phân tích nét văn hóa doanh nghiệp rất riêng của tập đoàn FPT v

“Thành công trong kinh doanh gắn liền với một nét văn hóa doanh nghiệp rất
riêng của Tập đoàn FPT”.
Tìm hiểu chung về văn hóa doanh nghiệp tại Việt Nam
“Văn hóa doanh nghiệp, yếu tố vàng của thành công”
“Văn hóa doanh nghiệp, yếu tố vàng của thành công”. Văn hoá doanh nghiệp
chính là tài sản vô hình của mỗi doanh nghiệp. Cùng với sự phát triển của nền
kinh tế thị trường thì việc xây dựng văn hoá doanh nghiệp là một việc làm hết
sức cần thiết nhưng cũng không ít khó khăn.
1. Hiểu thế nào về văn hoá doanh nghiệp?

Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về văn hoá. Theo E.Heriôt thì “Cái gì còn lại khi
tất cả những cái khác bị quên đi - cái đó là văn hoá”. Còn UNESCO lại có một định
nghĩa khác về văn hoá: “Văn hoá phản ánh và thể hiện một cách tổng quát, sống động
mọi mặt của cuộc sống (của mỗi cá nhân và của mỗi cộng đồng) đã diễn ra trong quá
khứ, cũng như đang diễn ra trong hiện tại, qua hàng bao nhiêu thế kỷ nó đã cấu
thành một hệ thống các giá trị, truyền thống, thẩm mỹ và lối sống và dựa trên đó từng
dân
tộc khẳng định bản sắc riêng của mình”.
Vậy văn hoá doanh nghiệp là gì? Văn hoá doanh nghiệp là toàn bộ các giá trị văn hoá
được gây dựng nên trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp, trở
thành các giá trị, các quan niệm và tập quán, truyền thống ăn sâu vào hoạt động của
doanh nghiệp ấy và chi phối tình cảm, nếp suy nghĩ và hành vi của mọi thành viên của
doanh

nghiệp

trong

việc

theo

đuổi

và

thực

hiện

các

mục

đích.

Cũng như văn hoá nói chung, văn hoá doanh nghiệp có những đặc trưng cụ thể riêng
biệt. Trước hết, văn hoá doanh nghiệp là sản phẩm của những người cùng làm trong

1


một doanh nghiệp và đáp ứng nhu cầu giá trị bền vững. Nó xác lập một hệ thống các
giá trị được mọi người làm trong doanh nghiệp chia sẻ, chấp nhận, đề cao và ứng xử
theo các giá trị đó. Văn hoá doanh nghiệp còn góp phần tạo nên sự khác biệt giữa các
doanh nghiệp và được coi là truyền thống của riêng mỗi doanh nghiệp.
2.Văn hoá doanh nghiệp ở Việt Nam
Nhìn nhận một cách tổng quát, chúng ta thấy văn hoá trong các cơ quan và doanh
nghiệp ở nước ta còn có những hạn chế nhất định: Đó là một nền văn hoá được xây
dựng trên nền tảng dân trí thấp và phức tạp do những yếu tố khác ảnh hưởng tới; môi
trường làm việc có nhiều bất cập dẫn tới có cái nhìn ngắn hạn; chưa có quan niệm

đúng đắn về cạnh tranh và hợp tác, làm việc chưa có tính chuyên nghiệp; còn bị ảnh
hưởng bởi các khuynh hướng cực đoan của nền kinh tế bao cấp; chưa có sự giao thoa
giữa các quan điểm đào tạo cán bộ quản lý do nguồn gốc đào tạo; chưa có cơ chế
dùng người, có sự bất cập trong giáo dục đào tạo nên chất lượng chưa cao. Mặt khác
văn hoá doanh nghiệp còn bị những yếu tố khác ảnh hưởng tới như: Nền sản xuất
nông nghiệp nghèo nàn và ảnh hưởng của tàn dư đế quốc, phong kiến.
Văn hoá doanh nghiệp có vị trí và vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của mỗi
doanh nghiệp, bởi bất kỳ một doanh nghiệp nào nếu thiếu đi yếu tố văn hoá, ngôn
ngữ, tư liệu, thông tin nói chung được gọi là tri thức thì doanh nghiệp đó khó có thể
đứng vững và tồn tại được. Trong khuynh hướng xã hội ngày nay thì các nguồn lực
của một doanh nghiệp là con người mà văn hoá doanh nghiệp là cái liên kết và nhân
lên nhiều lần các giá trị của từng nguồn lực riêng lẻ. Do vậy, có thể khẳng định văn
hoá doanh nghiệp là tài sản vô hình của mỗi doanh nghiệp.
Sự thành công của mỗi doanh nghiệp, đặc biệt là ở các nước châu á thường được dựa
trên mối quan hệ cá nhân của người lãnh đạo, còn các nước Tây Âu thì thành công
của doanh nghiệp lại được dựa trên các yếu tố như khả năng quản lý các nguồn lực,
năng suất làm việc, tính năng động của nhân viên… Ngoài những yếu tố chủ quan, để
xây dựng văn hoá doanh nghiệp còn phải chú trọng tới những yếu tố khách quan. Đó
là việc tạo lập thị trường, lợi ích của người tiêu dùng, được thể hiện qua “Các nguyên
tắc chỉ đạo để bảo vệ người tiêu dùng”, là quá trình hội nhập vào nền kinh tế khu vực
2


và thế giới.
3. Xây dựng văn hoá doanh nghiệp trên cơ sở nào?
Trước hết chúng ta phải có quan điểm cụ thể về vai trò của văn hoá doanh nghiệp. Sự
thắng thế của bất cứ một doanh nghiệp nào không phải ở chỗ là có bao nhiêu vốn và
sử dụng công nghệ gì mà nó được quyết định bởi việc tổ chức những con người như
thế nào. Con người ta có thể đi lên từ tay không về vốn nhưng không bao giờ từ tay
không về văn hoá. Văn hoá chỉ có nền tảng chứ không có điểm mốc đầu cuối. Do vậy,

xuất phát điểm của doanh nghiệp có thể sẽ là rất cao nếu như nó được xây dựng trên
nền tảng văn hoá. Các doanh nghiệp khi xây dựng đều phải có nhận thức và niềm tin
triệt để, lúc đó văn hoá sẽ xuất hiện. Mọi cải cách chỉ thực sự có tính thuyết phục khi
nó tách ra khỏi lợi ích cá nhân, còn văn hoá doanh nghiệp thì phải bảo vệ cho mọi
quyền lợi và lợi ích của cá nhân.
Khi xây dựng văn hóa doanh nghiệp cần phải có những biện pháp cụ thể. Biện pháp
đầu tiên là phải xây dựng một hệ thống định chế của doanh nghiệp, bao gồm: Chính
danh, tự kiểm soát, phân tích các công việc, các yêu cầu. Sau đó xây dựng các kênh
thông tin; xây dựng các thể chế và thiết chế tập trung và dân chủ như: Đa dạng hoá
các loại hình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; tiêu chuẩn hoá các chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn; xây dựng cơ chế kết hợp hài hoà các lợi ích để doanh nghiệp trở
thành ngôi nhà chung, là con thuyền vận mệnh của mọi người.
*) Các hạt nhân văn hóa doanh nghiệp
*) Phát triển văn hóa giao lưu của các doanh nghiệp
*) Xây dựng các tiêu chuẩn về văn hóa doanh nghiệp
*) Văn hóa tập đoàn đa quốc gia
*) Văn hóa doanh nghiệp gia đình
Văn hóa FPT gắn liền với sự thành công trong kinh doanh

Hãy bắt đầu từ tầm nhìn, định hướng. FPT đã có một tầm nhìn (vision) ngay từ ngày
đầu thành lập: “FPT mong muốn trở thành một tổ chức kiểu mới, ...”

3


Và tầm nhìn của FPT được ghi nhận trong chính sách chất lượng, trong tài liệu quản
trị, được giới thiệu cho nhân viên mới, được giáo dục cho các nhân viên khi đã vào
công ty làm việc, được trích dẫn trong các bài giảng của lãnh đạo.
Sau 20 năm, FPT đã thực hiện được một phần của tầm nhìn đó. Nhiều đơn vị thành
viên, nhiều cấp thấp hơn còn có tầm nhìn riêng của mình. Văn hóa tầm nhìn và định

hướng còn được minh chứng qua các khẩu hiệu: “Giải pháp tổng thể, dịch vụ hoàn
hảo”, “Cùng đi tới thành công”, “Vì công dân điện tử”, “Nơi bạn đặt niềm tin”,
“Năm cất cánh”, “Năm đồng đội”,…
Nói về văn hóa tổ chức, văn hóa FPT là nhất quán (fractal), rất nhiều nét tương đồng
trong các đơn vị thành viên của FPT, mà ví dụ nổi bật là tổ chức tổng hội và các bản
tin ngoài Chúng ta, trong FPT còn có các bản tin FIS Link, Người Phân phối,
Cucumber, Cóc đọc, The FOX, ERP và Doanh nghiệp... Tổ chức nhất quán về hài hòa
L/M, là sử dụng người tài, là áp dụng chung một hệ thống quản trị.
Tìm hiểu về con người FPT, có sếp, có nhân viên. Họ có văn hóa đấy, ví dụ văn hóa
sếp-nhân viên. FPT luôn tạo ra một môi trường dân chủ, sáng tạo, đổi mới để cán bộ
phát huy hết năng lực của họ. Nhân viên được quyền phê phán, góp ý với lãnh đạo mà
không sợ bị trù úm. Nhân viên không được phép biếu quà cáp cho lãnh đạo trong
những dịp như lễ Tết. Khi vui chơi, ăn uống nhân viên không phải trả tiền, nếu ở đó
có sếp. Nếu có cắt giảm thưởng ở FPT, sếp bị cắt giảm đầu tiên và nhiều hơn nhân
viên. Ở cấp tập đoàn và các cấp khác, có rất nhiều quỹ “Đồng đội” mà các sếp bao giờ
cũng đóng nhiều nhất.
Người FPT là những con người sáng tạo. Các ý tưởng mới luôn được ủng hộ triển
khai. FPT Software tổ chức ngày hội phụ huynh của nhân viên, Đại học FPT có
chuyên san dành riêng cho phụ huynh học sinh. Tổ chức tổng hội ở FPT gần như là
duy nhất. Cách tổ chức hội thao như Olympic, hội diễn như nhà hát kịch, viết sử ký
hay hệ thống quản trị với bộ gene “Sâu-Sáng-Tuyệt-Thông-Phong” đều là những sáng
tạo của riêng FPT.

4


Người FPT cũng “máy móc”. Chỗ nào cũng phải có tổng hội, tác nghiệp nào cũng
phải quy trình hóa, phải tin học hóa, phải đo các chỉ số, kể cả các chỉ số quản trị. Đó
là cách hành xử của họ với công việc. Với họ công tác lãnh đạo cũng là tác nghiệp,
cũng có sổ tay chất lượng, cũng đo đạc chỉ số.

Người FPT là những người lạc quan, vui tếu, trào lộng. Bạn luôn thấy tiếng cười của
họ qua các câu chuyện tiếu lâm, qua các vở diễn mang tính hài ước, qua những bài hát
khi họ tụ tập. Nơi nào công việc càng nặng nhọc, ở đó tiếng cười càng vang lên, bởi vì
đó là cách người FPT hóa giải các stress. Các giải bóng đá được đặt: “Giải các loài
cá”, “Giải các loài chim”, “Giải các loài hoa”, giải “Đông như quân Nguyên”, danh
hiệu “Chim hồng hộc”…
Người FPT là tri ân. Tiệc cảm tạ (thanking party) nhân dịp 20 năm được tổ chức ở
mọi nơi, ở cả nước ngoài, mà khách mời là những bạn bè, cựu nhân viên, đối tác lâu
năm đã có quan hệ gần gũi với FPT. Bạn bè quốc tế thì được FPT trao giải thưởng hữu
nghị.
Tổ chức và con người là những thành phần rất quan trọng của doanh nghiệp.
Còn lĩnh vực khác văn hóa doanh nghiệp FPT có tác động ra sao?
Nói đến doanh nghiệp phải nhắc tới hoạt động chính của nó, đó là kinh doanh. Có văn
hóa kinh doanh trong FPT .
Tham gia ở lĩnh vực nào, FPT thường đặt mục tiêu trở thành số một, đôi khi mới là số
hai, và gần như chúng ta đạt được điều đó. Lựa chọn đối tác và khách hàng, cũng là
những người số một hoặc số hai.
Với khách hàng, FPT luôn tận tụy để thỏa mãn sự hài lòng của họ, cùng đồng hành
với họ, thể hiện qua khẩu hiệu “Cùng đi tới thành công”. Mỗi khi đi đến một quốc gia
để làm dịch vụ, cán bộ FPT đều được đào tạo về văn hóa nước đó.
Người FPT sẵn sàng làm việc ngoài giờ, đêm khuya, chủ nhật để hoàn thành đúng hạn
công việc được giao.

5


Hoạt động tinh thần trong văn hóa FPT. Hoạt động tinh thần là là bề nổi nhất của
văn hóa.
Trước nhất người FPT luôn tổ chức truyền thông nội bộ qua các kênh, ví dụ như tổng
hội và nội san. Qua các kênh này thực hiện việc truyền thông giữa lãnh đạo với nhân

viên, giữa bộ phận này với bộ phận khác, thực hiện việc phê phán hay động viên cổ
vũ nội bộ. Bản tin nội bộ có ở hầu hết các cấp, từ tập đoàn, công ty thành viên, các
ban chức năng, các trung tâm trực thuộc. Có thời các bản tin còn ganh đua nhau về
hình thức trình bày. Gần đây xuất hiện nhiều diễn đàn điện tử, đi đúng trào lưu công
nghệ như langta, koala, 1309, chodua...
Hoạt động văn nghệ được tổ chức quanh năm mà đỉnh cao là hội diễn sinh nhật 13/09
mỗi năm. Hàng năm FPT có Đại nhạc hội pop-rock, Tiếng hát Sao chổi (nhạc cách
mạng hoặc dân ca), và cả liên hoan ca nhạc ở các cấp đơn vị thành viên. Gần đây còn
thêm các đêm nhạc tác giả dành cho các nhạc sỹ Huy Du, Thanh Tùng,..
Hoạt động thể thao cũng phong phú không kém văn nghệ, được tổ chức quanh năm,
với đủ các bộ môn: bóng đá, cờ vua, cờ tướng, quần vợt, cầu lông, golf. Riêng bóng
đá có tổ chức Liên đoàn bóng đá FPT và các Liên đoàn bộ phận, với cơ cấu giải vô
địch, cúp C1, giải liên đoàn không khác các giải chuyên nghiệp quốc gia về hình thức
cơ cấu, có chăng cầu thủ là người FPT và con số cầu thủ lên đến nhiều nghìn người.
Còn buổi sáng 13/09 hàng năm bao giờ cũng là hội thao theo tinh thần Olympic ở trên
tất cả địa bàn mà FPT có mặt.
Gìn giữ văn hóa FPT khi doanh nghiệp ngày một lớn mạnh trở thành tập đoàn
hàng đầu tại Việt Nam.

6