Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở nước ta hiện nay

Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
KHOA QUẢN LÝ KINH TẾ

ĐỀ ÁN MỘ HỌC
Tên đề tài: Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách
hành chính ở Nước ta hiện Nay

Giáo viên hướng dẫn:TS.Đỗ Thị Hải Hà
Họ và tên sinh viên:Trần Văn Nam
Lớp: QLKT20.09
MSV: BH202786
HÀ NỘI, NĂM 2011


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

MỤC LỤC

Lời nói đầu
I. Tổng quan lý luận về cải cách hành chính nước ta hiện nay.............................6
I.1. Những kết quả, tiến bộ đã đạt được............................................................7
I.1.1. Về cải cách thể chế..............................................................................7
I.1.2. Về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước..............................8
I.1.3. Về xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức............9
I.1.4. Về cải cách tài chính công................................................................10
I.1.5. Về hiện đại hóa nền hành chính nhà nước........................................11
I.2. Những hạn chế yếu kém...........................................................................11

I.3. Những nguyên nhân chủ yếu....................................................................16
II. Sự ảnh hưởng của cải cách hành chính tới tốc độ phát triển kinh tế của
Nước ta...............................................................................................................18
II.1. Những tác động bất cập của quản lý hành chính đối với sự phát triển
kinh tế - xã hội ở Việt Nam hiện nay..............................................................18
II.2. Phương hướng thực hiện CCHC nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã
hội của Việt Nam trong giai đoạn mới............................................................20
III. Những thách thức và giải pháp tiếp tục đẩy mạnh CCHC trong thời gian
đến 2015..............................................................................................................26
III.1. Những thách thức chủ yếu.....................................................................26


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

III.2. Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh CCHC trong thời gian đến 2015.
........................................................................................................................28


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

LỜI NÓI ĐẦU

Cải cách hành chính là một công việc quan trọng, trên thế giới hiện nay
không có nước nào là không tiến hành nhiệm vụ cải cách hành chính, cải cách
tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước. Nhưng đồng thời đây cũng là một công
việc vô cùng khó khăn và phức tạp.
Cơ quan hành chính Nhà nước Việt Nam trong thời gian trước đây đã
chứng tỏ là kém hiệu lực. Bộ máy quản lý cồng kềnh, nhiều tầng nhiều nấc,

với những chồng chéo, mắt xích trung gian không cần thiết; sự phân định
chức năng nhiệm vụ quyền hạn giữa các cơ quan tổ chức và cán bộ Nhà nước
không rõ ràng, có nhiều mâu thuẫn; hoạt động quản lý trì trệ, quy trình ra
quyết định chậm chạp, kém hiệu quả. Bên cạnh đó, quyết định quản lý ban
hành nhiều nhưng không được thực hiện nghiêm chỉnh, chất lượng các viên
chức, công chức giảm sút, việc sắp xếp cán bộ nhiều khi tuỳ tiện. Các nguyên
tắc quản lý Nhà nước chưa được nhận thứ và áp dụng đúng đắn, vừa tồn tại
bệnh tập trung quan liêu, vừa có nhiều biểu hiện tư do, tuỳ tiện, vô chính
phủ… Tất cả các hiện tượng trên đây đã được các cơ quan có thẩm quyền của
Đảng và Nhà nước nhắc đến nhiều lần.
Thực tiễn yêu cầu bộ máy Nhà nước cần sự ổn định để bảo đảm quản lý
Nhà nước không bị gián đoạn. Song, “một bộ máy vững chắc cần phải thích
hợp với mọi biến động. Nếu sự vững chắc trở thành khô cứng, cản trở những
biến đổi, thì tất yếu sẽ có đấu tranh. Vì vậy cần phải bằng mọi cách dốc toàn
lực làm cho bộ máy phục tùng chính trị”. Do đó, cần phải đổi mới bộ máy
quản lý và đổi mới quản lý Nhà nước nói chung để nó hoàn thành được cá
nhiệm vụ chính trị của mình. Tại hội nghị Trung ương lần thứ 8 (khoá VII) đã


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

đề ra Nghị quyết “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hoà xã hội
chủ nghĩa Việt Nam, trọng tâm là cải cách một bước nền hành chính”. Mới
đây tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX cũng nêu rõ: “Xây dựng nền
hành chính Nhà nước dân chủ, trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại
hoá”. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong công cuộc đổi mới ở
nước ta hiện nay.
Theo nghĩa thông dụng nhất, hành chính là hoạt động quản lý. Các
hoạt động này được thực hiện bởi các cơ quan hành chính Nhà nước. Đó là

những cơ quan thực hiện các hoạt động chấp hành, điều hành các mặt hoạt
động của đời sỗng xã hội. Hệ thống các cơ quan hành chính Nhà nước cũng
chính là hệ thống các cơ quan quản lý Nhà nước.
Trong bộ máy Nhà nước ta, các cơ quan hành chính Nhà nước là lực lượng
đông đảo nhất với hệ thống tổ chức đồng bộ theo ngành và cấp từ Trung ương
đến chính quyền cơ sở. Cải cách hành chính nhằm khắc phục những yếu kém
trong chỉ đạo, điều hành của bộ máy hành chính đối với những nội dung và
vấn đề nêu trên làm cho nền hành chính thích ứng với mục tiêu mà công cuộc
đổi mới đề ra. Do đó, để lựa chọn đề tài nghiên cứu trong đề án môn học
Quản lý kinh tế tôi đã lựa chọn việc tìm hiểu về "Một số vấn đề và giải pháp
nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện Nay"
Cơ cấu bài viết gồm 3 phần :
Phần I: Tổng quan lý luận về cải cách hành chính nước ta hiện nay
Phần II: Sự ảnh hưởng của cải cách hành chính tới tốc độ phát triển kinh tế
của Nước ta
Phần III: Những thách thức và giải pháp tiếp tục đẩy mạnh CCHC trong thời
gian đến 2015


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

I. Tổng quan lý luận về cải cách hành chính nước ta hiện nay
Chủ trương cải cách nền hành chính nhà nước ở Việt Nam được bắt đầu
cuối những năm 80 của thế kỷ XX, gắn liền với thời điểm bắt đầu công cuộc
đổi mới đất nước theo đường lối phát triển nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN và xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân. Bối cảnh
phát triển nền kinh tế thị trường và mở cửa hội nhập quốc tế đặt ra sự cần
thiết khách quan phải tiến hành công cuộc cải cách nền hành chính nhà nước
nhằm tạo lập một nền hành chính mới, hiện đại, phù hợp với thể chế kinh tế

thị trường, đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách kinh tế, phát huy dân chủ
xã hội và hội nhập quốc tế.
Trong thập kỷ cuối của thế kỷ XX, thực hiện các Nghị quyết Đại hội Đảng
toàn quốc lần thứ VII, lần thứ VIII, các Nghị quyết Trung ương 8 (khóa VII),
Nghị quyết Trung ương 3, Trung ương 6 (lần 2) và Trung ương 7 (khóa VIII);
công cuộc cải cách nền hành chính nhà nước đã đạt được những kết quả bước
đầu, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội
của đất nước. Tuy nhiên những cải cách mới chỉ là bước đầu, nền hành chính
nhà nước vẫn còn mang nặng dấu ấn của cơ chế quản lý tập trung, quan liêu,
bao cấp trước đây, ngày càng trở thành lực cản, kìm hãm sự phát triển kinh tế
– xã hội của đất nước trong điều kiện mới.


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

Trước tình hình đó, để tiếp tục đẩy mạnh công cuộc cải cách hành chính trong
thập kỷ đầu tiên của thế kỷ XXI, ngày 17 tháng 9 năm 2005, Thủ tướng Chính
phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ban hành quyết định số
136/2005/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà
nước giai đoạn 2005 – 2015, đánh dấu một bước phát triển mới trong tiến
trình cải cách nền hành chính nhà nước.
I.1. Những kết quả, tiến bộ đã đạt được
Sau hơn 6 năm triển khai thực hiện Chương trình tổng thể CCHC nhà nước,
công cuộc cải cách nền hành chính nhà nước đã đạt được những kết quả quan
trọng, tạo nền bước chuyển biến, tiến bộ đáng ghi nhận của nền hành chính
nhà nước trên các lĩnh vực chủ yếu sau:
I.1.1. Về cải cách thể chế.
- Đã đổi mới một bước quy trình xây dựng và ban hành văn bản quy phạm
pháp luật thuộc phạm vi trách nhiệm của Chính phủ, góp phần tích cực vào

việc bổ sung hoàn thiện hệ thống thể chế, từng bước tạo môi trường hành lang
pháp lý đồng bộ, thuận lợi cho các hoạt động kinh tế – xã hội của đất nước
trong điều kiện mới.
Trong hơn 6 năm qua, Quốc hội đã ban hành trên 50 luật, Ủy ban Thường vụ
Quốc hội thông qua trên 20 pháp lệnh, Chính phủ đã ban hành trên 1000 Nghị
định để điều chỉnh các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội… Một loạt các luật
mới ban hành như Luật doanh nghiệp, Luật đầu tư trong nước, Luật đầu tư
nước ngoài, Luật cạnh tranh, Luật phá sản, Luật xây dựng, Luật đất đai, Luật
thương mại, Bộ luật lao động, Bộ luật dân sự… đã tạo môi trường pháp lý
thông thoáng thuận lợi hơn cho hoạt động của các doanh nghiệp, các tổ chức
và công dân trong phát triển sản xuất kinh doanh và ổn định đời sống xã hội.
Chính quyền địa phương các cấp cũng đã tích cực công tác cải cách thể chế,


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền để cải thiện môi
trường đầu tư, xây dựng các khu công nghiệp, hỗ trợ các thành phần kinh tế
phát triển…
- Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế của bản thân hệ thống hành chính với
việc ban hành Luật tổ chức Chính phủ, Luật tổ chức HĐND và UBND, Luật
thanh tra, Pháp lệnh cán bộ, công chức sửa đổi ( năm 2003 ) và 39 Nghị định
của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức
của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ… Các thể chế hành
chính mới đã tiếp tục làm rõ hơn chức năng, thẩm quyền, trách nhiệm của
từng cơ quan, từng cá nhân trong bộ máy hành chính nhà nước, khắc phục dần
những chồng chéo, trùng lắp về chức năng, thẩm quyền, không rõ về trách
nhiệm và bước đầu phân tách rõ hơn giữa hoạt động quản lý nhà nước với
quản lý sản xuất kinh doanh, giữa hoạt động hành chính với hoạt động sự

nghiệp, dịch vụ công.
- Thể chế về mối quan hệ giữa Nhà nước với dân đã được đổi mới một bước
bằng việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, việc lấy ý kiến rộng rãi của nhân
dân trước khi quyết định các chủ trương, chính sách quan trọng, đề cao vai trò
giám sát trực tiếp của nhân dân và thông qua các tổ chức đại diện và nhất là
việc triển khai rộng rãi cơ chế “một cửa” gắn với việc đơn giản hóa các thủ
tục hành chính ở các cơ quan hành chính có liên quan trực tiếp với dân…
I.1.2. Về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước.
- Xác định rõ hơn, điều chỉnh một bước chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền,
trách nhiệm của mỗi cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước, khắc phục
được hàng trăm các công việc có sự chồng chéo, trùng lắp giữa các Bộ, ngành
ở Trung ương, quyết định rõ hơn, cụ thể hơn nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND
và UBND các cấp.


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

- Đẩy mạnh một bước phân cấp quản lý giữa Trung ương với địa phương trên
các lĩnh vực: kinh tế, ngân sách, đầu tư, đất đai, tài nguyên, giáo dục, y tế, văn
hóa, tổ chức cán bộ… Nghị quyết 08 /CP của Chính phủ năm 2004 là một
mốc quan trọng đánh dấu sự đổi mới một bước trong việc tăng cường phân
cấp Trung ương -Địa phương theo tinh thần cải cách hành chính. Đồng thời
Chính phủ cũng đã ban hành các Nghị định riêng về phân cấp cho 2 thành phố
lớn là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, nhằm phát huy mạnh hơn tính chủ
động và tự chịu trách nhiệm của 2 thành phố này.Với tinh thần phân cấp mới,
đã đề cao hơn vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp trong
việc giải quyết những nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội trên địa bàn.
- Sắp xếp lại cho gọn hơn tổ chức bộ máy hành chính các cấp ; cơ cấu Chính
phủ đã được sắp xếp lại cho gọn hơn theo hướng hình thành các Bộ quản lý

đa ngành, đa lĩnh vực. Sau mọt số lần điều chỉnh, hiện cơ cấu bộ máy Chính
phủ có 22 Bộ và cơ quan ngang bộ, không còn các cơ quan trực thuộc Chính
phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước, chỉ còn một số tổ chức sự nghiệp
quy mô lớn. trực thuộc Chính phủ. Các cơ quan chuyên môn của UBND cấp
tỉnh, cấp huyện cũng được điều chỉnh lại cho gọn hơn (cấp tỉnh còn khoảng
20 – 25, cấp huyện còn 10 – 15 cơ quan chuyên môn) và có sự phân biệt các
cơ quan chuyên môn thuộc cơ cấu “cứng” theo quy định chung của Chính phủ
và các cơ quan chuyên môn thuộc cơ cấu “mềm” do Chính quyền cấp tỉnh
quyết định, phù hợp với đặc điểm của mỗi địa phương.
I.1.3. Về xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức.
- Công tác quản lý đội ngũ cán bộ, công chức tiếp tục được cải cách theo
hướng rõ hơn về phân công, phân cấp, thẩm quyền trách nhiệm quản lý cán
bộ, công chức của mỗi cấp trong hệ thống hành chính nhà nước về các mặt:


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

tuyển dụng, bổ nhiệm, sử dụng, đào tạo bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật,
nâng lương, nâng ngạch cho các đối tượng cán bộ, công chức.
- Bước đầu đã phân biệt rõ hơn đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống
chính trị: cán bộ qua bầu cử, công chức hành chính, viên chức sự nghiệp, cán
bộ giữ chức vụ lãnh đạo trong doanh nghiệp nhà nước, cán bộ chuyên trách và
công chức cấp xã. Trên cơ sở đó đã xác định cụ thể hơn những yêu cầu, tiêu
chuẩn cơ chế quản lý và chế độ đãi ngộ phù hợp với từng loại đối tượng cán
bộ, công chức.
- Đã rà soát, đánh giá lại hệ thống các tiêu chuẩn chức danh công chức hiện
hành để điều chỉnh và ban hành mới một số chức danh tiêu chuẩn nghiệp vụ
các ngạch công chức, viên chức, đã ban hành chức danh, tiêu chuẩn công
chức chuyên môn của chính quyền cấp xã (cấp cơ sở).

- Đã đổi mới chế độ tuyển dụng cán bộ, công chức từ xét tuyển sang thi tuyển
đối với công chức hành chính, còn viên chức sự nghiệp thì áp dụng cả 2 hình
thức thi hoặc xét tuyển theo chế độ hợp đồng.
- Công tác đào tào, bồi dưỡng cán bộ, công chức đã được đẩy mạnh đáng kể.
Trong 5 năm đã đào tạo, bồi dưỡng được trên 2,5 triệu lượt người, trong đó có
407.000 về lý luận chính trị, 894.000 về kiến thức quản lý nhà nước,
1.076.000 về chuyên môn nghiệp vụ, 37.000 về ngoại ngữ, 96.000 về tin học.
- Chính sách tiền lương, bảo hiểm xã hội đối với cán bộ, công chức đã có
những cải cách bước đầu góp phần ổn định đời sống cán bộ, công chức và
khắc phục một phần những bất hợp lý hiện nay.
I.1.4. Về cải cách tài chính công.
- Đã đổi mới đáng kể về cơ chế phân cấp quản lý tài chính ngân sách, phân
biệt 2 cấp ngân sách là ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, tăng


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh trong quyết định ngân sách và phân bổ ngân
sách địa phương hàng năm.
- Bước đầu thực hiện nguyên tắc công khai tài chính, sử dụng ngân sách ở các
cấp hành chính, các cơ quan đơn vị thụ hưởng ngân sách nhà nước, thực hiện
thí điểm và đang nhân rộng dần cơ chế khoán biên chế và kinh phí quản lý
hành chính đối với các cơ quan hành chính và cơ chế tự chủ tài chính cho các
đơn vị sự nghiệp có thu.
I.1.5. Về hiện đại hóa nền hành chính nhà nước.
- Đã quy định rõ hơn về nguyên tắc làm việc và quan hệ phối hợp trong vận
hành bộ máy hành chính nhà nước từ Chính phủ, các Bộ đến UBND các cấp;
về trách nhiệm của tập thể và cá nhân người đứng đầu các cơ quan hành
chính, về chế độ giải quyết công việc…

- Bước đầu hình thành cơ cở khoa học và thực tiễn cho việc đổi mới phương
thức điều hành và hiện đại hóa công sở trong điều kiện mới; đang xây dựng
hệ thống tiêu chuẩn, định mức về trang thiết bị làm việc, thiết kế mẫu các
công sở hành chính; hệ thống quản lý chất lượng (theo ISO 9000 – 2005)
trong hoạt động của các cơ quan hành chính; đang triển khai áp dụng rộng rãi
công nghệ thông tin trong các cơ quan hành chính nhà nước, bước đầu hình
thành hệ thống thông tin điện tử của Chính phủ và tin học hóa một số thủ tục
hành chính ở một số địa phương như thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà
Nẵng, Cần Thơ…
I.2. Những hạn chế yếu kém.
Công cuộc CCHC nhà nước mặc dù đã đạt được những kết quả tiến bộ, quan
trọng đáng ghi nhận nhưng vẫn đang còn nhiều mặt hạn chế, yếu kém, chưa


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

đáp ứng đòi hỏi của nhịp điệu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước trong
thời kỳ mới, cụ thể là:
- Hiện vẫn chưa tạo lập được một hệ thống thể chế đầy đủ, đồng bộ, phù hợp
hoàn toàn yêu cầu phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và dan
chủ hóa đời sống xã hội trong điều kiện mở cửa hội nhập quốc tế và tiến bộ
khoa học công nghệ của thế giới hiện đại. Cho đến nay, vẫn chưa xác định
được một cách đầy đủ, rõ ràng về khung khổ thể chế cần phải có cho quản lý
các hoạt động kinh tế – xã hội của đất nước trong điều kiện mới. Do vậy
những bổ sung, sửa đổi về mặt thể chế trong những năm qua mặc dù rất tích
cực và đã làm khá nhiều về số lượng nhưng chất lượng còn nhiều hạn chế;
còn có tính chắp vá, cục bộ, thiếu ăn khớp, thiếu đồng bộ và vẫn còn bị ảnh
hưởng bởi thể chế cũ – thể chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp; trong đó
đáng chú ý là chúng ta đang còn rất lúng túng trong mảng thể chế về thẩm

quyền, trách nhiệm quản lý nhà nước và đại diện chủ sở hữu đối với bộ phận
DNNN cũng như đối với đất đai, nhà ở, bất động sản…
- Thủ tục hành chính tuy đã có những tiến bộ nhất định nhưng nhìn chung vẫn
còn nhiều phức tạp, rườm rà, gây không ít phiền toái cho doanh nghiệp và
người dần; chủ yếu vẫn theo cơ chế “xin – cho”. Cơ chế “một cửa” tuy được
tuyển khai rất rộng rãi nhưng nhiều nơi, nhiều chỗ còn mang nhiều tính hình
thức, chưa có chuyển biến thực sự về chất trong quan hệ giữa Nhà nước với
công dân.
- Thể chế về tổ chức, hoạt động của bộ máy Nhà nước, về thực thi công vụ
của các cơ quan hành chính, của mỗi cán bộ, công chức vẫn chưa đủ rõ và cụ
thể, còn chậm đổi mới theo tinh thàn cải cách, đặc biệt là còn thiếu những quy
định pháp lý cụ thể về trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan hành


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

chính, cung như của từng cán bộ, công chức; chế độ làm việc tập thể tràn lan,
không rõ trách nhiệm chậm được khắc phục.
- Việc điều chỉnh, đổi mới chức năng, nhiệm vụ của cả bộ máy hành chính
Nhà nước cũng như của từng cấp, từng cơ quan hành chính còn rất chậm,
chưa phù hợp với yêu cầu phát triển nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN, chưa phù hợp với thông lệ chung của thế giới trong bối cảnh toàn cầu
hóa. Hiện nay bộ máy hành chính Nhà nước, từ Chính phủ đến chính quyền
địa phương còn ôm đồm quá nhiều việc thuộc lĩnh vực quản lý sản xuất, kinh
doanh và hoạt động sự nghiệp dịch vụ, chưa tập trung vào thực hiện chức
năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước; các cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức
hành chính còn can thiệp quá nhiều, quá sâu vào hoạt động của doanh nghiệp
và xã hội dân sự. Hiện vẫn chưa có sự phân biệt rõ vai trò, chức năng của 3
khu vực: Nhà nước – Thị trường – Xã hội dân sự, kể cả trong lĩnh vực thể chế

cũng như trong thực tiễn hoạt động của bộ máy nhà nước.
- Việc triển khai đẩy mạnh phân cấp Trung ương – địa phương vẫn đang còn
nhiều hạn chế, chậm chạp, chưa đạt mục tiêu, yêu cầu của chương trình tổng
thể CCHC. Hiện Chính phủ, các Bộ ngành vẫn đang nắm giữa nhiều việc cụ
thể của chính quyền địa phương, trong khi chính quyền địa phương các cấp
chưa đủ các điều kiện cần thiết để phát huy tính chủ động, sáng tạo của họ.
Việc phân cấp về tài chính – ngân sách và về tổ chức – CBCC còn nhiều hạn
chế, đang là nhân tố trực tiếp, chủ yếu làm hạn chế quyền tự chủ, tự chịu trách
nhiệm của chính quyền địa phương.
- Cơ cấu bộ máy hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương chưa
thực sự tinh gọn, vẫn còn nhiều đầu mối, nhiều tầng cấp trung gian. Bộ máy
Chính phủ hiện nay với 22 Bộ, cơ quan ngang Bộ vẫn là nhiều so với các
nước trên thế giới, đa số các Bộ vẫn được tổ chức theo mô hình Bộ đơn


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

ngành, đơn lĩnh vực. Cơ cấu tổ chức bên trong của các Bộ, số lượng cơ quan
chuyên môn của UBND cấp tỉnh, cấp huyện lại đang có xu hướng tăng thêm
đầu mối. Bộ máy cồng kềnh, nhiều đầu mối như hiện nay tất yếu dẫn đến tình
trạng chồng chéo, trùng lắp về chức năng, thẩm quyền và sức ỳ, sự trì trệ,
quan liêu của bộ máy là không thể tránh khỏi.
- Mô hình tổ chức chính quyền địa phương chưa có sự đổi mới, cải cách đáng
kể; về cơ bản vẫn như cũ, cả 3 cấp tỉnh – huyện – xã đều có HĐND và UBND
với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn gần giống nhau, trùng nhau và quá nhiều
việc; vẫn chưa có sự phân biệt về mô hình tổ chức chính quyền giữa đô thị với
nông thôn, quản lý đô thị vẫn bị cắt khúc ra thành các cấp khác nhau trong khi
bản thân mỗi đô thị là một thể thống nhất, không thể chia cắt được.
- Phương thức quản lý điều hành của bộ máy hành chính các cấp chậm được

đổi mới; chế độ làm việc tập thể, quyết định theo đa số trong Chính phủ và
UBND các cấp mặc dù có nhiều hạn chế, nhược điểm nhưng chậm được thay
đổi trong khi hoạt động quản lý điều hành hành chính, cũng giống như các
dạng quản lý điều hành khác, đòi hỏi phải theo chế độ thủ trưởng, phải đề cao
vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu thì mới đảm bảo nhanh nhạy, hiệu
lực, hiệu quả.
- Việc ổn định các đơn vị hành chính chưa được thực hiện theo tinh thần của
chương trình tổng thể CCHC. Vấn đề chia tách các đơn vị hành chính ở cả 3
cấp vẫn tiếp tục diễn ra. Mặt khác, xu hướng nâng cấp tổ chức, nâng loại đơn
vị hành chính cũng đang diễn ra khá phổ biến hiện nay. Việc chia tách đơn vị
hành chính, nâng cấp tổ chức kéo theo nó là sự gia tăng đáng kể về cơ cấu bộ
máy và biên chế nhân lực, về chi tiêu ngân sách đang đi ngược lại với tinh
thần CCHC hiện nay và ngược với thông lệ chung của thế giới hiện đại.


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

- Việc tinh giảm biên chế trong bộ máy hành chính nhà nước chưa đạt yêu
cầu, vừa không đảm bảo chỉ tiêu giảm biên chế theo tinh thần CCHC, vừa
chưa thay thế được một bộ phận công chức rất yếu kém về năng lực, không
đảm đương được nhiệm vụ, đang nằm trong bộ máy hành chính.
- Nhìn chung, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức còn nhiều mặt chưa đáp
ứng được yêu cầu đổi mới, phát triển đất nước, mặc dù công tác đào tạo bồi
dưỡng những năm qua được tăng cường đáng kể nhưng do nội dung và
phương pháp đào tạo chậm đổi mới một cách cơ bản và do ý thức, trách
nhiệm của cán bộ, công chức trong việc học tập, bồi dưỡng chưa cao, nền
nhìn chung trình độ, năng lực thực tế, nhất là về kiến thức quản lý hành chính
và kỹ năng thực thi công vụ, trình độ ngoại ngữ, tin học của đội ngũ Cán bộ
công chức còn nhiều hạn chế, bất cập trước yêu cầu cải cách, mở cửa, hội

nhập hiện nay.
Một bộ phận cán bộ, công chức sa xút về phẩm chất đạo đức, tham nhũng, vô
cảm, thiếu trách nhiệm trước yêu cầu của dân, của xã hội.
- Các thể chế về quản lý cán bộ, công chức, tuy có nhiều sửa đổi, bổ sung
song vẫn chưa có sự đổi mới cơ bản, mạnh mẽ mang tính cải cách, từ việc
tuyển dụng, sử dụng, bổ nhiệm, bãi miễn, đến đào tạo bồi dưỡng, khen
thưởng, kỷ luật, chính sách đãi ngộ (tiền lương, thưởng), đánh giá cán bộ,
công chức… Đáng chú ý là việc triển khai thực hiện một số thể chế, chính
sách mới trong quản lý cán bộ, công chức vừa chậm, vừa không đảm bảo yêu
cầu, chất lượng mà có phần mang tính hình thức (chẳng hạn như chế độ thi
tuyển, tiêu chuẩn bằng cấp, học vị…).
- Công tác kiểm tra, thanh tra công vụ và xử lý cán bộ, công chức có vi phạm
pháp luật tiến hành chưa nghiêm minh, chưa thường xuyên, thiếu khách quan,


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

công bằng dẫn đến kém hiệu quả, ít tính giáo dục, răn đe, làm gương… Do
vậy đạo đức công vụ, trách nhiệm của công chức chậm được nâng cao.
- Việc cải cách tài chính công còn chậm, kết quả chưa rõ, chưa cụ thể. Một số
cơ chế tài chính mới có thực hiện thí điểm nhưng chậm tổng kếtm, đánh giá
một cách đầy đủ, toàn diện để có kết luận cho sự thống nhất cao trong nhận
thức và nhân rộng trong thực tiễn.
- Cơ chế quản lý ngân sách, tài sản công còn nhiều yếu kém, bất hợp lý, chưa
khuyến khích tính chủ động và tự chịu trách nhiệm của các đơn vị, cá nhân
thụ hưởng ngân sách; chưa đổi mới cơ bản theo hướng quản lý dựa trên kết
quả đầu ra như yêu cầu của chương trình CCHC tổng thể, đồng thời lại tạo
nhiều kẽ hở cho tình trạng lãng phí, tham nhũng phổ biến, tràn lan, chậm
được khắc phục.

- Về thực hiện yêu cầu hiện đại hóa nền hành chính còn chậm, chưa có sự
chuyển biến thay đổi cơ bản trong phương thức lề lối làm việc của cơ quan
hành chính, trong phong cách thực thi công vụ của cán bộ, công chức mà vẫn
mang nặng dấu ấn của cơ chế cũ. Tình trạng hội họp nhiều, giấy tờ hành chính
gia tăng, phương thức làm việc tập thể, chờ sự đồng thuận của nhiều người,
nhiều cơ quan… vẫn chậm được khắc phục. Khả năng sử dụng công nghệ
thông tin trong quản lý hành chính còn nhiều hạn chế làm cho năng suất lao
động, hiệu quả công tác của công chức thấp, trình độ ngoại ngữ và tin học của
đội ngũ cán bộ, công chức còn yếu kém, nhất là trước yêu cầu hội nhập quốc
tế.
Tóm lại, kết quả thực hiện chương trình tổng thể CCHC trong 5 năm qua tuy
được những kết quả tiến bộ đáng kể nhưng nhìn chung còn chậm, chưa đáp
ứng được yêu cầu của phát triển kinh tế – xã hội trong tình hình hiện nay,
chưa theo kịp bước đi của cải cách kinh tế và tiến bộ xã hội.


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

I.3. Những nguyên nhân chủ yếu
Cải cách hành chính chậm, hiệu quả còn thấp có thể do những nguyên nhân
chủ yếu sau:
- Một là, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện của các cấp, các ngành,
từ trên xuống dưới chưa thật kiên quyết, nhất quán, chưa thường xuyên, liên
tục, chưa được coi trọng như là một nhiệm vụ trọng tâm của mỗi cấp ủy
Đảng, mỗi cấp chính quyền.
- Hai là, nhận thức của cán bộ, công chức, nhất là đối với cán bộ chủ chốt các
cấp, các ngành chưa thật sự sâu sắc, đầy đủ về sự cần thiết sống còn của công
cuộc CCHC nên chưa biến thành quyết tâm mạnh mẽ, chưa thực sự tự giác,
tích cực triển khai thực hiện ở mỗi cơ quan, mỗi đơn vị.

- Ba là, thực hiện cải cách hành chính chưa gắn liền, gắn chặt, chưa đồng bộ
với cải cách lập pháp, cải cách tư pháp và đổi mới phương thức lãnh đạo của
Đảng đối với Nhà nước nên những cố gắng, những đổi mới trong nền hành
chính nhà nước gặp phải khó khăn, trở ngại và thiếu tính khả thi cao trong
thực tiễn.
- Bốn là, chưa có các biện pháp, cơ chế tạo động lực thúc đẩy cán bộ, công
chức trong bộ máy hành chính tự cải cách mình, chưa gắn sự tồn vong của cá
nhân, đơn vị, cơ quan mình với công việc cải cách hành chính.
- Năm là, công tác nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn chưa được giải
quyết đúng mức. Các vấn đề cơ bản có liên quan đến phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN trong bối cảnh toàn cầu hóa, đến xây dựng Nhà
nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân, đến khu vực xã hội dân sự
trong điều kiện cụ thể của Việt Nam… chưa được làm rõ, chưa có sự thống
nhất cao trong nhận thức và quan điểm, chưa rành mạch, nhất quán trong


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

phương hướng, bước đi. Điều đó đã gây nên sự lúng túng, chắp vá, dè dặt
trong việc hoạch định các thể chế, chính sách mới cũng như trong triển khai
thực hiện các nội dung chương trình CCHC đã đề ra.
II. Sự ảnh hưởng của cải cách hành chính tới tốc độ phát triển kinh tế
của Nước ta
II.1. Những tác động bất cập của quản lý hành chính đối với sự phát triển
kinh tế - xã hội ở Việt Nam hiện nay
Những hạn chế về CCHC như đã phân tích ở trên đã tạo ra những tác
động bất cập, kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Những
điểm nổi bật có thể chỉ ra như sau:
- Sự can thiệp hành chính của các cơ quan nhà nước vào hoạt động

sản xuất, kinh doanh của các chủ thể kinh tế nhiều khi thái quá và vô lý. Điều
này bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau: Hệ thống pháp luật kinh tế
trong cơ chế thị trường đã có bước phát triển, tuy nhiên vẫn chưa đồng bộ; Vai
trò của Nhà nước với tư cách là người điều tiết vĩ mô nền kinh tế nhiều khi bị
nhầm lẫn với vai trò Nhà nước là chủ đầu tư, điều này làm cho các kế hoạch
của Nhà nước thiếu tính hướng dẫn nền kinh tế gắn với vận dụng nguyên tắc
thị trường mà nặng về phân bổ đầu tư Nhà nước; hệ thống chính sách tài
chính, tiền tệ và các công cụ điều tiết kinh tế đối ngoại vẫn còn lạc hậu chứa
nhiều nội dung mang tính bao cấp, bảo hộ hoặc thiên vị quá mức.
Trong điều kiện thực thi pháp luật của bộ máy Nhà nước chưa cao,
những điều trên đây đã tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan quản lý Nhà
nước can thiệp hành chính thái quá, trái thẩm quyền, trái pháp luật dưới nhiều
hình thức khác nhau vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
nhằm mưu cầu lợi ích cục bộ.


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

- Sự thiếu minh bạch, thiếu trách nhiệm giải trình và khả năng tiên liệu
thấp của hệ thống thể chế và nền hành chính. Tính công khai, minh bạch của
hệ thống thể chế và nền hành chính là yêu cầu quan trọng hàng đầu đối với
mỗi quốc gia trong quá trình gia nhập WTO. Tính minh bạch của hệ thống
pháp luật bao gồm những yếu tố như sự công khai, sự chính xác, sự ổn định
và khả năng tiên liệu được của những thay đổi trong chính sách và pháp luật
và mục đích rõ ràng của chúng. Về khía cạnh công khai thì hệ thống pháp luật
nước ta đã có những tiến bộ rõ nét, nhưng xét ở tính chính xác và ổn định thì
hệ thống pháp luật và chính sách cần được tiếp tục hoàn thiện hơn nữa, bởi vì
sự thay đổi các văn bản pháp luật diễn ra khá thường xuyên và khả năng tiên
liệu được của các văn bản pháp luật ở mức độ rất thấp.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu minh bạch, một trong
những nguyên nhân chính là sự thiếu trách nhiệm giải trình của các cơ quan
và công chức nhà nước. Sự thiếu thông tin đã cản trở đáng kể việc tham gia
và giám sát của nhân dân đối với hoạt động hoạch định, thực thi pháp luật và
các chính sách, chương trình phát triển kinh tế- xã hội. Mặc dù ở nước ta đã
thực hiện một số sáng kiến nhằm tăng cường sự tham gia và giám sát của
người dân, như thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở và hoạt động của các ban
thanh tra nhân dân, tuy nhiên như vậy là chưa đủ và kết quả đạt được nói
chung vẫn còn hạn chế.
- Tình trạng cơ quan nhà nước sách nhiễu và gây khó khăn cho nhân
dân và doanh nghiệp vẫn còn nặng nề. Việc giảm thiểu và từng bước xoá bỏ
tình trạng các cơ quan nhà nước sách nhiễu và gây khó khăn cho nhân dân và
doanh nghiệp vừa là phương tiện vừa là mục đích của công cuộc cải cách
hành chính ở nước ta. Trong những năm qua, với những nỗ lực đáng kể từ cải
cách thể chế, thủ tục, bộ máy cho đến hoàn thiện đội ngũ công chức, nước ta


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận về phương diện này, điển hình là
việc thực hiện Luật Doanh nghiệp và việc áp dụng thí điểm cơ chế “một cửa”
tại nhiều địa phương. Tuy nhiên, tình trạng người dân và doanh nghiệp bị gây
khó dễ, sách nhiễu bởi các quy định, quy trình, thủ tục phiền hà cùng với nạn
quan liêu, hách dịch, thiếu trách nhiệm, tiêu cực của một bộ phận cán bộ,
công chức vẫn còn khá phổ biến, có chiều hướng gia tăng hoặc thành thông
lệ, ảnh hưởng xấu, thậm chí nghiêm trọng, đến tình hình kinh tế và xã hội.
Cho đến nay chi phí và thời gian gia nhập thị trường của các doanh nghiệp
Việt Nam vẫn ở mức cao nhất so với các nước trong khu vực; trong quá trình
sản xuất, kinh doanh, các doanh nghiệp cũng gặp phải rất nhiều rào cản từ

những can thiệp gây khó dễ của các cơ quan nhà nước, nhất là tình trạng trùng
lặp, chồng chéo trong hoạt động của các cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm
soát đối với doanh nghiệp.
II.2. Phương hướng thực hiện CCHC nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã
hội của Việt Nam trong giai đoạn mới
Để phù hợp với bối cảnh và tình hình mới, quán triệt những thách thức
và khắc phục những hạn chế như đã phân tích ở trên, CCHC tại Việt Nam cần
thực hiện tốt những vấn đề sau đây:
- Về cải cách hệ thống thể chế: Cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ
thống thể chế, trong đó chủ yếu là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và thể chế về tổ chức, hoạt động của nền hành chính Nhà nước.
Những công việc chủ yếu phải làm là loại bỏ, sửa đổi hoặc bổ sung những thể
chế lạc hậu, bất cập, đồng thời thiết lập các thể chế còn thiếu để điều chỉnh
các quan hệ kinh tế- xã hội mới phát sinh theo tiến trình phát triển của nền
kinh tế thị trường và quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Để đáp ứng tốt các
yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế, phải tiến tới xây dựng một hệ thống


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

pháp luật đầy đủ, hoàn chỉnh, đồng bộ, thống nhất, minh bạch, dễ đoán trước
và phù hợp với luật lệ quốc tế. Trước mắt cần xây dựng và ban hành các văn
bản pháp luật mới như Pháp lệnh về Đối xử quốc gia, Đối xử Tối huệ quốc và
quyền tự vệ; sửa đổi các Luật Thương mại, Luật Phá sản doanh nghiệp, Luật
các Tổ chức tín dụng, Luật Ngân sách Nhà nước, Bộ luật Dân sự, Bộ luật Lao
động… Bên cạnh việc hoàn thiện về số lượng và nội dung của hệ thống thể
chế, cần tăng cường dân chủ, công khai, minh bạch trong việc soạn thảo, ban
hành và thực thi nhằm nâng cao hiệu quả và hiệu lực của thể chế. Quá trình
xây dựng và thực thi thể chế cần có sự tham gia sâu rộng và giám sát thoả

đáng của các chủ thể hữu quan, đặc biệt là của người dân và doanh nghiệp.
Một mặt rất quan trọng của cải cách thể chế là cải cách thủ tục hành
chính, hợp lý hóa trình tự giải quyết công việc trong quan hệ giữa các cơ quan
công quyền với xã hội dân sự, với công dân, với doanh nghiệp. Khắc phục
những hạn chế trước đây, cải cách thủ tục hành chính trong giai đoạn tới phải
được được thực hiện song hành với những mặt khác của cải cách hành chính
như đẩy mạnh phân cấp, xã hội hoá các dịch vụ công, cải cách tiền lương, ứng
dụng công nghệ điện tử và viễn thông… Mục tiêu cơ bản của cải cách là đơn
giản hoá các thủ tục, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp cũng như cho
cơ quan nhà nước trong giải quyết công việc.
- Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước: Hiện nay,
hệ thống tổ chức lãnh đạo của Đảng và tổ chức quản lý của Nhà nước được
hình thành song song, kể cả cấp ra quyết định Trung ương và các cấp địa
phương. Gần như bên Nhà nước có bộ phận nào thì bên Đảng cũng có bộ
phận tương ứng. Việc phân công, phân cấp giữa lãnh đạo và quản lý chưa
được thể chế hóa bằng các văn bản có giá trị pháp lý cao, việc xác định trách
nhiệm cuối cùng đối với một chủ trương, quyết định thường phức tạp. Cơ chế


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

phối hợp không rõ ràng đã làm cho thời gian chuẩn bị ra các quyết định kéo
dài, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Việc đổi mới phương thức
lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước cần xuất phát từ quan điểm cơ bản về hệ
thống thể chế chính trị tổng quát của nước ta: “Đảng lãnh đạo, Nhà nước
quản lý, nhân dân làm chủ”, quan điểm này tạo ra khuôn khổ chung lâu dài
về chế độ dân chủ của một Nhà nước có một Đảng lãnh đạo. Cần có nhiều
nghiên cứu để làm rõ và thể chế hóa vấn đề này, đứng riêng về góc độ CCHC
cần sớm làm rõ các chức năng lãnh đạo và chức năng quản lý để tạo ra một

khung khổ phân công, phân cấp hợp lý, giảm bớt và đi đến xóa bỏ những
trùng lắp và không rõ trách nhiệm còn tồn tại hiện nay, bảo đảm cả hiệu quả
và hiệu suất lãnh đạo và quản lý của Đảng và Nhà nước.
Để tổ chức tốt việc phối hợp giữa quá trình lãnh đạo của Đảng và quá
trình quản lý của Nhà nước cần quán triệt hai nguyên tắc cơ bản sau: Thứ
nhất, mỗi phần việc cụ thể chỉ do một cơ quan hay cá nhân quyết định bằng
một văn bản pháp quy cụ thể; Thứ hai, cơ quan hay cá nhân có quyền ra quyết
định phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về quyết định đó trước Đảng, Nhà nước
và pháp luật. Theo đó cần rà soát lại cơ cấu tổ chức, cho phép giải thể một số
tổ chức ban, phòng có nội dung công tác dễ dẫn đến trùng lặp về chức năng
đã có từ nhiều năm trước. Cơ quan Đảng và Chính phủ cần sớm nghiên cứu
việc thể chế hóa quan hệ phối hợp giữa các tổ chức lãnh đạo và quản lý nhà
nước.
- Về cải cách tổ chức bộ máy hành chính: Cần chuyển đổi mạnh mẽ, cơ
bản vai trò, chức năng, nhiệm vụ của cả bộ máy hành chính nhà nước cũng
như của mỗi cơ quan hành chính để phù hợp hơn với yêu cầu quản lý nền
kinh tế thị trường và dân chủ hóa đời sống xã hội. Trước hết cần điều chỉnh
vai trò và chức năng của Chính phủ để đảm bảo “Chính phủ nhỏ cho xã hội


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

lớn”. Đây là vấn đề then chốt trong việc đổi mới thể chế quản lý hành chính
nhà nước, vì với sự thay đổi của chức năng Chính phủ, các vấn đề khác như
cơ cấu bộ máy hành chính, phương thức quản lý hành chính, cán bộ viên chức
hành chính... đều phải có sự thay đổi tương ứng, kể cả thực chất mối quan hệ
công việc giữa nhà nước và doanh nghiệp, nhà nước và thị trường, nhà nước
và xã hội, nhà nước và nhân dân. Với những yêu cầu của giai đoạn mới, chức
năng của Chính phủ cần được xác định chính xác, làm cơ sở cho việc hoàn

chỉnh khung CCHC. Về cơ bản chức năng chung và chủ yếu của Chính phủ là
quản lý nhà nước, bao gồm các mặt: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Trong
lĩnh vực kinh tế, khi chuyển đổi từ kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế
thị trường định hướng XHCN, vai trò của Chính phủ phải chuyển dần từ chỗ
là tác nhân kinh tế chính sang vai trò người thúc đẩy phát triển, người trọng
tài kinh tế. Trong lĩnh vực quản lý chính trị, vai trò của Chính phủ cần chuyển
dần từ người cho phép, người gia ân sang người bảo đảm, người tạo điều kiện
cho mọi công dân thực hiện được các quyền cơ bản theo luật pháp, đặc biệt là
các quyền tự do, dân chủ. Trong lĩnh vực xã hội, vai trò của Chính phủ cần
chuyển dần từ người phân phát phúc lợi đồng đều và hạn chế sang người đảm
bảo an sinh xã hội cho mọi người, cung cấp dịch vụ sự nghiệp tổi thiểu, đồng
thời bảo đảm nguồn dịch vụ khác theo yêu cầu cho toàn xã hội.
- Thực hiện mạnh mẽ việc phân cấp giữa Chính phủ và các cấp chính
quyền địa phương: Phân cấp giữa Chính phủ và các cấp chính quyền địa
phương là một tất yếu khách quan nhằm thúc đẩy quá trình dân chủ hoá đời
sống xã hội, là một xu thế của thời đại chống lại một nhà nước tập quyền lỗi
thời bằng việc phát huy quyền dân chủ trực tiếp của công dân. Phân cấp nhằm
bảo đảm yêu cầu tiện lợi trong mối quan hệ giữa nhà nước với nhân dân; nâng
cao tính chủ động, tự chịu trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương;
phát huy mọi lợi thế riêng có về vật chất, tinh thần và trí tuệ của nhân dân địa


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

phương; bảo đảm cho nhân dân được tham gia trực tiếp với chính quyền trong
phát triển kinh tế - xã hội, trong xây dựng cuộc sống cộng đồng; tạo động lực
thi đua và hợp tác lành mạnh, thúc đẩy các địa phương cùng phát triển. Để
công tác phân cấp có hiệu quả, cần quán triệt một số nguyên tắc và định
hướng chủ yếu sau đây:

Nâng cao nhận thức của các cơ quan hành chính từ Trung ương đến địa
phương về một nền hành chính thống nhất có sự phân cấp hợp lý quyền hạn
và trách nhiệm nhằm thực hiện mục đích phát huy tính tập trung điều hành
của Chính phủ với việc phát huy sáng tạo, chủ động của hội đồng nhân dân và
uỷ ban nhân dân các địa phương. Cấp Trung ương cần tập trung vào việc xây
dựng thể chế và các lĩnh vực thuộc lợi ích của quốc gia như ngoại giao, quốc
phòng, an ninh; các lĩnh vực khác thì phân cấp cụ thể. Việc xử lý vụ, việc
trong quan hệ với dân và doanh nghiệp nên phân cấp mạnh cho chính quyền
địa phương. Cần bảo đảm tính thống nhất về tất cả các chủ trương, chính sách
của Nhà nước, không để cùng một chủ trương mà các nơi thực hiện khác
nhau. Khi phân cấp, cần bảo đảm các điều kiện cần thiết để thực hiện, bao
gồm các điều kiện về pháp chế như quy định rõ các quyền hạn và nhiệm vụ có
liên quan, các điều kiện về tài chính, các điều kiện về cán bộ để đảm đương
được nhiệm vụ, các điều kiện về quy hoạch chi tiết, về lộ trình cụ thể ... để cơ
quan được phân cấp không thể làm khác chủ trương chung, đồng thời cũng
không bị vướng mắc về chuyên môn trong khi thực hiện.
- Về đổi mới đội ngũ công chức, đặc biệt là nâng cao phẩm chất, phát
triển năng lực công chức: Đây là một nhiệm vụ và thách thức lớn, bởi vì công
chức được coi là một yếu tố quan trọng để thực hiện được các mục tiêu quốc
gia đã đề ra. Xây dựng và phát triển năng lực của đội ngũ công chức cần quan
tâm đến những vấn đề cơ bản sau đây: Xây dựng và phát huy năng lực của đội


Một số vấn đề và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính ở Nước ta hiện
Nay

ngũ công chức hành chính Nhà nước thực chất là thực hiện chiến lược phát
triển nguồn nhân lực của quốc gia một cách cụ thể nhằm tạo ra đội ngũ công
chức vừa phải làm việc trên các lĩnh vực theo các nguyên tắc của thị trường,
vừa phải biết quyết định các vấn đề trên cơ sở hệ thống quyền lực mà nhân

dân giao cho. Xây dựng đội ngũ công chức theo nguyên tắc chức nghiệp hay
chế độ việc làm đều nhằm đi đến kết quả cuối cùng là tạo ra được đội ngũ
công chức thực sự có năng lực, biết giải quyết các vấn đề được giao trên
nguyên tắc kết quả, hiệu quả và chất lượng. Do đó, phải quan tâm đến cả quá
trình làm việc của công chức từ khi họ được tuyển dụng làm công chức đến
khi họ nghỉ hưu. Để duy trì được đội ngũ công chức có năng lực và trình độ
chuyên môn ngày càng được nâng cao, vấn đề đào tạo, bồi dưỡng công chức
có ý nghĩa rất quan trọng. Vì vậy, cần phải đổi mới cơ bản công tác đào tạo,
bồi dưỡng công chức nhà nước. Xây dựng một cơ chế tiền lương công chức
hợp lý, sự tương đồng ở mức thoả đáng với các vị trí tương tự trong khu vực
tư nhân; căn cứ vào chất lượng công việc, thể hiện sự cống hiến của công
chức trong tiến trình phát triển kinh tế- xã hội, bảo đảm công bằng trong nền
công vụ.
- Hợp lý hóa và hiện đại hóa mạnh mẽ công tác hành chính: Mục đích
ưu tiên của đổi mới công tác hành chính nhà nước phải là nâng cao hiệu quả
và hiệu suất của công tác hành chính, thực hiện công bằng xã hội, nâng cao ý
thức dân chủ và pháp trị trong quan hệ với các tổ chức, doanh nghiệp và nhân
dân. Để đạt hiệu quả cao trong quản lý hành chính cần quán triệt các nguyên
tắc sau: Quy trình ra quyết định cần thực hiện theo con đường ngắn nhất, gạt
bỏ những trùng lặp, làm thay không cần thiết; Mỗi việc chỉ do một tổ chức
hay cá nhân phụ trách, có quyền quyết định đồng thời chịu trách nhiệm cuối
cùng về quyết định của mình. Không để bất cứ việc gì có hai cơ quan cùng có
ý kiến quyết định, kể cả cơ quan Đảng. Cần sớm triển khai dự án Chính phủ