Hướng dẫn ôn thi môn chủ nghĩa xã hội khoa học PTs nguyễn văn dương

HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 1

HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI
MÖN
CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI
KHOA HOÅC
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 2



TRUNG TÊM BƯÌI DÛÚÄNG CẤN BƯÅ GIẪNG DẨY
L LÅN MẤC - LÏNIN VÂ TÛ TÛÚÃNG HƯÌ CHĐ MINH





HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI
MƯN
CH NGHƠA
XẬ HƯÅI
KHOA HỔC
(Tấi bẫn cố sûãa chûäa, bưí sung)






NHÂ XËT BẪN ÀẨI HỔC QËC GIA HÂ NƯÅI
NÙM 2000

HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 3


TÊÅP THÏÍ TẤC GIẪ

PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG (CH BIÏN)
PTS. PHẨM VÙN HNG
HÂ NGỔC KIÏÅU
PGS. TRÊÌN VÙN SINH
PTS. DÛÚNG VÙN DUN
PTS. PHẨM VÙN CHĐNH
TRÕNH TRĐ THÛÁC
NGUỴN THANH HẪI

Tấi bẫn cố sûãa chûäa, bưí sung
Ngûúâi thûåc hiïån: PTS. Phẩm ngổc thanh
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 4

MC LC
LÚÂI NHÂ XËT BẪN.................................................................................................................... 7

1. CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHƯNG TÛÚÃNG ÀẬ RA ÀÚÂI NHÛ THÏË NÂO VÂ CẤC GIAI
ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CH ËU CA NỐ?................................................................................. 8

2. ÀÊU LÂ GIẤ TRÕ LÕCH SÛÃ CA CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHƯNG TÛÚÃNG - PHÏ PHẤN
ÀÊÌU THÏË K XIX?........................................................................................................................ 9

3. ÀÊU LÂ SÛÅ RA ÀÚÂI VÂ CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CH ËU CA CH NGHƠA
XẬ HƯÅI KHOA HỔC?.................................................................................................................. 11

4. ÀÊU LÂ ÀƯËI TÛÚÅNG VÂ PHÛÚNG PHẤP NGHIÏN CÛÁU CA CH NGHƠA XẬ HƯÅI
KHOA HỔC?................................................................................................................................. 15

5. ÀÊU LÂ CÚ SÚÃ KHẤCH QUAN QUY ÀÕNH SÛÁ MÏÅNH LÕCH SÛÃ CA GIAI CÊËP CƯNG
NHÊN? LIÏN HÏÅ VÚÁI GIAI CÊËP CƯNG NHÊN VIÏÅT NAM? ................................................ 16

6. VỊ SAO NỐI ÀẪNG CƯÅNG SẪN LÂ NHÊN TƯË BẪO ÀẪM CHO GIAI CÊËP CƯNG NHÊN
THÛÅC HIÏÅN THÙỈNG LÚÅI SÛÁ MÏÅNH LÕCH SÛÃ CA MỊNH?................................................ 19

7. TẨI SAO NỐI CẤCH MẨNG XẬ HƯÅI CH NGHƠA LÂ CON ÀÛÚÂNG TÊËT ËU CA
QUẤ TRỊNH THÛÅC HIÏÅN SÛÁ MÏÅNH LÕCH SÛÃ CA GIAI CÊËP CƯNG NHÊN? ................ 21

8. CẤCH MẨNG XẬ HƯÅI CH NGHƠA CỐ NHÛÄNG ÀÙÅC ÀIÏÍM GỊ?.................................... 22

9. L LÅN CẤCH MẨNG KHƯNG NGÛÂNG CA CH NGHƠA MẤC - LÏNIN CỐ NƯÅI
DUNG GỊ? ÀẪNG CƯÅNG SẪN VIÏÅT NAM ÀẬ VÊÅN DNG L LÅN ÀỐ VÂO QUẤ
TRỊNH CẤCH MẨNG NÛÚÁC TA NHÛ THÏË NÂO? ................................................................. 23

10. ÀÊU LÂ TĐNH TÊËT ËU CA XẬ HƯÅI XẬ HƯÅI CH NGHƠA VÂ NHÛÄNG ÀÙÅC TRÛNG
CÚ BẪN CA NỐ?....................................................................................................................... 26

11. ÀÊU LÂ TĐNH TÊËT ËU, THÛÅC CHÊËT VÂ ÀÙÅC ÀIÏÍM CA THÚÂI K QUẤ ÀƯÅ LÏN
CH NGHƠA XẬ HƯÅI? ................................................................................................................ 27

12. TẨI SAO NỐI QUẤ ÀƯÅ LÏN CH NGHƠA XẬ HƯÅI ÚÃ VIÏÅT NAM LÂ MƯÅT TÊËT ËU
LÕCH SÛÃ?...................................................................................................................................... 29

HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 5

13. HẬY TRỊNH BÂY NHÛÄNG MC TIÏU VÂ PHÛÚNG HÛÚÁNG CÚ BẪN CA THÚÂI K

QUẤ ÀƯÅ LÏN CH NGHƠA XẬ HƯÅI ÚÃ VIÏÅT NAM LÂ GỊ?.................................................... 30

14. HÏÅ THƯËNG CHĐNH TRÕ XẬ HƯÅI CH NGHƠA LÂ GỊ? BẪN CHÊËT CA HÏÅ THƯËNG
ÀỐ?................................................................................................................................................ 33

15. CẤC TƯÍ CHÛÁC CHĐNH TRÕ TRONG HÏÅ THƯËNG CHĐNH TRÕ XẬ HƯÅI CH NGHƠA CỐ
VAI TRÔ NHÛ THÏË NÂO? ......................................................................................................... 34

16. ÀÊU LÂ SÛÅ KHẤC NHAU VÏÌ CHÊËT GIÛÄA HÏÅ THƯËNG CHĐNH TRÕ XẬ HƯÅI CH
NGHƠA VÚÁI HÏÅ THƯËNG CHĐNH TRÕ TƯÌN TẨI TRONG CẤC XẬ HƯÅI TRÛÚÁC ÀỐ? ......... 35

17. THÏË NÂO LÂ DÊN CH VÂ DÊN CH XẬ HƯÅI CH NGHƠA? BẪN CHÊËT DÊN CH
XẬ HƯÅI CH NGHƠA LÂ GỊ?..................................................................................................... 37

18. NƯÅI DUNG ÀƯÍI MÚÁI HÏÅ THƯËNG CHĐNH TRÕ VÂ DÊN CH XẬ HƯÅI ÚÃ NÛÚÁC TA
TRONG GIAI ÀOẨN HIÏÅN NAY LÂ GỊ?................................................................................... 39

19. THÏË NÂO LÂ CÚ CÊËU GIAI CÊËP CA XẬ HƯÅI VÂ VÕ TRĐ CA NỐ? XU HÛÚÁNG
PHẤT TRIÏÍN CA CÚ CÊËU GIAI CÊËP TRONG THÚÂI K QUẤ ÀƯÅ LÏN CH NGHƠA XẬ
HƯÅI ÚÃ NÛÚÁC TA LÂ GỊ? ............................................................................................................ 41

20. TĐNH TÊËT ËU, NƯÅI DUNG CA LIÏN MINH GIÛÄA GIAI CÊËP CƯNG NHÊN VÚÁI
GIAI CÊËP NƯNG DÊN VÂ TÊÌNG LÚÁP TRĐ THÛÁC ÚÃ VIÏÅT NAM TRONG GIAI ÀOẨN HIÏÅN
NAY LÂ GỊ?.................................................................................................................................. 42

21. CÛÚNG LƠNH VÏÌ VÊËN ÀÏÌ DÊN TƯÅC CA CH NGHƠA MẤC - LÏNIN CỐ NƯÅI DUNG
GỊ? PHÛÚNG HÛÚÁNG CÚ BẪN ÀÏÍ CNG CƯË VÂ TÙNG CÛÚÂNG KHƯËI ÀẨI ÀOÂN KÏËT
DÊN TƯÅC ÚÃ NÛÚÁC TA TRONG GIAI ÀOẨN HIÏÅN NAY LÂ GỊ?.......................................... 45

22. ÀÊU LÂ BẪN CHÊËT, NGÌN GƯËC VÂ TĐNH CHÊËT CA TƯN GIẤO? NHÛÄNG QUAN

ÀIÏÍM CHĨ ÀẨO TRONG VIÏÅC GIẪI QUËT VÊËN ÀÏÌ TƯN GIẤO VÂ NHIÏÅM V CƯNG
TẤC TƯN GIẤO ÚÃ NÛÚÁC TA TRONG GIAI ÀOẨN HIÏÅN NAY LÂ GỊ?................................ 48

23. GIA ÀỊNH CỐ VAI TRÔ NHÛ THÏË NÂO TRONG XẬ HƯÅI? ÀÊU LÂ NHÛÄNG CHÛÁC
NÙNG CA GIA ÀỊNH TRONG THÚÂI K QUẤ ÀƯÅ LÏN CH NGHƠA XẬ HƯÅI?............... 51

24. ÀÊU LÂ CÚ SÚÃ CA CHÏË ÀƯÅ HƯN NHÊN VÂ GIA ÀỊNH MÚÁI TRONG CH NGHƠA
XẬ HƯÅI?........................................................................................................................................ 54

25. VỊ SAO PHẪI PHẤT HUY NHÊN TƯË CON NGÛÚÂI TRONG QUẤ TRỊNH XÊY DÛÅNG
CH NGHƠA XẬ HƯÅI? ................................................................................................................ 56

PTS. NGUYẽẻN VN DNG 6

26. ấU LA NHNG PHNG HNG CHU YẽậU NHầM PHAT HUY NHấN Tệậ CON
NGI TRONG S NGHIẽP ệI MI NC TA HIẽN NAY?........................................ 58

27. DA TRẽN C S NAO ẽ PHấN CHIA LếCH S LOAI NGI THANH CAC THI
AI KHAC NHAU? THI AI NGAY NAY LA Gề?................................................................. 61

28. ấU LA NệI DUNG C BAN CUA THI AI VA C IẽM NệI BấT CUA NO
TRONG GIAI OAN HIẽN NAY?.............................................................................................. 62


HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 7

LÚÂI NHÂ XËT BẪN
Àïí phc v viïåc giẫng dẩy vâ hổc têåp cấc bưå mưn L lån
chđnh trõ Mấc Lïnin trong hïå thưëng trûúâng Àẩi hổc, cao àùèng vâ
trung hổc chun nghiïåp. Nhâ xët bẫn Àẩi hổc qëc gia Hâ Nưåi

tấi bẫn, cố sûãa chûäa vâ bưí sung cën Hûúáng dêỵn ưn thi mưn ch
nghơa xậ hưåi khoa hổc.
Sấch do Trung têm Bưìi dûúäng cấ
n bưå giẫng dẩy l lån Mấc - Lïnin
vâ tû tûúãng Hưì Chđ Minh, Nhâ xët bẫn Tû tûúãng - Vùn hoấ trûúác àêy
tưí chûác biïn soẩn vâ Nhâ xët bẫn Chđnh trõ qëc gia tấi bẫn.
Sấch àûúåc trònh bây dûúái dẩng hỗi - àấp vúái nưåi dung àẫm bẫo tđnh
hïå thưëng, cố trổng àiïím, sất u cêìu ca chûúng trònh bưå mưn Ch
nghơa xậ hưåi khoa hổc.
Chng tưi rêët mong nhêån àûúåc kiïën phï bònh ca bẩn àổc àïí
nêng cao chêët lûúång sấch.


Thấng 3 nùm 2000
NHÂ XËT BẪN ÀẨI HỔC QËC GIA HÂ NƯÅI

PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 8

1. Ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng àậ ra àúâi nhû thïë nâo vâ cấc giai
àoẩn phất triïín ch ëu ca nố?
a) Ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng lâ nhûäng tû tûúãng, nhûäng hổc
thuët biïíu hiïån dûúái dẩng chûa àêìy à, chûa chđn mìi nhûäng
nguån vổng ca qìn chng nhên dên mën xoấ bỗ ấp bûác, bốc lưåt
vâ mổi bêët cưng ca xậ hưåi, mong mën xêy dûång mưåt xậ hưåi cưng
bùçng, bònh àùèng, bấc ấi, mổi ngûúâi sưëng tûå do, hẩnh phc.
Nhûäng tû tûúãng àêìu tiïn ca ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng xët
hiïån tûâ thúâi cưí àẩi phẫn ấnh sûå phêỵn ët c
a qìn chng àưëi vúái
nhûäng hânh vi ấp bûác, bốc lưåt ca giai cêëp thưëng trõ vâ mú ûúác ca
hổ vïì mưåt xậ hưåi cưng bùçng, tưët àểp hún.

Ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng vúái tđnh cấch lâ mưåt hổc thuët ra
àúâi vâo thúâi k hònh thânh ch nghơa tû bẫn, phï phấn xậ hưåi
àûúng thúâi vâ hûúáng túái mưåt xậ hưåi cưng bùçng khưng cố ấp bûác, bốc
lưåt.
b) Ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng àậ trẫi qua cấc giai àoẩn ch
ëu sau:
- Giai àoẩn hònh thânh nhûäng tû tûúãng àêìu tiïn ca cấc hổc
thuët vïì xậ hưåi kếo dâi tûâ thúâ
i k chiïëm hûäu nư lïå àïën hïët thúâi
trung cưí (khoẫng tûâ thïë k V trûúác cưng ngun àïën thïë k XV).
+ Thúâi k chiïëm hûäu nư lïå tûâ thïë k V trûúác cưng ngun àïën thïë
k V sau cưng ngun xët hiïån nhûäng truìn thuët, huìn thoẩi
dên gian nối lïn têm trẩng bêët bònh ca qìn chng nhên dên vúái
chïë àưå àûúng thúâi vâ thi võ hoấ nhûäng ẫo vổng vïì quấ khûá ca "k
ngun hoâng kim", àậ qua - thúâi àẩi cưång sẫn ngun thu.
+ Thúâi k trung cưí tûâ khoẫng thïë k V àïën thïë k XV: thúâi k
nây àậ bùỉt àêìu hònh thâ
nh nïìn kinh tïë hâng hoấ vâ tiïìn tïå, àùåc
biïåt lâ sau thïë k X àậ xët hiïån nhûäng trung têm cưng nghiïåp,
th cưng nghiïåp vâ thûúng nghiïåp. Xët hiïån nhûäng tû tûúãng phï
phấn xậ hưåi àûúng thúâi vâ nïu lïn nhûäng bêët bònh ca qìn chng
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 9

nhên dên vúái xậ hưåi lc àố. Nhûng nhûäng tû tûúãng xậ hưåi ch
nghơa lc êëy vêỵn mang nùång thïë giúái quan tưn giấo.
- Giai àoẩn tûâ thïë k XVI àïën thïë k XVIII: ch nghơa tû bẫn ra
àúâi vâ phất triïín mẩnh, àấnh dêëu mưåt bûúác tiïën quan trổng trong
lõch sûã xậ hưåi loâi ngûúâi nhûng àưìng thúâi cng àễ ra nhûäng bêët cưng
xậ hưåi vâ nhûäng hònh thûác bốc lưåt múái, nùång nïì vâ tân bẩo hún so vúái
trûúác. Xët hiïån mưåt loẩt cấc hổc thuët xậ hưåi phẫn ấnh nguån

vổng ca nhên dên, mú ûúác àïën mưåt xậ hưåi nhên àẩo hún, con ngûúâi
àûúåc tưn trổng hún, mưåt xậ hưå
i l tûúãng mâ úã àố khưng cố sûå bêët
cưng v.v.. Nhûäng nhâ tû tûúãng tiïu biïíu ca giai àoẩn nây lâ: Tưmất
Morú (1478-1535) ngûúâi Anh, Tưmầư Campanenla (1568-1639)
ngûúâi Italia vâ Grùỉc Babúáp (1760- 1779) ngûúâi Phấp...
- Ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng - phï phấn thïë k XIX
Àêìu thïë k XIX úã cấc nûúác Têy Êu, ch nghơa tû bẫn àậ àẩt àûúåc
nhûäng bûúác phất triïín múái. Thúâi k nây ch nghơa xậ hưåi khưng
tûúãng àẩt túái àónh cao vïì mùåt l lån, mang tđnh phï phấn sêu sùỉc
vâ chûáa àûång nhiïìu dûå kiïën thiïn tâi vïì mưåt xậ hưåi tûúng lai.
Nhûäng àẩi biïíu xët sùỉc ca ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng ca
thúâi k nâ
y lâ C.H. Xanh Ximưng (1760 - 1825) ngûúâi Phấp, S.
Phuriï (1772-1837) ngûúâi Phấp vâ R.Ưoen (1771-1858) ngûúâi Anh.
- Tûâ giûäa thïë k XIX khi hổc thuët ca C.Mấc vâ Ph.Ùngghen
xët hiïån, nhû Mấc vâ Ùngghen àậ nhêån xết rùçng, nghơa lõch sûã
ca ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng lâ t lïå nghõch vúái sûå phất triïín
ca lõch sûã nhên loẩi.
2. Àêu lâ giấ trõ lõch sûã ca ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng - phï
phấn àêìu thïë k XIX?
Àêìu thïë k XIX xët hiïån ba nhâ xậ hưåi khưng tûúãng - phï phấn
vơ àẩi úã chêu Êu: C.H. Xanh Ximưng (1760-1825). S. Phuriï (1772-
1837) úã Phấp vâ R.Ưoen (1771-1858) úã Anh.
- Giấ trõ lõch sûã vâ cưëng hiïën lúán lao ca cấc nhâ khưng tûúãng -
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 10

phï phấn lâ úã chưỵ:
+ Hổ àậ nghiïm khùỉc lïn ấn sûå bêët cưng vâ vẩch ra nhûäng tưåi ấc
do ch nghơa tû bẫn gêy ra.

+ Cấc nhâ xậ hưåi khưng tûúãng - phï phấn àậ àïì xët viïåc xêy
dûång mưåt xậ hưåi múái thûåc sûå cưng bùçng vâ tiïn àoấn mưåt cấch thiïn
tâi nhiïìu chên l mâ tđnh àng àùỉn ca nố àậ àûúåc Mấc vâ Ùngghen
chûáng minh bùçng khoa hổc. Àố lâ: xoấ bỗ nẩn ngûúâi bốc lưåt ngûúâi,
lïn ấn chïë àưå tû hûäu (Ưoen), biïën nhâ nûúác thânh cú quan thìn tu
quẫn l sẫn xët vâ phất triïín sẫn xët theo mưåt kïë hoẩch húåp l
,
lâm hâi hoâ cấc quan hïå xậ hưåi, tẩo àiïìu kiïån cho con ngûúâi phất
triïín toân diïån, xoấ bỗ sûå àưëi lêåp giûäa thânh thõ vâ nưng thưn, giẫi
phống ph nûä.
+ Nhòn chung, tû tûúãng ca cấc nhâ xậ hưåi ch nghơa khưng
tûúãng vâ nhêët lâ khưng tûúãng - phï phấn àêìu thïë k XIX àậ mang
nhûäng ëu tưë ca ch nghơa nhên àẩo cố tấc dng thûác tónh thûác
àêëu tranh ca qìn chng lao àưång trong mưåt thúâi k lõch sûã nhêët
àõnh.
- Bïn cẩnh nhûäng cưëng hiïën lúá
n lao, cấc nhâ xậ hưåi ch nghơa
khưng tûúãng - phï phấn côn cố nhûäng hẩn chïë lõch sûã nhêët àõnh:
+ Tuy cố phï phấn gay gùỉt ch nghơa tû bẫn nhûng hổ àậ khưng
vẩch ra àûúåc bẫn chêët vâ cấc quy låt vêån àưång ca nố.
+ Khưng thêëy àûúåc lûåc lûúång xậ hưåi cố khẫ nùng xoấ bỗ ch
nghơa tû bẫn vâ xêy dûång ch nghơa cưång sẫn lâ giai cêëp cưng
nhên hiïån àẩi.
+ Con àûúâng cẫi tẩo xậ hưåi tû bẫn ch nghơa, xêy dûång chïë àưå xậ
hưåi múái ca hổ mang tđnh chêët cẫi lûúng, ẫo tûúãng, bùçng tun
truìn, thuët phc hóåc bùçng thûåc nghiïåm xậ hưåi.
- Ngun nhên cu
ãa nhûäng hẩn chïë lõch sûã àố lâ do:
+ Thúâi k êëy phûúng thûác sẫn xët tû bẫn ch nghơa chûa phất
triïín àïën àưå chđn mìi, do àố, chûa bưåc lưå hïët nhûäng mùåt bẫn chêët

HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 11

sêu xa vâ nhûäng mêu thỵn vưën cố ca nố.
+ Giai cêëp cưng nhên hiïån àẩi chûa phất triïín vúái tû cấch lâ mưåt
giai cêëp àậ trûúãng thânh, cåc àêëu tranh ca hổ côn úã trònh àưå tûå
phất.
+ Cấc nhâ khưng tûúãng nây àïìu xët thên tûâ têìng lúáp trïn, chûa
thoất khỗi hïå tû tûúãng tû sẫn.
Tuy côn cố nhûäng hẩn chïë, nhûng ch nghơa xậ hưåi khưng tûúãng
- phï phấn thïë k XIX vêỵn àûúåc thûâa nhêån lâ ngìn gưëc l lån
ca ch nghơa xậ hưåi khoa hổc do Mấc vâ Ùngghen sấng lêåp.
Ch nghơa xậ hưåi khoa hổc ra àúâi vâ
trúã thânh v khđ l lån
ca giai cêëp cưng nhên trong cåc àêëu tranh chưëng giai cêëp tû sẫn.
Tûâ àố vïì sau mổi sûå tun truìn ch nghơa xậ hưåi mang tđnh chêët
khưng tûúãng àïìu trúã thânh lẩc hêåu, thêåm chđ lâ phẫn àưång àưëi vúái
phong trâo àêëu tranh ca giai cêëp cưng nhên chưëng lẩi sûå thưëng trõ
vâ bốc lưåt ca giai cêëp tû sẫn.
3. Àêu lâ sûå ra àúâi vâ cấc giai àoẩn phất triïín ch ëu ca ch
nghơa xậ hưåi khoa hổc?
a) Nhûäng àiïìu kiïån vâ tiïìn àïì ra àúâi ca ch nghơa xậ hưåi khoa
hổc.
Ch nghơa Mấc nối chung vâ ch nghơa xậ hưåi khoa hổ
c nối riïng ra
àúâi trïn nhûäng tiïìn àïì vâ àiïìu kiïån sau:
- Nhûäng tiïìn àïì kinh tïë - xậ hưåi quët àõnh cho sûå ra àúâi ca ch
nghơa xậ hưåi khoa hổc lâ sûå phất triïín ca phûúng thûác sẫn xët
tû bẫn ch nghơa vâ sûå trûúãng thânh ca giai cêëp cưng nhên.
+ Vâo nhûäng nùm 40 ca thïë k XIX, nïìn àẩi cưng nghiïåp úã nhiïìu
nûúác tû bẫn ch nghơa àậ phất triïín mẩnh, ch nghơa tû bẫn àậ bưåc

lưå rộ bẫn chêët vâ nhûäng mêu thỵn vưën cố ca nố. Àố lâ mêu thỵn
giûäa lûåc lûúång sẫn xët àậ àûúåc xậ hưåi hoấ cao vúái chïë àưå
chiïëm hûäu
tû nhên tû bẫn ch nghơa vïì tû liïåu sẫn xët. Mêu thỵn àố ngây
câng trúã nïn khưng àiïìu hoâ vâ àûúåc biïíu hiïån ra ngoâi xậ hưåi lâ
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 12

mêu thỵn giûäa giai cêëp cưng nhên vâ giai cêëp tû sẫn ngây câng gay
gùỉt.
+ Trong thúâi k nây, giai cêëp vư sẫn àậ trûúãng thânh vâ bûúác
lïn v àâi vúái tû cấch lâ mưåt lûåc lûúång chđnh trõ àưåc lêåp trong
cåc àêëu tranh chưëng giai cêëp tû sẫn. Tiïu biïíu lâ nhûäng cåc
khúãi nghơa ca cưng nhên Liưng úã Phấp nùm 1831-1834, cưng
nhên dïåt Xilïdi úã Àûác nùm 1844 vâ àùåc biïåt lâ phong trâo Hiïën
chûúng úã Anh (1838-1848) lâ phong trâo cấch mẩng to lúán àêìu
tiïn, thêåt sûå cố tđnh chêët qìn chng vâ cố hònh thûác chđnh trõ.
Nhûäng phong trâo àố àậ cung cêëp nhûäng bâi hổc cho sûå khấi quất
l lån, àưìng thúâi cng àùåt ra u cêìu bûác thiïët phẫi xêy dûång mưåt
hïå thưëng l lån khoa hổc, cấch mẩng àïí soi àûúâng cho sûå phất
triïín ca phong trâo.
- Tiïìn àïì tû tûúãng - l lån: Ba trâo lûu tû tûúãng xët hiïån vâo
thïë k XIX nhû triïët hổc cưí àiïín Àûác, kinh tïë chđnh trõ hổc Anh vâ
ch
nghơa xậ hưåi khưng tûúãng - phï phấn Phấp lâ nhûäng tiïìn àïì l
lån cho sûå ra àúâi ca ch nghơa Mấc. Mấc vâ Ùngghen àậ tiïëp thu
mưåt cấch cố phï phấn cấc l lån nây, khùỉc phc nhûäng hẩn chïë ca
chng vâ chûáng minh bùçng khoa hổc cấc tiïn àoấn thiïn tâi ca cấc
võ tiïìn bưëi.
- Tiïìn àïì khoa hổc: nhûäng phất kiïën vïì khoa hổc tûå nhiïn, àùåc
biïåt lâ hổc thuët vïì tïë bâo, àõnh låt bẫo toân vâ chuín hoấ

nùng lûúång, thuët tiïën hoấ ca Àấcuyn àậ cung cêëp nhûäng cú súã
khoa hổc àïí khùèng àõnh thïm nhûäng ngun l
ca ch nghơa duy
vêåt biïån chûáng vâ ch nghơa duy vêåt lõch sûã.
- Ngoâi nhûäng tiïìn àïì khấch quan, ch nghơa xậ hưåi khoa hổc ra
àúâi côn do cưng lao cưëng hiïën ca Mấc vâ Ùngghen. Vúái quan niïåm
duy vêåt vïì lõch sûã vâ hổc thuët giấ trõ thùång dû ca Mấc, ch
nghơa xậ hưåi àậ tûâ khưng tûúãng trúã thânh khoa hổc.
Nhûäng tû tûúãng cú bẫn ca ch nghơa xậ hưåi khoa hổc àậ àûúåc
Mấc vâ Ùngghen trònh bây trong "Tun ngưn ca Àẫng cưång sẫn"
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 13

- vùn kiïån cố tđnh chêët cûúng lơnh àêìu tiïn ca phong trâo cưång
sẫn vâ cưng nhên qëc tïë.
b) Nhûäng giai àoẩn phất triïín ch ëu ca ch nghơa xậ hưåi
khoa hổc.
Ch nghơa xậ hưåi khoa hổc phất triïín qua ba giai àoẩn ch ëu
sau àêy:
- Giai àoẩn Mấc - Ùngghen (tûâ giûäa nhûäng nùm 40 àïën 1894):
+ Hai ưng àậ àùåt nïìn mống vâ phất triïín nhûäng ngun l cú
bẫn ca ch nghơa xậ hưåi khoa hổc: l lån vïì sûá mïånh lõch sûã ca
giai cêëp vư sẫn, vïì vïì cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa, vïì chun
chđnh vư sẫn, vïì cấc giai àoẩn ca hònh thấi kinh tïë - xậ hưåi cưång
sẫn ch nghơa, vïì vêë
n àïì dên tưåc, tưn giấo...Nhúâ cưng lao ca hai
ưng, ch nghơa xậ hưåi khoa hổc àậ xêm nhêåp vâo phong trâo cưng
nhên, àûa àïën sûå ra àúâi ca Qëc tïë I (1864 - 1876), Qëc tïë II
(1889 - 1914), cấc àẫng cưång sẫn vâ cưng nhên úã cấc nûúác tû bẫn
ch nghơa - hẩt nhên lậnh àẩo phong trâo cấch mẩng úã cấc nûúác vâ
phong trâo cấch mẩng qëc tïë.

- Giai àoẩn Lïnin (1894 - 1924): Thúâi k nây, ch nghơa tû bẫn àậ
phất triïín sang giai àoẩn àïë qëc ch nghơa.
+ Lïnin, mưåt mùåt, àêëu tranh khưng khoan nhûúång chưëng lẩi
mổi ch nghơa cú hưåi vâ xe
át lẩi, mùåt khấc, phất triïín nhiïìu lån
àiïím ca Mấc trong àiïìu kiïån lõch sûã múái. Àố lâ l lån vïì cấch
mẩng xậ hưåi ch nghơa trong thúâi àẩi àïë qëc ch nghơa, vïì cấch
mẩng khưng ngûâng, nhûäng vêën àïì vïì chiïën lûúåc, sấch lûúåc cấch
mẩng ca phong trâo cưång sẫn vâ
cưng nhên qëc tïë.
+ Sau Cấch mẩng Thấng Mûúâi, Lïnin phất triïín l lån vïì thúâi k
quấ àưå, nhûäng ngun l vïì cẫi tẩo vâ xêy dûång ch nghơa xậ hưåi,
hổc thuët vïì xêy dûång àẫng kiïíu múái, l lån vïì nhâ nûúác xậ hưåi
ch nghơa vâ dên ch xậ hưåi ch nghơa.
Cưëng hiïën ca Lïnin trong viïåc phất triïín l lån cng nhû biïën
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 14

nố thânh hiïån thûåc àûúåc thûâa nhêån nhû mưåt bûúác phất triïín múái ca
ch nghơa xậ hưåi khoa hổc.
- Giai àoẩn tûâ sau khi Lïnin mêët cho àïën nay:
+ Trong giai àoẩn nây, cấc àẫng cưång sẫn vâ cưng nhên, phong
trâo cấch mẩng ca giai cêëp cưng nhên úã cấc nûúác tû bẫn ch
nghơa vâ phong trâo giẫi phống dên tưåc àậ phất triïín rưång rậi, ch
nghơa xậ hưåi àậ vûúåt ra khỗi phẩm vi mưåt nûúác vâ trúã thânh hiïån
thûåc úã chêu Êu, Ấ, Phi vâ M Latinh. L lån ch nghơa xậ hưåi
khoa hổc tiïëp tc àûúåc bưí sung, phất triïín vâ vêån dng vâo àiïìu
kiïån c
thïí tûâng nûúác trong quấ trònh àêëu tranh cấch mẩng vâ xêy
dûång ch nghơa xậ hưåi.
+ Nhûng, do bïånh ch quan duy chđ, khưng biïët kïë thûâa

nhûäng thânh tûåu tiïën bưå mâ nhên loẩi àậ tẩo ra trong thúâi àẩi
tû bẫn khưng tưn trổng quy låt khấch quan, mën àưët chấy giai
àoẩn phất triïín, nïn viïåc c thïí hoấ vâ àûa l lån ca ch
nghơa xậ hưåi khoa hổc vâo cå
c sưëng khưng phẫn ấnh àng
nhûäng tû tûúãng ca Mấc, Ùngghen vâ Lïnin. Vò vêåy àậ tẩo nïn
nhûäng mư hònh ch nghơa xậ hưåi hiïån thûåc mang nùång tđnh
quan liïu, bao cêëp, têåp trung cûáng nhùỉc kếo dâi nhiïìu nùm.
Àưìng thúâi l lån ch nghơa xậ hưåi khoa hổc cng khưng àûúåc
phất triïín kõp vúái sûå thay àưíi nhanh chống vâ ngây câng phûác
tẩp ca tònh hònh thïë
giúái vâ sûå phất triïën ca thúâi àẩi.
Àố chđnh lâ ngun nhên sêu xa dêỵn àïën sûå khng hoẫng, kếo dâi
àïí cëi cng dêỵn àïën sûå sp àưí úã mưåt sưë nûúác xậ hưåi ch nghơa nhû
Liïn Xư nhûäng nûúác xậ hưåi ch nghơa úã Àưng ÊU trong nhûäng nùm
80 thïë k XX.
Ngây nay trong giai àoẩn cấch mẩng thïë giúái tẩm thúâi úã thúâi k
thoấi trâo, ch nghơa xậ hưåi àang àûáng trûúác nhûäng khố khùn, thûã
thấch gay gùỉt, tònh hònh àố àôi hỗi cấc àẫng cưång sẫn vâ giai cêëp
cưng nhên mưỵi nûúác phẫi tûå àưíi múái, khưng ngûâng nêng cao trònh
àư
å l lån, nùỉm vûäng phûúng phấp lån vâ vêån dng sấng tẩo
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 15

nhûäng lån àiïím cú bẫn ca ch nghơa Mấc-lïnin vâo thûåc tiïỵn àïí
giẫi quët nhûäng nhiïåm v àang àùåt ra ca cấch mẩng nûúác mònh.
4. Àêu lâ àưëi tûúång vâ phûúng phấp nghiïn cûáu ca ch nghơa xậ
hưåi khoa hổc?
a) Ch nghơa Mấc-lïnin bao gưìm ba bưå phêån húåp thânh: triïët hổc
Mấc - Lïnin, kinh tïë chđnh trõ Mấc-Lïnin vâ ch nghơa xậ hưåi khoa

hổc. Triïët hổc vâ kinh tïë chđnh trõ hổc lâ cú súã l lån ca ch
nghơa xậ hưåi khoa hổc, côn ch nghơa xậ hưåi khoa hổc lâ sûå phất
triïín têët ëu, húåp lưgđc ca hai bưå phêån trïn.
+ Àiï
ím ch ëu nhêët ca ch nghơa xậ hưåi khoa hổc lâ lâm sấng rộ
vai trô lõch sûã ca giai cêëp cưng nhên.
+ Vïì tđnh thưëng nhêët ca ba bưå phêån cêëu thânh ca ch nghơa
Mấc-Lïnin: tđnh thưëng nhêët thïí hiïån úã hẩt nhên ca ch nghơa Mấc-
Lïnin lâ phếp biïån chûáng duy vêåt, úã tđnh thưëng nhêët vïì mc àđch àïìu
nhùçm lån chûáng toân diïån cho vai trô lõch sûã ca giai cêëp cưng nhên.
+ Cấc bưå phêån cố tđnh àưåc lêåp tûúng àưëi, mưỵi bưå phêån cố àưëi
tûúång nghiïn cûáu, phûúng phấp nghiïn cûáu cấc phẩm tr, quy låt
riïng ca mònh.
b) Àưëi tûúång nghiïn cûáu cu
ãa ch nghơa xậ hưåi khoa hổc.
- Phên biïåt àưëi tûúång nghiïn cûáu ca mưn ch nghơa xậ hưåi khoa
hổc vúái nhûäng mưn khoa hổc khấc.
+ Ch nghơa duy vêåt lõch sûã nghiïn cûáu nhûäng quy låt chung
ca xậ hưåi loâi ngûúâi vâ nhûäng biïíu hiïån ca chng úã nhûäng hònh
thấi kinh tïë - xậ hưåi khấc nhau. Côn ch nghơa xậ hưåi khoa hổc chó
têåp trung nghiïn cûáu nhûäng quy låt chđnh trõ - xậ hưåi ca riïng
hònh thấi - kinh tïë cưång sẫn ch nghơa.
+ Kinh tïë chđnh trõ hổc Mấc - Lïnin vâ ch nghơa xậ hưåi khoa hổc
àïìu nghiïn cûáu quấ trònh phất sinh, hònh thânh vâ phất triïín ca
hònh thấi kinh tïë - xậ
hưåi cưång sẫn ch nghơa, nhûng kinh tïë chđnh
trõ hổc nghiïn cûáu nhûäng quy låt kinh tïë, côn ch nghơa xậ hưåi
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 16

khoa hổc nghiïn cûáu nhûäng quy låt chđnh trõ - xậ hưåi.

+ Cấc khoa hổc chun ngânh khấc nghiïn cûáu nhûäng mùåt riïng
lễ ca hònh thấi kinh tïë - xậ hưåi cưång sẫn ch nghơa, côn ch nghơa
xậ hưåi khoa hổc nghiïn cûáu nhûäng quy låt chđnh trõ - xậ hưåi mang
tđnh tưíng quất, do vêåy nố lâ cú súã phûúng phấp lån cho cấc khoa hổc
chun ngânh.
- Àưëi tûúång nghiïn cûáu ca ch nghơa xậ hưåi khoa hổc lâ nhûäng
quy låt vâ tđnh quy låt ca cåc àêëu tranh giai cêëp ca giai cêëp
cưng nhên nhùçm giânh chđnh quìn vâ xêy dûång ch nghơa xậ hưåi,
lâ nhûäng quy låt chđnh trõ - xậ hưåi ca quấ trònh phất sinh, hònh
thânh vâ phất triïín c
a hònh thấi kinh tïë - xậ hưåi cưång sẫn ch
nghơa.
c) Phûúng phấp nghiïn cûáu ca ch nghơa xậ hưåi khoa hổc.
+ Triïët hổc Mấc - Lïnin lâ cú súã phûúng phấp lån ca ch
nghơa xậ hưåi khoa hổc.
+ Phûúng phấp tưíng húåp: sûå lån chûáng toân diïån vïì triïët hổc,
kinh tïë hổc vâ chđnh trõ hổc nhùçm lâm sấng tỗ vai trô lõch sûã ca
cêëp cưng nhên; tûâ nhûäng hiïån tûúång, quấ trònh... àûúåc tưíng húåp lẩi
vâ khấi quất thânh l lån.
+ Kïët húåp lưgđc vâ lõch sûã, sûã dng rưång rậi cấc phûúng phấp xậ
hưåi hổc.
5. Àêu lâ cú súã khấ
ch quan quy àõnh sûá mïånh lõch sûã ca giai cêëp
cưng nhên? Liïn hïå vúái giai cêëp cưng nhên Viïåt Nam?
a) Giai cêëp cưng nhên trong ch nghơa tû bẫn lâ giai cêëp cú bẫn
àưëi lêåp vúái giai cêëp tû sẫn; hổ khưng cố tû liïåu sẫn xët, phẫi bấn sûác
lao àưång cho nhâ tû bẫn àïí kiïëm sưëng; hổ àẩi diïån cho lûåc lûúång sẫn
xët tiïn tiïën ca xậ hưåi.
- Khi nghiïn cûáu xậ hưåi tû bẫn C.Mấc vâ Ph.Ùngghen àậ vẩch rộ
mêu thỵn cú bẫn ca xậ hưåi tû bẫn gùỉn liïìn vúái phûúng thûác sẫn

xët tû bẫn ch nghơa. Mêu thỵn têët ëu dêỵn àïën cấch mẩng xậ hưåi
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 17

ch nghơa, thiïët lêåp phûúng thûác sẫn xët cưång sẫn ch nghơa. ÚÃ àêy
giai cêëp cưng nhên lâ ngûúâi thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã êëy. Sûá mïånh
àố lâ lêåt àưí giai cêëp tû sẫn, th tiïu chïë àưå tû bẫn ch nghơa, xoấ bỗ
chïë àưå ngûúâi bốc lưåt ngûúâi, xêy dûång xậ hưåi cưång sẫn ch nghơa trïn
phẩm vi mưåt nûúác cng nhû trïn phẩm vi toân thïë giúái.
- Àïí hoân thânh sûá mïånh lõch sûã êëy, giai cêëp cưng nhên phẫi
tiïën hânh cấch mẩng thưng qua cấc giai àoẩn sau:
+ Giai cêëp cưng nhên phẫi tûå tưí chûác ra chđnh àẫng ca mònh,
lêåt àưí sûå thưëng trõ ca giai cêëp tû sẫn, giânh lêëy chđnh quìn, thiïë
t
lêåp chun chđnh vư sẫn.
+ Tiïën hânh cưng cåc cẫi tẩo xậ hưåi c vâ xêy dûång xậ hưåi múái
theo nhûäng ngun tùỉc ca ch nghơa xậ hưåi vâ ch nghơa cưång
sẫn.
b) Vò sao giai cêëp cưng nhên hiïån àẩi cố thïí thûåc hiïån sûá mïånh
lõch sûã êëy?
- Giai cêëp cưng nhên hiïån àẩi cố thïí thûåc hiïån thùỉng lúåi sûá mïånh
lõch sûã êëy ca mònh lâ do àõa võ kinh tïë - xậ hưåi ca nố quy àõnh.
+ Sûå phất triïín ca phûúng thûác sẫn xët tû bẫn ch nghơa lâm
xët hiïån àưåi ng giai cêëp cưng nhên, hổ àẩi diïån cho lûåc lûúång sẫn
xët tiïn tiïën ca xậ hưåi vâ
lâ nhên tưë quët àõnh trong viïåc th tiïu
quan hïå sẫn xët tû bẫn ch nghơa.
+ Trong xậ hưåi tû bẫn ch nghơa, giai cêëp cưng nhên khưng cố tû
liïåu sẫn xët, hổ phẫi bấn sûác lao àưång, bõ bốc lưåt nùång nïì, nhûng hổ
lâ lûåc lûúång xậ hưåi ngây câng lúán mẩnh vïì sưë lûúång vâ chêët lûúång.
Hổ lâ àiïìu kiïån tưìn tẩi ca giai cêëp tû sẫn vâ xậ hưåi tû bẫn.

+ Giai cêëp cưng nhên cố lúåi đch cú bẫn nhêët trđ vúái lúåi đch ca toân
thïí nhên dên lao àưång nïn cố thïí thu ht àûúåc àưng àẫo qìn chng
nhên dên trong quấ trònh thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã ca mònh.
- Àõa võ kinh tïë - xậ hưåi ca giai cêëp cưng nhên quy àõnh mưåt cấch
kha
ách quan nhûäng àùåc àiïím nưíi bêåt ca giai cêëp cưng nhên hiïån àẩi.
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 18

Nhûäng àùåc àiïím àố lâ:
+ Giai cêëp cưng nhên hiïån àẩi lâ giai cêëp tiïn tiïën nhêët
+ Lâ giai cêëp cố tinh thêìn triïåt àïí cấch mẩng
+ Lâ giai cêëp cố tđnh tưí chûác vâ k låt cao
+ Lâ giai cêëp cố bẫn chêët qëc tïë.
c) Liïn hïå vúái giai cêëp cưng nhên Viïåt Nam
- Giai cêëp cưng nhên Viïåt Nam tuy múái ra àúâi, côn non trễ, nhûng
àậ súám trúã thânh lûåc lûúång chđnh trõ - xậ hưåi àưåc lêåp, thưëng nhêët vïì
tû tûúãng vâ tưí chûác, do àố, súám giânh àûúåc võ trđ lậnh àẩo trong
phong trâo àêëu tranh cấch mẩng ca toân dên tưåc.
Giai cêëp cưng nhên Viïåt Nam cố àûúåc vai trô nhû vêåy lâ do hổ àậ
cố nhûäng àùåc àiïím c
a giai cêëp cưng nhên qëc tïë, ngoâi ra, hổ côn
mang nhûäng àùåc àiïím riïng nhû giai cêëp cưng nhên Viïåt Nam kïë
thûâa àûúåc truìn thưëng u nûúác; súám tưí chûác ra chđnh àẫng ca
mònh; gùỉn bố mêåt thiïët vúái giai cêëp nưng dên vâ têìng lúáp trđ thûác,
hònh thânh khưëi liïn minh vûäng chùỉc giûäa giai cêëp cưng nhên vúái
giai cêëp nưng dên vâ têìng lúáp trđ thûác: giai cêëp cưng nhên Viïåt Nam
gùỉn bố mêåt thiïët vúái cåc àêëu tranh ca giai cêëp cưng nhên qëc tïë
vâ àậ nhêån àûúåc sûå gip àúä mổi mùåt ca giai cêëp cưng nhên qëc tïë.
Qua khẫo nghiïåm têët cẫ cấc phong trâo u nûúác àậ diïỵn ra vâo cëi
thïë k 19 vâ àêìu thïë k 20 úã Viïåt Nam, chng ta cố

thïí rt ra kïët
lån; chó cố àûúâng lưëi cûáu nûúác theo lêåp trûúâng ca giai cêëp cưng
nhên dûúái sûå lậnh àẩo ca Àẫng cưång sẫn Viïåt Nam múái àûa cåc
àêëu tranh giẫi phống dên tưåc khỗi ấch ấp bûác bốc lưåt thåc àõa ca
thûåc dên Phấp àïën thânh cưng.
- Giai cêëp cưng nhên Viïåt Nam tûâ khi ra àúâi, nhêët lâ tûâ khi cố
chđnh àẫng ca mònh àậ trúã thânh lûåc lûúång chđnh trõ tiïn phong ài
àêìu trong cåc àêëu tranh giânh àưåc lêåp dên tưåc vâ xêy dûång ch
nghơa xậ hưåi. Trong giai àoẩn cấch mẩng hiïån nay, giai cêëp cưng
nhên àậ vâ àang vûún lïn àïí àấp ûáng nhûäng u cêìu ca sûå nghiïåp
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 19

àưíi múái theo con àûúâng xậ hưåi ch nghơa, trûúác hïët, phẫi tûâng bûúác
phất triïín cẫ sưë lûúång vâ chêët lûúång, khùỉc phc nhûäng hẩn chïë do
àiïìu kiïån vâ hoân cẫnh lõch sûã àïí lẩi nhû kếm phất triïín vïì kinh tïë,
trònh àưå chûa cao vïì vùn hoấ, khoa hổc, k thåt; tấc phong, têåp
quấn, thối quen, têm l côn chõu ẫnh hûúãng khấ nùång
ca ngûúâi sẫn xët nhỗ.
6. Vò sao nối Àẫng cưång sẫn lâ nhên tưë bẫo àẫm cho giai cêëp cưng
nhên thûåc hiïån thùỉng lúåi sûá mïånh lõch sûã ca mònh?
a) Quy låt ra àúâi ca Àẫng cưång sẫn?
- Àẫng cưå
ng sẫn lâ sẫn phêím ca sûå kïët húåp ch nghơa Mấc vúái
phong trâo cưng nhên.
+ Tûâ khi hònh thânh, giai cêëp cưng nhên àậ tiïën hânh cåc àêëu
tranh quët liïåt chưëng lẩi giai cêëp tû sẫn, nhûng lc àêìu cåc àêëu
tranh êëy cng trẫi qua nhûäng tưín thêët hóåc chûa àẩt àûúåc mc
àđch àïì ra ca giai cêëp cưng nhên. Mưåt trong nhûäng ngun nhên
ca nhûäng thêët bẩi àố lâ khưng cố mưåt hổc thuët cấch mẩng dêỵn
àûúâng.

+ Ch nghơa Mấc ra àúâi àậ àấp ûáng àûúåc u cêìu vâ nguån
vổng ca cåc àêëu tranh êëy, vò vêåy nố àûúåc giai cêëp cưng nhên tiïë
p
thu vâ nhanh chống trúã thânh hïå tû tûúãng vâ v khđ l lån ca
giai cêëp cưng nhên, àẫm bẫo cho cåc àêëu tranh ca giai cêëp cưng
nhên phất triïín nhẫy vổt vïì chêët.
Sûå kïët húåp ch nghơa Mấc vúái phong trâo cưng nhên dêỵn àïën sûå
ra àúâi ca àẫng cưång sẫn - chđnh àẫng cấch mẩng ca giai cêëp cưng
nhên.
- ÚÃ nûúác ta, sûå ra àúâi ca Àẫng cưång sẫn lâ sẫn phêím ca sûå kïët
húåp giûäa ch nghơa Mấc - Lïnin vúái phong trâo cưng nhên vâ
phong trâo u nûúác Viïåt Nam.
b) Àẫng Cưång sẫn - nhên tưë àẫm bẫo cho giai cêëp cưng nhên
thûåc hiïån thùỉng lúåi sû
á mïånh lõch sûã ca mònh.
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 20

- Chđnh àẫng ca giai cêëp cưng nhên lâ tưí chûác vâ lâ tưí chûác cao
nhêët ca giai cêëp cưng nhên, lâ àưåi tiïìn phong ca giai cêëp cưng
nhên. Àẫng lêëy ch nghơa Mấc - Lïnin lâm nïìn tẫng tû tûúãng, kim
chó nam cho hânh àưång ca mònh.
Khùèng àõnh bẫn chêët giai cêëp cưng nhên ca àẫng khưng cố nghơa
lâ tấch rúâi àẫng, giai cêëp vúái cấc têìng lúáp nhên dên lao àưång, vúái toân
thïí dên tưåc. Àẫng cưång sẫn lâ bưå tham mûu chiïën àêëu ca giai cêëp
cưng nhên, àẫng àẩi biïíu trung thânh cho lúåi đch ca giai cêëp cưng
nhên, ca nhên dên lao àưång vâ ca cẫ dên tưåc.
- Àẫng giûä vai trô tiïn phong trong chđnh trõ cng nhû trong l
lån vâ trong hânh àưång, cố nhiïåm v àïì ra mc tiïu, phûúng
hûúá
ng, àûúâng lưëi àng àùỉn ph húåp vúái u cêìu phất triïín khấch

quan ca àêët nûúác vâ phêën àêëu, hy sinh cho mc tiïu àố. Àưìng thúâi,
Àẫng cố vai trô giấo dc, tưí chûác, lậnh àẩo giai cêëp, toân dên tưåc àêëu
tranh cho sûå nghiïåp giẫi phống giai cêëp, giẫi phống dên tưåc, xêy
dûång xậ hưåi múái.
Àẫng Cưång sẫn Viïåt Nam lâ àưåi tiïn phong chđnh trõ ca giai cêëp
cưng nhên Viïåt Nam, àẩi biïíu trung thânh lúåi đch ca giai cêëp cưng
nhên, nhên dên lao àưång vâ cẫ dên tưåc. Àẫng lêëy ch nghơa Mấc -
Lïnin vâ tû tûúãng Hưì Chđ Minh lâm nïìn tẫng tû tûúãng, kim chó nam
cho hânh àưång, lêëy têåp trung dên ch lâm ngun tùỉc tưí chûác cú bẫn
ca Àẫng, lêëy phï bònh vâ
tûå phï bònh lâm quy låt phất triïín ca
Àẫng.
Ngay tûâ khi ra àúâi, Àẫng Cưång sẫn Viïåt Nam àậ thûåc hiïån vai
trô lậnh àẩo vúái tinh thêìn trấch nhiïåm cao trûúác giai cêëp vâ dên
tưåc. Àẫng àậ lậnh àẩo nhên dên ta hoân thânh cåc cấch mẩng
dên tưåc dên ch nhên dên, àûa cẫ nûúác quấ àưå lïn ch nghơa xậ
hưåi.
Ngây nay, Àẫng àang lậnh àẩo nhên dên ta tûâng bûúác thûåc hiïån
thùỉng lúåi cưng cåc àưíi múái, ài theo cûúng lơnh do Àẫng vẩch ra,
xêy dûång àêët nûúác ta trúã thânh mưåt nûúác xậ hưåi ch nghơa phưìn
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 21

vinh.
7. Tẩi sao nối cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa lâ con àûúâng têët ëu
ca quấ trònh thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã ca giai cêëp cưng nhên?
- Cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa lâ sûå cẫi biïën xậ hưåi mưåt cấch cùn
bẫn, àấnh dêëu bûúác chuín tûâ ch nghơa tû bẫn lïn ch nghơa xậ
hưåi, lâ con àûúâng phất triïín têët ëu ca quấ trònh thûåc hiïån sûá
mïånh lõch sûã ca giai cêëp cưng nhên.
- Cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa lâ mưåt têët ëu khấch quan bùỉt

ngìn tûâ sûå vêån àưång ca nhûäng mêu thỵn cú bẫn trong phûúng
thûác sẫn xët tû bẫ
n ch nghơa, trong xậ hưåi tû bẫn ch nghơa.
Mêu thỵn cú bẫn ca phûúng thûác sẫn xët tû bẫn ch nghơa
lâ mêu thỵn giûäa lûåc lûúång sẫn xët mang tđnh chêët xậ hưåi hoấ
cao vúái quan hïå sẫn xët mang tđnh chêët tû nhên tû bẫn ch nghơa
vïì tû liïåu sẫn xët kòm hậm sûå phất triïín ca nố. Àêy lâ mêu thỵn
khưng thïí àiïìu hoâ. Lûåc lûúång sẫn xët câng phất triïín thò tđnh chêët
xậ hưåi hoấ ca nố ngây câng cao vâ do àố câng mêu thỵn gay gùỉt
vúái quan hïå sẫn xët tû bẫn ch nghơa. Chđnh tđnh chêët xậ hưåi hoấ
ngây câng cao ca lûåc lûúång sẫn xët àôi hỗi phẫi xoấ
bỗ súã hûäu tû
nhên tû bẫn ch nghơa, thiïët lêåp súã hûäu cưng cưång vïì tû liïåu sẫn
xët dûúái nhiïìu hònh thûác vâ bûúác ài àïí tẩo àõa bân cho lûåc lûúång
sẫn xët tiïëp tc phất triïín tûâng bûúác tûâ thêëp àïën cao.
- Mêu thỵn cú bẫn trong phûúng thûác sẫn xët tû bẫn ch
nghơa biïíu hiïån ra vïì mùåt xậ hưåi lâ mêu thỵn giûäa giai cêëp tû
sẫn vâ giai cêëp vư sẫn. Àêy lâ mêu thỵn àưëi khấng khưng thïí
àiïìu hoâ, vò giai cêëp vư sẫn lâ lûåc lûúång sẫn xët ch ëu ca xậ
hưåi tû bẫn, sẫn xët ra phêìn lúán ca cẫi vêåt chêë
t cho xậ hưåi, nhûng
lẩi bõ giai cêëp tû sẫn bốc lưåt vâ tûúác mêët quìn sûã dng vâ kiïím
soất viïåc sûã dng ngìn ca cẫi do chđnh hổ lâm ra.
Sûå vêån àưång ca nhûäng mêu thỵn cú bẫn trong phûúng thûác
sẫn xët tû bẫn ch nghơa vâ xậ hưåi tû bẫn ch nghơa àïën mưåt lc
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 22

nâo àố têët ëu sệ nưí ra cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa, mâ giai cêëp
cưng nhên, do àõa võ kinh tïë - xậ hưåi ca mònh, sệ lâ àưång lûåc chđnh
vâ lâ ngûúâi lậnh àẩo cåc cấch mẩng àố.

- Hiïån nay, ch nghơa tû bẫn côn cố tiïìm nùng phất triïín kinh tïë
nhúâ ûáng dng nhûäng thânh tûåu múái ca khoa hổc vâ cưng nghïå, cẫi
tiïën phûúng phấp quẫn l, thay àưíi cú cêëu sẫn xët, àiïìu chónh cấc
hònh thûác súã hûäu vâ chđnh sấch xậ hưåi. Song, nhûäng mêu thỵn cú
bẫn ca nố vêỵn tưìn tẩi vâ ngây câng trúã nïn gay gùỉt. Sûå phất triïín
ca nhûäng mêu thỵn àố têët sệ
àïën lc chđn mìi vâ chó cố thïí giẫi
quët àûúåc nố bùçng mưåt cåc cấch mẩng xậ hưåi àûúåc chđnh ch nghơa
tû bẫn chín bõ mưåt cấch húåp quy låt.
- Tuy nhiïn, cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa khưng thïí diïỵn ra mưåt
cấch tûå phất, nố lâ kïët quẫ ca quấ trònh àêëu tranh lêu dâi, gian khưí
ca giai cêëp vư sẫn vâ nhên dên lao àưång chưëng lẩi sûå thưëng trõ ca
giai cêëp tû sẫn. Nố chó cố thïí nưí ra vâ giânh thùỉng lúåi khi cố à tònh
thïë, thúâi cú vâ àiïìu kiïån chđn mìi ca cấch mẩng. Giai cêëp cưng
nhên khưng thïí thûåc hiïån àûúåc sûá mïånh lõch sûã ca mònh bùçng con
àûúâng cẫi lûúng.
- ÚÃ nhû
äng nûúác chûa qua chïë àưå tû bẫn ch nghơa thò quấ
trònh thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã ca giai cêëp cưng nhên àûúåc
diïỵn ra qua hai giai àoẩn: giai àoẩn cấch mẩng dên tưåc dên ch
vâ giai àoẩn cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa theo l lån cấch mẩng
khưng ngûâng ca ch nghơa Mấc - Lïnin, trong àố cåc cấch
mẩng trûúác lâ tiïìn àïì vâ àiïìu kiïån cho cåc cấ
ch mẩng sau vâ
giûäa hai cåc cấch mẩng êëy khưng hïì cố bûác tûúâng nâo ngùn cấch
cẫ.
8. Cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa cố nhûäng àùåc àiïím gò?
Cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa cố nhûäng àùåc àiïím nưíi bêåt khấc hùèn
cấc cåc cấch mẩng xậ hưåi àậ tûâng diïỵn ra trong lõch sûã.
Thûá nhêët, cấc cåc cấch mẩng xậ hưåi trûúác àêy chó dêỵn àïën viïåc

HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 23

thay thïë chïë àưå tû hûäu nây bùçng chïë àưå tû hûäu khấc, hònh thûác ấp
bûác, bốc lưåt nây bùçng hònh thûác ấp bûác, bốc lưåt khấc. Trấi lẩi, cấch
mẩng xậ hưåi ch nghơa do chưỵ cố mc tiïu cëi cng lâ xoấ bỗ chïë
àưå tû hûäu, xấc lêåp chïë àưå cưng hûäu vïì tû liïåu sẫn xët ch ëu
chêëm dûát mổi hònh thûác bốc lưåt, mổi chïë àưå bốc lưåt ngûúâi, giẫi
phống con ngûúâi khỗi tònh trẩng phên chia giai cêëp vâ ấp bûác, bốc
lưåt giai cêëp. Vò vêåy, nố cng lâ cåc cấ
ch mẩng sêu sùỉc nhêët trong
lõch sûã xậ hưåi loâi ngûúâi.
+ Thûá hai, cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa lâ cåc cấch mẩng nhên
dên sêu sùỉc nhêët trong lõch sûã. Cấc cåc cấch mẩng xậ hưåi trûúác
àêy mûu lúåi ch ëu cho mưåt thiïíu sưë, vâ sau khi giânh àûúåc chđnh
quìn, giai cêëp bốc lưåt thưëng trõ lêåp tûác phẫn bưåi lẩi nhên dên.
Cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa mûu lúåi cho àẩi àa sưë nhên dên lao
àưång, lưi cën àa sưë nhên dên tham gia vâ ài cng nhên dên cho
àïën khi giẫi phống lao àưång vâ giẫi phống nhên loẩi mưåt cấch triïåt
àïí. Àiïìu àố cố thïí thûåc hiïån àûúåc do lúåi đch ca giai cêëp cưng nhên
- giai cê
ëp lậnh àẩo cấch mẩng - vïì cú bẫn thưëng nhêët vúái lúåi đch ca
àa sưë nhên dên lao àưång.
+ Thûá ba, cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa lâ cåc cấch mẩng gay go,
phûác tẩp vâ lêu dâi, phẫi trẫi qua nhiïìu giai àoẩn múái àẩt àûúåc
mc àđch cëi cng ca nố lâ ch nghơa cưång sẫn. Côn cấc cåc
cấch mẩng xậ hưåi trûúác àêy, vïì cú bẫn, hoân thânh sau khi giânh
àûúåc chđnh quìn vò phûúng thûác sẫn xët múái (cng dûåa trïn chïë
àưå tû hûäu) àậ hònh thânh khấ vûäng chùỉc trong lông xậ hưå
i c.
9. L lån cấch mẩng khưng ngûâng ca ch nghơa Mấc - Lïnin cố

nưåi dung gò? Àẫng Cưång sẫn Viïåt Nam àậ vêån dng l lån àố vâo
quấ trònh cấch mẩng nûúác ta nhû thïë nâo?
a) Nưåi dung l lån cấch mẩng khưng ngûâng ca ch nghơa Mấc
- Lïnin.
- Tû tûúãng cấch mẩng khưng ngûâng ca C. Mấc vâ Ph. Ùngghen:
PTS. NGUỴN VÙN DÛÚNG 24

+ Xët phất tûâ mc tiïu cấch mẩng ca giai cêëp cưng nhên lâ
xoấ bỗ giai cêëp, C. Mấc vâ Ph. Ùngghen chó ra rùçng, àố lâ quấ
trònh àêëu tranh giai cêëp quët liïåt trẫi qua nhiïìu giai àoẩn, mưỵi
giai àoẩn cố u cêìu vâ nưåi dung c thïí, sau mưỵi giai àoẩn, tu
theo àiïìu kiïån vâ khẫ nùng ca mònh thûåc hiïån nhûäng nhiïåm v
ca giai àoẩn kïë tiïëp.
+ Tû tûúãng cấch mẩng khưng ngûâng ca C. Mấc vâ Ph. Ùngghen,
mưåt mùåt, thïí hiïån tđnh giai àoẩn vâ tđnh liïn tc ca quấ trònh cấch
mẩng ca giai cêëp cưng nhên. Trûúác hïët, àố lâ viïåc giai cêëp cưng
nhên vúái tđnh cấch lâ lûåc lûúång chđnh trõ àưåc lêåp tham gia vâ
o cåc
cấch mẩng dên ch tû sẫn, sau àố, tiïën hânh àêëu tranh chưëng lẩi
giai cêëp tû sẫn, thûåc hiïån nhiïåm v ca cåc cấch mẩng xậ hưåi ch
nghơa; mùåt khấc, tû tûúãng cấch mẩng khưng ngûâng côn thïí hiïån úã
chưỵ, cåc cấch mẩng ca giai cêëp cưng nhên phẫi phất triïín cho túái
khi "sûå liïn hiïåp ca nhûäng ngûúâi vư sẫn khưng nhûäng úã trong mưåt
nûúác mâ cẫ úã trong têët cẫ cấc nûúác chiïëm àõa võ thưëng trõ trïn thïë
giúái" (C. Mấc).
+ C. Mấc côn nïu àiïìu kiïån àïí thûåc hiïån cấch mẩng khưng
ngûâng lâ phẫi kïët húåp chùåt chệ phong trâ
o vư sẫn vâ phong trâo
nưng dên.
- V.I. Lïnin phất triïín l lån cấch mẩng khưng ngûâng.

+ Cëi thïë k XIX àêìu thïë k XX, ch nghơa tû bẫn chuín sang
giai àoẩn àïë qëc ch nghơa, giai cêëp tû sẫn àậ trúã thânh lûåc lûúång
kòm hậm sûå phất triïín ca xậ hưåi, giai cêëp cưng nhên trúã thânh
lûåc lûúång chđnh trõ mẩnh mệ.
+ Lïnin àậ phất triïín tû tûúãng cấch mẩng khưng ngûâng ca Mấc,
Ùngghen vâ sấng tẩo ra l lån cấch mẩng dên ch tû sẫn kiïíu múái.
Trong cåc cấch mẩng nây, do tđnh chêët ca nố, giai cêëp cưng nhên
khưng chó tham gia vâo quấ trònh cấch mẩng êëy mâ côn lâ lûåc lûúå
ng
lậnh àẩo cấch mẩng tû sẫn kiïíu múái. Sau khi cấch mẩng tû sẫn kiïíu
múái thânh cưng, giai cêëp cưng nhên phẫi chuín ngay sang thûåc
HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN CH NGHƠA XẬ HƯÅI KHOA HỔC 25

hiïån nhûäng nhiïåm v ca cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa mâ dûát khoất
khưng "dûâng lẩi úã nûãa àûúâng", Lïnin chó rộ mưëi quan hïå giûäa cấch
mẩng dên ch tû sẫn kiïíu múái vâ cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa. Theo
Lïnin, giûäa hai cåc cấch mẩng àố cố mưëi quan hïå chùåt chệ vâ khưng
cố bûác tûúâng nâo ngùn cấch cẫ, àố lâ hai giai àoẩn, tuy nưåi dung vâ
mc àđch khấc nhau, ca viïåc thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã ca giai cêëp
cưng nhên.
+ Lïnin côn nïu ra cấc àiïìu kiïån àïí thûåc hiïån quấ trònh chuín tûâ
cấch mẩng dên ch tû sẫn kiïíu múái sang cấch mẩng xậ hưåi ch
nghơa lâ
: phẫi thûåc hiïån quìn lậnh àẩo ca giai cêëp cưng nhên: thûåc
hiïån sûå liïn minh chùåt chệ vúái giai cêëp nưng dên: chđnh quìn cưng -
nưng phẫi chín bõ mổi àiïìu kiïån àïí thûåc hiïån nhiïåm v ca chun
chđnh vư sẫn. Trong àố, Lïnin àùåc biïåt nhêën mẩnh àiïìu kiïån tiïn
quët àïí thûåc hiïån quấ trònh cấch mẩng khưng ngûâng lâ giai cêëp
cưng nhên, thưng qua chđnh àẫng ca mònh, phẫi giûä vûäng vai trô
lậnh àẩo cấch mẩng.

+ Lïnin àậ kiïn quët chưëng lẩi mûu toan th tiïu l lån cấch
mẩng khưng ngûâng (nhû tû tûúãng cấch mẩng thûúâng trûåc ca
Trưëtxky). Vâ chđnh tû tûúãng cấch mẩng khưng ngûâng àậ àûa cấch
ma
ång Nga àïën thùỉng lúåi.
b) Sûå vêån dng l lån cấch mẩng khưng ngûâng ca Àẫng ta.
- Tûâ khi ra àúâi, trong "Lån cûúng" nùm 1930. Àẫng ta àậ xấc
àõnh cấch mẩng Viïåt Nam phẫi trẫi qua hai giai àoẩn: cấch mẩng tû
sẫn dên quìn vâ tiïën lïn cấch mẩng xậ hưåi ch nghơa.
- Khi nûãa nûúác àûúåc giẫi phống (1954), Àẫng ta àậ tiïën hânh cấch
mẩng xậ hưåi ch nghơa úã miïìn Bùỉc vâ thûåc hiïån cấch mẩng dên tưåc
dên ch nhên dên úã miïìn Nam.
- Sau khi cẫ nûúác thưëng nhêët (1975), thûåc hiïån cấch mẩng xậ
hưåi
ch nghơa trïn phẩm vi cẫ nûúác.
- Bâi hổc xun sët quấ trònh lậnh àẩo cấch mẩng ca Àẫng ta