Pháp luật về phân cấp quản lý công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước Việt nam tt

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

VŨ THÚY HIỀN

PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ CÔNG CHỨC
TRONG HỆ THỐNG CƠ QUAN HÀNH CHÍNH
NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 9 38 01 02

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

Hà Nội, năm 2018


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội thuộc
Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Thị Ngân
PGS.TS. Bùi Thị Đào

Phản biện 1:

Phản biện 2:

Phản biện 3:

Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học

viện tại Học viện Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội
Việt Nam, 477 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
Vào hồi……giờ…….phút, ngày ……tháng……năm 2018

Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
- Thư viện Học viện Khoa học xã hội
- Thư viện Quốc gia Việt Nam


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Phân định thẩm quyền giữa Trung ương và địa phương nói
chung, phân cấp quản lý giữa Trung ương và địa phương nói riêng
đang là vấn đề thời sự ở nước ta hiện nay. Mô hình pháp lý về phân
cấp quản lý, trong đó có phân cấp quản lý công chức (CC) phản ánh
thái độ chính trị của nhà nước trong giải quyết vấn đề tự quản địa
phương và quyết định hiệu quả quản trị địa phương của mỗi quốc gia.
Tuy nhiên, ở Việt Nam vấn đề này còn nhiều điểm chưa rõ về lý luận
và thực tiễn, đòi hỏi phải tập trung nghiên cứu, làm rõ để vừa đảm bảo
sự quản lý tập trung, thống nhất của chính quyền Trung ương (CQTƯ),
vừa phát huy tính năng động, sáng tạo, quyền tự chủ, tự chịu trách
nhiệm của chính quyền địa phương (CQĐP) trong quản lý.
Để đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước (QLNN) giữa Trung
ương và địa phương, ngày 30/6/2004 Chính phủ ban hành Nghị quyết
số 08/2004/NQ-CP về việc tiếp tục đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà
nước (QLNN) giữa Chính phủ và chính quyền tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương. Trong các lĩnh vực được xác định đẩy mạnh phân
cấp có lĩnh vực tổ chức bộ máy, cán bô, công chức (CBCC).
Qua 14 năm triển khai, thực hiện Nghị quyết số 08/2004/NQCP ngày 30/6/2004 và hệ thống pháp luật về công vụ, CC, phân cấp
quản lý CC trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước (CQHCNN)

Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần xây dựng đội
ngũ CC đủ về số lượng, có cơ cấu hợp lý, có năng lực, trình độ, có
phẩm chất, đạo đức, có tinh thần phục vụ nhân dân. Tuy nhiên, bên
cạnh những chuyển biến, kết quả tích cực, phân cấp quản lý CC trong
hệ thống CQHCNN Việt Nam còn nhiều bất cập, vướng mắc bởi sự
thiếu đồng bộ của hệ thống pháp luật, thực tiễn thực hiện pháp luật
1


cũng bộc lộ nhiều bất cấp, đó là tình trạng cơ quan nhà nước cấp trên
buông lỏng quản lý sau khi phân cấp; tình trạng nhiều bộ, ngành, địa
phương tuyển dụng, bổ nhiệm, luân chuyển, điều động CC không
đúng quy định pháp luật, có biểu hiện của “lợi ích nhóm”, “con ông,
cháu cha”; tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy quy
hoạch, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy khen thưởng, chạy
danh hiệu, chạy tội...trong đó có cả cán bộ cao cấp, chậm được ngăn
chặn, đẩy lùi; công tác quy hoạch, ĐTBD CC thực hiện chưa tốt;
công tác thi nâng ngạch, chuyển ngạch chưa thực sự phù hợp; công
tác đánh giá CC thực hiện chưa nghiêm túc, các chủ thể có thẩm
quyền đánh giá CC còn biểu hiện nể nang, cào bằng; công tác xử lý,
kỷ luật CC chưa thực sự nghiêm minh, chưa đủ sức răn đe; công tác
quản lý hồ sơ chưa đáp ứng yêu cầu quản lý trong điều kiện mới…
Những hạn chế, bất cập nêu trên không những làm giảm hiệu quả
quản lý CC, mà còn làm giảm hiệu lực, hiệu quả QLNN nói chung,
ảnh hướng tới tính nghiêm minh của pháp luật, làm suy giảm lòng tin
của nhân dân vào bộ máy nhà nước, là rào cản cản trở sự phát triển
của nền hành chính Việt Nam.
Trước những yêu cầu về lý luận và thực tiễn, việc tiếp tục
nghiên cứu pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN để làm rõ những vấn đề lý luận, đánh giá thực trạng pháp

luật, thực tiễn thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC, từ đó đưa ra
những đề xuất, kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật và đảm bảo thực
hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN là
cần thiết khách quan trong nhằm nâng cao hiệu quả quản lý CC, góp
phần thực hiện mục tiêu xây dựng nền hành chính Việt Nam trở thành
nền hành chính phục vụ, hiện đại, chuyên nghiệp, hiệu lực và hiệu quả.
Vì vậy, nghiên cứu sinh (NCS) lựa chọn vấn đề “Pháp luật về phân cấp
2


quản lý công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước Việt
Nam” làm đề tài luận án Tiến sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật
Hành chính, đề tài có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu của luận án
Mục đích nghiên cứu của luận án là góp phần xây dựng mô
hình lý luận tổng thể, toàn diện của pháp luật về phân cấp quản lý CC
trong hệ thống CQHCNN; đánh giá khái quát thực trạng pháp luật và
thực tiễn thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN Việt Nam trong những năm qua; đề xuất các quan điểm và
giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và đảm bảo thực hiện pháp luật về
phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN Việt Nam.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
Xuất phát từ mục đích nghiên cứu nói trên, luận án xác định
những nhiệm vụ nghiên cứu sau đây:
- Nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ một cách tổng thể, toàn
diện những vấn đề lý luận về pháp luật phân cấp quản lý CC trong hệ
thống CQHCNN: nhận thức chung về phân cấp quản lý CC và pháp
luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN; điều chỉnh
pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN; các yếu

tố tác động đến pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN; tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện của pháp luật về phân
cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN; pháp luật về phân cấp quản
lý công chức của một số nước trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho
Việt Nam.
- Phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện
pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN Việt Nam.

3


- Luận giải các quan điểm và đề xuất một số giải pháp hoàn
thiện pháp luật và đảm bảo thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC
trong hệ thống CQHCNN Việt Nam.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận án
Đối tượng nghiên cứu của luận án là những vấn đề lý luận và
thực tiễn của pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN. Ngoài ra, ở một mức độ nhất định, luận án cũng nghiên cứu
pháp luật về phân cấp quản lý CC của một số quốc gia trên thế giới.
3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận án
- Phạm vi về nội dung: Do pháp luật về phân cấp quản lý CC
trong hệ thống CQHCNN là một vấn đề rất rộng, tác giả xác định phạm
vi nghiên cứu tập trung vào hệ thống các quy định pháp luật về tuyển
dụng, sử dụng, ĐTBD, đánh giá CC, khen thưởng, kỷ luật CC.
- Phạm vi về không gian: Luận án nghiên cứu phân tích, đánh giá
khái quát thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về phân cấp
quản lý CC trong hệ thống CQHCNN Việt Nam.
- Phạm vi về thời gian: Tập trung nghiên cứu thực trạng pháp
luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ

thống CQHCNN Việt Nam từ năm 2008 đến nay (Từ khi Luật Cán bộ,
công chức năm 2008 được ban hành).
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án
4.1. Phương pháp luận nghiên cứu của luận án
Phương pháp luận và phương pháp pháp nghiên cứu đề tài
luận án được dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của học thuyết Mác - Lê Nin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách,
pháp luật của nhà nước.
4


4.2. Hướng tiếp cận nghiên cứu của luận án
Luận án được thực hiện trên cách tiếp cận đa ngành và liên
ngành, cụ thể:
- Hướng tiếp cận đa ngành và liên ngành: pháp luật về phân cấp
quản lý CC trong hệ thống CQHCNN được nghiên cứu dưới góc độ và
sự phối hợp của khoa học quản lý, khoa học luật học, khoa học hành
chính, khoa học phát triển.
- Hướng tiếp cận quản lý học: theo cách tiếp cận này, phân cấp
quản lý CC được nhìn nhận như một phận, một nội dung của phân cấp
QLNN.
- Hướng tiếp cận luật học: phân tích, luận giải và đánh giá những
vấn đề lý luận, thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về phân
cấp quản lý CC đặt trong một phức hợp những yếu tố có trật tự, có liên
quan, tác động qua lại lẫn nhau tạo thành một chỉnh thể thống nhất nhằm
nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý CC.
4.3. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: phương pháp này được
dùng để phân tích, luận giải, đánh giá những vấn đề lý luận ở Chương

2 và thực trạng pháp luật, thực tiễn thực hiện pháp luật về phân cấp
quản lý CC ở Chương 3 làm cơ sở xây dựng mô hình lý luận tổng thể,
toàn diện về pháp luật phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN.
- Phương pháp hệ thống: phương pháp này được dùng để đánh
giá tổng thể các tài liệu, số liệu đã được nghiên cứu ở Chương 1 và
do luận án nghiên cứu phục vụ cho việc giải quyết các nhiệm vụ của
luận án.
- Phương pháp chuyên gia: Trong quá trình thực hiện và hoàn thiện
luận án khi đánh giá thực trạng pháp luật, thực tiễn thực hiện pháp luật về
phân cấp quản lý CC ở Chương 3, đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật và
5


đảm bảo thực hiện pháp luật ở Chương 4, NCS thường xuyên trao đổi,
phỏng vấn các chuyên gia là những nhà nghiên cứu, nhà quản lý trong lĩnh
vực quản lý CBCC.
- Phương pháp lịch sử: phương pháp này được dùng để tìm hiểu
lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật về phân cấp quản lý CC
của Việt Nam và quốc tế.
Các phương pháp trên sẽ được NCS sử dụng kết hợp trong luận
án nhằm làm rõ những nội dung cơ bản của luận án, đảm bảo tính khoa
học, chặt chẽ, trung thực của các vấn đề cần nghiên cứu trong từng
chương của luận án. Mỗi chương, mỗi phần nghiên cứu trong luận án
sẽ có những phương pháp được lựa chọn làm chủ đạo, có những
phương pháp hỗ trợ.
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
- Với cách tiếp cận đa ngành, liên ngành tác giả đã làm rõ nội
hàm và đưa ra quan điểm cá nhân về phân cấp quản lý CC và pháp luật
về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN.
- Luận án đã phân tích và đánh giá khả năng tác động của các

yếu tố đối với pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN.
- Trên cơ sở đánh giá tương đối cụ thể thực trạng pháp luật,
thực tiễn thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN Việt Nam, NCS đã chỉ rõ những vướng mắc về mặt pháp lý
và hạn chế, yếu kém trong thực tiễn thực hiện.
- Đề xuất một số quan điểm mới và giải pháp hoàn thiện pháp
luật, đảm bảo thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ
thống CQHCNN Việt Nam.

6


6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
- Về mặt lý luận: Luận án đã hệ thống hóa, bổ sung những vấn
đề lý luận về pháp luật phân cấp quản lý CC như: khái niệm, nguyên
tắc phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN; khái niệm, vai trò
của pháp luật về phân cấp quản lý CC; phạm vi điều chỉnh, nội dung
điều chỉnh của pháp luật về phân cấp quản lý CC; các yếu tố tác động
đến pháp luật về phân cấp quản lý CC; tiêu chí đánh giá mức độ hoàn
thành của pháp luật về phân cấp quản lý CC. Từ đó, luận án góp phần
tạo ra cơ sở lý luận vững chắc về pháp luật phân cấp quản lý CC trong
hệ thống CQHCNN.
- Về thực tiễn: Từ phân tích thực trạng pháp luật và thực tiễn
thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN
Việt Nam, luận án chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế,
vướng mắc chủ yếu và nguyên nhân của những hạn chế đó, đưa ra các
quan điểm và giải pháp có tính khả thi nhằm hoàn thiện pháp luật và
đảm bảo thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN Việt Nam. Vì vậy, luận án có thể dùng làm tài liệu tham

khảo trong hoạch định chính sách, giảng dạy, nghiên cứu khoa học về
những vấn đề liên quan đến pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ
thống CQHCNN.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, tài liệu tham khảo, luận
án gồm 4 chương:
Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề
tài luận án.
Chương 2. Những vấn đề lý luận pháp luật về phân cấp quản lý
công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước.

7


Chương 3. Thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp
luật về phân cấp quản lý công chức trong hệ thống cơ quan hành
chính nhà nước.
Chương 4. Hoàn thiện pháp luật và đảm bảo thực hiện pháp
luật về phân cấp quản lý công chức trong hệ thống cơ quan hành
chính nhà nước.
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước
1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu nước ngoài
1.3. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu của đề tài
Từ tổng quan tình hình nghiên cứu về pháp luật phân cấp quản
lý CC trong hệ thống CQHCNN đã phân tích ở trên có thể đưa ra
những đánh giá khái quát sau đây:
1.3.1 Về lý luận của pháp luật về phân cấp quản lý công chức

trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
Hiện nay, chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào nghiên
cứu trực tiếp pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN. Tuy nhiên, có hai nhóm công trình nghiên cứu liên quan về
vấn đề này là nghiên cứu phân cấp quản lý CC và pháp luật về quản lý
CC. Các công trình nghiên cứu nêu trên đã đặt ra và luận giải một số
vấn đề lý luận của pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN, cụ thể là: khái niệm CC, quản lý CC; quan niệm về phân
cấp, phân cấp QLNN, mục tiêu phân cấp QLNN; nguyên tắc phân cấp
QLNN; phân loại phân cấp; mô hình CQĐP và phân cấp; phạm vi
8


phân cấp; phân cấp và vấn đề tự quản ở địa phương… nhưng những
vấn đề lý luận lớn của pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ
thống CQHCNN vẫn chưa được nghiên cứu sâu, toàn diện như: khái
niệm, vai trò của pháp luật về phân cấp quản lý CC; điều chỉnh pháp
luật về phân cấp quản lý CC; các yếu tố tác động đến pháp luật về
phân cấp quản lý CC; tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện của pháp
luật về phân cấp quản lý CC.
1.3.2. Về thực trạng pháp luật phân cấp quản lý công chức
trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước Việt Nam
Các công trình nghiên cứu trực tiếp thực trạng pháp luật về
phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN Việt Nam chưa nhiều.
Các công trình khoa học trên chủ yếu tiếp cận và nghiên cứu phân cấp
quản lý CC dưới góc độ hành chính. Một số nghiên cứu pháp luật về
phân cấp quản lý CBCC dưới góc độ luật học song chủ yếu tiếp cận
dưới phương diện hệ thống quy định pháp luật về quản lý CC, chưa đi
sâu phân tích, đánh giá tổng thể, toàn diện thực trạng pháp luật và thực
trạng thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống

CQHCNN nên khi nghiên cứu vấn đề này NCS sẽ phải tiếp cận dưới
góc độ luật học cả về phương diện thực trạng pháp luật và thực trạng
thực hiện pháp luật để làm sáng tỏ cơ sở thực tiễn của pháp luật về
phân cấp quản lý CC trong hệ thống các CQHCNN.
1.3.3. Về quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật về phân
cấp quản lý công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
ở Việt Nam
Các công trình nghiên cứu về phân cấp quản lý CBCC, pháp
luật về phân cấp quản lý CBCC, đã đưa ra một số quan điểm và giải
pháp đầy mạnh phân cấp quản lý CC trong hệ thống các CQHCNN.
Nhưng nhìn chung, các quan điểm và các giải pháp đưa ra chưa hệ
9


thống, tổng thể, toàn diện, chưa hình thành trên quan điểm tổng thể về
phân cấp quản lý CC ở nước ta hiện nay. Những kết quả nghiên cứu
này sẽ tiếp tục được NCS nghiên cứu tổng thể, toàn diện khi đưa ra
quan điểm và đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật về phân cấp quản
lý CC trong hệ thống CQHCNN ở luận án của mình.
1.4. Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu về đề tài luận án
1.4.1. Những vấn đề cần nghiên cứu
Thứ nhất, nghiên cứu làm sáng tỏ một cách sâu sắc, toàn diện,
chỉnh thể, hệ thống những vấn đề lý luận pháp luật về phân cấp quản lý
CC trong hệ thống CQHCNN, cụ thể là: nhận thức chung về phân cấp
quản lý CC và pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN, bao gồm: khái niệm, nguyên tắc phân cấp quản lý CC, khái
niệm, vai trò của pháp luật về phân cấp quản lý CC; điều chỉnh pháp
luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN; các yếu tố tác
động và tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện pháp luật về phân cấp
quản lý CC trong hệ thống CQHCNN.

Thứ hai, tiếp tục phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật và
thực tiễn thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN Việt Nam theo mô hình lý thuyết của điều chỉnh pháp luật
về phân cấp quản lý CC.
Thứ ba, tiếp tục nghiên cứu để đưa ra và luận giải các quan
điểm và giải pháp tổng thể, toàn diện, hệ thống và khả thi để hoàn
thiện pháp luật và đảm bảo thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC
trong hệ thống CQHCNN Việt Nam trong thời gian tới.
1.4.2. Câu hỏi nghiên cứu
- Pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN
chịu sự tác động của các yếu tố nào? Để đánh giá mức độ hoàn thiện

10


của pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN người
ta dựa vào những tiêu chí nào?
- Thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về quản
lý CC trong hệ thống CQHCNN Việt Nam hiện nay như thế nào? Có
những bất cập, hạn chế gì? Nguyên nhân gì của những bất cập, hạn chế
đó là gì?
- Pháp luật về quản lý CC trong hệ thống CQHCNN Việt Nam
hiện này cần được hoàn thiện và đảm bảo thực hiện như thế nào?
1.4.3. Giả thuyết nghiên cứu
- Lý luận pháp luật về phân cấp quản lý CC chưa được nghiên
cứu, phân tích một cách toàn diện, chỉnh thể, hệ thống.
- Thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về phân
cấp quản lý CC ở Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế, bất cập: Các
cơ quan nhà nước cấp trên buông lỏng quản lý, thiếu kiểm soát quá
trình phân cấp quản lý CC, xử lý vi phạm trong quản lý CC chưa

nghiêm dẫn đến cơ quan nhà nước cấp dưới tùy tiện thực hiện; Các cơ
quan nhà nước cấp dưới được phân cấp thiếu năng lực, điều kiện thực
hiện các nội dung quản lý CC được phân cấp.
- Nếu xác định rõ ràng, chính xác, khách quan, khoa học hệ
thống quan điểm và giải pháp hoàn thiện pháp luật và đảm bảo thực
hiện pháp luật về quản lý CC trong hệ thống CQHCNN Việt Nam thì
chất lượng và hiệu quả quản lý CC sẽ được nâng cao.

11


Chương 2
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP
QUẢN LÝ CÔNG CHỨC TRONG HỆ THỐNG CƠ QUAN
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
2.1. Nhận thức chung về phân cấp quản lý công chức và
pháp luật về phân cấp quản lý công chức trong hệ thống cơ quan
hành chính nhà nước
2.1.1. Khái niệm, nguyên tắc phân cấp quản lý công chức
trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
2.1.1.1. Khái niệm phân cấp quản lý công chức trong hệ thống
cơ quan hành chính nhà nước
Phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN là sự phân định
thẩm quyền quản lý CC trong hệ thống CQHCNN. Trong đó, CQTƯ,
cơ quan nhà nước cấp trên chuyển giao cho CQĐP, cơ quan nhà nước
cấp dưới thực hiện một cách thường xuyên, liên tục một hay một số
nhiệm vụ, quyền hạn đối với các nội dung quản lý CC thuộc thẩm
quyền của mình bằng các VBQPPL nhằm nâng cao hiệu quả quản lý
CC gắn với mục tiêu phát triển CQHCNN.
2.1.1.2. Nguyên tắc phân cấp quản lý công chức trong hệ thống

cơ quan hành chính nhà nước
Một là, nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng;
Hai là, nguyên tắc pháp chế XHCN;
Ba là, nguyên tắc tập trung dân chủ;
Bốn là, nguyên tắc hiệu quả;
Năm là, nguyên tắc cân đối, phù hợp;
Sáu là, đảm bảo cơ chế kiểm tra, giám sát hữu hiệu, nghiêm minh.

12


2.1.2. Khái niệm, vai trò của pháp luật về phân cấp quản lý
công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
2.1.2.1. Khái niệm pháp luật về phân cấp quản lý công chức
trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
Pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN là
hệ thống các QPPL do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành
điều chỉnh việc phân định thẩm quyền đối với các nội dung quản lý
CC. Trong đó, CQTƯ, cơ quan nhà nước cấp trên chuyển giao cho
CQĐP, cơ quan nhà nước cấp dưới thực hiện một cách thường xuyên,
liên tục một hay một số nhiệm vụ, quyền hạn đối với các nội dung
quản lý CC thuộc thẩm quyền của mình bằng các VBQPPL nhằm nâng
cao hiệu quả quản lý CC gắn với mục tiêu phát triển CQHCNN.
2.1.2.2. Vai trò của pháp luật về phân cấp quản lý công chức
trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
Thứ nhất, pháp luật về phân cấp quản lý CC là công cụ để Đảng
thể chế hóa các quan điểm, chủ trương, đường lối về xây dựng, phát
triển đội ngũ CBCC nói chung, đội ngũ CC nói riêng.
Thứ hai, phát luật về phân cấp quản lý CC là cơ sở pháp lý
quan trọng xác định thẩm quyền quản lý CC.

Thứ ba, pháp luật về phân cấp quản lý CC là công cụ phòng,
chống quan liêu, lãng phí, tùy tiện… trong quản lý CC.
Thứ tư, pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống
CQHCNN góp phần phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chủ, tự chịu
trách nhiệm của các CQĐP trong quản lý CC.
Thứ năm, pháp luật về phân cấp quản lý CC góp phần đẩy
mạnh cải cách chế độ công vụ, CC.

13


2.2. Điều chỉnh pháp luật về phân cấp quản lý công chức
trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
2.2.1. Phạm vi điều chỉnh của pháp luật về phân cấp quản lý
công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
Ở Việt Nam, CC được hiểu là những người được tuyển dụng,
bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cả hệ thống chính trị,
trong hệ thống lập pháp, hành pháp, tư pháp và làm các công việc có
tính chất chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ thuật hành chính. Tuy nhiên, pháp
luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN không điều
chỉnh các quan hệ phát sinh trong thực hiện thẩm quyền quản lý CC
nói chung mà chỉ điều chỉnh các nhóm quan hệ phát sinh trong phân
cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN gồm các cơ quan sau: Chính
phủ, Bộ, cơ quan ngang bộ; UBND các cấp và cơ quan chuyên môn
thuộc UBND các cấp.
2.2.2. Nội dung điều chỉnh của pháp luật về phân cấp quản lý
công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
2.2.2.1. Phân cấp tuyển dụng công chức
2.2.2.2. Phân cấp sử dụng CC
2.2.2.3. Phân cấp đào tạo, bồi dưỡng công chức

2.2.2.4. Phân cấp đánh giá công chức
2.2.2.5. Phân cấp khen thưởng, kỷ luật CC
2.3. Các yếu tố tác động đến pháp luật về phân cấp quản lý
công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
2.3.1. Yếu tố chính trị
2.3.2. Cách thức tổ chức quyền lực nhà nước và kiểm soát
quyền lực nhà nước
2.3.3. Kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế

14


2.3.4. Nhận thức của cấp, các ngành về phân cấp quản lý
công chức
2.3.5. Năng lực quản lý của cơ quan nhà nước được phân
cấp quản lý công chức
2.4. Tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện của pháp luật về
phân cấp quản lý CC trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
Thứ nhất, tính thống nhất, đồng bộ
Thứ hai, tính toàn diện
Thứ ba, tính khả thi
Thứ tư, tính minh bạch
Thứ năm, được xây dựng ở trình độ kỹ thuật pháp lý cao
Thứ sáu, tính hiệu lực, hiệu quả
Chương 3
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN
PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ CÔNG CHỨC TRONG
HỆ THỐNG CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
3.1. Thực trạng pháp luật về phân cấp quản lý công chức
trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước

3.1.1. Thực trạng pháp luật về phân cấp tuyển dụng công chức
a) Phân cấp thẩm quyền xác định và quản lý biên chế CC
b) Phân cấp thẩm quyền xác định điều kiện tuyển dụng CC
c) Phân cấp thẩm quyền tổ chức tuyển dụng CC
3.1.2. Thực trạng pháp luật về phân cấp sử dụng công chức
a) Phân cấp thẩm quyền bố trí, phân công công tác và
chuyển ngạch CC.
b) Phân cấp thẩm quyền thực hiện nâng ngạch CC
15


c) Phân cấp thẩm quyền điều động, luân chuyển, biệt phái CC
d) Phân cấp thẩm quyền bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, từ chức,
miễn nhiệm CC
3.1.3. Thực trạng pháp luật về phân cấp đào tạo, bồi dưỡng công
chức
a) Phân cấp thẩm quyền quản lý trong đào tạo CC
b) Phân cấp thẩm quyền quản lý trong bồi dưỡng CC
3.1.4. Thực trạng pháp luật về phân cấp đánh giá công chức
a) Phân cấp thẩm quyền xác định nội dung đánh giá
b) Phân cấp thẩm quyền tổ chức và quyết định kết quả đánh giá
c) Phân cấp thẩm quyền xác định tiêu chí phân loại đánh giá CC
3.1.5. Thực trạng pháp luật về phân cấp khen thưởng, kỷ
luật công chức
a) Phân cấp thầm quyền khen thưởng CC
b) Phân cấp thẩm quyền kỷ luật CC
3.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý công
chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
3.2.1. Thực hiện pháp luật trong phân cấp tuyển dụng công chức
3.2.2. Thực hiện pháp luật trong phân cấp sử dụng công chức

3.2.3. Thực hiện pháp luật trong phân cấp trong đào tạo, bồi
dưỡng công chức
3.2.4. Thực hiện pháp luật trong phân cấp đánh giá công chức
3.3.5. Thực hiện pháp luật trong phân cấp khen thưởng, kỷ
luật công chức
3.3. Đánh giá chung về pháp luật về phân cấp quản lý công
chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
3.3.1. Đánh giá thực trạng pháp luật về phân cấp quản lý
công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
16


3.3.1.1. Kết quả đạt được
3.3.1.2. Hạn chế, bất cấp
3.3.2. Đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về phân cấp
quản lý công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước
3.3.1.1. Kết quả đạt được
3.3.1.2. Hạn chế, bất cấp
3.4.2. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cấp
3.4.2.1. Nguyên nhân khách quan
3.4.2.1. Nguyên nhân chủ quan
Chương 4
HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ ĐẢM BẢO THỰC HIỆN
PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ CÔNG CHỨC TRONG
HỆ THỐNG CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
4.1. Quan điểm hoàn thiện pháp luật và đảm bảo thực hiện
pháp luật về phân cấp quản lý công chức trong hệ thống cơ quan
hành chính nhà nước
4.1.1. Pháp luật về phân cấp quản lý công chức phải đảm bảo
sự lãnh đạo của Đảng

4.1.2. Pháp luật về phân cấp quản lý công chức phải đáp ứng
yêu cầu cải cách hành chính, cải cách chế độ công vụ, công chức
4.1.3. Pháp luật về phân cấp quản lý CC phải đáp ứng yêu
cầu về tính hợp hiến, hợp pháp và đồng bộ
4.1.4. Pháp luật về phân cấp quản lý công chức phải gắn với
trách nhiệm và đảm bảo tính minh bạch
4.1.5. Pháp luật về phân cấp quản lý công chức phải phù hợp
với điều kiện kinh tế - xã hội của chính quyền địa phương
17


4.1.6. Pháp luật về phân cấp quản lý công chức phải đảm bảo
kiểm soát được
4.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật và đảm bảo thực hiện
pháp luật về phân cấp quản lý công chức trong hệ thống cơ quan
hành chính nhà nước
4.2.1. Nâng cao nhận thức pháp luật về phân cấp quản lý
công chức
Mục tiêu giải pháp: Nâng cao nhận thức pháp luật về phân cấp
quản lý CC giúp các nhà làm luật có ý thức, trách nhiệm hơn trong
việc phát hiện những vấn đề tồn tại, hạn chế của pháp luật về phân cấp
quản lý CC trong hệ thống CQHCNN, từ đó xác định nội dung điều
chỉnh, bổ sung một cách hợp lý, khoa học. Ngoài ra, nâng cao nhận
thức pháp luật giúp các chủ thể có thẩm quyền quản lý CC sẽ có ý
thức, trách nhiệm hơn trong thực hiện các nội dung phân cấp để đảm
bảo tính công bằng, khách quan của pháp luật về phân cấp quản lý CC
trong hệ thống CQHCNN.
Nội dung, cách thực hiện:
Nâng cao nhận thực pháp luật trong quá trình hoàn thiện
pháp luật.

Nâng cao nhận thức pháp luật trong thực hiện pháp luật.
Điều kiện đảm bảo: Mỗi cá nhân CBCC phải có ý thức tuân
thủ pháp luật, thường xuyên trau dồi, nâng cao hiểu biết pháp luật
nói chung và pháp luật về phân cấp quản lý CC nói riêng. Công tác
tuyên tuyền, giáo dục pháp luật về phân cấp quản lý CC thiết thực,
hiệu quả.

18


4.2.2. Rà soát, đánh giá, tiếp tục hoàn thiện pháp luật về công
vụ, công chức
Mục tiêu giải pháp: Rà soát, đánh giá, tiếp tục hoàn thiện
pháp luật về công vụ, CC góp phần đảm bảo pháp luật về phân cấp
quản lý CC thống nhất, phù hợp với các nội dung pháp luật khác
trong pháp luật về công vụ, CC.
Nội dung, cách thực hiện:
Hiện đại hóa nền công vụ theo hướng dân chủ, công khai, sử
dụng phương tiện hiện đại vào hoạt động công vụ, xây dựng chính phủ
điện tử.
Đổi mới phương thức tổ chức hoạt động công vụ theo hướng kết
hợp giữa hệ thống chức nghiệp với hệ thống việc làm trong quản lý CC.
Đẩy mạnh phân cấp quản lý giữa Trung ương và địa phương,
giữa các cấp CQĐP về tổ chức, nhân sự theo hướng phân biệt sự
khác nhau rõ hơn nữa giữa chính quyền đô thị và chính quyền nông
thôn để thực hiện phân cấp quản lý phù hợp với đặc điểm, tính chất
của mỗi loại hình địa phương.
Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn các ngạch chức danh CC. Tiêu
chuẩn ngạch CC phải chú trọng yếu tố năng lực và trách nhiệm thực thi
công vụ.

Tăng cường biện pháp và phối hợp với các lực lượng đẩy mạnh
chống tham nhũng, lãng phí, cửa quyền trong bộ máy QLNN. Xây dựng
hệ thống cảnh báo và kiểm soát những sai phạm của CC từ những hành
vi nhỏ nhằm ngăn chặn sự lợi dụng quyền hạn được giao để vụ lợi. Tăng
cường hoạt động thanh tra công vụ và huy động dư luận xã hội ủng hộ
việc kiểm tra, giám sát các hoạt động công vụ của CBCC...
Điều kiện đảm bảo: Để công tác rà soát, đánh giá, tiếp tục
hoàn thiện pháp luật về công vụ, công chức có hiệu quả, cơ quan nhà
19


nước có thẩm quyền và cá nhân trực tiếp sửa văn bản có trình độ
chuyên môn, am hiểu về công tác quản lý CC nói riêng, chế độ công
vụ, CC nói chung. Cần có kinh phí cho công tác rà soát, đánh giá,
tiếp tục hoàn thiện pháp luật về công vụ, CC.
4.2.3. Sửa đổi, bổ sung đồng bộ các quy định phát luật về
phân cấp tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, khen
thưởng, kỷ luật công chức
Mục tiêu giải pháp: Sửa đổi, bổ sung, đồng bộ các quy định
pháp luật về phân cấp tuyển dụng, sử dụng, ĐTBD, đánh giá, khen
thưởng, kỷ luật CC giúp pháp luật về phân cấp quản lý CC trong hệ
thống CQHCNN đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, khả thi.
Nội dung, cách thực hiện
Sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về phân cấp tuyển dụng CC
Sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về phân cấp sử dụng CC
Sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về phân cấp ĐTBD CC
Sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về phân cấp đánh giá CC
Sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về phân cấp xử lý, kỷ luật CC
Điều kiện đảm bảo: Hệ thống hóa một cách toàn diện các
VBQPPL về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN. Việc sửa

đổi, bổ sung các quy định pháp luật về phân cấp các nội dung quản lý
CC cần tiến hành đồng bộ, thống nhất. Cần có kinh phí cho công tác rà
soát, đánh giá, tiếp tục hoàn thiện pháp luật về phân cấp tuyển dụng, sử
dụng, ĐTBD, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật CC.
4.2.4. Nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan
hành chính nhà nước
Mục tiêu giải pháp: Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu trong
thực hiện các nội dung phân cấp quản lý CC góp phần đảm bảo pháp

20


luật về phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN được thực hiện
một cách nghiêm túc, đúng thẩm quyền, đúng quy định pháp luật.
Nội dung, điều kiện đảm bảo:
Quy định rõ, cụ thể thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu
trong từng nội dung quản lý CC
Điều kiện đảm bảo: Người đứng đầu CQHCNN phải là người
có lập trường tư tưởng chính trị vững vàng, chấp hành nghiêm đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về công
tác cán bộ; có năng lực lãnh đạo, quản lý CC. Những cá nhân vị phạm
phải được xử lý một cách nghiêm minh, đúng quy định pháp luật.
4.2.5. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật
về phân cấp quản lý công chức
Mục tiêu giải pháp: Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực
hiện pháp luật về phân cấp quản lý CC là giải pháp hữu hiệu để phát
hiện những sai phạm trong quá trình thực hiện, từ đó có biện pháp
chỉnh đốn, xử lý kỷ luật (nếu cần) góp phần đảm bảo tính minh
bạch, khách quản của pháp luật. Ngoài ra, thông qua kiểm tra, giám
sát các cơ quan nhà nước có thẩm quyền phát hiện ra những vướng

mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện pháp luật để kịp thời có
những kiến nghị, đề xuất nhằm điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung quy
định pháp luật một cách hợp lý.
Nội dung, cách thực hiện
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước
cấp trên đối với cơ quan nhà nước cấp dưới sau phân cấp.
Tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra Đảng

21


4.2.6. Đảm bảo các điều kiện thực hiện pháp luật về phân cấp
quản lý công chức
Mục tiêu giải pháp: Đảm bảo các điều kiện thực hiện thẩm
quyền quản lý CC giúp đảm bảo tính khả thi của pháp luật về phân
cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN từ đó nâng cao hiệu quả
phân cấp quản lý CC.
Nội dung, cách thực hiện:
Đảm bảo các điều kiện đối với cơ quan nhà nước được phân
cấp quản lý CC.
Đảm bảo các điều kiện đối với cơ quan hành nước thực hiện
phân cấp

22


KẾT LUẬN
Phân cấp quản lý CC trong hệ thống CQHCNN là một nội dung
tất yếu khách quan nhằm phát huy tính năng động, sáng tạo, quyền tự
chủ, tự chịu trách nhiệm của mỗi cấp CQĐP trong quản lý CC trên cơ

sở đảm bảo sự quản lý thống nhất, thông suốt của Chính phủ nhằm
nâng cao hiệu lực, hiệu quả QLNN, phục vụ tốt hơn nhu cầu và lợi ích
của nhân dân, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong điều
kiện mới.
Trong điều kiện phát triển KTTT định hướng XHCN, Chính
phủ, các bộ, các cơ quan ngang Bộ phải tập trung hơn vào công tác
quản lý nhà nước ở tầm vĩ mô như xây dựng chính sách, pháp luật,
chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển của đất nước và tăng cường
chỉ đạo, điều hành tổng thể, thanh tra, kiểm tra việc tổ chức thực hiện;
hạn chế tố đa sự can thiệp hành chính vào hoạt động của thị trường và
doanh nghiệp.
CQĐP các cấp được tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc thực
hiện các nhiệm vụ của QLNN trên địa bàn theo quy định của pháp luật.
Tuân thủ nguyên tắc kết hợp chặt chẽ giữa quản lý theo ngành với quản
lý theo lãnh thổ, phân định rõ những nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ,
ngành với nhiệm vụ quản lý nhà nước của CQĐP đối với các hoạt động
kinh tế - xã hội trên địa bàn lãnh thổ.
Đẩy mạnh phân cấp quản lý CC là một trong những nội dung
quan trọng, cơ bản, mang tính quyết định trong CCHC. Phân cấp quản
lý CC khoa học, hợp lý sẽ góp phần xây dựng đội ngũ CC chuyên
nghiệp, hiện đại đáp ứng nhu cầu QLNN trong thời kỳ mới. Trên cơ sở
phân cấp quản lý CC, người lãnh đạo, quản lý sẽ có quyết định phù
hợp trong việc sử dụng, đãi ngộ, bố trí, đào tạo, bồi dưỡng, khen
23