Giáo án Sinh học 8 bài 29: Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân

GIÁO ÁN SINH HỌC 8
Bài 29: HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN
I/. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- HS trình bày được những đặc điểm cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ các
chất dinh dưỡng.
- Các con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng từ ruột non đến các cơ quan, tế bào.
- Vai trò của gan trên con đường vận chuyển các chất dinh dưõng.
- Vai trò của ruột già trong quá trình tiêu hoá của cơ thể.
2. Kỹ năng
Rèn kỹ năng:
- Thu thập kiến thức từ tranh, hình, thông tin.
- Khái quát hoá, tư duy tổng hợp.
- Hoạt động nhóm.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức vệ sinh ăn uống chống tác hại cho hệ tiêu hoá.
II/. ĐỒ DÙNG DẠY – HỌC
Chuẩn bị của GV
- Tranh phóng to hình 29.1, 29.2, 29.3 SGK.
- Tư liệu về vai trò của gan trong hấp thu chất dinh dưỡng.
- Bảng 29 SGK.
Chuẩn bị của HS
- Xem bài trước theo hướng dẫn của GV.
- Kẻ bảng 29 vào vở bài tập.
III/. PHƯƠNG PHÁP
Một số phương pháp chủ yếu: Trực quan, đàm thoại, vấn đáp gợi mỡ, thảo luận nhóm…
IV/. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC

TaiLieu.VN

Page 1

1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
? Nêu cấu tạo của ruột non ?
? Hoạt động tiêu hoá chủ yếu ở ruột non là gì ?
? Những loại chất nào trong thức ăn còn cần được tiêu hoá ở ruột non ?
3. Bài mới: ? Thức ăn sau khi biến đổi thành chất dinh dưỡng được cơ thể hấp thụ như thế
nào ?...
- GV hướng dẫn HS: SGK tr.93.
Hoạt động 1
TÌM HIỂU SỰ HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG
Mục tiêu: - HS khẳng định được ruột non là nơi hấp thụ chất dinh dưỡng.
- Cấu tạo của ruột non phù hợp vơpí việc hấp thụ.t

TG

Hoạt động dạy

Hoạt động học

Nội dung

- GV treo tranh và yêu cầu HS - HS nghiên cứu thông tin I. Hấp thụ chất dinh
nghiên cứu thông tin SGK SGK.
dưỡng
tr.93. Trả lời câu hỏi:
- Sự hấp thụ các chất dinh
dưỡng diễn ra ở đâu ?

- HS: ruột non.
- Yêu cầu HS trao đổi nhóm
để trả lời 2 câu hỏi SGK đầu - HS thảo luận nhóm thống
nhất ý kiến trả lời 2 câu hỏi
tr.94
SGK tr.94.

TaiLieu.VN

Page 2


Có hướng dẫn và gợi ý )

Yêu cầu:

* Kết luận:

- GV nhận xét, chốt lại kiến + Dựa vào thực nghiệm.
thức, đồng thời phân tích trên + Phản ánh qua đồ thị.
đồ thị cho HS hiểu rõ vấn
- Đại diện nhóm trình bày, các
đềhơn.
nhóm khác theo dõi bổ sung.
+ Diện tích bề mặt hấp thụ
có liên quan đến việc hấp thụ - Các nhóm thảo luận tiếp.
như thế nào ?
+ Đại diện các nhóm trả lời.
+ Ruột non có đặc điểm cấu + Các nhóm khác theo dỗi
tạo nào làm tăng diện tích bề bổsung.

mặt hấp thụ và khả năng hấp
- Yêu cầu:
thu ?
+ Diện tích tăng → hiệu quả
hấp thụ tăng.
- GV nhận xét đánh giá kết
+ Nếp gấp, lông ruột, hệ thống
quả hoạt động của HS và
mao mạch.
hướng dẫn HS tự rút ra kết
- Cá nhân tự hoàn thiên thông
luận.
tin → kết luận.

- Ruột non là nơi hấp thụ
chất dinh dưỡng .
- Cấu tạo ruột non phù hợp
với việc hấp thụ:
+ Niêm mạc ruột có nhiều
nếp gấp.
+ Có nhiều lông ruột và
lông ruột cực nhỏ.
+ Mạng lưới mao mạch
máu và bạch huyết dày đặc,
phân bố tới từng lông ruột.
+ Ruột non dài khoảng 2,8
– 3 m, rộng khoảng 400 –
500 m2.

Hoạt động 2

Mục tiêu: HS chỉ rõ 2 con đường vận chuyển các chất, đó là con đường máu và bach huyết. Nêu vai trò quan trọng của
gan.

T
G

Hoạt động dạy

Hoạt động học

Nội dung

- GV treo hình 29.3 lên bảng, - HS nghiên cứu thông tin theo II/. Con đường vận
hướng dẫn HS nghiên cứu hướng dẫn của GV, cử đại diện chuyển, hấp thụ các chất
thông tin và yêu cầu HS lên lên bảng trình bày.
và vai trò của gan.
bảng trình bày trên sơ đồ.
- GV nhận xét và trình bày lại
trên hình và đặc câu hỏi:
+ Qua sơ đồ hãy rút ra vai trò
của gan trên con đường vận - 1 HS đaị diện trả lời.( dựa
chuyển các chất dinh dưỡng về theo nội dung SGK ).

TaiLieu.VN

Page 3


tim ?
- GV kẻ bảng 29 lên bảng và - Các nhóm thảo luận theo nội

yêu cầu HS thảo luận nhóm để dung của bảng 29.
hoàn thành bảng.
- Đại diện các nhóm trình bày,
- GV nhận xét phần hoàn các nhóm khác theo dõi bổ
thành bảng của các nhóm, sung.
nhắc lại kiến thức nhằm giúp - HS theo dõi hoàn thiện kiến * Kết luận:
HS khắc sâu kiến thức.
thức.
- Các chất dinh dưỡng
- GV chốt lại kiến thức → kết - 1 HS nhắc lại kiến thức.
được hấp thụ và vận
luận.
chuyển theo đường máu:
Đường, Axít béo và
Glyxêrin, Axít amin, các
vitamin tan trong nước,các
muối khoáng, nước.
- Các chất dinh dưỡng
được hấp thụ và vận
chuyển theo đường bạch
huyết: Lipít ( các giọt nhỏ
đã được nhủ tương hoá ),
- 1 HS nhắc lại vai trò của gan. các vi tamin tan trong dầu (
Vitamin A, D, E, K. ).

- GV cũng giảng giải thêm về
- Vai trò của gan: Tham gia
chức năng dự trữ của gan đặc
điều hoà nồng độ các chất
biệt là các vitamin, điều này - HS ghi nhận kiến thức và

dinh dưỡng trong máu
liên quan đến chế độ dinh khắc sâu.
được ổn định, đồng thời
dưỡng.
khử các chất độc có haị
- Còn chức năng của gan là
cho cơ thể.
lớn nhưng không phải là vô
tận và liên quan đến mức độ
sử dụng tràn lan các loại hoá
chất bảo vệ thực vật → gây
nhiều bệnh nguy hiểm về gan.
- Liên hệ an toàn thực phẩm
cho HS từ đó HS có thể vận

TaiLieu.VN

Page 4


dụng …
Hoạt động 3
TÌM HIỂU VAI TRÒ CỦA RUỘT GIÀ TRONG QUÁ TRÌNH TIÊU HOÁ
Mục tiêu: Chỉ rõ vai trò quan trọng của ruột già, đó là khả năng hấp thụ lại nước và muưi khoáng.
T
G

Hoạt động dạy

Hoạt động dạy

- Yêu cầu HS nghiên cứu thông
tin, trả lời câu hỏi:

- HS nghiên cứu thông tín
SGK trả lời câu hỏi của GV.

+ Vai trò chủ yếu của ruột già
trong quá trình tiêu hoá ở cơ thể
người là gì ?

- Đại diện HS trình bày, các
nhóm khác bổ sung nếu cần.

- GV nhận xét, đánh giá kết quả
trình bày của HS. → kết luận.
-GV cần giảng giải thêm:
+ Ruột già không phải là nơi
chứa phân ( vì ruột già dài
khoảng 1,5 mét.).

III/. Thải phân

- HS ghi nhận.
- HS ghi nhớ kiến thức, khắc
sâu.
* Kết luận:
- Vai trò của ruột già là:

+ Ruột già có hệ sinh vật.

+ Hấp thụ nước cần thiết
cho cơ thể.

+ Hoạt động cơ học của ruột
già: là dồn chấtchứa trong ruột
xuống ruột thẳng .

+ Thải phân ( chất cặn bả )
ra khỏi cơ thể.

- GV liên hệ nguyên nhân gây
nên bệnh táo bón…cách khắc
phục…
- Yêu cầu HS đọc kết luận
chung.

Nội dung

- HS ghi nhớ kiến thức để
vận dụng vào thực tiển cuộc
sống.
GV yêu cầu HS: Đọc kết luận chung.

V/. KIỂM TRA - ĐÁNH GIÁ

TaiLieu.VN

Page 5

- Đặc điểm cấu tạo nào của ruột non phù hợp với việc hấp thụ chất dinh dưỡng ?
- Gan có vai trò gì ?
- Yêu cầu HS trả lời 3 câu hỏi SGK.
VI/. DẶN DÒ
- Yêu cầu HS về nhà học thuộc bài, trả lời câu hỏi SGK vào vở bài tập.
- Liên hệ với bản thân về vấn đề tiêu hoá và chế độ ăn.
- Đọc Em có biết.
- Sưu tầm tranh ảnh nói về răng, dạ dày bị bệnh…
- Hướng dẫn HS về nhà chuẩn bị bài mới:
+ Kẻ bảng 30.1 vào vở bài tập. Xem trước bài mới và hoàn thành bảng 30.1 trước .
- GV nhận xét lớp.
..........RÚT KINH NGHIỆM.........

TaiLieu.VN

Page 6