Tài liệu học đánh đàn guitar

PHN M U
Vì trình đ đàn guitar và cn bn lý thuyt âm nhc ca mi ngi đu khác
nhau, vit mt bài ch dn tng quát cho mi trình đ là điu không d. Do đó
tôi s trình bày 1 khung hình (framework) ri t đó tùy trình đ ca mình mà
các bn s t tìm hiu thêm.


PHN MT :
K THUT TAY TRÁI
1
Cách tìm các hp âm dùng trong mt bài nhc Vit
Trc ht nhìn vào 1 bn nhc thì có hai trng hp: hoc bài y đã có ghi sn
các hp âm (chords), hoc không ghi hp âm nào c. Nu có ghi sn hp âm
thì tt, vì vn đ cho bàn tay trái đã đc gii quyt xong và bn ch còn cn
tìm cách làm sao đ chy các ngón tay phi. Tuy nhiên thông thng thì các
bn nhc Vit không ghi kèm các hp âm, và rt nhiu trng hp tuy có ghi
hp âm nhng nghe không xuôi tai cho lm!

Do đó trc khi cm ly cây đàn, vic đu tiên m
à các bn cn nm vng là
nên bit cách tìm các hp âm dùng trong bài . Ba vn đ chính thuc bàn tay
trái là:

1: Tìm ch âm ca bài nhc
2: Tìm các hp âm trong bài nhc
3: Ðt các hp âm vào bài nhc.

1 : Tìm ch âm ca bài nhc

Hãy nhìn vào b khóa  đu bài nhc, ta s thy có 3 trng hp xy ra

a) B khóa không có du thng gim : Ch âm ca bài có th là Do trng
(C) hay La th (Am)


b) B khóa có du thng : T du thng cui cùng, cng thêm na cung thì

s có tên ch âm trng, ri t đó đm xung 2 nt s có tên âm giai tng ng
là ch âm th


c) B khóa có du gim : Nu có 1 du gim (Bb) thì ch âm ca bài có th
là Fa trng (F) hay Re th (Dm) . Nu có hn 1 du gim, thì du gim ngay
trc du gim cui s là tên ca ch âm trng và sau đó đm xung 2 nt s
có tên ca ch âm  cung th


Ti sao ta li cha bit rõ đc ch âm ca bài nhc thuc cung trng hay th
ngay nh th? Hãy tng tng vic tìm ch âm ca mt bài nhc mi cng
nh bn đang đng trc mt cn nhà l. Bn gõ ca nhng không bit ngi
ch gia đình ra m ca là ngi cha (trng) hay m (th)

Bài tp:

a) B khóa có 3 du thng : 3 du thng này theo th t là Fa, Do, Sol. Du
thng cui cùng là Sol (G) , vy thì bài này có th  ch âm La trng (A) (vì
Sol # cng ½ cung là La ) . Nu ngi cha tên là La (A) thì bà m (âm giai
tng ng) tên là gì? T La, đm xung Sol (G) ri xung Fa ( F ) . Phi
chng bà m tên là Fa th ? Không hn vy, vì nhìn ni b khóa thì s thy có
du F# ngha là tt c các nt Fa trong bài s mang du thng. Do đó tên ca
bà m trong ngôi nhà này s là Fa thng (F

#) và bài này cng có th thuc ch
âm Fa thng th ( F#m )


b) B khóa có 2 du gim: 2 du gim này là Si (B), Mi (E). Du gim
trc cui cùng là Si (B), nên ch âm bài này có th là Si gim trng (Bb
major) hay Sol th (Gm)


Ðn đây thì bn đã tìm ra đc bài nhc này có th thuc mt trong 2 ch âm.
Ðiu này tng t nh bit đc tên ngi cha (trng) và ngi m (th)
trong gia đình này nhng cha bit ai là ngi ... “cm quyn” trong nhà ?

Bc k tip là tìm xem ch âm nào là chính? Mun vy bn ch cn nhìn vào
nt cui cùng trong bài nhc. Nó là mt trong 2 nt này và đó là tên ch âm
ca bài

Thí d:

a) B khóa có 2 du thng (Fa# và Do#) và tn cùng bng ni Si (B) : Bài
này thuc cung Si th (B minor) và âm giai tng ng là Re trng (D). Nói
mt cách khác, trong gia đình này thì ngi v (Bm) cm quyn (!) và ngi
chng (D) ch đóng vai trò th yu. Bài nhc  cung th thng có âm hng
bun


b) B khóa có 3 du gim (Si b, Mi b, La b) và tn cùng bng nt Mi b ( Eb)
: Bài này  cung Mi gim trng (Eb major) và âm giai tng ng là Do th (
Cm ). Trong “gia đình” này thì ngi chng (Eb) cm quyn, và ngi v
(Cm) gi vai trò th yu. Bài nhc  cung trng có âm hng vui ti, mnh

m


2: Tìm các hp âm trong bài nhc



Thông thng thì các bài nhc Vit ch dùng 6 hp âm chính. Th tng tng
gia đình này có 4 con: 2 trai và 2 gái. Ta đã tìm đc 2 hp âm ch nhà ri thì
ch cn tìm thêm 4 hp âm còn li ( tên ca 4 đa con) bng cách áp dng lut
1 – 4 –5 nh sau:

Thí d nh bài nhc thuc cung Do trng (C) - ngha là âm giai tng ng là
La th (Am). Nu ngi cha là Do thì có th tìm tên 2 đa con trai bng cách
dùng 5 ngón ca bàn tay trái mà đm nh sau:
Ngón cái : 1 Do - ngón tr 2 Re b - ngón gia 3 Mi b - ngón áp út 4 Fa OK
– ngón út 5 Sol OK
Nh vy thì bên phía cha và 2 c
on trai, ta s có 3 hp âm : Do (C ), Fa (F) và
Sol (G)

V phía ngi m (âm giai tng ng), tng t nh trên ta s có tên ca ngi
m và 2 con gái là La th (Am), Re th (Dm) và Mi trng (E).

Ghi chú: Ai thc mc mun hi ti sao 2 cô con gái li là Re th (mà không là
Re trng) và Mi trng (mà không là Mi th) thì cn bit v các nt trong 1
âm giai (scale) và tên các quãng (interval) .


Trong âm giai La th (Am) (thuc dòng ngi m) thì các nt trong âm giai

này là A-B-C-D-E-F-G#-A, Tên ca cô con gái th nht bt đu  nt th 4
(đm La Si Do “Re” ) Hp âm Re có 3 nt chng lên nhau là Re Fa La ( D F A)
và nt Fa không có du thng . Quãng D-F là quãng 3 th , nên cô con gái th
nht tên là Re th ( Dm ) . Trong khi đó tên ca cô con gái th hai bt đu 
bc 5 (đm La Si Do Re “Mi”) . Chng 3 nt lên nhau  Mi (E) s có E – G# -
B (đ ý G# trong âm giai La th) và vì quãng E G# là quãng 3 trng, nên cô
con gái th hai s mang tên Mi trng (E )



Cha có thì gi tìm hiu sâu xa thì nu mun tìm 6 hp âm chính cho bài nhc,

ta ch cn ghi nh lut 1 – 4 – 5 . Ði khái ( nên nh ch là “đi khái”) là:

a) Ba hp âm theo ch âm trng (cha & 2 con trai) : 1 – 4 –5 (tt c đu
trng)
b) Ba hp âm theo ch âm th (m & con 2 gái) : 1 th - 4 th - 5 trng



Thí d: Tìm 6 hp âm dùng trong bài nhc có 1 du thng  b khóa:

a) Bài này có th thuc Sol trng (G) hay Mi th (Em)
b) Dùng lut 1-4-5 theo nhánh G s có 3 hp âm G, C, D
c) Dùng lut 1-4-5 theo nhánh Em s có Em, Am, B

6 hp âm này là G – C – D – Em –Am – B

Ðây là 6 hp âm cn bn ca mt bài nhc ph thông mà ngi mi chi đàn
cn phi nm vng. T 6 hp âm “gc” này mà ngi ta bin báo, thêm “mm

mui” vào đ bin chúng thành vô s hp âm mà các bn thng thy trong các
tp sá
ch nhc

Mt trong nhng bin th đó là loi hp âm 7, đc thành lp bng cách đt
thêm 1 nt th t trên 3 nt ca hp âm cn bn (tc là hp âm này nay s có 4
nt  bc 1-3-5-7) .

Trong khuôn kh bài hc tìm hp âm theo li “mì n lin” này, bn ch cn
nh 1 đim nh sau đây v hp âm 7 là :

Ð nghe êm tai hn, tên ca ngi con trai th hai và ngi con gái th hai (D
và B trong thí d trên) có th đi thành hp âm 7.


Nh th là tm thi chúng ta đã hoàn tt vic tìm tên 6 ngi trong gia đình, và
theo thí d trên thì 6 hp âm dùng trong bài nhc này s là:


G – C – D7 – Em – Am –B7


3 : Ðt các hp âm vào bài nhc:

Tìm ra 6 hp âm chính dùng trong mt bài nhc ri, câu hi k tip là làm sao
bit đc khi nào thì đi hp âm? Có 3 lut cn bn sau đây :

1) Thông thng vi các bài nhc Vit thì mi ô nhp dùng 1 hp âm, đi 

phách 1, đu nhp. Vi nhng bài nhp 4 thì đôi khi dùng 2 hp âm trong 1 ô

nhp , đi  phách 1 và 3.


2) Bài nhc bt đu bng ch âm và kt  ô nhp cui bng ch âm


3) Tùy theo ch âm nào ( trng hay th) mà nhng hp âm ca phe cha
hay phe m nm đa s. Mt bài bt đu  cung La th (Am) thì hu nh 2 cô
con gái (Dm và E7) s theo sau m mà ... ln lt trong ngôi nhà này! Sau khi
bà m và 2 cô con gái hát đã đi các hp âm Am-Dm-E7 ri thì ông cha và 2
con trai (C-F-G7) lúc y mi đc ... lên ting ... ch đ thay đi không khí!
Tuy nhiên vì ch âm là La th nên làm gì đi na thì cui cùng, phe bà m cng
dành li ch quyn. Do đó tt c li phi tr v cm Am-
Dm-E7 đ chm dt 
ch âm La th (Am)



Thông thng nu bit đc tên các nt trong mi ô nhp và thy chúng ging
nh tên các nt ca hp âm nào thì đó chính là hp âm dùng cho ô nhp này.
Trong trng hp hc đm đàn theo li “cp tc” này thì ta ch còn cách là
phi dùng tai nghe mà chn ...“mò" nh sau :

1) Tìm mt bn ghi các hp âm cn bn cho guitar - ch cn mt trang tóm
lc ghi vài chc hp âm là đ
2) Dùng cây guitar đánh tri 6 hp âm cn bn cho tht nhuyn và quen tai
3) Bt đu vi c
h âm  ô nhp đu tiên, hát ô nhp k tip và so vi 6 hp
âm trên nghe xem hp âm nào thun tai nht
4) Nên nh theo đúng 3 li khuyên ghi  phn này và tránh đng chuyn đi

hp âm lung tung.


Bn ch cn theo my lut cn bn theo 3 bc trong bài này là có th ... “tr
đc” khong 90% nhng bài nhc Vit !


VÕ TÁ HÂN






2
Vài điu cn ghi nh


Bài hc ngn trong phn 1 trình bày nhng quy lut “b túi” giúp các bn có
th tìm ra các hp âm cn bn dùng trong 1 bài nhc Vit nhanh chóng.

Mun hiu rõ thêm v nhng quy lut này thì các bn cn bit vài điu lý
thuyt cn bn sau đây:

1. Quãng: Hãy ly các nt nhc sp theo th t : Do – Re – Mi – Fa – Sol –
La – Si - Do ( kt bng Do cho trn 8 nt). T Do đn Re là quãng 2, Do đn
Mi là quãng 3, Do – Fa (q 4) , Do – Sol (q 5) v.v... Nói chung thì quãng là
khong cách gia 2 nt nhc. Có nhiu loi quã
ng : trng , th, tng, gim,
tùy thuc vào khong cách gia 2 nt này. Ð đo khong cách thì cn dùng

đn v gi là “na cung”


2. Cung và na cung: Nhìn trên phím đàn guitar, bn đ ý là t nt Mi lên
Fa và Si lên Do ch cách nhau có 1 phím, còn gia các nt khác thì cách nhau 2
phím. Khong cách mt phím nh vy là “na cung” và 2 phím là “1 cung”


3. Âm giai Do trng: Hãy dùng cây guitar đ đàn 8 nt Do - Re – Mi – Fa
– Sol – La –Si – Do và đ ý đn khong cách cung (c) và na cung (nc) gia
các nt. Ta s thy các khong cách này là: c,c,nc, c , c,c,nc hay đ cho d
nh thì đc là : 1, 1, ½ , 1, 1, 1, ½ . Tám nt này có th xem là gm 2 nhóm
4 nt "Do Re Mi Fa” và “Sol La Si Do” cách nhau bi 1 cung ( gia Fa và
Sol). Mi nhóm 4 nt này có cu trúc 1, 1, ½ ging nhau.


4. Cn bn âm giai trng: Chui 8 nt xp theo th t tên nt liên tip
nh trên gi là 1 "âm giai", và chui 8 nt bt đu t nt Do nói trên nghe rt
thun tai. Ngi ta dùng chui 8 nt vi khong cách gia các quãng nh th (
1, 1, ½ - 1 - 1, 1, ½ ) làm mu ca mt “âm giai trng”

5. To 1 âm giai trng t các nt khác: Th to 1 âm giai trng bt
đu t nt Re. Hãy dùng cây guitar thì s thy ngay lp tc
a. Re – Mi : 1 cung > OK
b. Mi - Fa : na cung > không đc, phi tng lên Fa# đ có 1 cung
c. Fa# - Sol : na cung > OK
d. Sol – La : 1 cung > OK

e. La – Si : 1 cung > OK
f. Si - Do : na cung > không đc, phi tng lên Do# đ có 1 cung

g. Do# - Re : na cung > OK


Âm giai Re trng nh th s mang 2 du thng  b khóa đu bài nhc (Fa#
và Do#) . Khi đàn 1 bài  cung Re trng thì luôn nh là tt c các nt Fa và
Do đu phi tng na cung. C theo cách trên thì bn s tìm đc b khóa (có
my du thng gim) ca tt c các "âm giai trng" khác ( hãy ghi nh : 1, 1,
½ - 1 - 1, 1, ½)


6. Làm sao đ to hp âm ? Th dùng âm giai Re trng. Trên mi nt ta
hãy vit chng lên thêm 2 nt : Do Mi Sol, Re Fa# La, Sol Si Re, Fa# La
Do#…Tp hp 3 nt này to thành 1 “hp âm” ( nên nh 2 nt cách nhau thì
gi là “quãng” nh va đnh ngha). Tính t gc đi lên thì hp âm Re trng
gm có 1 quãng 3 (Re Fa#) và 1 quãng 5 (Re La)


7. Lut 1 – 4 – 5: Khi chuyn t hp âm này sang hp âm khác cng có
nhng quy lut riêng sao nghe cho hp tai. Chuyn đng cn bn nht là t
hp âm 1 (ch âm) đi qua hp âm  bc 4 ri bc 5. Ba hp âm này đi vi
nhau rt hp và có rt nhiu bài nhc t đu đn cui ch cn dùng 3 hp âm
này mà thôi. Sau này khi khá hn thì ta s bàn thêm v nhng chuyn đng
khác


8. Quãng 3 trng 3 th là gì ? Ba nt "Re - Fa# - La" to thành hp âm
Re trng. Hãy đ ý quãng 3 Re Fa# gm có 2 cung (Re - Mi , Mi - Fa#) và
đc gi là quãng 3 trng. Gi đây nu h nt Fa# xung na cung thành Fa
(tc là ch còn 1 cung ri) thì quãng Re Fa đc gi là quãng 3 th. Trên cây
guitar, khi đàn 3 nt "Re Fa La" thì nghe ra có v bun (so vi hp âm Re

trng Re Fa# La nghe vui hn) Ch cn thay đi quãng 3 t trng ra th (
bt đi na cung) mà bn cht ca hp âm s đi ngay t vui ra bun.

9. Hai câu thn chú: Trên đây ch là nhng lý thuyt ht sc cn bn m
à
tôi đã thâu gn li. Mi đc qua thì s thy khó hiu nhng thc s thì không
đn ni nào!

Nu mun có thêm vài lut “b túi” đ tìm xem mt hp âm gm có nhng nt
gì thì các bn nên hc thuc lòng 2 câu … “thn chú” sau đây :

Fa Do Sol Re La Mi Si


và đc ngc li là:

Si Mi La Re Sol Do Fa

10. Nhng bc k tip:


C dn dn ri chúng ta s bàn đn các loi hp âm khác, không nên vi vã.
Hin ti chúng ta ch mi bt đu vi 2 loi hp âm "trng" và "th". K tip
s đn "tng" aug (augmented), "gim"dim (dimínished) ri s đn "6th", "sus"
v.v..

iu quan trng là các bn cn phi cm nhn đc cái cm giác mà mi loi
hp âm to ra . Hin ti chúng ta ch mi bt đu vi hai loi hp âm
và phân
loi ra rng h hp âm trng thì nghe vui mà hp âm th thì nghe bun. Tuy

nhiên nh vy thì quá s sài vì nhng rung đng ca con ngi thì không ch
có "vui" hoc "bun", mà còn bit bao nhiêu trng thái khác gia hai thái cc
này.

Bit đc nhng loi hp âm này cu to ra sao, gm nhng nt gì là chuyn
d. Tuy nhiên cn phi rõ là nhng loi hp âm này mun din t, hay mang
li cho ta cái cm giác gì, đó mi là cái khó.

Nm đc cái ý ca mi loi hp âm, sau đó ta s bàn đn các chuyn đng
hoà âm, ngha là làm sao đ đi t hp âm này tip qua hp âm khác cho tht êm
tai. Nghe thì phc tp lm nhng chúng ta s dn dn đi qua tng bc.


Tóm li thì t đu bài đn đây, chúng ta vn còn quanh qun  bàn tay trái.
Bn nào ... thm mt thì không cn đc hai chng này làm chi mà ch cn
xem tên hp âm ghi trên dòng nhc là cng đ!

Vi nhng bn đã chu khó đc đn đây thì tôi ngh rng bn đã có đ kin thc
đ t mình tìm các hp âm cho 1 bài nhc Vit gin d. Tôi xin đ ngh các bn
th áp dng nhng điu va hc đ tìm
các hp âm cho bài MA HNG ca
Trnh Công Sn, vit  ch âm Do trng .

Tôi s trình bày các bc phi theo trong bài k tip. Tuy nhiên xin đ ngh
các bn nên tìm bài MA HNG và th làm bài tp này trc.



VÕ TÁ HÂN
3

Tìm các hp âm đ đm bài MA HNG


Bài này thuc cung Do trng ( ch âm là C). Theo nguyên tc “ gia đình 4
con ‘ và áp dng ... “lut gia đình” 1 – 4 – 5 nh đã nói  nhng bài trc, bn
s tìm ra đc 6 hp âm đ đm cho nhng bài thuc cung Do trng ( hay La
th ) nh bài này.

Trong túi “bu bi” ca bn s có 6 hp âm :

Do trng (1) – Fa trng (4) – Sol 7 (5)
La th (1) – Re th (4) – Mi th (5)

Vi 6 hp âm này (C , F , G7 , Am, Dm và Em) bn có th ch dùng tai mình
nghe theo bài nhc mà lp các hp âm này vào bài. Xin nhc li mt vài quy
lut nh sa
u:

1. Ði hp âm  phách đu tiên, ngha là nt đu tiên ngay sau vch nhp.
Ðây là nhng ch vit HOA trong bài
2. Hp âm đu tiên trong bài là ch âm ,  đây là Do ( C )
3. Bài nhc tn cùng bng cách v li ch âm (C)
4. Trc khi v li ch âm, thng dùng nht là hp âm bc 5 ( G7)

Ði khái gin d ch có vy thôi. Bn th hát bài MA HNG và c đn
nhng ch HOA là đi hp âm
. Không cn đ ý cách đàn tay mt vi, ch cn
đánh tri (arpeggio) tht nh nhàng là đ.

Tri m NNG (C) cho mây HNG (Am)
Mây qua MAU (F) em nghiêng SU (G7)
Còn ma XUNG (G7) nh hôm NÀO (F)
Em đn THM (G7) mây âm thm (C)
Mang gió LÊN (G7) - (G7)

Ngi ngi ÐÓ (C) trông ma NGUN (Am)
Ôi yêu THNG (F) nghe đã BUN (G7)
Ngoài kia LÁ (C) nh vn XANH (G7)

Ngoài sông VNG (C) nc dâng LÊN (G7)
Hn muôn TRÙNG (C) – (C)

Này em đã KHÓC (C) chiu ma đnh CAO (Am) - (F)
Còn gì na ÐÂU (G7) sng mù đã LÂU (Em)
Em đi V (Am) chiu ma t áo (F)
Ðng phng BAY (Dm) mù không li VÀO (Dm)
Hàng cây LÁ (G7) xanh gn vi NHAU (C) - (C)

Ngi ngi XUNG (C) mây ngang ÐU (Am)
Mong em QUA (F) bao nhiêu CHIU (G7)
Vòng tay ÐÃ (G7) xanh xao nhiu (F)
Ôi tháng NM (G7) gót chân MÒN (Am)
Trên phim DU ( Dm) - (G7)

Ngi ngi XUNG (C) xin ma ÐY (Am)
Trên hai VAI (F) cn đau DÀI (G7)
Ngi nm XUNG (C) nghe ting RU (G7)
Cuc đi ÐÓ (C) có bao LÂU (G7)
Mà hng H (C) - (C)

Sau khi nm vng phn đm cn bn này, chúng ta s có th bàn thêm
v
nhng ch có th thay đi hp âm đ cho bài đm nghe ...“tình” hn, cng nh
cách vit câu do đàn và câu kt

4
Cách dùng CAPO


Vi 6 hp âm cn bn này, các bn ch cn dùng tai mình đ nghe và lp các
hp âm sao đ sao nghe cho thun tai. Tuy nhiên nên nh đng nhy ... lung
tung t hp âm này qua hp âm khác mt cách ... t do quá, vì có nhiu
chuyn đng nghe rt chi tai . Khi hc v hòa âm thì bn s bit có mt s
điu “cm k”, có dp tôi s ghi ra nhng chi tit này cho ai mun nghiên cu
sâu xa hn

Nm vng đc bu bi gm 6
hp âm cn bn này, bn cm thy an tâm bc
ra sân khu ... Cha bt đu do đàn thì cô ca s đã quay li nói nh rng “ Anh
i, cung Do trng thp quá, anh đàn cho em cao hn,  cung Mi trng đc
không?”


Ngay lp tc bn dùng “b lut gia đình 1-4-5” và tìm ra ngay 6 hp âm trong
bài này là : E, A,B7 và C#m, F#m và Gm . Th nhng nguy quá vì my cái
hp âm “quái đn” này ... cha bit bm  đâu c vì mình ... cha hc !

Ðang khi bi ri, cô ca s li thay đi ý kin “ Hay là anh xung cho em 2 tông

cng đc!” Xung 2 tông có ngha là t ch âm Do trng , h xung ch âm
La trng (A)

Li áp dng “lut gia đình 1-4-5”, bn tìm ra ngay 6 hp âm trong gia đình này
là :
A,D,E7 và Fa#m, Bm, C#m ... Li cng kh vì toà
n là nhng hp âm l và trc
tr khó bm.

Phi làm gì bây gi ?

Thc s thì trc khi ra “chin trng”, bn cn hc thêm 2 chiêu sau đây thì
mi có th gi là tm đ cn bn đ đm đc các bài nhc cho ca s hát,  bt
c cung nào.


Chiêu th nht :
Tp thêm 1 b 6 hp âm đ đm 1 bài  ch âm Sol trng (G)

Gi th nh bài Ma Hng đc
hát  cung (tông , ch âm) G thì 6 hp âm cn
bn ca “gia đình cung C” s thay đi t: C,F,G7 – Am,Dm.Em
ra thành
G,C,D7 – Em, Am,Bm

Ðây là nhng thành viên trong gia đình cung Sol trng (G)

Ð tìm b 6 hp âm mi này có 2 cách, hoc bt đu t ch âm G mà dùng lut
1-4-5 , hoc nhìn vào trang nhc vit cho cung Do trng (C) mà c nhìn thy
tên hp âm nào thì c đm lên 5 nt ( Do thành ra Sol, Fa thành ra Do v.v...)

Chiêu th hai:
Dùng cái CAPO

“Capo” là mt cái kp đàn rt thông dng khi đm đàn ( và dùng trong
Flam
enco guitar) nhng không dùng trong guitar c đin


Nu mun đm nhc cho mình và nht là cho ngi khác hát thì nht đnh là
bn phi tìm mua 1 cái Capo  các tim nhc.

Kp cái Capo t phím 1 và nhích dn lên 6 thì tuy vn đàn 6 hp âm trong cung
Do trng, bn đã có th đm cho cas hát  các cung t C# (Db) đn F#
trng hay Gb trng

Tng t, nu đàn  cung Sol trng (G) và kp Capo t phím 1 đn phím 4,
bn có th đm cho các bài nhc t cung Sol thng trng (hoc La gim t
h)
đn Si trng

(Chú ý “ Dùng Capo  phím 5 mà đàn nhng hp âm ca gia đình G thì cng
tng t nh đm bài hát  cung Do trng . Tuy nhiên các hp âm đàn  v
trí này s cao hn nu đàn cung C không dùng Capo. Trong trng hp có 2
guitar cùng đm cho 1 ca s thì 1 cây đm  Do trng không Capo , còn cây
kia đm  Sol trng vi Capo  bc 5, nghe s rt hay)

Nói chung li thì ch cn nm 6 hp âm trong gia đình cung Do trng và thêm
vào 3 hp âm

mi là G, D7và Bm , tt c là 9 hp âm, thì bn có th đm đc
tt c, bt chp ca s có khó tính, thay đi tông lên xung th nào đi na

Tr li hai thí d  đu bài:

1. Ca s đòi hát Ma Hng  cung Mi trng >>>> Kp Capo  phím 4 và
đàn 6 hp âm ca gia đình Do trng ( mà bn đã thuc lòng, hoc đã ghi trên
giy ri )
2. Ca s đòi hát Ma Hng  cung A trng >>>> Không th đàn  Do
trng m
à kéo Capo xung, bn s lp Capo  phím 2, ri đàn bài nhc xem
nh  cung Sol trng (G). Khi thành tho ri , bn có th nhìn vào bài nhc
đu tiên vi các hp âm vit cho cung Do trng mà trong trí lp tc đm lên 5
nt. Ðiu này không khó, và nu mun tp đc cho nhanh thì bn nên chu khó
luyn thêm mt câu ... “thn chú” khác là ...

Do Mi Sol / Re Fa La /Mi Sol Si / Fa La Do / Sol Si Re / La Do Mi, Si Re Fa

Nói chung là tp đc các nt trong âm giai thành tng nhóm 1-3-5 ... cho tht
nha
nh

Không nhng “thn chú” này s giúp bn chuyn cung (nh trong thí d trên)
mà còn s giúp ích rt nhiu khi xác đnh tên các hp âm


Tóm li nu phi đm cho 1 ca s hát đt xut 1 bài  cung trng du cho
không có nhc bn trc mt thì bn có th làm nh sau:
1. Th do bài y  cung Do trng, do 6 hp âm trong “gia đình C” . Nu
ca s thy OK thì tt quá

2. Nu ca s cho rng Do trng quá thp và đòi lên cao thì ch vic dùng
Capo. Gin d quá !
3. Nu ca s đòi hát thp hn thì chuyn qua cung Sol trng , do 6 hp âm

trong “gia đình G” ri dùng Capo nu cn!


Cho đn gi , chúng ta vn còn bàn v lý thuyt cho bàn tay trái, ngha là làm
sao đ tìm hp âm cho 1 bài nhc Vit gin d. Có l nh vy cng tm đ đ
bt đu bc qua phn k thut cn bn cho tay mt.

5
Hp âm 7 và sus 4



Tôi xin vit tip v 2 loi hp âm cho bàn tay trái đ các bn có thêm vài “bu
bi” na, trc khi chuyn qua mc k thut cho bàn tay mt.

A. Hp âm 7 :

Trong nhng bài trc các bn đã bit dùng lut 1-4-5 tìm 6 hp âm cn bn đ
đm các bài nhc Vit ph thông. Vi mt bài nhc  cung (ch âm) Do
trng (C) thì 6 hp âm này là C, F, G , Am, Dm, E . Ðây là nhng hp âm
đc to bi 3 nt  bc 1,3,5 ( hp âm C gm có Do, Mi, Sol, hp âm F có
Fa, La, Do v.v…) .Nay nu thêm 1 nt  bc 7 thì ta s có 1 hp âm to bi 4
nt, thí d G7 gm Sol, Si, Re, Fa .

Tính cht ca hp âm 7 này ra sao và khi nào thì ta nên mang ra dùng trong bài
nhc? Nghe mt hp âm 7, ta s có cm giác không thun tai, dng nh có

mt cái gì không n, cn phi “gii quyt” bng cách ngay sau đó tr v ch
âm thì mi êm tai.

Ð đm các bn nhc Vit thì các bn ch cn dùng hp âm 7 to  bc 5 ca
âm
giai. Thí d trong b 6 hp âm dùng đ đm các bài nhc cung Do trng
(hay La th), thì ch có 2 hp âm có th chuyn qua hp âm 7 là Sol7 ( hp âm
to  bc 5 ca âm giai Do trng) và E7 (hp âm to  bc 5 ca âm giai La

th).

Nh th thì trong túi bu bi đ đm nhc ca bn trc đây có 6 hp âm, nay
s có 8 hp âm. Vi mt bài nhc cung Do trng (hay La th) nay s có C, F,
G, G7 và Am, Dm, E, E7.

Nói chung vi hp âm 7, tm thi bn ch cn nh 3 đim sau đây:

1. Ch dùng hp âm 7 cho nhng hp âm  bc 5
2. Sau khi dùng hp âm 7 ( bc 5) thì chuyn v ch âm. Thí d trong 1
bài nhc  cung C, sau khi dùng G7 thì c
huyn v C ( hoc sau E7 thì v Am)
và thng dùng cp hp âm này ( G7 – C hoc E7 – Am)  cui đon nhc hay
cui bài
3. Khi to hp âm 7, nên nh là nt  bc 7 này phi cách ch âm 1 cung .
Thí d: C7 gm Do-Mi-Sol-Sib >>> ch không phi Si vì Si cách Do ch có
na cung .

Ghi chú: Sau này khi đi vào th nhc blues thì các bn s thy rng tt c các
hp âm cn bn đu đc chuyn thành hp âm 7 (ch không ch hn ch 
nhng hp âm bc 5 nh đã nói trên). Hp âm 7 là loi hp âm rt thông dng

trong nhng th nhc tr hin đi và có rt nhiu loi nh Major 7th, Minor 7th,
Minor/major 7th, Major 7th flat 5th, Major 7th sharp 5th, 7th flat 5th,7th sharp
5th, Minor 7th flat 5th, Diminished 7th v.v... mà chúng ta tm thi cha cn
bàn đn


B. Hp âm sus4:

Hôm trc có bn hi v sus4 nên nhân tin tôi s mang ra bàn  đây luôn.
Ch “sus” là ch vit tt ca “suspension” ngha là “treo l lng”. Ly mt
hp âm
3 nt gm các nt  bc 1-3-5 , ri thay vì dùng nt  bc 3 mà chuyn
thành nt  bc 4 thì có hp âm sus4. Thí d C (Do-Mi-Sol) thì Csus4 là Do-
Fa-Sol.

Thông thng sau khi đàn 1 hp âm sus4 thì ngay sau đó bn cn v li vi hp
âm gc. Chng hn nh  cui 1 bài nhc cung Do trng, bn có th đàn
Csus4 ri mi kt thúc bng ch âm C.

Ngoài ra khi đm nhc Vit, bn cng c
ó th dùng sus4  bc 5, đ thay th cho
hp âm bc 5  cui mt phn ca đon nhc.  đây sus4 s to mt cm giác
l lng, ch đi trong trí ngi nghe, trc khi bn quay v vi ch âm  phn

sau ca câu nhc. Mun rõ điu này, bn có th tìm nghe bài “Hn Hò” ca
Phm Duy mà tôi đã chuyn son cho guitar (trong website
/> ). Bài này tôi son  cung Am, và đã dùng Esus4 
cui phn đàn chm, trc khi chuyn sang Am  phn sau là mt bin khúc
(variation) đàn nhanh hn ...

sus4 cng nh môt s nhng hp âm ... “hoa lá” khác đc dùng đ trang đim
thêm cho phn hòa âm ca mt bài nhc phong phú hn. Trc mt, khi mi
tp đm nhc Vit thì nu không dùng nhng hp âm này cng chng sao c.
Sau này khi đm khá hn ri thì chúng ta s bàn thêm v nhng hp âm
này

PHN HAI :
K THUT TAY MT



6
Nguyên tc cn bn



Trc khi đi vào chi tit v các th loi đm tay mt, tôi xin trình bày mt vài
điu cn bn nhm mc đích giúp các bn có 1 cái khung (framework) đ sau
này có th đm tay mt cho mi bài hát:

1. Tìm xem bài nhc thuc nhp gì ?:

Nhìn vào 1 bài nhc, bn s thy các dòng nhc đc chia thành tng “ô nhp” ,
cách nhau bi 2 “vch nhp” . Trong mi ô nhp s có mt s nt nht đnh,
đc xác đnh  sau b khóa ni đu bài nhc bi nhng con s nh 2/4 , 3/4
, 6/8 v.v…

Các con s  trên (t s) nh 2, 3, 6 v.v.. cho bit trong mi ô nhp c
ó bao
nhiêu “phách”, tc là s đa tay đánh nhp (hoc ly chân đp nhp) bao nhiêu

ln trong mi ô nhp.

Các con s  di (mu s) nh 4,8,16 v.v…cho bit mi ln đp nhp nh
vy (mi phách) thì có giá tr là bao nhiêu lâu. Ly nt tròn làm đn v và
mang ra chia 2, 4, 8 s thy 1 tr
òn = 2 trng = 4 đen = 8 móc đn . S 4 có
ngha là nt đen, và 8 là nt móc đn v.v...


Nh vy, nhp 2/4 có ngha là mi ô nhp có 2 nt đen , 9/8 có ngha là mi ô
nhp có 9 nt móc đn và 12/8 s có 12 móc đn trong 1 ô nhp. Tuy nhiên
trong thc t thì không ai đp nhp ht 6, 9, hay 12 ln trong mi ô nhp vì nh
vy s … mi tay và r chân lm! Do đó ngi ta ch ly tay đánh nhp 2, 3
hay 4 ln trong mi ô nhp mà thôi. Nhng bài nhc có s 2,3,4 ( nh 2/4 , 3/8
, 4/4 ) đu thuc loi này và đc gi c
hung là “nhp đn”

Vi nhng bài mà s nhp có t s ln hn 2,3 hay 4 ( nh 6/8, 9/8 , 12/8) thì
đây là nhng “nhp kép”, và mun tìm “nhp đn tng ng” thì dùng lut
“trên chia 3, di chia 2” . Thí d, vi nhp 6 / 8 thì 6 chia 3 bng 2 >>> 2
phách , và 8 chia 2 bng 4 >>> nt đen. Bài này có 2 phách, mi phách có giá
tr 1 nt “đen chm” ( 1 đen + 1 móc đn hay bng 3 nt móc đn) . Ch đ ý
đn t s thì bài nhc 6/8 thuc nhp 2, và tng t 9/8 thuc nhp 3 , 12/8
thuc nhp 4 phá
ch

Tóm tt : Bc đu tiên là cn tìm xem bài nhc (hay đon nhc) thuc nhp 2,
3, hay 4.

2. Ðnh s ln “khy” trong 1 ô nhp

Khi dùng tay mt đ đàn, ta có th “khy “đàn bng 1 ngón (cái, tr, gia hoc
áp út : p – i – m - a) hoc đánh tri mt nhóm nt. Hãy tm thi gi mi ln
đàn nh vy là 1 “khy” (stroke) .

Vi mt bài thuc nhp 2 thì ta có th đàn 2 “khy” trong mi ô nhp. Thí d
nh trong khi tay trái bm mt hp âm (C) thì tay mt có th đàn vài cách nh
sau:

a) tri - tri ( dùng ngón cái đánh tri 2 ln)
b) cái - tri ( dùng ngón cái đánh nt bc 1 ca hp âm - ri sau đó đánh
tri
c) p – ima ( sau khi đàn phách 1 bng ngón cái , đàn tip dây 1,2,3 bng 3
ngón tr, gia, áp út)

Nu đàn môt cách t đu đn cui mà không thay đi nh vy thì nghe cng
chán, do đó bn c
ó th tng s “khy” trong 1 ô nhp lên gp đôi ( nhân hai) đ
“khy” 4 ln trong mi ô nhp và đm tay mt nh sau:

a) p – i – m – a
b) p – i - ma - i

c) p – ima – ima - ima

Tng t, bn có th tng s “khy” trong mi ô nhp lên gp ba ( nhân 3) đ
“khy” 6 ln trong mi ô nhp và đm nh sau:
a) p – i – m – a – m – i

Tóm tt: vi mt bài nhp hai, bn có th “khy” 2 , 4 hay 6 ln trong mt ô

nhp . Tng t, vi nhp ba thì có th khy 3,6,9 ln trong 1 ô nhp, và vi
nhp 4 thì có th khy 4,8,12 ln

Nhng bài nhp 2 thng là nhng hành khúc và li đm tay mt rt gin d
nh đã trình bày  thí d trê
n

Nhng bài nhp 3 thuc loi luân v (valse) và cách đm tay mt cng rt gin
d nh ta s thy trong thí d phn đm cho bài THU VÀNG ca Cung Tin s
trình bày sau

Nhng bài thuc nhp 4 rt đa dng và gm hu ht nhng th loi thông dng
mà ta s ln lt bàn đn trong nhng bài k tip.

Ð kt thúc bài đu tiên trong phn k thut tay mt này, tóm tt thì bn cn
nh các đim sau đây:
1. Trc khi đm, hãy nhìn xem bài nhc thuc nhp 2, 3 hay 4
2. Mi nhp s có 3 cách đm t chm đn nhanh ( không đi, nhân 2, nhân
3) vi s “khy” trong mi ô nhp tng t bng s phách (không đi) lên gp
đôi (nhân 2) hoc gp ba (nhân 3)
3. Khi đm mt bài nhc thì cn thay đi li đm theo 1 trong 3 cách nói
trên cho linh đng. Thng nên bt đu bài vi cách chm (không đi) ri dn
dn đi lên nhanh hn ( nhân 2 hoc nhân 3) khi qua đip khúc và tr li chm
đ ht.

Ta hãy nhìn vào thí d đm bài THU VÀNG là mt bài nhp 3 (valse)  phn
sau


7

Ðm điu VALSE
THU VÀNG (Cung Tin)



Trong phn này tôi s chn bài THU VÀNG ca Cung Tin làm thí d. Bn
nào không bit có th ghé vào trang web ca tôi đ nghe bài này đã chuyn
son cho guitar

Phn A : Li Ca

Ðon 1
Chiu hôm qua lang thang trên đng
Hoàng hôn xung chiu thm muôn hng
Chiu hôm qua mình tôi bâng khuâng
Có mùa thu v t vàng vng vng

Ðon 2
Mt mình đi lang thang trên đng
Bun hiu ht và nh bâng khuâng
Lòng xa xôi và su mênh mông
Có nghe lá vàng não n ri không?

Ðon 3
Mùa thu vàng ti là mùa lá vàng ri
Và lá vàng ri khi tình thu va khi
Nht lá vàng ri xem màu lá còn ti
Nghe chng nh đây màu tê tái

Ðon 4 a

Chiu hôm qua lang thang trên đng
Nh nh bun bun vi chán chng

Ðon 4 b
Chiu hôm nay tri nhiu mây vng
Có mùa thu vàng bao nhiêu là hng


Phn B : Hp âm cho tay trái - Ch âm Sol trng ( G )

Ðon 1
G – G – G – G
G – G – G – D
G – G – G – G
D – D – D – G – G


Ðon 2
G – G – G – G
G – G – G – D
G – G – G – G
D – D – D7 – G – G

Ðon 3
C - C – G – G
D – D – G – G
C – C – G – G
A – A7 – D – D7

Ðon 4

G – G – G – G
G – G – C – D
G – G – G – G
D – D – D7 – G – G

Phn C : Cách đm tay mt

Ðon 1

p – ima – ima
(Dùng cách đm cn bn : bài nhp 3 > đàn 3 “khy” )


Ðon 2
p – i – ma – i – ma – i
(“nhân đôi” s phách đ “khy” 6 ln trong 1 ô nhp)


Ðon 3
p – i – m – a – m – i
(vn “nhân đôi” s phách, nhng đàn arpeggio)


Ðon 4a
tr v nh đon 1 : p – ima – ima


Ðon 4b