Giải pháp đưa dạy học tích hợp vào soạn giảng tiết 32 bài 6 mặt phẳng tọa độ nhằm nâng cao chất lượng tiết học và tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 7 trường THCS lâm xa

MỤC LỤC
Nội dung
Mục lục
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
1.2.Mục đích nghiên cứu
1.3 Đối tượng nghiên cứu
1.4 Phương pháp nghiên cứu
2. Nội dung của sáng kiến
2.1 Cơ sở lí luận của SKKN
2.2 Thực trạng
2.2.1 Vài nét về tình hình địa phương
2.2.2 Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
2.3 Giải pháp sử dụng
2.3.1 Xác định mục tiêu học tập
2.3.2 Dự kiến vận dụng kiến thức các môn vào tích hợp bài học
2.3.3 Dự kiến các HĐHT
2.3.3 Ứng dụng CNTT trong giảng dạy
2.4 Hiệu quả của sáng kiến
3. Kết luận và kiến nghị
3.1 Kết luận
3.2 Kiến nghị
Tài liệu tham khảo

Trang
1
2
2
3
3
4

4
4
5
5
6
7
7
8
8
8
17
17
17
18
19

1. Mở đầu
1.1 Lý do chọn đề tài :
Môn Toán là một trong những môn học có vị trí quan trọng ở bậc trung học
cơ sở. Trong những năm gần đây, xu thế chung của thế giới là đổi mới phương
pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học
sinh trong quá trình dạy học. đồng thời giúp học sinh những hiểu biết cần thiết
khi tiếp xúc với những “tình huống toán học” trong cuộc sống hàng ngày.
Qua thực tiễn dạy học nhiều năm tôi thấy rằng việc thực hiện một tiết học
Toán theo phương pháp truyền thống không gây được hứng thú học tập cho hpcj
sinh với bộ môn. Nên việc kết hợp kiến thức giữa các môn học “tích hợp” vào
để giải quyết một vấn đề nào đó trong một môn học là việc làm hết sức cần thiết.
1

Điều đó không chỉ đòi hỏi người giáo viên giảng dạy bộ môn không chỉ nắm bắt
nhuần nhuyễn kiến thức bộ môn mình giảng dạy mà còn cần phải không ngừng
trau dồi kiến thức của những môn học khác để giúp các em giải quyết các tình
huống, các vấn đề đặt ra trong môn học một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.
Đồng thời hưởng ứng cuộc thi “dạy học theo chủ đề tích hợp” của SGD & ĐT
Thanh Hóa phát động và sự phân công của BGH trường THCS Lâm Xa, tôi đã
áp dụng và đưa ra sáng kiến kinh nghiệm dự thi cấp tỉnh :" Giải pháp Đưa dạy
học tích hợp vào soạn giảng Tiết 32 bài 6: Mặt phẳng tọa độ , nhằm nâng cao
chất lượng tiết học và tạo hứng thú học tập với môn Toán 7 cho học sinh
trường THCS Lâm Xa''
Chương trình sách giáo khoa nói chung, môn toán nói riêng đã được thực
hiện là chương trình soạn theo quan điểm mang nặng lý thuyết. Nội dung
chương trình mới bộ giáo dục đang dự định cải cách theo quan điểm hướng đến
tính thiết thực, tập trung vào những kiến thức, kĩ năng cơ bản, coi trọng thực
hành vận dụng, tích hợp được nhiều mặt, nhiều nội dung giáo dục. Quá trình dạy
học chủ yếu là định hướng cho học sinh tự tìm hiểu, tự học, tự tìm tòi phát hiện
và chiếm lĩnh tri thức mới. Việc đổi mới quan điểm như vậy là tất yếu nếu không
muốn nền giáo dục của chúng ta tụt hậu so với xu thế chung của giáo dục thế
giới mà theo định hướng của UNESCO gồm 4 trụ cột đó là : “Học để biết, học
để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình”.[2]
Mặc dù đã được qua một số đợt tập huấn, bồi dưỡng thường xuyên về đổi
mới phương pháp dạy học theo quan điểm tích hợp, nhưng do chương trình quá
mới mẻ nên chưa hẳn tất cả giáo viên đều đã nhận thức về vấn đề một cách thấu
đáo. Bản thân tôi cũng không ít lần lúng túng trong thiết kế bài dạy cũng như
vận dụng một cách hiệu quả các phương pháp dạy học theo quan điểm tích hợp.
Từ những cơ sở trên, khi chọn sáng kiến:" Giải pháp Đưa dạy học tích hợp
vào soạn giảng Tiết 32 bài 6: Mặt phẳng tọa độ , nhằm nâng cao chất lượng
tiết học và tạo hứng thú học tập với môn Toán 7 cho học sinh trường THCS
Lâm Xa'' này cũng không ngoài mục đích là muốn đúc rút những vấn đề lí luận
cơ bản nhằm giúp cho việc nhận thức rõ hơn và cũng mạnh dạn thiết kế thử

nghiệm một vài bài dạy cụ thể đã được giảng dạy trong chương trình. Mong
đồng nghiệp chia sẻ cho tiết dạy thử nghiệm theo phương pháp tích hợp sử dụng
xen kẽ kênh hình của môn Địa lí, lồng ghép kiến thức Lịch Sử, Văn học… vào
tiết học.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Việc tích hợp kiến thức các môn học vào để giải quyết các vấn đề trong một
môn học sẽ giúp học sinh hiểu rộng hơn, sâu hơn về vấn đề trong môn học đó:
- Tích hợp trong giảng dạy sẽ giúp học sinh phát huy sự suy nghĩ, tư duy, sự
sáng tạo trong học tập và ứng dụng vào thực tiễn.
- Một trong những thành tố cơ bản và trọng yếu của đổi mới giáo dục là công
tác đổi mới phương pháp dạy – học. Chỉ có đổi mới phương pháp dạy – học
chúng ta mới có thể tạo được sự đổi mới thực sự trong giáo dục.
- Cốt lõi của tiết học tích hợp các môn học khác vào bài học nhằm hướng
tới hoạt động học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động, hiểu
được Toán học có rất nhiều các ứng dụng với nhiều môn học và trong
2


thực tiễn cuộc sống và được được tổ chức thông qua phương pháp dạy –
học tích cực mà đặc trưng của nó là:
- Dạy - học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh.
- Dạy - học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học
- Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác.
- Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò.

Mô hình học tập tích cực theo thuyết kiến tạo (construcktivism) - Piagiê.[2]
Dạy - học tích cực môn Toán ở trường THCS là dạy - học không chỉ đem
đến cho học sinh kiến thức mà còn nhằm rèn luyện phương pháp tư duy logic và
khoa học, có khả năng tự giải quyết vấn đề. Kiến thức phải được khắc sâu trong
học sinh để làm tiền đề cho việc tiếp thu các kiến thức tiếp theo vì kiến thức

toán học là một chuỗi kiến thức nối tiếp nhau, có mối liên hệ hữu cơ với nhau.
1.3 Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh khối 7 trường THCS Lâm Xa năm học 2017 - 2018 .
- Sáng kiến này sẽ nghiên cứu là làm sao cho quá trình học tập có ý nghĩa, bằng
cách gắn học tập với cuộc sống hàng ngày, trong quan hệ với các tình huống cụ
thể mà HS sẽ gặp sau này, hoà nhập thế giới học đường với thế giới cuộc sống.
- Phân biệt cái cốt yếu với cái ít quan trọng hơn. Cái cốt yếu là những năng lực
cơ bản cần cho HS vận dụng vào xử lí những tình huống có ý nghĩa trong cuộc
sống, hoặc đặt cơ sở không thể thiếu cho quá trình học tập tiếp theo.
Dạy học theo chủ đề “tích hợp” là một vấn đề mới mẻ đang được bộ giáo dục
quan tâm, trong khi vừa thử nghiệm vừa rút kinh nghiệm, giáo viên cũng cần
tham khảo các môn học khác có liên quan đến bài dạy, mở mang kiến thức xã
hội.
SKKN tập trung nghiên cứu biện pháp vừa dạy học vừa giúp học sinh áp
dụng kiến thức vào thực tế, nâng cao tính sáng tạo của học sinh.
1.4. Phương pháp nghiên cứu :
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp thống kê sử lí số liệu.
- Phương pháp quan sát sư phạm.
- Phương pháp kiểm tra đánh giá

3


- Nghiên cứu tài liệu trên mạng Intenet và quan sát, phỏng vấn, điều tra bằng
bảng hỏi khi dạy học sinh. Sau đó sử dụng thống kê để xử lý số liệu thu được và
rút kinh nghiệm cho bài dạy sau.
2. Nội dung của sáng kiến
2.1 Cơ sở lí luận của SKKN:
* Tích hợp và học tập : Mục đích chung của việc học là hiểu sự liên kết của

mọi hiện tượng, sự vật. Tích hợp là cách tư duy trong đó các mối liên kết được
tìm kiếm, do vậy, tích hợp làm cho việc học chân chính xảy ra [3](Clark,
2002). Như thế, với định nghĩa học tập là cách tìm kiếm các mối liên hệ và kết
nối các kiến thức, Clark đã khẳng định quy luật tích hợp tất yếu của tiến trình
học tập chân chính. Cụ thể, sự thâm nhập có tính chất tìm tòi khám phá của học
sinh vào quá trình kiến tạo kiến thức, học tập có ý nghĩa (meaningful learning),
học sâu sắc và ứng dụng (deep learning) được xem là chủ yếu đối với việc dạy
và học hiệu quả. Và cách tiếp cận tìm tòi-khám phá này khuyến khích học sinh
thông qua quá trình tìm kiếm tích cực, sẽ kết hợp hơn là mở rộng các kiến thức
rời rạc (Hamston & Murdoch, 1996). Ba loại này cung cấp điểm khởi đầu cho
việc hiểu các cách tiếp cận tích hợp khác nhau:
- Tích hợp đa môn
- Tích hợp liên môn:
- Tích hợp xuyên môn
* Tích hợp đa môn
Các cách tiếp cận tích hợp đa môn tập trung trước hết vào các môn học. Các
môn liên quan với nhau có chung một định hướng về nội dung và PPDH nhưng
mỗi môn lại có một chương trình riêng. Tích hợp đa môn được thực hiện theo
cách tổ chức các Chuẩn từ các môn học xoay quanh một chủ đề, đề tài, dự án,
tạo điều kiện cho người học vận dụng tổng hợp những kiến thức của các môn
học có liên quan.
Có nhiều phương án khác nhau để tạo nên một chương trình tích hợp đa môn, và
chúng khác nhau về mức độ nỗ lực tích hợp. Những miêu tả dưới đây phác họa
các phương án khác nhau nhằm thực hiện quan điểm tích hợp đa môn
Tích hợp trong nội bộ môn học:
Theo phương án này, các môn, các phần vẫn được học riêng rẽ, nhưng trong quá
trình giảng dạy, tích hợp được thực hiện thông qua việc loại bỏ những nội dung
trùng lắp, khai thác sự hỗ trợ giữa các phân môn, giữa các phần trong một phân
môn/môn học.
Tích hợp kiểu lồng ghép:

Theo cách tích hợp này, các kỹ năng, kiến thức và thái độ được lồng ghép vào
chương trình các môn học thường ngày. Tại một số trường, học sinh học thái độ
tôn trọng người khác qua mỗi môn học. Chủ đề Hòa bình hoặc Tiết kiệm năng
lượng được lồng ghép học tập qua các môn học.
Học tập dịch : Học tập dịch vụ liên quan đến các dự án cộng đồng được
thực hiện trong suốt thời gian học ở lớp.
Các Góc học tập/ Các môn học song hành: Đây là một cách thức tích hợp
phổ biến trong đó một đề tài hoặc một chủ đề được đưa qua lăng kính cùa vài
lĩnh vực môn học khác nhau. Ở một phòng học của một trường tiểu học, học
4


sinh thường trải nghiệm phương án này ở các góc học tập của lớp. Ở những lớp
cao hơn, học sinh thường học một đề tài hay chủ đề trong những bài học khác
nhau. Hướng học này thể hiện dưới hình thức các môn học song hành; giáo viên
sắp xếp nội dung học tập của lớp họ để ghép với nội dung học của lớp học khác.
Các bài học dựa vào chủ đề: Một số nhà giáo dục vượt xa hơn mức độ sắp
xếp chuỗi nội dung kiểu các môn học song hành bằng cách hợp tác hoạch định
một đơn vị bài học đa môn. Họ gọi tên cách hoạt động tập trung hơn này là
“Đơn vị bài học dựa vào chủ đề”.
* Tích hợp liên môn
Tích hợp liên môn còn được hiểu như là phương án trong đó nhiều môn học
liên quan được kết lại thành một môn học mới với một hệ thống những chủ đề
nhất định xuyên suốt qua nhiều cấp lớp. Ví dụ Địa lý, Lịch sử, Sinh học, Xã hội,
giáo dục công dân, Hoá, Lý, được tích hợp thành môn “Nghiên cứu xã hội và
môi trường” ở chương trình giáo dục bậc tiểu học tại Anh, Úc, Singapore,
Thailand.
* Tích hợp xuyên môn: Trong cách tiếp cận tích hợp xuyên môn, giáo viên tổ
chức chương trình học tập xoay quanh các vấn đề và quan tâm của người. Học
sinh phát triển các kĩ năng sống khi họ áp dụng các kĩ năng môn học và liên môn

vào ngữ cảnh thực tế của cuộc sống
Vấn đề dạy học theo chủ đề tích hợp là vấn đề mới mẻ, đang được Bộ phát động
nghiên cứu trong năm học 2012 – 2013 này. SKKN này góp phần để nâng cao
hiệu quả của tiết dạy và tạo được hứng thú học tập cho học sinh đối với môn
Toán. Giúp các em ứng dụng vào thực tế địa phương, đời sống xã hội.
2.2 Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
2.2.1. Vài nét về tình hình chung và tình hình giáo dục của địa phương, nhà
trường
* Giáo viên: Đội ngũ giáo viên của trường THCS Lâm Xa có chuyên môn cao,
nhiệt tình trong công tác, ham học hỏi... được sự chỉ đạo sát sao, tận tình của
Ban Giám Hiệu nhà trường. Sự quan tâm của đơn vị chủ quản là Phòng giáo dục
Bá Thược và chính quyền địa phương xã, huyện.
* Học sinh: Đối tượng dạy học của SK là học sinh khối lớp 7 trường THCS
Lâm Xa.
Thứ nhất: Các em học sinh lớp 7 mới tiếp cận 1 năm học với kiến thức chương
trình bậc THCS. Không Còn bỡ ngỡ, lạ lẫm với những hình thức kiểm tra, đánh
giá mà giáo viên đề ra.
Thứ hai: Đối với bộ môn Địa lý, Lịch sử, Văn học... các em đã được học rất
nhiều bài có liên quan đến vấn đề môi trường, các kỳ quan thiên nhiên mà các
em học sinh đã được tiếp cận từ cấp tiểu học.
Thứ ba: Đối với các môn học khác cũng vậy như môn Văn học, Lịch sử, Địa
lí… các em đã được tìm hiểu về kiến thức nhiều môn được tích hợp trong các
bài học. Vì vậy nên khi cần thiết kết hợp kiến thức của một môn học nào đó vào
bộ môn toán để giải quyết một vấn đề trong bài học, các em sẽ không cảm thấy
bỡ ngỡ.
2.2.2. Thực trạng của vấn đề cần nghiên cứu
• Ưu điểm:
5

Dạy học tích hợp các môn học khác ưu điểm :
Tận dụng được các nguyên tắc của trí nhớ siêu đẳng:
+ Sự hình dung: Có rất nhiều hình ảnh về kiến thức cần nhớ. Đây là một trong
những nguyên tắc quan trọng nhất của trí nhớ siêu đẳng. Đối với não bộ, bài
học giống như một bức tranh lớn đầy hình ảnh màu sắc phong phú hơn là một
bài học khô khan, nhàm chán.
+ Sự liên tưởng, tưởng tượng: hiển thị sự liên kết giữa các ý tưởng một cách
rất rõ ràng.
+ Làm nổi bật sự việc:
Thay cho những từ ngữ tẻ nhạt đơn điệu, cho phép giáo viên và học sinh làm
nổi bật các ý tưởng trọng tâm
Dạy học tích hợp lồng ghép các môn khác giảm bớt sự căng thẳng nhàm
chán do đặc thù của môn toán, lồng ghép kỹ năng sống cho học sinh. Giúp các
em áp dụng kiến thức đã học vào cuộc sống thực tiễn.
Hoạt động hợp tác trong nhóm sẽ làm cho từng thành viên quen dần với sự
phân công, lao động hợp tác trong xã hội, hiệu quả học tập sẽ tăng lên nhất là
lúc giải quyết những vấn đề gây cấn, lúc xuất hiện nhu cầu phối hợp giữa các cá
nhân để hoàn thành công việc
Trong hoạt động hợp tác mục tiêu hoạt động là của toàn nhóm nhưng mỗi
cá nhân được phân công làm một nhiêm vụ cụ thể, phối hợp với nhau để đạt mục
tiêu chung. Mô hình hợp tác trong xã hội đưa vào đời sống học đường có tác
dụng chuẩn bị cho học sinh thích ứng đời sống xã hội trong đó mỗi người sống
và làm việc theo sự phân công hợp tác với tập thể cộng đồng. Đây là một sự
chuẩn bị rất cần thiết khi mà HS của chúng ta ra trường rất thiếu kỹ năng làm
việc thực tiễn
Dạy học tích hợp giúp học sinh giao tiếp với nhau và như vậy sẽ giúp
những học sinh nhút nhát, thiếu tự tin, cô độc có nhiều cơ hội hòa nhập với lớp
học, thêm vào đó học theo nhóm còn tạo ra môi trường hoạt động mang lại
không khí thân thiện, cởi mở, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẽ trên cơ sỡ cố gắng hết
sức và trách nhiệm cao của mỗi cá nhân. Mọi ý kiến của các em đều được tôn

trọng và có giá trị như nhau, được xem xét cân nhắc cẫn thận, do đó khắc phục
được tình trạng áp đặt, uy quyền, làm thay, thiếu tôn trọng giữa những người
tham gia hoạt động đặc biệt là giữa GV và HS
• Nhược điểm:
+ Đối với người dạy:
- Đa số giáo viên đều có tình yêu nghề, mến trẻ, tận tụy với công tác giảng dạy,
chăm lo quan tâm đến học sinh. Tuy nhiên, vẫn còn những mặt hạn chế sau :
- Phương pháp giảng dạy chưa thực sự phù hợp với một bộ phận chưa chú ý
nhiều đến học sinh yếu kém dẫn đến chất lượng chưa cao .
+ Đối với học sinh:
- Một số học sinh vì lười học, chán học mải chơi, hổng kiến thức nên không
chuẩn bị tốt tâm thế cho giờ học Toán- Đời sống văn hóa tinh thần ngày một
nâng cao, một số nhu cầu giải trí như xem ti vi, chơi game . . . ngày càng nhiều
làm cho một số em chưa có ý thức học bị lôi cuốn, sao nhãng việc học tập. Một
số học sinh TB yếu chưa nắm được kiến thức nhiều môn học để hệ thống hóa
6


kiến thức bài học . Một số em còn lười biếng về nhà không học bài cũ, hoặc học
theo kiểu đối phó cho xong.
Nên tôi đã làm một bài Tets thử về sở thích các môn học trong đó có môn
Toán, và các bài soạn không thiết kế sử dụng tích hợp các môn học thì kết nhiều
em sợ học môn Toán, không thích học môn này. Tôi đã rất trăn trở, phải tìm hiểu
nguyên nhân và cách khắc phục.
Bài tets theo sở thích môn học Toán
Số lượng: 34
%

Rất thích
1/34

2.9%

Thích
5/34
14.7%

TB
10/34
58.9%

Không thích
8/34
23.5%

Bài Tets theo chất lượng khảo sát các bài học soạn truyền thống
Số lượng: 34
%

Giỏi
1/34
2.9%

Khá
5/34
14.7%

TB
10/34
58.9%

Yếu
8/34
23.5%

2.3 Các giải pháp đã sử dụng:
2.3.1 Xác định mục tiêu học tập
Cần quan niệm rõ Mục tiêu dạy học là hướng tới mục tiêu học tập bộ môn của
trò (chứ không phải của thầy), GV phải hình dung sau khi học xong bài học, HS
phải có kiến thức, kỹ năng, thái độ gì, ở mức độ như thế nào. Mục tiêu đề ra là
cho HS, thông qua các hoạt động học tập tích cực, vì thế khi xác định mục tiêu
học tập cần :
- Lấy trình độ HS chung của cả lớp làm căn cứ, nhưng phải hình dung thêm yêu
cầu phân hoá đối với những nhóm HS có trình độ kiến thức và tư duy khác nhau
để mỗi HS được làm việc với sự nỗ lực trí tuệ vừa với sức mình.
- Chú trọng đồng đều đến các lĩnh vực : kiến thức, kỹ năng, tư duy và thái độ.
Mỗi lĩnh vực GV nên cụ thể hoá các mức độ sao cho có thể đánh giá được càng
cụ thể càng tốt, qua đó có được thông tin phản hồi về nhận thức của HS sau mỗi
nội dung dạy học.
- Tránh xây dựng các mục tiêu chung chung cho nhiều bài học, quá khái quát
cho nhiều nội dung dạy học, hoặc xa rời nội dung và phương pháp dạy học, hoặc
mang nặng tính chủ quan của GV.
- Môi Trường Học Tập phải tạo nên sự gắn kết giữa nội dung và phương pháp
dạy học, là cơ sở để GV chủ động đổi mới các hình thức tổ chức giáo dục làm
cho việc học tập của HS trở nên lý thú, có hiệu quả thiết thực.
Xác định mục tiêu học tập càng cụ thể, càng sát hợp với yêu cầu chương
trình, với điều kiện hoàn cảnh dạy học thì càng tốt. Mục tiêu được xác định như
vậy sẽ là căn cứ để thầy đánh giá kết quả và điều chỉnh hoạt động dạy, để cho trò
tự đánh giá kết quả và điều chỉnh hoạt động học, từng bước thực hiện các nhiệm
vụ, nhằm đạt mục đích dạy học một cách vững chắc.
2.3.2 Dự kiến vận dụng kiến thức các môn vào tích hợp bài học:

7


Giáo viên cần phải tìm hiểu nội dung cần tích hợp môn nào vào phần nội
dung bài học cho phù hợp.
2.3.3 Dự kiến các hoạt động học tập (HĐHT)
Để đạt đến các mục tiêu dạy học thông qua phương pháp dạy học tích cực,
GV phải chủ động dự kiến các hoạt động học tập của HS trong tiết học. Có thể
nói HĐHT là trọng tâm của hoạt động dạy học, qua đó GV thể hiện các ý đồ về
phương pháp giúp HS đạt được mục tiêu học tập.
Mỗi HĐHT là một tình huống gợi động cơ học tập; một HĐHT thường gồm
nhiều HĐ thành phần với mục đích riêng; thực hiện xong các HĐ thành phần thì
mục đích chung của cả HĐ cũng được thực hiện. Vì thế, GV phải có sự đầu tư
về chất lượng và kết quả của HĐ, suy nghĩ công phu về những khả năng diễn
biến của các HĐ đề ra cho HS, dự kiến các giải pháp điều chỉnh để đảm bảo thời
gian.
2.3.4 Ứng dụng tốt công nghệ thông tin trong giảng dạy:
Giáo viên tự học hỏi CNTT theo mạng Intenet hoặc dưới sự chỉ đạo của PGD
khi có lớp tập huấn. Hướng dẫn cho học sinh làm quen với máy tính để tìm hiểu
các kiến thức bộ môn khác liên quan trên mạng bằng cách giới thiệu cho học
sinh một số thao tác tiềm kiếm trên goole theo bài học. Dowloat các hình ảnh
liên quan đến nội dung cần tích hợp chèn vào bài giảng powpoi.
Sau đây là bài dạy theo chương trình tích hợp đã được thử nghiệm ở khối 7
trường THCS Lâm Xa năm học 2016-2017:

Tuần 16 – Tiết 32
MẶT PHẲNG TỌA ĐỘ
Trước hết muốn soạn giảng được một tiết giáo án dạy theo chủ đề tích hợp
giáo viên cần phải tìm hiểu nội dung cần tích hợp môn nào vào phần nội dung
bài học. Để trải nghiệm được bài học thì công tác soạn giảng là điều giáo viên

phải chú ý đầu tiên và quan trọng nhất.
Ví dụ trong tiết 32: Mặt phẳng tọa độ - Toán 7
Giáo viên phải xác định mục tiêu chính của bài học bao gồm:
1.Kiến thức: Biết vẽ hệ trục tọa độ và biết dùng một cặp số để xác định vị
trí của một điểm trên mặt phẳng toạ độ.
2.Kĩ năng: Biết cách xác định một điểm trên mặt phẳng toạ độ khi biết
toạ độ của nó và biết xác định toạ độ của một điểm trên mặt phẳng toạ độ
3.Thái độ: Có tính cẩn thận, chính xác, khoa học. Thấy được ý nghĩa toán
học trong đời sống thực tế.
Vận dụng kiến thức các môn vào tích hợp bài học:
Để đạt được hiệu quả cao trong bài dạy HS cần có năng lực vận dụng những
kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề bài học đặt ra:
- Môn Địa lý:
Thông qua bài dạy giúp các em hiểu hơn về tọa độ địa lý của một địa
điểm nào đó trên Quả địa cầu, trên bản đồ địa lí được xác định bởi một cặp hai
số là kinh độ và vĩ độ.
8


- Môn thể dục: Hiểu thêm về bộ môn cờ Vua.
- Môn vật lý: Dựa vào mặt phẳng toạ độ để biểu diễn đường của các vật
nóng chảy theo thời gian.
- Liên hệ thực tế: Hiểu được vị trí của số ghế ghi trên vé xem phim, bản tin
dự báo bão, Trong ngành y học khi đo điện tim,vận dụng mặt phẳng toạ độ để
xác định được quá trình hoạt động của tim mạch .…
Để phục vụ tốt cho tiết học Giáo viên phải chuẩn bị các điều kiện tốt nhất
phục vụ cho tiết học.
Chuẩn bị:
*Giáo viên:
- Máy chiếu

- Máy chiếu.
- Một số tranh ảnh bản đồ địa lý, hình ảnh quả địa cầu, biểu đồ tăng
trưởng sức khỏe, hình ảnh đường biểu diễn nhiệt nóng chảy đông đặc của các
chất (bằng hình ảnh qua máy chiếu).
- Phiếu học tập.
-Thước kẻ, êke.
*Học sinh:
- Nghiên cứu trước nội dung bài học.
- Thu thập tài liệu.
- Máy tính bỏ túi, bút chì, sáp màu, bút màu.
. Phương pháp dạy học
- Quan sát
- Nêu vấn đề
- Thảo luận nhóm/ cả lớp.
Phương pháp kiểm tra đánh giá
- Đánh giá theo năng lực học sinh:
+ Dùng bài kiểm tra 5 phút để đánh giá.
+ Sử dụng kiến thức lĩnh hội được qua bài học để xây dựng các mối liên
hệ Toán học có liên quan đến bài học theo yêu cầu.( khuyến khích, tạo khả năng
trách nhiệm đối với việc học của HS ).
Tiến trình dạy học:
Kiểm tra bài cũ: 3 phút
2
3

Cho hàm số y = x . Điền số thích hợp vào ô trống trong bảng sau.
x
y

-0.5

4.5
-2

0

GV gọi HS lên bảng làm. Sau đó gọi HS nhận xét, kiểm tra kết quả.
Sau đó GV giới thiệu các cặp số (x ; y) có được từ bảng trên.
Phần 1: Đặt vấn đề
Mục tiêu dạy hoạt động này GV cần lưu ý vấn đề sau:
9

9


SGK đưa 2 ví dụ thực tiễn quen thuộc và GV tích hợp môn Địa lý vào nhằm làm
cho các e thấy rằng cần phải dùng đến hai số mới xác định được một điểm trong
mặt phẳng.
Lµm thÕ nµo ®Ó cã hai sè ®ã?
Tích hợp môn địa lý – phần xác định vị trí
GV: Mỗi địa điểm trên bản đồ địa lí được xác định bởi hai số đó là kinh độ và vĩ
độ. Đó là tọa độ địa lí. GV đưa bản đồ địa lý Việt Nam lên bảng và giới thiệu
VD1.

Hình 1: Lược đồ Việt Nam [4]

10


Bắc

Cà Mau
8030’
Đông

,
o
104 40

Hình 2: Tọa độ địa lí của Mũi Cà Mau [4]

GV: Em hãy cho cả lớp biêt tọa độ địa lí của Mũi Cà Mau?
HS: Đọc dựa vào bản đồ.
Toạ độ địa lí mũi Cà Mau:
1040 40' D
 0 '
8 30 B

GV: Toạ độ địa lí được xác định bới hai số nào?
HS: kinh độ, vĩ độ.
GV: Vậy trong tọa độ Địa lí tọa độ một vị trí xác định bởi hai số đó là kinh độ
và vĩ độ
* Ví dụ 2:
GV: - Cho học sinh quan sát vé chiếu phim
- Số ghế H1 cho ta biết điều gì ?

11


Hình 3: Hình ảnh vé xem và rạp chiêu bóng [1]

HS: Số ghế H1 (H là số dãy, số 1 là số ghế trong dãy). Cặp gồm một chữ và một
số như vậy xác định vị trí chỗ ngồi trong rạp của người đó.
- GV yêu cầu HS lấy thêm VD trong thực tế
Tích hợp thể dục – Xác định vị trí các quân cờ
GV cho HS xem hình vẽ bàn cờ vua. Hãy dùng một cặp (chữ; số) để xác định
vị trí của quân cờ trên hình vẽ?
Thay đổi vị trí quân cờ, và yêu cầu HS trả lời tương tự.

Hình 4: vị trí quân cờ trên bàn cờ vua [4]
HS: Con xe đang ở vị trí (B;1)
Phần 2: Mặt phẳng tọa độ.
GV: Trong toán học để xác định vị trí 1 điểm trên mặt phẳng người ta thường
dùng 2 số.
Treo bảng phụ hệ trục Oxy sau đó giáo viên giới thiệu

12


Hình 5: Hệ trục tọa độ [1]
+ Hai trục số vuông góc với nhau và cắt nhau tại gốc của mỗi trục khi đó ta có
hệ trục tọa độ Oxy.
+ Độ dài trên hai trục chọn bằng nhau.
+ Các trục Ox, Oy được gọi là các trục tọa độ.
+ Giao điểm O biểu diễn số 0 của cả hai trục gọi là gốc tọa độ.
+ Trục hoành Ox, trục tung Oy.
+ Mặt phẳng có chứa hệ trục tọa độ Oxy gọi là mặt phẳng tọa độ Oxy.
GV hướng dẫn vẽ.
HS Quan sát và tiếp thu.
Phần 3: Toạ độ một điểm trong mặt phẳng tọa độ.
-GV yêu cầu học sinh vẽ một hệ trục toạ độ.

-GV lấy điểm P ở vị trí tương tự h.17 (SGK)

Hình 17 SGK [1]

- GV thực hiện các thao tác như SGK rồi giới thiệu cặp số (1,5; 3) gọi là toạ độ
của điểm P và cách ký hiệu, cách đọc.
Điểm P có toạ độ (1,5; 3)
Ký hiệu: P(1,5; 3)
trong đó: 1,5: hoành độ của P
13


3 : tung độ của P
Học sinh làm theo hướng dẫn của giáo viên và nghe giảng.
GV yêu cầu học sinh làm ?1 (SGK)
Bước 1: Giáo viên giao nhiệm vụ
+ HS hoạt động nhóm làm câu hỏi 1SGK
+ Thời gian: 4 phút
Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ
HS: Hợp tác với nhau hoàn thành vẽ trục tọa độ và biểu diễn tọa độ của
điểm P và Q trên mặt phẳng tọa độ trong thời gian 4 phút.
GV: Quan sát các nhóm để hỗ trợ các lớp có tín hiệu trợ giúp.
Bước 3: Thảo luận, trao đổi, báo cáo
GV: Quan sát học sinh
HS: Thảo luận thống nhất kết quả cuối cùng củ nhóm mình. Và cử bạn
đại diện treo bảng phụ nhóm.
Trình bày: các nhóm quan sát bài làm của nhau, 1 bạn hs đại diện 1
nhóm trình bày kết quả của nhóm mình.
Bước 4: Phương án KTĐG
Nhận xét quá trình thực hiện các nhóm

Phân tích đánh giá bài làm học sinh từng nhóm
Chốt kiến thức.
GV: Trong toán học để xác định vị trí 1 điểm trên mặt phẳng người ta thường
dùng 2 số.
GV: hình 18 SGK nhắc nhở ta điều gì? [1]

14


Nhận xét : Trên mặt phẳng toạ độ (H.18):
- Mỗi điểm M xác định một cặp số (x 0; y0). Ngược lại, mỗi cặp số (x0; y0) xác
định một điểm M .
- Cặp số (x0; y0) gọi là toạ độ của điểm M, x 0 là hoành độ, y0 là tung độ của
điểm M .
- Điểm M có toạ độ (x0; y0) được kí hiệu là M(x0; y0).
-Viết toạ độ của gốc O ?
HS: O(0; 0)
Tích hợp môn Vật lí:

Hình 6:

Đường biểu diễn của nhiệt độ và thời gian của vật nóng chảy [5]

Tiết 25 Vật lí lớp 6: Sự nóng chảy và đông đặc thì đây chính là đường biểu diễn
của vật rắn thay đổi trạng thái theo nhiệt độ.
Liên hệ thực tế:
Trong các bản tin dự báo bão thường sử dụng tọa độ địa lý( Kinh độ và vĩ độ)
để dự báo tâm báo, để từ đó có những ứng phó với bão đối vưới những tàu
15

thuyền đang đánh bắt trên biển giúp họ xác định chính xác vị trí cơn bão để tìm
nơi neo đậu an toàn. Đối với đất liền thì dựa vào vị trí cơn bão và đường đi để từ
đó có những phương án phòng chống bão khi đổ bộ.
VÍ DỤ: BẢN TIN BÃO GẦN BIỂN ĐÔNG (CƠN BÃO KAI-TAK)

Hồi 07 giờ (18/12), vị trí tâm bão Kai-tak ở vào khoảng 10,6 độ Vĩ Bắc;
119,6 độ Kinh Đông, ngay trên phía Bắc đảo Pa-la-oan (Phi-líp-pin). Sức gió
mạnh nhất ở vùng gần tâm bão mạnh cấp 8 (60-75km/giờ), giật cấp 10.
Dự báo trong 24 giờ tới, bão di chuyển theo hướng Tây Tây Nam, mỗi giờ đi
được khoảng 15km, như vậy khoảng trưa nay (18/12) bão Kai-tak sẽ đi vào
Biển Đông. Đến 07 giờ ngày 19/12, vị trí tâm bão ở vào khoảng 9,7 độ Vĩ
Bắc; 116,0 độ Kinh Đông, cách đảo Song Tử Tây (thuộc quần đảo Trường
Sa) khoảng 270km về phía Đông Nam. Sức gió mạnh nhất ở vùng gần tâm
bão mạnh cấp 8 (60-75km/giờ), giật cấp 10.

Hình 7: Tọa độ đường đi của cơn bão KAI-TAK [4]
Các ví dụ khác: Trong ngành y học khi đo điện tim,vận dụng mặt phẳng toạ độ
để xác định được quá trình hoạt động của tim mạch.

16


Hình 8: hình ảnh đo điện tim [4]
2.4 Hiệu quả của sáng kiến:
Bài dạy thử nghiệm đã thu được một số thành công song cũng không tránh
được hạn chế. Nó đòi hỏi phải có sự hợp tác hai phía giữa thày và trò, mối quan
hệ được cũng cố qua một thời gian nhất định. Tóm lại, để đạt được mục tiêu đào
tạo chung với những yêu cầu trên, mỗi giáo viên chúng ta cần có nhiều cố gắng
nỗ lực tìm tòi nắm vững yêu cầu kiến thức và kĩ năng cỏ bản của từng bài học cụ

thể, từ đó tìm tòi, lựa chọn phương pháp thích hợp trong quá trình dạy học. Cần
đầu tư cho khâu chuẩn bị bài dạy chính là khâu thiết dạy học để có thể phát huy
tối đa năng lực tìm tòi sáng tạo của học sinh.Thành công của bài dạy chính là
sau bài học, học sinh sẽ có đủ kiến thức và năng lực để tự khám phá cái hay cái
đẹp của Toán học được ứng dụng trong thực tiễn, trong các môn học khác hoặc
có thể tự mình tạo lập tính tự giác, học hỏi tìm tòi trong những tình huống mà
đời sống đặt ra cho các em.
3. Kết luận, kiến nghị:
3.1 Kết Luận:
Kết quả điểm kiểm tra 34 em học sinh sau khi dạy học theo chủ đề tích hợp:
Bài kiểm tra theo sở thích
Rất thích
Thích
Số lượng: 34 8/34
10/34
%
23.5%
29.4%

TB
16/34
47.1%

Không thích
0/34
0%

Bài kiểm tra theo chất lượng môn học ứng dụng bài giảng Tích hợp:
Giỏi
Khá

TB
Yếu
Số lượng: 34 10/34
10/34
14/34
0/34
%
29.4%
29.4%
41.2%
0%
Từ kết quả học tập của các em chúng tôi nhận thấy việc kết hợp kiến thức
liên môn vào một môn học nào đó là một việc làm hết sức cần thiết, có hiệu quả
17


rõ rệt đối với học sinh. Cụ thể là dự án của tôi thực hiện thử nghiệm đối với bộ
môn Đại số lớp 7 học kỳ I năm học 2016 - 2017 đã đạt được kết quả rất khả
quan. Tôi sẽ thực hiện tiếp dự án này vào học kỳ I của năm học 2017 - 2018 đối
với học sinh lớp sau. và sẽ nghiên cứu tiếp các dự án đối với những môn học
khác như Hình học, số học 6 .
Với cách dạy học theo hướng tích hợp này giúp các em học sinh không
những giỏi một môn mà cần biết cách kết hợp kiến thức các môn học lại với
nhau để trở thành một con người phát triển toàn diện. Đồng thời việc thực hiện
những dự án này sẽ giúp người giáo viên dạy bộ môn không ngừng trau rồi kiến
thức của các môn học khác để dạy bộ môn của mình tốt hơn, đạt kết quả cao hơn
- Áp dụng kiến thức toán học vào thực tế bản tin dự báo thời tiết về cơn bão để
học sinh nhận biết được chính xác vị trí của mắt bão cũng như cấp độ để áp
dụng vào thực tiễn cuộc sống, có hướng chủ động phòng chống bão khi đổ bộ
vào đất liền.

3.2 Kiến Nghị :
- Dạy học theo chủ đề “tích hợp” là chủ đề mới mẻ. Nó có nhiều ưu điểm
nhưng chắc chắn không tránh được nhược điểm. Giáo viên mất nhiều thời gian
nghiên cứu trong khi chưa có tài liệu hướng dẫn, tham khảo. Bên cạnh đó giáo
viên phải ứng dụng CNTT tốt, tra cứu và tự học hỏi với đồng nghiệp qua mạng
INTENET...
- Thành lập câu lạc bộ giáo viên dạy toán theo cụm để trao đổi các bài soạn với
nhau.

XÁC NHẬN
CỦA HIỆU TRƯỞNG

Lâm Xa, ngày 02 tháng 4 năm 2018.
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
NGƯỜI VIẾT

Quách Thị Mười

Nguyễn Thị Hồng

TÀI LIỆU THAM KHẢO:
[1]: Hình ảnh trong SGK Toán 7.
18


[4]: Hình ảnh tìm kiếm các môn tích hợp vào bài học trên Google.
[2]: Hội thảo Quốc tế chào thế kỷ 21 " Kết nối hệ thống tri thức trong một thế
giới học tập".
[3]: Định nghĩa học tập của Clark năm 2002

[5]: Sách giáo khoa môn Vật lí 6 bài Sự nóng chảy và đông đặc.
1. Văn bản chỉ đạo phát động cuộc thi theo chủ đề “ dạy học tích hợp” của SGD
& ĐT Thanh Hóa
2. Tài liệu dạy học " Tích hợp, liên môn" của vụ giáo dục trung học.
3. Trang mạng dành cho giáo viên của BGD : violet.vn

Mẫu 1 (2)

DANH MỤC
19


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Hồng
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường THCS Lâm Xa

TT

1.

Tên đề tài SKKN
Phát triển tư duy cho học sinh
thông qua một số trò chơi trong

Cấp đánh giá xếp
loại
(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh; Tỉnh...)

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B, hoặc C)

Năm học
đánh giá
xếp loại

- Cấp huyện
- Cấp tỉnh

B
C

2014-2015

- Cấp huyện

C

2017-2018

môn toán và tích hợp một số môn

2.

học trong chương trình THCS
Giải pháp: Đưa dạy học tích hợp

vào soạn giảng Tiết 32 bài 6: Mặt
phẳng tọa độ , nhằm nâng cao
chất lượng tiết học và tạo hứng
thú học tập với môn Toán 7 cho
học sinh trường THCS Lâm Xa

----------------------------------------------------

PHỤ LỤC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TRƯỜNG THCS LÂM XA
20


BÀI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ SỞ THÍCH CỦA HỌC SINH
Thời gian: 7 Phút
Họ và tên: ………………………………
Lớp : 7
Đề bài: Em hãy tích chọn vào một trong các ô sở thích môn Toán của mình
khi GV thực giảng chưa Tích hợp các môn vào bài giảng sau đây.
BÀI LÀM:
Rất thích

Thích

TB

21

Không thích

Kiểm tra đánh giá kết quả học tập:
NỘI DUNG KIỂM TRA (Thời gian 7 phút)
Đề bài
TRƯỜNG THCS LÂM XA
BÀI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ HỌC SINH
Thời gian: 7 Phút
Họ và tên: ………………………………
Lớp : 7
Điểm

Lời nhận xét của thầy cô

Đề bài
Vẽ một hệ trục tọa độ Oxy và đánh dấu các điểm A(-4; -2); B(-2; -1), C(-2; -3);
D(-4; -3). Tứ giác ABCD là hình gì?
Bài làm:

22


23