
tôi, thì buông tha thả bỏ nó ra,

không tôi chửi cho đời!


Chém cha đứa bắt gà nhà bà!
Chiều hôm qua, bà cho nó ăn
nó hãy còn, sáng hôm nay con
bà gọi nó nó hãy còn, mà
bây giờ nó đã bò bắt mất.
Mày muốn sống mà ở với
chồng con mày thì buông tha
thả bỏ nó ra, cho nó về nhà
bà. Nhược bằng mày chấp
chiếm, thì bà đào mả thằng
tam tứ đại nhà mày ra, bà khai
quật săng bằng ngũ đại gia
nhà mày lên.


Nó ở nhà bà, nó là con gà, nó
về nhà mày nó biến thành cú
thành cáo, thành thần nanh đỏ
mỏ, nó mổ chồng mổ con, mổ
cả nhà mày cho mà xem.
Ới cái thằng chết đâm, cái con
chết xỉa kia! Mày mà giết gà
nhà bà thì một người ăn chết
một, hai người ăn chết hai, ba
người ăn chết ba. mày xuống
âm phủ thì quỷ sứ thần linh
nó rút ruột ra…”